1. ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ» ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»

Παρουσίαση με θέμα: "1. ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ» ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1. ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ» ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»

2 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Ασαφής και διφορούμενος όρος … … γιατί να γίνεται λόγος για «αγροτικές σπουδές», για «αγροτική γεωγραφία» ή για «αγροτική κοινωνιολογία» … Πολιτισμική σημασία και διάκριση «πόλης-εξοχής» : Αναδρομή στο παρελθόν Χαρακτηριστικά «εξοχής» δυνατά αισθήματα: α- φυσικός τρόπος ζωής β- ειρηνικός τρόπος ζωής γ- αθώος, ενάρετος τρόπος ζωής δ- οπισθοδρομικός χώρος γεμάτος άγνοια και περιορισμούς

3 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Πολιτισμική σημασία «πόλης-εξοχής» : Αναδρομή στο παρελθόν Χαρακτηριστικά «πόλης» δυνατά αισθήματα: α- δημιουργημένο κέντρο, β- κέντρο μάθησης, επικοινωνίας, φώτισης, γ- θόρυβος, κοσμικότητα, φιλοδοξίες Άρα η διαφοροποίηση πόλης – υπαίθρου αποτελεί έναν από τους ενστικτώδεις τρόπους που βάζουμε τάξη στον κόσμο (πολιτισμική παράδοση)

4 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Επιστημονική σημασία του αγροτικού Αναπτύχθηκε στην Ευρώπη το 1920-30 Αναπτύχθηκε στην Ελλάδα το 1950 + … … σε αυτό συνέβαλε η ίδρυση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών στις αρχές του 1960 … … με μελετητές κυρίως ανθρωπολόγους, ανθρωπογεωγράφους και κοινωνιολόγους κυρίως Γάλλοι, Άγγλοι και Αμερικάνοι … … που στήριζαν τις έρευνές τους σε εμπειρικά στοιχεία που συγκέντρωναν επιτόπια συμμετέχοντας στη ζωή της Ελληνικής υπαίθρου και των κατοίκων της (Λαμπίρη- Δημάκη, 1984).

5 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Χρήσιμη η διάκριση του «αγροτικού» για 2 λόγους: 1- για λόγους διοίκησης 2- για λόγους ταυτότητας Οι παραπάνω διακρίσεις/διαφορές μεταξύ «αγροτικού» - «αστικού» δεν λύνουν το πρόβλημα του ορισμού του αγροτικού !

6 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Πως ορίζεται το «αγροτικό»? (Halfacree, 1993) 1- περιγραφικοί ορισμοί, 2- κοινωνικο-πολιτισμικοί ορισμοί, 3- το «αγροτικό» ως τοπικότητα, 4- το «αγροτικό» ως κοινωνική αναπαράσταση.

7 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Α- Περιγραφικοί ορισμοί της αγροτικότητας α- γεωγραφικός διαχωρισμός ανάμεσα σε αγροτικές και αστικές περιοχές μέσω στατιστικών δεικτών, πχ. πληθυσμός: 1- πληθυσμιακό μέγεθος και 2- δημογραφική πυκνότητα

8 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Β- Δείκτες αγροτικότητας Έχουν ως στόχο να υπερπηδήσουν τα προβλήματα που προκύπτουν από τον προσδιορισμό μιας αγροτικής περιοχής με τη χρήση μόλις μιας ή δύο παραμέτρων (Cloke and Edwards, 1986). Οι επιμέρους παράμετροι δεν αναφέρονται μόνο στον πληθυσμό (πχ. πληθυσμιακή πυκνότητα, προφίλ ηλικίας, εισερχόμενης και εξερχόμενης μετανάστευσης) … … αλλά και στις ανέσεις ενός νοικοκυριού (πχ. παροχή ζεστού νερού, εσωτερική τουαλέτα κλπ.)… και … στη δομή της απασχόλησης (% εργατικού δυναμικού που ασχολείται στη γεωργία)

9 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Β- … συνέχεια … Δείκτες αγροτικότητας … καλύτεροι σε σχέση με τους απλούς διχοτομικούς ορισμούς … Άσκηση κριτικής: α- γιατί επιλέγονται οι συγκεκριμένες παράμετροι? β- τι μας λέει για την αγροτικότητα το % των νοικοκυριών με εσωτερική τουαλέτα? γ- είναι η γεωργική απασχόληση περισσότερο ή λιγότερο σημαντική από την πληθυσμιακή πυκνότητα για τον καθορισμό της αγροτικότητας?

