1 Συστήματα Θεματικής Πρόσβασης Χ. Παπαθεοδώρου ‏ Εργαστήριο Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης Τμήμα Αρχειονομίας.

Παρουσίαση με θέμα: "1 Συστήματα Θεματικής Πρόσβασης Χ. Παπαθεοδώρου ‏ Εργαστήριο Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης Τμήμα Αρχειονομίας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1 Συστήματα Θεματικής Πρόσβασης Χ. Παπαθεοδώρου (papatheodor@ionio.gr) ‏ Εργαστήριο Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης Τμήμα Αρχειονομίας – Βιβλιοθηκονομίας Ιόνιο Πανεπιστήμιο

2 2 UNIMARC Authorities Βασική δομή –Πεδία (tags) που δηλώνουν: τον τύπο μιας σειράς χαρακτήρων τη λειτουργία που επιτελεί μια σειρά χαρακτήρων π.χ. αναφορές (tracing, ίχνευμα) –Δείκτες (indicators): αριθμοί ή χαρακτήρες που η σημασία τους εξαρτάται από τα tags αλλά έχουν την ίδια σημασία και χρήση σε όλα τα πεδία. –Υποπεδία (subfield): με αλφαβητικό ή αριθμητικό συμβολισμό που η σημασία τους εξαρτάται από τα tags αλλά ως επί το πλείστον κοινά δεδομένα ταυτοποιούνται από τα ίδια υποπεδία. Δεν παίζει ρόλο η σειρά δήλωσης των υποπεδίων

3 3 Τα πεδία 0-- Ταυτοποίηση: περιέχουν πεδία που ταυτοποιούν τις καθιερωμένες εγγραφές 1– Κωδικοποιημένες Πληροφορίες: περιέχουν κωδικοποιημένα που περιγράφουν το είδος της καθιερωμένης εγγραφής 2– Επικεφαλίδα (Θέμα): είναι τριών τύπων – «x» που περιέχουν τις καθιερωμένες επικεφαλίδες, –«y» που περιέχουν αναφορές για παραλλαγές των επικεφαλίδων –«z» που είναι γενικές επεξηγηματικές εγγραφές, το αρχικό στοιχείο τους αποτελείται από μια συγκεκομμένη ή παραδειγματική μορφή από την οποία ο χρήστης καθοδηγείται προς μια γενική κατηγορία επικεφαλίδων

4 4 Τα πεδία (συνέχεια) 3– Πληροφοριακές Σημειώσεις: περιέχει σημειώσεις για δημόσια εμφάνιση που εξηγούν τη σχέση μεταξύ της επικεφαλίδας που αναφέρεται στα πεδία 2– και άλλων επικεφαλίδων και συμβάλλει στην ταυτοποίηση της οντότητας που περιγράφει η καθιερωμένη εγγραφή 4– Παραπομπές «Βλέπε»: περιέχει παραλλαγές επικεφαλίδων, από τις οποίες πρόκειται να γίνει παραπομπή «βλέπε» προς την επικεφαλίδα της εγγραφής 5 Παραπομπές «Βλέπε επίσης»: περιέχει σχετικές ομοιόμορφες επικεφαλίδες, από τις οποίες πρόκειται να γίνει παραπομπή «βλέπε» προς την επικεφαλίδα της εγγραφής

5 5 Τα πεδία (συνέχεια) 6- Αριθμός Ταξινόμησης: περιέχει ταξινομικούς αριθμούς που σχετίζονται με την επικεφαλίδα της εγγραφής 7- Διασύνδεση Επικεφαλίδων: περιέχει ένα τύπο της επικεφαλίδας σε μια άλλη γλώσσα ή γραφή και διασυνδέσεις με μια άλλη εγγραφή, στην οποία αυτή η μορφή είναι η επικεφαλίδα της εγγραφής 8- Πηγή πληροφοριών: περιέχει την πηγή της εγγραφής και σημειώσεις του καταλογογράφου που δεν προορίζονται για εμφάνιση 9– Εθνική Χρήση: δεδομένα τοπικής σημασίας που δεν ανταλλάσσονται

6 6 Υποχρεωτικά πεδία 001 Ταυτότητα εγγραφής 100 Γενικά Δεδομένα επεξεργασίας 2– Επικεφαλίδα 801 Πεδίο προέλευσης

