Χειριστήρια.

Παρουσίαση με θέμα: "Χειριστήρια."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Χειριστήρια

2 Χειριστήρια δεν παίζουν συνήθως στο σχεδιασμό ενός προϊόντος τον κυρίαρχο ρόλο. Και όμως είναι σε συσκευές συχνά τα μοναδικά στοιχεία που στο σημερινό ηλεκτρονικό black-box-κόσμο μας πληροφορούν για τις πρακτικές λειτουργίες. Ο σχεδιασμός των ενδείξεων χειριστικών στοιχείων είναι ιδιαίτερα αποφασιστικός για τη χρηστικότητα και σε ορισμένες περιπτώσεις όπως πχ σε αντικείμενα άμεσης ανάγκης εξαιρετικά σημαντικός. Η χρήση του πυροσβεστήρα πρέπει να είναι εφικτή σε κατάσταση υψηλού στρες και πανικού και μάλιστα χωρίς διάβασμα των οδηγιών χρήσης. Μια ιστορική σύγκριση χειριστικών στοιχείων μας δείχνει ότι η τεχνική πρόοδος διαβάζεται πολύ καλά στην εξέλιξη της: Χειριστήρια της εποχής του ατμού χαρακτηρίζονταν από μεγάλη καταβολή δύναμης και μακρύ δρόμο χρήσης. Η γραφομηχανή είναι ένα καλό παράδειγμα όπου με την εξέλιξη της τεχνικής η χρήση γινόταν ολοένα και ευκολότερη όπως και ο δρόμος των στοιχείων λειτουργίας μικρότερος, με συνέπεια να γίνεται η σχέση με την λειτουργία συνεχώς μικρότερη και οι ενδείξεις φυσικά έμμεσες και πιο δυσκολονόητες.

3 Αυτή η εξέλιξη όταν έφτασε στους διακόπτες αγγίγματος (μέσω αισθητήρων) και πιο μακριά δηλαδή σε συσκευές εφαρμογής φωτοκύτταρων, αντιμετώπισε το ζενίθ της. Μετά έγιναν κάποια βήματα προς τα πίσω επειδή η τεχνική είχε γίνει τόσο έμμεση όσο και ανώνυμη προκαλώντας μεγάλες ανασφάλειες. Σε ανανσέρ και βρύσες με φωτοκύτταρα συχνά δεν ξέραμε από που και πώς ξεκινάει μια λειτουργία που μας χρειαζόταν άμεσα. Δεν υπήρχαν οπτικές ενδείξεις ούτε απτική ή ακουστική δυνατότητα ανάδρασης. Τα συστήματα αυτά έχουν βελτιωθεί με απλούς τρόπους με το χρόνο. Μέσω της γνώσης ότι τέτοιου είδους ανωνυμία δεν επιτρέπει την σχέση του ανθρώπου με το τεχνολογικό του άμεσο περιβάλλον, μας ώθησε αντί για αισθητήρες να ξαναεφαρμόσουμε πλήκτρα. Τα σημερινά κουμπιά όμως – σε σχέση με αυτά της παλιάς γενιάς- κάνουν ελάχιστο δρόμο και επιβεβαιώνουν την επαφή μέσω απτικής και ακουστικής ανατροφοδότησης την στιγμή της χρήσης και μάλιστα με μεγάλη ακρίβεια. Αυτή η γενιά ηλεκτρονικών συσκευών έχει μια αυτονόητη σχέση προς τον άνθρωπο και γι’ αυτό έχει επικρατήσει.

4 Σ 78 αβ40 Παράδειγμα διακόπτες. Ένας απλός διακόπτης έχει δύο λειτουργίες. Του ανάματος και του σβησίματος. Επειδή αυτές οι δύο λειτουργίες αναιρούν η μία την άλλη είναι σωστό να σχεδιαστούν σαν ενδείξεις με σαφήνεια. Στην εικόνα βλέπουμε διάφορους τρόπους εφαρμογής.