10 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? δ- η αναδιοργάνωση της τοπικής αυτοδιοίκησης (Καλλικράτης) κατά την οποία τα πολύ μικρά αστικά διαμερίσματα συνενώθηκαν με τα γειτονικά αγροτικά διαμερίσματα έτσι ώστε να δημιουργηθούν νέα, μεγαλύτερα διαμερίσματα. Πώς χαρακτηρίζονται τελικά αυτά τα αγροτικά διαμερίσματα? Αγροτικά ή αστικά και σύμφωνα με ποια κριτήρια /δείκτες /παραμέτρους? … «οι περιγραφικές μέθοδοι αρκούνται στην περιγραφή του αγροτικού, δεν το ορίζουν από μόνες τους» … αλλά δεν προσφέρουν κάποιες εξηγήσεις για το γιατί είναι έτσι όπως είναι (ή όχι)

11 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Κοινωνικο-πολιτισμικοί ορισμοί Διαχωρισμός ανάμεσα σε «αστική» και «αγροτική» κοινωνία με βάση αφενός τις αξίες και συμπεριφορές των κατοίκων τους και αφετέρου τα κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά των κοινοτήτων.

12 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Διχοτομίες ανάμεσα σε αστικό/αγροτικό που συναντώνται σε κοινωνικο-πολιτισμικούς ορισμούς ΣυγγραφέαςΑστικόΑγροτικό BeckerΚοσμικόΙερό DurkheimΟργανική αλληλεγγύη Μηχανική αλληλεγγύη MaineΕπαφήΣτάτους RedfieldΑστικόΔημώδες SpencerΒιομηχανικόΣτρατιωτικό TοnniesGesellschaftGemeinschaft WeberΟρθολογικόΠαραδοσιακό

13 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Γ- Το αγροτικό ως τοπικότητα Εστίαση στις διαδικασίες που ενδέχεται να δημιουργήσουν διακριτές «αγροτικές τοπικότητες». Δηλ. κατά πόσον οι τοπικές δομές μπορούν να επηρεάσουν την έκβαση των κοινωνικών και οικονομικών διαδικασιών? Υπάρχουν αστικές και συγκεκριμένα αγροτικές τοπικότητες?

14 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? … συνέχεια… το αγροτικό ως τοπικότητα… ως φαινόμενο τοπικό 1- ο αγροτικός χώρος πρέπει να συνδέεται με την πρωτογενή παραγωγή και την ανταγωνιστικότητα του τομέα αυτού… 2- οι χαμηλές πληθυσμιακές πυκνότητες δημιουργούσαν διακριτές συνδέσεις ανάμεσα στο αγροτικό και σε ζητήματα συλλογικής κατανάλωσης …. 3- στις τοπικότητες του αγροτικού χώρου αναγνωριζόταν ένας ιδιαίτερος ρόλος στην κατανάλωση, της συλλογικής κατανάλωσης τουριστικών περιοχών και της ιδιωτικής κατανάλωσης των εισερχόμενων από τα αστικά κέντρα αγοραστών κατοικιών. Άρα το αγροτικό είναι μια χαοτική σύλληψη, στερούμενη ερμηνευτικής δύναμης? (π.χ. υπάρχουν τεράστιες ενδο-αγροτικές διαφορές και αγροτικο-αστικές ομοιότητες)

