Τα Γιαννενα στο χωρο και στο χρονο

Παρουσίαση με θέμα: "Τα Γιαννενα στο χωρο και στο χρονο"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Τα Γιαννενα στο χωρο και στο χρονο
Ομαδική εργασία της Α1 τάξης του 9ου ΓΕΛ Ιωαννίνων

2 Οργανωση ομαδασ Το χριστιανικό στοιχείο Λεωνίδας Βαλάκος
Κωνσταντίνος Βλάχος Σταύρος Γκουντουβάς Γεώργιος Ζωγράφος Βασίλειος Κατσουλίδης Κίμων Κοσώνας Το εβραϊκό στοιχείο Χριστίνα Ακρίβη Αλεξάνδρα Κασιούμη Βαγγέλης Κιόσης Δημήτρης Κοτρώτσιος Τάσος Παύλου Χαρά Τόσκα Το μουσουλμανικό στοιχείο Δήμητρα Κατσάνου Σοφία Κωτσίνα Όλγα Μάτση Μάρθα Μπρέχα Βασιλική Τσάγκα Εμποροπανήγυρεις Γεωργίου Αναστασία Γκόγκου Αδαμαντία Ζήνα Δώρα Κασιούμη Έλενα Λαδάς Χρήστος Λέτσιος Νίκος

3 Γυαλινα Γιαννενα Χάραζε ο τόπος με βουνά πολλά κι ανάτελλε τα ζωντανά του, καλούς ανθρώπους και κακούς, νυφίτσες, αλεπούδες, μια λίμνη ως κόρην οφθαλμού και κάστρα πατημένα Θα ‘ναι τα Γιάννενα, ψιθύρισα, στο χιόνι και στον άγριο καιρό γυάλινα και μαλαματένια. Κι όσο πήγαινε η μέρα, σαν το βαπόρι σε καλά νερά, είδα και μιναρέδες κι άκουσα τα μπακίρια να βελάζουν

4 Τα ιωαννινα Οι πρώτες πληροφορίες για τα Ιωάννινα βρίσκονται στο έργο του ιστορικού Προκόπιου «Περί κτισμάτων». Η ονομασία που χρησιμοποιεί είναι Εύροια, δηλαδή η πόλη με τα πολλά νερά. Άλλες ονομασίες που αναφέρονται είναι Ακνίου, δηλαδή εκ νέου και Ακτίου ή Ακτία, δηλαδή παραλίμνια. Τα περισσότερα ιστορικά στοιχεία οδηγούν στην άποψη ότι ο ιδρυτής της πόλης ήταν ο Ιουστινιανός το

5 τα ιωαννινα Το 13ο αι. εγκαθιδρύεται το Δεσποτάτο της Ηπείρου και είναι το σημαντικότερο αστικό κέντρο της Ηπείρου μετά την Άρτα. Εγκαθίστανται πολλές επιφανείς οικογένειες από την Κωνσταντινούπολη που έφυγαν μετά την άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους. Μέχρι το 1430 χάρη στην αυταρχική πολιτική του Σέρβου ηγεμόνα Θωμά Πρελούμπου, τίθενται σε ισορροπία οι σχέσεις Ελλήνων, Σέρβων, Χριστιανών και Αλβανών. Το 1430 οι Οθωμανοί με τον Σινάν Πασά καταλαμβάνουν την πόλη, αλλά δεσμεύονται με έγγραφη συμφωνία(«Ορισμός» του Σινάν Πασά, 9 Οκτ. 1430), να γίνουν σεβαστά κυρίως περιουσιακά και εκκλησιαστικά προνόμια των κατοίκων. Το Κάστρο μένει αποκλειστικά στους Χριστιανούς. Στις αρχές του 14ου αιώνα έξω από τα τείχη του κάστρου έχουμε δύο Εβραϊκές συνοικίες και 9 χριστιανικές. Τα χρόνια συνυπάρχουν δύο χωριστές πολιτείες: Το Κάστρο με τους καστρινούς Χριστιανούς μέσα στα τείχη και η έξω πόλη με τις τρεις συνοικίες:

