Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ         ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ II ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΤΟΣ ΕΞΑΜΗΝΟ 9ο   ΘΕΜΑ: ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Ε. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΟΥ Κ. ΒΑΛΕΡΙΑΝΟΥ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΕΣ: ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ Α.Μ ΔΑΝΗΛΑΤΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Α.Μ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Βασικές Επιδιώξεις- Στόχος Εργασίας 2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Βασικές Επιδιώξεις- Στόχος Εργασίας Θέση- Ρόλος Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου σε Διεθνές, Ευρωπαϊκό και Εθνικό Επίπεδο Αναπτυξιακή Χαρτογράφηση Νήσου Ικαρίας i Διοικητική Διάρθρωση ii. Μορφολογία Εδάφους- Κλίμα iii. Ιστορική Εξέλιξη iv. Λαογραφικά Στοιχεία v. Σύνδεση Ικαρίας vi. Στοιχεία Πληθυσμού vii. Στοιχεία Ανεργίας viii. Στοιχεία Απασχόλησης a. Πρωτογενής Τομέας b. Δευτερογενής Τομέας c. Τριτογενής Τομέας- Τουρισμός 4. Αξιολόγηση Χαρτογράφησης 5. Πρόταση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου 6. Πρόταση Σχεδιασμού Δικτύων Αειφόρου Ανάπτυξης Ικαρίας i. Ά Μέρος Σχεδιασμού ii. ΄Β Μέρος Σχεδιασμού iii. Γ Μέρος Σχεδιασμού 7. Επίλογος 8. Βιβλιογραφία  

3 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ - ΣΤΟΧΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ   Στόχος της εργασίας είναι η επιδίωξη της βιώσιμης ανάπτυξης στο νησί της Ικαρίας, που ανήκει στη περιφέρεια του Βορείου Αιγαίου, μέσω ενός οργανωμένου και εξελιγμένου δικτύου διεύρυνσης των τομέων παραγωγής της. Μας ενδιαφέρει δηλαδή, η βελτίωση του επιπέδου ζωής των κατοίκων στο νησί μέσω της ανάγνωσης και μελέτης των χωροταξικών συνθηκών (στοιχεία πληθυσμού, παραγωγικών δραστηριοτήτων, πολιτισμού…) που επικρατούν στην περιοχή. Σε ένα δεύτερο επίπεδο στοχεύουμε στο σχεδιασμό ενός δικτύου στην Ικαρία, το οποίο θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες περιοχές της, όπου οι τομείς παραγωγής, το πολιτιστικό και φυσικό απόθεμα παρουσιάζουν αξιόλογες δυνατότητες ανάπτυξης. Επιδιώκουμε με αυτόν τον τρόπο αφενός την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της Ικαρίας, όπως ο φυσικός και πολιτιστικός της πλούτος, η τοπική παραγωγή, αφετέρου την ενίσχυση και τη βελτίωση της τουριστικής δυναμικής και κατ΄επέκταση την οικονομική διεύρυνση.  

4 2. ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
2. ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΣ, ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Η περιφέρεια του Βορείου Αιγαίου βρίσκεται στα ανατολικά υδάτινα σύνορα της Ελλάδας Η γεωγραφική αυτή θέση της σε συνδυασμό με το νησιωτικό χαρακτήρα της προσδιορίζει τον ιδιαίτερο ρόλο της στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Πρόκειται για μία θέση διπλής περιφερειακότητας, καθώς αποτελεί περιφέρεια τόσο της Ελλάδας, όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και με συνοριακό χαρακτήρα. Στην διαμόρφωση των συνθηκών συνεργασίας με τα απέναντι παράλια της Μικράς Ασίας σημαντικό ρόλο παίζουν αφενός οι γεωπολιτικές συνθήκες, αφετέρου οι ελληνοτουρκικές σχέσεις που καθιστούν την απομόνωσή της διπλή. Χάρτης: Διαγραμματικής Απεικόνισης της Θέσης της Περιφέρειας στον Ευρύτερο Ευρωπαϊκό Χώρο Πηγή: ΥΠΕΧΩΔΕ, Διεύθυνσης Χωροταξία Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου

5 Η διπλή περιφερειακότητα και απομόνωση της περιφέρειας έχει αποτέλεσμα την δυσμενή της ένταξη σε υπάρχοντα δίκτυα επικοινωνίας και ανταλλαγών, όπως ο άξονας Αδριατικής- Ιονίου, ο άξονας Μαύρης Θάλασσας- Λιμένων της Β. Ελλάδας, την δυσχέρεια στην προσπελασιμότητα και τους χαμηλούς δείκτες του Α.Ε.Π. Χάρτης: Διαγραμματικής Απεικόνισης της Θέσης της Περιφέρειας στον Ελλαδικό Χώρο Πηγή: ΥΠΕΧΩΔΕ,, Διεύθυνση Χωροταξίας Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου ΠΗΓΈΣ: Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου

6 3. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ
3. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ   Διοικητική Διάρθρωση Η Ικαρία είναι από τα μεγαλύτερα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, με έκταση 255 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ ανήκει στο σύμπλεγμα των νησιών του βόρειο-ανατολικού Αιγαίου. Διοικητικά ανήκει στο νομό της Σάμου, από όπου απέχει 19 χιλιόμετρα, μαζί με τα νησιά Σάμος και Φούρνοι. Η Ικαρία αποτελείται από τρεις δήμους: Δήμος Αγίου Κήρυκου:(Δημοτικά Διαμερίσματα: Αγίου Κήρυκου, Περδικίου, Χρυσοστόμου). Έχει έκταση στρέμματα Δήμος Ευδήλου:(Δημοτικά Διαμερίσματα: Ευδήλου, Αρεθούσης, Δάφνης, Καραβόσταμου, Μαγγανίτου, Φραντάτου).Έχει έκταση στρέμματα Δήμος Ραχών:(Δημοτικά Διαμερίσματα: Ραχών, Αγίου Πολυκάρπου, Καρκιναγρίου). Έχει έκταση στρέμματα. Χάρτης: Θέση Ικαρίας στον Ελλαδικό Χώρο Πηγή: Ο μεγαλύτερος είναι ο δήμος Ραχών στη βόρειο- δυτική πλευρά, όμως πρωτεύουσα του νησιού είναι ο Άγιος Κήρυκος. Μορφολογία Εδάφους - Κλίμα Το νησί χαρακτηρίζεται από αντιθέσεις, αφού από τη μία εμφανίζει καταπράσινες πλαγιές από μεγάλους θάμνους και από την άλλη γυμνούς βράχους. Είναι ορεινό στο μεγαλύτερο μέρος του και διασχίζεται από την οροσειρά του Αθέρα, ενώ διαθέτει 160 χιλιόμετρα ακτογραμμή. Τα περισσότερα χωριά βρίσκονται εγκατεστημένα κοντά στην ακτή. Το κλίμα της είναι μεσογειακού, θαλάσσιου χαρακτήρα, εξαιτίας της γεωγραφικής του θέσης και της επίδρασης της θάλασσας. Έχει ήπιο χειμώνα και παρατεταμένο, ξηρό θερμό καλοκαίρι, μικρό ετήσιο ύψος βροχής και μεγάλη ηλιοφάνεια όλο το χρόνο. Χάρτης: Γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά Ικαρίας Πηγή:

7 Ιστορική Εξέλιξη Σύμφωνα με έρευνες τα πρώτα σημάδια ζωής στην Ικαρία παρατηρήθηκαν κατά την νεολιθική εποχή το 7000 π.Χ. με την εγκατάσταση των Πελασγών. Μερικές χιλιετίες αργότερα το 750 π.Χ. εμφανίστηκαν οι πρώτοι Έλληνες από τη Μίλητο, οι οποίοι αποίκισαν στην σημερινή περιοχή Κάμπος. Την εποχή εκείνη κτίστηκε ένα από τα σημαντικότερα αρχαία μνημεία του νησιού, ο Νας. Ήδη από τον 14ο αιώνα μ.Χ. ανήκε στην Γενοβέζικη αυτοκρατορία του Αιγαίου, παρά τις προσπάθειες των Ικαριωτών να αποτρέψουν την απόβαση των ανεπιθύμητων επισκεπτών, καταστρέφοντας τα λιμάνια τους. Για τους ίδιους λόγους σπανίως έκτιζαν χωριά, κατασκεύαζαν τα σπίτια τους απομονωμένα και κρυμμένα στο φυσικό τοπίο, ώστε να δημιουργούν την εντύπωση, ότι το νησί είναι έρημο. Χάρτης Ικαρίας Λίγο πριν την κατάκτηση της Ικαρίας από την Οθωμανική αυτοκρατορία, αυτή βρισκόταν κάτω από την εξουσία των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, οι οποίοι είχαν τη βάση τους στη Ρόδο. Το 1521 κατακτήθηκε από τους Τούρκους, όμως το καθεστώς εξουσίας ήταν αρκετά χαλαρό. Τρακόσια χρόνια μετά, ενώ αποσπάστηκε από την Οθωμανική αυτοκρατορία παρέμεινε κομμάτι της μέχρι τον Ιούλιο του 1912, όταν έδιωξε μία τουρκική φρουρά κατά τη διάρκεια του Ικαριώτικου αγώνα ανεξαρτησίας. Από τον Ιούλιο του 1912 και για πέντε ολόκληρους μήνες αποτέλεσε ανεξάρτητο κράτος, την «Πολιτεία της Ικαρίας», καθώς εξαιτίας των Βαλκανικών πολέμων δεν μπορούσε να ενωθεί διοικητικά με την Ελλάδα. Η περίοδος αυτή ήταν αρκετά δύσκολη, αφού το νησί ήταν απομονωμένο, δεν είχε προμήθειες και κινδύνευε να γίνει τμήμα της Ιταλικής αυτοκρατορίας του Αιγαίου. Το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου ενώθηκε με την Ελλάδα. Λιμάνι Αγίου Κήρυκου το 1913 Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου βίωσε τρομακτικές έμψυχες και άψυχες απώλειες. Από εκείνη την περίοδο οι κάτοικοι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους υποστηρίζουν τον Κομμουνισμό. Στην τάση αυτή συνέβαλε η χρήση του νησιού ως τόπος εξορίας των κομμουνιστών το διάστημα Μέχρι και σήμερα η Ικαρία ονομάζεται Κόκκινο Νησί. Από το 1960 και μετά το ελληνικό κράτος ξεκίνησε να επενδύει για το σχεδιασμό υποδομών στο νησί, ώστε να προωθηθεί ο τουρισμός. Λιμάνι Ευδήλου το 1956

