ΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ και ΧΕΔΙΟ ΑΘΗΜΑΤΟΣ Π ΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ και Σ ΧΕΔΙΟ Μ ΑΘΗΜΑΤΟΣ Πώς προγραμματίζουμε τη διδασκαλία Από την Αναστασία Γεωργιάδου Από την Αναστασία Γεωργιάδου.

Παρουσίαση με θέμα: "ΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ και ΧΕΔΙΟ ΑΘΗΜΑΤΟΣ Π ΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ και Σ ΧΕΔΙΟ Μ ΑΘΗΜΑΤΟΣ Πώς προγραμματίζουμε τη διδασκαλία Από την Αναστασία Γεωργιάδου Από την Αναστασία Γεωργιάδου."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ και ΧΕΔΙΟ ΑΘΗΜΑΤΟΣ Π ΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ και Σ ΧΕΔΙΟ Μ ΑΘΗΜΑΤΟΣ Πώς προγραμματίζουμε τη διδασκαλία Από την Αναστασία Γεωργιάδου Από την Αναστασία Γεωργιάδου

2 Α πό την Ψ υχολογία του Ε φήβου στο Σ χεδιασμό της Διδασκαλίας Ο μαθητής στο περιβάλλον-τάξης πρέπει να αισθάνεται ότι: α) ανήκει και β) συμμετέχει ( A. Addler) ανήκει εκεί, δεν είναι μόνος του, τον γνωρίζουν, τον δέχονται ενδιαφέρονται γι’ αυτόν, είναι ασφαλής. Συμμετέχει Έχει άποψη Εκφράζει ελεύθερα τη γνώμη του Συμβάλλει στη διεξαγωγή του μαθήματος Αντιμετωπίζεται ως ξεχωριστή προσωπικότητα Έχει πνευματικές ικανότητες

3 Π ροετοιμασία Μ αθήματος Καθήκον του διδάσκοντος ακόμη και του έμπειρου, διότι  Δε διδάσκει πάντα στην ίδια τάξη  Οι μαθητές είναι διαφορετικοί και συμπεριφέρονται διαφορετικά από μάθημα σε μάθημα  Η διδακτέα ύλη τροποποιείται από την εξέλιξη της επιστήμης και της κοινωνίας Τι επιβάλλει την καλή προετοιμασία  Προσαρμογή στο σχολικό και μαθητικό περιβάλλον  Απόκτηση αυτοπεποίθησης και αυτοσυνείδησης  Εξασφάλιση της εκτίμησης των μαθητών  Λύση προβλημάτων που θεωρούνται δυσεπίλυτα  Επιλογή των ουσιωδών για τη διεκπεραίωση του μαθήματος  Καλύτερη διαχείριση του προβλεπόμενου χρόνου  Εφαρμογή των πιο πρόσφορων μεθοδολογιών και στρατηγικών

4 Για τη διδασκαλία μιας θεματικής ενότητας απαιτούνται με τη σειρά ορισμένες ενέργειες: 1. Προγραμματισμός, 2. Σχεδίαση, 3. Οργάνωση και 4. Διεξαγωγή Σχεδιασμός του Μαθήματος της Ημέρας

5 1. Π ρόγραμμα- Π ρογραμματισμός Ετήσιος προγραμματισμός : θεμελιώδης προϋπόθεση για την προετοιμασία και το σχεδιασμό της διδασκαλίας Δουλεύοντας με το ημερολόγιο  Α΄Δεδομένα στοιχεία : τάξη που διδάσκεται, ώρες διδασκαλίας/εβδομάδα, ημέρες και ώρες στο ωρολόγιο πρόγράμμα  Β΄ Ώρες που θα διατεθούν αλλιώς : εκδρομές, ασθένεια διδάσκοντα, σχολικές εξετάσεις, έκτακτοι λόγοι.  Γ΄Πραγματικές διαθέσιμες ώρες : διαφορά Α-Β

