Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 19ος ΑΙΩΝΑΣ

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 19ος ΑΙΩΝΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 19ος ΑΙΩΝΑΣ
Λαϊκοί Ζωγράφοι Θεόφιλος Μακρυγιάννης - Ζωγράφος

2 Το υλικό για την παρουσίαση αυτή είναι των μαθητριών
Λουκάτου Γεωργίας Ρεγγίνας Σκιαδά Άννας Μαρίας Παναγακοπούλου Ειρήνης Γιώτας Νάτση Κουρούκλη Μαρίας Τουλάτου Χρύσας και Σπηλιοπούλου Αγγελικής

3 «Αραγμένα Καράβια» Κ. Βολανάκης 1895

4

5 Όταν λέμε νεοελληνική τέχνη..
Κ. Βολανάκης Όταν λέμε νεοελληνική τέχνη.. εννοούμε, σε γενικές γραμμές, τη μορφή τέχνης που επικρατεί στο ελληνικό κράτος μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους

6 Τι εννοούμε όμως όταν λέμε στροφή προς τη δυτική τέχνη και τι μορφή παίρνει στον ελληνικό χώρο;
Πρόκειται για τη διαδικασία, η οποία εξελίσσεται σε πολλά επίπεδα, τόσο σ' αυτό της τεχνικής όσο και σ' αυτά της μορφής και του περιεχομένου του έργου τέχνης. Σε καθένα από αυτά τα επίπεδα παρατηρείται στροφή από τη βυζαντινή παράδοση προς τα δυτικά πρότυπα. Έτσι σε επίπεδο τεχνικής, εγκαταλείπεται η παραδοσιακή διαδικασία που χρησιμοποιούσε το αυγό ως συνδετικό των χρωμάτων, και στη θέση του μπαίνει το λάδι, ενώ το υλικό που θα δεχθεί τη ζωγραφική επιφάνεια, από ξύλο γίνεται μουσαμάς, και καταλήγει έτσι στη γνωστή μας ελαιογραφία.

7 Στη συνέχεια αλλάζει και η μορφή του έργου
Στη συνέχεια αλλάζει και η μορφή του έργου. Από την επίπεδη θρησκευτική ζωγραφική των δύο διαστάσεων, αυτή των βυζαντινών εικόνων, κλπ., περνάμε στην προσπάθεια απόδοσης της υλικότητας του κόσμου γύρω μας με την ψευδαίσθηση της τρίτης διάστασης, ψευδαίσθηση που δημιουργείται με τη βοήθεια της προοπτικής, έτσι ώστε να διαμορφώνεται στο θεατή η εντύπωση ότι ο χώρος της ζωγραφικής είναι προέκταση του φυσικού χώρου. Περνάμε δηλαδή από ένα μεταφυσικό χώρο (άλλωστε το χρυσό φόντο στη βυζαντινή ζωγραφική συμβόλιζε το φως της αποκάλυψης, την ίδια την παρουσία του θεού) σε ένα φυσικό, γήινο, όπου τα πράγματα αποκτάνε την υλικότητά τους. Τέλος, τα θέματα που επιλέγονται απέχουν κι αυτά κατά πολύ από τα θρησκευτικά της βυζαντινής παράδοσης και ο καλλιτέχνης εμπνέεται από τον κόσμο γύρω του.

8 Πρώτα δείγματα νεοελληνικής τέχνης:
Τα πρώτα δείγματα της νέας αυτής μορφής τέχνης εμφανίζονται, όπως το είπαμε ήδη, στα Επτάνησα, και μάλιστα στις διακοσμήσεις των οροφών των εκκλησιών στη Ζάκυνθο, γνωστές ως Ουρανίες. Ποια είδη συναντώνται: (ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ-ΗΘΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΚΗΝΕΣ-ΑΓΩΝΑΣ 1821) Το είδος όμως, μέσα από το οποίο γίνεται γνωστή η επτανησιακή ζωγραφική είναι η προσωπογραφία. Προσωπογραφίες αριστοκρατών και αστών, με τα σύμβολα της κοινωνικής τους θέσης και σε στάσεις άκαμπτης σοβαρότητας, σε σκοτεινό φόντο, που προσδίδει μεταφυσική διάσταση στα πρόσωπα, όπως και το χρυσό στη βυζαντινή ζωγραφική, αποσπώντας τα σκόπιμα από την καθημερινότητα: στην πλειοψηφία τους ανδρικές, οι προσωπογραφίες αυτές εκπληρούν τις ανάγκες τόσο της αριστοκρατίας όσο και της ανερχόμενης αστικής τάξης, να δηλώσουν την παρουσία τους ως άτομα, φορείς εξουσίας.