6 ΙΩΑΝΝΙΝΑ Οι Χριστιανοί (συνοικίες Λειβαδιώτη, Αγίου Αθανασιόυ, Πλινθοκοπείου, Λιθαρίτσας). Μετά το 1600 (περιοχές Τσουκαλά, Τσιγαρά κ.α.) Οι Εβραίοι που κατοικούσαν ίσως πριν από τον 11ο αιώνα στις συνοικίες γύρω από το κάστρο.(συνοικίες Ρούγα Μικρή και Ρούγα Μεγάλη). Οι Τούρκοι στην περιοχή Μπαϊρακλή τζαμί, Καλούτσιας (από τούρκικα Κανλή-Τσεσμέ = βρύση αίματος) και Νομαρχιακού μεγάρου. Μετά το 1600 (περιοχές Σιεμ-Σιε-Ντιν(ο ήλιος της πίστης), Ντεντέ-Ουρούτς(Καραβατιά) και στο Γηροκομείο)

7 Οι χριστιανοι Το 1611 ο Διονύσιος Φιλόσοφος (Σκυλόσοφος), πρώην επίσκοπος Λάρισας είναι ο αρχηγός εξέγερσης στην περιοχή που καταπνίγεται στο αίμα και καταργούνται όλα τα προνόμια. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή (1922) με την ανταλλαγή των πληθυσμών φεύγουν πολλοί Τούρκοι για την Τουρκία και έρχονται αρκετοί πρόσφυγες. Το 1944, την περίοδο της κατοχής, το σύνολο των Εβραίων οδηγείται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης σε Πολωνία και Γερμανία από τα οποία ελάχιστοι επιστρέφουν. Το 1789 η πόλη είναι η έδρα της περιοχής που ελέγχει ο Αλή-Πασάς. Το 1821 ο Σουλτάνος κηρύσσει πόλεμο κατά του Αλή-πασά και δυο χρόνια αργότερα τον δολοφονεί στο νησί. Στο εσωτερικό του τζαμιού του Ασλάν-πασά (σημερινό δημοτικό μουσείο) φιλοξενούνται συλλογές βασισμένες στο ελληνικό, το εβραϊκό και το τουρκικό στοιχείο που κατοικούσαν στην πόλη των Ιωαννίνων. Στις 21 Φεβρουαρίου 1913, τα Ιωάννινα απελευθερώνονται κατά τους Βαλκανικούς πολέμους και ενσωματώνονται στο Ελληνικό κράτος.

8 βιντεο

9 Οι εβραιοι Η οικία του Δαβιτσών Εφέντη Λεβή το 1910
Οι Εβραίοι πήραν το όνομά τους από το γεγονός της διάβασης του ποταμού Ευφράτη από τον Γενάρχη τους Αβραάμ, που είχε ονομαστεί Εβρί. Εβραίοι δηλαδή σημαίνει περάτες, διαβατάρηδες. Οι Εβραίοι, αφού τελείωσε ο 3ος Ρωμαίο- Ιουδαϊκός πόλεμος (134 μ.Χ.) διασκορπίστηκαν και ίδρυσαν κοινότητες. Κάθε μια από αυτές τις κοινότητες είχε αναπτύξει τον δικό της πολιτισμό. Φόρεσαν τα ρούχα του τόπου στον οποίο έζησαν και έμαθαν την γλώσσα του, υιοθέτησαν τα ήθη και τα έθιμά του αλλά παρέμειναν πιστοί στο Θεό των προγόνων τους . Για το πότε ήρθαν οι Εβραίοι στην Ελλάδα δεν γνωρίζουμε κάτι. Το πιο πιθανόν είναι να εγκαταστάθηκαν πολύ προ Χριστού. Ο Εβραϊκός πληθυσμός στην Ελλάδα αυξήθηκε την εποχή των Ιουδαϊκών πολέμων (66-70 μ.Χ.) και το 133 μ.Χ. άρχισε η μεγάλη διασπορά. Έκτοτε βρίσκουμε πολλούς Εβραίους να είναι εγκατεστημένοι στα παράλια της Μεσογείου. Η οικία του Δαβιτσών Εφέντη Λεβή το 1910

