Το μάθημα: οτανική ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ Το μάθημα: Bοτανική ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ Ακαδημαϊκό Έτος 2009-2010.

Παρουσίαση με θέμα: "Το μάθημα: οτανική ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ Το μάθημα: Bοτανική ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ Ακαδημαϊκό Έτος 2009-2010."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Το μάθημα: οτανική ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ Το μάθημα: Bοτανική ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ Ακαδημαϊκό Έτος 2009-2010

2 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Στέλλα Κοκκίνη, ΚαθηγήτριαΣτέλλα Κοκκίνη, Καθηγήτρια Ρεγγίνα Καρούσου, Επίκ. ΚαθηγήτριαΡεγγίνα Καρούσου, Επίκ. Καθηγήτρια Έφη Χανλίδου, ΛέκτοραςΈφη Χανλίδου, Λέκτορας Σοφία Λαυρεντιάδου, ΕΕΔΙΠ ΙΙΣοφία Λαυρεντιάδου, ΕΕΔΙΠ ΙΙ

3 ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΔιαλέξειςΔιαλέξεις ΕργαστήριαΕργαστήρια Συλλογή φυτώνΣυλλογή φυτών ΑυτομάθησηΑυτομάθηση –Κατασκευή φυτολογίου

4 ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: ΒιβλίοΒιβλίο Σημειώσεις στα ΕργαστήριαΣημειώσεις στα Εργαστήρια To Φυτολόγιο σαςTo Φυτολόγιο σας

5 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ - ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Προφορικές Εξετάσεις ΦυτολογίουΠροφορικές Εξετάσεις Φυτολογίου (2 μονάδες) (2 μονάδες) Γραπτές Εξετάσεις (8 μονάδες)Γραπτές Εξετάσεις (8 μονάδες)

6 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΟΚΤΗΘΟΥΝ:  Βασικές αρχές ταξινόμησης και επιστημονικής ονομασίας των φυτών  Βασικά γνωρίσματα των κυριότερων οικογενειών φαρμακευτικών φυτών της ελληνικής χλωρίδας

7 ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΜΕ ΑΛΛΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μορφολογία – Ανατομία – Φυσιολογία ΦυτώνΜορφολογία – Ανατομία – Φυσιολογία Φυτών ΦαρμακογνωσίαΦαρμακογνωσία Χημεία φυτικών προϊόντωνΧημεία φυτικών προϊόντων

8 ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΥΝ (Ι) Διάκριση των διαφορετικών μορφών των φυτώνΔιάκριση των διαφορετικών μορφών των φυτών Εργασία στο πεδίοΕργασία στο πεδίο Συλλογή, αποξήρανση και αρχειοθέτηση φυτικών δειγμάτωνΣυλλογή, αποξήρανση και αρχειοθέτηση φυτικών δειγμάτων

9 ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΥΝ (ΙΙ) Χρήση εργαλείων αναγνώρισης γνωρισμάτων φυτών (μορφολογία, οσμή, γεύση, χρώμα)Χρήση εργαλείων αναγνώρισης γνωρισμάτων φυτών (μορφολογία, οσμή, γεύση, χρώμα) Χρήση διαδικτύουΧρήση διαδικτύου Σύνθεση πληροφοριώνΣύνθεση πληροφοριών

10 ΠΟΥ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΩ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ - ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ; (Ι) ΣΠΟΥΔΕΣ –Yπόβαθρο για άλλα μαθήματα του ΠΠΣ –Mεταπτυχιακές Σπουδές Φυσικά Προϊόντα (Αρωματικά – Φαρμακευτικά Φυτά)Φυσικά Προϊόντα (Αρωματικά – Φαρμακευτικά Φυτά) ΒιοποικιλότηταΒιοποικιλότητα ΒιοτεχνολογίαΒιοτεχνολογία

11 ΠΟΥ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΩ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ - ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ; (ΙΙ) ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Έρευνα νέων βιολογικώς δραστικών μορίωνΈρευνα νέων βιολογικώς δραστικών μορίων Εμπορική διακίνηση φαρμακευτικών φυτώνΕμπορική διακίνηση φαρμακευτικών φυτών Ενημέρωση – ΕυαισθητοποίησηΕνημέρωση – Ευαισθητοποίηση

12 ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΥΝ (ΙΙΙ) Επικοινωνία με το ευρύτερο κοινόΕπικοινωνία με το ευρύτερο κοινό

13 ΠΟΥ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΩ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ - ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ; (ΙΙΙ) τεθυομένον έλαιον Aromatherapy ροδόεν έλαιον

14 Ε ΛΛΑΔΑ Χ ΛΩΡΙΔΙΚΟΣ Π ΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΤΗΣ Ε ΥΡΩΠΗΣ > 5000 είδη ≈ 1000 τοπικά ενδημικά Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ

15 Origanum dictamnus Dittany of Crete Δίκταμος

16 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ ↨ Τα φυτά και ο άνθρωπος Χρήση Χρήση Μύθος Μύθος ΄Εμπνευση ΄Εμπνευση Επιστήμη Επιστήμη

17 ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ C upressus sempervirens Το κυπαρίσσι στήριξε την οικονομική ανάπτυξη των πολιτισμών του Αιγαίου

18 Πεντηκόντορος 50 κουπιά + 1 κατάρτι51 έλατα Εκστρατεία ενάντια στη Τροία 1200 π.Χ. 934 πλοία ΙΛΙΑΔΑ II 494-877 x 47.634 έλατα ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Εκτεταμένη υλοτόμηση του έλατου (Abies sp.)

