Τοπική αυτοδιοίκηση και κοινωνική οικονομία: φίλοι ή αντίπαλοι. Θεσμικό πλαίσιο, διεθνείς και εγχώριες πρακτικές. Σοφία Αδάμ, Δρ. Οικονομολόγος, Ερευνήτρια,

Παρουσίαση με θέμα: "Τοπική αυτοδιοίκηση και κοινωνική οικονομία: φίλοι ή αντίπαλοι. Θεσμικό πλαίσιο, διεθνείς και εγχώριες πρακτικές. Σοφία Αδάμ, Δρ. Οικονομολόγος, Ερευνήτρια,"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Τοπική αυτοδιοίκηση και κοινωνική οικονομία: φίλοι ή αντίπαλοι. Θεσμικό πλαίσιο, διεθνείς και εγχώριες πρακτικές. Σοφία Αδάμ, Δρ. Οικονομολόγος, Ερευνήτρια, Ειδίκευση σε θέματα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας Στρατηγικές της Αριστεράς στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ και Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς

2 Στόχοι  Βασικές έννοιες  Γιατί μας ενδιαφέρει η κοινωνική & αλληλέγγυα οικονομία;  Πεδία εναλλακτικής κοινωνικής πολιτικής  Θεσμικό πλαίσιο: δυνατότητες, ελλείψεις  Εντάσεις

3 Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία Κοινωνική & Αλληλέγγυα οικονομία ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ Κράτος Ιδιωτικό AMOIBAIOTHTA Κοινά Αγορά ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ Μη Κερδοσκοπική Κερδοσκοπικ ή Δημόσιο Ανεπίσημη Θεσμική

4 Κοινωνικές Επιχειρήσεις

5 Ο ιδεατός τύπος των κοινωνικών επιχειρήσεων

6 Μαθήματα πολιτικής γεωγραφίας 1 «Ο Γιάννης Μπουτάρης αναφέρθηκε ότι το πρώτιστο μέλημα θα είναι η καταπολέμηση της ανεργίας μέσω της κοινωνικής οικονομίας». «Η κοινωνική οικονομία δεν είναι μόνο οι μη χρηματικές ανταλλαγές και κάποιες κοινωνικές παροχές από τον Δήμο, αλλά οι κοινωνικές επιχειρήσεις και οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί που μπορούν να αναπτυχθούν σε συνεργασία με τον δήμο. Αλλά και σε συνεργασία με άλλες μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις προσφέροντας προϊόντα και υπηρεσίες με ευέλικτο επιχειρηματικό τρόπο, αυξάνοντας γενικά την απασχόληση και την παραγωγικότητα». «Με την κοινωνική οικονομία και τις κοινωνικές επιχειρήσεις εξοικονομούνται πόροι από πάγιες λειτουργίες και διατίθενται σε νέες κοινωνικές υπηρεσίες». Γεώργιος Καμίνης Πρωτοβουλία «Επιχειρώ Κοινωνικά» http://social.developathens.gr/koinvnikh-epixeirhmatikothta/http://social.developathens.gr/koinvnikh-epixeirhmatikothta/ Το αγγλοσαξονικό νεοφιλελεύθερο μοντέλο καλά κρατεί:  Το άτομο, ο κοινωνικός επιχειρηματίας, έχει ένα όραμα και το υλοποιεί  Έσοδα από την αγορά, τί γίνεται με εναλλακτικές μορφές ενίσχυσης  Τί γίνεται με τα προβλήματα που γεννάει η ίδια η αγορά;

