ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

Παρουσίαση με θέμα: "ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΞΗ 1.1 Θεωρίες Μάθησης
1.1.1 Συνειρμικές Θεωρίες Μάθησης 1.1.2 Γνωστικές Θεωρίες Μάθησης 1.1.3 Ανθρωπολογικές Θεωρίες Μάθησης 1.1.4 Σύγχρονες Θεωρίες Μάθησης 1.2 Στόχοι και Αρχές της Διδασκαλίας 1.2.1 Διδακτικοί Στόχοι και Ταξινόμησή τους 1.2.2 Διδακτικές Αρχές

3 Έννοια και φύση της Μάθησης
Η μάθηση αποτελεί καθημερινή & αδιάκοπη ενέργεια της ζωής Η μάθηση δεν συντελείται αποκλειστικά μέσα στα σχολικά πλαίσια "A pupil from whom nothing is ever demanded that he cannot do, never does all he can“ John Stuart Mill ( ), English philosopher & political economist

4 Έννοια και φύση της Μάθησης
«Μάθηση είναι η σχετικά μόνιμη μεταβολή στο άτομο που συντελείται μέσω των εμπειριών* του» «Μάθηση είναι η διαδικασία με την οποία οι διάφοροι οργανισμοί τροποποιούν ή αλλάζουν τη συμπεριφορά τους σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα με τέτοιο τρόπο ώστε η ίδια μεταβολή να μη χρειαστεί να ξανασυμβεί σε ανάλογη περίπτωση» * «Εμπειρία εννοείται η αμοιβαία επίδραση του ατόμου με το περιβάλλον του»

5 ΜΑΘΗΣΗ Μάθηση: μια διαδικασία η οποία οδηγεί σε μια διαρκή μεταβολή της συμπεριφοράς ενός ατόμου και η οποία προκύπτει ως αποτέλεσμα εμπειρίας ή άσκησης Μάθηση είναι η απόκτηση και η μεταβολή γνώσεων, δεξιοτήτων, στρατηγικών, πεποιθήσεων, στάσεων και διαφόρων μορφών συμπεριφοράς, δηλ. η διαδικασία κατά την οποία αλλάζει το γνωστικό δυναμικό του ατόμου, ως αποτέλεσμα των ποικίλων εμπειριών τις οποίες το άτομο επεξεργάζεται

6 Μάθηση & Διδασκαλία Διαδικασία και Αποτέλεσμα της Μάθησης
Η Διαδικασία γίνεται όταν συντελείται η μεταβολή στο άτομο. είναι το σύνολο των ενεργειών που διαπράττει ο μαθητής προκειμένου να επιτύχει τα αποτελέσματα της μάθησης. Το Αποτέλεσμα (ή προϊόν της μάθησης) είναι οι μεταβολές που προκύπτουν από τη λειτουργία της διαδικασίας της μάθησης. Οι θεωρίες μάθησης παρέχουν στη διδασκαλία το θεωρητικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο αυτή θα στηρίξει και θα αιτιολογήσει τις διδακτικές ενέργειες που θα εφαρμόσει, προκειμένου να διευκολύνει το μαθητή στην κατάκτηση της γνώσης.

7 Σχολική Μάθηση & λανθασμένες απόψεις
Η μάθηση συνιστά μια διαδικασία συσσώρευσης και διατήρησης γνώσεων Ο μαθητής μοιάζει με «κενό δοχείο που περιμένει να γεμίσει με γνώσεις» Η μάθηση έχει χαρακτήρα παθητικό Η άσκηση θεωρείται θεμέλιο και προϋπόθεση της μάθησης Πυρήνας της μάθησης είναι η όξυνση των λειτουργιών του νου («ακόνισμα του μυαλού»)

8 «Ουχ ως δύναται διδάσκειν ο διδάσκαλος, ούτω καί μανθάνει ο γνώριμος
«Ουχ ως δύναται διδάσκειν ο διδάσκαλος, ούτω καί μανθάνει ο γνώριμος. Επειδή ο μέν τέλειος, ο δε ατελής εστίν. ΄Οθεν προσήκει στοχάζεσθαι της του παιδευομένου δυνάμεως. Επίστησον ο διδάσκων και εξέτασον ακριβώς ακοήν του μανθάνοντος … Καί σύ ένοχος αμαρτίας σεαυτω έση, ο μή επισκεψάμενος, όπως καί πηνίκα καί πότε δει λόγον προέσθαι σοφίας». (PG 95, 1376 B)

