Τι είναι η διέγερση; δυσφορία που κάνει τους αρρώστους να αλλάζουν συνεχώς θέσεις και να καθίστανται φλύαροι (Littré ) Θεαματικό και μάλιστα επικίνδυνο.

Παρουσίαση με θέμα: "Τι είναι η διέγερση; δυσφορία που κάνει τους αρρώστους να αλλάζουν συνεχώς θέσεις και να καθίστανται φλύαροι (Littré ) Θεαματικό και μάλιστα επικίνδυνο."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Τι είναι η διέγερση; δυσφορία που κάνει τους αρρώστους να αλλάζουν συνεχώς θέσεις και να καθίστανται φλύαροι (Littré ) Θεαματικό και μάλιστα επικίνδυνο επιφαινόμενο, που συχνά επιτείνεται από τις αντιδράσεις ενός τρομοκρατημένου περιβάλλοντος (Dammezon ) η ποσοτική διαταραχή (με την έννοια της αύξησης) καθώς και η ποιοτική (με την έννοια της αναντιστοιχίας σε σχέση με το συμβαίνον) της κινητικής δραστηριότητας ενός ατόμου ( Kaplan, Sadock)

2 Η διέγερση είναι η κινητική έκφραση μιας ψυχικής αναταραχής
Η διέγερση είναι η κινητική έκφραση μιας ψυχικής αναταραχής τη στάση, τη μιμική, τις χειρονομίες, τη μετακίνηση στο χώρο, το συγχρονισμό των κινήσεων και την αρμονία τους, τη δυνατότητα ολοκλήρωσής τους σ’ ένα σκοπό

3 Η διέγερση μπορεί να συνοδεύεται από διαταραχές
της εμφάνισης, της συνείδησης, του προσανατολισμού, της ομιλίας, της μορφής και του περιεχομένου της σκέψης, του συναισθήματος, άγχους κ.α

4 στη διεγέρση ο γιατρός καλείται
να διαχειρισθεί τον πάσχοντα ώστε να ηρεμήσει και να αποφευχθούν πράξεις αυτο – ή ετεροεπιθετικότητας να προσεγγίσει αιτιοπαθογενετικά τη φύση της, να ανεύρει τυχόν τωρινή υπολανθάνουσα νόσο που την προκαλεί να θεραπεύσει τον πάσχοντα

5 Πρώτη ταξινομική προσέγγιση των διεγέρσεων
Πρώτη ταξινομική προσέγγιση των διεγέρσεων Κατανοητές διεγέρσεις παρουσία ψυχικής πάθησης (όλες οι ψυχιατρικές παθήσεις μπορούν να ανευρεθούν) Απουσία ψυχικής πάθησης Μη κατανοητές διεγέρσεις παραληρητικές καταστάσεις (οξείες ή χρόνιες λειτουργικές ψυχώσεις) οργανικές παθήσεις (παθολογικές καταστάσεις με αλλοίωση της συνείδησης)

6 Οι κατανοητές διεγέρσεις «διέγερση της διαπραγμάτευσης» ( Caroli, Masse)
οι πιο συχνά συναντώμενες, δεν αποτελούν ίδιο χαρακτηριστικό των νευρωτικών καταστάσεων, μπορούν να αφορούν το σύνολο της ψυχιατρικής παθολογίας, συνιστούν ένα μήνυμα που απευθύνεται σ’ ένα παραλήπτη, που δεν καθορίζεται πάντοτε με σαφήνεια, σχετίζονται με προβλήματα σχέσεων και αντιδράσεις που, λίγο ή πολύ, εύκολα αποκρυπτογραφούνται Η αντιμετώπιση είναι ειδική και σχετίζεται με τη δυνατότητα κατανόησής της από μέρους του εξετάζοντος γιατρού

7 Μη κατανοητές διεγέρσεις
πιο θορυβώδεις εκδηλώσεις δεν έχουν έναν άμεσο, ανάλογο και αντίστοιχο δεσμό με τα τωρινά γεγονότα της ζωής του πάσχοντος διαπιστούνται : αδυναμία κατανόησης, ασυναρτησία, ρήξη με το πραγματικό κ.α. Οι οικείοι, έστω και αν είναι αναστατωμένοι, φαίνεται να μην αποτελούν μέρος του προβλήματος