15 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? Δ- Το αγροτικό ως κοινωνική αναπαράσταση … ποια σύμβολα, σημάδια και εικόνες φέρνουν στο μυαλό τους οι άνθρωποι όταν σκέφτονται τον αγροτικό χώρο (ευέλικτος ορισμός αγροτικότητας που συμπεριλαμβάνει φαινόμενα κοινωνικής και οικονομικής αλλαγής στα αγροτικά περιβάλλοντα), … «πως οι άνθρωποι κατασκευάζουν τον εαυτό τους ως όντα του αγροτικού χώρου», θεωρώντας την αγροτικότητα ως «μια κατάσταση του νου» … η αγροτικότητα είναι «κοινωνικά κατασκευασμένη» δηλ. «το αγροτικό αποτελεί έναν κόσμο κοινωνικών, ηθικών και πολιτισμικών αξιών στον οποίο μετέχουν οι κάτοικοι του αγροτικού χώρου (Cloke and Milbourne, 1992)

16 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? … συνέχεια … το αγροτικό ως κοινωνική αναπαράσταση … η κοινωνική κατασκευή του αγροτικού αναπτύσσει μια αιτιώδη συνάφεια … … η οποία συνάφεια επηρεάζει τη στάση και συμπεριφορά των ανθρώπων που ζουν στον αγροτικό χώρο… … το αγροτικό κατασκευάζεται διαφορετικά από τους ανθρώπους των αγροτικών περιοχών και από ανθρώπους που δε μένουν σε αγροτικές περιοχές … … οι διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους κατασκευάζεται κοινωνικά το αγροτικό περιγράφονται και ως διαφορετικοί «λόγοι περί αγροτικότητας»

17 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? … συνέχεια … το αγροτικό ως κοινωνική αναπαράσταση … … «λόγοι περί αγροτικότητας» δηλ. τρόποι κατανόησης του αγροτικού… όπως … ο «ακαδημαϊκός λόγος »… … ο «πολιτικός λόγος» που περιλαμβάνει τον γεωργο- αγροτικό λόγο … … ο λόγος της πρακτικότητας … … ο ηδονοθηρικός λόγος …

18 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? … συνέχεια … το αγροτικό ως κοινωνική αναπαράσταση … καθημερινοί λόγοι περί αγροτικότητας που παράγονται και αναπαράγονται από κοινούς ανθρώπους στην καθημερινή τους ζωή … … οι λαϊκοί λόγοι περί αγροτικότητας που διαδίδονται από πολιτιστικά μέσα (πχ. τέχνη, λογοτεχνία κλπ.) … … και ο λόγος του «αγροτικού ιδεώδους» [rural idyll]…

19 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ «ΑΓΡΟΤΙΚΟ»? … Προσεγγίζοντας την αγροτικότητα σε δύο Ελληνικά και δύο αγγλικά χωριά … Μια μελέτη περίπτωσης Η Ελληνική περίπτωση αντιπροσωπεύει παραδείγματα του λόγου της πρακτικότητας … ενώ … Η Αγγλική περίπτωση αντιπροσωπεύει παραδείγματα καθημερινών λόγων … Σύνοψη …

20 2. ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ Η κατανόηση του αγροτικού γίνεται με : … τη χρήση της θεωρίας … …εμπειρικές θεωρίες (πχ. παράγονται από δεδομένα παρατήρησης σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο) … και … προσεγγίσεις που υιοθετούνται από διάφορους ερευνητές (κοινωνιολόγους, γεωγράφους, ανθρωπολόγους, πολιτικούς επιστήμονες, χωροτάκτες κλπ.) ανάλογα με το επιστημονικό υπόβαθρο και εκπαίδευση … … σύγχρονες αγροτικές σπουδές διεπιστημονικές

21 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ Χαρακτηριστικά 3 κυρίων αγροτικών παραδόσεων ανάλογα με το αντικείμενο έρευνας 1- η γεωγραφική παράδοση α- 1950 διαντίδραση ανάμεσα σε ανθρώπους και φυσικό περιβάλλον β- 1960-1980 3 γενικές κατηγορίες της γεωγραφικής παράδοσης

