Θέματα Παιδαγωγικής και Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης

Παρουσίαση με θέμα: "Θέματα Παιδαγωγικής και Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Θέματα Παιδαγωγικής και Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Θέματα Παιδαγωγικής και Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης Ενότητα 9: Οικογένεια- Κοινωνικοποίηση Μπεκιάρη Αλεξάνδρα Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

4 ΣΚΟΠΟΙ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Να οριστεί η έννοια της κοινωνικοποίησης και οι θεωρίες της. Να επισημανθούν οι λειτουργίες της οικογένειας, καθώς και οι κοινωνικοί και ψυχολογικοί της παράγοντες. Τέλος, να οριστούν η ηθική διάσταση της κοινωνικής συμπεριφοράς και οι σχολές και τάσεις στην ηθική εκπαίδευση.

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Ορισμός της κοινωνικοποίησης.
Θεωρίες της κοινωνικοποίησης. Ομάδες και φορείς της κοινωνικοποίησης. Λειτουργίες της οικογένειας. Κοινωνιολογικοί και ψυχολογικοί παράγοντες της οικογένειας. Η ηθική διάσταση της κοινωνικής συμπεριφοράς. Σχολές και τάσεις στην ηθική εκπαίδευση.

6 ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
Η Ψυχολογία επικεντρώνει την προσοχή στην ανάπτυξη σχετικών με την κοινωνική συμπεριφορά ατομικών χαρακτηριστικών. Η Κοινωνιολογία επικεντρώνει την προσοχή σε χαρακτηριστικά κοινωνικών ομάδων και θεσμών που συντελούν στην κοινωνικοποίηση και στις κοινές δεξιότητες, στάσεις & διαθέσεις που αποκτούν τα άτομα από τη συμμετοχή τους σε ομάδες & θεσμούς. Κοινωνικοποίηση: μια διαδικασία μάθησης (εσωτερίκευσης) μέσω της οποίας τα άτομα αποκτούν γνώσεις, δεξιότητες και διαθέσεις που τα βοηθούν να συμμετάσχουν στη ζωή και τις δραστηριότητες. Ταυτόχρονα εξασφαλίζεται η πολιτιστική συνέχεια της κοινωνίας (εναρμόνιση με θεσμούς). Είναι συνεχής. Επιτελεί ατομικές και κοινωνικές λειτουργίες.

7 ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
Θεωρία του Freud Θεωρία του Erikson Θεωρία του Cooley & Mead Θεωρία της κοινωνικής μάθησης (Miller & Dollard, κυρίως Bandura – κοινωνικογνωστική μάθηση) Γνωστική – Αναπτυξιακή θεωρία (Piaget – Kohlberg)

8 ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FREUD (1) Η προσωπικότητα αναπτύσσεται με τη λύση των διαδοχικών συγκρούσεων μεταξύ του εαυτού και της κοινωνίας. Η προσωπικότητα αποτελείται από το Αυτό (id - ένστικτα και παρορμήσεις), το Εγώ (ego - συνειδητό μέρος της προσωπικότητας του ατόμου) και το Υπερεγώ (superego - μορφή κοινωνικής συνείδησης). Κρίσιμα τα πρώιμα χρόνια ζωής του παιδιού. Ο τρόπος που οι γονείς ικανοποιούν τις ανάγκες των παιδιών προσδιορίζουν το βαθμό ισορροπίας του.

9 ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FREUD (2) 1ο έτος, στοματικό στάδιο (ευχαρίστηση στο στόμα) 2o-3ο έτος, πρωκτικό στάδιο (αποβολή περιττωμάτων) 4o-5o έτος, φαλλικό στάδιο (ευχαρίστηση στα γεννητικά όργανα) – οιδιπόδειο, ερωτικές επιθυμίες προς τη μητέρα τις οποίες καταπιέζει εξαιτίας της κοινωνικής απαγόρευσης, λύνει την ένταση ταυτιζόμενος με τη μητέρα. Σύμπλεγμα της Ηλέκτρας. 6o-11o έτος, στάδιο λήθης. Ο Freud αναφέρθηκε σε στάδια ανάπτυξης της προσωπικότητας:

10 ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FREUD (3) Συμπέρασμα:
H κοινωνικοποίηση εξαρτάται από την επιτυχή ισορροπία μεταξύ των ενστικτωδών παρορμήσεων του εαυτού και των απαιτήσεων της κοινωνίας. Μεγάλη η σημασία του περιβάλλοντος και των βιολογικών παρορμήσεων. Δε δίνει σημασία στους κοινωνικούς παράγοντες.

11 ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ERIKSON (1) Θεωρεί ότι η ανάπτυξη της προσωπικότητας δε γίνεται κατανοητή μόνο με τα ψυχοσεξουαλικά στάδια, αλλά και με μια σειρά ψυχοκοινωνικών σταδίων, όπου το άτομο αναπτύσσει νέους προσανατολισμούς προς τον εαυτό του και τον κόσμο. Η προσωπικότητα δεν διαμορφώνεται τελεσίδικα κατά την παιδική ηλικία και δεν σταματά να εξελίσσεται και να διαφοροποιείται με το τέλος της εφηβείας.