7 Μαθήματα πολιτικής γεωγραφίας 2 Γαβριήλ Σακελλαρίδης «Για εμάς, πρώτη προτεραιότητα είναι η διεύρυνση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας ως ένα βήμα προς την προώθηση ενός περισσότερο δημοκρατικού και κοινωνικά δίκαιου τρόπου οργάνωσης της οικονομίας». «Ο τρόπος που διαφοροποιείται η αντίληψη μας στην Ανοιχτή Πόλη από την κυρίαρχη… είναι ότι εμείς πιστεύουμε ότι οι κοινωνικές επιχειρήσεις μπορούν να αναπτυχθούν εγκάρσια σε όλους τους παραγωγικούς κλάδους, άρα και σε εγχειρήματα έντασης γνώσης και καινοτομίας». «Απορρίπτουμε τη λογική που βλέπει τις κοινωνικές επιχειρήσεις ως ένα τρόπο για να καλυφθεί το κενό που αφήνει πίσω της η συρρίκνωση των παραδοσιακών δημόσιων προνοιακών δομών. Και δεν αρκούμαστε σε μια οπτική που θέλει την κοινωνική οικονομία ως προνομιακό όχημα αποκλειστικά για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας».

8 Γιατί μας ενδιαφέρει η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία;  Παραγωγικός μετασχηματισμός, όχι παραγωγική ανασυγκρότηση  Μετακαπιταλισμός: να διδαχτούμε από το παρελθόν και τα λάθη, γυναίκες-περιβάλλον  Ανεπίλυτες υποθέσεις: κεντρικός σχεδιασμός ή αγορά;  Τοπικοποίηση: όχι με εξιδανίκευση, αλλά όπου και όταν χρειάζεται  Έλλειμμα πραγματικής συμμετοχής: όχι εργαλειακά, να επανεφεύρουμε νέες κοινότητες  Όχι για τους παρίες, αλλά ως οριζόντια στρατηγική κατεύθυνση

9 Τρόποι ενίσχυσης οργανώσεων κοινωνικής & αλληλέγγυας οικονομίας  Διαβούλευση-συντονισμός Παράδειγμα: θέσμιση σχέσεων συναπόφασης ανάμεσα σε οργανώσεις αλληλέγγυας οικονομίας και δημόσιο τομέα  Κείμενα πολιτικής, οδηγίες, ανάρτηση πρακτικών/αποφάσεων/σχεδίων Παράδειγμα: ο Δήμος στοχεύει να υποστηρίξει με κάθε τρόπο την τοπική οικονομία μέσω της ενίσχυσης τοπικών αγροτικών συνεταιρισμών για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών της τοπικής κοινωνίας  Οικονομική ενίσχυση Παραδείγματα: α) Επιδοτήσεις, β) Απαλλαγές από δημοτικά τέλη-φόρους με συγκεκριμένη στόχευση σε επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, γ) Τοπικό ταμείο κοινωνικής οικονομίας, δ) Πιστοποίηση και διευκόλυνση εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων  Δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς Παράδειγμα: Συμπερίληψη κοινωνικών κριτηρίων όπως δημιουργία απασχόλησης, κοινωνική ένταξη ευάλωτων ομάδων, ίσες ευκαιρίες, προσβασιμότητα, βιωσιμότητα, ηθικό εμπόριο.  Υποστήριξη σε είδος Παραδείγματα: α) γη, β) κτίρια, γ) εξοπλισμός, δ) μηχανήματα, ε) προσωπικό (τεχνική βοήθεια, δικτύωση)  Έρευνα, τεκμηρίωση, πληροφόρηση Παραδείγματα: α) χαρτογράφηση & προβολή στον ιστότοπο του δήμου, β) εργαλεία κοινωνικής αξιολόγησης, γ) πληροφόρηση για τη δυνατότητα διεκδίκησης δημόσιων συμβάσεων κοινωνικής αναφοράς

