Η βαφή της πορφύρας κατά την αρχαιότητα

Παρουσίαση με θέμα: "Η βαφή της πορφύρας κατά την αρχαιότητα"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η βαφή της πορφύρας κατά την αρχαιότητα
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Η βαφή της πορφύρας κατά την αρχαιότητα Δρ Χριστίνα Μαργαρίτη Συντηρήτρια Υφάσματος ΔΣΑΝΜ -ΥΠΠΟΑ Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

2 Περιπτώσεις ανασκαφικών υφασμάτων με βαφή πορφύρα
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Ιστορικά στοιχεία Χημικές πληροφορίες Περιπτώσεις ανασκαφικών υφασμάτων με βαφή πορφύρα Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

3 Διαφορετικά είδη ανά γεωγραφικές περιοχές
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Ζωϊκή βαφή από όστρακα Διαφορετικά είδη ανά γεωγραφικές περιοχές Διαφορετικά χρώματα και βαφική διαδικασία Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

4 Η πορφύρα είναι βαφή από όστρακα, χρώματος κόκκινου έως ιώδους
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Η πορφύρα είναι βαφή από όστρακα, χρώματος κόκκινου έως ιώδους γνωστή στους Μινωίτες της Κρήτης και του Αιγαίου γενικότερα Ο σκύλος του Ηρακλή έφαγε όστρακα και το στόμα του βάφηκε κόκκινο. Μυθολογία: Περσέας, Θησέας, Ιάσονας Ομηρικά έπη: αλιπόρφυρα ενδύματα, Αγαμέμνονας, Οδυσσέας, Αχιλλέας. Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

5 Η πιο διάσημη φυσική βαφή
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Η πιο διάσημη φυσική βαφή Είδος πολυτελείας που χρησιμοποιούταν μόνο από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα Αυτοκρατορικό και βασιλικό σύμβολο Νέρων και Θεοδόσιος είχαν εκδόσει διατάγματα που απαγόρευαν την ένδυση με συγκεκριμένα πορφυρά υφάσματα με ποινή το θάνατο Ασσύριοι: Argamannu = κόκκινο, Takiltu = βιολετί Αριστοτέλης: Φοινικική = κόκκινη, Αλουργή = ιώδη Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

6 Ιδιαίτερα μεγάλο κόστος ισάξιο με αυτό του χρυσού και του αργύρου
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Ιδιαίτερα μεγάλο κόστος ισάξιο με αυτό του χρυσού και του αργύρου Μυστήριο γύρω από τον τρόπο παρασκευής της Purpurae insania, Πλίνιος Φυσική Ιστορία ΙΧ: 127 Ερμηνεία των κειμένων των Αριστοτέλη, Πλίνιου, Βιτρούβιου, Ευρωπαίων λόγιων 17ος-19ος μΧ από βιολόγους, χημικούς, αρχαιολόγους και εθνολόγους Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

7 Βαφική με πορφύρα στις Ευρωπαϊκές ακτές του Ατλαντικού
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Η χρήση της πορφύρας είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και όχι περιορισμένο στη Μεσόγειο Βαφική με πορφύρα στις Ευρωπαϊκές ακτές του Ατλαντικού Νότια και Κεντρική Αμερική Ιαπωνία Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

8 που βρίσκεται το μωβ χρώμα?
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού που βρίσκεται το μωβ χρώμα? βραγχιακός αδένας των οστράκων αλλά όσο αυτά είναι εν ζωή το χρώμα της ουσίας δεν είναι μωβ οξείδωση στον αέρα και το φως Μεσόγειος 3 είδη οστράκων Murex brandaris, purpura haemastoma και murex trunculus. Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

9 Μεσόγειος: Κύπρος, Τύρος, Φοινίκη, Αίγυπτος, Σικελία, Αιγαίο
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Μεσόγειος: Κύπρος, Τύρος, Φοινίκη, Αίγυπτος, Σικελία, Αιγαίο Αιγαίο: Κρήτη, Ρόδος, Κως, Αμοργός, Νίσυρος, Χίος, Κύθηρα, Λακωνία, Ερμιόνη, Φώκαια, Λυδία, Φρυγία. Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

10 Σπάσιμο του οστράκου για περισυλλογή του αδένα
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Σπάσιμο του οστράκου για περισυλλογή του αδένα Δεκάδες χιλιάδες όστρακα για τη βαφή ενός χιτώνα Σαρκοφάγα όστρακα Ειδικοί συλλέκτες – πορφυρευτές Ξήρανση και κονιοποίηση του αδένα σε γουδί Συντήρηση με μέλι σε πιθάρια Βαφική διαδικασία μυστική Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