8 Λαογραφικά Στοιχεία Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική: Παλαιότερα, ζούσαν σε μακρόστενες πλευρές, ώστε να είναι αόρατα τα σπίτια από τη θάλασσα έκτιζαν τα δωμάτια το ένα δίπλα στο άλλο, ενώ όταν δημιουργούταν η ανάγκη για δεύτερο όροφο εκεί έφτιαχναν την κρεβατοκάμαρα του νοικοκύρη Το πιο χαρακτηριστικό μέρος τυπικής Καριώτικης αρχιτεκτονικής είναι ο Άγιος Κήρυκος. Απαρτίζεται από κατοικίες διώροφες ή τριώροφες και αρχοντικά νεοκλασσικού τύπου, με χρωματιστές προσόψεις, τριγωνικά αετώματα και στενά δρομάκια. Τα υλικά κατασκευής τους είναι ο σχιστόλιθος, που βρίσκεται σε αφθονία στο νησί. Τυπικό δείγμα αρχιτεκτονικής στον Άγιο Κήρυκο Πηγή: Άλλες γειτονίες στο νησί έχουν κατασκευαστεί μόνο από σκέτη πέτρα και σχιστολιθική στέγη. Ιδιαίτερο παράδειγμα αρχιτεκτονικής αποτελεί το χωριό του Χρυσοστόμου, καθώς είναι εξ΄ ολοκλήρου χτισμένο από ξύλο και έχει στενά δρομάκια. Ταυτότητα: Όπως κάθε τόπος έτσι και η Ικαρία έχει ιδιαίτερα γνωρίσματα, που χαρακτηρίζουν τους κατοίκους και τη ζωή στο νησί. Πρόκειται για ένα «απομονωμένο» μέρος της Ελλάδας, όπου οι κάτοικοι έχουν πολύ στενούς δεσμούς, ενώ χαρακτηρίζονται για την «ελαφρότητα» που αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις. Ένα ακόμη ιδιαίτερο στοιχείο της νοοτροπίας είναι το «καριώτικο ραχατιλίκι», που σηματοδοτεί τους πολύ αργούς ρυθμούς ζωής. Ακόμη, είναι γνωστοί για τη φιλοξενία τους, την κοινωνικότητά τους και την ανιδιοτέλειά τους. Πολύ σημαντικό στοιχείο στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του νησιού είναι οι αριστερές επιρροές που δέχτηκε, καθώς εξαιτίας της γεωγραφικής του θέσης αποτέλεσε για αρκετά χρόνια τόπο εξορίας των κομμουνιστών. ΠΗΓΈΣ: Ιστοσελίδα Διαδικτύου:

9 Σύνδεση μεταξύ των οικισμών του νησιού:
Σύνδεση Ικαρίας Με την υπόλοιπη περιφέρεια και χώρα: Βασικός τρόπος σύνδεσης του νησιού με την κεντρική χώρα είναι μέσω ακτοπλοϊκών γραμμών με το λιμάνι του Πειραιά για το λιμάνι του Ευδήλου και για το λιμάνι του Αγίου Κήρυκου και με την βόρεια Ελλάδα με το λιμάνι της Καβάλας από φέρι- μποτ της άγονης γραμμής. Τα δρομολόγια ωστόσο ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες δεν ικανοποιούν τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών. Επίσης, σημαντικός τρόπος πρόσβασης στο νησί τα τελευταία χρόνια είναι μέσω του αεροδρομίου. Η σύνδεση είναι με την Αθήνα και την Κρήτη. Με τα γύρω νησιά γίνεται με μικρότερα πλοία και με ιπτάμενα δελφίνια. Σχετικά με τη διακίνηση των προϊόντων έξω από το νησί, αυτή αποτελεί ένα πολύ μικρό ποσοστό καθώς το μεγαλύτερο μέρος των προϊόντων που παράγονται καλύπτουν τις ανάγκες του νησιού. Όταν είναι αναγκαίο αυτή επιτυγχάνεται μέσω των θαλάσσιων μεταφορών με τα γύρω νησιά τα παράλια της Τουρκίας και την κεντρική Ελλάδα.   Σύνδεση μεταξύ των οικισμών του νησιού: Το οδικό δίκτυο στο νησί δεν θεωρείται πλήρες σχετικά με τις συνδέσεις, καθώς ορισμένες περιοχές είναι αποκομμένες.. Ωστόσο, απαραίτητη είναι και η βελτίωση της ποιότητάς του, καθώς δυσχεραίνεται η κυκλοφορία. Πρωτεύον Οδικό Δίκτυο: Ενώνει ουσιαστικά τις έδρες των τριών δήμων (Άγιο Κήρυκο, Εύδηλο, Ράχες) αλλά και αυτές με το αεροδρόμιο. Ακόμη, εκτείνεται στις πιο κεντρικές περιοχές του νησιού. Ωστόσο, αφενός δεν συνδέει επαρκώς την βόρεια και νότια πλευρά του νησιού με την ανατολική, αφετέρου δεν πληροί τις προδιαγραφές του πρωτεύοντος οδικού δικτύου. Δευτερεύον Οδικό Δίκτυο: Το δίκτυο αυτό έχει μεγαλύτερη έκταση. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι επαρκές, αφού δεν επικοινωνεί με αρκετά σημεία του νησιού, από τα οποία διέρχονται επαρχιακοί δρόμοι. Χάρτης Απεικόνισης Εσωτερικής- Εξωτερικής Σύνδεσης Ικαρίας Πηγή: Επεξεργασία Δεδομένων από την Ομάδα Εργασίας

10 Η επίτευξη της μετακίνησης στο εσωτερικό του νησιού εκτός ιδιωτικού οχήματος επιτυγχάνεται είτε μέσω των ταξί, είτε μέσω τοπικών συγκοινωνιών. Πιο αναλυτικά οι συνδέσεις είναι οι εξής: Ράχες - Άγιο Κήρυκο Εύδηλος - Άγιο Κήρυκο Άγιο Κήρυκο – Φάρο Άγιο Κήρυκο – Θέρμα με επιστροφή Θέρμα – Κουντουμά – Παναγιά – Άγιο Παντελεήμονα – Χριστό – Γλαρέδο – Λευκάδα – Άγιο Κήρυκο Περδίκι – Παναγιά – Άγιος Παντελεήμονας – Άγιος Κήρυκος Πλαγιά – Χρυσόστομο – Ξυλοσύρτη – Γλαρέδο – Χριστό – Άγιο Κήρυκο Παρατηρούμε λοιπόν πως η αστική συγκοινωνία καλύπτει σε ικανοποιητικό σημείο την νότια πλευρά του νησιού και ελάχιστα την βόρεια και ανατολική. ΠΗΓΈΣ: Ιστοσελίδα Διαδικτύου:

11 Πληθυσμιακή Εξέλιξη Δήμων Ικαρίας 1971-2001
Στοιχεία Πληθυσμού 1971 Μεταβολή 1981 1991 2001 ΙΚΑΡΙΑ 9038 -1.7% 8885 0.5% 8926 -7.4% 8312 Άγιος Κήρυκος 3298 -3.24% 3191 -3.07% 3093 4.8% 3243 Εύδηλος 2267 -2.06% 2612 -8.19% 2398 18.05% 2831 Ράχες 1737 1.09% 1756 17.03% 2055 8.9% 2238 Πληθυσμιακή Εξέλιξη Δήμων Ικαρίας Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. Με βάση τα στοιχεία του πίνακα μπορούμε να παρατηρήσουμε μία σταδιακή μείωση του πληθυσμού στο νησί από το , παρά την μικρή αύξηση που παρουσιάστηκε την δεκαετία Σχετικά με τους τρεις δήμους που υπάρχουν στο νησί βλέπουμε τα εξής: Στον δήμο Αγίου Κήρυκου το διάστημα εμφανίζεται μείωση του πληθυσμού, αντίθετα την δεκαετία που αυξάνεται. Ο δήμος Ευδήλου αντίθετα εμφανίζει όλο το διάστημα συνεχή αύξηση με εξαίρεση την δεκαετία Στον Δήμο Ραχών εμφανίζεται εξίσου το φαινόμενο της αύξησης του πληθυσμού σε όλο το χρονικό διάστημα. Χάρτης Διακύμανσης Πληθυσμού 2001 Πηγή: Επεξεργασία Δεδομένων της Ομάδας Εργασίας

12 Με βάση τον δεύτερο πίνακα, που βλέπουμε παρακάτω, μπορούμε να δούμε αναλυτικότερα την πυκνότητα του πληθυσμού σε κάθε δήμο, καθώς μας δίνονται στοιχεία για τον πληθυσμό σε κάθε δημοτικό διαμέρισμα. Παρατηρούμε λοιπόν: Στον Άγιο Κήρυκο: το Δ.Δ. του Αγίου Κήρυκου έχει την μεγαλύτερη συγκέντρωση, ενώ τα άλλα δύο έχουν περίπου την ίδια με μεγάλη διαφορά όμως από τον Άγιο Κήρυκο. Στον Εύδηλο: η μεγαλύτερη συγκέντρωση εμφανίζεται στο Δ.Δ. Ευδήλου και Φραντάτου, ενώ η μικρότερη στο Δ.Δ. Αρεθούσης. Στις Ράχες: το Δ.Δ. Ραχών με μεγάλη διαφορά παρουσιάζει το κύριο ποσοστό κατοίκων, ενώ το μικρότερο το Δ.Δ. Καρκιναγρίου. Συνολικά διαπιστώνουμε πως τα Δ.Δ. Αγίου Κήρυκου και Ραχών έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά πληθυσμού και ακολουθεί το Δ.Δ. Ευδήλου . Περιοχή Πληθυσμός 2001 Δ. Αγίου Κήρυκου 3243 Δ.Δ. Αγίου Κήρυκου 2545 Δ.Δ. Περδικίου 366 Δ.Δ. Χρυσοστόμου 332 Δ. Ευδήλου 2831 Δ.Δ. Ευδήλου 726 Δ.Δ. Αρεθούσης 187 Δ.Δ. Δάφνη 520 Δ.Δ. Καραβόσταμο 524 Δ.Δ. Μαγγανίτου 216 Δ.Δ. Φραντάτου 658 Δ. Ραχών 2238 Δ.Δ. Ραχών 1238 Δ.Δ. Αγίου Πολυκάρπου 649 Δ.Δ. Καρκιναγρίου 351 Πίνακας: Αναλυτικά Στοιχεία Πληθυσμού Δ.Δ. Ικαρίας 2001 Πηγή: Ε.Σ.Υ..Ε ΠΗΓΕΣ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος

13 Χάρτης: Διακύμανση Ποσοστών Ανεργίας 1991 και 2001
Στοιχεία Ανεργίας 1991 2001 Εργατικό Δυναμικό Απασχολούμενοι Άνεργοι Ποσοστό Δ. Αγίου Κήρυκου 939 875 64 6.8% 1231 1071 160 12.99% Δ. Ευδήλου 801 749 52 6.5% 1015 888 127 12.51% Δ. Ραχών 738 698 40 5.4% 720 640 50 6.94% Πίνακας: Μεταβολή Ανεργίας Δήμων Ικαρίας Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. Με βάση τα στοιχεία του πίνακα παρατηρούμε ότι: Συνολικά εμφανίζεται μία αύξηση του εργατικού δυναμικού στου τρεις δήμους, που όμως όπως φαίνεται συνεπάγεται και μία αντίστοιχη αύξηση των ανέργων. Συγκεκριμένα: Ο δήμος Αγίου Κήρυκου εμφανίζει αύξηση του εργατικού δυναμικού του την δεκαετία αυτή που επηρεάζεται από την αύξηση του πληθυσμού του, ενώ εμφανίζει σημαντική αύξηση (περίπου τη διπλάσια) και στην ανεργία. Το ίδιο φαινόμενο εμφανίζεται και στον δήμο Ευδήλου. Αντίθετα στον δήμο Ραχών παρουσιάζεται μία μικρή μείωση του εργατικού δυναμικού, που έρχεται σε αντίθεση με την αύξηση που παρουσιάζεται στον πληθυσμό, ενώ μικρή παρουσιάζεται η αύξηση των ανέργων, της τάξης 1.5%. Χάρτης: Διακύμανση Ποσοστών Ανεργίας 1991 και 2001 Πηγή: Επεξεργασία Δεδομένων από την Ομάδα Εργασίας

14 Οικονομικά Ενεργοί Χαρακτηρισμός (αστικός, αγροτικός)
(ορεινός, πεδινός) Σύνολο Απασχολούμενοι Άνεργοι (νέοι) Οικονομικά μη Ενεργοί Δήμος Αγίου Κήρυκου 1231 1071 160 71 1860 Άγιος Κήρυκος ΑΣ Ο 1000 864 136 55 1427 Περδίκι ΑΓ 109 101 8 7 261 Χρυσόστομος 122 106 16 9 172 Δήμος Ευδήλου 1015 888 127 78 1574 Εύδηλος Η 279 258 21 17 384 Αρεθούσα 75 61 14 Δάφνη 208 187 286 Καραβόσταμο 152 125 27 15 322 Μαγγανίτης 56 53 3 124 Φραντάτο 245 204 41 29 362 Δήμος Ραχών 720 640 80 38 1255 Ράχες 426 376 50 23 653 Άγιος Πολύκαρπος 175 146 396 Καρκινάγρι 119 118 1 206 Πίνακας: Αναλυτικά Δεδομένα Ανεργίας Δ.Δ. Ικαρίας 2001 Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. Στον δεύτερο πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικότερα τα στοιχεία απασχόλησης του πληθυσμού του κάθε δήμου για το έτος Βλέπουμε δηλαδή τον αριθμό των απασχολούμενων και μη των δημοτικών διαμερισμάτων του νησιού, προσδιορίζοντας συγχρόνως τον χαρακτήρα της περιοχής (αστικός, αγροτικός, πεδινός, ορεινός). Συγχρόνως, βλέπουμε πως τόσο συνολικά όσο και σε κάθε περιοχή στο νησί τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας εμφανίζονται στους νέους. Σημαντικό δεδομένο στον πίνακα αυτό είναι και τα ποσοστά των οικονομικά μη ενεργών κατοίκων στο νησί. Παρατηρούμε λοιπόν πως το 2001 ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός είναι μεγαλύτερος από το εργατικό δυναμικό στο κάθε δήμο αντίστοιχα. Το γεγονός αυτό δείχνει το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού είναι είτε συνταξιούχοι, είτε παιδιά, δηλαδή δεν συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία. ΠΗΓΈΣ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος

15 Στοιχεία Απασχόλησης 1991 2001 Τομείς Παραγωγής Ά ΄Β ΄Γ Δ. Αγίου Κήρυκου 195(άτομα) 225(άτομα) 455(άτομα) 198(άτομα) 226(άτομα) 772(άτομα) Δ. Ευδήλου 342 127 280 357 195 501 Δ. Ραχών 319 117 262 260 143 383 Πίνακας: Μεταβολή Ανθρώπινου Δυναμικού των Δήμων στους Τομείς Παραγωγής Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. Παρατηρώντας τον πίνακα μπορούμε να συγκρίνουμε την μεταβολή στη συμμετοχή των ανθρώπων στους τρεις τομείς παραγωγής την δεκαετία Βασικό στοιχείο είναι η διατήρηση της συμμετοχής αυτής στους δήμους του Αγίου Κήρυκου και του Ευδήλου, αντίθετα με τον δήμο Ραχών. Συγκεκριμένα: Δ. Αγίου Κήρυκου: στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα το εργατικό δυναμικό είναι το ίδιο (αύξηση της τάξης των δύο ατόμων), ενώ στον τριτογενή παρατηρείται αύξηση 69.6%. Δ. Ευδήλου: η ίδια τάση εμφανίζεται και στο δήμο αυτό. Όμως εδώ η αύξηση στον πρωτογενή τομέα είναι 4.38%, στον δευτερογενή 53.5% και στον τριτογενή 78.9%. Δ. Ραχών: σε αυτόν το δήμο παρουσιάζεται αντίθετη πορεία. Στον πρωτογενή τομέα υπάρχει μείωση -18.5%, ενώ στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα παρουσιάζεται αύξηση 22.2% και 46.2% αντίστοιχα. Παρατηρώντας τον παρακάτω πίνακα βλέπουμε πιο αναλυτικά τι συμβαίνει σε κάθε δήμο με βάση τα στοιχεία του 2001, σχετικά με τη συμμετοχή του εργατικού δυναμικού στους τομείς παραγωγής. Δ. Αγίου Κήρυκου: εδώ βλέπουμε πως στο Δ.Δ. Αγίου Κήρυκου, μία αστική περιοχή, η μεγαλύτερη συμμετοχή εμφανίζεται στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Αντίθετα στα άλλα δύο, που είναι αγροτικές περιοχές, η παραγωγή στηρίζεται κυρίως στον πρωτογενή. Δ. Ευδήλου: αγροτικός δήμος και κυρίως ορεινός. Εδώ παρατηρούμε πως η μεγαλύτερη συμμετοχή από το εργατικό δυναμικό του δήμου εμφανίζεται στον τριτογενή τομέα του Δ.Δ. Ευδήλου και στον πρωτογενή τομέα του Δ.Δ. Δάφνης. Στα υπόλοιπα Δ.Δ. τα ποσοστά των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στους τομείς παραγωγής δεν παρουσιάζουν μεγάλες μεταβολές. Δ. Ραχών: αγροτικός και ορεινός δήμος. Η σημαντικότερη συμμετοχή στην παραγωγή παρουσιάζεται στο Δ.Δ. Ραχών, ενώ συγχρόνως εξίσου σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του τριτογενή τομέα παίζει το Δ.Δ. Αγίου Πολυκάρπου. Αντίστοιχα στο Δ.Δ. Καρκιναγρίου οι κυριότερες ασχολίες σχετίζονται με τον πρωτογενή τομέα. Γενικότερα μπορούμε να δούμε πως η μεγαλύτερη απασχόληση πραγματοποιείται στον τριτογενή τομέα και συγκεκριμένα στο Δ.Δ. Αγίου Κήρυκου, στο Δ.Δ. Ραχών και στο Δ.Δ. Ευδήλου. Ακολουθεί το Δ.Δ. Ραχών και το Δ.Δ. Δάφνης στον πρωτογενή τομέα. Πολύ μεγάλη συμμετοχή σημειώνεται στον δευτερογενή τομέα στην περιοχή του Δ.Δ. Αγίου Κήρυκου και με μεγάλη διαφορά στο Δ.Δ. Ραχών.

16 Χαρακτηρισμός Τομείς Παραγωγής 2001 Ά ΄Β ΄Γ Δ. Αγίου Κήρυκου
198(άτομα) 226(άτομα) 772(άτομα) Δ.Δ. Αγίου Κήρυκου ΑΣ-Ο 92 200 578 Δ.Δ. Χρυσοστόμου ΑΓ-Ο 47 17 21 Δ.Δ. Περδικίου 59 9 10 Δ. Ευδήλου 357(άτομα) 195(άτομα) 501(άτομα) Δ.Δ. Ευδήλου ΑΓ-Η 155 Δ.Δ. Αρεθούσης 29 24 Δ.Δ. Καραβόσταμου 50 32 57 Δ.Δ. Μαγγανίτου 11 22 Δ.Δ. Δάφνης 106 35 71 Δ. Ραχών 260(άτομα) 143(άτομα) 383(άτομα) Δ.Δ. Ραχών 147 83 239 Δ.Δ. Αγίου Πολυκάρπου 25 45 110 Δ.Δ. Καρκιναγρίου 79 15 36 Αναλυτικά Στοιχεία Συμμετοχής Ανθρώπινου Δυναμικού των Δ.Δ. στους Τομείς Παραγωγής το Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε

17 Πρωτογενής Τομέας Παραγωγής:
Στηρίζεται σήμερα περισσότερο στην κτηνοτροφία (αιγοπροβατία) κυρίως στις ορεινές περιοχές, με στόχο την κύρια εμπορία και κατανάλωση το Πάσχα και κατά την διάρκεια των πανηγυριών (εμφανίζεται κυρίως στις ορεινές περιοχές του δήμου Ευδήλου και μετά σε αυτές του δήμου Αγίου Κήρυκου). Η γεωργία στο νησί ασθενεί όλο και περισσότερο εξαιτίας του κατατεμαχισμού της γης και του μικρού κλήρου. Αντίθετα, παλιότερα υπήρχε μία μαζικότερη και με μεγαλύτερη ποικιλία παραγωγή προϊόντων (αμύγδαλο, κρασί, σταφίδα), τα οποία διακινούνταν και στα γύρω νησιά. Σήμερα έχει περιοριστεί στα σταφύλια. Γίνονται προσπάθειες με κάποια προγράμματα από το γεωπονικό πανεπιστήμιο για καλλιέργεια βοτάνων στο νησί. Ακόμη, εμφανίζεται και παραγωγή λαχανικών και φρούτων εποχής, που καλύπτουν όμως μόνο τις ανάγκες του νησιού. Κυρίως όσοι κάτοικοι σχετίζονται με αυτές τις δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα ζούνε κυρίως από την κτηνοτροφία και τις επιδοτήσεις. Η αλιεία είναι έντονη στο νησί, αλλά στοχεύει κυρίως στην τοπική αγορά, σε αντίθεση με παλιότερα που γινόταν εξαγωγή και στα γύρω νησιά. Ο τομέας αυτός είναι εμφανής κατά κύριο λόγο στο δήμο Ραχών και μετά στον δήμο Αγίου Κήρυκου. Τα τελευταία χρόνια λαμβάνει χώρα μία έντονη προσπάθεια κατασκευής αλιευτικών καταφυγίων στο Γιαλισκάρι, στο Καραβόσταμο και στο Μαγγανίτη καθώς και η αποκατάσταση του αλιευτικού καταφυγίου στο Καρκινάγρι που είναι απαραίτητα για την προσάραξη πλοίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτό είναι διαφόρων ηλικιών άλλοι επαγγελματίες και άλλοι ερασιτέχνες.   Γράφημα: Αναλυτικά Στοιχεία Συμμετοχής Ανθρώπινου Δυναμικού των Δ.Δ. στον Πρωτογενή Τομέα Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. – Επεξεργασία Δεδομένων από την Ομάδα Εργασίας Στο γράφημα παρατηρούμε τον αριθμό ατόμων που συμμετέχουν στις κατηγορίες του πρωτογενή τομέα παραγωγής σε κάθε δημοτικό διαμέρισμα.