9 Συνειρμικές Θεωρίες Μάθησης
Ερμηνεύουν τη διαδικασία της μάθησης ως συνάρτηση δύο παραγόντων: (α) εξωτερικών ερεθισμάτων (β) αντιδράσεων του υποκειμένου σ’ αυτά ΕΡΕΘΙΣΜΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ «κατάλληλα ερεθίσματα (ερωτήσεις) προκαλούν επιθυμητές αντιδράσεις (απαντήσεις)» Δεν λαμβάνουν υπόψη τους το ρόλο του υποκειμένου. Βασικότερο θεωρείται η ενίσχυση σε ένα ερέθισμα

10 Η μάθηση συντελείται μέσω: Αμοιβής (θετική ενίσχυση)
περιβάλλον υποκείμενο είσοδος: ερέθισμα έξοδος: συμπεριφορά H μάθηση ορίζεται ως αλλαγή στη συμπεριφορά του μαθητή που προκύπτει μέσω εμπειριών και ασκήσεων που τίθενται από τον εκπαιδευτικό Η μάθηση συντελείται μέσω: Αμοιβής (θετική ενίσχυση) Τιμωρίας (αρνητική ενίσχυση) Κεντρικοί ρόλοι: δασκάλου: μεταδότης γνώσης διδακτικών στόχων: συμπεριφορές που πρέπει να αναπτύξουν οι μαθητές

11 Συμπεριφορισμός ή Θεωρία της Συμπεριφοράς
Μάθηση είναι τροποποίηση της συμπεριφοράς (behaviorism) Πρόδρομος αυτής της σχολής ο I. Pavlov Βασικοί εκπρόσωποί της οι J.B. Watson, E.L. Thorndike, και B. F. Skinner Λέξεις-κλειδιά: Πληροφορία, Έλεγχος, Ανάδραση (feedback) (Σε αυτές τις θέσεις στηρίχθηκε και η εφαρμογή του συμπεριφορισμού στην εκπαίδευση)

12 Για τους συμπεριφοριστές
δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης στις νοητικές καταστάσεις των υποκειμένων τα «πιστεύω» τους, οι προσδοκίες τους, οι προθέσεις τους όπως και τα κίνητρά τους δεν είναι προσβάσιμα το μόνο που προέχει να γίνει είναι η περιγραφή της συμπεριφοράς και όχι η εξήγησή της. Μπορούμε συσχετίσουμε τα φυσικά χαρακτηριστικά των ερεθισμάτων που δέχεται το υποκείμενο με τα φυσικά χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του

13 Pavlov Ivan: εξαρτημένα ανακλαστικά(κλασσική εξάρτηση)
B.F Skinner:λειτουργική εξάρτηση Διαφορές Pavlov - Skinner : α) στην κλασσική εξάρτηση έχουμε παθητική συμμετοχή του οργανισμού ενώ στην λειτουργική η μάθηση είναι μια ενεργητική διαδικασία του υποκειμένου β) στην κλασσική εξάρτηση η ενίσχυση προηγείται της αντίδρασης ενώ στην λειτουργική την ακολουθεί

14 B. Skinner Σχολή Συμπεριφορισμού ενίσχυση (θετική – αρνητική)
ενίσχυση (θετική – αρνητική) ενίσχυση επιθυμητής συμπεριφοράς απάλειψη ανεπιθύμητης συμπεριφοράς μέσω απόσβεσης προγραμματισμένη διδασκαλία με χρήση διδακτικών μηχανών θεωρία «κενού οργανισμού»

15 Ο συμπεριφορισμός στην εκπαίδευση. B.F. Skinner
Διατύπωσε τις παρακάτω αρχές της μάθησης ενεργός συμμετοχή μαθητή στην εκπαιδευτική διαδικασία σαφής διατύπωση διδακτικών στόχων άμεση πληροφόρηση των αποτελεσμάτων των προσπαθειών του μαθητή βαθμιδωτή πρόοδο της διδασκόμενης ύλης σύμφωνα με τους ρυθμούς του μαθητή. Η αλληλουχία της ύλης είναι σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να την ακολουθήσουν όλοι οι μαθητές δόμηση της διδακτέας ύλης σε σύντομες διδακτικές ενότητες (γραμμική οργάνωση της ύλης). Κάθε διδακτικό βήμα αποτελείται από 4 στοιχεία: 1. πληροφορία 2. ερώτηση 3. απάντηση 4. άμεση επαλήθευση της απάντησης & ενίσχυση της σωστής απάντησης