10 NEF, Ηνωμένο Βασίλειο: Τοπικά σχέδια για μια δίκαιη αντιμετώπιση της κρίσης  Μισθοί και σταθερές εργασιακές σχέσεις για το προσωπικό των δήμων στο μέτρο του δυνατού  Τοπικό πιστοποιητικό καλού εργοδότη, κώδικας δίκαιης εργασίας  Δημιουργία εναλλακτικών πιστωτικών μηχανισμών με στόχο τον περιορισμό της τοκογλυφίας  Δωρεάν ή φθηνά παιδικά γέύματα στα σχολεία (μέσα από τοπικούς παραγωγούς/συνεταιρισμούς)  Διαχείριση τροφής: πείνα-σκουπίδια, σημεία συλλογής-επεξεργασίας-διανομής  Επέκταση συστήματος παιδικής προστασίας (απευθείας παροχή ή κοινωνική οικονομία)  Μείωση κόστους μετακίνησης, δωρεάν ή μειωμένες μεταφορές για ανέργους  Εναλλακτική μετακίνηση (συνεταιρισμός κοινόχρηστων ποδηλάτων για την πόλη)  Δημιουργία πλατφόρμας για crowdfunding με στόχο την ενίσχυση αλληλέγγυων εγχειρημάτων  Τράπεζες χρόνου: διάθεση χώρων δημόσιων υπηρεσιών σε συλλογικούς φορείς, οι συλλογικοί φορείς μπορούν μετά να ανταποδώσουν οργανώνοντας εκδηλώσεις για τους χρήστες  Ενίσχυση ενεργειακής αυτάρκειας δημόσιων κτιρίων, φωτοβολταϊκά/ηλιακοί θερμοσίφωνες, μονώσεις με την εμπλοκή ενεργειακών συνεταιρισμών

11 Παραδείγματα εναλλακτικής κοινωνικής πολιτικής στο τοπικό επίπεδο  Γυναίκες: κοινωνικές υποδομές, αναγνώριση των απλήρωτων υπηρεσιών φροντίδας, πλυντήρια ρούχων-στεγνωτήρια, υπηρεσίες καθαριότητας στο σπίτι, δίκτυο παιδικής φροντίδας (έξω από παιδικούς σταθμούς), http://idea90.it/http://idea90.it/  Άστεγοι/ες: υπνωτήρια βραχείας διάρκειας, ιδρυματική λογική, πατερναλισμός, διαμεσολάβηση για την αντιστοίχιση αστέγων και άδειων κατοικιών, σύνδεση με οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας που έχουν πραγματική σχέση με άστεγους, εργασίες επιδιόρθωσης/μόνωσης κατοικιών, απαλλαγή από φόρο ακινήτων για τους ιδιοκτήτες, κοινωνικό τιμολόγιο ρεύματος, http://www.shedia.gr/http://www.shedia.gr/  Αναπηρία: κατασκηνώσεις με την υποστήριξη οργανώσεων ΑμεΑ, συλλόγων γονέων και συλλόγων ειδικής αγωγής, παραχώρηση δημοτικών εκτάσεων, ενοικίαση με προνομιακούς όρους (οικονομίες κλίμακας), εργασίες προσαρμογής χώρων σε συνεταιρισμούς, www.lemat.itwww.lemat.it  Εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας: βελονισμός στην κοινότητα www.pocacoop.comwww.pocacoop.com  Κοινωνική σίτιση: προνομιακή αγορά τροφίμων από τοπικούς συνεταιρισμούς και αστικούς λαχανόκηπους

12 Ελληνικό θεσμικό πλαίσιο: Ν. 4019/2011 3 τύποι ΚΟΙΝΣΕΠ  Ένταξης: Ευάλωτες ομάδες >=40 %, περιλαμβάνουν όλες τις μορφές αναπηρίας, τους ανήλικους παραβάτες, αποφυλακισμένους, οροθετικούς, (απ-)εξαρτημένους. Μόνο σε ΚΟΙΝΣΕΠ ένταξης επιτρέπεται η συμμετοχή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.  Κοινωνικής φροντίδας: παροχή κοινωνικών υπηρεσιών σε ΑμεΑ, παιδιά, ηλικιωμένους, χρόνια πάσχοντες.  Συλλογικού, παραγωγικού σκοπού: ικανοποίηση αναγκών συλλογικότητας (πολιτισμός, περιβάλλον, οικολογία, εκπαίδευση, παροχές κοινής ωφέλειας, αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων).