9 Αργότερα, στην πορεία του 19ου αιώνα, η ακαμψία αυτή θα αμβλυνθεί με τη βοήθεια φωτεινότερων χρωμάτων και με πιο ελεύθερη στάση των απεικονιζόμενων προσώπων, γεγονός που καθιστά την απεικόνιση πιο οικεία και πιο καθημερινή, απαλύνοντας την αίσθηση του απόλυτου. Παράλληλα όμως με την προσωπογραφία, που είναι το βασικό χαρακτηριστικό της επτανησιακής σχολής, έχουμε και ηθογραφικές σκηνές, σκηνές δηλαδή από την καθημερινή πραγματικότητα, καθώς επίσης και σκηνές ή απεικονίσεις προσώπων που παραπέμπουν στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821.

10 Πολυτεχνικό Σχολείο: Η απελευθέρωση της Ελλάδας μεταφέρει το κέντρο βάρους της καλλιτεχνικής παραγωγής από τα Επτάνησα στην Αθήνα. Σ' αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο και η ίδρυση, το 1837, του Πολυτεχνικού Σχολείου, το οποίο αποτελεί τα προεόρτια της μετέπειτα Σχολής Καλών Τεχνών και στο οποίο καλούνται να διδάξουν καλλιτέχνες Έλληνες, που ζούσαν στο εξωτερικό, και ξένοι. Ονόματα όπως οι αδελφοί Γεώργιος και Φίλιππος Μαργαρίτης, οι επίσης αδελφοί Στέφανος και Βικέντιος Λάντσα, ο Ιταλός Τσέκκολι (CECCOLI), ο Γάλλος Μπονιρότ (BONIROTE) ή ο Γερμανός Θείρσιος (THIERSCH) ανήκουν στους πρώτους που δίδαξαν στο παραπάνω σχολείο.

11 Σημαντικοί Ζωγράφοι της Εποχής:
Γεώργιος Μαργαρίτης ( ) Φίλιππος Μαργαρίτης ( ) Άγνωστος Ν.Ε. Ζατάμης (β΄μισό 19ου αιώνα-;) Διονύσιος Τσόκος ( ) Θεόδωρος Βρυζάκης ( ) Φραντσέσκο Πίτζε ( ) Ανδρέας Κριεζής (1813-Μετά το 1877) Φίλιππος Νικολαΐδης (19ος αιώνας-;) Λουδοβίκος Θείρσιος ( ) Αριστείδης Οικονόμου (1821/ ) Νικόλαος Κουνελάκης ( ) Νικόλαος Ζαχαρίου (β΄ μισό 19ου αιώνα-;) Σπυρίδων Προσαλέντης ( ) Δημήτριος Δομβριάδης (1820-;) Ιωάννης Δούκας (1838/ ) Ραφαέλο Τσέκολι (α΄ μισό 19ου αιώνα-;) Βικέντιος Λάντσας ( ) Στέφανος Λάντσας ( ) Αιμίλιος Προσαλέντης ( ) Άγγελος Γιαλλινάς ( ) Βικέντιος Μποκατσιάμπης ( )

12 Η επιρροή του Μονάχου, λόγω των Βαυαρών βέβαια και του Όθωνα που κατεύθυναν τις υποτροφίες στην πόλη αυτή, ήταν τέτοια ώστε όσοι αποφοίτησαν από τη Σχολή στην Αθήνα να αποτελέσουν την επονομαζόμενη “Σχολή του Μονάχου”. Μ' αυτή την τελευταία η στροφή από το θείο στο ανθρώπινο ολοκληρώνεται. Έτσι, εκτός από τις γνωστές μας από τα Επτάνησα προσωπογραφίες, η θεματογραφία καλύπτει ιστορικές σκηνές, νεκρές φύσεις, θρησκευτικές σκηνές και αλληγορίες, ενώ η σημαντική στροφή προς την πραγματικότητα επιτελείται με τις ηθογραφίες. Πρόκειται για σκηνές της καθημερινής πραγματικότητας, μόνο που αυτή η πραγματικότητα ωραιοποιείται και εξιδανικεύεται, χάνοντας στην ουσία την καθημερινότητα της, κι έτσι ο καλλιτέχνης παραμένει δέσμιος ενός ακαδημαϊκού ιδεαλισμού, αυτού του Μονάχου. Αυτό σημαίνει ότι η ηθογραφική σκηνή αποτελεί περισσότερο ένα ιδεατό πρότυπο της πραγματικότητας, το πως πρέπει δηλαδή να είναι αυτή και όχι μια προσπάθεια καταγραφής του πως είναι, όσο αυτό είναι βέβαια δυνατό.