7 7 Περιεχόμενο Εγγραφών Τύπος εγγραφής = x καθιερωμένες εγγραφές 2– 300 Information note 305 Textual see also reference note 4-- See reference tracing block 5-- See also reference tracing block 7-- Linking heading block Τύπος εγγραφής = y εγγραφή αναφοράς 2– 300 Information note 310 Textual see reference note 7-- Linking heading block Τύπος εγγραφής = z επεξηγηματική εγγραφή

8 8 0-- και 1-- 001 ταυτότητα εγγραφής –001 78-34279 –Μη επαναλαμβανόμενο, χωρίς δείκτες και υποπεδία 005 ταυτότητα εκδοχής –005 19850901141236.0 –Μη επαναλαμβανόμενο, χωρίς δείκτες και υποπεδία 015 διεθνής πρότυπος αριθμός καθιερωμένων δεδομένων 100 γενικά δεδομένα επεξεργασίας 150 κωδικοποιημένα δεδομένα για ονόματα 152 κανόνες 154 κωδικοποιημένα δεδομένα για ομοιόμορφους τίτλους 160 κωδικός γεωγραφικής περιοχής

9 9 100 Υποχρεωτικό μη επαναλαμβανόμενο, χωρίς δείκτες Υποπεδία –$a General processing data. μη επαναλαμβανόμενο –Στοιχεία σταθερού μήκους: ΌνομαΠλήθος χαρακτήρων Θέσεις χαρακτήρων Ημ/νία Εισαγωγής (υποχρεωτικό, YYYYMMDD) 80-7 Κωδικός Κατάστασης (a, c, x)18 Γλώσσα (υποχρεωτικό)39-11 Κωδικός μεταγραφής112 Κωδικοποίηση χαρακτήρων (υποχρεωτικό)413-16 Πρόσθετη κωδικοποίηση χαρακτήρων417-20 Γραφή221-22 Κατεύθυνση γραφής123

10 10 Κωδικοποίηση χαρακτήρων 01 = ISO 646, IRV version (basic Latin set) 02 = ISO Registration #37 (basic Cyrillic set) 03 = ISO 5426 (extended Latin set) 04 = ISO 5427 (extended Cyrillic set) 05 = ISO 5428 (Greek set) 06 = ISO 6438 (African coded character set) 07 = ISO 10586 (Georgian character set) 08 = ISO 8957 (Hebrew set) Table 1 09 = ISO 8957 (Hebrew set) Table 2 10 = [Reserved] 11 = ISO 5426-2 (Latin characters used in minor European languages and obsolete typography) 50 = ISO 10646 Level 3

11 11 Γραφή ba =Latin, ha =Hebrew ca = Cyrillic, ia =Thai da=Japanese - script unspecified, db=Japanese –kanji, dc=Japanese - kana ja=Devanagari ka=Korean la=Tamil ea=Chinese ma=Georgian fa=Arabic mb=Armenian ga=Greem zz=Other Κατεύθυνση γραφής –0 από αριστερά προς τα δεξιά –1 από δεξιά προς αριστερά

12 12 101, 102 101 Γλώσσα εγγραφής, μη επαναλαμβανόμενο –Υποπεδίο: $a 100 ## $aYYYYMMDDafrey03######ba0 101 ## $aeng 102 Εθνικότητα εγγραφής (υποχρεωτικό μη επαναλαμβανόμενο, όταν υπάρχει) –Υποπεδία: $a Χώρα της εθνικότητας, Υποχρεωτικό, επαναλαμβανόμενο $b Locality. επαναλαμβανόμενο όπου επαναλαμβάνεται το $a Πρόσθετοι κωδικοί: –XX άγνωστη εθνικότητα –ZZ διεθνές (περισσότερες από 3 εθνικότητες) 100 ## $aYYYYMMDDafrey03######ba0 101 ## $aeng 102 ## $aXX 200 #1 $8freeng$aMaclean$bIan$f19..-?cexpert aupr? de l'UNESCO ---------------------------- 100 ## $aYYYYMMDDafrey03######ba0 101 ## $afre 102 ## $aFR$aCH 152 ## $aAFNOR 200 #1 $aScheider$bEdgar$f1929-1996

13 13 2-- 200 όνομα πρόσωπου 209 όνομα εκδότη 210 όνομα συλλογικού οργάνου 215 γεωγραφικό ή όνομα περιοχής 220 οικογενειακό όνομα 230 ομοιόμορφος τίτλος 235 συλλογικός ομοιόμορφος τίτλος 240 όνομα/τίτλος 250 θέμα –$f Dates. Not repeatable –$j Form subdivision. Repeatable –$x Topical subdivision. Repeatable –$y Geographical subdivision. Repeatable –$z Chronological subdivision. Repeatable