5 Σε αντικείμενα που χειριζόμαστε από μια συγκεκριμένη θέση, θα πρέπει να ταξινομούμε τους διακόπτες κατά τον λεγόμενο φυσικό κανόνα (Μουρέλλ 1971 σ. 289). Αυτός ο φυσικός κανόνας λεει ότι μια κίνηση διακόπτη προς τα δεξιά ή προς τα μπρος η προς τα πάνω είναι περισσότερο και ότι μια μετακίνηση προς τα αριστερά ή προς τα κάτω ή πίσω λιγότερο. Το κατά πόσο αυτό είναι φυσικός νόμος μπορεί να αμφισβητηθεί και θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια πολιτισμική σχέση στο δικό μας πολιτισμικό χώρο. Σίγουρο είναι ότι εμείς γράφουμε και διαβάζουμε από αριστερά προς τα δεξιά και ότι αυτή η κατεύθυνση συσχετίζεται με το «περισσότερο». Όταν σχεδιάζουμε για το τον δικό μας πολιτισμικό χώρο τότε μπορούμε να πούμε ότι αυτός ο κανόνας έχει λόγο να εφαρμοστεί.

6 Στα επόμενα παραδείγματα φαίνεται αυτό καλύτερα
Στα επόμενα παραδείγματα φαίνεται αυτό καλύτερα. Πρόκειται για διακόπτες ηλεκτρικής κουζίνας που δεν καλύπτουν μόνο την λειτουργία του ανοικτού και κλειστού κυκλώματος αλλά και αρκετές βαθμίδες ταξινομημένες γύρο από ένα κύκλο. Διακόπτες περιστροφής είναι οι κατάλληλοι για την κουζίνα γιατί μπορούμε να τους παρακολουθούμε από μακριά και να βεβαιωθούμε αν είναι σβηστοί.

7 Σ79 αβ41 Οι διακόπτες αυτοί είναι αντιφατικοί, επειδή η λαβή οι αριθμοί και η ένδειξη για το μηδέν κινούνται ταυτόχρονα. Για καλό σχεδιασμό θα έπρεπε να στέκονται οι αριθμοί και να κινείται η ένδειξη με τη λαβή, ή η γραμμή της ένδειξης να είναι σταθερή και να κινείται η λαβή με τους αριθμούς. Έτσι δημιουργείται σχέση με την κατάσταση που επικρατεί.

8 Ξένη μας φαίνεται και η ταξινόμηση των βαθμίδων
Ξένη μας φαίνεται και η ταξινόμηση των βαθμίδων. Αντίστροφα προς το νόμο του Μουρέλλ όπου η στροφή προς τα δεξιά σημαίνει αύξηση, εδώ γίνεται μέσω στροφής προς τα αριστερά. Σωστό είναι όμως ότι στο ξεκίνημα του μαγειρέματος συνήθως ανάβουμε στο φουλ και αργότερα κατεβάζουμε την ένταση της θερμότητας. Μπορούμε να πούμε ότι το ξεκίνημα με το ΙΙΙ εκπροσωπεί τον φυσικό νόμο, το χαμήλωμα όμως προς τα δεξιά παραμένει ξενικό.

9 Σ 80 αββ 42 Για τα μάτια της κουζίνας μας αρκούν οι βαθμιδωτές ενδείξεις, για τη ρύθμιση του φούρνου ή για την ένταση του ήχου μιας στερεοφωνικής συσκευής ή φωτισμού χρειαζόμαστε την αβαθμίδωτη ρύθμιση. Ανάλογα με τις δυνατότητες της ρύθμισης διαφέρει ο δρόμος και η δύναμη και μαζί μ’ αυτά και ο σχεδιασμός των ενδείξεων.

10 Σ81 αβ 43 Τα κουμπιά αυτά μας δείχνουν με τους αυξάνοντες αριθμούς την μείωση της λεπτότητας και της ακρίβειας. Το κουμπί 1 παραπέμπει με την καλή απτική του και την λεπτή δομή της κλίμακας σε λεπτομερή χρήση και αν εδώ επεμβαίνουμε με τις άκρες των δακτύλων μας, μπορούμε να πούμε ότι στο παράδειγμα 2 έχουμε ήδη ένα ξετύλιγμα μεταξύ αντίχειρα και δείκτη. Λόγω της αριάς απτικής δομής και χονροκομένης κλίμακας περιμένουμε μεγαλύτερη ανακρίβεια.

11 Σ81 αβ 43 Η χονδροκοπιά αυξάνεται στο 3 και στο 4 σε τέτοιο βαθμό που δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε ότι μ’ αυτά τα κουμπιά θα ρυθμίσουμε με ακρίβεια ή λεπτότητα. Αυτού του είδους στοιχεία ταιριάζουν περισσότερο σε καπάκια δοχείων ή σε διακόπτες βρύσης, όπου στο κλείσιμο χρειαζόμαστε κάποια δύναμη.

