ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τ. Ε. Π. Α. Ε. Σ

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τ. Ε. Π. Α. Ε. Σ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τ. Ε. Π. Α. Ε. Σ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ  ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ  Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. ΠΜΣ:«ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ & ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΡΓΥΡΗΣ Η. ΓΩΓΟΥ [psemfyl07006] «ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ, ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ [Γ. Γ. Ε. Ε.] » ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ: Ε. ΚΑΡΑΝΤΖΟΛΑ / ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΜΕΛΗ: Δ. ΓΟΥΒΙΑΣ / ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, Ε. ΙΝΤΖΙΔΗΣ / ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΟΣ/ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΑΣ Ο.Ο.Σ.Α. ΡΟΔΟΣ 2010

2 Α. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΕΙΣ & «ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΟΤΗΤΑ» Ευρύτερη της δια βίου εκπαίδευσης, πραγματώνεται σε όλες τις σφαίρες της ζωής & διασταυρώνεται με την παγκοσμιοποίηση. Χρησιμοποιείται συστηματικά την τελευταία 20ετία από την Ε.Ε. ως μέσο επηρεασμού του εκπαιδευτικού γίγνεσθαι των κρατών μελών της και επίτευξης της παγκόσμιας ισχυροποίησής της Ο ενεργός πολίτης, πέραν της ανάπτυξης γνώσεων, κατανόησης και συμπεριφορών για τη συμμετοχή του στην κοινωνία, συζητά, ασκεί κριτική κι αμφισβητεί τους τρόπους λειτουργίας της τελευταίας και με τη χρήση των ΤΠΕ. Η Ε.Ε., όμως, επιχειρεί να διαμορφώσει πολίτες για την εκπλήρωση των στόχων της χρησιμοποιώντας τις πολιτικές δια βίου μάθησης, όπως αναδύεται από τα αντίστοιχα κείμενα επικοινωνίας

3 ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ «ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» (2000) & «ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ Δ.Β.Μ.» (2001) H ενεργός πολιτειότητα συναρθρώνεται με τη απασχολησιμότητα, την προσωπική ολοκλήρωση και την κοινωνική ένταξη ως τα σημαντικότερα ζητούμενα & προϋποθέσεις για την Ευρωπαϊκή Κοινωνία και την Οικονομία της Γνώσης, επομένως την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Προτείνονται νέες βασικές εργασιακές γνώσεις – με εμφατική αναφορά στην οικονομική αξία τους - σύμφωνα με τα μέτρα, σταθμά και απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Λανθάνει μια πρόθεση κατηγοριοποίησης των πολιτών, υποκρύπτεται μια απόπειρα επιβολής αδιαφοροποίητων ομογενοποιητικών προτύπων αξιολόγησης & εν γένει η κοινωνική ουδετεροποίησή τους.

4 ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ «ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ Δ. Β. Μ
ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ «ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ Δ.Β.Μ. – ΕΝΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ» (2006) Στον προσδιορισμό των «Βασικών Ικανοτήτων» η ρητορική της κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης διασταυρώνεται οξύμωρα - και γι’ αυτό ακυρώνεται - με την υπερισχύουσα νεοφιλελεύθερη ρητορική της σωτηρίας μέσω οικονομικών διεργασιών και της ανάγκης να ισχυροποιηθεί η Ε.Ε. Υπάρχει η αυθαίρετα κατηγοριοποιημένη και αποπλαισιωμένη σημασιολόγηση των ικανοτήτων. Προτείνονται δείκτες μέτρησης & εργαλεία αξιολόγησης για τον υπολογισμό & την αποτίμηση των ικανοτήτων, που συνιστά πολιτική πράξη, γιατί αυτά αποτελούν μέσα ελέγχου. Η λανθάνουσα κατηγοριοποίηση κυρίαρχων και δευτερευόντων γλωσσών και η προτροπή για κατάκτηση και γνώση των πρώτων ως μιας μορφής πολιτιστικού κεφαλαίου κατατείνει στην κοινωνική διαφοροποίηση