8 Δεύτερη ταξινομική προσέγγιση των διεγέρσεων Ψυχιατρικές και οργανικές
Το κύριο πλεονέκτημα αυτής της ταξινόμησης είναι ότι επιτρέπει στον εξεταστή να μη διαφύγει της προσοχής του η πιθανότητα της παρουσίας μιας σωματικής διαταραχής ως πρωταρχικής αιτίας ο αποκλεισμός μιας οργανικής αιτίας είναι πρωταρχικός άξονας της κλινικής εξέτασης και καθορίζει την επιλογή των παρακλινικών εξετάσεων η παρουσία μιας οργανικής νόσου απαιτεί πρωταρχικώς τη θεραπεία αυτής της νόσου

9 ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΔΙΕΓΕΡΣΕΙΣ
Ψυχιατρικές (Οι γνήσιες ψυχιατρικές διεγέρσεις περιλαμβάνουν όλους τους τύπους της κατανοητής διέγερσης, καθώς και τις μη κατανοητές διεγέρσεις που συνδέονται με παραληρητικές καταστάσεις ) Οργανικές (Οι γνήσιες οργανικές διεγέρσεις, καθώς και οι μικτές διεγέρσεις, ανήκουν στην ομάδα των μη κατανοητών διεγέρσεων και συνοδεύουν μια ψυχιατρική διαταραχή εξαιτίας μιας σωματικής νόσου ) Οι γνήσιες οργανικές διεγέρσεις προέρχονται από: α) τοξικές αιτίες β) μεταβολικές αιτίες (γ) σωματικές νόσους δ) εγκεφαλικές αιτίες Οι μικτές διεγέρσεις περιλαμβάνουν διαφορετικούς συνδυασμούς οργανικής και ψυχικής προέλευσης, π.χ. μια δηλητηρίαση με αλκοόλη κατά την εισβολή ενός μανιακού επεισοδίου

10 Δεύτερη ταξινομική προσέγγιση των διεγέρσεων
Ψυχικές παθήσεις Νευρώσεις Παραληρητικές καταστάσεις Νοητικές υστερήσεις Ψυχοπαθητικές καταστάσεις Οργανικές παθήσεις Διάφορες συγχυτικές καταστάσεις (περιλαμβανομένων των αλλοιώσεων της συνείδησης χωρίς πλήρες συχγυτικό σύνδρομο)

11 Ερωτήματα για το διαγνωστικό προσανατολισμό
Ερωτήματα για το διαγνωστικό προσανατολισμό         Υπάρχει μια οργανική προέλευση της διαταραχής; Πρόκειται για μια αντίδραση σ’ ένα τωρινό γεγονός; Πρόκειται για μια εισβολή που μαρτυρά μια υπολανθάνουσα ψυχική νόσο;

12 Ενέργειες πριν από την ψυχιατρική εξέταση του διεγερμένου
Συλλογή πληροφοριών Επισκόπηση Σωματική εξέταση

13 Οι πληροφορίες μπορούν να μας διαφωτίσουν
για το ατομικό αναμνηστικό καθώς και το οικογενειακό ιστορικό για τις περιστάσεις, τις λιγότερο ή περισσότερο σχετικές, με την εμφάνιση των διαταραχών, τη διάρκειά τους και τις διακυμάνσεις τους για τις ενδεχομένως κατάλληλες θεραπευτικές αγωγές που του υποδείχθηκαν στο παρελθόν

14 Επισκόπηση του διεγερμένου ατόμου.
Επισκόπηση του διεγερμένου ατόμου. το ντύσιμο, η μιμική, οι χειρονομίες, η χροιά της φωνής και το περιεχόμενο των λεγομένων (άγριες φωνές, κραυγές) ο τρόπος με τον οποίο ο διεγερμένος συμπεριφέρεται στους άλλους απευθύνεται σε κάποιον με μια ιδιαίτερη ορμητικότητα; προκαλεί κάποιος σ’ αυτόν μια κατευναστική ή διεγερτική επίδραση και με ποιο τρόπο; ποια στάση κρατά το περιβάλλον του απέναντί του; είναι πολύ φοβισμένο; παραμένει μακριά απ’ αυτόν; ο εν διεγέρσει είναι σε περιορισμό; από ποιόν και από πόσο χρόνο;)

15 Σωματική εξέταση του διεγερμένου ατόμου
διερευνά τα σημεία ύπαρξης μιας οργανικής διαταραχής (νευρολογικής, μεταβολικής, δηλητηριάσεως) εγκαθιστά μια ιατρικοποιημένη επαφή με τον άρρωστο που συχνά παρέχει ένα στοιχείο ασφάλειας και διευκολύνει την ψυχιατρική εξέταση που θα ακολουθήσει.