22 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 1.Η γεωγραφία της γεωργίας, οικονομική σπουδαιότητα του αγροτικού τομέα στη μεταπολεμική εποχή, εκσυγχρονισμός γεωργίας Ερευνητικοί άξονες αφορούσαν τις δομικές αλλαγές στη γεωργία, πρότυπα γεωργικών χρήσεων γης, γεωργικά παραγωγικά συστήματα και κοινωνική γεωγραφία του αγροτικού τομέα

23 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 2.Η οργάνωση και οι επιπτώσεις των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στον αγροτικό χώρο οι έρευνες αφορούσαν την κατανομή: του πληθυσμού τη μετανάστευση, τα δίκτυα μεταφορών και τα οικιστικά πρότυπα του αγροτικού χώρου σχεδιασμός αγροτικών οικισμών

24 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 3. Το αγροτικό τοπίο και χρήσεις γης Κύριος στόχος να ερμηνεύσει την εξέλιξη του αγροτικού τοπίου, Συνδυασμός των παραπάνω δύο προσεγγίσεων (πχ. εκσυγχρονισμός και επιπτώσεις ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στη γεωργία), Πλαίσιο αναφοράς κυρίως Βόρεια Αμερική και Βορειο- Δυτική Ευρώπη, Εμπειρική διερεύνηση αγροτικών ζητημάτων.

25 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ Συμπεράσματα και οφέλη γεωγραφικής παράδοσης: 1- ευαισθησία για το χώρο και τη χωρική διαφοροποίηση, 2- ενδιαφέρον για το τοπίο, 3- ενδιαφέρον σχετικά με τη διαντίδραση ανθρώπου περιβάλλοντος.

26 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 2. Η κοινωνιολογική παράδοση 1894 το πρώτο μάθημα αγροτικής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ΗΠΑ, και δεύτερο το 1902 στο Μίσιγκαν, Απογειώθηκε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο σε Ευρώπη και Β. Αμερική με την ίδρυση του ειδικού περιοδικού Rural Sociology to 1936, Αναπτύχθηκε στην Ελλάδα το 1950 + … … σε αυτό συνέβαλε η ίδρυση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών στις αρχές του 1960 …

27 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ Η αγροτική κοινωνιολογία ανέπτυξε αρκετούς ερευνητικούς άξονες: 1.Η αγροτική κοινωνία απέναντι στην αστική κοινωνία, 2.Οι κοινωνικές σχέσεις στις αγροτικές περιοχές (κοινωνικές δομές, συγγενικά δίκτυα, ιεραρχία, θεσμοί όπως θρησκεία, εκπαίδευση, υγεία κλπ.), 3.Η κοινωνιολογία της γεωργίας (γεωργικό νοικοκυριό και εργασιακές σχέσεις, κοινωνική θέση της γυναίκας), 4.Αλλαγή στην αγροτική κοινωνία (επιπτώσεις του εκσυγχρονισμού) Η αγροτική κοινωνιολογία ασχολήθηκε με εννοιολογικές θεωρίες και όχι με αγροτική γεωγραφία

28 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 3. Η ανθρωπολογική παράδοση Ομοιότητες με κοινωνιολογική παράδοση (πχ. κοινωνικές δομές και διαδικασίες) Διαφορές κυρίως στη μεθοδολογία (πχ. εθνογραφική) Άλλα χαρακτηριστικά της α. παράδοσης: 1. … πολυάριθμες μελέτες αγροτικών κοινοτήτων σε Βρετανία, Γαλλία, και Ιρλανδία τις 1940-1950 … - που αφορούσαν έρευνες για κοινωνικές δομές, οικονομικές δραστηριότητες, οικογένειες, νοικοκυριά, θρησκεία, πολιτική και πολιτισμικές δραστηριότητες.