10 Οι εβραιοι Ρωμανιώτης Ρωμανιώτης είναι ο κάτοικος της Ρωμανίας που αποκαλείτο Ρωμαίος και με τον καιρό λεγόταν Ρωμιός. Οι λέξεις Ρωμαίος, ρωμαίικο, σημαίνουν Έλληνας, Ελλάδα εξ ου και Ρωμιοσύνη. Τα Γιάννενα θεωρούνται η “πρωτεύουσα” του ρωμανιώτικου εβραϊσμού, κέντρο δηλαδή του ελληνόφωνου εβραϊκού κόσμου, του οποίου οι ρίζες του χάνονται στο χρόνο, φτάνοντας ως την αρχαιοελληνική περίοδο. Οι Ρωμανιώτες είναι οι Εβραίοι με ελληνική παιδεία και βιβλικές καταβολές. Η πρώτη εβραϊκή κοινότητα στην Ήπειρο χρονολογείται στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση έφερε εκεί Εβραίους από την Παλαιστίνη. Κατά μια δεύτερη εκδοχή, μετά την καταστροφή του δεύτερου Ναού της Ιερουσαλήμ, οι Ρωμαίοι συνέλαβαν αιχμαλώτους Εβραίους και τους μετέφεραν στη Ρώμη. Όταν το καράβι τους προσάραξε κοντά στην Πάργα, λόγω της θαλασσοταραχής, οι ναυαγοί Εβραίοι εγκαταστάθηκαν στην Ήπειρο. Αυτοί σιγά σιγά προχώρησαν ενδότερα και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή όπου αργότερα ιδρύθηκε η πόλις των Ιωαννίνων. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο αριθμός των εβραίων στην πόλη ανέρχεται σε περίπου άτομα (όταν ο συνολικός πληθυσμός της πόλης είναι περίπου ), ενώ με το ξέσπασμα του δεύτερου παγκόσμιου πόλεμου η κοινότητα αριθμούσε περί τα μέλη. Αρχικά, οι εβραίοι των Γιαννίνων ήταν εγκατεστημένοι στη περιοχή μέσα στο Κάστρο της πόλης, στη σημερινή οδό Γιοσέφ Ελιγιά, (στη Μεγάλη Ρούγα όπως χαρακτηριστικά την αποκαλούσαν), στην οδό Κουντουριώτη, καθώς και στη συνοικία "Λειβαδιώτη". Αρκετά παλιά εβραϊκά σπίτια διασώζονται σήμερα και είναι μνημεία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης. Προπολεμικά υπήρχαν δύο Συναγωγές: η παλιά, μέσα στο κάστρο (το μέσα Συναγώι), η οποία κτίστηκε το 1826 και διασώθηκε από την καταστροφική και βέβηλη μανία των Ναζί, και αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο και ωραιότερο από τα σωζόμενα θρησκευτικά κτίρια των Ελλήνων Εβραίων, και η νέα Συναγωγή στη Μεγάλη Ρούγα (το έξω Συναγώι) που δεν υπάρχει πλέον.