16 οργανικές διαταραχές των οποίων η κλινική εκδήλωση παίρνει τη μορφή ψυχικών εκδηλώσεων
Δηλητηριάσεις Αλκοόλ ( μέθη, τρομώδες παραλήρημα) PCP Χασίς LSD Αμφεταμίνες Κορτικοειδή Αντιφυματικά Θυροξίνη Ψυχοτρόπα Οργανικές παθήσεις Ανοιες Νόσοι εγκεφάλου Μεταβολικές διαταραχές Ενδοκρινικές διαταραχές Καρδιοαγγειακές νόσοι Λοιμώδεις νόσοι Ηλεκτρολυτικές διαταραχές Αφυδάτωση

17 ενδείξεις που θα μας οδηγήσουν να υποψιαστούμε την οργανικής προέλευσης διέγερση
Πρώτο επεισόδιο Απότομη έναρξη (σε λίγα λεπτά ή ώρες) Μεγάλη ηλικία Σωματική νόσος Διαταραχές της συνείδησης Νευρολογικά συμπτώματα ή άλλα σημεία παθολογικού νοσήματος Διαταραγμένοι βιολογικοί δείκτες

18 Φαρμακευτική διαχείριση; Πότε;
Μια ενδομυϊκή χορήγηση νευροληπτικών δεν πρέπει να αποτελεί την πρώτη θεραπευτική μας ενέργεια. Μπορεί να ηρεμήσει τον ασθενή αλλά περιορίζει κάθε δυνατότητα να παρατηρήσουμε τη συμπεριφορά του και να του υποβάλλουμε ερωτήσεις. Καμιά διαφορική διάγνωση δεν είναι δυνατή και ο ασθενής δεν μπορεί ν’ αντιμετωπισθεί με τον κατάλληλο τρόπο

19 ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ
Αν μόνο ο πάσχων φαίνεται διεγερμένος, ενώ το περιβάλλον του δεν επηρεάζεται από το πρόβλημά του, παρά την κάποια αναστάτωσή του, αν στην εικόνα του πάσχοντος προέχει η ασυναρτησία, η ρήξη με το φυσιολογικό (συγχυτική κατάσταση - παραλήρημα), τότε στην περίπτωση αυτή, οδηγούμαστε στη διάγνωση της μη κατανοητής διέγερσης. Αν η διέγερση αφορά τόσο τον πάσχοντα όσο και το περιβάλλον του και τροφοδοτείται από μια εμφανή συγκρουσιακή πηγή ή από μια καλά εντοπισμένη αιτία, στην περίπτωση αυτή, η διάγνωσή μας θα πρέπει να είναι ‘’κατανοητή διέγερση’

20 Διαφορική διάγνωση των διεγέρσεων
Μη κατανοητές διεγέρσεις διανοητική σύγχυση παραληρητικές καταστάσεις μανία μελαγχολία (αγχώδης τύπος) ανοϊκές καταστάσεις (γερόντων) Κατανοητές διεγέρσεις των νευρωτικών των ψυχοπαθητικών των νοητικά υστερούντων των χρονίων ψυχωτικών

21 ΜΗ ΚΑΤΑΝΟΗΤΕΣ ΔΙΕΓΕΡΣΕΙΣ
τις συγχυτικές καταστάσεις, όπου προέχουν η διαταραχή του προσανατολισμού στο χώρο και το χρόνο, το ονειρικό στοιχείο και η θόλωση τις ψυχωτικές καταστάσεις, σχιζοφρενικού χαρακτήρα όπου οι κύριες εκδηλώσεις είναι το παραλήρημα, οι ψευδαισθήσεις και οι παραληρητικές συμπεριφορές τις μανιακές καταστάσεις όπου η υπερκινητικότητα και η ευφορία είναι επί σκηνής τις αγχώδεις και τις διεγερμένες μελαγχολίες. τις ανοϊκές καταστάσεις των ηλικιωμένων ατόμων