13 Τη Γαλλία και την επανάσταση που συντελείται στην τέχνη με τον ιμπρεσιονισμό οι καλλιτέχνες μας θα την ανακαλύψουν αργά, στην πρώτη δηλαδή εικοσαετία του 20ού αιώνα, και κυρίως με τους Παρθένη, Παπαλουκά, Μαλέα κ.ά. Παρ' όλα αυτά όμως, ζωγράφοι όπως οι Πανταζής και Ξυδιάς προσεγγίζουν ήδη τη γαλλική ζωγραφική από το τέλος του 19ου αιώνα, ενώ ο Σαββίδης θα δεχτεί τις επιρροές μέσα από τη Γερμανία, θα πρέπει όμως να περιμένουμε τον 20ό αιώνα για να δούμε τις επιδράσεις που άσκησαν στην Ελλάδα τα μοντέρνα κινήματα της Γαλλίας και να αρχίσει να αποκτάει πιο συγκεκριμένη μορφή η νεοελληνική τέχνη.

14 ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ ΛΕΜΠΕΣΗΣ Ο Λεμπέσης ήταν γιος βοσκού από την Σαλαμίνα. Η οικογένειά του ήταν αρβανίτικης καταγωγής από τα Παραπούγγια (Λεύκτρα) της Θήβας. Στην Σαλαμίνα, ο Λεμπέσης πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του και αποτύπωσε τις εικόνες εκείνης της περιόδου σε πολλά από τα κατοπινά ζωγραφικά του έργα. Σπούδασε ζωγραφική στην Αθήνα αρχικά. Με την υποστήριξη του αρβανίτη πολιτικού Δημητρίου Βούλγαρη ή Τζουμπέ, έλαβε υποτροφία και συνέχισε τις σπουδές του στην Ακαδημία του Μονάχου. Στο Μόναχο έγινε φίλος με τον ήδη γνωστό Νικόλαο Γύζη. Μαθήτευσε επίσης στα εργαστήρια του Βίλχελμ Λίντενσμιτ και του Λούντβιχ φον Λοφτς Το 1880, ο Λεμπέσης επέστρεψε στην Αθήνα, για να εγκατασταθεί στην περιοχή του Θησείου. Παρότι ήταν εξαιρετικός τοπιογράφος, σύντομα έγινε γνωστός για το ταλέντο του ως προσωπογράφος. Δέχθηκε αρκετές παραγγελίες για πορτρέτα από ευκατάστατους αστούς της εποχής του (Καψάλης, Σανταρόζας, Σερπιέρης, Λεβίδης, κ.ά.). Παράλληλα δε δίδαξε ζωγραφική στα παιδιά του δικαστικού και μετέπειτα πρωθυπουργού Στέφανου Δραγούμη.

15 Ο Λεμπέσης ήταν γνωστός και ως αγιογράφος
Ο Λεμπέσης ήταν γνωστός και ως αγιογράφος. Λέγεται ότι από το 1883 δούλευε κυρίως θρησκευτικά θέματα. Στο ατελιέ του επί της οδού Στουρνάρα ζωγράφιζε εικόνες και έπαιρνε παραγγελίες για τοιχογραφίες αθηναϊκών εκκλησιών. Μεταξύ άλλων, ζωγράφισε την Πλατυτέρα των ουρανών στον Άγιο Γεώργιο Καρύτση, που θεωρείται το καλύτερο θρησκευτικό έργο του, στον Άγιο Κωνσταντίνο Πειραιώς και στους Αγίους Θεοδώρους του Α΄ Νεκροταφείου Αθηνών. Ζωγράφισε επίσης το τέμπλο στον Άγιο Δημήτριο της Σαλαμίνας. Ο Λεμπέσης επίσης έχει αγιογραφήσει μερικές αγιογραφίες του Άγιου Μηνά Σαλαμίνας . Όπως ο φίλος του ο διηγηματογράφος Παπαδιαμάντης, πέθανε πάμφτωχος και αγνοημένος· ίσως επειδή εκείνο τον καιρό είχε αρχίσει η στροφή από τον γερμανικό ακαδημαϊσμό προς τα πιο σύγχρονα ρεύματα από το Παρίσι

16 Π. Λεμπέσης «Το αγόρι με τα κουνέλια»