14 14 Αντιστοίχηση Unimarc Authorities και Unimarc 200 όνομα προσώπου -> 700, 701, 702, 4-- με ενσωματωμένα 700, 701, 702, 600, 604 με ενσωματωμένα 700, 701, 702 210 όνομα συλλογικού οργάνου ή συνάντησης -> 710, 711, 712, 4-- με ενσωματωμένα 710, 711, 712, 601, 604 με ενσωματωμένα 710, 711, 712 215 Γεωγραφικό όνομα -> 710, 711, 712, 4-- με ενσωματωμένα 710, 711, 712 601, 607, 604 με ενσωματωμένα 710, 711, 712 220 Οικογενειακό όνομα -> 720, 721, 722, 4-- με ενσωματωμένα 720, 721, 722, 602, 604 με ενσωματωμένα 720, 721, 722 230 Τίτλος -> 500, 4-- με ενσωματωμένα 500, 605 240 Όνομα και τίτλος (ενσωματωμένα 200, 210, 215, ή 220 και 230) -> 4-- με ενσωματωμένα 7-- και 500, 604 με ενσωματωμένα 7-- and 500, 500 245 Όνομα και συλλογικός τίτλος (ενσωματωμένα 200, 210, 215, or 220 and 235) -> 4-- με ενσωματωμένα 7-- και 501, 604 με ενσωματωμένα 7-- και 501, 7--, 501 250 θέμα -> 606

15 15 2-- 200 #0 $aAlexander$dI,$cEmperor of Russia,$f1771-1825 200 #1 200 #1 $aHorne,$bDonald,$f1921- –Ο πρώτος δείκτης είναι πάντα κενός –Ο δεύτερος προσδιορίζει τον τρόπο εισαγωγής του ονόματος 0 το όνομα εισάγεται μετά το βαφτιστικό όνομα 1 το όνομα εισάγεται μετά το επίθετο –$c Προσθέσεις στο όνομα, επαναλαμβανόμενο 210 01 $aOntario.$bOffice of Arbitration 210 02 $aBrunel University.$bEducation Liaison Centre –Δείκτης 1: προσδιορίζει το είδος του συλλογικού οργάνου 0 - Corporate name 1 - Meeting –Δείκτης 2: προσδιορίζει τον τρόπο εισαγωγής των ονομάτων 0 - Name in inverted form 1 - Name entered under place or jurisdiction (δικαιοδοσία) 2 - Name entered under name in direct order –$b Υποδιαίρεση, μέρος όλου

16 16 2-- 210 12 $aLabour Party$c(Great Britain).$bConference$d(72nd ;$f1972 ;$eBlackpool, Lancashire) –$d Αριθμός συνάντησης, μη επαναλαμβανόμενο –$e Τόπος συνάντησης 215 ## $aOntario$xGuidebooks 215 ## $aOntario$xHistory$z1801-1900 –Οι δείκτες είναι κενοί 220 ## $aBuchanan (Clan)$xHistory$yScotland 230 ## $aBible.$mEnglish.$qAuthorized.$iSelections –$m γλώσσα, όταν είναι μέρος της επικεφαλίδας, μη επαναλαμβανόμενο 230 ## $aBeowulf$xLanguage$jGlossaries, etc. –Οι δείκτες είναι κενοί

17 17 240 Όνομα/Τίτλος 240 ## $1200#1$aShakespeare,$bWilliam,$f1564- 1616$1230##$aHamlet$jBibliographies –$1 ενσωματωμένο πεδίο 240 ## $aMozart, Wolfgang Amadeus (1756-1791)$tDon Giovanni. KV527 (Prague) –$t τίτλος 245 ## $1200#1$aShakespeare,$bWilliam,$f1564- 1616.$12350#$aWorks.$mRussian

18 18 4--, 5--, 7-- Τα 4– και 5– και 7-- είναι σε αντιστοιχία με τα 2– (π.χ. 210, 410, 510) ------------------ 210 02 $aPittsburgh Research Center 410 01 $aUnited States.$bBureau of Mines.$bPittsburgh Mining and Safety Research Center 510 02 $5a$aPittsburgh Mining and Safety Research Center