18 Τριτογενής Τομέας παραγωγής:
Δευτερογενής Τομέας Παραγωγής: Ο τομέας αυτός στηρίζεται στο νησί είτε από την μεταποίηση των παραγόμενων τοπικών προϊόντων, είτε από την οικοδομική δραστηριότητα. Η τελευταία εμφανίζεται πολύ έντονα στο νησί εξαιτίας και της ανάπτυξης του τουρισμού τα τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστική η απασχόληση πολλών τεχνιτών στην περιοχή. Η μεταποίηση αφορά προϊόντα όπως τα γλυκά του κουταλιού, είναι ονομαστό το γλυκό τριαντάφυλλο, το μέλι της Ικαρίας και το κρασί. Γράφημα: Αναλυτικά Στοιχεία Συμμετοχής Ανθρώπινου Δυναμικού των Δ.Δ. στον Δευτερογενή Τομέα Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. – Επεξεργασία Δεδομένων από την Ομάδα Εργασίας Με βάση το παραπάνω γράφημα βλέπουμε ότι εμφανίζεται μία γενικότερη έξαρση στην οικοδομική δραστηριότητα στο νησί, με βάση τον αριθμό των ανθρώπων που εργάζονται στους τομείς αυτούς. Σε άλλα τμήματα είναι πιο έντονη και σε άλλα λιγότερο. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την συμμετοχή του εργατικού δυναμικού στις μεταποιητικές βιομηχανίες. Παρόλο που εμφανίζονται σε όλα τα Δ.Δ. του νησιού, τα ποσοστά δεν είναι τόσο υψηλά σε σύγκριση με αυτά της οικοδομικής δραστηριότητας. Τριτογενής Τομέας παραγωγής: Εμπόριο- Υπηρεσίες Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει την παροχή υπηρεσιών, το εμπόριο, της δημόσιες υπηρεσίες. Οι δραστηριότητες που περιλαμβάνονται, εκτός από τις απαραίτητες δημόσιες υπηρεσίες και ιδρύματα, αφορούν κυρίως το εμπόριο (λιανικό- χονδρικό), τις επιδιορθώσεις, τις μεταφορές και τις αποθηκεύσεις. Δ. Αγίου Κήρυκου: Το ποσοστό συμμετοχής των εργαζομένων στις λειτουργίες του τριτογενή τομέα εκτός από υπηρεσίες τουρισμού (ξενοδοχεία και εστιατόρια) αποτελεί το 59.3% από τις συνολικές δραστηριότητες, ενώ το 11.7% αντιπροσωπεύει τους απασχολούμενους στον τομέα του εμπορίου. Δ. Ευδήλου: Στο δήμο αυτό τα ποσοστά των δραστηριοποιούμενων στις αντίστοιχες ενέργειες καταλαμβάνουν το 44.4% και το 6.9% . Δ. Ραχών: Σε αυτό το δήμο το ποσοστό δραστηριοποίησης στις εμπορικές λειτουργίες είναι 7.5% ενώ γενικά στον τριτογενή τομέα είναι 43.2%.

19 Τουρισμός Είναι χαρακτηριστικό πως ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια η οικονομική διεύρυνση του νησιού στηρίζεται στον τριτογενή τομέα μέσω του τουρισμού. Σε αυτή τη παράμετρο του τριτογενή τομέα περιλαμβάνονται κατά κύριο λόγο δραστηριότητες, όπως ξενοδοχεία και εστιατόρια και παροχές που σχετίζονται με τον τουρισμό γενικότερα. Και ο τρεις δήμοι εξαρτώνται από αυτόν αλλά κυρίως ο δήμος Αγίου Κήρυκου (Ιαματικά Λουτρά) με το 3.7%, ακολουθεί ο δήμος Ραχών με το 2.5% και ο δήμος Ευδήλου 1.2%. Βέβαια παρά την αύξηση του τουρισμού στην Ικαρία τα τελευταία χρόνια, μπορούμε να πούμε πως αυτή αφορά κυρίως το είδος του μαζικού τουρισμού, αφήνοντας ανεκμετάλλευτους σε μεγάλο βαθμό τους πολιτιστικούς, αρχαιολογικούς πόρους του νησιού.   Η αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Ικαρία τα τελευταία χρόνια είναι εύκολο να διαπιστωθεί από τον αριθμό των πτήσεων και τον αριθμό των επιβιβασθέντων και αποβιβασθέντων στο αεροδρόμιο του νησιού. Ακόμη είναι χαρακτηριστικό όχι μόνο του νησιού αλλά και ολόκληρου του νομού, ότι το κυριότερο ποσοστό των τουριστών είναι ημεδαπείς. Αριθμός Πτήσεων Αριθμός Επιβατών Αποβιβασθέντες 2004 410 11000 9000 2005 394 10000 2006 580 13000 12000 2007 606 13850 12620 2008 584 14377 13860 Πίνακας: Μεταβολή Αριθμού πτήσεων και Επιβατών Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. Στο νησί η ξενοδοχειακή υποδομή είναι αρκετά ανεπτυγμένη, ενώ συνεχίζει να πραγματοποιείται αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας που σχετίζεται με το κομμάτι του τουριστικών επιχειρήσεων. Οι εγκαταστάσεις αυτές είναι διασκορπισμένες και στους τρεις δήμους του νησιού με πρώτο τον δήμο Αγίου Κήρυκου. Από τις εγκαταστάσεις αυτές ελάχιστες αποτελούν μονάδες πολυτελείας, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό ανήκει στη ΄Γ κατηγορία, προσελκύοντας με τις συνθήκες αυτές κατά κύριο λόγο τουρισμό χαμηλού οικονομικού επιπέδου. Ακόμη, η σύνθεση της ταυτότητας, της εξυπηρέτησης (επαγγελματική κατάρτιση, αποδοτικότητα, υπευθυνότητα, επάρκεια) από όλο σχεδόν το φάσμα του τουριστικού κυκλώματος χαρακτηρίζεται ερασιτεχνική, γεγονός που είναι επόμενο της απουσίας επαγγελματικής εκπαίδευσης στον τουρισμό και της εποχιακής απασχόλησης. Είναι αξιοσημείωτο πως οι εργαζόμενοι τους καλοκαιρινούς μήνες ζουν στο νησί, ενώ τους χειμερινούς, είτε κάνουν άλλες δουλειές, είτε μετακομίζουν σε κάποιο άλλο σημείο του νησιού ή εκτός της περιφέρειας, καθώς η τουριστική κίνηση μειώνεται πάρα πολύ τον χειμώνα. ΠΗΓΕΣ: -Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος -Δημοτικές Αρχές Ικαρίας

20 Πολιτιστική Κληρονομιά
Πολύ σημαντικό ρόλο στην προώθηση του τουρισμού στην Ικαρία παίζει η πολιτιστική κληρονομιά και ο φυσικός της πλούτος. Πολιτιστική Κληρονομιά Παραδοσιακοί οικισμοί: Νας: Αρχαία πόλη όπου κατά την μυθολογία κατοικούσαν οι Ναϊάδες. Στην αρχαιότητα υπήρχε ένα από τα πιο φημισμένα Ιερά, αφιερωμένο στην Ταυροπόλο Αρτέμιδα. Από το αρχαίο λιμάνι σώζεται σήμερα η προκυμαία και το δάπεδο του Ιερού. Βρίσκεται δυτικά του Αρμενιστή. Μετά την Ρωμαϊκή περίοδο όμως η περιοχή ερημώθηκε αφενός λόγω των επιδρομών, αφετέρου επειδή έκλεισε σιγά-σιγά από τις προσχώσεις το αρχαίο λιμανάκι. Στη θέση του δημιουργήθηκε η σημερινή λιμνοθάλασσα. Σήμερα η περιοχή φημίζεται για τον εναλλακτικό τουρισμό. Οινόη: Αρχαία πρωτεύουσα του νησιού. Ονομάζονταν και Διονυσιάδα. Σώζονται ίχνη από το τείχος που περιέκλειε την πόλη, καθώς και το ερειπωμένο οίκημα της Βυζαντινής περιόδου. Περνώντας τη γέφυρα του Βουτσιδέ ποταμού, στα αριστερά βρίσκονται τα ερείπια υπόκαυστου και δεξιά πρέπει να ήταν το στάδιο της πόλης, από το οποίο σώζεται μόνο τμήμα του ανειλημματικού τοίχου στη βορειοδυτική όχθη του ποταμού Δράκανο: Αρχαία πόλη που θεωρείται και πατρίδα του Διόνυσου. Βρίσκεται στην περιοχή Φανάρι στο ανατολικότερο σημείο του νησιού. Σώζονται τα ερείπια της πόλης και της ακρόπολης του Δρακάνου, επί του ομώνυμου όρους και ακρωτηρίου. Λείψανα λιμενικών εγκαταστάσεων και τμήμα νεωρίου, διατηρούνται ακόμα βυθισμένα στα νερά. Γύρω από τους δύο όρμους αμφιθεατρικά διακρίνονται ερείπια της αρχαίας πολίχνης. Η ακρόπολη καταλαμβάνει το ακρωτήριο και στο νοτιότατο σημείο υπάρχει τετράπλευρος οχυρωματικός πύργος. Στο βόρειο άκρο της ακρόπολης υψώνεται μεγάλος κυκλικός πύργος του 4ου αιώνα π.χ. ή κατ' άλλους, των ελληνιστικών χρόνων. Δυτικά της ακρόπολης βρίσκονται τα αρχαία λατομεία και λίγα μέτρα δυτικότερα προς το μέρος της απότομης ακτής σώζεται τύμβος από χώμα, διαμέτρου 5μ. περίπου. . Θέρμαι: Πόλη της αρχαιότητας με τις γνωστές ραδιούχες ιαματικές πηγές. Είναι τα σημερινά Θέρμα. Κάστρο Κοσκινά: Φρούριο Βυζαντινής εποχής, έργο του 10ου αιώνα, κοντά στο χωριό Κοσοίκια στη βόρεια περιοχή του νησιού. Μέσα στο φρούριο βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Δοργανά. Καταφύγι: Σε λόφο πολύ κοντά στην πλατεία αυτού του χωριού ήταν η «ακρόπολη» (δηλ., το φρούριο) του οικισμού των αρχαίων Θέρμων. Εκεί πάνω κατέφευγαν οι κάτοικοι της λουτρόπολης για να γλιτώσουν από τις επιδρομές. Στο Καταφύγι σώζονται τα ερείπια ενός πολύ καλοχτισμένου τείχους της κλασικής περιόδου.