13 Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (4019/2011), συνέχεια Πεδίο εφαρμογήςΠροβλέψεις Ιδρυτικά μέλη7 ένταξης, 5 για τις άλλες δύο κατηγορίες. Νομικά πρόσωπα 1/3 των μελών. ΝΠΔΔ μόνο σε ΚΟΙΝΣΕΠ ένταξης. Αρχικό κεφάλαιοΔεν ορίζεται Υποχρεωτική και προαιρετικές μερίδες 1 υποχρεωτική και μέχρι 5 προαιρετικές. Δικαιώμα ψήφουΈνα ανεξάρτητα από τον αιρθμό των μερίδων ΔιοίκησηΓΣ, Διοικούσα Επιτροπή (τουλ. 3 άτομα, 2-5 έτη). Διανομή κερδών5% αποθεματικό, 35% σε εργαζόμενους/ες, 60% επανεπένδυση ΕυθύνηΜέχρι το ύψος της μερίδας

14 Ασυνέχειες και προβλήματα θεσμικού πλαισίου Πεδίο εφαρμογήςΠροβλέψεις ΚαταγραφήΜητρώο Κοινωνικής Οικονομίας (ΚΟΙΝΣΕΠ, ΚΟΙΣΠΕ & ΑΦΚΟ). Διάκριση, ανανέωση, τι γίνεται με τους λοιπούς συνεταιρισμούς Φορολογικές υποχρεώσειςΑρχικά απαλλαγή των αποθεματικών και των κερδών που επανεπενδύονται, στην συνέχεια όλα τα κέρδη. Τέτοιες αλλαγές δεν επιτρέπουν ορθολογικό σχεδιασμό. Ασφαλιστικές υποχρεώσειςΗ ιδιότητα του μέλους δεν γεννά υποχρεώσεις, μόνο εργαζόμενοι/ες (ανάκληση απόφασης ΟΑΕΕ) ΧρηματοδότησηΤαμείο Κοινωνικής Οικονομίας, ΕΤΕΑ, Επενδυτικός νόμος, Ενεργητικές πολιτικές, επιδοτήσεις (όχι για τα ιδρυτικά μέλη). Προγραμματικές συμβάσειςΟΤΑ και λοιπά ΝΠΔΔ, χώρος, εξοπλισμός, κτίρια. Δεν υπάρχει σαφές πλαίσιο. Δημόσιες προμήθειες/αναθέσειςΚοινωνικές ρήτρες: δημιουργία απασχόλησης, κοινωνική ένταξη ευάλωτων ομάδων, ίσες ευκαιρίες, προσβασιμότητα, βιωσιμότητα, ηθικό εμπόριο, εταιρική κοινωνική ευθύνη. Διυπουργική επιτροπή δεν έχει δουλέψει. ΣυντονισμόςΕΥΚΕΚΟ (προσωρινή αναστολή).

15 Παραδείγματα εντάσεων στον πυρήνα της κοινωνικής πολιτικής  Βοήθεια στο Σπίτι: υποβάθμιση ήδη προβληματικών εργασιακών σχέσεων, μόνη ασφαλής οδός η διαφάνεια και η εξήγηση με το σύνολο των εργαζομένων  Παιδικοί-βρεφονηπιακοί σταθμοί: η κλασική λειτουργία σε δημοτικό έλεγχο, καινοτομίες σε άλλη κατεύθυνση με όρους κοινωνικής οικονομίας (διαπολιτισμικά, συμμετοχή γονέων έναντι πληρωμής)  Η μέχρι τώρα πρακτική των προγραμματικών συμβάσεων με ΚΟΙΝΣΕΠ δείχνει: πελατειακό σύστημα (ΚΟΙΝΣΕΠ διαχείρισης προσωπικού για το δημόσιο), έλλειμμα νομιμότητας σύμφωνα με το ελεγκτικό συνέδριο, κρατικοδίαιτες ΚΟΙΝΣΕΠ-διαγραφές, πατρονάρισμα εργαζομένων, υποβάθμιση εργασιακών σχέσεων  Τρώγοντας έδαφος από τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα, κοινωνική καινοτομία