12 ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ERIKSON (2) Ερευνά τη «σύγχυση ταυτότητας». Σε κάθε περίοδο της ζωής του το άτομο αντιμετωπίζει μία αναπτυξιακή κρίση, της οποίας η επίλυση κρίνεται κάθε φορά από το είδος της αλληλεπίδρασης του Εγώ με τον κοινωνικό περίγυρο. Π.χ. αν κατά τη βρεφική ηλικία το παιδί νιώθει ότι οι γονείς του είναι πρόθυμοι να ικανοποιήσουν αμέσως τις ανάγκες του για βιολογική επιβίωση ευθύς ως εμφανίζονται, θα αναπτύξει το συναίσθημα της βασικής εμπιστοσύνης. Αντίθετα αν το παιδί νιώθει ότι οι γονείς του το παραμελούν, θα αναπτύξει το συναίσθημα της δυσπιστίας. Ομοίως αν κατά τη νηπιακή ηλικία οι γονείς αναγνωρίζουν την ανάγκη του παιδιού να ενεργεί με το δικό του τρόπο και με το δικό του ρυθμό, το παιδί θα αναπτύξει αυτονομία. Αντίθετα, αν οι γονείς δείχνουν υπερπροστατευτική διάθεση και δεν αφήνουν το παιδί να αυτενεργεί, το παιδί θα αναπτύξει το συναίσθημα της ντροπής και της αμφιβολίας.

13 ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ERIKSON (3) Περιγράφει 8 βασικές αναπτυξιακές κρίσεις:
1ο έτος: Εμπιστοσύνη – δυσπιστία (σημαντική η μητέρα) 2ο-3ο έτος: Αυτονομία – Ντροπή, Αμφιβολία (ενθάρρυνση) 4o-5o έτος: πρωτοβουλία – ενοχή (ενίσχυση πρωτοβουλίας) 6o-11o έτος: Φιλοπονία – κατωτερότητα Εφηβική ηλικία: Ταυτότητα – Σύγχυση ρόλου (ποιος και τι είμαι) Νέος ενήλικας: Οικειότητα – Απομόνωση (εξοικείωση με περιβάλλον) Μέση ηλικία: Γεννητικότητα – Στασιμότητα (μόνο οι ανάγκες τους) Τελευταία χρόνια: Ολοκλήρωση του Εγώ (καταξίωση) – Απελπισία (απόγνωση) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: σημασία κοινωνικού & πολιτιστικού περιβάλλοντος.

14 ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ COOLEY & MEAD (1)
Δημιούργησε τη θεωρία του εαυτού – καθρέφτη για να περιγράψει τη διαδικασία με την οποία αναπτύσσεται ο εαυτός, ο καθένας φαντάζεται τον εαυτό του όπως υποθέτει πως παρουσιάζεται στους άλλους. Για το παιδί έχει σημασία πώς μετατρέπει (εσωτερικεύει) τις προσδοκίες των γονιών του σε δικές του – πώς τον βλέπουν οι γονείς. Mead: προχώρησε παραπέρα, και τόνισε ότι για την ανάπτυξη της κοινωνικοποίησης του παιδιού σημασία έχει η διαδικασία αλληλεπίδρασης με άλλους και ταύτισης με τα χαρακτηριστικά τους.

15 ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ COOLEY & MEAD (2)
Πρώτο βήμα για την κοινωνικοποίηση είναι η ανάληψη της στάσης του άλλου όπου το παιδί εσωτερικεύει τις στάσεις και τα νοήματα των άλλων (π.χ. ο θυμός της μητέρας κάνει το παιδί να καταλάβει τι είναι σωστό και τι όχι και θυμώνει με τον εαυτό του ακόμα και εάν δεν είναι παρούσα η μητέρα). Επόμενο βήμα η ανάληψη του ρόλου του άλλου. Το άτομο δεν εσωτερικεύει στάσεις απλώς, αλλά μαθαίνει τα χαρακτηριστικά του ρόλου (σύνολο συμπεριφορών και πράξεων). Πολύ σημαντική διαδικασία είναι το παιχνίδι. Σημαντικότερο ρόλο στην κοινωνικοποίηση (εκμάθηση αξιών, κανόνων, τρόπων συμπεριφοράς, ανάπτυξη εαυτού) παίζουν οι σημαντικοί άλλοι, γονείς, παππούδες & γιαγιάδες, συγγενείς, γείτονες. Χρησιμοποιεί έννοιες εγώ (φυσικός εαυτός) & εμένα (κοινωνικοποιημένος εαυτός) για περιγραφή της κοινωνικοποίησης.

16 ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ (1)
Κατά τους Miller & Dollard, κυρίως κατά τον Bandura – κοινωνικογνωστική μάθηση, η κοινωνικοποίηση συμβαίνει μέσω της ταύτισης με κοινωνικά μοντέλα. Έχει στενή σχέση με την μπιχεβιοριστική θεωρία του Skinner (ένα μοντέλο λειτουργεί ως ερέθισμα για να προκαλέσει συμπεριφορά), αλλά είναι πιο σύνθετη. Το άτομο διαμορφώνει σκέψεις, αισθήματα, πράξεις σύμφωνα με τα αντίστοιχα ενός άλλου προσώπου που λειτουργεί ως πρότυπο.

17 ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ (2)
Διαδικασίες (ταύτιση, μέσω αυτής την κοινωνικοποίηση): α) προσοχής: η εκμάθηση δεν είναι απλή παρατήρηση, αλλά προσεκτική αναγνώριση των βασικών χαρακτηριστικών της συμπεριφοράς – ρόλο παίζει η συχνότητα των σχέσεων π.χ. γονείς β) μνημονικές διαδικασίες (διατήρηση στη μνήμη δραστηριοτήτων που έχουν διαμορφωθεί κατά το πρότυπο κάποιου μοντέλου, μέσω εικόνων και λεκτικής αναπαράστασης) γ) κινητικές αναπαραγωγικές διαδικασίες (αναπαραγωγή συμπεριφοράς μοντέλων και σύνθεση νέων τρόπων συμπεριφοράς) δ) ενισχυτικές διαδικασίες (εάν η εκδήλωση της συμπεριφοράς έχει θετική ανταπόκριση επαναλαμβάνεται) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: εδώ το κοινωνικοποιούμενο άτομο ταυτίζει τη συμπεριφορά και τις πρακτικές του με των άλλων προσώπων που λειτουργούν ως πρότυπα – δεν αρκεί η απλή μίμηση.

18 ΓΝΩΣΤΙΚΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (1)
Ο Piaget θεωρεί την ηθική ανάπτυξη ως μέρος της γενετικής διαδικασίας νοητικής ανάπτυξης του ανθρώπου, δηλαδή η νοητική ανάπτυξη αποτελεί προϋπόθεση της ηθικής. Παρατήρησε ότι τα νεαρά παιδιά βλέπουν τους κανόνες ως ιερούς και απαραβίαστους, (απόλυτους) που προέρχονται από το Θεό. Αργότερα καταλαβαίνουν ότι είναι δημιουργήματα κοινωνικής συμφωνίας. Τα νεαρά παιδιά δεν υπολογίζουν όταν κρίνουν (αξιολογούν) τα κίνητρα και τις προθέσεις των άλλων. Π.χ. όποιος σπάσει έξι ποτήρια είναι πιο αξιοκατάκριτος από αυτόν που θα σπάσει ένα. Έχουν επίσης μια αντίληψη της ποινής ως εξιλέωση, (αφού επιβάλλεται είναι ορθή). Η ηθικότητα των νεαρών παιδιών είναι προϊόν ετερονομίας ή εξαναγκασμού.

19 ΓΝΩΣΤΙΚΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (2)
Σύμφωνα με τον Kohlberg (ηθικά διλήμματα) η ανθρώπινη ηθική ανάπτυξη περνά από τρία επίπεδα, δύο σταδίων το καθένα. Το καθένα είναι η βάση για το επόμενο: α) προσυμβατικό (ανήκουν τα περισσότερα παιδιά & οι απατεώνες): ερμηνεύει με βάση τις συνέπειες μια πράξης ή με βάση τη δύναμη και εξουσία αυτών που διατυπώνουν κανόνες προσανατολισμός μια πράξης προς ηθική προσανατολισμός μιας πράξης προς ωφελιμότητα

20 ΓΝΩΣΤΙΚΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (3)
β) συμβατικό: (ανήκουν οι περισσότεροι ενήλικες) η ηθική μιας πράξης βρίσκεται στη διατήρηση της συμβατικής τάξης προσανατολισμός μιας πράξης προς στερεότυπα προσανατολισμός προς την εξουσία και τους προκαθορισμένους κανόνες γ) μετασυμβατικό (λίγοι άνθρωποι): η αίσθηση της υποχρέωσης ως ελεύθερη συμφωνία στο κοινωνικό συμβόλαιο η συνείδηση προσανατολίζεται προς οικουμενικές αρχές.

21 ΦΟΡΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
Πρωτογενής (& πρωταρχικός) φορέας κοινωνικοποίησης ατόμου είναι η οικογένεια. Το παιδί φτιάχνει συναισθηματικούς δεσμούς, μαθαίνει να μιλά και να επικοινωνεί, αφομοιώνει πρότυπα συμπεριφοράς και υιοθετεί κοινωνικούς ρόλους. Φορείς κοινωνικοποίησης στην εποχή μας: ομάδα συνομηλίκων, σχολείο, συνδικαλιστικοί φορείς, ΜΜΕ, εκκλησία, στρατός, κράτος. Το σχολείο εκτός από φορέας μετάδοσης της γνώσης είναι και σημαντικός φορέας κοινωνικοποίησης της νέας γενιάς, γι’ αυτό άλλωστε έχει κατηγορηθεί ότι υπηρετεί την κυρίαρχη τάξη με σκοπό τη διαιώνιση της κυριαρχίας της, και ότι χρησιμοποιείται ως παράγοντας συντήρησης και αναπαραγωγής και όχι αλλαγής. Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας από το 1834 έως σήμερα δείχνουν ότι το σχολείο χρησιμοποιείται από την εκάστοτε κρατική εξουσία. Βάρος κυρίως στην ιδεολογική -πολιτική λειτουργία.

22 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Ικανοποίηση βιολογικών αναγκών, σωματική ακεραιότητα και υγεία του παιδιού. Κοινωνικοποίηση, δηλαδή η εκμάθηση των αποδεκτών μορφών συμπεριφοράς. Οικοδόμηση υγιούς προσωπικότητας (συναισθηματική, ψυχική ανάπτυξη και υγεία). Ανάπτυξη των γνωστικών ικανοτήτων. Οι δύο πρώτες λειτουργίες συμβάλουν στη διατήρηση της κοινωνίας και αποτελούν τις βασικές ευθύνες της οικογένειας, ενώ οι δύο τελευταίες συμβάλουν στην ατομική ολοκλήρωση.

23 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
Η συστηματική μελέτη της οικογένειας ξεκινά από την ψυχαναλυτική θεωρία του Freud ο οποίος υποστηρίζει ότι για αρκετές από τις παθολογικές συμπεριφορές των ενηλίκων έχουν τις ρίζες τους στην οικογένεια. Ρόλο έπαιξε και η θεωρία της συντελεστικής μάθησης του Skinner, ο οποίος τόνισε το ρόλο των γονέων ως πηγή ενίσχυσης της συμπεριφοράς. Τέλος, η κοινωνική θεωρία μάθησης τόνισε τη σπουδαιότητα των γονέων ως προτύπων μίμησης.