11 Παρόμοια με τη βαφική του φυσικού Ινδικού - Ίσατης
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Παρόμοια με τη βαφική του φυσικού Ινδικού - Ίσατης Πρόδρομη χημική ένωση ινδοξύλιο → ινδικοτίνη → 6,6΄- διβρωμοινδικοτίνη (βαφική χημική ένωση της πορφύρας) Friedlander 1909 Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

12 Τύπος 1: 2 ινδοξύλια + φως = φωτοσταθές τυριβεδρίνη + φως = μωβ
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού 2 Τύποι ενώσεων: Τύπος 1: 2 ινδοξύλια + φως = φωτοσταθές τυριβεδρίνη + φως = μωβ Τύπος 2: χρωστικές ινδικοτίνης → μόνο με οξυγόνο χωρίς φως Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

13 Πλύσιμο νημάτων/υφασμάτων με σαπωνάρια
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Βαφική διαδικασία Πλύσιμο νημάτων/υφασμάτων με σαπωνάρια Διάλυση πορφυρόμαζας σε αλατόνερο για αρκετές ημέρες Αφαίρεση στερεών υπολλειμάτων Αναγωγή της ινδικοτίνης σε λευκο-ινδικοτίνη με αλκαλικές ουσίες (όπως στάχτη ξύλων ή/και φυκιών) και αμμωνία (ούρα) – ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ Έκθεση στον ήλιο και τον αέρα για παραγωγή 6,6΄-διβρωμοινδικοτίνης – μωβ χρώμα Πλύσιμο με αλατόνερο για απομάκρυνση των δυσάρεστων οσμών Πλύσιμο με ξύδι για απόδοση λαμπρόητας και αντοχής του χρώματος Αποτέλεσμα βαφή με μεγάλη ανθεκτικότητα στο φως και το πλύσιμο Στο στάδιο της αναγωγής επιτυγχάνονταν οι διαφορετικές αποχρώσεις Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

14 Απαιτούνταν συλλογή τεράστιας ποσότητας οστράκων
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Απαιτούνταν συλλογή τεράστιας ποσότητας οστράκων Πολύ σημαντική η αποθήκευση και φύλαξή τους Πολύτιμο αγαθό Αυστηρή επιτήρηση Διαχείρηση του υλικού από ανθρώπους με γνώσεις εμπορικές – το προϊόν ήταν κυρίως εξαγώγιμο αγαθό Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

15 Περιπτώσεις διατήρησης πορφύρας σε ανασκαφικά υφάσματα στην Ελλάδα
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Περιπτώσεις διατήρησης πορφύρας σε ανασκαφικά υφάσματα στην Ελλάδα 1. Ταφικά υφάσματα από πυρά, 10ος αι. πΧ Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

16 Περιπτώσεις διατήρησης πορφύρας σε ανασκαφικά υφάσματα στην Ελλάδα
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Περιπτώσεις διατήρησης πορφύρας σε ανασκαφικά υφάσματα στην Ελλάδα 2. Ταφικά υφάσματα από πυρά, 5ος αι. πΧ Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

17 Περιπτώσεις διατήρησης πορφύρας σε ανασκαφικά υφάσματα στην Ελλάδα
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Περιπτώσεις διατήρησης πορφύρας σε ανασκαφικά υφάσματα στην Ελλάδα 3. Ταφικά υφάσματα από πυρά, 3ος αι. πΧ Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

18 Πρώτη συνθετική βαφή μωβ χρώμα
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Πρώτη συνθετική βαφή μωβ χρώμα Perkin’s mauve mauveine - κινίνη - ανιλίνες Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι

19 Δρ Λεωνίδας Μπουρνιάς, Αρχαιολόγος, Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθήνας, ΥΠΠΟΑ
Δ/νση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Ευχαριστίες Δρ Σταύρος Πρωτοπαπάς, Χημικός, Προϊστάμενος Τμήματος Εφαρμοσμένης Έρευνας, ΔΣΑΝΜ / ΥΠΠΟΑ Δρ Λάζαρος Κολώνας, Αρχαιολόγος, Επίτιμος Προϊστάμενος Γενικής Δ/νσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ΥΠΠΟΑ Δρ Λεωνίδας Μπουρνιάς, Αρχαιολόγος, Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθήνας, ΥΠΠΟΑ Σεμινάριο Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιανουάριος 2015, Μολάοι