19 Plants in Ancient Greece Μυθολογία T α μαγικά φυτά P apaver somniferum

20 Plants in Ancient Greece Τα φυτά στην Tέχνη – Η έμπνευση P ancratium maritimum L ily of the Sea

21 Plants in Ancient Greece The Plants in the Greek Art – The Inspiration L ily of the Sea on wall painting T hera (c. 1700 BC)

22 Plants in Ancient Greece The Plants in the Greek Art – The Inspiration L ilium chalcedonicum

23 Plants in Ancient Greece The Plants in the Greek Art – The Inspiration T he Spring wall painting in Thera (c. 1700 BC)

24 Plants in Ancient Greece H ippocrates 460-370 BC, island of Kos S eparating the M yth from the M an 237 medicinal plants 12% of Asiatic origin The beginning of Science

25 Οι θεραπευτικές ιδιότητες των αρωματικών φυτών και των αιθερίων ελαίων τους Σε περίπτωση που η μήτρα δε δέχεται το σπέρμα, αλλά το αποβάλλει … πρέπει να κατασκευαστεί συσκευή, πάνω στην οποία θα καθίσει η γυναίκα και θα εισέρχεται ο ατμός στη μήτρα της, καλυμμένη με ρούχα. Ο υποκαπνισμός θα γίνει με κασσία, κανέλα και σμύρνα, σε ίση ποσότητα το καθένα, ζυμωμένα με βρασμένο κρασί. Περί Γυναικείων Δεύτερον 72 Ιπποκράτης 460-370 π.Χ.

26 Plants in Ancient Greece C ommiphora myrrha The beginning of Science M yrrh

27 Plants in Ancient Greece A ristotle 384 – 322 BC, Stagira The beginning of Science L eading a research project…

28 Plants in Ancient Greece A lexander the Great (356-323 BC) A lexander, K ing of M acedonia The beginning of Science

29 Plants in Ancient Greece T heophrastus (371-286 BC) T he f ounder of the p lant s ciences The beginning of Science De historia plantarum De causis plantarum

30 Plants in Ancient Greece C otton The beginning of Science D escription of the Asiatic plants B ahrein

31 Εσπεριδοειδή Π εριγραφή Ασιατικών φυτών Π ερσία Η αρχή της Επιστήμης

32 Ο Πεδάνιος Διοσκουρίδης 1 Ος αι. μ.Χ. Το ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ: συγκεντρώνει την προγενέστερη γνώση και την προσωπική εμπειρία του Διοσκουρίδη (τα πλείστα δι΄αυτοψίας γνώντες…) παραδίδεται αδιάκοπα έως το 19 ο αι. με πλήθος αντιγράφων και μεταφράσεων και επηρεάζει βαθύτατα τη σύγχρονη βοτανική και φαρμακολογία

33 ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Codex Vindobonensis gr.1 ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Codex Vindobonensis gr.1 Κώδικας της Βιέννης 5oς αι.

34 ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Codex Neapolitanus ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Codex Neapolitanus Κώδικας της Νάπολης 6oς ή 7ος αι.

35 ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Αραβικό χειρόγραφο ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Αραβικό χειρόγραφο 1228 μ. Χ.

36 ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Χειρόγραφα στο Άγιο Όρος (12 ος αι.) της Μ. Ιβήρων

37 Η αγορά βοτάνων της Θεσσαλονίκης Παραδοσιακό κατάστημα

38 ΟΡΙΓΑΝΟC ΗΡΑΚΛΕΩΤΙΚΗ Τα βότανα του Διοσκουρίδη … είναι θερμαντική, ενδείκνυται σε όσους έχουν δαγκωθεί από φίδι…δηλητηριαστεί από κώνειο ή όπιο…στις ρήξεις των μυϊκών ιστών και τις υδρωπικίες… Αποβάλλει τη μαύρη χολή…ωφελεί τους βήχες, τη φαγούρα, την ψώρα και τον ίκτερο…τις φλεγμονές των αμυγδαλών…θεραπεύει τους πόνους των αυτιών … και παρασκευάζεται εμετικό φάρμακο από αυτήν...προκαλεί την έμμηνο ρύση

39 Μια παράδοση που κληρονομήθηκε...

40 «Παραδοσιακά» βότανα Malva sylvestris «Παραδοσιακά» βότανα Malva sylvestris Τα βότανα του Διοσκουρίδη στην αγορά της Θεσσαλονίκης ΜΟΛΟΧΑ Λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα, διάρροια, δυσπεψία, γαστρίτιδα, πόνοι εντέρων, άσθμα, βρογχίτιδα, κρύωμα, μελανιές, εξανθήματα, κυστίτιδα. ΜΑΛΑΧΗ..κάνει καλό στα τσιμπήματα..θεραπεύουν την πιτυρίαση, τα εγκαύματα και το ερυσίπελας.. μαλακτικό, κατάλληλο για τους πόνους των εντέρων και της μήτρας… κατεβάζει γάλα και σταματά τους πόνους της ουροδόχου κύστης..

41

42 18oς αιώνας Linnaeus Systema NaturaeSystema Naturae Genera PlantarumGenera Plantarum Species PlantarumSpecies PlantarumDarwin The Origin of the SpeciesThe Origin of the Species