24 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΒΑΣΕΙΣ
Η μελέτη ανάπτυξης των παιδιών χωρίς οικογένεια (εξώγαμα, έκθετα, ορφανά πολέμου). Η μελέτη ανάπτυξης των παιδιών που μεγάλωσαν σε οικογένεια με αποκλίσεις (απουσία γονέα, διαζευγμένοι γονείς, θετές οικογένειες, ετεροθαλή αδέλφια). Η μελέτη ανάπτυξης των παιδιών που μεγάλωσαν σε φυσικές οικογένειες. Πειραματικές έρευνες με ζώα (π.χ. μπόρεσαν να δοκιμάσουν τον αποχωρισμό του ζώου). Στην έρευνα των επιδράσεων της οικογένειας στην ανάπτυξη του παιδιού σημαντικό ρόλο έπαιξαν:

25 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΥΝΘΕΣΗ) (1)
1. ο γονεϊκός ρόλος έχει ένταση 2. δίνεται βάρος στην ατομική ανάπτυξη 3. υπάρχει δυνατότητα για μεγαλύτερη επικοινωνία και δημοκρατική συμμετοχή των μελών στα διάφορα θέματα 4. υπάρχει υπερπροστασία 5. το παιδί είναι προσανατολισμένο προς τους μεγάλους – έχει ισχυρό Υπερεγώ, μεγαλύτερη γλωσσική ανάπτυξη και καλύτερη σχολική επίδοση Στην ολιγομελή οικογένεια:

26 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΥΝΘΕΣΗ) (2)
Στην ολιγομελή οικογένεια: 6. είναι ένα σύστημα ποιότητας και εξατομικευμένης φροντίδας 7. τα παιδιά δεν αναγκάζονται να προσαρμόζονται σε αλλαγές του ρόλου – δεν υπάρχει μεγάλη συνεργασία και υποστήριξη μεταξύ των αδελφών 8. κύριο ρόλο για την πειθαρχία και τις ποινές έχουν οι γονείς.

27 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΥΝΘΕΣΗ) (3)
Αντίθετα στην πολυμελή οικογένεια, τα παιδιά επιλέγουν ρόλους: υπεύθυνος (ο πρώτος ή το κορίτσι), κοινωνικός (δημοφιλής με χιούμορ), φιλόδοξος (μεσαίος, με αρχηγικές τάσεις), μελετηρός, εγωκεντρικός, αδιάφορος, ασθενικός, παραχαϊδεμένος. Τα πρώτα αδέλφια επιλέγουν ρόλο, μετά το κάθε παιδί παίρνει όποιο ρόλο περισσεύει. Μοναχοπαίδι: έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του πρωτότοκου και του παιδιού της ολιγομελούς – στο μέγιστο.

28 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΕΙΡΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ) (1)
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΕΙΡΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ) (1) Η σειρά γέννησης επηρεάζει αρκετές ψυχολογικές παραμέτρους (αν αισθάνεται αποδεκτό, τη συναισθηματική σχέση με γονείς και άλλα αδέλφια, ανταγωνισμός κλπ) Ο πρωτότοκος είναι προσανατολισμένος προς ενήλικες, (ισχυρό Υπερεγώ, πειθαρχημένος και συντηρητικός) Ο δευτερότοκος προσπαθεί να τον ξεπεράσει (δείχνει εργατικότητα, προθυμία ή και επιθετικότητα, αρνητισμό) Τα πρωτότοκα παιδιά έχουν καλύτερη γλωσσική ανάπτυξη και σχολική επίδοση.

29 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΕΙΡΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ) (2)
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΕΙΡΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ) (2) Αγόρια με μεγαλύτερη αδελφή παρουσιάζουν θηλυπρέπεια, κορίτσι με μεγαλύτερο αδελφό αρρενωπότητα. Οι πρωτότοκοι είναι καλύτεροι στην οργάνωση και τον προγραμματισμό. Zajonc: η νοημοσύνη του παιδιού παρουσιάζει προοδευτική μείωση καθώς μεγαλώνει η σειρά γέννησης και έχει σχέση με το μέσο επίπεδο νοητικής ωριμότητας της οικογένειας.

30 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ)
Το μορφωτικό – οικονομικό επίπεδο της οικογένειας έχει άμεση σχέση με την επίδοση και πορεία του παιδιού στο σχολείο – φαύλος κύκλος της πενίας. Αρκετές χώρες υλοποίησαν αντισταθμιστικά προγράμματα (π.χ, ειδικές τάξεις, ενισχυτική διδασκαλία) για να περιορίσουν την εκπαιδευτική ανισότητα. Δεν είχε τα αναμενόμενα αποτέλεσμα, αφού πρέπει να παρέμβουμε στην οικογένεια.

31 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ) (1)
Αυτοέλεγχος Στέρηση προνομίων Ενθάρρυνση για επιθετικότητα Επιβολή σωματικών ποινών Επιθετικότητα των γονέων Αυτοκριτική των γονέων Κοινωνικότητα των γονέων Θετικές συζυγικές σχέσεις Ασυνέπεια στη συμπεριφορά των γονέων Έκδηλη στοργή Χορήγηση αμοιβών – ενίσχυση Απόρριψη Άγχος για τη ψυχοσεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών Άγχος για την αντικοινωνική συμπεριφορά των παιδιών Επιβολή περιορισμών Απαίτηση για συμμόρφωση Εμμονή στην εκτέλεση κανόνων

32 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ) (2)
Σεβασμός της ατομικότητας του παιδιού Απουσία περιορισμών Ενθάρρυνση για αυτονομία Εμπιστοσύνη στις ικανότητες του παιδιού Παροχή ευκαιριών για επιτεύγματα Δικαιολόγηση αποφάσεων Χρήση προτύπων Διαφοροποίηση του ρόλου των δύο φύλων Ομοιότητα του παιδιού προς τους γονείς Άσκηση εξουσίας στην οικογένεια Στενή ψυχική επαφή του παιδιού με τον πατέρα

33 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΓΟΝΕΩΝ) (1)
Αυτονομία Εχθρότητα Στοργή Έλεγχος Έχουν εντοπιστεί δύο διαστάσεις: ο συναισθηματικ ός τόνος της οικογενειακής ζωής και ο τρόπος χειραγώγησης

34 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΓΟΝΕΩΝ) (2)
Γονείς παιδιά Στοργή και αυτονομία: συναισθηματική σταθερότητα, κοινωνικότητα, φιλική διάθεση, υψηλή επίδοση. Στοργή και έλεγχο - υπερπροστατευτικοί γονείς: τυραννική συμπεριφορά, εγωιστική στάση, ανασφάλεια, περιορισμένες κοινωνικές επαφές. Εχθρότητα και αυστηρός έλεγχος: πικρία, αποστροφή, επιθετικότητα, εξάρτηση και υποκριτική στάση ή εχθρότητα και εγκληματικότητα.

