Η ενσυναίσθηση του εκπαιδευτικού στο μαθητή με ΕΕΑ

Παρουσίαση με θέμα: "Η ενσυναίσθηση του εκπαιδευτικού στο μαθητή με ΕΕΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ενσυναίσθηση του εκπαιδευτικού στο μαθητή με ΕΕΑ
Σεμινάρια Ενσυναίσθησης Δράμα 2&4 Μαρτίου

2 Ενσυναίσθηση. Συν-αισθάνομαι. Αισθάνομαι μαζί σου. Αισθάνομαι αυτό που αισθάνεσαι. Αφήνω τη στεναχώρια ή τη χαρά σου να γίνει κομμάτι μου. Μοιράζομαι αυτό που μου λες και το νοιώθω κι εγώ μαζί σου.   Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να «μπαίνει» (υποθετικά, με τη σκέψη του) κάποιος στη θέση του άλλου και να μπορεί να κατανοεί τις σκέψεις και τα συναισθήματα του.

3 Κατανομή των δυσκολιών μάθησης
Παιδιά με ΕΕΑ: 13% ΝΚ, ΑΥΤ, ΚΔ… Παιδιά με ΕΜΔ: 5% Παιδιά με δυσκολίες μάθησης: 20-30%

4 Τίγρης ή γάιδαρος(αισιόδοξος ή απαισιόδοξος)

5 Τι είναι; Δεν έχω πολλές γνώσεις για τα παιδιά με ΕΕΑ, αλλά θα προσπαθήσω και θα τα καταφέρω. Οι μαθητές με ΕΕΑ είναι μαθητές που χρειάζονται τη βοήθειά μου… Δεν ξέρω τι ακριβώς να κάνω αλλά θα βρω τον τρόπο να μάθω. Είναι πολύ σπουδαίο να μπορέσω να βοηθήσω τα παιδιά με ΕΕΑ…

6 Τι είναι; Δεν είμαι της ΕΑ, είμαι της τυπικής εκπαίδευσης. Δεν έχω χρόνο να ασχοληθώ με τα παιδιά αυτά, έχω μια ολόκληρη τάξη. Δεν μπαίνω στα χωράφια σας, δεν έχω εκπαιδευτεί… Προτεραιότητες Τι είναι σημαντικό;

7 Τα προβλήματα συμπεριφοράς ανήκουν στο χώρο της Ειδικής Αγωγής;
Ερώτημα Τα προβλήματα συμπεριφοράς ανήκουν στο χώρο της Ειδικής Αγωγής;

8 Δεν εμπίπτουν οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση που συνδέεται αιτιωδώς με εξωγενείς παράγοντες, όπως γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες.

9 Μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι αυτές που αφορούν την Ειδική Αγωγή
Ποιοι είναι;

10 Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του Νόμου 3699 (ΦΕΚ 199) 2-10-2008
1. νοητική αναπηρία, 2. αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), καθώς και αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), 3. κινητικές αναπηρίες, 4. χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, 5. διαταραχές ομιλίας, λόγου, 6. ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία,

11 7. σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, 8
7. σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, 8. διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού), 9. ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες. 10. Οι μαθητές με σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας. 11. Μαθητές που έχουν μία ή περισσότερες νοητικές ικανότητες και ταλέντα.