12 if

13 Παράδειγμα αυτόματη ομπρέλα.
Στοιχεία χειρισμού δεν υπάρχουν φυσικά μόνο σε διακόπτες και κουμπιά. Άλλο ένα καλό παράδειγμα υπάρχει στον αυτοματισμό της ομπρέλας που λειτουργεί με τελείως άλλο τρόπο. Πιέζοντας στην κατεύθυνση που δείχνει το βέλος απασφαλίζουμε και στη συνέχεια η ομπρέλα ανοίγει. Στο πρώτο παράδειγμα (Α) μπορούμε να διακρίνουμε λόγω του διάφανου πλαστικού υλικού μια απόσταση του κουμπιού αυτού και χειρολαβής. Αυτή την απόσταση μπορούμε να την ερμηνεύσουμε σαν δρόμο για την απασφάλιση. Επειδή όμως λείπουν οι ενδείξεις για πιάσιμο ή για κατεύθυνση δείχνει το στοιχείο αυτό περισσότερο σαν καπάκι.

14 Σ 90 αββ55 Οι ενδείξεις του δεύτερου παραδείγματος είναι αρκετά καλύτερες. Μέσω των κύκλων που ολοένα και μικραίνουν και της ένδειξης της οπισθοχώρησης (δρόμου) με το κενό φαίνεται πώς και σε ποια κατεύθυνση θα κινηθεί το δάχτυλο μας.

15 Παράδειγμα τιμόνι.

16 Συμπέρασμα. Στα χειριστήρια υπάρχει πάντα λόγω πιασίματος και χειρισμού από τον χρήστη η απτική σχέση. Οπτικά πρέπει να μεταφέρουμε αν το στοιχείο θα το μετακινήσουμε με τις άκρες των δακτύλων με την παλάμη το πόδι κλπ. Επίσης πρέπει να φαίνεται ο τρόπος του πιασίματος (περιστροφή, πίεση τράβηγμα ή συνδυασμοί) η κατεύθυνση της κίνησης και η περίπου δύναμη που θα χρειαστεί. Αν συγκρίνουμε αυτό το κεφάλαιο με το προηγούμενο για ρύθμιση και προσαρμογή θα ανακαλύψουμε ότι υπάρχουν κοινά σημεία στοιχείων χειρισμού και μπορούν μεν να χρησιμοποιηθούν για ρύθμιση αλλά η ίδια η ρύθμιση είναι κάτι άλλο. Ενδείξεις για ρύθμιση είναι για πριν και για μετά τη χρήση, ενώ τα χειριστήρια επικεντρώνονται στη διαδικασία της ρύθμισης. Ρυθμίζουμε το φωτιστικό αλλάζουμε το ύψος της καρέκλας στο ένα, αλλά στο άλλο κινούμε τον διακόπτη τα κουμπιά κλπ και αυτά είναι που ξεκινάν την διαδικασία άμεσα. Πολλά στοιχεία χειρισμού έχουν τον προορισμό να προξενούν την λειτουργία από κάτι άλλο και έχουν μόνον μέσω αυτού με στην ίδια τη λειτουργία συμμετοχή.

17 Ενδείξεις σε χειριστήρια συμπεριλαμβάνουν δυο επίπεδα σημασίας:
Την επικοινωνία για την χρήση του χειριστηρίου. Την παρουσίαση της σχέσης προς το συμβάν που ακολουθήσει. Ενδείξεις χειρισμού προσπαθούν μέσω αφαίρεσης, πχ των αναλογιών οι των κινήσεων να μας μεταφέρουν τις ικανότητες των αντικειμένων. Οι πιθανότητες είναι όμως περιορισμένες και συχνά πρέπει να καταφύγουμε σε γραφικά στοιχεία για να εξασφαλίσουμε την ασφαλή χρήση.