5 ΣΧΟΛΕΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ- ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ - ΕΛΛΑΔΑ
Το 1995 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε μια «Λευκή Βίβλο» και διαμόρφωσε ένα πειραματικό σχέδιο για Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας. Το 2000 διατυπώθηκε η θέση ότι η δια βίου μάθηση αποτελεί καθοριστικό στοιχείο του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου & η θεσμοθέτηση των Σ.Δ.Ε. αποτέλεσε πρωτίστως πολιτική ενέργεια προς την εφαρμογή και παγίωση της δια βίου μάθησης εντός των ορίων της Ε.Ε.. Αποφασίστηκε άμεσα η πιλοτική εφαρμογή 13 Σ.Δ.Ε. αρχικά σε 11 χώρες, το 1999 δημιουργήθηκε ο «Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Πόλεων και Σχολών Δεύτερης Ευκαιρίας» & στην Ελλάδα το πρώτο σχολείο λειτούργησε στην Αθήνα το 2000 και μετά από τη σχετική χρηματοδότηση των κοινοτικών ταμείων. Υπάγονται πια στη Γ.Γ.ΔΒΜ. & η ίδρυσή τους στόχευε στην αντιμετώπιση αρκετών προβλημάτων - ενηλίκων χωρίς απολυτήριο γυμνασίου - σχετικών με την έλλειψη μόρφωσης, εργασίας & τον κοινωνικό αποκλεισμό.

6 ΤΑ Σ. Δ. Ε. ΣΤΙΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ Ι. Δ. ΕΚ. Ε. ΚΑΙ ΤΗΣ Γ. Γ. ΔΒΜ
ΤΑ Σ.Δ.Ε. ΣΤΙΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ Ι.Δ.ΕΚ.Ε. ΚΑΙ ΤΗΣ Γ.Γ.ΔΒΜ. & ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΟΥ «ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΗ» ΣΕ ΑΥΤΕΣ Εκλείπει η Αγγλική & η δυνατότητα διεθνούς πληροφόρησης & ενημέρωσης. Η δβμ μάλλον προσιδιάζει στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, ενώ ο επίσημος, «ο επιτελικός», φορέας περιορίζει τον πολίτη στην προσπάθεια υλοποίησης των προσωπικών στόχων του για αυτοπραγμάτωση & ολοκλήρωση μέσω των στενά οικονομικά περιχαρακωμένων ορίων που θέτει. Τα κριτήρια πρόσβασης και συμμετοχής στα Σ.Δ.Ε. αποκλείουν ένα σημαντικό αριθμό δυνάμει υποψηφίων, αναιρώντας τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής, εμπλοκής και δράσης. Διαμορφώνουν έτσι οριζόντια στεγανότητα & ασυμβίβαστο ακόμα & ανάμεσα στις εν λόγω δομές του ιδίου φορέα & ανάμεσα στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση, γενικότερα. Αποκλείεται ένα σημαντικό υπαρκτό κομμάτι της σύγχρονης πολυπολιτισμικής ελληνικής κοινωνίας, οι αλλοδαποί που κωλύονται μεν γραφειοκρατικά στην απόκτηση της ελληνικής υπηκοότητας διαβιούν δε και εργάζονται στην Ελλάδα.

7 Λειτουργικός, Πολιτιστικός & Κριτικός γραμματισμός
ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Αφορά τις κοινωνικο-πολιτισμικές πρακτικές που αναπτύσσονται με αφορμή & γύρω από ένα γραπτό κείμενο, σε ένα συνεχές ανάμεσα στην προφορική & γραπτή επικοινωνία (έλεγχος των χρήσεων της γλώσσας, αναπαράσταση κοινωνικο-πολιτισμικών νοημάτων κτλ.) Χρήση και αξιοποίηση του τρίπτυχου ανάγνωση-κατανόηση-γραφή για την επίτευξη σκοπών & στόχων εντός συγκεκριμένων και τελολογικά πρωτευόντων κοινωνικο-πολιτισμικών και ιστορικών συμφραζομένων Κοινωνική πρακτική Λειτουργικός, Πολιτιστικός & Κριτικός γραμματισμός