21 Εκκλησίες - Μονές: Μονή Ευαγγελιστρίας: Χτίστηκε τον 17ο αιώνα. Βρίσκεται δυτικά του Αγ. Κήρυκου κοντά στον Ξυλοσύρτη. Μέσα στο μοναστήρι βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Μακαρίου. Πηγή: Μοναστήρι της Παναγίας στο Μουντέ: Μοναστήρι του 13ου αιώνα με τοιχογραφίες και παλιές εικόνες. Βρίσκεται κοντά στο Χριστό Ραχών σε μια μαγευτική καταπράσινη τοποθεσία με εκπληκτική θέα. Ιερά Μονή Μαυριανού: Νότια από το Να, στις δυτικές ακτές του νησιού. Αντίκρυ το πέλαγος με υπέροχα ηλιοβασιλέματα. Μοναστήρι της Οσίας Θεοκτίστης: Βρίσκεται στο χωριό Πηγή κοντά στον Κάμπο. Η εκκλησία είναι αγιογραφημένη με την τεχνική φρεσκό ακολουθώντας Αγιορείτικη διάταξη. Ένα ακόμη στοιχείο το οποίο θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στη πολιτιστική φυσιογνωμία του νησιού είναι η παράδοση που έχει ο κόσμος της Ικαρίας στη διοργάνωση πανηγυριών. Ο αριθμός τους ξεπερνά τα πενήντα κάθε χρόνο, ενώ πραγματοποιούνται καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς. Η ιδιαίτερη αυτή παράδοση μαζί με τον Ικαριώτικο χορό, από τη μία είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν την σκέψη και τον τρόπο ζωής των κατοίκων, από την άλλη μπορούν να συμβάλλουν στην εξέλιξη του τουρισμού. Φυσικός Πλούτος Σπήλαια: Στο νησί υπάρχουν πάρα πολλά σπήλαια, τα οποία παραμένουν ανεκμετάλλευτα. Έχουν βρεθεί διάφορα ευρήματα σε αυτά από τελετές αρχαίας λατρείας. Μερικά από αυτά είναι: Σπήλαιο Καταφυγίου, στο Καταφύγι Σπήλαιο πρωτάρη, στο Γλαρέδο Σπήλαιο Χάλαρης, στο Χρυσόστομο Ιερό Σπήλαιο, στο Φάρο Δρακόσπηλο, στο Περδίκι Σπήλαιο Παραθύρι, στο Χρυσόστομο Σπήλαιο Κυπαρίσσι, στον Εύδηλο Σπήλαιο Ρωγμή του χρόνου, στο Φάρο Σπήλαιο Λουκαραός, στον Δρούτσουλα Σπήλαιο Αλάμα, στην Ακαμάτρα Σπήλαιο Δίστομο, στην Έξω Πλαγιά

22 Φυσικά οικοσυστήματα: Η Ικαρία χαρακτηρίζεται από άγρια ομορφιά και αντιθέσεις. Από τη μία έχει καταπράσινες πλαγιές με θάμνους και από την άλλη γυμνούς βράχους. Η βλάστησή της είναι τυπική μεσογειακή παράκτιας ζώνης, όμως έχει ιδιαίτερη χλωριδική ομορφιά, εξαιτίας των δασικών παραποτάμιων οικοσυστημάτων της. Πιο συγκεκριμένα στο ανατολικό άκρο της παρατηρείται μία περιοχή σημαντικής βιοποικιλότητας, η οποία έχει προταθεί για προστασία στο δίκτυο Natura Δεν υπάρχουν σπάνια ζώα. Κύριο στοιχείο του νησιού είναι οι παραλίες της. Και εδώ παρουσιάζεται μεγάλη ποικιλία, καθώς υπάρχουν αμμουδιές, παραλίες με βότσαλο και πεντακάθαρα νερά. Οι πιο γνωστές βρίσκονται στο βόρειο τμήμα του νησιού. Ιαματικά λουτρά: Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που συμβάλλουν στον τουρισμό του νησιού στην περιοχή είναι οι ιαματικές πηγές, οι οποίες θεωρούνται από τις πιο ραδιενεργείς πηγές του κόσμου. Οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται στον δήμο του Αγίου Κήρυκου, στις περιοχές Θέρμα, Ξυλοσύρτης, Άγιος Κήρυκος, ενώ μία υπάρχει και στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού. Οι πηγές αυτές ανήκουν στην κατηγορία των υπέρθερμων ραδιενεργών αλιπηγών, διαφέροντας μεταξύ τους σχετικά με το ποσό ραδιενέργειας και θερμοκρασίας. Τα ύδατα των θερμομεταλλικών αυτών πηγών θεωρούνται κατάλληλα για την θεραπεία πολλών παθήσεων.   Το φυσικό της περιβάλλον δεν αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά προβλήματα ρύπανσης του εδάφους και των υδάτων. Ωστόσο εμφανίζονται φαινόμενα, όπως η αυξανόμενη διάβρωση, η ξηροποίηση. Ακόμη, σημαντικό είναι το πρόβλημα της υπερβόσκησης και του ελλειπή σχεδιασμού συγκέντρωσης απορριμμάτων. Χάρτης: Απεικόνιση Φυσικού- Πολιτιστικού Αποθέματος Πηγή: ΠΗΓΕΣ: Ιστοσελίδα διαδικτύου:

23 4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ
4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ Το νησί της Ικαρίας αποτελεί, προβληματική περιοχή και ίσως ξεχασμένη από την πολιτεία. Η κατάσταση αυτή οφείλεται: Στην θέση του νησιού της Ικαρίας. Ανήκει διοικητικά στο νομό Σάμου, ο οποίος με τη σειρά του αποτελεί τμήμα της περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου. Η περιφέρεια αυτή είναι απομονωμένη από την υπόλοιπη χώρα, ενώ συγχρόνως αποτελεί σύνορο της Ελλάδας με την Τουρκία αλλά και σύνορο της Ευρωπαϊκής ένωσης. Επηρεάζεται λοιπόν άμεσα από τις σχέσεις τόσο με τα γειτονικά νησιά, όσο και με την Τουρκία. Δεύτερον παρά την μικρή αύξηση του πληθυσμού, δεν αποφεύγεται η αστικοποίηση τμήματος του πληθυσμού, η αύξηση των ανέργων και ο σχηματισμός ενός σημαντικού ποσοστού μη οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Ακόμη, η μη ικανοποιητική και λειτουργική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων του νησιού. Είναι εμφανής η σταδιακή παρακμή του πρωτογενή τομέα και κατ’ επέκταση και ενός μέρους των δραστηριοτήτων του δευτερογενούς. Αντίθετα, είναι χαρακτηριστική η ραγδαία αύξηση του τριτογενή και η εξάρτηση της οικονομίας του νησιού από αυτόν. Στον πρωτογενή τομέα δεν πραγματοποιείται αξιοποίηση όλου του εύρους των πόρων και των δυνατοτήτων για την ανάπτυξή του, εξαιτίας της έλλειψης γνώσης νέων τεχνολογικών μέσων, μεθόδων, της ελλιπούς συνεργασίας του πρωτογενή με τον δευτερογενή τομέα για την παραγωγή προϊόντων με ζήτηση. Η σύνδεση αυτή δεν θα πρέπει να απουσιάζει, αλλά να λειτουργεί αθροιστικά καθώς μπορεί να συμβάλλει στην διακίνηση των εμπορευμάτων. Έτσι είναι δυνατό να επιτευχθεί διεύρυνση του τριτογενούς τομέα στο κλάδο του εμπορίου. Επιπλέον ένα μεγάλο μέρος του τριτογενούς τομέα καταλαμβάνουν οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό. Η γρήγορη διεύρυνση των δραστηριοτήτων αυτών πραγματοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι απαραίτητες υποδομές, οι πολιτιστικές και φυσικές δυνατότητες της Ικαρίας. Δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για μία μη οργανωμένη ανάπτυξη, αλλά και τυχαία και πως η πολιτεία ακολουθεί τις εξελίξεις αυτές, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίστροφο.   Ωστόσο, παρατηρώντας τα δεδομένα, τα οποία προκύπτουν από την παραπάνω χαρτογράφηση μπορούμε να αξιολογήσουμε πιο αναλυτικά τις περιοχές της Ικαρίας. Διαπιστώνουμε λοιπόν πως η διακύμανση της δυναμικότητας των χωρικών ενοτήτων συμπίπτει με τις τρεις διοικητικές ενότητες του νησιού. Ο δήμος του Αγίου Κήρυκου παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού, αλλά και το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας. Συγχρόνως, εκεί εμφανίζονται πιο διευρυμένοι και τρεις τομείς παραγωγής. Κέντρο του δήμου είναι ο Άγιος Κήρυκος. Ακολουθεί ο δήμος Ευδήλου, όπου πραγματοποιούνται οι ίδιες διακυμάνσεις, όμως σε μικρότερα ποσοστά. Η μεγαλύτερη δραστηριοποίηση παρουσιάζεται στην περιοχή του Ευδήλου. Ο δήμος Ραχών έχει τη λιγότερο ισχυρή θέση. Η ανεργία είναι σε πιο χαμηλά επίπεδα από τους άλλους δύο δήμους, καθώς το ίδιο συμβαίνει και με τον πληθυσμό και τη συμμετοχή του στους τομείς παραγωγής. Αντίστοιχα σε αυτό το δήμο το κέντρο αποτελεί το Δ. Δ. Ραχών.