35 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΓΟΝΕΩΝ) (3)
Αυτονομία και εχθρότητα: - αδιάφοροι γονείς: προσαρμόζονται με τις ομάδες των ομηλίκων, κρύβει κινδύνους πού θα κατευθύνουν τις πρωτοβουλίες που παίρνουν. Στοργικοί – φιλικοί γονείς (έκδηλη αγάπη, συμμετέχουν στις ασχολίες, συμπαρίστανται στις δυσκολίες). Εχθρικοί – απορριπτικοί (αποδοκιμάζουν, ανταγωνίζονται τις ιδιοτροπίες του, δύσκολα συμφιλιώνονται, υπάρχει θυμική ένταση). Οι γονείς που ενθαρρύνουν την αυτονομία επιλέγουν διαλεκτικό εξατομικευμένο τρόπο και σέβονται το παιδί. Όσοι βασίζονται στον έλεγχο χρησιμοποιούν αυταρχικό στερεοτυπικό (εξωτερική πειθαρχία, επιβολή, δύναμη).

36 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ)
Οι παράγοντες που συμβάλουν στην απόρριψη του παιδιού λειτουργούν στο συνειδητό είναι οι οικονομικές δυσκολίες, αλλαγή στη ζωή των γονιών, άγχος για τη φροντίδα του παιδιού. Παράγοντες που λειτουργούν στο ασυνείδητο είναι η απόρριψη που βίωσαν οι γονείς ως παιδιά, η εχθρότητα προς τον άλλο γονέα ή τον εαυτό, η συναισθηματική ανωριμότητα κ.ά. Η έλλειψη αυτών των παραγόντων δεν επιτρέπει να εδραιωθεί αυτό που ο Erikson αποκαλεί βασική εμπιστοσύνη – πρωτεύον δομικό στοιχείο για την ανάπτυξη υγιούς προσωπικότητας.

37 ΗΘΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ (1)
1. Λειτουργική διάσταση της συμπεριφοράς: αναφέρεται στη σχολική τάξη και πειθαρχία και αποσκοπεί να προλάβει τις συγκρούσεις και το χάος στο σχολικό χώρο. Αναφέρεται στον τρόπο ανάπτυξης των κοινωνικών δεξιοτήτων και στάσεων και τους τρόπους εξωτερικού και εσωτερικού ελέγχου των παρορμήσεων που μπορούν να συμβάλλουν στην κοινωνική συνύπαρξη. 2. Ηθική διάσταση της συμπεριφοράς: η εσωτερική κατάσταση στάσεων, κινήτρων και συναισθημάτων που προσανατολίζουν την εσωτερική διάσταση και την εξωτερική πράξη προς τις ηθικές αξίες γενικής αποδοχής. Σημασία έχει η εσωτερική διάθεση του ατόμου. Η ηθικότητα έχει μεγάλη σημασία για την κοινωνία και αποτελεί αντικείμενο της φιλοσοφίας, της θρησκείας, της ψυχολογίας. Είναι διαφορετική από την ευγενική συμπεριφορά. Θα ασχοληθούμε με την ψυχολογική βάση της ηθικότητας.

38 ΗΘΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ (2)
3. Η ηθικότητα ως εκπαιδευτική επιδίωξη: Από παλιά ενδιαφέρον για την ηθική διαπαιδαγώγηση και ιδιαίτερα σήμερα όπου υπάρχουν σοβαρά προβλήματα όπως βία, ναρκωτικά, οικολογικά προβλήματα. Σήμερα στην πολυπολιτισμική κοινωνία υπάρχουν κοινά αποδεκτές αξίες; Μέχρι και το 1985 ο ηθικός σκοπός της εκπαίδευσης υπήρχε σε υψηλή θέση στα Αναλυτικά προγράμματα. Οι παιδαγωγοί τονίζουν το ρόλο του σχολείου στην ηθική εκπαίδευση των παιδιών. Σε περιπτώσεις κρίσεων (π.χ. αύξηση κρουσμάτων Aids, βίας, παραβατικότητας) αυξάνεται η πίεση προς το σχολείο, το οποίο γίνεται πιο συντηρητικό.

39 ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (1)
Παραδοσιακή Σχολή Ηθικής Εκπαίδευσης: κυριαρχούσε μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Εκφράζει το γενικότερο πνεύμα αυταρχισμού και δασκαλοκεντρισμού του παραδοσιακού σχολείου. Η ηθική εκπαίδευση γίνεται αντιληπτή ως εγχάραξη ηθικών αρετών που πηγάζουν από θρησκευτικές πεποιθήσεις και την ανάγκη της κοινωνίας για κοινωνική συνοχή. Μέθοδος ηθικής διαπαιδαγώγησης η μίμηση προσώπων με άμεσο πρότυπο το δάσκαλο και τους καλούς μαθητές. Επέβαλλε συστηματικά ηθικές αμοιβές και ποινές και σωματικές τιμωρίες. Αυτός ο τρόπος διαπαιδαγώγησης είναι αναποτελεσματικός.

