Μειονότητες, αγροτική ανάπτυξη και εθνογραφική έρευνα στα Βαλκάνια του 1920 Γιώργος Αγγελόπουλος Παρουσίαση στο σεμινάριο του Τμήματος Κοιν. Ανθρωπολογίας.

Παρουσίαση με θέμα: "Μειονότητες, αγροτική ανάπτυξη και εθνογραφική έρευνα στα Βαλκάνια του 1920 Γιώργος Αγγελόπουλος Παρουσίαση στο σεμινάριο του Τμήματος Κοιν. Ανθρωπολογίας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μειονότητες, αγροτική ανάπτυξη και εθνογραφική έρευνα στα Βαλκάνια του 1920
Γιώργος Αγγελόπουλος Παρουσίαση στο σεμινάριο του Τμήματος Κοιν. Ανθρωπολογίας του ΠατείουΠανεπιστημίου

2 Με αφορμή την έρευνα του Κ
Με αφορμή την έρευνα του Κ. Καραβίδα για τη σχέση αγροτικής ανάπτυξης και μειονοτήτων στη Μακεδονία θα επιχειρήσω: να παρουσιάσω όψεις των πολιτικών συγκρότησης της ετερότητας στην Ελλάδα (1900 – 1922) το πλαίσιο ανάπτυξης αυτών των πολιτικών (κοινωνικο-πολιτικό, επιστημολογικό) τις ερευνητικές μεθόδους προσέγγισης της ετερότητας εκείνην την περίοδο

3 Στόχοι Ανάλυση των «γηγενών» μοντέλων συγκρότησης (διαχείρισης) της ετερότητας που προωθούνται από τους κρατικούς θεσμούς Ανάδειξη της προϊστορίας της εθνογραφικής και ανθρωπολογικής μελέτης του Ελληνικού και Βαλκανικού χώρου Συσχέτιση αυτών των δεδομένων με το ευρύτερο πλαίσιο ανάπτυξης της ανθρωπολογίας και των πολιτικών της ετερότητας.

4 Η αφορμή: Συσχέτιση παρόντος – παρελθόντος των πολιτικών της ταυτότητας στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια (μελέτη Κ. Τσιτσελίκη – Δ. Χριστόπουλου) Το υλικό: Μελέτες για τη Μακεδονία των αρχών του αιώνα (Η. Βrailsford, δημογράφοι - γεωγράφοι), μελέτες για τη Μικρά Ασία, μελέτες για τους Ρομά (Τρουμπέτα, Κουτζακιώτης) που εστερνίζονται την επιτόπια έρευνα.

5 Οι όροι της ανάλυσης Συγκρότηση vs. διαχείριση της ετερότητας
Ετερότητα (η ετερότητα προκαταβάλλεται ως πολιτική επιλογή με κοινωνικές συνέπειες) Κρατικοί θεσμοί (το κράτος ως σύμπλεγμα εξουσιών σε διάφορα επίπεδα, ένα εκ των οποίων όμως κατέχει το μονοπώλιο της εξουσίας) «Εθνολογία» & «εθνογραφία» (γηγενείς αναπαραστάσεις)

6 Η δομή της ανακοίνωσης Καραβίδας, Obrebsky, Sanders
H πορεία των μελετών του Καραβίδα σε σχέση με τα πολιτικά συμφραζόμενα Η έρευνα του Καραβίδα στη Μακεδονία Πιθανά συμπεράσματα

7 Ο εντοπισμός του πρωτογενούς υλικού
Ο εντοπισμός του πρωτογενούς υλικού Αρχείο J. Obrebsky του Πανεπιστημίου Κύριλλος και Μεθόδιος των Σκοπίων Αρχείο Κ. Καραβίδα στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη

8 Μελετώντας τον Μεγάλο Ασθενή στα τέλη του 19ου – αρχές 20ου αιώνα
Μελετώντας τον Μεγάλο Ασθενή στα τέλη του 19ου – αρχές 20ου αιώνα «Ξένοι»: «περιηγητές» (Abbott G.F., 1903, The tale of a tour in Macedonia, Arnold, London) και ερευνητές (Brailsford H.N., 1906, Macedonia, its races and their future, Methuen, London). «Γηγενείς»: δημογράφοι (Πάλλης A., 1920, Περί ανταλλαγής πληθυσμών και επικοισμού εν τη Βαλκανική κατά τα έτη 1912 – 1920, Κωνσταντινούπολη), γεωγράφοι (Brancoff D.M., 1905, [Michef, Dimitri], La Macedoine et sa population Chretiene, Paris). Μη ακαδημαϊκές μελέτες: διπλωμάτες, κατάσκοποι, πληροφοριοδότες, στρατιωτικοί.

9 J. Obrebsky, K. Kαραβίδας, Ι. Sanders:
Οι «εθνογράφοι» των νοτίων Βαλκανίων (Μακεδονία, Θράκη, Βουλγαρία) του J. Obrebsky, K. Kαραβίδας, Ι. Sanders: Κοινές επιλογές του τόπου της έρευνας, κοινή επιλογή της ερευνητικής τους μεθοδολογίας και κοινές επιλογές βασικών θεωρητικών εργαλείων

10 Κοινά σημεία (α) η γεωγραφική περιοχή της έρευνας: η ζώνη της Βόρειας Μακεδονίας και της κεντρικής Βουλγαρίας (β) ο χρόνος της έρευνας: από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 στα τέλη της δεκαετίας του 1930 (γ) η κοινή μεθοδολογική επιλογή της επιτόπιας συμμετοχικής παρατήρησης (δ) το κοινό επιστημολογικό παράδειγμα της «μελέτης κοινοτήτων» (community studies) (ε) το κοινό πολιτικό πρόταγμα, ειδικά αναφορικά με τους Καραβίδα και Sanders

11 Γεωγραφικές εστίες επιτόπιας έρευνας

12 Irwin Sanders ( ) (Ο I. Sanders το 1981)

13 The American College of Sofia

14

15 The American College of Sofia (Sanders Building)

16 Bιογραφικά στιγμιότυπα
1929: Washington and Lee University, Va. 1929: ταξιδεύει στα νότια Βαλκάνια (fΦλώρινα, Bitola, Ελληνο-Βουλγαρικά σύνορα) 1930: Επιτόπια έρευνα στα προάστεια της Σόφιας και διδασκαλία στο Α.C.S. 1936: ‘A Bulgarian Village’ 1938: Ph.D. από το Cornell University 1940: Υπηρετεί στην Αμερικανική πρεσβεία στο Βελιγράδι 1940 – 1956: University of Kentucky 1949: ‘Balkan Village’ 1951 – 1952: Έρευνα στη Βουλγαρία και στη Βορ. Ελλάδα 1952 – 53: ‘Rainbow in the Rock: People of Rural Greece’ 1960 – 1963: Πανεπιστήμιο της Βοστόνης (‘Graduate Community Sociology Program’) 1963: Ford Foundation (Υποδιευθυντής του διεθνούς εκπαιδευτικού και ερευνητικού προγράμματος)

17 Dragalevski

18 Dragalevski και Σόφια

19 Τhe Dragalevski monastery

20 The Dragalevski lift

21 Εργογραφία Sanders (επιλογή)
1936, A Bulgarian Village. 1939, May. “Neighborhoods and Neighborly Relations in a Bulgarian Village”, Social Forces, Vol.17, No. 4, pp 1939, Oct. “Sociometric work with a Bulgarian woodcutting group”, Sociometry, Vol. 2, No. 4, pp 1940, Alabama Rural Communities: A study of Chilton County, Alabama College. 1940, Mar. “The School Discovers the Community”, Journal of Educational Sociology, Vol. 13, No. 7, pp 1940, Oct. “Bulgarians and the Southern Rural Whites in Contrast”, Social Forces, Vol. 19, No. 1, pp 1943, Aug. “Sociometry and the Sociology Classroom”, Vol. 6, No. 3, pp 1945, Farmer of the World; the development of agricultural extension, New York, Columbia University Press. 1947, Dec. “Societies around the World”, Journal of Educational Sociology, Vol. 21, No. 4, pp 1949, Oct. “Societies around the World: A Social Science Course at the University of Kentucky”, Social Forces, Vol. 28, No. 1, pp