11

12 Οι εβραιοι Οι Ρωμανιώτες των Γιαννίνων μιλούσαν μια γλώσσα με πολλές ιδιομορφίες. Ουσιαστικά ήταν ένα μείγμα της δημοτικής μας γλώσσας (όπως μιλιέται δηλαδή στην ήπειρο), μαζί με τούρκικες λέξεις που ξέμειναν από τον καιρό της Τουρκοκρατίας και με εβραϊκές και ιταλικές προσμίξεις (γραικο-ιουδαϊκή γλώσσα). Την περίοδο της τουρκοκρατίας οι Εβραίοι δεν είχαν μόνον το δικαίωμα να ασκούν ελεύθερα την λατρεία τους και την κοινοτική τους οργάνωση αλλά τους δόθηκαν και ιδιαίτερα εμπορικά και επαγγελματικά προνόμια. Η εβραϊκή κοινότητα παρουσίασε μεγάλη ανάπτυξη στο εμπόριο και στη βιοτεχνία όταν τα Γιάννενα βρίσκονταν ακόμα στην εξουσία του Αλή Πασά ( μ. Χ.). Ο Ιωάννης Νικολαϊδης αναφέρει συγκεκριμένα ότι η εβραϊκή παροικία των Γιαννίνων είχε αναπτύξει μεγάλες δραστηριότητες σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Οι Αδελφοί Γ. Λεβή είχαν τραπεζικό οίκο, «άλλοι ήταν καταστηματάρχες, επιστήμονες, ακόμα και στο φτωχό εμπόριο της κασέλας, όπου ρίχνονταν από μικρά παιδιά, διέπρεπαν οι Εβραίοι και πολλοί αναδείχτηκαν αργότερα σε μεγάλους οικονομικούς παράγοντες». Οι Εβραιογιαννιώτες είχαν την αποκλειστικότητα του επαγγέλματος του σαράφη (αργυραμοιβού), του καζάζη (ο ασχολούμενος με το εμπόριο και επεξεργασία μεταξιού), του ιμπρισιμά (μεταξουργού) και του χρυσοκεντητή. Άλλα επαγγέλματα που εξασκούσαν ήταν του παπλωματά, του παντοπώλη, του χαλκουργού, του μανάβη, του παλιατζή, του γυρολόγου, του νερουλά, του αχθοφόρου, του μικροπωλητή, του κτηματομεσίτη, του νηματοποιού, του εμπόρου, του φανοποιού (τενεχτσή), του ιατρού, του υαλοπώλη, του δερματέμπορου, του τυροκόμου. Ελάχιστοι ήταν εκείνοι που ασχολήθηκαν με τα γράμματα. Ο σπουδαιότερος ήταν ο ποιητής Γιοσέφ Ελιγιά, ο τραγουδιστής των φτωχών και των περιφρονεμένων…. «….σκλάβε πονώ τον πόνο σου Βυζαίνω απ΄την οργή σου……»

13 Οι ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ Η συνύπαρξη χριστιανών και τούρκων δεν ήταν ήρεμη διότι γίνονταν διώξεις των χριστιανών από τους τούρκους μέσα στο κάστρο. Τότε οι τούρκοι κατέλαβαν και τις διάφορες εκκλησίες μέσα στο κάστρο, τις οποίες άλλες μετέτρεψαν σε τζαμιά και άλλες τις κατεδάφισαν. Οι τούρκοι έγιναν κύριοι του σπουδαιότερου τμήματος του κάστρου και του τζαμιού δείχνοντας με αυτήν την ενέργεια την κυριαρχική τους εξουσία. Η συνύπαρξη Χριστιανών, Μουσουλμάνων και Εβραίων αποτυπώθηκε στον οικιστικό της ιστό και στα ανάλογα μνημεία, κυρίως θρησκευτικά (Εκκλησίες, τεμένη, συναγωγές). Η πόλη παρουσίαζε πράγματι μέχρι την απελευθέρωση ένα πολυπολιτισμικό χαρακτήρα που εμπλουτιζόταν μάλιστα και από την έντονη παρουσία εμπόρων, διπλωματών, στρατιωτικών, επισκεπτών και άλλων εθνοτήτων.