17

18 ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΡΑΛΛΗΣ Γόνος πλούσιας οικογένειας μεγαλεμπόρων από την Κωνσταντινούπολη και με ρίζες χιώτικες, ο Ράλλης σπούδασε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού, με υποτροφία του βασιλιά Όθωνα και με δάσκαλο τον «οριενταλιστή» Ζαν-Λεόν Ζερόμ Έργα του εκτέθηκαν για πρώτη φορά στο Σαλόνι του Παρισιού το Ήταν μέλος της Εταιρείας Γάλλων Ζωγράφων (Société des artistes français), η οποία τον τίμησε με εύφημο μνεία το 1885 και με αργυρό μετάλλιο το Έγινε επίσης μέλος της γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής, ενώ το 1900 διετέλεσε μέλος της κριτικής επιτροπής της Διεθνούς Εκθέσεως του Παρισιού

19 ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΡΑΛΛΗΣ

20 Ταξίδεψε πολύ στην Ελλάδα, την Μικρά Ασία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο, προκειμένου να συγκεντρώσει υλικό για τα έργα του. Μοίρασε την ζωή του ανάμεσα στο Παρίσι και το Κάιρο της Αιγύπτου, όπου διατηρούσε δεύτερο εργαστήριο.

21 Επηρεασμένος από τον Ζερόμ, ο Ράλλης ασχολήθηκε και αυτός με θέματα της Ανατολής, η οποία φάνταζε εξωτική στα μάτια των Ευρωπαίων. Εντούτοις, τα έργα του αποδίδουν σκηνές της Ανατολής της εποχής του ζωγράφου (και όχι μιας άλλης μακρινής εποχής) και χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερο ρεαλισμό και αυθεντικότητα. Αγαπημένο του θέμα αποτέλεσαν οι θρησκευτικές σκηνές του ορθόδοξου ελληνισμού, στις οποίες τα πρόσωπα παρουσιάζονται με μοναδική ευλάβεια και αθωότητα.

22 Ωστόσο, μερικά από αυτά τα έργα δείχνουν μια αφέλεια που τείνει προς την ρομαντική (και ιδιαιτέρως εθνικιστική) κοινοτοπία των ακαδημαϊκών ζωγράφων του 19ου αιώνα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αφελούς τάσης είναι Η λεία (Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου), ο πίνακας που παρουσίαζει το εσωτερικό μιας εκκλησίας ρημαγμένης και μία πανέμορφη Ελληνίδα δεμένη ημίγυμνη επάνω σε έναν κίονα του ναού. Ο θεατής υποθέτει προς πρόκειται για έργο αλλόθρησκων βαρβάρων επιδρομέων, που δεν ξέρουν να εκτιμούν το καλό και το ωραίο.

23 Θεόδωρος Ράλλης «Η λεία»
Θεόδωρος Ράλλης «Η λεία»

24 Γεώργιος Ιακωβίδης (Χύδηρα Λέσβου 1852 - Αθήνα 1932):
Γεώργιος Ιακωβίδης (Χύδηρα Λέσβου 1852  -  Αθήνα 1932): Γεώργιος Ιακωβίδης (Χύδηρα Λέσβου 1852  -  Αθήνα 1932): Επιφανής καλλιτέχνης, με υψηλές επιδόσεις  σ'όλες τις θεματικές περιοχές, αλλά στα πιο σημαντικά του έργα ανήκουν οι σκηνές της παιδικής ζωής και οι προσωπογραφίες. Ξεκίνησε τις σπουδές του στην Α.Σ.Κ.Τ. Αθηνών, με δάσκαλο του στη ζωγραφική  το Νικηφόρο Λύτρα και στη γλυπτική το Λεωνίδα Δρόση. Συνέχισε  στην Ακαδημία του Μονάχου, όπου και παρέμεινε μερικά χρόνια εργαζόμενος εκεί και γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Το 1890 κλήθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα προκειμένου να οργανώσει την Εθνική Πινακοθήκη. Το 1904 διορίστηκε καθηγητής στην Σχολή Καλών Τεχνών.