16 Δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς 1 Κοινωνικές ρήτρες σύμφωνα με τον Οδηγό της ΕΕ.  Ευκαιρίες απασχόλησης: νέοι/ες, γυναίκες, μακροχρόνια άνεργοι/ες και μεγάλοι/ες σε ηλικία εργαζόμενοι/ες, μετανάστες, πολιτισμικές/θρησκευτικές μειονότητες, αναλφάβητοι/ες, ΑμεΑ, προσβασιμότητα & διευκόλυνση στο περιβάλλον εργασίας.  Αξιοπρεπής εργασία: τήρηση εργατικής νομοθεσίας, αξιοπρεπής αμοιβή, υγιεινή & ασφάλεια στο χώρο εργασίας, κοινωνικός διάλογος, ευκαιρίες κατάρτισης, ισότητα φύλων, βασική κοινωνική προστασία.  Κοινωνική ένταξη και κοινωνική οικονομία: ισότιμη πρόσβαση σε δημόσιες συμβάσεις για εταιρίες που ανήκουν ή/και απασχολούν άτομα από μειονότητες, όπως συνεταιρισμοί, κοινωνικές επιχειρήσεις, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, για παράδειγμα εταιρίες που προωθούν το μοντέλο της υποστηριζόμενης απασχόλησης για΄ΑμεΑ, ή επιχειρούν να τα εντάξουν στην ανοιχτή αγορά εργασίας.  Διευκόλυνση της προσβασιμότητας: σε δημόσια κτίρια, υπηρεσίες, τεχνολογίες επικοινωνιών και λοιπές εφαρμογές.  Συμπερίληψη κριτηρίων ηθικού εμπορίου σε διαγωνισμό και όρους σύμβασης.  Προώθηση εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.  Σεβασμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων.  Προώθηση ΜΜΕ μέσα από την απλοποίηση των διαδικασιών για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς και την ανάληψη δημόσιων συμβάσεων, τη μείωση της κλίμακας της σύμβασης ώστε να μην αποκλείονται οι ΜΜΕ

17 Δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς 2  Σταδιακή ανάπτυξη: αρχική επιλογή σε τομείς όπου υπάρχουν πάροχοι με τα χαρακτηριστικά που ενδιαφέρουν  Οι όροι του διαγωνισμού δεν υπονομεύουν τις κοινωνικές ρήτρες (π.χ. πολύ χαμηλές τιμές)  Έμφαση αρχικά σε 1-2 παραμέτρους: π.χ. ασφάλεια και υγιεινή ή ευάλωτες ομάδες  Πόσο ακριβότεροι είναι οι εναλλακτικοί πάροχοι; Μπορεί να το σηκώσει ο δήμος;  Πώς θα αποτυπωθούν οι κοινωνικές ρήτρες ώστε να προσδιορίζουν ακριβώς τα χαρακτηριστικά των προϊόντων/υπηρεσιών που θέλουμε να αγοράσουμε;  Είναι προτιμότερο να αντιμετωπίσουμε ένα κοινωνικό ζήτημα με δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς ή με άλλο τρόπο; (π.χ. σχολικά γεύματα)  Πώς διαχέεται η πληροφορία για την προσθήκη κοινωνικής ρήτρας στο προσωπικό της δημόσιας υπηρεσίας και στο ευρύτερο κοινό;  Ενδέχεται να είναι προτιμότερο να στραφείς σε νέες ανάγκες παρά να επιχειρήσεις να μετασχηματίσεις εδραιωμένες πρακτικές (π.χ. κυλικεία σε νοσοκομεία).  Έλεγχοι τήρησης κοινωνικής ρήτρας, κοινοποίηση αποτελεσμάτων

