ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ν. ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ν. ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ν. ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗΣ

2 ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΟΡΙΣΜΟΙ Αποφρακτική Άπνοια στον Ύπνο (OSA): Παροδική και επαναλαμβανόμενη απόφραξη του φάρυγγα κατά τη διάρκεια του ύπνου, η οποία προκαλεί επεισόδια υποξυγοναιμίας και διαταραχή της συνέχειας του ύπνου (μικρο-αφυπνίσεις)

3 ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΟΡΙΣΜΟΙ Αποφρακτική Άπνοια: διακοπή της ροής του αέρα ≥ 10 sec με διατήρηση των αναπνευστικών κινήσεων κοιλιάς και θώρακα. Αποφρακτική Υπόπνοια : μείωση της ροής του αέρα ≥ 50% για ≥ 10 sec με διατήρηση των αναπνευστικών κινήσεων κοιλιάς και θώρακα. Δείκτης Άπνοιας- Υπόπνοιας (AHI): αριθμός επεισοδίων άπνοιας και υπόπνοιας ανά ώρα ύπνου. Βαρύτητα άπνοιας στον ύπνο (OSA) ανάλογα με AHI : >30/h βαριά, >15/h μέτρια, >5/h ήπια. American Academy of Sleep Medicine Task Force, Sleep 1999.

4

5

6 Συνολικά το ΣΑΑΥ επηρεάζει 2% των ενηλίκων γυναικών, 4% των ενηλίκων ανδρών και έως 25% του πληθυσμού > 60 ετών. Young, Am J Repir Crit Care Med, 2002. Duran J, Am J Respir Crit Care Med 2001;163:685-9. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

7 Αύξηση καρδιαγγειακού κινδύνου και θνητότητας Υπέρταση,στεφανιαία νόσος, αρρυθμίες Αντίσταση στην ινσουλίνη και μεταβολικό σύνδρομο, αντίσταση στην λεπτίνη, αύξηση φλεγμονογόνων κυτοκινών (ιντερλευκίνη-6, TNFα) Αυξημένος κίνδυνος ΑΕΕ Ημερήσια υπνηλία, ατυχήματα τροχαία κ.α. Γνωσιακές διαταραχές Κατάθλιψη ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΑΑΥ

8 Συντηρητικά μέτρα (απώλεια βάρους, αποφυγή αλκοόλ-κατασταλτικών, θεραπεία ρινικής συμφόρησης, αποφυγή ύπτιας θέσης ύπνου) ΩΡΛ χειρουργική αποκατάσταση(σταφυλο- υπερωιοφαρυγγοπλαστική), οδοντικές προθέσεις nCPAP ( διαρρινική συνεχής πίεση των αεραγωγών, «αέρινος νάρθηκας» κρατά ανοιχτό τον αεραγωγό κατά την διάρκεια της εισπνοής) ένδειξη AHI>15, ή > 5 με έντονα συμπτώματα ή κ/αγγειακή νόσο Modafinil (υπολειμματική υπνηλία) ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΑΑΥ

9 Συσκευή συνεχούς θετικής πίεσης στους αεραγωγούς (nCPAP)

10 Αποκατάσταση ή βελτίωση: Απνοιών Αφυπνίσεων Υπνηλίας- εγρήγορσης- συγκέντρωσης Ποιότητας ζωής

11

12 ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

13

14 Αυξημένος κίνδυνος τροχαίων ατυχημάτων Μειωμένη απόδοση στην εργασία Μειωμένη ποιότητα ζωής Συναισθηματικές διαταραχές, κατάθλιψη

15 ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Γενική νοητική ικανότητα Προσοχή: επιλεκτική προσοχή (συγκέντρωση), παρατεταμένη διατήρηση προσοχής (εγρήγορση), διχασμένη προσοχή Μνήμη: βραχεία μνήμη εργασίας*, μακράς διαρκείας μνήμη Γνωσιακές επιτελικές λειτουργίες* ικανότητα λύσης προβλημάτων, σχεδιασμός συμπεριφοράς με συγκεκριμένο σκοπό, νοητική ευκαμψία, λήψη αποφάσεων, οπτικοκινητικός συντονισμός. Οργάνωση κινητικής δραστηριότητας * ΑΤΕΛΗΣ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΜΕ CPAP