40 ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (2)
2. Η Σχολή Διασάφησης των Αξιών: επιδιώκει να διαμορφώσει με έμμεσο τρόπο την ηθική συμπεριφορά. Το ενδιαφέρον μετακινείται από το τι θα μάθουν οι μαθητές στο πώς το μαθαίνουν, και από το τι πρέπει να πράττουν στο πώς πρέπει να αποφασίζουν. Βασίζεται στις αρχές του Rogers που καθιέρωσε την αρχή της έμμεσης συμβουλευτικής. Οι μαθητές πρέπει να αποδεχθούν εσωτερικά τις ηθικές αξίες που πρεσβεύουν. Προτείνει ως κριτήρια για τον προσδιορισμό των αξιών την ελεύθερη επιλογή, την επιλογή μέσα από εναλλακτικές δυνατότητες, την επιλογή μετά από συνειδητή εξέταση των παραδοχών και συνεπαγωγών, την ικανοποίηση από την επιλογή, την δημόσια υπεράσπιση επιλογής τη δυνατότητα εφαρμογής, τη συχνή εφαρμογή.

41 ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (3)
Οι βασικότερες από τις κατηγορίες αξιών είναι σύμφωνα με τους Hadstead και Taylor, (1996): ηθικές (φιλαλήθεια, τιμιότητα), φιλελεύθερες (δικαιοσύνη, ισότητα), πολιτικές (δημοκρατικότητα, συνέπεια), αισθητικές (ωραίο, ρυθμός), οικολογικές, υγειονομικές. Ερωτήματα: Η εκπαίδευση πρέπει να εμπλακεί στην εκπαίδευση των αξιών; Με ποια κριτήρια ιεραρχεί και επιλέγει τις αξίες που σκοπεύει να προωθήσει; πώς τις διδάσκει (άμεσα ή έμμεσα); Οι επικριτές τονίζουν ότι όλες οι αξίες εκλαμβάνονται από τα παιδιά ως έγκυρες και όμοιας σπουδαιότητας. Τα συναισθήματα (π.χ. οργή) μπορούν να ανατρέψουν τις αξίες.

42 ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (4)
3. Γνωστικο-αναπτυξιακή Σχολή: Υποστηρίζει ότι το άτομο αναπτύσσεται ως ηθική προσωπικότητα μέσα από την ανάπτυξη της γνωστικής του ικανότητας να κρίνει τι είναι ηθικό και τι όχι. Δεν χρησιμοποιείται ως γενική προσέγγισης ανάπτυξης, αλλά χρησιμοποιούνται πολλές πτυχές της. Σημαντικό ρόλο παίζουν η βούληση και το συναίσθημα, αλλά δεν μπορούν οι επιστήμονες να αποδείξουν με ποιον τρόπο παρεμβαίνει το καθένα.

43 ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (5)
4. Η Σχολή Διαπαιδαγώγησης του Χαρακτήρα: ως χαρακτήρα εννοούν το σύνολο των σταθερών γνωρισμάτων της προσωπικότητας του ατόμου που καθορίζουν την κυρίαρχη ηθική συμπεριφορά του. Πιστεύει πως υπάρχουν γενικής φύσης και αποδοχής αξίες που πρέπει με άμεσο και συστηματικό τρόπο να διδαχθούν στα παιδιά ώστε να αποτελέσουν δομικά στοιχεία του χαρακτήρα τους. Μέθοδοι διδασκαλίας η αριστοτελική εξάσκηση στην επανάληψη του καλού, η μίμηση προσώπων (Bandura). Οι εκπρόσωποι της τρίτης σχολής τους καταλογίζουν ότι επιλέγουν αυθαίρετα τις αρχές που επιλέγουν να διδάξουν και οι μπιχεβιοριστικές μέθοδοι επιβάλλουν εξωτερικές μορφές συμπεριφοράς που δεν είναι μόνιμες.

44 ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (6)
5. Η σχολή της Ολιστικής Προσέγγισης: Νέα προσέγγιση που ενεργεί συνδυαστικά για να καλύψει το εύρος της ηθικότητας από τη βούληση μέχρι την πράξη. Θεωρητική βάση η κοινωνικο-γνωστική ψυχολογία, η οποία υποστηρίζει ότι το κάθε άτομο μαθαίνει με διαφορετικούς τρόπους που συσχετίζονται άμεσα με το κοινωνικοπολιτιστικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται. Πρόγραμμα Ολιστικής Προσέγγισης: περιλαμβάνει 5 τομείς στην κοινωνικο-ηθική ανάπτυξη των παιδιών: γλώσσα, ομαδοσυνεργατικές προσεγγίσεις, συλλογικές τεχνικές οργάνωσης της τάξης, ενεργό συμμετοχή των γονέων, όχι ανταγωνιστικές δραστηριότητες στο επίπεδο του σχολείου. Συμπέρασμα: άλλες σχολές διδάσκουν άμεσα τι είναι καλό και κακό και να εμπεδώσουν αξίες, άλλες να βοηθήσουν το παιδί να αναπτύξει κριτήρια διάκρισης. Παρά τις διαφορές αλληλοσυμπληρώνονται.