16 Προγραμματισμένη διδασκαλία – Διδακτικές μηχανές
Προγραμματισμένη διδασκαλία – Διδακτικές μηχανές ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΜΕ Η/Υ 1. Εισαγωγική ενότητα  2. Παρουσίαση πληροφορίας   3. Ερώτηση (σύστημα) & Απάντηση (χρήστης) 4. Έλεγχος απάντησης  5. Ανατροφοδότηση ή πρόσθετες πληροφορίες   6. Τέλος ενότητας 

17 E. Thorndike Διατύπωσε τους νόμους της μάθησης:
Νόμος του αποτελέσματος Νόμος δοκιμής και πλάνης Νόμος της άσκησης ή επανάληψης Νόμος της ετοιμότητας E. Thorndike

18 Επίδραση του Συμπεριφορισμού
Επίδραση του Συμπεριφορισμού  Έδρασε καταλυτικά: στις γενικότερες απόψεις για τη διδασκαλία και τη μάθηση: έμφαση στην εξατομίκευση της διδασκαλίας και στους προσωπικούς ρυθμούς του μαθητή προσπάθεια να ληφθεί υπόψη η προηγούμενη συμπεριφορά στο σχεδιασμό αναλυτικών προγραμμάτων και αντίστοιχου εκπαιδευτικού υλικού Οδήγησε: στην προγραμματισμένη διδασκαλία στα διδακτικά συστήματα με υπολογιστή

19 Θετικές πτυχές συμπεριφορισμού στη διδασκαλία με υπολογιστές:
εγγυάται την μάθηση γιατί οι στόχοι προκαθορίζονται από τον εκπαιδευτικό ο μαθητής ξέρει τι αναμένεται απ’ αυτόν να προσπαθήσει ο κάθε μαθητής ακολουθεί τον δικό του ρυθμό μάθησης η εκμάθηση εμφανίζεται όταν ο μαθητής αντιδρά σ’ ένα ερέθισμα η αξιολόγηση των αντιδράσεων του μαθητή είναι άμεση γίνεται εξοικονόμηση χρόνου η επιτυχία των εκβάσεων εύκολα μπορεί να συνοψιστεί σε μετρήσιμα αποτελέσματα το περιεχόμενο της διδακτέας ύλης είναι κατανεμημένο σε μικρές ενότητες όλα τα βήματα μπορούν να ελέγχονται με ακρίβεια από τον εκπαιδευτικό

20 Αρνητικές πτυχές συμπεριφορισμού στη διδασκαλία με υπολογιστές:
εμπέδωση χαμηλού επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων ο μαθητής θεωρείται αυτόματο ον αντί για πρόσωπο με βούληση παρατηρείται εξάρτηση από τον εξωτερικό έλεγχο της μαθησιακής διαδικασίας υπάρχει μηχανική αποστήθιση υπάρχει περιορισμένο ποσοστό μεταφοράς γνώσης υπάρχει περιορισμένη διατήρηση της γνώσης δεν αναπτύσσονται δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων ο μαθητής δεν κάνει σύνδεση και εφαρμογή των γνώσεων του στο σήμερα και στις καθημερινές του εμπειρίες το ερέθισμα παρέχεται από τον εκπαιδευτικό άρα η παρουσία του θεωρείται απαραίτητη για να είναι επιτυχής η μάθηση δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου συνεργασία μεταξύ των μαθητών η αξιολόγηση καθοδηγεί το πρόγραμμα σπουδών

21 Γνωστικές Θεωρίες Μάθησης
Δίνουν έμφαση στις διεργασίες που συντελούνται στο εσωτερικό του υποκειμένου (επεξεργασία – ανασύνθεση – κατάκτηση μάθησης) Η μάθηση συντελείται όταν το άτομο συλλαμβάνει νέες σχέσεις. Τότε επιτυγχάνει την ενόραση ή διόραση. Δίνεται έμφαση στις αντιληπτικές απόψεις της μάθησης. Η μάθηση θεωρείται ως μια ενεργή αναδόμηση των αντιλήψεων και σημασιών. Συντελείται με μεταβολές παλαιών μορφών σε νέες μέσω σκέψης ή νέων εμπειριών Η μάθηση συντελείται μέσω ενεργητικής ανακάλυψης από τους μαθητές. Κάτι δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί με την επί μέρους μελέτη των συστατικών στοιχείων του αλλά μόνο με την αντίληψή του ως ολότητας.