16

17 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΓΝΩΣΙΑΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΥΠΝΗΛΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗ-ΜΝΗΜΗ ΥΠΟΞΙΑ ΕΠΙΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ασθενείς στατιστικές συσχετίσεις λόγω πολλών άλλων άγνωστων μηχανισμών

18 ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΙΘΑΝΟΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Η διαταραχή των επιτελικών λειτουργιών Αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του ΣΑΑΥ Δεν μπορεί να αποδοθεί στην ημερήσια υπνηλία Συχνά δεν διορθώνεται με την εφαρμογή CPAP

19 Επιτελικές λειτουργίες (cognitive executive functions): Σχεδιασμός μελλοντικών πράξεων. Διατήρηση στη μνήμη των μελλοντικών σχεδίων μέχρι να πραγματοποιηθούν. Λύση προβλημάτων. Αυτοπαρακολούθηση και διόρθωση της διαδικασίας επίλυσης ενός προβλήματος. Νοητική ευκαμψία- ικανότητα αλλαγής τακτικής όταν απαιτείται. Ικανότητα αναστολής άσχετων ενεργειών.

20 Επιτελικές λειτουργίες (cognitive executive functions): Οι επιτελικές λειτουργίες εδράζονται σε συγκεκριμένα εγκεφαλικά κέντρα με κυριότερο τον οπισθιοπλάγιο προμετωπιαίο φλοιό (Dorsolateral prefrontal cortex, DLPF). Εξίσου σημαντικές, όμως, είναι οι πολυάριθμες συνδέσεις του DLPF με τον οπίσθιο βρεγματικό φλοιό, τα βασικά γάγγλια, τον θάλαμο, τον υποθάλαμο και το στέλεχος μέσω κυκλωμάτων λευκής ουσίας. Διαταραχές στις επιτελικές λειτουργίες προκαλούνται συνήθως από βλάβες του προμετωπιαίου φλοιού αλλά και από πρόσθιες υποφλοιώδεις βλάβες.

21 Επιτελικές λειτουργίες- Οπισθοπλάγιος προμετωπιαίος φλοιός

22

23 Επιτελικές λειτουργίες- Μετωπιαία κυκλώματα Cummings JL. Arch Neurol 1993 Οπ/πλάγιος Προμετωπιαίος φλοιός Κερκοφόρος Πυρήνας (οπ/πλάγιος) Ωχρά Σφαίρα/ Μέλαινα Ουσία Θάλαμος (πρ. κοιλιακός, έσω ραχιαίος)

24 Επιτελικές λειτουργίες- Μετωπιαία κυκλώματα

25

26 Continuous Performance Task/Test, or CPT measures a person's sustained and selective attention and impulsivity. Sustained attention is the ability to maintain a consistent focus on some continuous activity or stimuli, and is associated with impulsivity. Selective attention is the ability to focus on relevant stimuli and ignore competing stimuli.attentionstimuliimpulsivity There are a variety of CPTs, the more commonly used being the Test of Variables of Attention (T.O.V.A.) and the Conner's CPT-II. These attention tests are often used as part of a battery of tests to understand a person's 'executive functioning' or their capacity to sort and manage information.Test of Variables of Attention (T.O.V.A.) Test Administration Although the tests may vary in terms of length and type of stimulus used, the basic nature of the tests remain the same. Clients are told that they will see a series of letters presented on a screen. They are told to click a button (or computer mouse) only when they see the "target" stimulus, for instance the letter "X." The person must refrain from clicking if they see any other letter presented. To increase the difficulty, some tests change the task so that the person must only click if they see the letter "A" before the letter "X.“ The Immediate and Delayed Memory Task is a computer administered CPT that involves the rapid presentation of 5- digit number. Successful identification of consecutive matching 5-digit numbers are interpreted as representing attentional capacity. However, this task also includes "catch" trials in which consecutive stimuli match on 4 out of 5 digits, responses to which are interpreted as impulsive..