14 Συντεχνιεσ-ταμπακικα-παζαρια
«... Δίπλα στο μεγάλο δρόμο του παζαριού από δω κι από κει, μέσα στα στενά δρομάκια που τα λέγανε μπιζιστένια, δούλευαν οι κουδουνάδες οι χαλκοματάδες, οι τσαρουχάδες. Οι μηχανές τους παίρνανε το ψωμί και πολεμούσαν ακόμα να τα βγάλουν πέρα με τα δύο τους χέρια... » Δ.Χατζής, Το τέλος της μικρής μας πόλης, 1979 Οι συντεχνίες, η οργάνωση δηλ. των τεχνιτών κάθε ειδικότητας σε σωματεία, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στο χώρο της οικονομίας για την ελληνική περιφέρεια. Το τέλος τους επήλθε στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου. Κάποια είδη συντεχνιών στα Γιάννενα κατά την περίοδο είναι οι: Τζαρτζήδες: Ήταν υφασματέμποροι. Μερτζάρηδες: Η συντεχνία αυτή ήταν από τις πιο ισχυρές οικονομικά. Οι μερτζάρηδες εξασκούσαν το λιανεμπόριο και κυρίως στα γυαλικά, σιδερικά, βελόνια, κλωστές και ράμματα. Πολίτες μπεζεστενλήδες: Ήταν έμποροι οι οποίοι είχαν σχέσεις με την αγορά της Κωνσταντινούπολης. Σιμιντζήδες ή Ψωμάδες: Ήταν η συντεχνία των αρτοποιών. Γουναράδες: Δεν ασχολούνταν αποκλειστικά και μόνο με την επεξεργασία και την κατασκευή γουναρικών, αλλά και με το εμπόριό τους. Οι γουναράδες προμηθεύονταν τα δέρματα των ζώων από το εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό, κυρίως από την Μολδοβλαχία και την Ρωσία. Ψαράδες: Φτωχή συντεχνία. Τα 4 μέλη της κατάγονταν αποκλειστικά σχεδόν από το νησί των Ιωαννίνων. Μποσταντζήδες: Η συντεχνία των κηπουρών. Χασάπηδες: Από τις κατώτερες εμπορικές συντεχνίες. Τουτουντζήδες: Καπνοπώλες.

15 ΤΑΜΠΑΚΟΙ Ταμπάκοι ή Ταμπάκηδες: Οι Γιαννιώτες ταμπάκηδες επεξεργάζονταν δέρματα. Η επεξεργασία γινόταν με ασύγκριτη επιδεξιότητα, η οποία διακρινόταν ολοκάθαρα τόσο στην κατεργασία όσο και στην βαφή των δερμάτων. Μέσα σ’ αυτά τα χαγιάτια, κάνε ξυπόλητοι, κάνε με κάτι μεγάλα ποδήματα και ξεβράκωτοι – δηλαδή μονάχα με το βρακί τους – δουλεύαν οι ταμπάκοι τα δέρματα. Ο τόπος όλος τριγύρω βρωμοκόπαγε την ξινή δριμύλα του τομαριού.

16 ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ Οι σχέσεις των Εβραίων με τους Χριστιανούς και τους Τούρκους ήταν αρμονικές και γνωρίζουμε αρκετά στοιχεία που το αποδεικνύουν αυτό. Το 1886 ο Στέφανος Μπέτης σε άρθρο του στο Ηπειρωτικό Ημερολόγιο (1998) μας κάνει γνωστό ένα γεγονός που ήταν ασυνήθιστο για εκείνη την εποχή, για ένα ειδύλλιο μεταξύ ενός Ρωμιού και μιας Εβραιοπούλας που προκάλεσε σάλο και είχε και αίσιο τέλος. Ο Σαλβατόρ Μπακόλας αναφερόμενος στις αρμονικές σχέσεις των Χριστιανών και των Εβραίων στα προπολεμικά Γιάννενα μας έκανε γνωστό ότι δεν ήταν λίγες οι φορές που τα εβραιόπουλα άρχιζαν τον πετροπόλεμο με τα χριστιανόπουλα στην περιοχή της συνοικίας «Σιαράβα». Το Δεκέμβριο του 1933 πέθανε στο Λονδίνο ο Γιαννιωτοεβραίος Χαϊμ Μάτσας ο οποίος άφησε διαθήκη δρχ. με σκοπό, να διατεθούν στους φτωχούς της πόλης των Ιωαννίνων, ανεξάρτητα από φυλή και θρήσκευμα. Τότε το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε το Πάσχα του 1936 να μοιράσει βοηθήματα στους φτωχούς της πόλης ( δρχ. για τους Χριστιανούς και για τους Εβραίους). Τέλος, οι Γιαννιωτοεβραίοι δεν έλειψαν και από το προσκλητήριο εναντίον των στρατευμάτων της Γερμανικής Κατοχής. «Εμπρός παιδιά κι ο Χριστός μαζί μας». Μ' αυτά τα λόγια εμψύχωσε τους στρατιώτες του ο Μαρδοχαίος Φριζής κατά τη γενική επίθεση (το 1940).