22 Η θεωρία του Köhler Η μάθηση συντελείται δια της ενόρασης*. Το άτομο μπορεί να έχει ενόραση στη δομή ενός προβλήματος και να το «αναδομεί» προκειμένου να το επιλύσει. Κέντρο της μάθησης είναι η δράση του νου μέσα σε καταστάσεις (σχολή της Gestalt [θεωρία της Μορφής] = Η αντίληψη δεν είναι απλοί συσχετισμοί – Η θεωρία της μορφής μπορεί να εφαρμοσθεί στην επίλυση προβλημάτων. Πειράματα με πιθήκους (“The Mentality of Apes”) (ενόραση: o πίθηκος (Sultan) είχε δράσει με στοχοκατευθυνόμενο τρόπο και προσπαθούσε να λύσει το πρόβλημα χρησιμοποιώντας ραβδιά. ________________________________________________ * Ενόραση είναι η υποτιθέμενη ψυχική ικανότητα του να βλέπει κανείς πράγματα πέρα από την δύναμη της κανονικής όρασης. Η ενόραση συνήθως σχετίζεται με την προεπίγνωση και τη μεθεπίγνωση. Η αναμονή για την έκβαση του μέλλοντος είναι μια υποσυνείδητη διαδικασία και ουσιαστικά μια δεύτερη φύση του ανθρώπου. Με βάση την εμπειρία ο εγκέφαλος "περιμένει" μια λογική ακολουθία γεγονότων σε μια σκηνή και προετοιμάζει την ανάλογες κινήσεις του. Με βάση την εμπειρία ο εγκέφαλος "αναμένει" μια τυπική συμπεριφορά από κάθε αντικείμενο.

23 Ο πίθηκος Sultan

24 Η θεωρία του Lewin Η μάθηση είναι μια διαδικασία οργάνωσης και αναδιοργάνωσης της δομής των αντιλήψεων του ατόμου Η μάθηση ως ενόραση σημαίνει μεταβολή στις γνωστικές δομές μιας κατάστασης (π.χ. μεταβολή στη σημασία μιας λέξης) Προτείνει τους παρακάτω τύπους μάθησης: Μάθηση ως μεταβολή στη γνωστική δομή (δηλ. το αντιληπτικό πεδίο του μαθητή π.χ. το άγνωστο γίνεται γνωστό) Μάθηση ως μεταβολή στην παρώθηση (δηλ. τις ανάγκες του μαθητή π.χ. μεταβολή σε ανάγκες και αξίες)

25 Η θεωρία του J. Piaget Δίνει έμφαση στη μάθηση ως ενεργητική επεξεργασία της πληροφορίας Η μάθηση προκύπτει από ενέργειες των ατόμων πάνω στα ερεθίσματα και με τα ερεθίσματα. Μαθαίνουμε ότι κάνουμε (η γνώση των αντικειμένων είναι ενέργεια επί αυτών) Η γνώση είναι «κατασκευή εκ των έσω» Οι νέες εμπειρίες ενσωματώνονται στα «σχήματα» μέσω: αφομοίωσης αναπροσαρμογής Ο μαθητής μπορεί να κατανοήσει μόνο τα νοητικά σχήματα που ανταποκρίνονται στο στάδιο νοητικής ανάπτυξης που βρίσκεται

26 Η θεωρία του J. Bruner Αρχές μάθησης:
Αρχή της δομής (του μαθήματος) Αρχή της παρώθησης : σημασία των κινήτρων στη μάθηση (εσωτερικά – εξωτερικά) Αρχή της ετοιμότητας Αρχή της ανακάλυψης (μάθηση με ανακάλυψη) Βάση της μάθησης είναι η διαμόρφωση κατηγοριών και η κωδικοποίηση τους Ο μαθητής μπορεί να μάθει οτιδήποτε αρκεί να του δοθεί με τον κατάλληλο τρόπο για την ηλικία του.