24 Στον παρακάτω χάρτη μπορούμε να δούμε σε χωρικό επίπεδο την διαφορετική οικονομική και κοινωνική διεύρυνση των τριών δήμων της Ικαρίας καθώς και το κέντρο που δημιουργείται σε κάθε χωρική ενότητα. Εκεί δηλαδή, όπου πραγματοποιείται η μεγαλύτερη εξέλιξη. Χάρτης: Απεικόνιση Χωρικής Δυναμικότητας Πηγή: Επεξεργασία Δεδομένων από την Ομάδα Εργασίας Με βάση λοιπόν αυτά, είναι φυσική η ανάγκη του καθορισμού των προϋποθέσεων ανάπτυξης του τουρισμού, που σχετίζονται με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύνδεσής του με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής. Ακόμη, τα σημερινά μειονεκτήματα της θέσης της μπορούν να μετατραπούν σε πλεονεκτήματα και να αποτελέσουν ευνοϊκές συνθήκες για την εκκίνηση νέων εμπορικών και τουριστικών δραστηριοτήτων.  

25 ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Για πολλές δεκαετίες δεν είχε πραγματοποιηθεί πρόγραμμα χωροταξικού σχεδιασμού για την περιφέρεια του Βορείου Αιγαίου και κατ’ επέκταση για την Ικαρία. Η πρώτη μελέτη θεσμοθετήθηκε το 1997. Το τελευταίο χωροταξικό πλαίσιο λαμβάνει υπόψη τα γενικά χαρακτηριστικά της περιοχής, που αντιπροσωπεύουν το σύμπλεγμα των νησιών του Βορείου Αιγαίου. Με βάση λοιπόν τα στοιχεία αυτά καθορίζει του στόχους του σχεδίου ανάπτυξης: Τη γεωγραφική θέση και τον νησιώτικο χαρακτήρα: αποτελεί χαρακτήρα γέφυρας μεταξύ του βορρά και του νότου, αλλά και ανατολής και δύσης. Με τον τρόπο αυτό αίρεται η διπλή απομόνωση και αναδεικνύεται σε ενεργή περιοχή του Αιγαίου. Πολιτιστικό και Φυσικό Περιβάλλον: το οποίο βρίσκεται σε αρκετά καλή κατάσταση και διαθέτει μεγάλη ποικιλία αποτελεί ένα σημαντικό αναπτυξιακό πόρο αειφορίας, με την προϋπόθεση της σωστής διαχείρισης του. Η συγκράτηση του νησιώτικου πληθυσμού, μέσω της άρσης της απομόνωσης, βελτίωση της προσπελασιμότητας, εξασφάλιση των υποδομών και παροχή υπηρεσιών. Ολοκληρωμένη οικονομική ανάπτυξη με διεύρυνση των τομέων απασχόλησης και διαφοροποίηση της οικονομικής βάσης τους, με αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους και τη στήριξη ήπιων μορφών ανάπτυξης. Οι παραπάνω στόχοι, όπως προτείνει το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου, αφορούν το γενικό σχεδιασμό των νησιών που ανήκουν σε αυτό το σύμπλεγμα με βάση τα γενικά τους χαρακτηριστικά και ανάγκες. Τους στόχους αυτούς μπορούμε να παρατηρήσουμε και στους παρακάτω χάρτες. Σχέδιο Χωροταξικής Οργάνωσης Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου Πηγή: ΥΠΕΧΩΔΕ

26 Χάρτης: Πρότυπο Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης
Πηγή: ΥΠΕΧΩΔΕ, Διεύθυνση Χωροταξίας Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου Χάρτης: Οικιστικό Δίκτυο (Διάρθρωση, Ιεράρχηση, Πολιτική) Χωρική Δομή Πηγή: ΥΠΕΧΩΔΕ, Διεύθυνση Χωροταξίας Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου ΠΗΓΕΣ: Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου

27 6. ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΙΚΤΥΩΝ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΙΚΑΡΙΑΣ   Βασικός στόχος της ανάγνωσης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της Ικαρίας, που έγινε στις προηγούμενες σελίδες, είναι η ανάδειξη τρόπων και μέσων με τη βοήθεια σχεδιασμού ενός δικτύου, ώστε να επιτευχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη του νησιού, δηλαδή η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου ζωής των κατοίκων.   Α΄ Μέρος Σχεδιασμού Γενικοί στόχοι που προβάλλονται από το συγκεκριμένο πρότυπο χωρική ανάπτυξης: Να χάσει τον διπλά περιφερειακό της χαρακτήρα που την αναγάγει σε απομακρυσμένη και άγονη ζώνη και να αποκτήσει τη θέση και το ρόλο που της αρμόζει, ως μία κεντρική περιοχή του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Ολοκληρωμένη οικονομική διεύρυνση και αναζωογόνηση της αγοράς με αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της περιοχής και με το συνδυασμό των τριών τομέων παραγωγής. Η συγκράτηση και ενίσχυση του πληθυσμού στην περιοχή δημιουργώντας νέες, παραγωγικές θέσεις εργασίας, δημιουργώντας τις απαραίτητες υποδομές, βελτιώνοντας την προσπελασιμότητα και την πρόσβαση. Προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και ανάδειξή των μνημείων. Μέσω αυτού του σχεδίου χωρικής ανάπτυξης επιδιώκουμε την αναθέρμανση και διεύρυνση του οικονομικού τομέα της Ικαρίας, με τη δημιουργίας ενός δικτύου σύνδεσης και ανάπτυξης των τριών τομέων παραγωγής. Αναλυτικά στους τομείς: Στον πρωτογενή τομέα επιδιώκεται: Ο καθορισμός και επιλογή συγκεκριμένων προϊόντων παραγωγής, τα οποία σχετίζονται με τις φυσικές δυνατότητες, την παράδοση, την ζήτηση της εσωτερικής αγοράς του νησιού. Παραγωγή βιολογικών προϊόντων αναγνωρισμένης ποιότητας και εισαγωγή προτύπων παραγωγικών μεθόδων. Αναδιάρθρωση των γεωργικών και αλιευτικών εκμεταλλεύσεων, ώστε να είναι βιώσιμες. Ακόμη, προσπάθεια περιορισμού της υπερβόσκησης με μείωση του αριθμού των ζώων στα φυσικά επίπεδα. Διατήρηση και ανάδειξη της ιδιαιτερότητας και της ποιότητας του φυσικού- αγροτικού χώρου μέσω της διαφύλαξης του. Δημιουργία ανταγωνιστικότητας των προϊόντων του πρωτογενή τομέα παραγωγής μέσω σύγχρονων τρόπων παραγωγής και βιώσιμων δραστηριοτήτων, ώστε αυτά όχι μόνο να καλύπτουν τις ανάγκες του νησιού, αλλά και να είναι ελκυστικά από τον υπόλοιπο κόσμο. Δημιουργία κινήτρων με σκοπό την απασχόληση των νησιωτών με τον γεωργικό, αλιευτικό και κτηνοτροφικό τομέα.

28 Στον δευτερογενή τομέα επιδιώκεται:
Επέκταση, εκσυγχρονισμός και βελτίωση των ήδη υφιστάμενων μονάδων παραγωγής ( διαλογής- τυποποίησης- συσκευασίας). Δημιουργία νέων μονάδων παραγωγής (τυποποίησης- διαλογής- συσκευασίας) με σκοπό την αντικατάσταση παλαιότερων, που δεν έχουν τη δυνατότητα λειτουργίας. Ίδρυση νέων μονάδων παραγωγής σε διαφορετικές περιοχές για την κάλυψη νέων απαιτήσεων που δημιουργούνται στον τομέα της παραγωγής. Στον τριτογενή τομέα επιδιώκεται: Προώθηση των παραγόμενων προϊόντων, είτε μέσω της συνολική διαφήμισης του προορισμού, είτε μόνο μέσω της προβολής των προϊόντων, ώστε να γίνουν γνωστά, να αποκτήσουν ζήτηση και να γίνουν ανταγωνιστικά. Σχετικά με τον τουρισμό: Προσέλκυση ειδικών κατηγοριών επισκεπτών ( περιπατητικός, θρησκευτικός, αθλητικός…), προώθηση του αγροτουρισμού και προβολή των αγροτουριστικών συνεταιρισμών. Δημιουργία απαραίτητων τουριστικών υποδομών (μονάδες, πολιτιστικά κέντρα, …) Να συνεχίσει να αποτελεί έναν προορισμό για ένα ήρεμο τρόπο ζωής, για ψυχική και σωματική ξεκούραση. Υγιής τουριστική ανάπτυξη με ανταλλαγή επισκεπτών από την Τουρκία και ενίσχυση της ενδοπεριφερειακής κίνησης. Δυναμική παρουσία του προορισμού αυτού στο διαδίκτυο, προβάλλοντας τα χαρακτηριστικά του, τη φυσική και πολιτιστική του κληρονομιά, τις παροχές του. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και συγκρισιμότητας του τουριστικού προορισμού σε σχέση με άλλους νέους ή καθιερωμένους προορισμούς. Τρόποι πραγματοποίησης των παραπάνω: Εξειδίκευση- επιμόρφωση ανθρώπινου δυναμικού σχετικά με τα νέα προγράμματα, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό είναι προσκολλημένο σε πεπαλαιωμένες μεθόδους. Οργάνωση δικτύου μεταφορών πιο εξελιγμένου και εσωτερικού (μέσα στο νησί) και υπερτοπικού δηλαδή που να συνδέει άμεσα το νησί με τα γύρω νησιά, την Τουρκία και την ηπειρωτική χώρα. Θα συμβάλλει και στην ανάπτυξη του τουρισμού και στην ανάπτυξη του δικτύου σύνδεσης του πρωτογενή- δευτερογενή- τριτογενή τομέα. Δημιουργία ενός δικτύου που θα συνδέει τους τρεις τομείς παραγωγής (και το κομμάτι του τουρισμού) με σκοπό την αναθέρμανση και διεύρυνση της οικονομίας. Παροχή κινήτρων στους εργαζόμενους να ασχοληθούν με τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. ΠΗΓΕΣ: - «Αναπτυξιακές Προοπτικές Στην Κατεύθυνση της Αειφόρου Ανάπτυξης Του Νομού Χίου» Αγγέλη Φανή, Μουστάκα Γεωργία - Μελέτη Τουριστικής Ανάπτυξης Βορείου Αιγαίου Πρόγραμμα του Ε.Ο.Τ.- Εκπόνηση Sanergon Α.Ε.