22 1949, Balkan Village, University of Kentucky Press: Lexington, KY.
1949, Oct. “Societies around the World: A social science course at the University of Kentucky”, Social Forces, Vol. 28, No. 1, pp 1949, Nov. “The Use of Block Leader in Effective Community Mobilization”, Sociometry, Vol. 12, No. 4, pp 1950, Making good communities better: a handbook for civic-minded men and women, University of Kentucky Press, Lexington. 1950, Preparing a Community Profile: The Methodology of a Social Reconnaissance (Lexington, KY: Kentucky Community Series No. 7, Bureau of Community Services, University of Kentucky). 1950, Sep. “Changing Status of the Peasant in Eastern Europe”, Annuals of the American Academy of Political and Social Sciences, Vol. 271, Moscow’s European Satellites, pp 1953, Making Good Communities Better, Lexington, KY: University of Kentucky Press. 1954, Dec. “The Nomadic People of Northern Greece: Ethnic Puzzle and Cultural Survival”, Social Forces, Vol. 33, No. 2, pp 1955, “A statement on a proposal resettlement project in Bolivia”. 1955, Nov. “Selection of Participants in a Mutual Aid Group in Rural Greece”, Sociometry, Vol. 18, No. 4, Sociometry and the Science of Man, pp 1955, Dec. “The Contribution of the Specialist to Community Development”, Journal of Educational Sociology, Vol. 29, No. 4, The rule of the Community Consultant, pp

23 1956, Oct. “Communist-Dominated Education in Bulgaria: A study in Social Relationships”, American Slavic and East European Review, Vol. 15, No. 3, pp 1956, Oct. “Research with Peasants in Underdeveloped Areas”, Social Forces, Vol. 35, No. 1, pp 1958, “Theories of Community Development”, Rural Sociology, Vol. 23, pp. 1-2. 1958, The Community: An introduction to a Social System, New York, The Ronald Press. 1958, “Collectivization of Agricultural in Soviet Strategy”, in Collectivization of Agriculture in Eastern Europe, University of Kentucky Press, pp 1959, Mar. “The moral basis of a Backward Society”, The American Journal of Sociology, Vol. 64, No. 5. 1960, Feb. “The Community Social Profile”, American Sociology Review, Vol. 25, No. 1, pp 1962 Rainbow in the Rock: The People of Rural Greece. Cambridge. Harvard University Press. 1962, Aug. “The involvement of health professionals and local officials in fluoridation controversies”, A. J. P.H., Vol. 52, No. 8, pp 1963 Making Good Communities Better (Rev.). Lexington: The University of Kentucky Press. 1966 The Community: An introduction to a Social System. New York: The Ronald Press Company. 1968, Sep. “Tzintzuntzan: Mexican Peasants in a Changing World”, The American Journal of Sociology, Vol. 2, pp

24 1970 Bridges to understanding: International programs of American colleges and universities, New York: Mc Graw-Hill. 1975 The Community, New York: Ronald Press. 1975 “The Community Social Profile”, American Sociological Review, 25: 1975 Polish American Community Life: A survey of Research, New York: Polish Institute of Arts and Sciences in America. 1976 East European Peasantries: Social Behavior. An annoted bibliography of periodical articles, Boston: G. K. Hall. 1976 “Rural Community Studies in the United States: A Decade in Review”, Annual Review of Sociology, Vol. 2, pp 1977 Rural Society. Englewood Cliff, NJ: Prentice Hall. 1985 “The social renaissance method of community study”, in F. Fear and H. Schwarzweller (eds.), Research in Rural Sociology and Development, Greenwich. Connecticut: JAI Press. The concept of Community Development, Community Development as a process. University of Missouri, Columbia, Missouri.