27 Η θεωρία του D. Ausubel Θεωρία νοηματικής λεκτικής μάθησης με χρήση προκαταβολικών οργανωτών Οι εκπαιδευτικοί να προσφέρουν γενική και αφηρημένη εισαγωγική ύλη, η οποία να προσφέρει στους μαθητές κάποια δομή Διακρίνει την παραληπτική μάθηση όπου όλη η μαθησιακή ύλη παρουσιάζεται στο μαθητή στην τελική της μορφή.

28 Ανθρωπολογικές Θεωρίες Μάθησης (η «τρίτη δύναμη»)
Τονίζουν την υπεροχή των ανθρώπινων προσώπων Δίνουν έμφαση στις εσωτερικές διεργασίες στο υποκείμενο που μέσω της αλληλεπίδρασης πετυχαίνει: Συναισθηματική ανάπτυξη Αυτοπραγμάτωση Αυτό-ολοκλήρωση ως πρόσωπο Εκπαιδευτικός – μαθητές: αναπτύσσουν γνήσιες συναισθηματικά σχέσεις. Εκπαιδευτικός: καθοδηγητής, διευκολυντής, ρυθμιστής της μάθησης.

29 Θεωρία του A. Maslow Τα άτομα αναζητούν εμπειρίες αυτοπλήρωσης (διαδικασία με την οποία ένα άτομο κατανοεί τον εαυτό του) Το άτομο πρέπει το ίδιο να λαμβάνει τις αποφάσεις του και να προβαίνει στις επιλογές του. Εκπαιδευτικοί και γονείς πρέπει να εμπιστεύονται τα παιδιά τους και να τα βοηθούν να αναπτύσσονται Σκοπός της αγωγής είναι «η αυτοπραγμάτωση του προσώπου ώστε να καταστεί πλήρης άνθρωπος». Η μάθηση παρωθείται από εσωτερικές δυνάμεις του προσώπου Εσωτερική μάθηση είναι η μάθηση να γίνει κάποιος ανθρώπινη ύπαρξη Η σχολική μάθηση πρέπει να αποβλέπει να κάνει τους μαθητές να μάθουν τι πρόσωπα είναι (βασικός τομέας η μάθηση αξιών)

30 Θεωρία του C. Rogers Έχει παιδοκεντρική προσέγγιση. Στο σχολείο πρέπει να κυριαρχεί ο παιδοκεντρισμός Η διαδικασία της μάθησης είναι εσωτερική. Η αυτοπραγμάτωση περιλαμβάνει την συνεχή προσπάθεια του ατόμου να επιτύχει την ανάπτυξη των δυνατοτήτων του στο έπακρο Περιλαμβάνει τον άνθρωπο ως ολότητα Βασική η επικοινωνία, διαπροσωπικές σχέσεις, ικανότητα να «ακούς» τον άλλο, να δέχεσαι και να δίνεις αγάπη, να εκτιμάς τον άλλο, να παρέχεις περιθώρια ελευθερίας έκφρασης Απαραίτητη η ελευθερία του προσώπου (ελευθερία επιλογής, προσωπική ελευθερία). Καθένας να δέχεται τον εαυτό του και τον άλλο όπως είναι, χωρίς να προσπαθεί να τον αλλάξει, γιατί έχει αξία ως μοναδικό πρόσωπο. Ο ρόλος του δασκάλου είναι διευκολυντικός (διευκολύνει την μάθηση) Η σχολική μάθηση πρέπει να συντελείται σε ατμόσφαιρα γνήσιων σχέσεων & ελευθερίας. «Η ελευθερία προς μάθηση απαιτεί σεβασμό και προς εκείνους που δεν επιθυμούν την ελευθερία αυτή». Η πιο χρήσιμη κοινωνική μάθηση είναι «η μάθηση της διαδικασίας της μάθησης» (δηλ. ένα διαρκές άνοιγμα στην εμπειρία)

31 Θεωρία του A. Combs Ο μαθητής έχει αντίληψη της πραγματικότητας κατά τη στιγμή της μάθησης (το πώς καθένας συμπεριφέρεται είναι αποτέλεσμα του πώς φαίνονται τα πράγματα σ’ αυτόν). Η μάθηση θεωρείται λειτουργία, διερεύνηση και ανακάλυψη των προσωπικών σημασιών του ατόμου. Είναι εσωτερικό γεγονός. Δίνεται έμφαση στις προσωπικές αντιλήψεις και όχι στις γνωστικές απόψεις της μάθησης. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να προσπαθεί να κατανοήσει πώς φαίνονται τα πράγματα από τη σκοπιά των μαθητών του. Στη σχολική μάθηση κύριο κίνητρο μάθησης και συμπεριφοράς των μαθητών είναι το αίσθημα της προσωπικής επάρκειας (σχετίζεται με την ολιστική προσέγγιση της μάθησης).