18 Δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς 3  Μεγαλύτερη αξία, όχι μικρότερη τιμή  Προετοιμασία: επιλογή προϊόντων/υπηρεσιών/έργων. Επιλογή των σχετικών κοινωνικών παραμέτρων.  4 προσεγγίσεις: Α) η κοινωνική ρήτρα εντάσσεται στα τεχνικά χαρακτηριστικά (π.χ. Η/Υ για όλους/ες) Β) αποκλεισμός υποψηφίων που έχουν μητρώο μη ορθής συμπεριφοράς στο ζήτημα Γ) ένταξη κοινωνικών παραμέτρων στο στάδιο της επιλογής Δ) Τήρηση όρων μετά την επιλογή (υπογραφή υπεύθυνης δήλωσης, όχι πραγματικός έλεγχος) Προσοχή, για το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ, η κοινωνική ρήτρα πρέπει να είναι σχετική με το αντικείμενο, Παράδειγμα 1: Χτίσιμο σχολείου: η προσβασιμότητα είναι άμεσα συνδεδεμένη. Οι συνθήκες εργασίας όμως όχι. Παράδειγμα 2: Οι αναθέτουσες αρχές δεν έχουν το δικαίωμα να κρατούν ένα ποσοστό συμβάσεων για συγκεκριμένο τύπο επιχειρήσεων. Τα προστατευμένα εργαστήρια για ΑμεΑ εξαιρούνται, όταν: Α) υπάρχει σχετικό νομοθετικό πλαίσιο Β) τουλάχιστον 50% των εργαζομένων είναι ΑμεΑ Γ) οι εργαζόμενοι/ες προέρχονται από ομάδες οι οποίες δεν μπορούν να εργαστούν σε άλλες συνθήκες

19 Δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς 4  Ορίζονται τεχνικές προδιαγραφές ώστε να αξιολογηθούν οι προσφορές με βάση αυτές Δεν επιτρέπεται να περιορίσεις τις προσφορές στην τοπική κοινότητα όταν αυτό δεν είναι απαραίτητο για τη συγκεκριμένη παροχή.  Αντί για τεχνικές προδιαγραφές, λειτουργικές προδιαγραφές (με βάση την απόδοση)  Μπορείς να ζητήσεις 2 προσφορές, μία ουδέτερη και μία κοινωνικά υπεύθυνη  Όχι πιστοποίηση ηθικού εμπορίου γιατί αποκλείει προμηθευτές που δεν έχουν πιστοποιηθεί.  Οι τεχνικές προδιαγραφές δεν περιλαμβάνουν αναφορές για τις συνθήκες εργασίας.  Κριτήρια αποκλεισμού: οφειλή ασφαλιστικών εισφορών, καταδίκη στο παρελθόν.  Κριτήρια επιλογής: Κοινωνικά κριτήρια μόνο στο βαθμό που σχετίζονται με την ίδια την παραγωγή/παροχή (know-how).  Κριτήρια ανάθεσης: η πλέον οικονομικά συμφέρουσα προσφορά, στάθμιση κριτηρίων γνωστή  Μπορείς να ορίσεις πρόσθετα, όχι καθοριστικά κριτήρια όταν έχεις 2 προσφορές  Τα περισσότερα αμιγώς κοινωνικά κριτήρια μπαίνουν μόνο στην εκτέλεση της σύμβασης