25 Γεώργιος Ιακωβίδης Ο Κακός Εγγονός, 1884
Γεώργιος Ιακωβίδης Ο Κακός Εγγονός, 1884 Τα Πρώτα Βήματα, π. 1892  

26 Η Σύζυγος του Καλλιτέχνη με το Γιό του, 1895
Η Σύζυγος του Καλλιτέχνη με το Γιό  του, 1895 Γεώργιος Ιακωβίδης «Παιδική Συναυλία», 1900  

27 Γεώργιος Ιακωβίδης «Μπάνιο μωρού»

28 Γεώργιος Ιακωβίδης «Άνοιξη», 1927 

29 ΛΑΪΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Η ελληνική λαϊκή ζωγραφική στα χρόνια της Τουρκοκρατίας δεν είναι ξεκομμένη από τις άλλες εκδηλώσεις της λαϊκής τέχνης. Βρίσκεται σε άμεση σχέση με την αρχιτεκτονική, την ξυλογλυπτική, την υφαντική κλπ., συνεργάζεται μαζί της και δέχεται την επίδρασή τους. Οι λαϊκοί ζωγράφοι δεν έχουν καμιά θεωρητική κατάρτιση, και πολλές φορές ούτε και γενική παιδεία. Ζουν και εργάζονται σε μικρά χωριά, γυρίζονταν από τόπο σε τόπο και απεικονίζοντας γεγονότα της εποχής ή θέματα δικών τους διακοσμητικών εμπνεύσεων επηρεασμένοι πάντα από το φυσικό περιβάλλον και τον κοινωνικό περίγυρο. Τα χρώματα και τα σχέδια αντανακλούν την λαϊκή αντίληψη, είναι συνήθως βαριά χωρίς αποχρώσεις. (Χρησιμοποιούν πολύ το λουλακί και την ώχρα).  

30

31 Ο Καρπενησιώτης Αθανάσιος Ιατρίδης ( ), που έδωσε σπουδαίες απεικονίσεις της Εθνεγερσίας, αν και παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής σε εργαστήρια του Παρισιού θεωρείται από τους σπουδαιότερους λαϊκούς ζωγράφους της εποχής και του τόπου μας. Στους λαϊκούς μας ζωγράφους που είναι ιδιαίτερα γνωστοί, πρέπει να αναφέρουμε τους Γρανιτσιώτες Χρήστο Καγκαρά (ζει τώρα στη Λαμία) και Λευτέρη Θεοδώρου, που ζωγραφίζουν θέματα εμπνευσμένα από τη ζωή και τους ανθρώπους του τόπου μας. Επίσης, γνωστοί είναι και ο Θανάσης Μπακογιώργος, από τη Δάφνη που ζει στη Θεσσαλονίκη, για τις τοιχογραφίες και τους καθρέφτες του και ο Γιάννης Τζαμάρας, που είναι και αγιογράφος κι άλλοι πολλοί.

32 ΘΕΟΦΙΛΟΣ Αθάνατος λαϊκός ζωγράφος
Άστεγος, περιπλανώμενος, παραμυθάς, αν και τραυλός. Έπαιζε ακορντεόν κι αυτοσχεδίαζε κλέφτικα τραγούδια. Βρώμικος, ψειριασμένος. Φουστανελοφορεμένος και με στολίδια, ολοχρονίς σαν Μεγαλέξανδρος. Καμιά γυναίκα δεν τον ήθελε. Οι μεγάλοι των φώναζαν αχμάκη (αφελής, κουτός, βραδύνους). Τα παιδιά τον πετροβολούσαν. Τύπος παράξενος, σαχλός. Ένας «φτωχούλης του θεού», με σπάνια «προίκα» στην ψυχή και στο ζερβί του χέρι.

33 Ζωγράφιζε μικρομάγαζα και σπιτικά, για λίγη τροφή
Ζωγράφιζε μικρομάγαζα και σπιτικά, για λίγη τροφή. Ετσι περιγράφουν οι μαρτυρίες τον - μετά θάνατο διεθνώς φημισμένο - λαϊκό ζωγράφο, τον οποίο οι καλλιτέχνες και διανοούμενοι της γενιάς του '30 θεωρούσαν «πατριάρχη τους» αναφορικά με την ελληνική πολιτιστική τους «ταυτότητα», Θεόφιλο Χατζημιχαήλ.

