Το διπλό Βιβλίο ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΒΙΒΛΙΟ

Παρουσίαση με θέμα: "Το διπλό Βιβλίο ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΒΙΒΛΙΟ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Το διπλό Βιβλίο ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΒΙΒΛΙΟ
Δημήτρης Χατζής ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΒΙΒΛΙΟ «Ήθελα να κλάψω για μένα… να θέλεις να κλάψεις επειδή δεν έχεις πώς αλλιώς να μιλήσεις με τον εαυτό σου.» Δημήτρης Χατζής

2 Δημήτρης Χατζής Γεννήθηκε το 1913 στα Γιάννενα και πέθανε το στην Αθήνα. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από τα νεανικά του χρόνια εντάχθηκε στο αριστερό κίνημα. Έχει ζήσει εξόριστος σε σοσιαλιστικές χώρες πάνω από 25 χρόνια. Τα θέματά του είναι παρμένα από τη ζωή των απλών ανθρώπων που έρχονται αντιμέτωποι με τo σύγχρονο πολιτισμό. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δώσει στον πόλεμο και την κατοχή, τραγικές και καθοριστικές περίοδοι για τη σύγχρονη Ελλάδα.

3 Ο ίδιος είχε προσωπικές εμπειρίες από τη στράτευσή του κατά της δικτατορίας του Μεταξά και τις διώξεις μετά τον εμφύλιο. Η ένταξή του όμως δεν του αφαίρεσε την ευαισθησία και τη λογοτεχνική του αυτοδυναμία. Τον απασχολεί ο εσωτερικός κόσμος των ηρώων του και παρακολουθεί τον ψυχισμό και τους εσωτερικούς διαλογισμούς τους. Διηγήματά του έχουν μεταφρασθεί σε ξένες γλώσσες και έχουν ανθολογηθεί σε ελληνικές και ευρωπαϊκές ανθολογίες.

4 Έργα του Το διπλό βιβλίο, 1977 Το τέλος της μικρής μας πόλης,1953
Έργα του Η φωτιά, 1946 Το διπλό βιβλίο, 1977 Το τέλος της μικρής μας πόλης,1953 Ανυπεράσπιστοι, 1965 Σπουδές, 1976 Γλώσσα και πολιτική, 1976 Θητεία –Αγωνιστικά κείμενα , 1979

5 Ποια γενιά εκπροσωπεί ο Δημήτρης Χατζής;
Εκπρόσωπος της "παλαιάς κοινωνίας", της γενιάς της Αντίστασης. Πολέμησε για την πατρίδα και την ιδεολογία του. Βίωσε τα προβλήματα της κατοχής, του εμφύλιου πολέμου, της φτώχειας, της ανέχειας, της στέρησηςόπως υποστήριζε ο ίδιος. Βίωσε τη σύγκρουση του καπιταλισμού και του κουμμουνισμού. Πιάστηκε στο δόκανο του εμφύλιου πολέμου «ένα δόκανο από το οποίο κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει».

6 Το Διπλό Βιβλίο Η γενιά η οποία εκπροσωπείται από
τον ήρωα του βιβλίου του είναι η γενιά της λάντζας. Η πρώτη γενιά μετανάστευσης. Η γενιά που γνώρισε όλη την άρνηση, το φόβο και τη περιφρόνηση , που μιλά σπαστά ή που δε μιλά καθόλου, που τρομοκρατείται από τα όργανα της τάξης, που ανέχεται τη μοναξιά στη σιωπή και που μαζεύει, όχι μόνο χρήματα αλλά και μνησικακία. Ένα πράγμα απασχολεί αυτή τη γενιά: η επιβίωση και το όνειρο της επιστροφής.

7 Είναι η γενιά της λάντζας, μια σχιζοφρενής γενιά, όπως την αποκάλεσαν πολλοί.

8 Ιστορικό Υπόβαθρο Παρόν:
Με την αρχή του βιβλίου μεταφερόμαστε στη Γερμανία κατά τη δεκαετία του Βρισκόμαστε σε μια Γερμανία, η οποία από τη μια ανθίζει οικονομικά, τεχνολογικά και βιομηχανικά και στην οποία βρίσκουν καταφύγιο πολλοί μετανάστες και από την άλλη απουσιάζουν οι ανθρώπινες σχέσεις και η ανθρώπινη επικοινωνία. Παρελθόν: Η δράση μετατοπίζεται στο παρελθόν, στην Ελλάδα του 1940, ελληνοϊταλικός πόλεμος, περίοδος της Τριπλής κατοχής και Αντίστασης Ακολουθεί ο Εμφύλιος ο οποίος δίχασε τη χώρα και το λαό και η στρατιωτική δικτατορία της Χούντας του Η αφήγηση καλύπτει συνολικά 34 ολόκληρα χρόνια.