22 Στις συγχυτικές καταστάσεις εμφανίζονται κατά στάδια
 Η διαταραχή του προσανατολισμού στο χώρο και το χρόνο: ο άρρωστος δεν ξέρει την ημερομηνία, ούτε ποιος είναι, είναι σαν χαμένος, δεν αναγνωρίζει τους συγγενείς του.  Η θόλωση της συνείδησης  Οι διαταραχές της μνήμης: αδυνατεί να θυμηθεί τα πρόσφατα γεγονότα που συνέβησαν μετά την εκδήλωση του τωρινού επεισοδίου, η ανακλητική μνήμη υπολείπεται, υπάρχουν ψευδείς αναγνωρίσεις.  Ο ονειρισμός: ψευδαισθήσεις, προπάντων οπτικές αλλά και ακουστικές, της κοινής αισθητικότητας, οσφρητικές.  ‘Εκπτωση της γενικής καταστάσεως.

23 Μη κατανοητές διεγέρσεις με διανοητική σύγχιση
Δηλητηριάσεις με σκληρές δρόγες Αλκοόλ με ψυχοτρόπα Φαρμακευτικές Από CO Νευρολογικές παθήσεις Επιληψία Υποσκληρίδιο αιμάτωμα Υπαραχνοειδής αιμορραγία Ογκος εγκεφάλου Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης Υπερτασική εγκεφαλοπάθεια Ενδοκρινικές ή μεταβολικές παθήσεις Υπογλυκαιμία Αφυδάτωση και διαταραχές των ιόντων Υπερασβεστιαιμία Υπερ- και υποθυρεοειδισμός, υπερπαραθυρεοειδισμός Σύνδρομο Cuching, νόσος Addison Οξεία πορφυρία Λοιμώδεις παθήσεις σε ηλικιωμένα άτομα Μηνιγγίτιδες, εγκεφαλίτιδες Κοιλιακός τύφος, βρουκέλλωση Σηψαιμία πευμονοπάθειες

24 Μη κατανοητές διεγέρσεις σε ψυχωτικές καταστάσεις
Μη κατανοητές διεγέρσεις σε ψυχωτικές καταστάσεις Οξείες ψυχώσεις σχιζοφρένεια Χρόνιες παραληρητικές καταστάσεις Αγχώδης μελαγχολία Μανία, Μανιακά σύνδρομα Διπολικές διαταραχές Νευρολογικές παθήσεις Όγκοι του μετωπιαίου λοβού Φαρμακευτικής αιτιολογίας Αντικαταθλιπτικά Βενζοδιαζεπίνες Ανοϊκές καταστάσεις

25 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΟΗΤΩΝ ΔΙΕΓΕΡΣΕΩΝ
ΝΕΥΡΩΤΙΚΕΣ ΔΙΕΓΕΡΣΕΙΣ διεγέρσεις υστερικών διεγέρσεις καταναγκαστικών Διεγέρσεις του φυσιολογικού υποκειμένου ΔΙΕΓΕΡΣΕΙΣ ΤΩΝ ΨΥΧΟΠΑΘΗΤΙΚΩΝ ΔΙΕΓΕΡΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΗΜΕΝΩΝ ΔΙΕΓΕΡΣΕΙΣ ΤΩΝ ΨΥΧΩΤΙΚΩΝ ΔΙΕΓΕΡΣΕΙΣ ΣΕ ΚΡΙΣΕΙΣ ΖΕΥΓΟΥΣ/ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

26 Παράγοντες που καθορίζουν αρχικώς την επιλογή του φαρμάκου
Οι πλέον σπουδαίοι παράγοντες Το διαθέσιμον σε παρεντερική μορφή Η έναρξη της δράσεως Η απαντητικότητα στα φάρμακα Η πρόκληση μιας χρήσιμης καταστολής Η περιορισμένη τάση για πρόκληση μη ανεκτών ή επικίνδυνων παρενεργειών Η προτίμηση του αρρώστου Το διαθέσιμον σε υγρή μορφή Σπουδαίοι παράγοντες Η προώθηση μιας μακροχρόνιας συμμόρφωσης Το ιστορικό μη συμμόρφωσης στη θεραπεία και η διαθεσιμότητα του φαρμάκου σε depot μορφή