34 Ο Θεόφιλος γεννήθηκε, μάλλον, το 1867
Ο Θεόφιλος γεννήθηκε, μάλλον, το Στα δεκαπέντε του έφυγε από το χωριό του, τη Βαρειά της Μυτιλήνης για τη Σμύρνη (όπου έζησε χρόνια). Τριαντάχρονος περίπου, πήγε εθελοντής στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του Πρωτότοκος γιος του τσαγκάρη Γαβριήλ Κεφάλα και της Πηνελόπης, κόρης του Μοσχονησιώτη αγιογράφου Κωνσταντίνου, που στο επίθετό του είχε το πρόθεμα «Χατζή». Ο Θεόφιλος, από παιδάκι, κλεινόταν στο υπόγειο του σπιτιού του και έλεγε δικά του τραγούδια. Κι από παιδάκι, «κολλημένος» δίπλα στον παππού του, «μπογιάτιζε» συνεχώς. Παιδί ακόμα από το θείο του έμαθε την τέχνη της τοιχογραφίας. Κι όπως διηγιόταν ο Οδυσσέας Ελύτης, ο αγιογράφος παππούς τα βράδια έλεγε στον εγγονό του Θεόφιλο ιστορίες για τον Μεγαλέξανδρο, τον Εκτορα, τον Ερωτόκριτο. «Πάντα κλεισμένο στον εαυτό του, χωρίς να αποχτήσει μήτε φίλους, μήτε εχθρούς», τον θυμόταν ο ένας αδελφός του. «Ποτές του δε θύμωνε ούτε βλαστημούσε. Ούτε πήγαινε στην εκκλησιά, ούτε μεταλάβαινε», ο άλλος.

35

36 Δεκαπεντάχρονος στις Αποκριές ντύθηκε σαν ήρωας του '21
Δεκαπεντάχρονος στις Αποκριές ντύθηκε σαν ήρωας του '21. Δεν ξανάβγαλε ποτέ τη φουστανέλα. Το χωριό τον κορόιδευε κι έτσι έριξε μαύρη πέτρα πίσω του. Πήγε στη Σμύρνη. Εμεινε στο σπιτικό της καλόψυχης Μυτιληνιάς χήρας Πολυξένης Χιλιαδά και βοηθούσε στις δουλειές. Οταν είχε χρόνο, έβγαζε μεροκάματο με τη ζωγραφική. Σώθηκαν κάποιες «πηγές» για τη ζωγραφική του στη Σμύρνη, όμως δε σώθηκε κανένας πίνακας ή τοιχογραφία του. Θαύμαζαν τα χρώματά του, μα εκείνος ποτέ δεν αποκάλυψε πώς ακριβώς τα έφτιαχνε. Ο ίδιος έφτιαχνε και τις στολές, τους θώρακες, τα ξίφη, τις ασπίδες που φορούσε. Ο Γιάννης Τσαρούχης έγραφε πως ο Θεόφιλος «(...) κάθε 25η Μαρτίου, ντυνόταν με φουστανέλες και πήγαινε στο Βερχανέ του ελληνικού προξενείου». Ντυμένος με αυτά παρίστανε πατριωτικά και ηρωικά θέματα και μετά, μαζί με το «μπουλούκι» του, έβγαζε αναμνηστικές φωτογραφίες (κάποιες σώθηκαν στη Σμύρνη).

37 Ερωτόκριτος και Αρετούσα

38 Γύρω στα τριάντα του, έφυγε απ' τη Σμύρνη
Γύρω στα τριάντα του, έφυγε απ' τη Σμύρνη. Περιπλανήθηκε, μέχρι που έφτασε στο Βόλο, όπου κατατάχθηκε εθελοντής στον πόλεμο. Όπως έγραφε ο ίδιος, «βρέθηκε στις μάχες του Βελεστίνου και του Δομοκού, μαζί με άλλους αντάρτες». Κάποια έργα του αντανακλούν τα βιώματά του από τον πόλεμο. Μετά το τέλος του πολέμου έμεινε στις Μηλιές του Πηλίου, κοντά στο Βόλο. Εκεί τον γνώρισε ο Κίτσος Μακρής, που επισήμανε: «Όταν αντιπαραβάλλει κανένας φωτογραφίες του Θεόφιλου με έργα του, αναρωτιέται αν ο ζωγράφος έπλασε τις ζωγραφιές ή εκείνες τον ζωγράφο». Ο Πηλιορείτης προστάτης του Γιάννης Κοντός, που του παράγγειλε να φτιάξει προσωπογραφίες σε χαρτόνι, συνόψισε με μια φράση την περίπτωση Θεόφιλος: «Αυτός ήταν τρελός στο μυαλό και σοφός στα χέρια».