18 Ακρίβεια. Τον καιρό του αυστηρού φανκτιοναλισμού είχαν πάντα οι ενδείξεις για ακρίβεια στο σχεδιασμό ιδιαίτερη προτίμηση. Στη συμβολική τους διάσταση εκφράζουν καθαρότητα τρόπου σκέψης και αποτίναξη κάθε συναισθηματισμού, πράγμα που σημαίνει την εκπροσώπηση μιας λειτουργικής άποψης. Ακρίβεια είναι όμως και έκφραση τεχνικής προόδου -σε αντίθεση προς την χειροποίητη παραγωγή που τείνει προς το ανθρώπινο και το λανθασμένο- που προσέφερε την εξέλιξη καινούργιων τεχνολογιών, ακριβέστατα εργαλεία και μηχανές και μαζί μ’ αυτά και προϊόντα με μεγαλύτερη ακρίβεια. Ένα χαρακτηριστικό της ακρίβειας είναι το απλησίαστο και το αποστασιοποιημένο από το ανθρώπινο χέρι που ερμηνεύεται σαν άψογη λειτουργία όταν δεν επεμβαίνει ο άνθρωπος και αν πρέπει να επέμβει να το κάνει με πολύ προσοχή ευαισθησία και με το μέγιστο δυνατό έλεγχο.

19 Αντίθετα μολονότι η ακρίβεια απορρίπτει οτιδήποτε ανθρώπινο και συναισθηματικό βλέπουμε ότι ακριβώς αυτά τα προϊόντα που εκφράζουν την υψηλή ακρίβεια έχουν για τον άνθρωπο υψηλή συναισθηματική αξία. Ψυχολογικές εξηγήσεις υπάρχουν πολλές. Η τεχνική ακρίβεια μπορεί πχ να βοηθήσει ανθρώπους να καλύψουν ή ακόμα και να ξεπεράσουν ανασφάλειες και φόβους, ή αν χρειαστεί να εμφανίσουνε μια εξωτερική εικόνα κύρους και ισχύος όπως γίνεται με την στρατιωτική τεχνολογία και εξοπλισμό. Προσωπικά αντικείμενα όπως αναπτήρες, στυλό, ωρολόγια κλπ μεταφέρουν επίσης συχνά αυτά τα μηνύματα. Η δική μας παρατήρηση ασχολείται όμως με το σχεδιασμό πραγματικών λειτουργιών. Μέσω ενδείξεων μεταφέρουμε την ακρίβεια με την οποία λειτουργούν τέτοια αντικείμενα κάτι που μπορεί να έχει μεγάλη σημασία όπως σε επαγγελματικά μηχανήματα.

20 Παράδειγμα παχύμετρο. Σ’ ένα παχύμετρο έχει η ακρίβεια δύο σημασίες: Την ρύθμιση και το διάβασμα. Το παράδειγμα Α δείχνει ένα παχύμετρο κοινό, που διαβάζεται εύκολα άσχετα από ποια γωνία το κοιτάμε. Αυτό ενισχύεται και με το ημιγυαλιστερό επιχρωμιωμένο μέταλλο στον τομέα των μαύρων γραμμών χωρίς το μέταλλο να μας τυφλώνει. Οι ενδείξεις της μέτρησης ακρίβειας είναι καλές ο τομέας της χρήσης του μετρήματος και του διαβάσματος επίσης. Οι βίδες σταθεροποίησης με την καλή τους υφή επιφάνειας μεταδίδουν ότι αλλά και που η ακριβής ρύθμιση είναι εφικτή.

21 Σ94αββ56 Το παράδειγμα Β είναι μια εναλλακτική λύση που πέρασε κάποιες βελτιώσεις που έχουν σα στόχο να ενισχύσουν την εντύπωση πίεσης της μέτρησης. Το κάτω μέρος του κινητού τομέα μεγάλωσε και το κοφτό τέλος του έγινε στρόγγυλο, πράγμα που τονίζει την ενότητα της φόρμας και της σημασίας. Και τελικά τοποθετήθηκαν και οι δύο βίδες στο πάνω μέρος και βυθίσθηκαν ελαφρά.

22 Παράδειγμα μικρόμετρο.
Το παχύμετρο μετράει με την ακρίβεια ενός δέκατου του χιλιοστού. Το μικρόμετρο ένα χιλιοστό του χιλιοστού και συνεπώς έχει μια άλλη τελείως δόμηση. Ο τομέας μέτρησης, χειρισμού και ρύθμισης είναι πιο έντονα διαχωρισμένοι. Το έμβολο μέτρησης και ο μηχανισμός του βρίσκονται προφυλαγμένα μέσα στο όργανο και δείχνουν με τη μορφή τους σχεδόν σαν λεπτοί αισθητήρες που αγγίζουν μόνο αυτό που θα μετρήσουν. Το σημείο μέτρησης κρατιέται από το μεγάλο χαρακτηριστικό τόξο του οποίου η εγκάρσια τομή δεν είναι παράλληλη αλλά στη μέση φαρδαίνει σαν ένδειξη σταθερότητας, όπως στο γάντζο του γερανού. Η μετάδοση αυτής της σταθερότητας είναι σημαντική για την μέτρηση ακρίβειας και την πειστικότητα του οργάνου.