8 ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
Η θεωρητική διαπραγμάτευση του κριτικού γραμματισμού θέτει στο κέντρο την «ισχύ», που αναδεικνύεται ως καθοριστικός στόχος των γλωσσικών επιλογών για την ανάπτυξη της κριτικής γλωσσικής συνειδητοποίησης όλων των συμμετεχόντων στην εκπαιδευτική διαδικασία – ατόμων και ομάδων – και την επίτευξη της κοινωνικής ενδυνάμωσής τους Αυτόνομο μοντέλο Ιδεολογικό μοντέλο (έμφαση στη κοινωνικο-πολιτισμική φύση της εγγραμματοσύνης & συγκεκριμένα στις κοινωνικά πλαισιωμένες διαδικασίες που σχετίζονται με την παραγωγή & επεξεργασία ποικίλων ειδών, γλωσσικών μονοτροπικών και πολυτροπικών κειμένων. Εστίαση στις αξίες, τις στάσεις & τις πεποιθήσεις των ατόμων σχετικά με το γραμματισμό, τις οποίες φέρουν & από τις οποίες αφορμώνται κατά την πραγμάτωσή του)

9 ΠΟΛΥΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ - ΣΥΜΒΑΝΤΑ & ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ
Αξιοποιούν την ποικιλία των μορφών κειμένου που σχετίζονται με τις ΤΠΕ & όσων παράγονται σε μια πολύγλωσση και πολυπολιτισμική κοινωνία. Το νόημα «πλάθεται με μεθόδους που είναι όλο και πιο πολυτροπικές, στις οποίες οι τρόποι νοήματος της γραπτής γλώσσας διαπλέκονται με σχήματα νοήματος οπτικά, νευματικά, ηχητικά και χώρου» (The New London Group). Ελλάδα: τους εισήγαγε το 1997 η M. Kalantzis & στο πεδίο της έρευνας οι Ε. Καραντζόλα και Ε. Ιντζίδης (Γ.Γ.Ε.Ε., Κ.Ε.Ε., Σ.Δ.Ε., κτλ.) Συμβάντα: κάθε περίσταση στην οποία η γραφή συνιστά αναπόσπαστη παράμετρο της φύσης των διεπιδράσεων ενός ή περισσοτέρων υποκειμένων & των ερμηνευτικών διαδικασιών τους μέσω της ενίσχυσης, άρνησης, επέκτασης ή περιθωριοποίησης ενός έγγραφου κειμένου/υλικού από τον κοινωνικά οριζόμενο προφορικό λόγο. Πρακτικές: διερεύνηση του γραμματισμού ως συγκεκριμένης δραστηριότητας, τι κάνουν οι άνθρωποι με αυτόν, αλλά και τι πιστεύουν ότι κάνουν, πώς κατασκευάζουν την αξία του & ποιες οι ιδεολογίες που τον περιβάλλουν.

10 «ΣΠΟΥΔΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ» - ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ & ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Σ.Ν.Γ.: ο γραμματισμός είναι εξελισσόμενο, κοινωνικά τοποθετημένο φαινόμενο, που διαπλέκεται εντόνως με ιστορικά και σχετιζόμενα με την ισχύ κοινωνιακά σχήματα. Δε διαμορφώνεται αποκλειστικά και μόνον βάσει των επιρροών των «τοπικών» πλαισίων και οι πρακτικές του δεν εφευρίσκονται, επιλέγονται και υποστηρίζονται αυτόνομα από όσους τον διδάσκουν, αλλά & από διεθνή κέντρα οικονομικής & πολιτικής ισχύος. Επίσης, από τις εξελίξεις των ΤΠΕ. Οι ακαδημαϊκοί του γραμματισμού σε παγκόσμιο επίπεδο με τα εθνογραφικά, ποιοτικά επιστημονικά εργαλεία τους συχνά προσκρούουν στις απαιτήσεις των χρηματοδοτών και των διοικούντων για παραγωγή «ποσότητας» και συνακόλουθης «αξιολόγησης» στην έρευνα και στην εκπαιδευτική χρήση των αποτελεσμάτων της, οι οποίοι προτάσσουν ένα περισσότερο «αντικειμενικό», «επιστημονικό» κι επομένως αυτόνομο μοντέλο γραμματισμού.