17 20ος21ος αιωνας-λευκες και μαυρες σελιδες της ιστοριας
Απελευθέρωση των Ιωαννίνων Στις 21 Φεβρουαρίου 1913 απελευθερώνονται τα Ιωάννινα ύστερα από 483 χρόνια Τούρκικης κατοχής. «Τα πήρανε τα Γιάννενα, μάτια πολλά το λένε. Το λεν πουλιά των Γρεβενών κι αηδόνια του Μετσόβου, Το λεν οι χτύποι και οι βροντές, το λένε και οι καμπάνες, Το λένε κι οι χαρούμενες και μαυροφόρες μάνες»

18 20ος 21ος αιωνας λευκες και μαυρες σελιδες της ιστοριας
Το Ολοκαύτωμα Οι γιαννιώτες εβραίοι πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος στο Ολοκαύτωμα. Τα χαράματα της 25ης Μαρτίου 1944, ημέρα της εθνικής επετείου, γερμανοί στρατιώτες απέκλεισαν την εβραϊκή συνοικία και άρχισαν να χτυπούν μια-μια τις πόρτες των εβραϊκών σπιτιών, που είχαν προσημειώσει συστηματικά πριν από μέρες, εξαναγκάζοντας τους εβραίους της πόλης να συγκεντρωθούν στη Πλατεία Μαβίλη κοντά στη λίμνη. Τους επέτρεψαν να πάρει ο καθένας μόνο μερικά πράγματα μαζί του. Εκείνη την ημέρα έκανε φοβερό κρύο και χιόνιζε αδιάκοπα. Οι περισσότεροι ακολουθούσαν έντρομοι, σαστισμένοι και αμήχανοι μην έχοντας την παραμικρή ιδέα για τον τελικό προορισμό. Μικρά παιδιά και γυναίκες έκλαιγαν σπαρακτικά ενώ γέροντες και γερόντισσες έτρεμαν από το πολύ κρύο. Οι συγκεντρωμένοι παρατάχτηκαν σε δύο ομάδες, χωριστά οι άνδρες από τις γυναίκες με τα παιδιά, για το σκοπό της επιβίβασης Χίλιοι οκτακόσιοι εβδομήντα γιαννιώτες εβραίοι φορτώθηκαν εκείνη τη μέρα σε 97 φορτηγά (πολλά από αυτά με ξεσκέπαστη καρότσα) και διαπερνώντας τη χιονισμένη οροσειρά της Πίνδου μεταφέρθηκαν αρχικά στη Λάρισα. Αρκετοί Γιαννιώτες που είχαν βγει στους δρόμους παρακολουθούσαν τρομαγμένοι, σιωπηλοί και περίλυποι την μακρόσυρτη πομπή των αυτοκινήτων, να περνά από την οδό Ανεξαρτησίας, τον κεντρικότερο εμπορικό δρόμο τότε στα Γιάννενα, στον οποίο διατηρούσαν καταστήματα και πολλοί εβραίοι έμποροι. Εκεί (στη Λάρισα) τους έκοψαν τα μαλλιά από τη ρίζα και τους πήραν όλα τα χρυσαφικά, που είχαν πάρει μαζί τους. Στη συνέχεια φορτώθηκαν στα τρένα με προορισμό τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα στρατόπεδα του θανάτου. «Όταν έριξαν τους οχτώ συγγενείς μου στο φούρνο μύριζε σα να ψήνεται κοκορέτσι...», αφηγήθηκε η Εσθήρ Γκανή στην οικονόμο της. Και «μας έδιναν πολύ ξύλο...μας έδιναν σαπούνι και πλενόμασταν και να' ναι μυρωδιά από τους γονέους σου... ξέρεις τι θα πει να καίνε τους δικούς σου, να κάνουν σαπούνι και να σου δίνουν να πλένεσαι μ' αυτό; Και να μυρίζει απ' τους γονέους σου το σαπούνι», αφηγήθηκε στο δημοτικό ραδιόφωνο η Χούλα Ιλιασάφ Καμόντου σε συνέντευξη που έδωσε στην κ. Άννα Δερέκα. Η Ευτυχία Νάχμαν δήλωσε σε ένα ρεπορτάζ της ελευθεροτυπίας “Θα ήθελα να βρω το κουράγιο να μιλήσω, για να πω σε όλους εκεί ότι η καλύτερη μνήμη γι' αυτούς που χάθηκαν είναι να καταφέρουμε κάποτε να απαλείψουμε το ρατσισμό και τον αντισημιτισμό από την Ευρώπη”.