29 Β΄ Μέρος Σχεδιασμού Στη δεύτερη φάση σχεδιασμού αντιστοιχεί μία πιο ολοκληρωμένη και αναλυτική πρόταση βιώσιμης ανάπτυξης, με την επιλογή και οργάνωση ενός δικτύου. Αποφασίσαμε αυτή τη μέθοδο επέμβασης, καθώς με τον τρόπο αυτό δίνεται η δυνατότητα διεύρυνσης στο σχέδιο χωρικής ανάπτυξης, δηλαδή να λειτουργήσει έξω από τα στενά όρια της περιοχής, να επεκταθεί και να συνδεθεί με περιοχές ανάλογης δυναμικής, τόσο στο εσωτερικό του νησιού, όσο και εξωτερικά. Με την σύνδεση περιοχών με διαφορετικές δυναμικές θα δοθεί η δυνατότητα να εξελιχθούν και οι πιο παραμελημένες, δημιουργώντας ένα σύστημα αλληλεξάρτησης. Ωστόσο σε περίπτωση που δεν επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, θα παραμείνει ένα δίκτυο που ενώνει τις περιοχές και θα ευνοεί τη συνεργασία τους. Δίκτυο Παραγωγής- Μεταποίησης: Η δημιουργία ενός τέτοιου δικτύου προϋποθέτει την επιλογή ορισμένων περιοχών- κόμβων, που η κάθε μία συμμετέχει σημαντικά σε διαφορετικό τομέα παραγωγής. Τα σημεία αυτά μπορεί να βρίσκονται σε διάφορα μέρη του νησιού και το κάθε ένα να παρουσιάζει ποικίλα δημογραφικά και οικονομικά στοιχεία. Στην επιλογή αυτών των σημείων αναφοράς, ένα ακόμη κριτήριο είναι ο φυσικός και πολιτιστικός πλούτος που παρατηρείται. Μέσω αυτού επιδιώκουμε τον συνδυασμό του αγροτικού τομέα με εναλλακτικές μορφές τουρισμού, καθώς το περιβάλλον της Ικαρίας μπορεί να υποστηρίξει τέτοιες μορφές. Αξίζει να σημειωθεί πως έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια στην καταγραφή ορεινών μονοπατιών για την εφαρμογή διαφόρων δραστηριοτήτων. Σε συνδυασμό όμως με τα παραπάνω θα πρέπει να οριστεί και ένα κέντρο του δικτύου, το οποίο αποτελεί την πιο ισχυρή περιοχή του χώρου μελέτης. Εδώ η πιο δυναμική περιοχή εμφανίζεται ο δήμος του Αγίου Κήρυκου, που είναι και η πρωτεύουσα του νησιού. Με βάση λοιπόν την επεξεργασία των στοιχείων από την ανάγνωση της περιοχής που έγινε πιο πάνω προκύπτουν οι βασικότεροι κόμβοι: Δήμος Αγίου Κήρυκου: αποτελεί τον κέντρο του δικτύου. Βρίσκεται στα νότια του νησιού, έχει κατοίκους και πολύ χαμηλά ποσοστά ανεργίας. Χαρακτηρίζεται αστικός οικισμός. Δ.Δ. Αγίου Κήρυκου: έχει κατοίκους, ενώ η άνεργοι είναι 55. Στηρίζεται η οικονομία του κυρίως σε δραστηριότητες τουρισμού και μεταποίησης. Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι τα Ιαματικά Λουτρά και το σπήλαιο του Δρακάνου, ο οικισμός του Καταφυγίου. Δ.Δ. Χρυσοστόμου: έχει 332 κατοίκους, είναι ορεινή περιοχή και το μεγαλύτερο ποσοστό ασχολείται με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Στην περιοχή υπάρχουν πολλά σπήλαια (Χάλαρης), παραδοσιακός οικισμός (Πλαγιά) και φυσικά οικοσυστήματα. Δ.Δ. Περδικίου: έχει 366 κατοίκους και είναι ορεινός οικισμός. Απασχολεί σημαντικό αριθμό στην γεωργία και στην κτηνοτροφία. Εμφανίζεται παραγωγή τοπικών προϊόντων και συγκεκριμένα μελιού. Δήμος Ευδήλου: χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο αγροτικός και ορεινός. Έχει κατοίκους και εμφανίζει τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας. Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού Δ.Δ. Ευδήλου: έχει 726 κατοίκους, ενώ εξαρτάται οικονομικά κυρίως από τον τουρισμό, τη γεωργία και σε μικρό ποσοστό από την αλιεία. Διαθέτει παραδοσιακούς οικισμούς Δ.Δ. Καραβόσταμου: έχει 524 κατοίκους και ο πληθυσμός του απασχολείται με τον τριτογενή τομέα, τη γεωργία και τη κτηνοτροφία. Δ.Δ. Δάφνης: οι κάτοικοι ανέρχονται στους 520, που στο μεγαλύτερο ποσοστό ασχολούνται με το γεωργικό και τον κτηνοτροφικό τομέα. Διαθέτει φυσικό πλούτο (σπήλαιο Ακαμάτρας). Δ.Δ. Φραντάτου: διαθέτει 658 κατοίκους, οι οποίοι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους ασχολούνται με τη κτηνοτροφία.

30 Δήμος Ραχών: βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Ικαρίας και κατοικείται από ανθρώπους και έχει μικρά ποσοστά ανεργίας. Χαρακτηρίζεται καθαρά αγροτικός και ορεινός δήμος. Δ.Δ. Ραχών: συγκεντρώνει τους περισσότερους κατοίκους του δήμου, οι οποίοι ανέρχονται στους Ενώ σημαντικός είναι και ο αριθμός ανέργων. Στην περιοχή αυτή το μεγαλύτερο τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού ασχολείται με τον τουρισμό και την γεωργία- κτηνοτροφία. Εδώ παράγεται και το γνωστό κρασί της Ικαρίας. Σημαντικός αριθμός ασχολείται με τις μεταποιητικές διαδικασίες. Διαθέτει αξιόλογο πολιτιστικό και φυσικό πλούτο (Νας-αρχαία πόλη και ποτάμι) Δ.Δ. Πολυκάρπου: διαθέτει 649 κατοίκους. Οικονομικά στηρίζεται στον τριτογενή τομέα και στις παροχές του τουρισμού, ενώ γίνονται προσπάθειες για ενισχύσει του αλιευτικού τομέα. Στην περιοχή υπάρχει και το Μοναστήρι της Παναγίας στο Μουντέ. Δ.Δ. Καρκιναγρίου: αποτελείται από 351 κατοίκους, ενώ μηδαμινά είναι τα ποσοστά ανεργίας. Στην περιοχή εμφανίζεται έντονη δραστηριότητα γεωργία και κτηνοτροφίας, όμως πιο μικρή είναι η αλιευτική. Χάρτης: Προτεινόμενο Δίκτυο Παραγωγής- Μεταποίησης- Πολιτισμού Πηγή: Επεξεργασία Δεδομένων από την Ομάδα Εργασίας

31 Διανομή Δραστηριοτήτων: Στους Κόμβους: Σε κάθε κόμβο ή κέντρο ξεχωριστά, στόχος είναι να αναπτύσσονται μια σειρά από δραστηριότητες, σύμφωνα με τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά, τις ανάγκες και τις ελλείψεις που παρουσιάζει. Ο κάθε κόμβος θα παρουσιάζει την δική του παραγωγική δραστηριότητα. Στον παρακάτω χάρτη μπορούμε να δούμε χωρικά τον συνδυασμό του αγροτικού τομέα με τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Ακόμη, ο διαχωρισμός των περιοχών σε αγροτικό ή αστικό, βοηθά στην κατανομή των δραστηριοτήτων στις περιοχές, δηλαδή στις ενέργειες, όπου θα δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα. Χάρτης: Διανομή Δραστηριοτήτων στους κόμβους Πηγή: Επεξεργασία Χάρτη από την Ομάδα Εργασίας

32 Στους Τομείς Παραγωγής : Είναι σαφές πως σε κάθε τομέα παραγωγής οι στόχοι είναι διαφορετικοί και σχετίζονται με τις δυνατότητες ανάπτυξης της Ικαρίας ( πλουτοπαραγωγικές πηγές, γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά). Δεν είναι δυνατό να εξελιχθούν όλα τα επίπεδα του κάθε τομέα. Επιδιώκουμε λοιπόν: - Στον πρωτογενή τομέα: την παραγωγή βιολογικών προϊόντων, που προσφέρονται για το έδαφος της Ικαρίας και ανήκουν στην τοπική παραγωγή της. Προτείνεται η ενδυνάμωση της παραγωγής του κόκκινου κρασιού, του μελιού. Ακόμη, φρούτα εποχής (μήλα, σταφύλια, πεπόνια, καρπούζια, σύκα, κάστανα), κηπευτικά (ντομάτες, λάχανα, αγγούρια, φασόλια, πιπεριές), καρύδια. Στον τομέα αυτόν συμμετέχουν και οι τρεις δήμοι, καθώς διαθέτουν ορεινές περιοχές και εμφανίζουν ήδη κάποια δραστηριότητα. - Στον δευτερογενή τομέα: που αφορά το τμήμα της μεταποίησης, δηλαδή της επεξεργασίας και της συσκευασίας των προϊόντων του πρωτογενή τομέα. Τα προϊόντα του τομέα αυτού θα είναι τα γλυκά κουταλιού και συγκεκριμένα το γλυκό τριαντάφυλλο, το κρασί. Στο τομέα της μεταποίησης θα συμμετέχουν οι δήμοι του Αγίου Κήρυκου και του Ευδήλου, που είναι οι μεγαλύτεροι, βρίσκονται στις δύο πλευρές του νησιού και διαθέτουν και οι δύο λιμάνι Στον τριτογενή τομέα: χρειαζόμαστε ανάπτυξη σε δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι το τοπικό, που να σχετίζεται με το εμπόριο και τη διανομή προϊόντων στο εσωτερικό του νησιού και θα είναι ανεπτυγμένο σε περιορισμένη κλίμακα. Σε αυτό θα δραστηριοποιηθούν όλοι οι δήμοι, ώστε να μπορούν να διανέμουν τα προϊόντα που παράγουν. Το δεύτερο είναι υπερτοπικό και αφορά τις εμπορικές σχέσεις με την υπόλοιπη περιφέρεια, την ηπειρωτική χώρα και το εξωτερικό. Στον τομέα αυτό θα συμμετέχουν ο δήμος του Αγίου Κήρυκου και ο δήμος του Ευδήλου, αφού διαθέτουν και οι δύο μεταποιητική δραστηριότητα και διαθέτουν λιμάνι. Στο τομέα αυτό ανήκει και ο τουρισμός. Μέσω αυτού του προγράμματος στοχεύεται η δημιουργία προϋποθέσεων εναλλακτικών μορφών τουρισμού και πιο συγκεκριμένα αγροτουρισμού. Στο τομέα αυτό θα δραστηριοποιηθούν και οι τρεις δήμοι, αφού και στους τρεις υπάρχει αφθονία πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, αλλά και δραστηριότητα του πρωτογενούς τομέα.