20 Προγραμματικές συμβάσεις 1 ΟρισμόςΠεριεχόμενο Ν. 3852/2010,, άρ. 100Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης Ποιοι φορείς του δημοσίου μπορούν να συμμετέχουν; Για τη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης μιας περιοχής, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών κάθε είδους, οι δήμοι, οι περιφέρειες, οι σύνδεσμοι δήμων, οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας και η Ένωση Περιφερειών, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν οι προαναφερόμενοι φορείς, καθώς και ΝΠΙΔ στα οποία συμμετέχουν ή συνιστούν η ΚΕΔΕ και η Ένωση Περιφερειών, οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τα δημοτικά και περιφερειακά ιδρύματα, καθώς και κοινωφελή ιδρύματα και κληροδοτήματα και τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, περιλαμβάνονται τα ΤΕΙ, μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, μεταξύ τους ή και με φορείς του δημόσιου τομέα της παρ. 6 του Άρθρου 1 του ν. 1256/1982, μεμονωμένα ή από κοινού. Ποιοι άλλοι φορείς μπορούν να συμμετέχουν; Επιχειρήσεις των ΟΤΑ, ΚΕΚ, Περιφερειακά Ταμεία Ανάπτυξης, επιμελητήρια, επιστημονικοί φορείς δημοσίου δικαίου, Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα, συνεταιρισμοί, ενώσεις συνεταιρισμών και εργοδοτικές και εργατοϋπαλληλικές ενώσεις. Με απόφαση των αρμόδιων Υπουργών, επιτρέπεται και η συμμετοχή τραπεζών και πιστωτικών ιδρυμάτων. Επιτρέπεται η συμμετοχή και κοινωφελών ιδρυμάτων, καθώς και κληροδοτημάτων που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς.

21 Προγραμματικές συμβάσεις 2 ΟρισμόςΠεριεχόμενο Ν. 3852/2010,, άρ. 100Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης Τί πρέπει να ορίζεται;Το αντικείμενο της σύμβασης, ο σκοπός και το περιεχόμενο των μελετών, των έργων, των προγραμμάτων ή των υπηρεσιών, ο προϋπολογισμός τους, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης, οι πόροι από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις και η διάρκεια της σύμβασης. Το όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της και οι αρμοδιότητές του, καθώς και ρήτρες σε βάρος του συμβαλλομένου που παραβαίνει τους όρους της προγραμματικής σύμβασης. Αν προβλέπεται, ορίζεται ο συμβαλλόμενος, στον οποίο μπορεί να ανατεθεί η διαχείριση, εκμετάλλευση και συντήρηση των έργων. Πηγές χρηματοδότησης; Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, Τακτικός Προϋπολογισμός ή άλλα εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα, καθώς και από τους προϋπολογισμούς των συμβαλλόμενων φορέων καθώς και από φορείς του δημόσιου τομέα που δεν μετέχουν στην προγραμματική σύμβαση. Τί μπορεί να δώσει ο Δήμος; Απασχόληση προσωπικού του ενός συμβαλλομένου στον άλλον, η παραχώρηση της χρήσης ακινήτων, εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και μέσων. ΠολιτισμόςΑν είναι πολιτιστικού χαρακτήρα, συμμετέχει, ως συμβαλλόμενος, το Υπουργείο Πολιτισμού.

22 Προγραμματικές συμβάσεις 3 ΟρισμόςΠεριεχόμενο Ν. 4019/2011, άρ. 12Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και λοιπές διατάξεις. Προγραμματικές Συμβάσεις Επιτρέπεται η συμμετοχή των ΚΟΙΝΣΕΠ σε προγραμματικές συμβάσεις με αντισυμβαλλόμενους το δημόσιο ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους ΟΤΑ α και β βαθμού για την υλοποίηση δράσεων που αναφέρονται στους καταστατικούς σκοπούς των αντισυμβαλλομένων τηρουμένων των αναφερομένων στο άρθρο 100 του Ν. 3852/2010. ΠροβλήματαΔήμος Μεταμόρφωσης-ΚΟΙΝΣΕΠ ΣΥΝ+ΕΡΓΩ (παιδικοί, βρεφονηπιακοί) Δήμος Αιγάλεω-Πολιτιστική και αθλητική δράση Αιγάλεω (αθλητικές εγκαταστάσεις) Δήμος Λαμίας-ΚΟΙΝΣΕΠ (βοήθεια στο σπίτι, βρεφονηπιακοί, παιδικοί σταθμοί)