25 Sander’s main typologies
‘Traditional’ Societies: Rural, Little social mobility, Strong family/kin ties Primitive technology, Fatalistic view, Opposed to change ‘Modern’ Societies: Urbanised, High social mobility, Economic rational decision making, Expansion of industry/technology, Dominance over nature, Constant change

26 (O Obrebski στο Volche το 1932 – 1933)
Joseph Obrebski ( ) (O Obrebski στο Volche το 1932 – 1933)

27 Bιογραφικά στιγμιότυπα
1930: Μ.Α. από το Παν. της Κρακοβίας 1929 – 1932: εθνογραφική έρευνα (Βουλγαρία, Dobrudja και Μακεδονία) 1932 – 1933: εθνογραφική έρευνα στο Volche (υποψ. διδάκτορας του Β. Malinowski στο L.S.E.) 1934 – 1936: επιτόπια έρευνα στην Πολεσία 1934 – 1939: υποδιευθυντής του κρατικού ερευνητικού ινστιτούτου για τον αγροτικό πολιτισμό της Πολωνίας 1945 – 1959: L.S.E. 1947 – 1948: επιτόπια έρευνα στην Τζαμάικα (μελέτες αγροτικών κοινοτήτων και εναλλακτικών μοντέλων ανάπτυξης) : μετακομίζει στη Νέα Υόρκη, εργάζεται στη Γραμματεία του Ο.Η.Ε. και διδάσκει στο C.W. Post College of Long Island University

28 Εργογραφία Obrebski (επιλογή)
1933 LSE Ph.D Thesis Family organization among Slavs as reflected in the custom of couvade (αρρενο-γονία) 1974 Yesterday’s people: peasants in Polesie: an exhibition of photographs of rural eastern Poland, Amherst, Massachusetts. 1976 The changing peasantry of Eastern Europe, edited by Barbara and Joel 1977 Ritual and social structure in a Macedonian village, edited by Barbara Ker “Ludwik Krzywicki”, in Obrebski Collection, Special Collections & Archives, W.E.B. Du Bois Library, University of Massachusetts, Amherst “Ritual and Social Structure in a Macedonian village”, EthnoAnthropoZoom 2:1-18 Bronislaw Malinowski’s Functional Method (αδημοσίευτο)

29 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

30 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

31 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

32 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

33 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

34 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

35 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

36 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

37 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

38 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

39 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

40 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

41 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

42 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

43 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

44 J. Obrebski: υαλογραφίες από την έρευνα στη Μακεδονία

45 Kωσταντίνος Καραβίδας (1890 – 1973)

46 Bιογραφικά στιγμιότυπα
1908 – 1912: Νομική Σχολή Παν. Αθηνών, «φοιτητική συντροφιά» 1912 – 1913: Στην πρώτη γραμμή στους Βαλκανικούς Πολέμους 1917: Κίνημα Εθνικής Άμυνας και Πολιτικό Γραφείο Ε. Βενιζέλου 1917 – 1921: Γενική Διοίκηση Μακεδονίας Χειμώνας – Άνοιξη του 1921: Επιτόπια έρευνα στην περιοχή Φλώρινας - Bitola 1922: Ύπατη Αρμοστεία Σμύρνης, Επιτόπια έρευνα στην επαρχία Περγάμου Επιτόπια έρευνα μωαμεθανικών κοινοτήτων Επιτόπια καταγραφή ελληνικών κοινοτήτων δυτικού και κεντρικού τμήματος της Μικράς Ασίας 1922 – 1924: περιοδικό ΚΟΙΝΟΤΗΣ 1924 – 1926: στη Μακεδονία ως υπάλληλος του ΥΠΕΞ 1917 – 1936: Ίδρυση Αγροτικής Τράπεζας, δημιουργία αγροτικών συνεταιρισμών, αποξηράνσεις, αγροτικός εκσυγχρονισμός. 1941 – 1944: «Δημοκρατική Ομάδα»