12 Μοντέλα αντιμετώπισης της αναπηρίας
Κοινωνικό οι ανάπηροι καθίστανται ανάπηροι από το κοινωνικό σύστημα που θέτει περιορισμούς στη συμμετοχή τους η αναπηρία δεν είναι αποτέλεσμα της σωματικής παθολογίας αλλά της κοινωνικής οργάνωσης και (γιαυτό) προτείνεται η τυπική εκπαίδευση. «η τύφλωση δεν είναι απλά ένα ελάττωμα, ένα μείον, μία αδυναμία… είναι επίσης μία πηγή εκδήλωσης δυνατοτήτων, ένα συν, μία δύναμη» (Vygotsky) Π.χ. «Είναι ανάπηρος επειδή η πολιτεία δεν του έδωσε τη δυνατότητα πρόσβασης (άρση προκαταλήψεων, αμαξίδιο, ράμπες κλπ) Ιατρικό Η αναπηρία θεωρείται απόρροια οργανικής βλάβης και προτείνεται εκπαίδευση σε ξεχωριστές δομές. Το σώμα θεωρείται ως η κύρια αιτία της αναπηρίας. Κατηγοριοποίηση και ταξινόμηση της αναπηρίας ανάλογα με τη βλάβη – αναπηρία, π. χ. τύφλωση Π.χ. «Είναι ανάπηρος επειδή δεν μπορεί να κινηθεί»

13 Εργασία 2: Σε ποιο μοντέλο παραπέμπουν τα εδάφια των παρακάτω νόμων;
Στους μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι)… (3699/2008) Ν.1143/81

14 Εργασία 3: Ενσωμάτωση, ένταξη, συνεκπαίδευση ή συμπεριληπτική εκπαίδευση;

15 Ορισμός Μαθησιακών Δυσκολιών (ΜΔ)
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες (ΜΔ) είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην πρόσκτηση και τη χρήση ικανοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικής ικανότητας. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο, αποδίδονται σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και μπορεί να υπάρχουν καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής. Γίνονται πρόδηλες με την απόκλιση ανάμεσα στην νοητική ικανότητα και τη μαθητική επίδοση, αποκλείοντας παράλληλα άλλες αιτίες (ελλιπής φοίτηση, πολιτισμική αποστέρηση, νοητική καθυστέρηση, προβλήματα όρασης, προβλήματα ακοής, αυτισμός κ.λπ.)

16 Οι ΜΔ αποτελούν μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών, εκδηλώνονται δηλαδή με μια σειρά από δυσκολίες και χαρακτηριστικά που δεν είναι κοινά για όλα τα παιδιά. Οι ΜΔ έχουν οργανική αιτιολογία που είναι εγγενής και δεν είναι συνέπεια εξωτερικών παραγόντων (ελλιπής μελέτη, τεμπελιά, κτλ) Οι ΜΔ εκδηλώνονται πάντα με σημαντικά προβλήματα στη μάθηση (Συχνά η επίδοση των παιδιών με ΜΔ είναι κατά δύο χρόνια τουλάχιστον χαμηλότερη από την αναμενόμενη) Οι ΜΔ γίνονται πρόδηλες με την απόκλιση στη νοητική ικανότητα και τη μαθησιακή επίδοση, οι δυσκολίες δηλαδή του παιδιού δεν συνάδουν με το φυσιολογικό νοητικό δυναμικό του. Οι ΜΔ «απαιτούν» συνεχή και συστηματική εκπαιδευτική παρέμβαση

17 Χαρακτηριστικά μαθητών με ΜΔ
ΜΔ στην ανάγνωση : εντοπίζονται στην αποκωδικοποίηση, την ευχέρεια και την αναγνωστική κατανόηση. Στη Β’/θμια εκπαίδευση, όπου απαιτείται ο χειρισμός μακροσκελών κειμένων με πολλούς επιστημονικούς όρους (λ.χ. βιολογία), οι περιορισμένες δυνατότητες αποκωδικοποίησης δεν τους βοηθούν να ανταπεξέλθουν στην ανάγνωση και την κατανόηση των πολυσύλλαβων και δύσκολων λέξεων που αναφέρονται σε σύνθετες και δυσνόητες έννοιες.