39 Ο Θεόφιλος ψωμοζούσε ζωγραφίζοντας παραγκοκαφενέδες κι άλλα φτωχομάγαζα. Κυρίως, όσα πουλούσαν τροφές. Κάμποσες αστείες ιστορίες σώζονται για ζωγραφιές του σε μαγαζάκια. Αντλούμε μία από τη μελέτη της Α. Χατζηγιαννάκη. Σ' ένα φούρνο ζωγράφισε πολλά ψωμιά. Ο φούρναρης αστειεύτηκε ότι έτσι που ζωγράφισε τα ψωμιά θα πέσουν. «Μόνο τα αληθινά ψωμιά πέφτουν, τα ζωγραφισμένα στέκονται», ανταπάντησε ο Θεόφιλος. Η υπογράφουσα παραθέτει και μια άλλη ιστορία που της διηγήθηκε ο αλησμόνητος Κίτσος Μακρής. Σε ένα γαλακτοπωλείο ο ιδιοκτήτης τού ζήτησε να ζωγραφίσει στην πρόσοψη του μαγαζιού μια αγελάδα. Και για πληρωμή θα του 'δινε λίγο γάλα ή γιαούρτι. «Πώς θες να ζωγραφίσω τη γελάδα, λυτή ή δεμένη;», ρώτησε ο Θεόφιλος τον γαλατά. «Ποια η διαφορά;», απόρησε εκείνος. «Αν είναι δεμένη θα πίνω κάμποσες μέρες γάλα». Τσιγκούνικα ο μαγαζάτορας, είπε «να είναι λυτή». Έτσι τη ζωγράφισε. Ομως, την άλλη ή την παράλλη μέρα έβρεξε πολύ και σβήστηκε η ζωγραφιά. Ο μαγαζάτορας θύμωσε με τον Θεόφιλο που χάθηκε η ζωγραφιά, μα εκείνος ατάραχος απάντησε: «Δε φταίω εγώ. Εσύ την ήθελες λυτή!»

40 Θεόφιλος Χατζημιχαήλ

41 Εξηντάχρονος, γερασμένος πρόωρα, γύρισε στη Μυτιλήνη ο Θεόφιλος
Εξηντάχρονος, γερασμένος πρόωρα, γύρισε στη Μυτιλήνη ο Θεόφιλος. Εκεί ανακάλυψε τη δημιουργία του Θεόφιλου, τη δικαίωσε, την προστάτεψε και την πρόβαλε στην Ευρώπη ο Τεριάντ (Στρατής Ελευθεριάδης), που τον έβλεπε, κρατώντας μπαστούνα, με σαράβαλα τσαρούχια, που σόλιαζε ο ίδιος, με πετρώματα στο σελάχι του για να φτιάχνει χρώματα, να γυρνά «από ταβέρνα σε ταβέρνα, από χωριό σε χωριό, παίζοντας φυσαρμόνικα» και «τ' αλαφρογάλανα μάτια του καθρέφτιζαν θησαυρούς από χρώματα ευγενικά». Από τις 22 του Μάρτη του 1934 δεν τον ξανάδε κανείς. Παραμονή της 25ης Μάρτη τον βρήκαν νεκρό στο σπίτι του. Δεν ξαναντύθηκε ποτέ ήρωας του '21... Ομως, πέρασε - πρώτιστος και μέγιστος - στο Πάνθεον της Νεοελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Αριστούλα Ελληνούδη

42 Θεόφιλος Χατζημιχαήλ Η Ωραία Αδριάννα των Αθηνών (1930)

43 Οι πίνακες του Παναγιώτη Ζωγράφου, «κατά στοχασμόν, υπαγόρευσην και δι’ιδίων εξόδων» του Μακρυγιάννη. Ο Μακρυγιάννης συνέλαβε και κατέστρωσε ένα εικονογραφικό πρόγραμμα, με σκοπό να ιστορήσει τους αγώνες των Ελλήνων για την ανεξαρτησία. Ο κύκλος των «εικονογραφιών» που πρότεινε αποτελούσε το εικαστικό συμπλήρωμα των «Απομνημονευμάτων» του. Αρχικά, ο Μακρυγιάννης ανέθεσε το έργο αυτό σε ξένο, «Φράγκο» ζωγράφο, τον οποίο όμως απέλυσε, επειδή δεν έμεινε ικανοποιημένος από την τεχνοτροπία των πρώτων πινάκων του, ήθελε να είναι πιο προσιτοί στο λαό, αλλά και επειδή λόγω γλώσσας δεν μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί του.

44 …«Η μάχη των Αθηνών»… «Η μάχη των Μύλων της Ναυπλίας.»