29 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 2. … στην Ελλάδα οι ανθρωπολόγοι 1950+ μελέτησαν αγροτικές κοινότητες μέχρι 500 κατοίκους …μελέτησαν μεμονωμένες κοινότητες και έδωσαν στοιχεία … - αγροτικής οικονομίας (πχ. μέγεθος γεωργικών εκμεταλλεύσεων, πολυτεμαχισμός, συστήματα καλλιέργειας κτλ.) - δημογραφικής σύνθεσης του πληθυσμού (πχ. φύλο, νέοι, ηλικιωμένοι, μετανάστευση κλπ.)

30 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ Συμπεράσματα και οφέλη ανθρωπολογικής παράδοσης: 1.Η «αγροτική κοινότητα» αποτελεί πρωτεύον αντικείμενο έρευνας, 2.Έχει συνεισφέρει στην ανάπτυξη ενός διαρκούς ενδιαφέροντος για θέματα αγροτικής ταυτότητας, 3.Επανέφερε την εθνογραφική μελέτη κοινοτήτων στις σύγχρονες αγροτικές σπουδές. 4.Αναγνώριση χαρακτηριστικών της αγροτικής κοινωνίας, τα οποία πρότειναν οι κοινωνικο- πολιτισμικές θεωρίες.

31 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 4. Η προσέγγιση της πολιτικής οικονομίας (1980) Η πολιτική οικονομία στις αγροτικές σπουδές ήρθε να ενσωματώσει τις νεότερες εξελίξεις στον αγροτικό χώρο στις κοινωνικές θεωρίες πέρα από το συγκεκριμένο πλαίσιο στο οποίο διεξήχθη η έρευνα (πχ. μεγάλο μέρος της αγροτικής έρευνας διεξαγόταν από κρατικές υπηρεσίες επιχειρήσεις). Το 1970 για τις κοινωνικές επιστήμες σήμανε την ανάδειξη κριτικών προσεγγίσεων μέσω της ανάπτυξης των μαρξιστικών θεωριών πολιτικής οικονομίας σχετικά με τη λειτουργία του καπιταλισμού στις αγροτικές περιοχές, οδηγώντας τις αγροτικές σπουδές σε νέους τρόπους σκέψης αλλά και σε νέα πεδία διερεύνησης.

32 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 4 ομάδες ενδιαφερόντων στην προσέγγιση της πολιτικής οικονομίας: 1. Η γεωργία ως καπιταλιστική επιχείρηση, - λειτουργεί αναζητώντας τη μεγιστοποίηση του κέρδους (κεφ.4 αλλαγή στη γεωργία) - επανα-διαμορφώνει τις σχέσεις εκμετάλλευσης μεταξύ κατόχων και εργαζομένων στη γ. εκμετάλλευση (εργασιακές σχέσεις και δομή εκμετάλλευσης) 2. Τάξη και ταξικές διαφορές, - διερευνάται η ταξική σύγκρουση και καταπίεση σε αντίθεση με την κοινοτική αλληλεγγύη, - διερευνάται η μεταβολή στις αγροτικές περιοχές και η ανάδυση μιας νέας ομάδας, της «τάξης των υπηρεσιών» (πχ. μετανάστευση προς αγροτικές περιοχές, νεοεισερχόμενοι αστοί μεσαίας τάξης κλπ.)

33 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 3. Αλλαγή στην αγροτική οικονομία - η προσέγγιση της πολιτικής οικονομίας συνέδεσε την οικονομική αλλαγή στον αγροτικό χώρο με ευρύτερους μετασχηματισμούς της καπιταλιστικής οικονομίας (πχ. μετατόπιση μεταποίησης από τον αστικό στον αγροτικό χώρο λόγω χαμηλότερου κόστους) - «εμπορευματοποίηση» του αγροτικού τοπίου (πχ. πώληση και κατανάλωση μέσω του τουρισμού και της αναψυχής, βλ. κεφ. 12)

34 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 4. Το κράτος και ο ρόλος του στα πλαίσια της αγροτικής οικονομίας, - ως συνεργός στη δημιουργία ιδανικών συνθηκών για τον καπιταλισμό … (π.χ. γεωργική πολιτική και σχεδιασμός αγροτικής ανάπτυξης)