27

28

29 Figure 1. The Wisconsin Card Sorting Test (WCST) is a type of card selecting and vacancy filling test. Firstly, participants were instructed to place the center card from the second row in the vacancy of the first row. Then a feedback cue of “right” or “wrong” will be given by the computer for participants, to give them clues about the rules of the game. Thereafter, participants have to select one of the four cards from the third row, and place it in the vacancy of the first row. A cue of “right” or “wrong” will be provided again.

30 In this task, participants see two series of stimuli that are synchronously presented at the rate of 3 s per stimulus. One string of stimuli consists of single letters whereas the other consists of individual spatial locations marked on a screen. The task is to decide for each string whether the current stimulus matched the one that was presented n items back in the series. n-back task The subject is presented with a sequence of stimuli, and the task consists of indicating when the current stimulus matches the one from n steps earlier in the sequence. The load factor n can be adjusted to make the task more or less difficult. For example, an auditory three-back test could consist of the experimenter reading the following list of letters to the test subject: T L H C H S C C Q L C K L H C Q T R R K C H R The subject is supposed to indicate when the letters marked in bold are read, because those correspond to the letters that were read three steps earlier.

31 The Purdue Pegboard Test measures two elements of dexterity. It can be used to test the cursory movements of the arms, hands, and fingers. It is also used to test more precise fingertip dexterity movements involved in performing assembly tasks. The testing procedure involves having a test administrator give instructions to the subject being tested, then timing how long it takes for the tester to complete various tasks.. The instructions that come with a Purdue Pegboard test indicate to the person being tested, “This is a test to see how quickly and accurately you can work with your hands”. Normally the person being assessed sits at a table and follows instructions from a test administrator while being timed. The administrator typically gives instructions regarding how to perform series of tests that analyze the subject’s competency with his right hand, his left hands, and his ability to use both hands together to pick up and place objects from the test setup (or “battery”). In addition to the picking and placing tests, an assembly test is also given to evaluate more comprehensively the subject’s coordination. Testing of a person’s ability to pick up and place objects is done by timing (usually for 30 seconds for each hand) how many pins he can move from a cup and place sequentially into pin holes located in the pegboard. The assembly test is performed using a combination of pins, washers, and collars. The test subject is expected to perform alternating functions with his hands to create an assembly “consisting of a pin, a washer, a collar, and a washer.” After each test in the sequence has been completed, the test administrator tallies a score for the test, which is done by simply counting the number of correctly completed placements or assemblies.

32 ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΙΘΑΝΟΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Αρκετά πρόσφατα στοιχεία οδηγούν στην υπόθεση ότι οι διαταραχές στις επιτελικές λειτουργίες που χαρακτηρίζουν το ΣΑΥ οφείλονται σε, μερικά μη αναστρέψιμες, βλάβες του προμετωπιαίου φλοιού ή / και της λευκής ουσίας, και όχι απλώς στην υπνηλία. Οι βλάβες αυτές φαίνεται ότι προκαλούνται από ένα συνδυασμό υποξίας, αιμοδυναμικών διαταραχών και διαταραχής στην αρχιτεκτονική του ύπνου Engelman, Sleep 2000, Decary, Sleep 1999

33 ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ (μελέτες με MRI, MRS) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ (μελέτες με f MRI, SPECT) ΣΑΑΥ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

34 Το ΣΑΑΥ αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για ΑΕΕ Το ΣΑΑΥ σχετίζεται με αύξηση των σιωπηρών εμφράκτων και της μικροαγγειοπάθειας Πολλαπλά μικροέμφρακτα σε κρίσιμες περιοχές του εγκεφάλου διαταράσσουν τις γνωσιακές λειτουργίες (πρότυπο αγγειακής άνοιας) ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 1

35 ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 2 Απώλεια φαιάς ουσίας σε 21 ασθενείς με ΣΑΑΥ σε σχέση με 21 μάρτυρες Μετωπιαίος, βρεγματικός, κροταφικός λοβός, έλικα προσαγωγίου, ιππόκαμπος, παρεγκεφαλίδα Voxel based morphometry (VBM) on high resolution MRI

36

37 Harper RM. Brain structural changes in obstructive sleep apnea. SLEEP 2008;31(7):967-977. ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 3 Διαταραχή της λευκής ουσίας σε 41 ασθενείς με ΣΑΑΥ στις συνδετικές οδούς του θαλάμου, του ιππόκαμπου, της αμυγδαλής του προμετωπιαίου φλοιού, του μεταιχμιακού συστήματος, της γέφυρας και της παρεγκεφαλίδας Diffusion tensor imaging