11 Β. ΕΡΕΥΝΑ ΣΚΟΠΟΣ – ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Αναπαραστάσεις & στάσεις των εκπαιδευόμενων από τη σχολική/τυπική εκπαίδευση & τις κοινωνικές εμπειρίες/γλωσσικά συμβάντα γραμματισμού για τη γλώσσα/λεκτική επικοινωνία & τη μάθηση πριν τη φοίτηση στα Σ.Δ.Ε. Νοηματοδότηση & οριοθέτηση της ενεργού πολιτειότητας στα αναλυτικά προγράμματα/εκπαιδευτικό υλικό των ΣΔΕ αλλά & από τους εκπαιδευομένους/ες στα πλαίσια των πρακτικών Γλωσσικού Γραμματισμού Στάσεις και δυνάμει αναπλαισιώσεις των εμπειριών του γλωσσικού γραμματισμού που διαμορφώνονται μετά την αποφοίτησή & και οι τρόποι διαπλοκής των πρώτων με τις εκφάνσεις του βίου τους

12 Ημιδομημένες συνεντεύξεις ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: τηρήθηκε ανωνυμία.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ: ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΔΕΙΓΜΑ - ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ: 14 απόφοιτοι Σ.Δ.Ε. της Αττικής (6 γυναίκες 1 άνδρας) & της Θεσσαλίας (4 γυναίκες & 3 άνδρες), πρώην εκπαιδευόμενοι της ερευνήτριας στο Γλωσσικό Γραμματισμό όλων των ηλικιών [Θεωρητική Δειγματοληψία] Ημιδομημένες συνεντεύξεις ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: τηρήθηκε ανωνυμία. ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: η έρευνα πραγματοποιήθηκε μετά την αποφοίτησή τους για αυτόβουλη συμμετοχή των υποκειμένων & ανεπηρέαστη, αντικειμενική συνεισφορά σε αυτήν.

13 Γ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ - «ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ”», Φ.Ε.Κ. 943/Β/ & «ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ» [2006] Στο πρώτο η Ε. Καραντζόλα εξασφαλίζει ανοιχτοσύνη [openness] από και προς την κατεύθυνση των εκπαιδευομένων, των εκπαιδευτικών μέσων και αντικειμένων εφαρμόζοντας τις αρχές των Πολυγραμματισμών. Εστιάζει στους/στις εκπαιδευόμενους/ες με διακριτή την πρόθεση ενδυνάμωσής τους ως υποκειμένων πολιτικής [civic] βούλησης. Στο δεύτερο ο Σ. Χατζησαββίδης εφαρμόζει τις αρχές των Πολυγραμματισμών χωρίς, όμως, την παραπάνω παράμετρο. Πιθανόν λανθάνει ιδεολογική αδρανοποίηση των εκπαιδευομένων ως κρινόντων υποκειμένων απέναντι στη δομή και διάρθρωση των γραμματισμών.

14 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & Σ. Δ. Ε
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & Σ.Δ.Ε.: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ & ΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ (ΓΛΩΣΣΑ & ΜΑΘΗΣΗ) ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΥΠΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΤΗΝ ΕΝΗΛΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ Τα κυριότερα αίτια σχολικής εγκατάλειψης: «κακές» σχολικές επιδόσεις, αρνητικές σχέσεις με τους εκπαιδευτικούς λόγω της αδιαφορίας τους & λόγω της παιδαγωγικής ανικανότητάς τους για συναισθηματική & ψυχολογική στήριξη των μαθητών, οικονομικοί/βιοποριστικοί παράγοντες. Η στέρηση της βασικής εκπαίδευσης και της μόρφωσης οδηγεί συνήθως τα άτομα σε επαγγελματικό και κοινωνικό αποκλεισμό (το αίσθημα της κοινωνικής μειονεξίας ή/και κατωτερότητας & του ανεκπλήρωτου), επομένως στην ανάγκη επιστροφής στην εκπαίδευση, αύξησης των γνώσεων, όπως της γλώσσας. Απευθύνθηκαν στα ΣΔΕ για προσωπική επιβεβαίωση & κοινωνική ανέλιξη (εργασία, γυναικεία χειραφέτηση) & αναγνώριση. Γενικά, οι εμπειρίες ήταν θετικές λόγω των σχέσεων με τους εκπαιδευτές και την «ελαστικότητα» των γραμματισμών.