45 ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (7)
Piaget: απάντηση στο ερώτημα πώς το άτομο κατά την πορεία γνωστικής ανάπτυξης οικειοποιείται ηθικούς κανόνες συμπεριφοράς & αναπτύσσει αίσθημα σεβασμού γι’ αυτούς, παρακολουθώντας τον τρόπο αντιμετώπισης των κανόνων του παιχνιδιού σε κάθε ηλικία. 5-13 ετών διακρίνει 2 στάδια, το ετερώνυμο και αυτόνομο. Ετερόνομη ηθική: διέπεται από κανόνες που θέτουν οι ενήλικες – για το παιδί οι κανόνες είναι ιεροί και αναλλοίωτοι θεσμοί, διότι υπάρχει νοητική ανωριμότητα και μονόπλευρος συναισθηματικός σεβασμός για τους ενήλικες. Το παιδί αγνοεί πως για κάθε θέμα υπάρχουν δύο απόψεις. Το παιδί κατανοεί καλύτερα τους κανόνες συμπεριφοράς όταν συμμετέχει σε κοινές δραστηριότητες και ελαττώνεται ο εγωκεντρισμός του. Περνά τότε στο στάδιο της ηθικής συνεργασίας στο οποίο και οι ενήλικες ελαττώνουν την αυταρχική αντιμετώπιση. Δε μελέτησε πολύ το πρώτο στάδιο ηθικής ανάπτυξης (εγωκεντρικό).

46 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ-ΕΤΕΡΟΝΟΜΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (1)
1. Μέχρι 6 ετών υπάρχει το στοιχείο του απόλυτου στην ετερόνομη ηθική σκέψη (τα παιδιά πιστεύουν ότι όλοι σκέφτονται όπως κι αυτά). Στα 9 έτη γνωρίζουν ότι υπάρχει ποικιλία απόψεων. 2. Τα παιδιά συγχέουν το φυσικό και ψυχολογικό χώρο (γι’ αυτό θεωρούν και τα όνειρα αληθινά) όπως επίσης ότι οι κοινωνικοί νόμοι είναι αμετάβλητοι όπως οι φυσικοί (π.χ. 4 ετών πιστεύουν ότι οι κανόνες του παιχνιδιού αλλάζουν, αλλά όχι οι σχολικοί κανόνες). 3. Θεωρούν ότι η φύση βοηθά με τις ποινές για διατήρηση του νόμου. 4. Μέχρι 6 ετών το παιδί πιστεύει ότι η ευθύνη κατανέμεται με τα εξωτερικά αποτελέσματα μιας πράξης & όχι τις προθέσεις του ατόμου που ενεργεί. Μετά τα 7 έτη λαμβάνει υπόψη του τις προθέσεις. 5. Παράπτωμα: ορίζεται βάσει κανόνων / επιπτώσεων της πράξης 6. Πίστη στις αυθαίρετες ποινές / στις επανορθωτικές ποινές.

47 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ-ΕΤΕΡΟΝΟΜΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (2)
7. Τιμωρία παραβάτη από ενηλίκους / από παθόντα 8. Αυθαίρετη κατανομή υλικών από ενηλίκους / αξίωση για ίση μεταχείριση 9. το καθήκον είναι υπακοή στην εξουσία / αφοσίωση στην αρχή της ισότητας Η ηθική ετερονομία εγκαταλείπεται μεταξύ και όχι μεταξύ ετών. Συμπεραίνουμε ότι η ηθική ανάπτυξη αποτελεί απλώς προϋπόθεση για την κοινωνικοσυναισθηματική η οποία έπεται με καθυστέρηση, κάτι που είναι φυσιολογικό αφού επηρεάζεται από το συναίσθημα, τη βούληση, τις έξεις. Το σχολείο καλλιεργεί την υπακοή άρα παρατείνει την ετερόνομη ηθική. Δεν πρέπει οι ενήλικες να εξαρτούν τους κανόνες από την αυθεντία τους.

48 ΕΤΕΡΟΝΟΜΗ ΗΘΙΚΗ O Dewey τόνισε την κατά διαστήματα ηθική ανάπτυξη, υπογραμμίζοντας τη διδακτική σημασία εντοπισμού των βαθμίδων. Εντοπίζει 3 στάδια ηθικής ανάπτυξης: το προ-ηθικό (η συμπεριφορά κατευθύνεται από βιολογικές & κοινωνικές παρορμήσεις), το στάδιο συμβατικής ηθικής (αποδέχεται χωρίς κριτική τις αρχές της κοινωνικής ομάδας όπου ανήκει), το επίπεδο της αυτόνομης ηθικής (οδηγείται από τη δική του σκέψη και κρίση). Στάδιο εγωκεντρισμού Piaget αντιστοιχεί με το πρώτο του Dewey, & αυτό της ηθικής ετερονομίας με αυτό της συμβατικής ηθικής. Διαφέρουν στο τρίτο στάδιο. Το άτομο κατά τον Piaget βασίζει τις ηθικές υποχρεώσεις στην αμοιβαία συνεργασία και ανταλλαγή. Κατά τον Dewey το άτομο διέπεται από ανώτερες ηθικές αξίες.

49 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ KOHLBERG (1)
Ανήκει στο χώρο της γνωστικο-αναπτυξιακής ψυχολογίας και κατευθύνεται από τις αρχές της φιλελεύθερης φιλοσοφίας (δεοντολογική σχολή, Kant). Οι αρχές του Kohlberg δεν μοιάζουν με τις εντολές του μωσαϊκού νόμου (ου φονεύσεις), αλλά αποτελούν αξιολογικά κριτήρια για όλες τις μορφές συμπεριφοράς. Τις περισσότερες φορές οι ηθικοί κανόνες συμπίπτουν με τις ηθικές αρχές. Οι κανόνες επιβάλλονται από την εξουσία και δημιουργούν ηθικά διλήμματα, που λύνονται με την εφαρμογή ηθικών αρχών. Πρέπει πρώτα να εξηγήσουμε φιλοσοφικά τι είναι αρετή κι έπειτα να μελετηθεί η ηθική ψυχολογία, η μεθοδολογία και οι επιδιωκόμενοι σκοποί.