19 19 3-- 300 Πληροφοριακή σημείωση 305 Παραπεμπτική σημείωση «βλέπε επίσης» σε μορφή κειμένου 310 Παραπεμπτική σημείωση «βλέπε» σε μορφή κειμένου 320 Γενική επεξηγηματική παραπεμπτική σημείωση 330 Γενική σημείωση πεδίου εφαρμογής (scope note)

20 20 305 «Βλέπε επίσης» σε μορφή κειμένου 200 #1 $aJapp,$bAlexander H.$f1930- 305 0# $aFor works of this author written under pseudonyms, see also$bGray, E. Condor$aand$bPage, H.A. ---------------------- 200 #1 $aGray,$bE. Condor 500 #1 $5z0$aJapp,$bAlexander H. –Ακυρωμένη εμφάνιση του 500 ($5z0) ------------------------------ 200 #1 $aPage,$bH.A. 500 #1 $5z0$aJapp,$bAlexander H.

21 21 310 Βλέπε σε μορφή κειμένου 200 #1 $aKacew$bRomain 310 0# $aΟ συγγραφέας γράφει με δύο ψευδώνυμα$bAjar, Émile$bGary, Romain ---------------- 200 #1 $aAjar$bÉmile 400 #1 $5z0$aKacew$bRomain ----------------------- 200 #1 $aGary$bRomain 400 #1 $5z0$aKacew$bRomain

22 22 $5 Χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των παραπομπών «βλέπε» και «βλέπε επίσης» και συνοδεύεται από τους ακόλουθους κωδικούς Σε συνδυασμό με τον χαρακτήρα 0, αναιρεί τις παραπομπές (Reference Suppression Code) a = earlier heading b = later heading d = acronym e = pseudonym g = broader termh = narrower term f = real namei = name in religion j = married namek = name before marriage l= shared pseudonymm = secular name z = other

23 23 $5 200 #1$aOrwell$bGeorge 400 #1$5f$aBlair$bEric Arthur --------------- 250 ##$aΒιβλιογραφία 550 ##$5g$aΤεκμηρίωση 550 ##$5h$aΠεριοδικά$xΕυρετήρια 550 ##$5h$aΠεριοδικές εκδόσεις 550 ##$5h$aΣυλλογές βιβλίων

24 24 6– Ταξινομικός αριθμός 675 Universal Decimal Classification (UDC) 676 Dewey Decimal Classification (DDC) 680 Library of Congress Classification (LCC) 686 Other Classification Numbers ----------------------- 250 ## $aGold 676 ## $a669.22$cInterdisciplinary$v19 676 ## $a549.23$cMineralogy$v19 676 ## $a553.41$cEconomic geology$v19

25 25 Παράλληλα Δεδομένα 001 12345 210 02 $aNational Library of Canada 710 02 $367890$8fre$aBibliothèque nationale du Canada --------------- 001 67890 210 02 $aBibliothèque nationale du Canada 710 02 $312345$8eng$aNational Library of Canada $3 σύνδεση αριθμού εγγραφής $8 κωδικός γλώσσας καταλογογράφησης

26 26 Εναλλακτικές γραφές 001 82-6290 100 ##$aYYYYMMDDaengy03####ba0 200 #1$7ba0yba0a$8engrus$aGlinka,$bMikhail Ivanovich 200 #1$7ba0yca0y$8engrus$a[Glinka etc. in Cyrillic] –$7 υπο-πεδίο γραφής ---------------------------- 001 82-6290 100 ##$aYYYYMMDDaengy03####ba0 200 #1$7ba0yba0a$8engrus$aGlinka,$bMikhail Ivanovich 700 #1$382-3498$7ca0yca0y$8rusrus$a[Glinka in Cyrillic] ή 001 82-3498 100 ##$aYYYYMMDDarusy02####ca0 200 #1$a[Glinka etc. in Cyrillic] 700 #1$382-290$7ba0aba0a$8engrus$aGlinka,$bMikhail Ivanovich

27 27 Πηγές Unimarc Authorities –http://www.ifla.org/VI/3/p1996-1/ucaf.htm –http://web2.kwangju.ac.kr/~jahookim/myhome/UNI MARC-9.htm (2001) Unimarc –http://www.ifla.org/VI/3/p1996-1/sec-uni.htm –http://web2.kwangju.ac.kr/~jahookim/myhome/UNI MARC-5.htm MARC 21 Authorities –http://www.itsmarc.com/crs/auth0001.htm