18 ΜΔ στην παραγωγή γραπτού λόγου : αφορούν ορθογραφία, χρήση στίξης, διαχωρισμό γραμμάτων σε μικρά-κεφαλαία, λάθη φωνολογικού τύπου, μικρής έκτασης κείμενα με ατελές και φτωχό σε ιδέες περιεχόμενο. Συνήθως οι μαθητές της Β’/θμιας εκπαίδευσης δεν αφιερώνουν χρόνο στον προγραμματισμό του γραπτού κειμένου, ξεκινούν τη συγγραφή ενός θέματος χωρίς σχεδιασμό και δεν θέτουν στόχους για την συγγραφή των ιδεών τους βάσει των απαιτήσεων του κειμένου και δεν αναπτύσσουν την κριτική τους σκέψη.

19 ΜΔ στα μαθηματικά: Τα παιδιά με ΜΔ κατά την είσοδό τους στο Γυμνάσιο, μη έχοντας κατακτήσει μηχανισμούς και έννοιες των μαθηματικών (κατανόηση της θεσιακής αξίας των αριθμών, πράξεις, προπαίδεια, κλάσματα) καλούνται να ανταπεξέλθουν σε πιο σύνθετες μαθηματικές λειτουργίες (επίλυση προβλημάτων με αφηρημένες έννοιες, αλγόριθμοι, γεωμετρία και γενικά στρατηγικές επίλυσης μαθηματικών έργων)

20 Δυσκολίες στην προσοχή
Δυσκολίες στην προσοχή. Τα παιδιά με ΜΔ δυσκολεύονται να μείνουν προσηλωμένα στο μαθησιακό έργο για πολύ ώρα, εμφανίζουν δυσκολίες επιλεκτικής προσοχής δεν επιλέγουν ορθά τι πρέπει να προσέξουν. Κατά την ηλικία των ετών, ηλικία όπου γίνεται η μετάβαση στο γυμνάσιο, σημειώνεται η πλέον δραστική αύξηση της ικανότητας προσοχής. Οι έφηβοι όμως με ΜΔ, οι οποίοι εμφανίζουν καθυστέρηση 2-3 ετών στις δεξιότητες προσοχής, δεν πραγματοποιούν αυτό το άλμα τη χρονική στιγμή που πρέπει, ενώ έχουν συγχρόνως την επιβάρυνση της μετάβασης στην επόμενη βαθμίδα. Έτσι στο γυμνάσιο, οι δυσκολίες τους και οι διαφορές τους από τους τυπικούς συμμαθητές τους μεγαλώνουν και επιτείνονται.

21 Δυσκολίες στο ρυθμό επεξεργασίας
Δυσκολίες στο ρυθμό επεξεργασίας. Τα παιδιά με ΜΔ παρουσιάζουν αργό ρυθμό στην επεξεργασία των πληροφοριών και των γνωστικών έργων. Ιδίως στη δευτεροβάθμια, όπου υπάρχουν τα ολιγόλεπτα τεστ και τα ωριαία διαγωνίσματα, δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στο γρήγορο ρυθμό που απαιτείται και χρειάζονται να τους δίνεται περισσότερος χρόνος.

22 Δυσκολίες στη μνήμη. Τα παιδιά με ΜΔ παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες σε ολόκληρο το μνημονικό μηχανισμό και ειδικότερα στην εργαζόμενη μνήμη (η ικανότητα του ατόμου να διατηρεί ενεργή μια πληροφορία την ίδια στιγμή που την επεξεργάζεται και ενσωματώνει σε αυτήν νέες πληροφορίες.) Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση όπου η διδακτέα ύλη αυξάνεται σε μέγεθος και πολυπλοκότητα, τα παιδιά με ΜΔ αδυνατούν να συγκρατήσουν τον όγκο των πληροφοριών που τους ζητείται.

23 Τα παιδιά με ΕΜΔ έχουν χαμηλό δείκτη νοημοσύνης
Προϋπόθεση για τη διάγνωση είναι η τυπική ή και ανώτερη νοημοσύνη.