27 Αποτελεσματικότητα η droperidol, lorazepam, haloperidol θεωρούνται οι πλέον αποτελεσματικοί παράγοντες και ακολουθούν τα άτυπα αντιψυχωσικά η lorazepam και η droperidol θεωρούνται περισσότερα κατασταλτικά σε σχέση με την haloperidol και τα άτυπα αντιψυχωσικά Η haloperidol σε συνήθεις δόσεις βρέθηκε να υπερτερεί της chlorpromazine ως προς την καταστολή Reschke RW, Gerstenzang ML & Krulisky TV, 1977 Η αποτελεσματικότητα της droperidol για τη διέγερση έχει καταδειχθεί van Leeuven AMH et al. 1977 H droperidol προκαλεί μεγαλύτερη καταστολή απ’ ότι η lorazepam Richards JR, 1998 Η droperidol χορηγούμενη Ι.Μ ενεργεί πιο γρήγορα απ’ ότι η haloperidol αλλά δεν είναι απαραίτητα και πιο αποτελεσματική Thomas et al, 1992 τα άτυπα αντιψυχωσικά φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικά από τα συμβατικά στην αντιμετώπιση της επιθετικότητας και της διέγερσης Glazer WM,1998 Chengappa KNR, Lucey JV,200 Η lorazepam έχει τουλάχιστον τη ίδια αποτελεσματικότητα με την haloperidol Battaglia J, Foster S., 1997 Τα 5mg haloperidol βρέθηκε ότι έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα με 2mg lorazepam Μόνη η lorazepam είναι πιο κατασταλτική από την haloperidol Battaglia J, 1997

28 Ο συνδυασμός φαρμάκων Η πιο συχνή φαρμακευτική στρατηγική στα ψυχιατρικά επείγοντα σήμερα είναι η χρήση της αλοπεριδόλης και της λοραζεπάμης σε συνδυασμό (συνήθως 5mg αλοπεριδόλης και 2 mg λοραζεπάμης στην ίδια σύριγγα Binder et al., 1999 Η στρατηγική αυτή είναι ασφαλής και αποτελεσματική Ο συνδυασμός αλοπεριδόλης και λοραζεπάμης είναι το ίδιο αποτελεσματικός με εκείνο της ρισπεριδόνης και λοραζεπάμης Currier GW et al., 2001

29 Η λογική της χρήσεως συνδυασμού φαρμάκων
Οι πλέον σπουδαίοι παράγοντες Καλύτερη αποτελεσματικότητα Γρηγορότερη έναρξη της δράση Μείωση των παρενεργειών Άλλοι παράγοντες Δυνατότητα της λήψης της κατώτερης πασολογίας από κάθε συστατικό Επέλευση ύπνου Καλύτερη αποτελεσματικότητα για την υποκείμενη κατάσταση

30 Οδός, δόσεις και συχνότητα χορήγησης
Για την επιλογή της οδού χορήγησης να λαμβάνεται υπ’ όψιν ο χρόνος έναρξης της δράσεως και η αξιοπιστία της απελευθέρωσης καθώς και η προτίμηση του αρρώστου Να προτιμώνται λήψεις από του στόματος (υγρών μορφών, σκευασμάτων που διαλύονται) ή η Ι. Μ. χορήγηση Τα χάπια να αποφεύγονται να χορηγούνται αφού συχνά οι άρρωστοι τα φτύνουν. Έχει εκτιμηθεί ότι μόνο 1 στους 10 αρρώστους στα επείγοντα χρειάζεται να λάβει το φάρμακο Ι.Μ (Gurrier GW, 1999) Έχει ανακοινωθεί ότι και οι πιο διεγερμένοι άρρωστοι συναινούν στην από του στόματος χορήγηση του φαρμάκου (Gurrier GW, 2000) Από τα άτυπα αντιψυχωτικά που λαμβάνονται από το στόμα προτιμώνται η ρισπεριδόνη και ολανζαπίνη και σαν εναλλακτική λύση η κουετιαπίνη. Κατά την έναρξη της θεραπείας ή πιο κατάλληλη δόση της αλοπεριδόλης είναι 2,0 – 5,0mg (peros ή Ι.Μ). Ομοίως για την λοραζεπάμη η δόση των 2mg