6 Ημερήσιος προγραμματισμός Σήμερα στα βιβλία για τον καθηγητή (ή και του μαθητή) εκτίθενται αναλυτικά οι επιδιωκόμενοι στόχοι ανά διδακτική ενότητα. Μπορούμε όμως να τους αναπροσαρμόσουμε (να τους ελαττώσουμε ή να τους μοιράσουμε σε διαφορετικές διδακτικές ώρες) ανάλογα με το επίπεδο κάθε τάξης επιδιώκοντας μέσω του προγραμματισμού να ολοκληρωθεί η διδακτέα ύλη, προσωπικό έργο του διδάσκοντα μια που μόνο αυτός που διδάσκει γνωρίζει τις συνθήκες του σχολείου του και τους μαθητές του. 1. Π ρόγραμμα- Π ρογραμματισμός

7 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ 1ο στάδιο 2ο στάδιο 3ο στάδιο 4ο στάδιο 5ο στάδιο ξέλιξη της ιδακτικής ιαδικασίας Ε ξέλιξη της Δ ιδακτικής Δ ιαδικασίας ανατροφοδότηση (feedback) και διόρθωση ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝ Η ΓΝΩΣΗ ΣΤΟΧΟΙ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙ Α ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ 1ο στάδιο : διάρκεια 5-7 λεπτά 2ο στάδιο : διάρκεια 1-2 λεπτά 3ο στάδιο : διάρκεια 25-30 λεπτά 4ο στάδιο : διάρκεια 2-3 λεπτά 5ο στάδιο : διάρκεια 4-5 λεπτά

8 2. Σχεδιασμός διδασκαλίας Πρέπει να δίνονται απαντήσεις στα ερωτήματα:  Ποια είναι τα κίνητρα μάθησης;  Πρέπει οι μαθητές να γνωρίζουν από την αρχή τους στόχους της διδασκαλίας;  Πώς θα ξεχωρίσουμε το «σήμα» από το «θόρυβο»;  Ποιες είναι οι προαπαιτούμενες γνώσεις;  Πώς θα αποκτηθεί και θα συγκρατηθεί η νέα μάθηση;  Πώς θα ενισχύσουμε τη συγκράτηση της αποκτηθείσας μάθησης;  Πώς ενισχύεται η μεταφορά της γνώσης;  Πώς αξιολογούμε την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας;

9 Ποια είναι τα κίνητρα μάθησης; Αν δεν μας ενδιαφέρει κάτι δεν θα το προσέξουμε &δεν θα το μάθουμε.  να κινήσουμε το ενδιαφέρον του μαθητή για ό,τι πρόκειται να αποκομίσει από την επικείμενη διδασκαλία.  να λάβουμε υπόψη μας τη φύση της τάξης, την ηλικία και το φύλο, τις ιδιαίτερες δεξιότητες, τις κλίσεις τους, τα ενδιαφέροντα που συνάδουν με την ηλικία και τις επιδιώξεις τους μέσα από το σχολείο  Τα κίνητρα πρέπει να είναι εσωτερικά να έχουν σχέση με τις αξίες των μαθητών -όχι εξωτερικά που αμείβονται με υλικές παροχές ή βαθμούς.  Κίνητρα που έχουν προσωρινό χαρακτήρα οδηγούν σε επιφανειακή και πρόσκαιρη μάθηση που γρήγορα θα οδηγηθεί στη λήθη.  Ο μαθητής θα πρέπει να αισθανθεί από μόνος του την ανάγκη της νέας μάθησης, τη μορφωτική αξία αυτών που καλείται να αφομοιώσει για να τον ισχυροποιήσουν στην αντιμετώπιση λύσης προβληματικής κατάστασης στην μετέπειτα ζωή του στο μέλλον.  Στο ξεκίνημα οφείλουμε «να διαταράξουμε την ισορροπία»

10 Πώς θα ξεχωρίσουμε το «σήμα» από το «θόρυβο»;  Το μαθητή οφείλουμε να τον βοηθήσουμε να ξεχωρίζει το ουσιώδες – το σήμα,  από το επουσιώδες-«θόρυβο»  που βοηθά ως έκδοχο υπόστρωμα να γίνει πιο εύληπτη η δραστική ουσία. Για τα παιδιά αυτή η διάκριση είναι αρχικά πολύ δύσκολη.  Ο διδάσκων υποχρεούται να κατευθύνει την προσοχή των μαθητών μας σε εκείνο που σχετίζεται με το διδακτικό στόχο.