38

39

40 Kumar R, Reduced mammillary body volume in patients with obstructive sleep apnea. Neurosci Lett. 438(3), 330-4. ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 4 Μείωση του όγκου των μαστίων σε 43 ασθενείς με ΣΑΑΥ High resolution MRI

41 Reduced mammillary body volume in patients with obstructive sleep apnea. Citation: Neuroscience letters, 27 June 2008, vol./is. 438/3(330-4), 0304-3940 Author(s): Kumar R,Birrer BV,Macey PM,Woo MA,Gupta RK,Yan-Go FL,Harper RM Abstract: Obstructive sleep apnea (OSA) patients show compromised emotional and cognitive functions, including anterograde memory deficits. While some memory inadequacies in OSA may result from earlier-described structural deficits in the hippocampus, mammillary body injury also could contribute, since these structures receive projections from the hippocampus via the fornix, project heavily to the anterior thalamus, and have been implicated in other conditions with memory deficiencies, such as Korsakoff's syndrome. However, volume loss in mammillary bodies has not been reported in OSA, likely a consequence of logistic difficulties in size assessment. We evaluated mammillary body volumes in 43 OSA (mean age+/-S.D., 46.9+/-9.2 years; mean apnea- hypopnea-index+/-S.D., 31.2+/-19.9 events/h) and 66 control subjects (age, 47.3+/-8.9 years). Two high-resolution T1-weighted image volumes were collected on a 3.0 T magnetic resonance scanner, averaged to improve signal-to-noise, and reoriented (without warping) into a common space. Brain sections containing both mammillary bodies were oversampled, and the bodies were manually traced and volumes calculated. OSA patients showed significantly reduced left, right, and combined mammillary body volumes compared with control subjects, after partitioning for age, gender, and head size (multivariate linear model, p<0.05). Left-side mammillary bodies showed greater volume reduction than the right side. Diminished mammillary body volume in OSA patients may be associated with memory and spatial orientation deficits found in the syndrome. The mechanisms contributing to the volume loss are unclear, but may relate to hypoxic/ischemic processes, possibly assisted by nutritional deficiencies in the syndrome

42 Kumar R, Reduced mammillary body volume in patients with obstructive sleep apnea. Neurosci Lett. 438(3), 330-4.

43 . ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 5 Δύο μελέτες με Magnetic Resonance Spectroscopic Imaging : Μείωση του λόγου Ν-ακετυλοσπαρτικό/ χολίνη NAA/Cho (μεταβολική διαταραχή) στην οπίσθια περικοιλιακή λευκή ουσία. Ανεξάρτητη αρνητική συσχέτιση του λόγου (NAA/Cho) με τον AHI. Kamba, 1997, 2001

44

45

46 Childhood Obstructive Sleep Apnea Associates with Neuropsychological Deficits and Neuronal Brain Injury Ann C. Halbower, Mahaveer Degaonkar, Peter B. Barker, Christopher J. Earley, Carole L. Marcus, Philip L. Smith,M. Cristine Prahme, E. Mark Mahone PloS Medicine 2006 (3) 8, e301: 1391-1402 ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 5 Μείωση του λόγου Ν-ακετυλοασπαρτικό /χολίνη στον αριστερό ιππόκαμπο και τον δεξιό μετωπιαίο φλοιό σε 31 παιδιά με σοβαρό ΣΑΑΥ και γνωσιακές διαταραχές Proton magnetic resonance spectroscopic imaging

47

48

49 ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 6 Εξετάσαμε 22 ασθενείς με βαρύ ΣΑΑΥ (AHI>30) και 10 υγιείς μάρτυρες με τη μέθοδο της φασματοσκοπίας μαγνητικού συντονισμού πρωτονίων (single voxel proton magnetic resonance spectroscopy,1H-MRS ) (Εργαστήριο Ύπνου, Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική Αθηνών,2004)

50

51 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Οι ασθενείς με ΣΑΑΥ παρουσιάζουν, σε σχέση με τους μάρτυρες μείωση των συγκεντρώσεων NAA και Chο καθώς και μείωση των λόγων NAA/Cr και Chο/Cr στη μετωπιαία περικοιλιακή λευκή ουσία, Μείωση Ν-ακετυλοασπαρτικού (NAA): Απώλεια ή/και δυσλειτουργία νευραξώνων στη μετωπιαία λευκή ουσία. Μείωση χολίνης (Cho): Μείωση του ρυθμού σύνθεσης -αποσύνθεσης των κυτταρικών μεμβρανών και του ελύτρου μυελίνης.