47 Εργογραφία Kαραβίδα (επιλογή)
1920: Ο ύμνος των γεωργών 1927: Η Μακεδονοσλαβική αγροτική κοινότης εν τη περιφέρεια Μοναστηρίου 1930: Η Δημοκρατία και η αυτοδιοίκησης εν Ελλάδι 1931: Αγροτικά. Μελέτη συγκριτική 1935: Κοινοτική πολιτεία 1936: Ο κοινοτιστής απαντά εις τον κομμουνιστή 1936: Η τοπική αυτοδιοίκησις και ο οικονομικός ρεζιοναλισμός 1938: Η τυποποίησης των αγροτικών εορτών 1939: Περί της φύσεως και της σημασίας των εν Ελλάδι επιχωρίων κοινοτικών θεσμών 1943: Μακεδονικοί ύμνοι 1965: Οι Καλλικάντζαροι

48

49

50 Εθνογραφία, κοινοτισμός και το κόμμα των Φιλελευθέρων
Εθνογραφία, κοινοτισμός και το κόμμα των Φιλελευθέρων Το γραφείο του Ε. Βενιζέλου στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας (Η εμπειρία του Βενιζέλου στην Κρητική Πολιτεία και το πρόβλημα με το φέσι) Η Ελλάδα των 3 ηπείρων: η συγκρότηση της ετερότητας στο 19ο αιώνα (ετερόχθονες – αυτόχθονες, προ-νεωτερικές ταυτότητες και ελληνικότητα, τα ζητήματα μετά το ) Η εθνογραφική έρευνα στη Μικρά Ασία «Παρατηρήσεις περί της φύσεως και της μελλοντικής χρησιμότητος των ιστορικών κοινοτικών οργανισμών ως και περί της προσηούσης πολιτικής χειραγωγήσεως των επί της Ιωνίας ομογενών κοινοτήτων» (63 σελίδες + χάρτης κοινοτήτων, Ιούλιος 1922), ο ρόλος του Ν. Μαλούχου και του ΥΠΕΞ (αδημοσίευτα).

51 Εθνογραφία, κοινοτισμός και το κόμμα των Φιλελευθέρων
Εθνογραφία, κοινοτισμός και το κόμμα των Φιλελευθέρων Τελικά συμπεράσματα της έρευνας στην Πέργαμο: «η μορφή του σημερινού πολιτισμού, όστις εξελίσσεται ολοένα γοργότερα προς τα ιδανικά του δημοκρατικού ανθρωπισμού δεν είναι δυνατόν παρά να επιβληθεί τελικώς επί των λαών της δυτικής Μικρασίας, τούτο δε ακριβώς είναι ότι καθιστά πολλαπλώς σημαντικοτέραν την εδώ παρουσίαν των ελλήνων και βαρυτέρας τας ευθύνας των και έναντι εαυτών και έναντι όλης της χώρας, αξίας καλυτέρας όντως τύχης» (1922: 36)

52 Εθνογραφία, κοινοτισμός και το κόμμα των Φιλελευθέρων
Εθνογραφία, κοινοτισμός και το κόμμα των Φιλελευθέρων Η εμπειρία της Μικράς Ασίας, η απομάκρυνση από το μοντέλο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και από το κόμμα των Φιλελευθέρων (Μαλούχος, εθνικισμός, φασισμός, [βλ. αρθρογραφία Καραβίδα στο περιοδικό ΚΟΙΝΟΤΗΣ, βλ. απόψεις Μ. Ψαλιδόπουλου κ.α.]).