24 Τα παιδιά με ΕΜΔ είναι απλά τεμπέληδες.
Τα περισσότερα παιδιά εργάζονται σκληρά αφού χρειάζονται περισσότερες ώρες μελέτης. Τα παιδιά παραιτούνται μετά από αλλεπάλληλες ματαιώσεις (μαθημένη αβοηθησία)

25 Σημαντικές ερωτήσεις Γιατί είναι τόσο δύσκολο να οριστεί η έννοια «Μαθησιακές Δυσκολίες» (ΜΔ); Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των παιδιών με ΜΔ; Σε ποιους παράγοντες αποδίδεται η μεγάλη αύξηση της συχνότητας εμφάνισης των παιδιών με ΜΔ από τότε που αναγνωρίστηκε ως ξεχωριστή κατηγορία ΕΕΑ στα μέσα της δεκαετίας του 1970; Τα ελλείμματα που παρατηρούνται στα ακαδημαϊκά επιτεύγματα των περισσότερων παιδιών με ΜΔ είναι αποτέλεσμα νευρολογικών διαταραχών ή ανεπαρκούς διδασκαλίας;

26 Εργασία 1: Συμπληρώστε τις μισοτελειωμένες φράσεις της 1ης στήλης
Οι ΜΔ είναι μία… επηρεάζουν το άτομο… μπορούν να εμφανίζονται με σημαντικές δυσκολίες… δεν προέρχονται από … περιβάλλον. προβληματική ή ελαττωματική κατάσταση ή διαταραχή ή ιδιαιτερότητα ή ανικανότητα ή αναπηρία ή ειδική εκπαιδευτική ανάγκη κατά την περίοδο της σχολικής ηλικίας ή για όλη του τη ζωή, …

27 Προτάσεις για Επιτυχή Μετάβαση
Λεπτομερής ενημέρωση για το πώς διαμορφώνεται η καθημερινότητα στο γυμνάσιο, ποιες αλλαγές θα ισχύουν από την επόμενη χρονιά, ποιες οι ομοιότητες και τι θα απαιτείται από τους μαθητές. Οι ατομικοί φάκελοι των παιδιών που στέλνονται από το δημοτικό στο γυμνάσιο Οι καθηγητές τους στο Γυμνάσιο να διαφοροποιήσουν κατάλληλα τη διδασκαλία τους από την αρχή μεγιστοποιώντας τα θετικά αποτελέσματα.

28 Προτάσεις για Επιτυχή Μετάβαση
Συστηματική και στενή συνεργασία σχολείου-οικογένειας Να δίνεται περισσότερος χρόνος κατά την προφορική ή γραπτή εξέταση. Να αναγνωρίζεται η προσπάθεια του παιδιού λεκτικά και μη λεκτικά Λεπτομερής ενημέρωση για το πώς διαμορφώνεται η καθημερινότητα στο γυμνάσιο, ποιες αλλαγές θα ισχύουν από την επόμενη χρονιά, ποιες οι ομοιότητες και τι θα απαιτείται από τους μαθητές.

29 Τι κάνουμε Να ρωτήσουμε εάν υπάρχει Γνωμάτευση ή κάποιο ΕΠΕ.
Αρχικά να κατανοήσουμε τη δυσκολία τους, να διαπιστώσουμε την αναγκαιότητα μιας ειδικής μεταχείρισης, να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στην αρχή και να τα ενθαρρύνουμε συστηματικά στη συνέχεια.

30 Τι κάνουμε Μπορούμε μέσα στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού μας ρόλου να είμαστε μαζί τους πιο επιεικείς και να τους αναγνωρίζουμε το δικαίωμα μιας πιο αργής αλλά σταθερής εξέλιξης. Να μη φορτώνουμε τα παιδιά με μεγάλο όγκο δουλειάς γιατί κουράζονται γρήγορα και αποθαρρύνονται ενώ, παράλληλα, μπορούμε να τα υποστηρίζουμε με ειδικές ασκήσεις.