11 Ποιες είναι οι προαπαιτούμενες γνώσεις; Ποιες είναι οι προαπαιτούμενες γνώσεις;  Στο εποικοδομητικό μοντέλο μάθησης γνώσεις, ικανότητες, και δεξιότητες που έχουν αποκτηθεί στο παρελθόν από το μαθητή είναι απαραίτητες για την απόκτηση της νέας γνώσης.  Οφείλουμε να διερευνήσουμε σε ποιο βαθμό τις κατέχουν οι μαθητές μας αυτές τις γνώσει ή δεξιότητες και να τους βοηθήσουμε να τις ανακαλέσουν.

12 Πώς θα αποκτηθεί και θα συγκρατηθεί η νέα μάθηση; Πώς θα αποκτηθεί και θα συγκρατηθεί η νέα μάθηση;  Οι ερωτήσεις καθοδήγησης και προβληματισμού,  το προβαλλόμενο εικονικό υλικό,  οι νοηματικοί χάρτες,  τα διαγράμματα,  οι αναλογίες,  οι προσομοιώσεις,  τα μοντέλα,  τα πειράματα,  γενικά οι πολλαπλές αναπαραστάσεις, όπως και η σύνδεση μέσω παραδειγμάτων με την καθημερινή ζωή αποτελούν τα διδακτικά εργαλεία που συμβάλλουν αποφασιστικά στην κωδικοποίηση της νέας γνώσης μέσα από τον προσωπικό κώδικα μάθησης του μαθητή.

13 Πώς θα ενισχύσουμε τη συγκράτηση της αποκτηθείσας μάθησης; Πώς θα ενισχύσουμε τη συγκράτηση της αποκτηθείσας μάθησης;  Οι ανακεφαλαιωτικές επαναλήψεις (revision) παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της συγκράτησης της γνώσης.  Όσο περισσότερες φορές επανέρχονται στη μνήμη εργασίας για επεξεργασία ή χρησιμοποίηση oι οι καταχωρημένες και ενσωματωμένες σε νοητικές δομές γνώσεις, από τη μακροπρόθεσμη μνήμη τόσο καλύτερα θεμελιώνεται η μάθηση και πολλές φορές ανακωδικοποιείται η γνώση και συνδέεται σταθερότερα σε περισσότερα σημεία στο νοητικό δέντρο των εννοιών.  Αρκεί η επανάληψη να μην είναι τυπική στην τελειοποίηση της απομνημόνευσης ορισμών και κανόνων (repetition).

14 Πώς ενισχύεται η μεταφορά της γνώσης; Πώς ενισχύεται η μεταφορά της γνώσης; Δίνοντας ευκαιρίες στο μαθητή να συνδέσει τη νέα γνώση:  α) με προηγούμενη συμπληρωματικά και όχι ανατρεπτικά,  β) με τις προσωπικές εμπειρίες των μαθητών από την καθημερινή ζωή και  γ) με πληροφοριακό υλικό άλλων διδακτικών αντικειμένων του σχολείου. Τότε η γνώση θα είναι αυθεντική και θα μπορεί να εφαρμοστεί σε νέες άγνωστες καταστάσεις μάθησης. Τότε η γνώση θα είναι αυθεντική και θα μπορεί να εφαρμοστεί σε νέες άγνωστες καταστάσεις μάθησης.