23 Σ95αββ57 Τελικά βλέπουμε πάνω στο τόξο τα πλακίδια που μας δείχνουν πως να πιάσουμε το όργανο για να μη μεταδοθεί η θερμοκρασία του χρήστη στο αντικείμενο και αλλοιωθεί το αποτέλεσμα. Αυτή η απόσταση ( το μη μου άπτου) των οργάνων αυτών συνεχίζεται και στο επόμενο παράδειγμα. Το όργανο αυτό δεν το κρατάει καν στα χέρια του ο χρήστης.

24 Σ96αββ58 Παράδειγμα όργανο μέτρησης επιφανειών. Εδώ πρόκειται για ένα όργανο που μπορεί να έχει και μεγάλη και με μικρή σκάλα μέτρησης ανάλογα με τον σκοπό που το χρησιμοποιούμε. Ένα κοινό χαρακτηριστικό έχουν όμως όλα: Την ακρίβεια. Οι ενδείξεις είναι η καθαρή απεικόνιση της υποδιαίρεσης με λεπτές γραμμές κυκλικά ταξινομημένες και τον επίσης λεπτό δείκτη. Η σαφήνεια της κλίμακας επιτρέπει την γρήγορη αντίληψη και κατάταξη της τιμής, δηλαδή του καλού διαβάσματος. Το κοινό πάχος της γραμμής και του δείκτη ενώνει αυτά τα δύο στοιχεία ώστε κάθε διαφορά του μετρήματος να γίνεται άμεσα αντιληπτή.

25 Σ98αββ59 Βλέπουμε τέσσερα παραδείγματα ωρολογίων χειρός με πολύ διαφορετικές ενδείξεις ακρίβειας.

26 Σ98αββ59 Το παράδειγμα 1 είναι η σπορ έκφραση, παραφορτωμένο με αριθμούς και κλίμακες, με αποτέλεσμα να εκφράζει περισσότερο πολυλειτουργικότητα παρά ακρίβεια, επειδή χάθηκε ή σαφήνεια. Το παράδειγμα 2 έχει μεν την σαφή δομή πάσχει όμως από έκφραση ακρίβειας λόγω δυσαναλογίας μεταξύ των λεπτών δεικτών για ακρίβεια και των μεγάλων διακοσμητικών αριθμών.

27 Σ98αββ59 Στο παράδειγμα 3 δε μεταφέρεται πια ακρίβεια. Η κυκλική πορεία των δεικτών χάνει τη σχέση της προς τα ορθογωνισμένα ψηφία. Εκτός αυτού έχουν μετατραπεί σε ρωμαϊκούς αριθμούς που στο κάτω μέρος κάθονται ανάποδα, πράγμα που δυσκολεύει το διάβασμα ακόμα περισσότερο. Το γεγονός ότι αυτό το ρολόι εκφράζει κάποια ακρίβεια οφείλεται στην αυστηρή φόρμα του μπρασελέ.

28 Σ98αββ59 Στο τέταρτο ρόλοι η πλάκα του ρολογιού έχει χαθεί σχεδόν τελείως, επειδή η δομή του μπρασελέ συνεχίζει χωρίς διακοπή. Τονίζεται η διακοσμητική λειτουργία και οι ενδείξεις χρόνου παρακμάζουν σε προσθήκη με αποτέλεσμα να μη μπαίνει θέμα ακρίβειας πια.

29 Σ99αββ60 Αυτό το παράδειγμα μας δείχνει ένα ρολόι με καλές ενδείξεις ακρίβειας. Οι ενδείξεις της πλάκας και οι δείκτες έχουν καλή σχέση καθαρή δομή και διαβάζονται πολύ εύκολα. Αυτή η εντύπωση ενισχύεται από την απλή και ευθεία γραμμή του μπρασελέ.