31 Χαρακτηριστικά φαρμακευτικών αγωγών
Πρώτη επιλογή Αμέσως επόμενη επιλογή Το πλέον αποτελεσμα- τικό για τη μείωση της διέγερσης Droperidol Lorazepam Haloperidol Άτυπο αντιψυχωσικό Lorazepam Droperidol Το πλέον κατασταλ- τικό Haloperidol Άτυπο αντιψυχωσικό Η ταχύτερη έναρξη της δράσης I.V χορήγηση Ι.Μ χορήγηση lorazepam, Haloperidol, droperidol Ι.Μ chlorpromazine, Diazepam

32 Περιοριστικοί παράγοντες για την Ι.Μ χορήγηση φαρμάκων
κίνδυνος παρενεργειών ψυχικό τραύμα για τον άρρωστο Διακύβευση της σχέσης αρρώστου-γιατρού Φυσικό τραύμα για τον άρρωστο Έκθεση σε μολυσμένες βελόνες Επιπτώσεις στη μακροχρόνιο συμμόρφωση

33 Επίπεδα δόσεων Φάρμακο Min μιας δόσης (mg) max μιας max ημερήσιας Χρόνος μεταξύ των δόσεων (mg) Δεν θα έδιναν ποτέ αυτό το φάρμακο σε επείγοντα Chlorpromazine 25 100 500 – 900 74 min 37% Holoperidol 1.0 10 25 – 50 58 min 0% Droperidal 2,5 5 15 – 25 54 min 26% Diazepam 2 30 – 50 75 min 22% Lorazepam 0,5 10 – 15 53 min 2% Risperidone 6 – 10 91 min 4% Olanzapine 20 – 30 110 min Quetiapine 102 min 33% * ή δόση των 2.0 – 5.0mg Aloperidol είναι πλέον κατάλληλη για την έναρξη της θεραπείας (per os ή I.M) του διεγερτικού Sheline et al., 1993 * με δόση των 2.0 mg lorazepam επιτυγχάνεται το ίδιο όφελος για τον διεγερτικό όπως αν ελάμβανε μια δόση 5.0mg αλοπεριδόλης Anderson WH,1976

34 Πρώτη επιλογή της από του στόματος φαρμακευτικής αγωγής σε μια διέγερση εξ αιτίας γενικής ιατρικής αιτιολογίας Δεν υπάρχει συναίνεση για το ποια είναι η πλέον κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή πρώτης επιλογής Αμέσως επόμενες επιλογές Συνιστάται επίσης Βενζοδιαζεπίνη + υψηλής ισχύος συμβατικό Αντιψυχωσικό Μόνο ρισπεριδόνη Μόνο ένα υψηλής ισχύος συμβατικό αντιψυχωσικό % Μόνο βενζοδιαζεπίνη %

35 Πρώτη επιλογή της παρεντερικής φαρμακευτικής αγωγής σε μια διέγερση εξ αιτίας γενικής ιατρικής αιτιολογίας Πρώτες επιλογές Συνιστάται επίσης Μόνο Droperidol Μόνο ένα υψηλής ισχύος συμβατικό αντιψυχωσικό % Μόνο βενζοδιαζεπίνη % Βενζοδιαζεπίνη + υψηλής ισχύος συμβατικό Αντιψυχωσικό %

36 Πρώτη επιλογή της από του στόματος φαρμακευτικής αγωγής εξ΄ αιτίας δηλητηριάσεως με ουσίες
Πιθανολογούμενη ουσία για κατάχρηση Αγωγή πρώτης επιλογής Αγωγή δεύτερης επιλογής Επίσης συνιστάται Διεγερτική Μόνο βενζοδιαζεπίνες ΒΝΖ + υψηλής ισχύος συμβατικό αντιψυχωτικό (HPCA) ΒΝΖ + άτυπο αντιψυχωτικό (ΑΑ) Μόνο ρισπεριδόνη Αλκοόλ Μόνο ΒΝΖ Μόνο HPCA Ψευδαισθησιογόνος ΒΝΖ + HPCA HPCA μόνο ΒΝΖ + ΑΑ Οπιοειδές Δεν συνιστάται φαρμακευτική αγωγή Άλλη ή άγνωστη