45 Ο λαϊκός τεχνίτης και παλιός αγωνιστής Δημήτριος Ζωγράφος, φερόμενος ως Παναγιώτης Ζωγράφος από τη  Βορδώνια της Λακωνίας, ανέλαβε το έργο της εικονογραφίας. Εργάστηκε με τα δύο παιδιά του από το 1836 στο σπίτι του στρατηγού, και ολοκλήρωσε το έργο του τον Μάρτιο του Οπλαρχηγός στην Ελληνική Επανάσταση, συμμετείχε στην πολιορκία της Τριπολιτσάς, στα γεγονότα της Κορίνθου και στην καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια. Γι' αυτό και ο Μακρυγιάννης τον χαρακτηρίζει ως «αγωνιστή». Ονομάστηκε επίσης «εικονογράφος» του Αγώνα. Ήταν ο μόνος που διέθετε μια ζωγραφική γλώσσα λαϊκή και απροσποίητη, ανάλογη με τον λαγαρό αφηγηματικό λόγο του στρατηγού.

46 Το εικονογραφικό πρόγραμμα του Μακρυγιάννη περιλάμβανε 26 πίνακες
Το εικονογραφικό πρόγραμμα του Μακρυγιάννη περιλάμβανε 26 πίνακες. Ο Μακρυγιάννης παρουσίασε τους πίνακες του Αγώνα σε επίσημο δείπνο στο σπίτι του, κατά την εθνική γιορτή του Αυτή υπήρξε η πρώτη έκθεση έργων τέχνης που οργανώθηκε στο νέο ελληνικό κράτος. ». Με αυτή τη  στερεότυπη επιγραφή ο Μακρυγιάννης συνόδευσε τις εικόνες που ο νους του είχε συλλάβει για να ιστορήσει τον Αγώνα. «Μέρος των πολέμων της Ελλάδος, σχεδιασθέντων κατά στοχασμόν, υπαγόρευσιν και δι' ιδίων εξόδων του Συνταγματάρχου Μακρυγιάννη πρός ευχαρίστησιν των Ελλήνων και ευεργετών μας Φιλελλήνων». Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι: «Έγινα 25 εικόνες με ίδια μου έξοδα και κόπους, προς ευκαρίστησιν των πατριωτών και των ευεργετών μας Φιλελλήνων. Και δια τις εικονογραφίες όπου άρχισα από τα 1836 και εις τα 1839 τις ετελείωσα, διατί τις έφκειασα; Ν΄ αποδείξω αυτηνών τις ψευτιές και χαμερπειές τους κατά δύναμη».

47 Παναγιώτης Ζωγράφος, «Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς»
Παναγιώτης Ζωγράφος, «Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς» Πολιορκία της Ακρόπολης το 1827…

48 «Πόλεμος της Τριπολιτσάς και των πέριξ αυτής χωρίων» Π. Ζωγράφος
Η μάχη της Λαγκάδας και Κομπότι «Πόλεμος της Τριπολιτσάς και των πέριξ αυτής χωρίων» Π. Ζωγράφος

49 Ο πίνακας αυτός είναι ο πρώτος από τους είκοσι τέσσερις συνολικά και έχει θέμα την εκπλήρωση του σχεδίου της Θείας Πρόνοιας για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Η τελευταία εικονίζεται ανάμεσα στον Όθωνα και την Αμαλία, ενώ παρίστανται ο λαός, ο κλήρος και οι βασιλείς των Μεγάλων Δυνάμεων…

50 Πράγματι, αγράμματος κι ο ίδιος, Ο Μακρυγιάννης γνώριζε πως τα «Απομνημονεύματά» του δεν ήταν προσιτά σε όλους τους Έλληνες. Λαός και αγωνιστές, αναλφάβητοι οι περισσότεροι, θα διάβαζαν στις εικόνες την «αλήθεια» που ο Ρουμελιώτης στρατηγός φλεγόταν να τους μεταδώσει. Σκοπός του ήταν, όπως αναφέρει και ο ίδιος, να αποκαταστήσει την ιστορία, που την παραποιούσαν με «τις ψευτιές και τις χαμέρπειές τους» οι φατριασμένοι και μεροληπτικοί ιστορικοί, και να φρονηματίσει τις μελλούμενες γενιές. Είχε λοιπόν, τον ίδιο σκοπό με αυτόν της συγγραφής των απομνημονευμάτων του.

51 …Παναγιώτης Ζωγράφος «Πόλεμος των Ελλήνων εις Ράχοβα».
….«Ο πόλεμος στα Βασιλικά»…

52

53 Ιστοσελίδες που χρησιμποιήθηκαν


Κατέβασμα ppt "Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 19ος ΑΙΩΝΑΣ"

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google