53 Η εθνογραφία της Μακεδονίας & Θράκης (τα πριν την έρευνα)
Η εθνογραφία της Μακεδονίας & Θράκης (τα πριν την έρευνα) Μάχες Βαλκανικών Πολέμων Γραφείο Ε. Βενιζέλου 1921 – 1922: μελέτη για τους «όρους ανάπτυξης του αυτονομιστικού Μακεδονισμού στη Μακεδονία του Πιρίν».

54 Η εθνογραφία της Μακεδονίας & Θράκης (Α’ φάση): Νοέμβριος 1924 - Απρίλιος 1925
Κεντρική και Δυτική Μακεδονία: εντεταλμένος του ΥΠΕΞ σε «έκτακτη αποστολή δια τας μειονότητας» Συνέταξε 7 αναφορές, αντάλλασε απόψεις με πολιτικούς Επέβλεψε τη μετανάστευση Σλαβομακεδόνων από τη Γουμένισσα. Οκτώβριος 1925: κατέθεσε στο ΥΠΕΞ το υπόμνημα «Περί της μεθόδου της διαχειρίσεως του ζητήματος των σλαυικών μειονοτήτων εν Ελλάδι, ως και περί της ακριβούς σημασίας ήν έχει η παρουσία εποίκων εν Μακεδονία» Προσπάθησε να συντάξει μια δεύτερη μελέτη για «την μακρά ιστορία των Μακεδόνων Μουσουλμάνων»

55 Η εθνογραφία της Μακεδονίας & Θράκης (Β’ φάση): Απρίλιος – Ιούλιος/Αύγουστος 1926
Αποκλειστικά στην περιοχή της Φλώρινας Συνέταξε δύο εκθέσεις για τις συγκρούσεις «εντόπιων» και «προσφύγων» στη Νεβόλιανη (Σκοπιά), κατέγραψε τα δημογραφικά στοιχεία 155 «εντόπιων» μεταναστών στο εξωτερικό και άρχισε να μελετά τη σχέση δομών συγγένειας και αγροτικής κοινωνίας. 21/1/1927: υπόμνημα, ως διορισμένος Τμηματάρχης Β’ ΥΠΕΞ, «περί του καθεστώτος της γαιοκτησίας και της οικονομικής θέσεως των σλαυικών μειονοτήτων εν τη περιοχή Φλωρίνης» Άρχισε να γράφει το β’ μέρος της εργασίας του για τη «Μακεδονοσλαυική αγροτική κοινότητα»

56 Η εθνογραφία της Μακεδονίας & Θράκης (Γ’ φάση): Δεκέμβριος 1928 – Ιούνιος 1929 (!)
Μελέτησε 11 αγροτικούς οικισμούς για τους οποίους δημιούργησε ένα εθνολογικό χάρτη («Μπρέσνιτσα, Μπέσφινα, Ζαγραδέτσι, Κρουσοράτι, Ζαμπέρδανη, Χασάνοβο, Παπαζιάνη, Βίρμπιανη, Νεβόλιανη, Αρμενοχώρι, Νίβιτσα») Ανέθεσε στον Διογένη Ξανάλατο 7 ερωτηματολόγια για αντίστοιχες ζάντρουγκες («Αγροτικά»)

57 Η εθνογραφία της Μακεδονίας & Θράκης (Δ’ φάση): Χειμώνας 1929
Η εθνογραφία της Μακεδονίας & Θράκης (Δ’ φάση): Χειμώνας 1929 Ταξίδεψε στη Θράκη για να μελετήσει «την οικονομική και κοινωνική θέση του μουσουλμανικού στοιχείου στην περιοχή» καθώς και «τας ανταλλαγάς της προς τα γειτονικά μέρη της Βουλγαρίας και της Τουρκίας» (κινήσεις πληθυσμών και κεφαλαίων) Ολιγοσέλιδες μελέτες για το «ζήτημα συσχετισμού της Μουσουλμανικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης με την ελληνική μειονότητα της Κωσταντινούπολης» και το «ζήτημα ελευθέρας κινήσεως μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας και Ελλάδος και Βουλγαρίας δια τα νομαδικά ποίμνια (σκηνίται, σαρακατσάνοι και δια τα η[μι]νομαδικά)».