31 Τι κάνουμε Είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο να παρέχεται σε αυτούς τους μαθητές ψυχοσυναισθηματική στήριξη, ενίσχυση και ενθάρρυνση, καθώς οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες πλήττουν την αυτοεκτίμησή τους. Καλό είναι η εξέταση τους να γίνεται μέσα σε ένα κλίμα ασφάλειας, αποδοχής και σεβασμού της ιδιαιτερότητάς τους. Να τους ενθαρρύνουμε να ρωτάνε για να λύσουν τυχόν απορίες.

32 Από Μάϊο 2013… Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος
Από Μάϊο 2013… 1.Ο γενικός όρος «Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές» (ΔΑΔ) αντικαταστάθηκε από τον όρο «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ) 2. Η ΔΑΦ θεωρείται τώρα ως μια διαγνωστική κατηγορία, με μια ομάδα συμπτωμάτων 3. Οι διαγνωστικές υποκατηγορίες (Αυτισμός, Σύνδρομο Άσπεργκερ και ΔΑΔ-μη άλλως προσδιοριζόμενη) απαλείφθηκαν (αναθεωρημένη έκδοση 5 του DSM (DSM-V)

33 Ο Αυτισμός ΔΕΝ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ (προς το παρόν), ορισμένα από τα συμπτώματα ενδέχεται να αλλάζουν μορφή, οι βασικές δυσκολίες όμως παραμένουν εφ όρου ζωής. Η κληρονομικότητα παίζει κάποιο ρόλο Προγεννητική διάγνωση δεν είναι δυνατή έως σήμερα

34 Έχει τεράστια σημασία η ΄Εγκαιρη Διάγνωση του Αυτισμού και
η Έγκαιρη ΕΙΔΙΚΗ Εκπαιδευτική Αντιμετώπιση. Κύριος στόχος να βοηθηθεί το παιδί : να κοινωνικοποιηθεί ομαλότερα, να κατακτήσει απαραίτητες δεξιότητες για την καθημερινή ζωή και τελικά να ενσωματωθεί στο περιβάλλον του.

35 Αυτισμός: Ερωτήματα προς απάντηση
Τι θα πει Διαταραχή στο Φάσμα του Αυτισμού; Όλα τα άτομα με Αυτισμό είναι ίδια; Μόνο δυσκολίες έχουν τα παιδιά; Πότε, ποιος και πώς γίνεται η Διάγνωση; Πόσο συχνά εμφανίζεται η διαταραχή; Ποια τα αίτια; Τι περιμένουμε καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά; Βοηθούν τα φάρμακα και οι δίαιτες; Πώς μπορεί να βοηθήσει η οικογένεια; Πώς μπορεί να βοηθήσει το σχολείο; Πώς μπορεί να βοηθήσει η κοινότητα; Αποδεκτές και μη αποδεκτές μορφές αντιμετώπισης

36 Λίγα λόγια για τη ΔΕΠΥ: 3 % έως 5 % του γενικού πληθυσμού και 7 % του παιδικού/μαθητικού πληθυσμού παρουσιάζει αυτή τη διαταραχή. Οφείλεται σε νευρολογική δυσλειτουργία και είναι κατά βάση κληρονομική (χαμηλά επίπεδα νευροδιαβιβαστών στο μετωπιαίο λοβό) Διακρίνονται 3 τύποι: Α) κυριαρχεί η υπερκινητικότητα Β) κυριαρχεί η διαταραχή προσοχής Γ) συνδυασμός και των δύο

37 Προβληματική συμπεριφορά ΔΕΠΥ
Αγνόηση Βλεμματική Φυσική επαφή Λεκτικές παρατηρήσεις Έδρα Διακοπή μαθήματος Κουβέντα