19 21ος ΑΙΩΝΑΣ Με την πάροδο του χρόνου, τόσο η περιοχή μέσα στο Κάστρο όσο και γύρω από αυτό, επηρεάστηκε από τις νέες οικονομικές πραγματικότητες. Πληθυσμιακή ανάπτυξη, κατασκευή οδικού δικτύου, Αεροδρόμιο, Πανεπιστήμιο, Εγνατία, Λιμάνι Ηγουμενίτσας. Οι απαιτήσεις των ανθρώπων άλλαξαν. Χτίστηκαν κατοικίες και καταστήματα τόσο εντός όσο και εκτός των τειχών. Η περιοχή του Κάστρου κρίθηκε διατηρητέα και δηλώνει ένα χώρο μακριά από το θορυβώδες καθημερινό περιβάλλον της εκτός των τειχών της πόλης, ένα χώρο αναψυχής, όχι μόνο για όσους κατοικούν εκεί, αλλά και για όσους αναζητούν ένα χώρο, προσωρινής έστω απαλλαγής από το καθημερινό αστικό περιβάλλον. Είναι τόπος περιπάτου με αναψυκτήρια και ουζερί. Είναι, ακόμη ένας τόπος περισυλλογής και σύνδεσης των κατοίκων με το παρελθόν της πόλης καθώς λειτουργούν εκεί τα δυο μουσεία, το Βυζαντινό και το Αρχαιολογικό, ενώ για το καλοκαίρι έχει διαμορφωθεί ένας χώρος εξαιρετικός για συναυλίες κοντά στα τείχη του Κάστρου. Γύρω από το Κάστρο υπάρχουν πλέον πολλά καταστήματα, εμπορικά, τουριστικά, εστιατόρια, καφετέριες και τα φημισμένα ουζερί των Ιωαννίνων. Στην περιοχή “ταμπάκικα” ανάμεσα στα παλιά αντιπροσωπευτικά της εποχής τους σπίτια, η οδός Γαριβάλδη καλύφτηκε στην κυριολεξία από τα μαγαζιά “του συρμού”, τις καφετέριες-μπαράκια. Ο σύγχρονος άνθρωπος, όμως, χρειάζεται να αναθεωρήσει τη στάση του για το περιβάλλον. Πρέπει να το οργανώσει και να το διαχειρίζεται με τρόπους που θα το κάνουν λιγότερο απρόσωπο, ένα χώρο φιλικό, ελκυστικό και ανθρώπινο, ένα δικό του χώρο. Ένα καλό παράδειγμα αποτελεί το μικρό θεατράκι στο οποίο στεγάστηκε το ΔΗΠΕΘΕ, στο χώρο των παλιών βυρσοδεψίων.

20