58 Παρόλο που ο Καραβίδας δεν είχε εκπαιδευτεί στην επιτόπια εθνογραφική έρευνα διακρίνεται για την συστηματικότητα των εθνογραφικών του σημειώσεων και για τους μεθόδους διασταύρωσης και τεκμηρίωσης των δεδομένων του.

59 …με βάση την εμπειρία της Μικράς Ασίας
Αγροτική ανάπτυξη και μειονότητες: μοντέλα και πολιτικές συγκρότησης της ετερότητας «Ενσωμάτωση» vs. εξαφάνιση (ανταλλαγές, μετανάστευση, αποσιώπηση, εθνοκάθαρση) των μειονοτήτων …με βάση την εμπειρία της Μικράς Ασίας

60 Αγροτική ανάπτυξη και μειονότητες: οι μεθοδολογικές επιλογές
Αγροτική ανάπτυξη και μειονότητες: οι μεθοδολογικές επιλογές Επιτόπια έρευνα της ετερότητας Ετερότητα και ακαδημαϊκή ανάπτυξη: «Γηγενείς», γηγενής γνώση, κοινωνικές επιστήμες (απόψεις Καραβίδα για Ιόνιο Πανεπιστήμιο και Νομική Σχολή Α.Π.Θ., ραβίνοι και Α.Π.Θ., Σχολή Βαλκανικών Σχολών Α.Π.Θ., ρόλος Κ. Καραθεοδωρή)

61 Αγροτική ανάπτυξη και μειονότητες: οι κοινές επιστημολογικές παραδοχές των Καραβίδα Obrebsky, Sanders (1) η αποδοχή της ύπαρξης δύο διακριτών μορφών κοινωνίας που θεωρούνται ότι το ένα συνιστά το αντίθετο του άλλου (2) η αποδοχή της ύπαρξης του κοινοτικού δεσμού μόνο στα πλαίσια της μίας από τις δύο μορφές κοινωνίας (3) η εμμονή στην ύπαρξη κοινών, σε παγκόσμιο επίπεδο, χαρακτηριστικών σε κάθε κοινότητα (4) η νοσταλγία που εμμέσως υπονοείται ή αμέσως δηλώνεται (ως πολιτική θέση) για τους κοινοτικούς δεσμούς (5) η αναζήτηση αντιπροσωπευτικών κοινοτήτων σε εθνική κλίμακα (6) η αποδοχή της «απλοϊκής κοινωνικής δομής» των κοινοτήτων (7) η αποδοχή της ανυπαρξίας κοινωνικής ανισότητας στις κοινότητες (8) η αποδοχή της πολιτισμικής απομόνωσης και αυτάρκειας των αγροτικών κοινοτήτων

62 Αγροτική ανάπτυξη και μειονότητες: οι λόγοι μη δημοσίευσης της μελέτης
Αγροτική ανάπτυξη και μειονότητες: οι λόγοι μη δημοσίευσης της μελέτης Η σιωπή των πρωταγωνιστών: τα μετά το 1949 πολιτικά προτάγματα (διπολισμός, Βαλκανικές πολιτικές, εκσυγχρονισμός & ακύρωση των αγροτικών κοινοτήτων) Η σιωπή των αμνών: εθνοκάθαρση, μετανάστευση, αστικοποίηση, απαξίωση του αγροτικού χώρου και αναγωγή του σε μουσειακό είδος (Λαογραφία).

63 Μειονότητες και μελέτη της ετερότητας
Οι πολιτικές συγκρότησης της ετερότητας στην Ελλάδα της περιόδου 1914 – 1936 και οι προσπάθειες εθνογραφικής μελέτης της: (α) φέρουν στοιχεία και από την ιδεολογία του ελληνικού έθνους-κράτους και (β) προσομοιάζουν με τις αντίστοιχες των αποικιοκρατικών χωρών