37 Πρώτη επιλογή της παρεντερικής φαρμακευτικής αγωγής εξ΄ αιτίας δηλητηριάσεως με ουσίες
Πιθανολογούμενη ουσία για κατάχρηση Αγωγή πρώτης επιλογής Αγωγή δεύτερης επιλογής Επίσης συνιστάται Διεγερτική Μόνο βενζοδιαζεπίνες ΒΝΖ + υψηλής ισχύος συμβατικό αντιψυχωτικό (HPCA) HPCA μόνο Μόνο Droperidol Αλκοόλ Μόνο ΒΝΖ ΒΝΖ + HPCA Μόνο HPCA Ψευδαισθησιογόνος Οπιοειδές Μόνο HPCA  Άλλη ή άγνωστη

38 σε μια ψυχική διαταραχή
Η πρώτη επιλογή της από του στόματος φαρμακευτικής αγωγής για διέγερση που οφείλεται σε μια ψυχική διαταραχή Αρχική διάγνωση Πρώτη επιλογή Δεύτερη επιλογή Επίσης συνιστάται Καμία Μόνο ΒΝΖ BNZ + HPCA BNZ + AA Μόνο HPCA Μόνο ρισπεριδόνη Σχιζοφρένεια Μόνο ολανζαπίνη Μανία Ψυχωτική κατάθλιψη ΒΝΖ + ΑΑ ΒΝΖ + HPCA BNZ μόνο Διαταραχή προσωπικότητας Μόνο ριπσεριδόνη Μόνο ολανζαπίνή PTSD ΒΝΖ+ΑΑ

39 Εάν αποφασίστηκε φαρμακευτική, από του στόματος, αντιμετώπιση της διεγέρσεως που οφείλεται σε ψυχική νόσο το φάρμακο που προτιμάται εξαρτάται από την αρχική διάγνωση Εάν δεν υπάρχουν δεδομένα για να στηριχθεί έστω και μια αρχική διάγνωση, η βενζοδιαζεπίνες θεωρούνται ως το φάρμακο πρώτης επιλογής, χορηγούμενες από μόνες. Συνχορήγηση με HPCA η ΑΑ είναι η αμέσως επόμενη επιλογή Για ένα άρρωστο με αρχική διάγνωση σχιζοφρένειας ή μανίας συνιστάται η χορήγηση συνδυασμού βενζοδιαζεπινών + HPCA ή ΑΑ. Δεύτερη η επιλογή ή μονοθεραπεία με βενζοδιαζεπίνες ή HPCA ή ολαζαπίνη ή ρισπεριδόνη Δεν υπάρχουν συστάσεις για το φάρμακο πρώτης επιλογής στην ψυχωτική κατάθλιψη και στην διαταραχή της προσωπικότητας Η χορήγηση μιας βενζοδιαζεπίνης είναι η πρώτη επιλογή για την διαταραχή εκ μετατραυματικού στρες

40 σε μια ψυχική διαταραχή
Η πρώτη επιλογή της παρεντερικής φαρμακευτικής αγωγής για διέγερση που οφείλεται σε μια ψυχική διαταραχή Αρχική διάγνωση Πρώτη επιλογή Δεύτερη επιλογή Επίσης συνιστάται Καμία Μόνο ΒΝΖ BNZ + HPCA Μόνο HPCA Μόνο Droperidol Σχιζοφρένεια Μανία Μόνο Droperidol  Ψυχωτική κατάθλιψη  BNZ + HPCA BNZ μόνο Διαταραχή προσωπικότητας PTSD   BNZ + HPCA

41 Το προτιμώμενο φάρμακο εξαρτάται από την αρχική διάγνωση
Εάν η αρχική διάγνωση δεν είναι δυνατή δεν υπάρχει συναίνεση για το φάρμακο πρώτης επιλογής Φάρμακα δεύτερης επιλογής είναι είτε μόνο κάποια βενζοδιαζεπίνη ή σε συνδυασμό με ένα υψηλής ισχύος συμβατικό αντιψυχωσικό Για την σχιζοφρένεια και τη μανία η φαρμακευτική αγωγή πρώτης επιλογής είναι ο συνδυασμός βενζοδιαζεπίνης και υψηλής ισχύος συμβατικού αντιψυχωτικού Στην διαταραχή της προσωπικότητας δεν υπάρχει συμφωνία ως προς το φάρμακο πρώτης επιλογής. Φάρμακο δεύτερης επιλογής μπορεί να είναι μια μόνη βενζοδιαζεπίνη ή μια βενζοδιαζεπίνη + ένα υψηλής ισχύος συμβατικό αντιψυχωτικό. Στην διαταραχή από μετατραυματικού στρες φάρμακο πρώτης επιλογής είναι μια κάποια βενζοδιαζεπίνη