38 Αξιολόγηση μαθητών/τριών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή και αναπηρία
Υπ. απόφαση /Γ6, ΦΕΚ 1319/2002 Υπ. απόφαση α/Γ2, ΦΕΚ 303Β/2003 Π.Δ. υπ. αρ. 60, ΦΕΚ 65/2006 Υπ. απόφαση 27922/Γ6, ΦΕΚ 449/2007 Ν. 3699, ΦΕΚ 199 Α’ /2008 Υπ. απόφαση 23519/Γ2, ΦΕΚ 258/2010 Υπ. απόφαση 28722/Γ2(3), ΦΕΚ 276/2010 Ν. 4074, ΦΕΚ 88/2012 Ν. 4186, ΦΕΚ 193Α/2013 Π.Δ. 68, ΦΕΚ 110/2014

39 Προφορικές εξετάσεις Για τους μαθητές που έχουν γνωμάτευση για προφορική εξέταση (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαρηθμησία,δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, πρόβλημα όρασης, κινητική αδυναμία άνω άκρων, φάσμα αυτισμού): Εξετάζονται στα ίδια θέματα με το ίδιο πρόγραμμα και την ίδια διάρκεια εξέτασης με αυτούς που εξετάζονται γραπτά.

40 Ενδοσχολικές Εξετάσεις:
Οι γονείς των μαθητών υποβάλλουν αίτηση στο σχολείο για προφορική ή γραπτή εξέταση. Μεικτός τρόπος: οι μαθητές που δίνουν προφορικά, εφόσον το επιθυμούν μπορούν να απαντήσουν κάποια θέματα γραπτώς. Η προφορική εξέταση αφορά: τις ολιγόλεπτες δοκιμασίες, τις ωριαίες δοκιμασίες των τριμήνων-τετραμήνων, τις προαγωγικές, απολυτήριες εξετάσεις.

41 Οι μαθητές με αναπηρίες (ΑΜΕΑ) αξιολογούνται με βάση τις γενικές αρχές της αξιολόγησης. Όσον αφορά τους σκοπούς της αξιολόγησης των ατόμων αυτών, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στις δυνατότητες που ανέπτυξε και αξιοποιεί ο μαθητής σε σχέση με την καθημερινή ζωή.

42 ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται α) στην αρχή της ολόπλευρης εκτίμησης της παρουσίας του μαθητή, ώστε η αξιολόγηση να μην εστιάζεται μόνο στις αδυναμίες του, β) στην παρωθητική αρχή της αξιολόγησης (ενθάρρυνση της προσπάθειας) και γ) στην συσχέτιση των δεδομένων της αξιολόγησης με το εξατομικευμένο πρόγραμμα του κάθε μαθητή».

43 «Τα θέματα των προαγωγικών και απολυτηρίων εξετάσεων των Λυκείων περιλαμβάνουν ποικιλία ερωτήσεων (π.χ. σύντομης απάντησης, ελεύθερης ανάπτυξης), οι οποίες είναι κλιμακούμενου βαθμού δυσκολίας και αφορούν ευρεία έκταση της εξεταστέας ύλης».

44 «Σε όλες τις ενέργειες που αφορούν τα παιδιά με αναπηρίες, το συμφέρον του παιδιού είναι πρωταρχικής σημασίας» και ότι τα άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα για το σκοπό αυτό περιλαμβάνουν και «Την ενθάρρυνση, σε όλα τα επίπεδα του εκπαιδευτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων και όλων των παιδιών από νεαρή ηλικία, μιας στάσης σεβασμού των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες».

45 Τίγρης ή γάιδαρος(αισιόδοξος ή απαισιόδοξος)
Δεν έχω πολλές γνώσεις για τα παιδιά με ΕΕΑ αλλά θα προσπαθήσω και θα τα καταφέρω. Οι μαθητές με ΕΕΑ είναι μαθητές που χρειάζονται τη βοήθειά μου… Δεν είμαι της ΕΑ, είμαι της τυπικής εκπαίδευσης. Δεν έχω χρόνο να ασχοληθώ με τα παιδιά αυτά, έχω μια ολόκληρη τάξη. Δεν μπαίνω στα χωράφια σας, δεν έχω εκπαιδευτεί…