15 ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΕΙΟΤΗΤΑΣ & ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ
ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΕΙΟΤΗΤΑΣ & ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Ως καλή γνώση της γλώσσας θεωρούσαν τη γνώση της ορθογραφίας & εν γένει της γραμματικής. Τα κείμενα, αν και παρωθούνταν οι εκπαιδευόμενοι να επιλέγουν/φέρουν & αυτοί, κυρίως το έκαναν οι εκπαιδευτές με ζήλο από διάφορες πηγές, μένοντας σχετικά αναξιοποίητες οι εμπειρίες και τα βιώματα των πρώτων. Το κύριο όχημα ήταν η μονοτροπικότητα κι έπειτα η πολυτροπικότητα. Οι γλωσσικές δραστηριότητες πραγματοποιούνταν ομαδικά και ατομικά. Για το εκπαιδευτικό υλικό, που θεωρήθηκε ενδιαφέρον, δεν μπορούσαν να προτείνουν τρόπους εμπλουτισμού και βελτίωσης, όπως και για το γλωσσικό γραμματισμό γενικότερα, στον οποίο οι περισσότεροι ερωτώμενοι «μάθαιναν» & «συμμετείχαν».

16 ΣΤΑΣΕΙΣ – ΑΝΑΠΛΑΙΣΙΩΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΕΙΟΤΗΤΑΣ & ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗ
Ιδιωτικός Βίος: ωφελήθηκαν στη διεύρυνση του λεξιλογίου, στη στήριξη τα παιδιών τους στα μαθήματά τους Η βελτίωση της αυτό-εικόνας αποδόθηκε στην απόκτηση του απολυτηρίου, στην αυτοπεποίθηση & και ηθική ικανοποίηση, στην ενίσχυση του κοινωνικού γοήτρου ή, ακόμα, στην πιθανότητα ανέρευσης εργασίας. Δημόσιος Βίος: νιώθουν ακόμη ανασφάλεια και άγχος για τη θέση και το ρόλο τους στην επικοινωνιακή διάδραση κυρίως με επαγγελματίες «κύρους». Αυξήθηκε η επιθυμία για κοινωνική συμμετοχή, ως αποτέλεσμα της επανασύνδεσης με τη δυνατότητα παρακολούθησης των κοινωνικών εξελίξεων. Ομολογούν δε κάποιοι ότι η αυτοπεποίθησή τους βελτιώθηκε σημαντικά, αποδίδοντας το γεγονός περισσότερο στην απόκτηση του απολυτηρίου & το κοινωνικό «κύρος» του. Επιλέγουν κατά το δυνατόν τον προφορικό λόγο οι περισσότεροι για την επικοινωνιακή δυναμική του πολιτισμικού, βιωματικού ή άλλου φορτίου του γλώσσας, όπως αντανακλάται στα παραγλωσσικά & και εξωγλωσσικά στοιχεία.

17 Επαγγελματικός Βίος Με λήψη του απολυτηρίου δεν άλλαξε άμεσα για τους περισσότερους το επαγγελματικό status και, παρά το γεγονός, υπάρχει ακόμη η σχετική προσδοκία, αν και η αγορά εργασίας απαιτεί περισσότερα. Στη «νοηματοδότηση» του ονόματος των ΣΔΕ εντοπίζεται η ταύτιση της «Ευκαιρίας» με την απόκτηση, κυρίως, του απολυτηρίου, της απόκτησης γνώσεων και της εκπλήρωσης νεανικών «απωθημένων».

18 Δ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: «ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ”» [Φ.Ε.Κ. 943/Β/ ] & «ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ» [2006] Το πρώτο, προϊόν της εμπειρίας της Ε. Καραντζόλα στους Πολυγραμματισμούς συγκεραίνει την εκπαίδευση με την έρευνα & την καινοτομία με στόχευση τη διεύρυνση και ενδυνάμωση των υποκειμένων/εκπαιδευομένων άρα και ανάδειξη της αξίας της εκπαίδευσης ως καθοριστικής παραμέτρου των κοινωνικο-πολιτιστικών εξελίξεων. Θέτει τις προϋποθέσεις για την επί της ουσίας απρόσκοπτης και κριτικής διεπίδρασης των εκπαιδευόμενων ως ενεργών πολιτών εντός & εκτός των πλαισίων των Σ.Δ.Ε. με όλους τους/τις διαμορφώνοντες/ουσες τη μάθηση. Το δεύτερο με το ευρύ γνωστικά περιεχόμενό του παρουσιάζει, λοιπόν, στοιχεία ιδεολογικής υπαναχώρησης σε σχέση με το πρώτο κείμενο ως προς την στήριξη και προώθηση της ενεργού πολιτειότητας, δηλαδή ως προς τον προσανατολισμό και διευκόλυνση των εκπαιδευομένων στο να αναγνωρίζουν & να διεκδικούν ενεργά τον αυτοκαθορισμό της θέσης, του ρόλου και της δυναμικής τους ως πολιτικών [civic] δρώντων και αντιδρώντων υποκειμένων, επομένως και φορέων ισχύος στην κοινωνία.