52 Φάσμα ασθενούς (b) και μάρτυρα (c) από την πρόσθια λευκή ουσία.

53 ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑ ΥΠΟΞΑΙΜΙΑ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ-ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΥΠΝΗΛΙΑ

54 ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑ ΥΠΟΞΑΙΜΙΑ Η διαλείπουσα υποξαιμία έχει βαρύτερες συνέπειες από την παρατεταμένη υποξαιμία, καθώς δεν κινητοποιούνται οι προστατευτικοί μηχανισμοί που προκαλούν εγκεφαλική αγγειοδιαστολή (μέσω ΝΟ και CO2).

55 ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑ ΥΠΟΞΑΙΜΙΑ Αύξηση κατεχολαμινών μέσω ενεργοποίησης χημειουποδοχέων με αποτέλεσμα αγγειοσύσπαση-υπέρταση* Αύξηση της αγγεισυσπαστικής ενδοθηλίνης, η οποία παράγεται από το ενδοθήλιο των αγγείων* Μείωση της προστατευτικής αγγειοδιαστολής σε απάντηση της αύξησης του ΝΟ που παράγεται από το ενδοθήλιο, και της υπερκαπνίας* *διόρθωση με CPAP

56 ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑ ΥΠΟΞΑΙΜΙΑ Αυξημένη πηκτικότητα Αύξηση οξειδωτικού stress και απόπτωσης κυττάρων σε εγκεφάλους ποντικών (ιππόκαμπος, γέφυρα, παρεγκεφαλίδα Επιτάχυνση αρτηριοσκλήρυνσης Αιμοδυναμικές διαταραχές-Διαταραχή της εγκεφαλικής αγγειακής αυτορρύθμισης

57 ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Ημερήσια υπνηλία, λόγω της μειωμένης διάρκειας και της αλλοίωσης της αρχιτεκτονικής του ύπνου, η οποία επηρεάζει την απόδοση σε δοκιμασίες προσοχής, εγρήγορσης και μνήμης, παρόμοια ευρήματα με την αϋπνία Ικανοποιητική (αν και όχι πάντα πλήρης) διόρθωση με CPAP Πιθανός ρόλος των αυξημένων κυτοκίνων (ιντερλευκίνη 6, TNFα)

58 ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Σε ασθενείς με ΣΑΑΥ μελέτες με λειτουργική MRI (fMRI) έδειξαν υπολειτουργία των προμετωπιαίων κυκλωμάτων ( τα οποία είναι πιο ευαίσθητα στην έλλειψη ύπνου) και αντιρροπιστική υπερλειτουργία άλλων περιοχών του εγκεφάλου

59

60 ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Test μνήμης εργασίας ΣΑΑΥ: μειωμένη απόδοση, μειωμένη ενεργοποίηση του προμετωπιαίου φλοιού, αυξημένη ενεργοποίηση του οπίσθιου βρεγματικού φλοιού Μετά 8 εβδομάδες CPAP: αποκατάσταση υπνηλίας, παραμένει η μειωμένη απόδοση στο test και η μειωμένη ενεργοποίηση του προμετωπιαίου φλοιού.