42 Συνυπάρχουσα νόσος / διαταραχή
Προτιμώμενες ομάδες φαρμάκων για ένα διεγερμένο – επιθετικό άρρωστο με συνυπάρχουσα σωματική νόσο Συνυπάρχουσα νόσος / διαταραχή Προτεινόμενες ομάδες Εναλλακτικές Δεν συνιστώνται Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια HPCA AA BNZ Καρδιακή αρρυθμία, διαταραχή αγωγιμότητας Delirium Άνοια 3ης ηλικία Ιστορικό ακαθισίας Ιστορικό οψίμου δυσκινησίας, κακόηθες σύνδρομο εκ νευροληπτικών, δυστονικές κρίσεις, συμπτώματα παρκινσονισμού Διανοητική υστέρηση Ιστορικό κατάχρησης ουσιών ή εξάρτησης Ιστορικό επιληπτικών κρίσεων Άρρωστος με έκδηλα σημεία στερητικού συνδρόμου από αλκοόλ

43 Συνιστάται η αποφυγή της χρήσης υψηλής ισχύος συμβατικών αντιψυχωτικών σε αρρώστους με ιστορικό παρενεργειών εξωπυραμιδικού χαρακτήρα Διαπιστούται με απροθυμία για χρήση βενζοδιαζεπινών σε αρρώστους με ιστορικό κατάχρησης/ εξάρτησης από ουσία Περισσότερο οι βενζοδιαζεπίνες παρά τα νευροληπτικά είναι χρήσιμες για την αντιμετώπιση του στερητικού συνδρόμου Δεν συντιστώνται οι βενζοδιαζεπίνες στην χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και σε ασθενικά άτομα της 3ης ηλικίας. Για τους τελευταίους αρρώστους προτιμώνται τα άτυπα αντιψυχωτικά παρά τα συμβατικά

44 Επιλογή, από του στόματος, λαμβανομένου ατύπου αντιψυχωσικού για ένα διεγερμένο, επιθετικό άρρωστο με συνυπάρχουσα σωματική νόσο Σωματική νόσος Προτεινόμενα Α.Α. Εναλλακτικές προτάσεις ΑΑ Μη συνιστώμενα Delirium Risperidone Καρδιακή αρρυθμία ή διαταραχή αγωγιμότητας Olanzapine Άνοια Quetiapine Αναφορά σε πρόσληψη βάρους Ατομικό ιστορικό διαβήτη Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη Ιστορικό όψιμης δυσκινησίας κακόηθες, σύνδρομο από νευροληπτικά, δυστονικές κρίσεις, παρκινσονικά συμπτώματα, ακαθισίας Διανοητική υστέρηση Ιστορικό αμηνόρροιας γαλακτόρροιας Ιστορικό επιληπτικών σπασμών Ασθενείς της 3ης ηλικίας

45 Δεν συνιστάται η χρήση ολανζαπίνης σε αρρώστους με διαβήτη ή αύξηση του βάρους
Προτιμάται η χρήση κουετιαπίνης σε αρρώστους με εξωπυραμιδικές παρενέργειες Προτιμάται η ρισπεριδόνη για παραληρούντες αρρώστους, πιθανώς γιατί τα άλλα άτυπα αντιψυχωτικά έχουν αντιχολινεργικές ιδιότητες που μπορούν ν’ αυξήσουν τη σύγχυση Τα άτυπα αντιψυχωτικά δεν χρησιμοποιούνται ως φάρμακα πρώτης επιλογής για αρρώστους με επιληπτικές κρίσεις Γενικά σε διεγερμένους αρρώστους στους οποίους συνυπάρχει και σωματική νόσος από τα άτυπα αντιψυχωτικά προτιμάται η ρισπεριδόνη. Εξαίρεσεις υπάρχουν μόνο στις περιπτώσεις συνύπαρξης εξωπυραμιδικών παρενεργειών ή αμηνόρροιας/ γαλακτόροιας οπότε προτιμάται η κουετιαπίνη