30 Συμπέρασμα. Ακρίβεια δεν προσδιορίζεται μόνο ποσοτικά δηλαδή με αυξανόμενη υποδιαίρεση, αλλά και ποιοτικά με όρους όπως λεπτότητα, αιχμηρότητα, βεβαιότητα, λογική, σαφήνεια, καθαρότητα κλπ. Ανάλογα μπορούμε και να παράγουμε χαρακτηριστικά όπως αυστηρή δόμηση, τέλειες επιφάνειες, υψηλή τάξη κ.α. Σε σχεδιασμό ακρίβειας δεν ασχολούμαστε με το αν κάτι λειτουργεί αλλά πως λειτουργεί, με πόση ακρίβεια. Σε αντίθεση με άλλες πρακτικές λειτουργίες έχει η ακρίβεια ένα χαρακτήρα αξιολόγησης, που δίνει στη συμβολική ερμηνεία μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος της περιγραφής ακρίβειας. ενδείξεων Τελικά μπορούμε να πούμε ότι στοχεύει περισσότερο την επίδοση επειδή όργανα ακρίβειας προϋποθέτουν την κατάλληλη επεξεργασία του υλικού, και την υψηλή απόδοση στην παραγωγή, ή αλλιώς: Αντικείμενα ακρίβειας εκπροσωπούν λιγότερο την χρηματική αξία και συμβολίζουν περισσότερο τον σεβασμό προς την τεχνική απόδοση.

31 Η σχέση με το ανθρώπινο σώμα.
Ορισμένα αντικείμενα έχουν στην χρήση τους πιο μακρόχρονη επαφή προς το ανθρώπινο σώμα από άλλα. Η απτική ποιότητα θα πρέπει επομένως να σχεδιαστεί με μεγαλύτερη προσοχή. Μια καρέκλα σε κάποιο εστιατόριο ποιότητας απαιτεί μεγαλύτερη αφοσίωση απ’ ότι ένα σκαμνάκι σε γυράδικο, και σε συσκευές χειρός όπως το ηλεκτρικό σίδερο, το τρυπάνι κλπ, πρέπει να λάβει υπ’ όψη του ο σχεδιαστής τις σωματικές προϋποθέσεις. Η εργονομία εξετάζει ποιες διαστάσεις τι βάρος κλπ από φυσιολογική άποψη ταιριάζουν πιο καλά στο ανθρώπινο σώμα, ενώ εμείς στο design θα ασχοληθούμε με τον σχεδιασμό αυτών των σχέσεων. Στον κόσμο της εργασίας και του σπορ γίνονται τέτοιες ενδείξεις αποδεκτές, ή ακόμα και απαιτούνται, αφού αυτοί οι δύο τομείς εξαρτούνται πολύ από αποδόσεις για κοινωνική καταξίωση, και εργονομικά σχεδιασμένα αντικείμενα υπόσχονται ακριβώς αυτές τις επιδόσεις. Σε άλλους τομείς όπως το σπίτι μπορεί αυτή η αποδοχή να μετατραπεί σε απόρριψη αν οι ενδείξεις γίνουν αντι-αριστοκρατορικές ή θυμίζουν αντικείμενα αναπηρικής βοήθειας.

32 Παράδειγμα καρέκλα. Στο πρώτο παράδειγμα πρόκειται για την καρέκλα Zickzack του Gerrit Rietveld (De Stijl) που λόγω της επιθετικής της οξύτητας δεν μπορούμε να την αποκαλέσουμε προσαρμοσμένη στο ανθρώπινο σώμα. Η αλήθεια είναι ότι μέσα σε λίγο χρόνο θα προκύψουν πόνοι στα οπίσθια και στην πλάτη, που σημαίνει ότι η χρηστική της αξία είναι ιδιαίτερα περιορισμένη. Για την παρατήρηση των ενδείξεων είναι επίσης σημαντικό ότι δείχνει πολύ περισσότερο εχθρική προς το ανθρώπινο σώμα από ότι είναι στην πραγματικότητα.