50 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ KOHLBERG (2)
Δε μελέτησε την ηθική συμπεριφορά του ατόμου, ούτε τους ηθικούς χαρακτηρισμούς που εκφέρουν τα άτομα για συγκεκριμένες πράξεις και πρόσωπα. Μελέτησε τους λόγους που υπαγορεύουν σε ένα άτομο να κρίνει ως καλή ή κακή μια συμπεριφορά. Μελέτησε δηλαδή την ηθική κρίση η οποία είναι ενδεικτική της ηθικής ωριμότητας κάθε ατόμου. Κατασκεύασε διλήμματα για να την μελετήσει, γύρω από τα εξής θέματα: τιμωρία, αμοιβή, ιδιοκτησία, συναίσθημα, εξουσία, νόμος, ζωή, ελευθερία, δικαιοσύνη, αλήθεια, συνείδηση.

51 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ KOHLBERG (3)
Τα βασικά χαρακτηριστικά των σταδίων είναι ότι το καθένα αντιπροσωπεύει διαφορές στον τρόπο σκέψης, αποτελεί ένα οργανωμένο στάδιο σκέψης, παρουσιάζονται σε κάθε άτομο με αυτή τη σειρά, συμπληρώνει χωρίς να καταργεί τα προηγούμενα. Τα στάδια ηθικής κρίσης συνδέονται με τα νοητικά του Piaget. Τα παιδιά έως και τις πρώτες τάξεις του δημοτικού δεν έχουν αρκετές δυνατότητες για συζήτηση γι’ αυτό ο δάσκαλος πρέπει να μιλά λίγο. Η συζήτηση στην τάξη βοηθά τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι για κάθε θέμα υπάρχουν πολλές απόψεις, καλλιεργεί την κριτική διάθεση και εθίζει τα παιδιά να αποζητούν τις αιτίες των πραγμάτων. Κάνει τη διάκριση περιεχομένου της απάντησης στο δίλημμα και δομής (σημασία δεν έχει τόσο τι απάντησε, αλλά πώς το δικαιολογεί).

52 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ KOHLBERG (4)
Έξι στάδια ομαδοποιήθηκαν σε τρία: προ-συμβατικό, συμβατικό, μετα-συμβατικό ή αυτόνομο. Συμβατικός σημαίνει συμμόρφωση στους κανόνες & προσδοκίες κοινωνίας ή προσώπων εξουσίας. Προσυμβατικό: αποδέχεται κανόνες συμπεριφοράς & αξιολογικούς χαρακτηρισμούς, αλλά χαρακτηρίζει μια πράξη ως καλή ή κακή με βάση τις συνέπειες ή τη θέληση των κρατούντων. Αφορά τα παιδιά κάτω των 9-10 ετών και πολλούς παραβάτες του ποινικού δικαίου. Συμβατικό: το άτομο ταυτίζει τον εαυτό του με την κοινωνική ομάδα και εσωτερικοποιεί τους νόμους της. Θεωρεί ως ορθό ό,τι συντελεί στη διατήρηση της συμβατικής τάξης. Καλύπτει τους προεφήβους και άνω. Σε αυτό παραμένουν πολλοί ενήλικες. Μετασυμβατικό: προσπαθεί να καθορίσει τις ηθικές αρχές ανεξάρτητα προσώπων, συνόλων ή ιδρυμάτων που υιοθετούν τις αξίες. Το άτομο υιοθετεί την ατομιστική άποψη του πρώτου σταδίου, αλλά είναι ανώτερης μορφής.

53 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ KOHLBERG (5)
Η ηθική αγωγή δεν είναι ξεχωριστό μάθημα. Προτείνει την ενσυναίσθηση (να βλέπεις τα πράγματα από τη μεριά των άλλων). Στενά συνδεδεμένη είναι και η έννοια της υπόδυσης ρόλων που καθιέρωσε ο Mead και η οποία διευκολύνει την κατανόηση και αποδοχή του άλλου και την ηθική κρίση.

54 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ KOHLBERG (6)
Η θεωρία του έχει πολλά κοινά σημεία με την πλατωνική σκέψη, η οποία αναφέρει ότι η ηθική τελείωση επιτυγχάνεται μέσω του λόγου. Η αρετή υπηρετείται με το σωκρατικό διάλογο. Επιπλέον ο Πλάτων αναφέρει ότι η καθαρά νοητική θεώρηση του καλού και του κακού δεν αρκεί να κάνει τον άνθρωπο να δρα δίκαια εκτός εάν υποβοηθείται από τα κατάλληλα συναισθήματα – χρειάζεται εξάσκηση στη νηπιακή ηλικία. Η θεωρία του μπορεί να προσαρμοστεί εύκολα στα εκπαιδευτικά μας δεδομένα.

55 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bernstein, R. (1996). Pedagogy, symbolic control and identity: Theory, research, critique. London: Taylor & Francis. Blackledge, D., & Hunt, B. (2004). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (Δεληγιάννη, Μ.). Εκδ. Μεταίχμιο. Bourdieu, P. & Passeron, J. C. (1990). Reproduction in education, society and culture (2η έκδ.). London: Sage. Giddens, A. (2000). Sociology. Polity press. Oxford, UK. Πυργιωτάκης, Ι. (1999). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Κολιάδης, Ε. (1997). Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτική Πράξη, τόμ. Γ΄, Αθήνα. Λάμνιας, Κ. (2002). Κοινωνιολογική Θεωρία και Εκπαίδευση. Διακριτές προσεγγίσεις. Εκδ. Μεταίχμιο. Ματσαγγούρας, Η. (2008). Η Σχολική Τάξη. Αθήνα: Μ. Γρηγόρης. 55

56 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
Τέλος Ενότητας