15 Πώς αξιολογούμε την αποτελεσματικότα της διδασκαλίας;  Επιβεβαιώνεται η απόκτηση ή μη της γνώσης από τους μαθητές και σε ποιο βαθμό επιτεύχθηκαν οι στόχοι.  Επιβάλλεται η σωστή, σαφής και με τρόπο μετρήσιμο διατύπωση των διδακτικών στόχων.  Αν δεν είναι ικανοποιητικός ο βαθμός επίτευξης τους προσπαθεί ο διδάσκων να βρει τα αίτια και να επαναλάβει με διαφορετικό τρόπο τη διδακτική προσέγγιση ή την αναδιαμόρφωση των στόχων  Αυτή η μορφή αξιολόγησης λέγεται διαμορφωτική διότι ανάλογα με το αποτέλεσμα ο διδάσκων επανατροφοδοτεί και αναδιαμορφώνει τη διδασκαλία του.  Γίνεται με προφορικές ή γραπτές ερωτήσεις, για τις γραπτές προτιμούνται οι αντικειμενικού τύπου (πολλαπλής επιλογής, συμπλήρωσης κενού, σωστού λάθους, αντιστοίχησης κτλ.) ή απλές ασκήσεις.

16 Σ ύγχρονες Δ ιδακτικές Α ρχές της Διδασκαλίας Του εποικοδομητισμού Της επαγωγής Της καθοδηγούμενης ανακάλυψης Του παιδοκεντρισμού Της εποπτείας Της ελκυστικότητας και της πρόκλησης του ενδιαφέροντος

17 ΥΛΗΠΟΡΕΙΑΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Νέα μάθηση: Προϋποθέσεις για τη νέα μάθηση  Ανάπτυξη  Γνώσεις  Δεξιότητες Ανάλυση της νέας μάθησης σε ενότητες ανατροφοδότηση Διατύπωση λειτουργικών στόχων Διάγνωση: Προηγούμενες γνώσεις και προϋποθέσεις για τη νέα μάθηση Νέα μάθηση: Παρουσίαση Διάλογος Μεθοδολογία Τεχνολογία Συνεχής αξιολόγηση Τελική αξιολόγηση (Τρόπος αξιολόγησης)  Με παρατήρηση  Συνέντευξη  Ερωτήσεις (γραπτές ή προφορικές)  Δοκίμιο Αντ. Παπαϊωάννου : Από το «Σκοποί & Στόχοι της Παιδείας» Ανατροφοδότηση

18 ΦΑΣΕΙΣΤΗΣΜΑΘΗΣΗΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 1.1.Φάση παρότρυνσης (προσδοκία) 2.Φάση της σύλληψης (προσοχή –επιλεγμένη αντίληψη) 1.3.Φάση της απόκτησης (κωδικοποίηση) 2.4. Φάση της συγκράτησης 3.5. Φάση της ανάκλησης 4.6. Φάση της γενίκευσης 5.7. Φάση της εκτέλεσης 6.8. Φάση της ανατροφοδότησης ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1.Δημιουργία κινήτρων μάθησης 2.Πληροφόρηση των μαθητών για το στόχο 3.Κατεύθυνση της προσοχής των μαθητών 4.Ανάκληση προηγουμένων 5.Οδηγίες και άλλα στοιχεία για τη νέα μάθηση 6.Ενίσχυση της συγκράτησης 7.Μεταφορά της μάθησης 8.Έλεγχος και επιβεβαίωση της μάθησης Φλουρή Γ.Σ. – Robert Gagné

19 Πλάνο σύντομης Προετοιμασίας και Σχεδίου Μαθήματος του Δ. Χατζηδήμου Πορεία και μέσα διδασκαλίας Μέσα διαπαιδαγώγησης Μορφές διδασκαλίας Συμπεριφορά δασκάλου-μαθητή Μέθοδοι διδασκαλίας Ενέργειες δασκάλου και μαθητών ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Τάξη Σκοπός Ύλη Έλεγχος