33 Σ103αββ63 Αυτή η καρέκλα έχει ενδείξεις προσαρμογής προς το σώμα. Κάθισμα και πλάτη έχουν μια μικρή πλαστικότητα που δείχνει ότι οι δυνάμεις του σώματος που θα καθίσει μπορούν να απορροφηθούν μέσα στις μεγάλες επιφάνειες. Οι γωνίες της πλάτης και του καθίσματος έχουν στην κατάληξη τους τόσο μαλακιά φόρμα, πράγμα που μας αφήνει να συμπεράνουμε ότι δεν θα υπάρχουν σημεία πίεσης ακόμα και αν θα έλειπε η ταπετσαρία. Γενικά όλη η μορφή μας δίνει την εντύπωση ότι η καρέκλα θα μας επιτρέψει ελεύθερες κινήσεις και θα δώσει άνεση στο κάθισμα μας.

34 Κάθισμα αυτοκινήτου με εργονομικές ενδείξεις.
Σ’ αυτό το παράδειγμα εμφανίζεται η σχέση με το σώμα ακόμα πιο έντονα. Οι απαιτήσεις προς το υλικό και την απτικότητα του είναι αρκετά ψηλές διότι οι δυνατότητες κίνησης είναι περιορισμένες και ο χρήστης πιθανώς να βρεθεί καθιστός επί πολλές ώρες. Ο ιδιαίτερα εργονομικός σχεδιασμός μας μεταφέρει μια εικόνα καθίσματος που θα μπορούσαμε να πούμε ότι θυμίζει τόπο εργασίας και το ανάλογο κάθισμα. Η θέση αυτή έχει απίθανες δυνατότητες προσαρμογής που μεταφράζονται σε δύο πράγματα: καταμερισμός της πίεσης του σώματος σε μεγάλες επιφάνειες και ιδανικό κράτημα. Η προσαρμογή και η άνεση που μας υπόσχεται το προϊόν αυτό δεν είναι αυτή του μαξιλαριού και της τέλειας χαλάρωσης, αλλά στοχεύει στην απελευθέρωση των αισθήσεων για την συγκέντρωση του νου μας στην κυκλοφορία.

35 Παράδειγμα ηλεκτρικό σίδερο.
Η ένδειξη της χειρολαβής μετατρέπει το σίδερο σε εργαλείο που υπόσχεται καλό κράτημα και μακρόχρονη χρήση χωρίς καταβολή μεγάλης δύναμης. Η μικρή γωνία κλίσης της λαβής, το βαθούλωμα για τον αντίχειρα, η επιφάνεια για την παλάμη και το στρογγύλεμα στο κάτω μέρος για τα δάχτυλα δεν αποτελούν μόνο μια φόρμα ενότητας υψηλής εργονομικής λειτουργίας, αλλά το μεταφέρουν και σαν μεμονωμένες ενδείξεις. Η απτικότητα ενισχύεται από την εφαρμογή μαλακού αφρώδους υλικού που έχει καλές ιδιότητες για μακρόχρονη χρήση. Αυτό μεταφέρεται με το μαύρο χρώμα και την υφή της επιφάνειας.

36 Πιστολάκι με διαφορετικές λαβές.
Η υπερβολική κωνικότητα της λαβής του δεξιού παραδείγματος δεν μας εμπνέει για καλό κράτημα αλλά περισσότερο για δυσχρηστία και ξεγλίστρημα από το χέρι. Το τέλος της λαβής είναι πολύ στενό και δεν υπάρχει καμία αντίσταση αν μας γλιστρήσει με αποτέλεσμα να μας πέσει και να σπάσει. Η λαβή του αριστερού παραδείγματος έχει χαρακτήρα συσκευής χειρός. Η διάμετρος έχει καλό μέγεθος και το στρογγύλεμα δείχνει ευχρηστία. Στο τέλος της έχει μια απαλή κόντρα για να αποτρέψει κάποιο πιθανό γλίστρημα του χεριού. Βασικά δεν αναλύουμε πραγματικά το γλίστρημα αφού αυτό θα μπορούσε να συμβεί και με το δεξί παράδειγμα. Σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι η κωνικότητα μας προκαλεί ανησυχία και ανασφάλεια πράγμα που μπορούμε να αποφύγουμε με σχεδιασμό σωστών ενδείξεων.