32 Παιδαγωγικές εφαρμογές των ανθρωπολογικών θεωριών μάθησης
Παιδαγωγικές εφαρμογές των ανθρωπολογικών θεωριών μάθησης Παράγων μάθησης θεωρείται το «όλον» ανθρώπινο πρόσωπο ως μοναδικό, ιδιαίτερα οι συναισθηματικές πλευρές του Πρωταρχικό είναι οι γνήσιες σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικού –μαθητών και μαθητών μεταξύ τους σε ατμόσφαιρα σεβασμού κατανόησης, ασφάλειας, αποδοχής & ελευθερίας έκφρασης Σημαντικότερο είναι η στάση των μαθητών έναντι των σχολικών μαθημάτων και οι αντιλήψεις τους γι’ αυτά. Η μέθοδος διδασκαλίας εξαρτάται από τον τρόπο χρήσης της και την προσωπικότητα του εκπαιδευτικού. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να βοηθά τους μαθητές να ενισχύουν το αυτοσυναίσθημά τους και να εκφράζουν τον εσωτερικό τους κόσμο (π.χ. συναισθήματα, τάσεις) Η μάθηση πρέπει να δημιουργεί ευνοϊκές ψυχολογικές προϋποθέσεις στους μαθητές, ώστε με καθολική συμμετοχή (σκέψη, συναίσθημα, ικανότητες, κίνητρα, σκοποί, αξίες) να μαθαίνουν αποτελεσματικά.

33

34 Η θεωρία του R. Gagnè Υποστηρίζει ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει να αρχίζει με την ανάλυση των σκοπών και των στόχων που έχει θέσει για να πετύχει ο μαθητής και ποια ικανότητα να αποκτήσει (ικανότητα: η δυνατότητα του μαθητή να κάνει κάτι συγκεκριμένο υπό ορισμένες συνθήκες). Οι μαθητές μπορούν να μάθουν ο,τιδήποτε αρκεί να έχουν αφομοιώσει τα προηγούμενα γνωστικά στοιχεία. Η μάθηση είναι συσσωρευτική διαδικασία (αυξάνεται η συσσώρευση νοητικών δεξιοτήτων). Ετοιμότητα για μάθηση: προηγείται της διδασκαλίας. Περιλαμβάνει τρεις παράγοντες [εσωτερικές καταστάσεις]: ενδιαφέρον, παρωθητικά κίνητρα, επίπεδο νοητικής εξέλιξης (τι πραγματικά γνωρίζει ο μαθητής και τι απομένει να μάθει για να κατακτήσει τη μάθηση). Δομή γνωστικής ύλης οργανωμένη κατά ιεραρχικό τρόπο σε επίπεδα. Μετάβαση στο επόμενο αφού κατακτήσει τις γνώσεις από όλα τα προηγούμενα. Η «λύση του προβλήματος» απαιτεί τη γνώση ορισμένων «αρχών» Η κατανόηση των «αρχών» προϋποθέτει την ανάπτυξη «εννοιών» Η ανάπτυξη των «εννοιών» τις απλές συνδέσεις τους κ.ο.κ. μέχρι να φθάσει στα στοιχειώδη (μαθησιακά άτμητα) Ικανότητες που αναπτύσσουν οι μαθητές: νοητικές, γνωστικές στρατηγικές, λεκτικές, κινητικές, στάσεις.