33 Δίκτυο Μεταφορών – Σύνδεσης: Το δίκτυο αυτό είναι άμεσα συνδεδεμένο με αυτό του παραγωγικού τομέα και συμβάλλει στην σωστή και ομαλή λειτουργία του, αλλά και στη γρήγορη διακίνηση των προϊόντων. Έτσι κρίνεται απαραίτητος ο σχεδιασμός στο εσωτερικό του νησιού, που θα συνδέει τα κέντρα του παραγωγικού δικτύου, ώστε η επαφή τους να είναι άμεση και εύκολη και να μην επηρεάζεται ο κύκλος της παραγωγής. Στο επόμενο στάδιο θα πρέπει να εξασφαλιστεί η σύνδεση του κεντρικού κόμβου, του Άγιου Κήρυκου, με τα νησιά της υπόλοιπης περιφέρειας, με την κεντρική Ελλάδα μέσω του Πειραιά, τη βόρεια Ελλάδα μέσω της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας και με περιοχές εκτός των ελληνικών και ευρωπαϊκών συνόρων , όπως τα παράλια της Τουρκίας. Πιο συγκεκριμένα προτείνεται η άμεση σύνδεση του Ευδήλου και του Αρμενιστή, ο δρόμος Αεροδρόμιο- Περδίκι, ώστε να έρθει πιο κοντά το αεροδρόμιο στη βόρεια Ικαρία. Ακόμη η διαδρομή Στελί- Φραντάτο- Ράχες, Κάλαμος- Νας και Κουνιάδοι- Κάτω- Προεσπέρα. Επίσης, οι οδικοί άξονες της βορειοδυτικής και κεντρικής Ικαρίας καθώς και η βόρειο-ανατολική προσπέλαση στο αεροδρόμιο. Χάρτης: Προτεινόμενο Δίκτυο Σύνδεσης με την Περιφέρεια και την Ηπειρωτική Ελλάδα Πηγή: Επεξεργασία Δεδομένων από την Ομάδα Εργασίας Χάρτης: Προτεινόμενο Δίκτυο Διασυνοριακής Συνεργασίας Πηγή: Επεξεργασία Δεδομένων από την Ομάδα Εργασίας

34 Εξειδίκευση Ανθρώπινου Δυναμικού: Η κίνηση αυτή θα δώσει τη δυνατότητα στους ανθρώπους που θα ασχοληθούν με αυτά τα προγράμματα αγροτουρισμού, παραγωγής βιολογικών προϊόντων να είναι γνώστες των νέων μεθόδων και τρόπων παραγωγής, αλλά και στο διοικητικό και οικονομικό τομέα.   Κίνητρα Ενασχόλησης: Θεωρείται απαραίτητη η ενασχόληση, σε ένα τέτοιο πρόγραμμα, ανθρώπων με γνώσεις στο διοικητικό, οικονομικό, τουριστικό, και στον αγροτικό τομέα. Έτσι, είναι σημαντικό το κράτος να δώσει κίνητρα σε νέους ανθρώπους με γνώσεις και θέληση να ασχοληθούν με μία τέτοια προσπάθεια, χρηματοδοτώντας και προστατεύοντάς τους οικονομικά. Οι κινήσεις αυτές αφενός θα διευρύνουν την οικονομία, αφετέρου θα δημιουργήσουν υποδομές για να περιοριστεί το φαινόμενο της εσωτερικής μετανάστευσης.   Πολιτική Δράση: Για την επίτευξη ενός τέτοιου προγράμματος, απαραίτητη έως και καθοριστική είναι η επέμβαση στης πολιτείας. Αρχικά, σε θεωρητικό επίπεδο με την δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου, που να καθορίζει τις αρχές του προγράμματος. Στη συνέχεια σε πρακτικό, αφενός με την εφαρμογή του, αφετέρου με την οικονομική, νομική, εκπαιδευτική υποστήριξη του ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο θα συμμετέχει στο πρόγραμμα. ΄Γ Μέρος Σχεδιασμού Η επιλογή αυτού του σχεδιασμού παρακολούθησης απαιτεί διαχρονικότητα. Στη φάση αυτή εξετάζεται και αξιολογείται ο προτεινόμενος σχεδιασμός του δικτύου, ο τρόπος λειτουργίας και εφαρμογής του. Για την μελέτη αυτών των ζητημάτων είναι σκόπιμο να τεθούν κάποιοι δείκτες, οι οποίοι θα μπορούν να αποδίδουν την εικόνα της λειτουργίας του δικτύου σε κάθε περίοδο παρακολούθησης. Βέβαια, αξίζει να σημειώσουμε πως οι δείκτες αυτοί είναι δυνατό να εμπλουτίζονται με νέους κατά την πάροδο του χρόνου, καθώς οι συνθήκες εφαρμογής του αλλάζουν. Τέτοιοι δείκτες αξιολόγησης της εξέλιξης του προγράμματος μπορούν να θεωρηθούν: - Η μεταβολή του πληθυσμού και της ανεργίας, επιδιώκοντας την αύξηση της συγκέντρωσης του μόνιμου πληθυσμού και μείωση του ποσοστού ανεργίας. - Η μεταβολή της απασχόλησης ανά κλάδο εργασίας. - Η μεταβολή των οικονομικών δεδομένων: στοχεύοντας την αναθέρμανση του πρωτογενή τομέα ( γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία) και σύνδεση με τον μεταποιητικό τομέα παράγοντας βιολογικά τοπικά προϊόντα. - Η διεύρυνση της τουριστικής οικονομίας, νέες μορφές εναλλακτικού τουρισμού. - Η διεύρυνση των εμπορικών σχέσεων. Βέβαια, για την παρακολούθηση του σχεδιασμού είναι αναγκαία η σύσταση ενός θεσμικού οργάνου από την τοπική διοίκηση, το οποίο θα αξιολογεί και θα επαναπροσδιορίζει, όπου και όταν αυτό είναι απαραίτητο, την πορεία του δικτύου. ΠΗΓΕΣ: - Παρατηρώντας το Πειραιά , Κ. Βαλεριάνου, Ε. Παναγιωτάτου - Παρατηρώντας το Αιγαίο, Ε. Παναγιωτάτου, Κλαμπατσέα

35 7. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Το νησί της Ικαρίας αποτελεί μία απομονωμένη- ξεχασμένη περιοχή μαζί με τα υπόλοιπα νησιά της περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου, όπου ανήκει.   Η διαχρονική αυτή κατάσταση έχει αποτέλεσμα την σύνθεση της σημερινής πραγματικότητας. Παρατηρείται λοιπόν, σταδιακή μείωση του πληθυσμού (λόγοι υπογεννητικότητας ή εσωτερικής μετανάστευσης) από τη μία, ενώ από την άλλη αύξηση των ποσοστών της ανεργίας και μάλιστα στις νέες ηλικίες. Συγχρόνως και σε άμεση σύνδεση με τα προηγούμενα είναι η στασιμότητα ή η μείωση των ποσοστών στην ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα (καλύπτει τη ζήτηση της εσωτερικής αγοράς), ενώ αντίθετα εμφανίζεται σημαντική αύξηση του τριτογενή και δευτερογενή τομέα σχετικά με την παροχή κατά κύριο λόγο τουριστικών υπηρεσιών.   Βασικός μας στόχος είναι να επανέλθει και να διατηρηθεί η ισορροπία στην παραγωγική διαδικασία, ώστε να μην προκαλούνται μεγάλες ανισότητες όπως συμβαίνει με τα σημερινά δεδομένα. Επιδιώκουμε, αρχικά την αναδιοργάνωση του πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, αξιοποιώντας της πλουτοπαραγωγικές πηγές του τόπου, με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και εισάγοντας νέες τεχνικές και μεθόδους. Έτσι, προτείνουμε το σχεδιασμό ενός δικτύου παραγωγής- μεταποίησης που να ικανοποιεί τους στόχους αυτούς. Σε αυτό συμμετέχουν και οι τρεις δήμοι, ωστόσο επιλέγονται συγκεκριμένα δημοτικά διαμερίσματα, όπου υπάρχουν οι αναπτυξιακές δυνατότητες. Ωστόσο απαιτείται ο καθορισμός ενός κέντρου, το οποίο θα οργανώνει το υπόλοιπο δίκτυο. Στην περίπτωσή μας είναι η περιοχή του Αγίου Κήρυκου. Συγχρόνως, λαμβάνοντας υπόψη τη σημαντική πολιτιστική και φυσική κληρονομιά σε συνδυασμό με την άνοδο της τουριστικής κίνησης τα τελευταία χρόνια αποφασίσαμε την δημιουργία ενός σχεδιασμού, όπου θα περιλαμβάνονται τα πολιτιστικά και φυσικά στοιχεία (ιαματικά λουτρά, παραδοσιακοί οικισμοί, σπήλαια), τα οποία αφενός παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον, αφετέρου βρίσκονται σε συνάρτηση με τις περιοχές του πρώτου δικτύου. Ουσιαστικά επιδιώκουμε την διεύρυνση του πρώτου δικτύου, ώστε να εισάγουμε στην Ικαρία μορφές εναλλακτικού τουρισμού. Ακόμη, σημαντικός παράγοντας για τη υλοποίηση του προγράμματος είναι και ο καθορισμός ενός δικτύου μεταφορών, που θα διευκολύνει τη μετακίνηση στο εσωτερικό του νησιού, αλλά και προωθεί τα παραγόμενα προϊόντα εκτός των συνόρων του.   Επίσης, στοχεύουμε στη διαχρονική λειτουργία, εξέλιξη και αναπροσαρμογή του δικτύου, με βάση τις συνθήκες που ισχύουν σε κάθε περίπτωση. Τέλος, θα πρέπει να τονίσουμε πως μέσω αυτής της πρόταση πρωτίστως ενδιαφερόμαστε για μία ολοκληρωμένη βιώσιμη ανάπτυξη και όχι μόνο για την προσωρινή τόνωση της οικονομίας.  

36 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικό Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Βορείου Αιγαίου Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων Μελέτη Τουριστικής Ανάπτυξης Βορείου Αιγαίου Πρόγραμμα του Ε.Ο.Τ.- Εκπόνηση Sanergon Α.Ε «Σχεδιασμός Ενός Δικτύου Πολιτισμού Στην Περιφέρεια του Βορείου Αιγαίου» Ζάμπια Αδάμου «Αναπτυξιακές Προοπτικές Στην Κατεύθυνση της Αειφόρου Ανάπτυξης Του Νομού Χίου» Αγγέλη Φανή, Μουστάκα Γεωργία 5. Παρατηρώντας τον Πειραιά… Επιμέλεια: Κ. Βαλεριάνου, Ε. Παναγιωτάτου Σύμβουλοι: Ε. Κλαμπατσέα, Ι. Σαγιάς 6. Παρατηρώντας το Αιγαίο Ε. Κλαμπατσέα, Ε. Παναγιωτάτου 7. Διαδικτυακές Πηγές a b c. maps.gr d.


Κατέβασμα ppt "ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ"

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google