37 s108abb67

38 Συμπέρασμα. Όπου υπάρχει μακρόχρονη επαφή του ανθρώπινου σώματος με προϊόντα απαιτείται απτική ποιότητα. Για ενδείξεις τέτοιου τύπου υπάρχουν διάφοροι τρόποι έκφρασης. Η πιο απλή μορφή είναι η άμεση αποτύπωση ενός μέρους του σώματος σαν αρνητική φόρμα, παρόμοια με την πατημασιά σε βρεμένη άμμο, επειδή αντιλήψεις τέτοιας σχέσης βασίζονται σε στοιχειώδεις εμπειρίες που κάνει κάθε παιδί στη αμμουδιά. Αν η φόρμα προσαρμοστεί στο σώμα έχει επίσης το πλεονέκτημα της παραγωγής μεγάλων επιφανειών και της αποφυγής από σημεία πίεσης. Όμως αυτά τα αποτυπώματα μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε μόνο έμμεσα, σαν μέσο όρο. Η ιδανική προσαρμογή ισχύει μόνο για ένα χρήστη. Σε αντικείμενα μαζικής παραγωγής όμως μετράμε πολλά μεγέθη και τα μέτρα αυτά είναι του μέσου όρου. Κάτι επίσης πολύ σημαντικό είναι ότι μια ακριβής αντιγραφή του ανθρώπινου σώματος περιορίζει την ελεύθερη χρήση, δηλαδή το αντικείμενο κάνει πολύ καλή χρήση αλλά μόνο στα μικρά περιθώρια που του προδιαγράφουμε. Σε άλλες θέσεις θα λειτουργήσει όμως πολύ χειρότερα.

39 Ας φανταστούμε ένα στυλό με βαθουλώματα για την τέλεια προσαρμογή των
δακτύλων. Ακόμα και αν είχαμε την ιδανική θέση δεν θα είχαμε αυτομάτως και το καλό αποτέλεσμα γιατί στην ιδανική αυτή θέση τα δάχτυλα θα μουδιάσουν και θα πάθουν κράμπες. Σε μακρόχρονη χρήση χρειαζόμαστε την δυνατότητα της αλλαγής της θέσης γραψίματος και την ελευθερία χώρου για τις ανάλογες κινήσεις. Φυσικά υπάρχουν οι περιπτώσεις με ακριβείς οδηγίες για την επαφή με το σώμα όπως σε ιατρικά ή επικίνδυνα αντικείμενα. Σε αυτές τις περιπτώσεις σχεδιάζουμε συνειδητά αυτόν τον περιορισμό της χρήσης. Εμείς ασχολούμαστε εδώ όμως πρώτα απ’ όλα με τον σχεδιασμό βασικών ενδείξεων χωρίς να τον οριοθετούμε με κάποιες ιδιαιτερότητες και μονόπλευρα. Προσέγγιση χωρίς ακριβή αποτύπωση εννοεί εδώ την συνειρμική προσέγγιση. Ελαφρά βαθουλώματα ή εξογκώματα στρογγυλεμένες γωνίες κλπ μπορούν να αρκούν σαν ενδείξεις του « εδώ πιέστε», και σαν αντίθεση προς άλλες σκληρές γωνίες ή επίπεδες επιφάνειες να φανεί η ιδιαίτερη σημασία τους. Έτσι έχει και με την χρήση του υλικού που θα εφαρμόσουμε επειδή λαβές από μαλακότερο υλικό όπως το ξύλο ή το πλαστικό προκαλούν περισσότερο για πιάσιμο απ’ ότι τα μέταλλα.

40 Σε σχέση με το ανθρώπινο σώμα αναλαμβάνει η επιφάνεια την σημαντικότερη συμμετοχή επειδή είναι η επιφάνεια της επαφής. Όλα τα λαμβανόμενα μέτρα που υπόσχονται οπτικά καλό άγγιγμα και ένα εύχρηστο και ασφαλές πιάσιμο, μπορούν να σχεδιαστούν σαν ενδείξεις μέσω απτικών κουμπιών, βαθουλωμένων πλήκτρων ή πάσης φύσεως υφής κλπ. Επίσης μπορούμε να δουλέψουμε και με διάφορα χρώματα αλλά σ’ αυτό το σημείο δεν μπορούμε να δώσουμε γενικές ταξινομήσεις, παρά μόνο στην ιδική περίπτωση και αυτό σημαίνει στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Με περιορισμό μπορούμε μόνο να πούμε ότι πχ θα πρέπει για τα αγγίγματα να αποφεύγουμε μεταλλικά χρώματα όπως γυαλιστερό χρώμιο κλπ. Άρα η ανάλυση με το χρώμα δεν έχει σ’ αυτό το σημείο ιδιαίτερο νόημα.