35 Προτείνει μια σειρά Διδακτικών Ενεργειών που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του μαθήματος:
Ενεργοποίηση της παρώθησης των μαθητών (διέγερση προσοχής – ενδιαφέροντος του μαθητή) Πληροφόρηση του μαθητή για το διδακτικό στόχο του μαθήματος Κατεύθυνση της προσοχής των μαθητών Ανάκληση στη μνήμη προηγούμενων συγγενών παραστάσεων Καθοδήγηση της μάθησης (τρόποι παρουσίασης της μαθησιακής ύλης) Ενίσχυση και συγκράτηση της μάθησης (ανατροφοδότηση) Προώθηση της μεταβίβασης της μάθησης Εκτέλεση ενεργειών – Άσκηση από το μαθητή

36 1. Φάση Παρότρυνσης Πρέπει να υπάρχει κίνητρο και ετοιμότητα για μάθηση 2. Φάση σύλληψης Η ένταση της προσοχής καθορίζει το βαθμό αντίληψης. 3. Φάση απόκτησης Το ερέθισμα κωδικοποιείται και αποθηκεύεται στη βραχυχρόνια μνήμη. 4. Φάση συγκράτησης Το ερέθισμα κωδικοποιείται και αποθηκεύεται στη μακροχρόνια μνήμη. 5. Φάση ανάκλησης Γίνεται ανάκληση των πληροφοριών από την βραχυχρόνια μνήμη. 6. Φάση γενίκευσης Εφαρμογή σε νέα κατάσταση 7. Φάση εκτέλεσης Εκτέλεση συγκεκριμένης ενέργειας για τη διαπίστωση της μάθησης. 8. Φάση επανατροφοδότησης Η διαπίστωση της μάθησης λειτουργεί ως ενίσχυση, για διεύρυνση της αρχικής μάθησης.

37 Διδακτικές αρχές Αρχή της εποπτείας
Αρχή της εξατομικευμένης διδασκαλίας Αρχή της αυτενέργειας ή ενεργητικής συμμετοχής Αρχή της δυνατότητας τροποποίησης του αρχικού διδακτικού υλικού

38 Αρχή της εποπτείας «Εποπτεία σημαίνει μία συνολική παράσταση ενός αντικειμένου, η οποία συνδυάζει αρμονικά σ’ ένα ενιαίο σύνολο όλες τις επιμέρους κατ’ αίσθηση αντιλήψεις από τις οποίες σχηματίσθηκαν» Στην Παιδαγωγική και Ψυχολογία είναι «η αντίληψη που σχηματίζει το υποκείμενο για ένα αντικείμενο και η οποία προκύπτει από τις διάφορες εσωτερικές νοητικές επεξεργασίες των δεδομένων των αισθήσεών του».

39 Αρχή της εξατομικευμένης διδασκαλίας
Μορφές: «δυαδική αλληλεπίδραση» Μικρές ομάδες (2-8 μαθητών) Μεγάλες ομάδες (άνω των 15 μαθητών) Με τη διδασκαλία σε μικρές ομάδες (2-3 μαθητών) το ΜΘ: Προσαρμόζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε μαθητή Επιτυγχάνεται η εξατομίκευση της διδασκαλίας Τονίζεται ο συνεργατικός χαρακτήρας της μάθησης Τονίζονται οι διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ των μαθητών και εκπαιδευτικού-μαθητών Τονίζεται ο διαλογικός χαρακτήρας του μαθήματος

40 Αρχή της αυτενέργειας ή ενεργητικής συμμετοχής
«Ο εκπαιδευτικός δεν προσφέρει τίποτα το οποίο μπορούν να βρουν μόνοι τους οι μαθητές, λέει όσο το δυνατόν λιγότερα κι αφήνει τους μαθητές να ενεργούν ελεύθερα». Αρχή του Dewey : “learning by doing” (μαθαίνω ενεργώντας)

41 Αρχή της δυνατότητας τροπο- ποίησης του αρχικού διδακτικού υλικού
Αρχή της δυνατότητας τροπο- ποίησης του αρχικού διδακτικού υλικού Προσθήκη ή αφαίρεση διδακτικού υλικού στο ήδη υπάρχον

42 Διδακτικοί Στόχοι και Ταξινόμησή τους
«Ο διδακτικός στόχος περιγράφει με σαφήνεια, ακρίβεια και συνοπτικά την ικανότητα για την οποία θα είναι ικανός ο μαθητής μετά το τέλος του μαθήματος» Ο Bloom ταξινόμησε τους διδακτικούς στόχους σε τρεις περιοχές: Γνωστική (απόκτηση γνώσεων & ανάπτυξη γνωστικών ικανοτήτων) Συναισθηματική (στάσεις, αξίες, συναισθήματα) Ψυχοκινητική (κινητικές δεξιότητες)