61

62

63

64 ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Test παρατεταμένης προσοχής Μειωμένη ενεργοποίηση προμετωπιαίου φλοιού, έλικας προσαγωγίου και οπίσθιου βρεγματικού φλοιού

65

66 ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Πολλά σκοτεινά σημεία Πιθανώς ο AHI (δείκτης άπνοιας-υπόπνοιας) και ο κορεσμός της αιμοσφαιρίνης δεν είναι κατάλληλοι δείκτες της επίδρασης στον εγκέφαλο Σημασία παραγόντων που έως σήμερα δεν εξετάζονται: Συνολική διάρκεια της νόσου

67 ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Προνοσηρή νοητική κατάσταση Cognitive reserve theory: η υψηλή νοημοσύνη “προστατεύει” από την εκδήλωση των νοητικών διαταραχών του ΣΑΑΥ Ασθενείς με ΣΑΑΥ και υψηλό IQ είχαν φυσιολογική επίδοση στα ψυχομετρικά test, ενώ ασθενείς με ίδιας βαρύτητας ΣΑΑΥ και ίδια υπνηλία είχαν μειωμένη απόδοση (Εργαστήριο Ύπνου, Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική Αθηνών,2005)

68

69 ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Ηλικία ασθενούς Ασθενείς με ΣΑΑΥ κάτω των 50 ετών δεν παρουσίασαν διαταραχή στα ψυχομετρικά test, ενώ ασθενείς με ΣΑΑΥ άνω των 50 και ίδιας βαρύτητας ΣΑΑΥ παρουσίασαν μειωμένη απόδοση σε σχέση με μάρτυρες ίδιας ηλικίας (Εργαστήριο Ύπνου, Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική Αθηνών,2008)

70

71 ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Γενετική προδιάθεση Η παρουσία του γονιδίου απολιποπρωτείνης Ε ε4 (APOE ε4) αυξάνει τον κίνδυνο ΣΑΑΥ Οι ασθενείς με ΣΑΑΥ και APOE ε4 φαίνεται ότι έχουν αυξημένο κίνδυνο γνωσιακών διαταραχών και αυξημένη ευαισθησία στις υποξαιμικές βλάβες του εγκεφάλου

72

73

74 ΣΑΑΥ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Δύο κατηγορίες διαταραχών α. Διαταραχή στην προσοχή, στην συγκέντρωση και την εγρήγορση που σχετίζεται με την υπνηλία και διορθώνεται γρήγορα και σχεδόν πλήρως με CPAP β. Διαταραχή στις γνωσιακές επιτελικές λειτουργίες και την μνήμη η οποία σχετίζεται εν μέρει με την υποξαιμία και πολλές φορές δεν διορθώνεται με CPAP, προκαλώντας δυσκολία στην κατάστρωση σχεδίων, στην οργάνωση της σκέψης και στην επίλυση προβλημάτων, μειωμένη κρίση, άκαμπτη σκέψη.

75 ΣΑΑΥ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Η γνωσιακή επιτελική δυσλειτουργία που παρουσιάζεται σε ασθενείς με ΣΑΑΥ μπορεί να αποδοθεί σε οργανικές βλάβες του εγκεφάλου που οφείλονται σε ένα συνδυασμό διαλείπουσας υποξαιμίας, αιμοδυναμικών διαταραχών και διακοπής των διαδικασιών ανασυγκρότησης του εγκεφάλου που συμβαίνουν κατά τον φυσιολογικό ύπνο.

76 ΣΑΑΥ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Οι πιο ευαίσθητες περιοχές του εγκεφάλου στις διαταραχές που προκαλεί το ΣΑΑΥ φαίνεται ότι είναι: Ο προμετωπιαίος φλοιός και οι συνδέσεις του (μετωπιαία λευκή ουσία) Ο ιππόκαμπος Από τις περιοχές αυτές διαμορφώνεται το είδος των γνωσιακών διαταραχών που χαρακτηρίζουν το ΣΑΑΥ

77 ΣΑΑΥ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι από κάποιο σημείο και μετά οι διαταραχές που προκαλεί το ΣΑΑΥ στον εγκέφαλο είναι μη αναστρέψιμες, τουλάχιστον σε ορισμένα άτομα με γενετική ή άλλη προδιάθεση. Για τον λόγο αυτό, καθώς και λόγω της σημαντικής αύξησης του καρδιαγγειακού κινδύνου, είναι πολύ σημαντικό οι γιατροί που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με ΣΑΑΥ (καρδιολόγοι, νευρολόγοι, πνευμονολόγοι, ενδοκρινολόγοι, οικογενειακοί γιατροί) να τους κατευθύνουν εγκαίρως για την σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση του συνδρόμου.

78

79

80

81

82