35 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ Σύνοψη προσέγγισης πολιτικής οικονομίας: 1- οι αγροτικές περιοχές δεν είναι απομονωμένες χωροεδαφικές ενότητες αλλά επηρεάζονται από δρώντες και γεγονότα εκτός αγροτικού χώρου, 2- με τη χρήση της επιστημονικής έρευνας αποκαλύφθηκαν κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες στην ύπαιθρο και αμφισβητήθηκαν οι δομές εξουσίας…

36 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ Σύνοψη προσέγγισης πολιτικής οικονομίας – περιορισμοί … 1. οι αγροτικές περιοχές δεν προσδιορίζονται ως περιοχές με διακριτά χαρακτηριστικά που θα επέτρεπαν την ανάδειξη του «αγροτικού» ως διακριτό αντικείμενο έρευνας, 2. εστιάζει στο «τοπικό» σε αντιδιαστολή με το «αγροτικό» (δηλ. στις συλλογικές τάξεις, τις οικονομικές δομές) και όχι στην εξατομικευμένη δράση και τις προσωπικές εμπειρίες.

37 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 5. Αγροτικές σπουδές και η πολιτισμική στροφή (1990+): Διερεύνηση χωρικών σχέσεων και τόπου μέσω ζητημάτων ταυτότητας, αναπαράστασης και κατανάλωσης, Χρήση και εμπλοκή στοιχείων από την πολιτισμική γεωγραφία για εμβάθυνση του αγροτικού.

38 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 4 πεδία που υποδηλώνουν την πολιτισμική στροφή του «αγροτικού»: 1. Σχέσεις φύσης-κοινωνίας. Δίνεται έμφαση στους τρόπους με τους οποίους ο αγροτικός χώρος ενσωματώνεται στις σχέσεις ανθρώπου-φύσης (έρευνες για τη χλωρίδα-πανίδα, φυσικά περιβάλλοντα, τοπία, προστασία υπαίθρου κλπ.), 2. Λόγοι περί αγροτικού βιώματος και φαντασιών. Έμφαση στα διαφορετικά αγροτικά στιλ ζωής και εμπειρίες, εστίαση σε «άλλες» ομάδες του αγροτικού χώρου,

39 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ 3. Συμβολικά κείμενα των αγροτικών πολιτισμών. Εστίαση στην ιστορία και στην κληρονομιά των αγροτικών συμβολισμών (πχ. ποιμενική τέχνη) που αναπαράγονταν στη σύγχρονη κατανάλωση, αλλά και σε αναπαραστάσεις του αγροτικού χώρου, του τοπίου και της ζωής στον κινηματογράφο, τηλεόραση κλπ. 4. Κινήσεις. Διερευνάται η κινητικότητα στον αγροτικό χώρο. Παράδειγμα, μελέτες που αφορούν τον τουρισμό και τα ταξίδια, εναλλακτικούς τρόπους ζωής στον αγροτικό χώρο που αφορούν μορφές νομαδισμού και φυλετισμού.

40 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ Ποιες οι επιδράσεις της πολιτισμικής στροφής ? Από τις κοινωνικές πρακτικές και πολιτική της υπαίθρου προς την πολιτική ενδυνάμωσης της ευχαρίστησης.? Οι διαφορετικές ηθικές θέσεις είναι υπεράνω και ανεξάρτητες του κοινωνικού ενδιαφέροντος.? Ποια τα πρακτικά αποτελέσματα της πολιτισμικής έρευνας.? Το αγροτικό ως κοινωνική αναπαράσταση εστιάζει στα «σαγηνευτικά» κείμενα υψηλής κουλτούρας και όχι με την καθημερινή ζωή των περισσοτέρων ανθρώπων, Η «διαφορετικότητα» και περιθωριοποίηση στον αγροτικό χώρο μελετώνται αποσπασματικά «χωρίς την απαιτούμενη προσοχή της ενταγμένης σε κάποιο πλαίσιο έρευνας, η οποία διεξάγεται κάτω από σαφείς και αποδεκτές συνθήκες ηθικής».