20 ΑρχήΑρχή Προσδιόρισε τους στόχους της διδασκαλίας της διδασκαλίαςΠροσδιόρισε τους στόχους της διδασκαλίας της διδασκαλίας Ανάλυσε τη μάθηση που επιδιώκεται και τα στοιχεία της Καθόρισε το αρχικό επίπεδο των μαθητών της τάξης Προγραμμάτισε το μάθημα Προγραμμάτισε το μάθημα. Δίδαξε ΑξιολόγησεΑξιολόγησε Τέλο ς Προσδιόρισε τους στόχους της διδασκαλίας της διδασκαλίαςΠροσδιόρισε τους στόχους της διδασκαλίας της διδασκαλίας Καθόρισε το τι πρέπει να διορθωθεί στη διδασκαλία Διέγνωσε τα αίτια της μη ικανοποιητικής κατακτήσεως των στόχων από τους μαθητές ΟΧΙΟΧΙ ΝΑΙΝΑΙ Το Μοντέλο των R.NDERSON & G.AUST Το Μοντέλο των R. A NDERSON & G. F AUST Κατέκτησε ο κάθε μαθητής τους επιδιωκόμενους στόχους ο κάθε μαθητής τους επιδιωκόμενους στόχουςΚατέκτησε

21 Η οργάνωση της διδασκαλίας 3. Η οργάνωση της διδασκαλίας  Η προετοιμασία του μαθήματος απαιτεί οργάνωση στο χώρο διεξαγωγής της διδασκαλίας.  Συγκεντρώνονται στην αίθουσα ή το εργαστήριο τα απαιτούμενα σκεύη, αντιδραστήρια, συσκευές κτλ.  Η οργάνωση επιτυγχάνεται με τη βοήθεια εναλλασσόμενης ή μόνιμης ομάδας 2-3 μαθητών  Πιθανόν διαμόρφωση των καθισμάτων και των θρανίων της τάξης.  Έλεγχος λειτουργίας των συσκευών και οργάνων είναι επιβεβλημένος

22 Η διεξαγωγή της διδασκαλίας 4. Η διεξαγωγή της διδασκαλίας Όταν φθάσει η ώρα της «παράστασης» όλοι οφείλουν να παίξουν ευσυνείδητα το ρόλο τους, σύμφωνα με το σχεδιασμένο «εκπαιδευτικό σενάριο». Η τάξη λειτουργεί ως χώρος εργασίας όπου οι μαθητές, καθοδηγούμενοι κατάλληλα από το διδάσκοντα, παρατηρούν, συλλέγουν δεδομένα, κάνουν υποθέσεις, συλλογίζονται, προβληματίζονται, ερωτούν, συζητούν απόψεις, συνεργάζονται, διατυπώνουν ιδέες και καταλήγουν σε γενικεύσεις και συμπεράσματα. Ο διδάσκων ενθαρρύνει εμψυχώνει, βοηθά και συντονίζει τη συζήτηση, δεν παρουσιάζεται ως αυθεντία και δε διεκδικεί το αλάθητο.

23 Η διεξαγωγή της διδασκαλίας  Σημαντικό μέρος της αποστολής του είναι και η αξιολόγηση του έργου του και της επίδοσης των μαθητών του.  Παρατηρεί την ανταπόκριση των μαθητών στη νέα γνώση, αξιολογεί την εφαρμογή του σχεδίου μαθήματος και την εξυπηρέτηση των διδακτικών στόχων που είχε θέσει.  Σε περίπτωση που η πλειονότητα των μαθητών δεν κατέκτησε τους αρχικούς στόχους σε ικανοποιητικό επίπεδο, ερευνά για τα αίτια και επανέρχεται με αναστοχοθέτηση ή τροποποίηση της μεθοδολογίας για τη διδακτική προσέγγιση.  Αποτελεσματική κρίνεται μια διδασκαλία όταν πολύ υψηλό ποσοστό μαθητών έχει κατακτήσει τους διδακτικούς στόχους.