23 Προγραμματικές συμβάσεις 4 ΟρισμόςΠεριεχόμενο ΔιάκρισηΔημόσιες συμβάσεις: Τα μέρη εκκινούν από αντίθετη αφετηρία συμφερόντων, όπως στις από επαχθή αιτία αμφοτεροβαρείς δημόσιες συμβάσεις όπου αποσκοπούν στην ικανοποίηση διακριτών συμφερόντων με προέχον στοιχείο την ανταλλακτική σχέση παροχής και αντιπαροχής. Προγραμματικές συμβάσεις: τα μέρη εκκινούν από κοινή αφετηρία συμπράττοντας κατά το δυνατόν ισόρροπα για την υλοποίηση των προγραμμάτων ή των υπηρεσιών στο πλαίσιο κοινά εξυπηρετούμενου δημοσίου σκοπού, χωρίς η όποια χρηματική μετακίνηση από τον έναν φορέα στον άλλο να έχει τον χαρακτήρα ανταλλάγματος. Ιδιαιτερότητα ΚΟΙΝΣΕΠΔεν αλλάζει κάτι αν ο αντισυμβαλλόμενος δεν ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα, δεν διαθέτει την οργανωτική δομή επιχείρησης ή δεν δραστηριοποιείται σε μόνιμη βάση στην αγορά. Δεν επιτρέπεται δηλαδή, υπό το πρόσχημα και την κάλυψη μίας προγραμματικής συμφωνίας και του κοινωνικού σκοπού που οι επιχειρήσεις αυτές επιδιώκουν, να υποκρύπτεται απευθείας ανάθεση υπηρεσιών σ' αυτές. Διαγωνισμός- Διαπραγμάτευση- Απευθείας Ανάθεση Για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών και εφόσον ο προϋπολογισμός της σχετικής υπηρεσίας εμπίπτει στα όρια εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου εφαρμόζονται οι προαναφερόμενες διατάξεις του π.δ. 60/2007. Συνεπώς για την σύναψη συμβάσεων παροχής υπηρεσιών θα πρέπει, κατά κανόνα, να διενεργείται διαγωνισμός, ενώ κατ' εξαίρεση μπορεί να συναφθεί σύμβαση με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης.

24 Εντοπισμός προβλημάτων-Προτάσεις πολιτικής ΠρόβλημαΠρόταση Άνιση περιφερειακή ανάπτυξη Περιφερειακοί μηχανισμοί Οικειοποίηση/τοπικοποίηση ειδικών Άνιση ανάπτυξη ανά τύπο Κατανόηση προβλημάτων της εργασιακής ένταξης Η κίνηση είναι στην αντίθετη κατεύθυνση από τις προβλέψεις του νόμου Στόχευση ομάδων με βάση επιστημονικά κριτήρια, όχι αυθαίρετα Υπερσυγκέντρωση σε παραδοσιακούς τομείς Εντοπισμός τοπικών κοινωνικών αναγκών (διαβούλευση, καταγραφή υποδομών) Κοινωνική καινοτομία, προβολή καινοτόμων Κοινωνικών Επιχειρήσεων Δημόσιος τομέαςΚίνδυνος υποκατάστασης-υποβάθμιση εργασιακών σχέσεων Δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς Προγραμματικές συμβάσεις Κατάρτιση ΟΤΑ/στελεχών ΔΟΥ και ασφαλιστικών φορέων Κοινωνικός έλεγχος

25 Ευχαριστώ Σοφία Αδάμ + 30 6977 201279 sof_adam77@yahoo.gr