19 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ Σ.Δ.Ε.
Οι εκπαιδευόμενοι, όταν προσέρχονται ως υποψήφιοι στα εν λόγω σχολεία, φέρουν καταβολές από αρκετά περιοριστικές συνθήκες και, συνήθως, βεβαρυμμένα προσωπικά βιώματα από την τυπική εκπαίδευση προηγούμενων δεκαετιών. «Επενδύουν» στα ΣΔΕ με ειδοποιό γνώμονα τη διετή φοίτηση, την ελαστικότητα των «μαθημάτων», τη χειραφέτηση από περιοριστικά βιβλία, διδακτέα και εξεταστέα ύλη, επομένως την ακοπίαστη – με όρους τυπικής εκπαίδευσης – απόκτηση του απολυτηρίου και αναπλήρωση της μόρφωσής τους. Οι εκπαιδευόμενοι βελτίωσαν τις γνώσεις στη γλώσσα και ενισχύθηκε η αυτοπεποίθησή τους μέσα από το γλωσσικό γραμματισμό. Όμως, η νοηματοδότηση της πολιτειότητας δεν συναντάται κατά την εφαρμογή των πρακτικών Γλωσσικού Γραμματισμού με τη γλωσσική κριτική επίγνωση. Μήπως ο γραμματισμός νοηματοδοτείται ως παράμετρος δια βίου μάθησης και εκπαιδευτικό εργαλείο επιστημονικά ορθό αλλά πολιτικά [civically] ουδέτερο;

20 Μήπως έτσι η ενεργός πολιτειότητα συνεπάγεται εκπαιδευόμενους περισσότερο μορφωμένους γλωσσικά αλλά & ταυτόχρονα ανενεργούς στο να ελέγχουν οτιδήποτε ενέχει θεσμική ισχύ, συστήνεται ή/και αναπαράγεται μέσα από Λόγους και ερήμην των πολιτών/υποκειμένων ως φυσικοποιημένο, καθεστηκός και μη αναστρέψιμο; Μήπως διαμορφώνει ο γραμματισμός πολίτες ενημερωμένους, μορφωμένους, με υψηλή αυτοπεποίθηση αλλά & ανυποψίαστους στην εποχή της νέας νεωτερικότητας ή ύστερου καπιταλισμού, που χρήζει εκ μέρους του ενεργού υποκειμένου και πρωταγωνιστή [agent] αναστοχαστικής δράσης [reflexivity]; Από την έρευνα φαίνεται ο μετεωρισμός των πρακτικών Γ. Γραμματισμού ανάμεσα αφενός στη επιστημονική θεωρία, τις ανδραγωγικές και μαθησιακές προσδοκίες & αφετέρου τις «αυτονόητες» πρακτικές – εν μέρει ανακάμπτουσες από την παραδοσιακή τυπική εκπαίδευση – που εν τέλει αποδυναμώνουν, καθώς περιορίζουν στον επιτελεστικό της ρόλο τη δυναμική της ταυτότητάς τους ως διεπιστημονικού πεδίου εγρήγορσης και ενδυνάμωσης των εκπαιδευομένων/πολιτικών υποκειμένων. Γενικότερα, στις ένθετες νοηματοδοτήσεις των πρακτικών του συναρθρώνονται στοιχεία ενός περισσότερο αυτόνομου μοντέλου, καθώς η γνώση μάλλον δε συνιστά ισότιμα διαμοιρασμένη ευθύνη της «κοινότητας» εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων που επικοινωνούν και συνεργάζονται στη σύνθεση αυτού που κάθε κοινότητα/σύνολο νοεί ως σημαντικές διαδικασίες μάθησης και διδασκαλίας.