9 Υπόθεση του μυθιστορήματος σε γενικές γραμμές
Το μυθιστόρημα κάνει αρχή με τον Κώστα, ως βασικό ήρωα και αφηγητή, ο οποίος εργάζεται στη Γερμανία και συγκεκριμένα σε ένα εργοστάσιο, αφότου μετανάστευσε εκεί μετά τον εμφύλιο και τη δικτατορία (1969). Ο Κώστας λοιπόν, αφηγείται στο «συγγραφέα» το μηχανοποιημένο, αλλοτριωμένο τρόπο ζωής, που χαρακτηρίζει το χώρο εργασίας και γενικότερα την κοινωνία της Γερμανίας. Στη συνέχεια, κάνει αναδρομή στο παρελθόν και θυμάται τα δύσκολα και πέτρινα χρόνια της ζωής του στο χωριό του, στη Σούρπη, και συγκεκριμένα στο ξυλάδικο του Βόλου κατά την περίοδο Κατοχής-Αντίστασης-Εμφύλιου και Δικτατορίας.

10 Συγκεκριμένα αναφέρεται στη σχέση του με τον πατέρα του, στο γάμο της αδελφής του, Αναστασίας και στο λόγο που αμέσως μετά εγκαταλείπει την Ελλάδα. Ακολούθως ο Κώστας επανέρχεται με τη σκέψη του στη Γερμανία του 1974, την οποία χαρακτηρίζει η αποξένωση και η μοναξιά. Αποξένωση η οποία αποτυπώνεται σε τρεις βασικούς χώρους: το δωμάτιο που μένει, το εργοστάσιο που δουλεύει και το ελληνικό καφενείο όπου συναντά άλλους Έλληνες φοιτητές ή μετανάστες που ζουν στην ίδια πόλη. Την αποξένωση αυτή αντιπροσωπεύει και ο Κάσπαρ Χάουζερ στην «έρημη χώρα» με τον οποίο ταυτίζεται ο Κώστας.

11 Στο σημείο αυτό, την αφήγηση αναλαμβάνει ο «συγγραφέας» ο οποίος κάνει αρχή από την εποχή της γερμανικής κατοχής στη Σούρπη. Την αφορμή έδωσε μια κουβέντα στο καφενείο για τους αγωνιστές της αντίστασης, «…εκείνοι της αντίστασης, ήταν όλοι τους σπουδαία παιδιά, μια γενιά σπουδαία παιδιά. Και πήγαν χαμένα σαν το σκυλί στ’ αμπέλι.». Η φράση αυτή πληγώνει τον Κώστα αφού του θυμίζει τον πατέρα του, το φτωχό ράφτη, ο οποίος έλαβε μέρος στην αντίσταση. Ο συγγραφέας λοιπόν κάνει λόγο για τη σύλληψη, τη φυλάκιση και την σωτήρια επέμβαση της πλούσιας θείας από το Βόλο, η οποία γλίτωσε τον πατέρα του Κώστα από το θάνατο, γεγονός που τον ταπείνωσε και ουσιαστικά τον καταδίκασε.

12 Ο Κώστας και πάλι στο προσκήνιο ως αφηγητής, προβληματίζεται για τον έρωτα που συναντά πρώτη φορά στο πρόσωπο της Έρικας. Η σχέση τους όμως δε διαρκεί για πολύ. Ο Σκουρογιάννης, φίλος του Κώστα, επιστρέφει στην πατρίδα του θεωρώντας ότι πραγματοποιεί το όνειρο του. Πολύ σύντομα όμως, νιώθει και πάλι μόνος. Η μόνη του παρηγοριά είναι το δάσος και η αρκούδα με την οποία αναπτύσσει σχέσεις εμπιστοσύνης. Στο εργοστάσιο ΑΟΥΤΕΛ η οργάνωση της δουλειάς παρουσιάζει προβλήματα εξαιτίας ενός νέου εργάτη ο οποίος κάνει εσκεμμένα λάθη για να πετύχει την πρόσληψη και άλλων εργατών. Όταν ο Κώστας αντιλαμβάνεται γιατί ο νέος εργάτης συμπεριφέρεται έτσι συνεργάζεται μαζί του και πετυχαίνουν να προσληφθεί ακόμη ένας εργάτης επιβεβαιώνοντας έτσι τη δύναμη του συνδικαλισμού.

13 Η αφήγηση μετατοπίζεται και πάλι στο παρελθόν, στους Μολάους από ένα εξωτερικό αφηγητή. Μετά από πέντε χρόνια γάμου η Αναστασία σπάζει τη σιωπή της σε ένα ξένο επισκέπτη, το «συγγραφέα», και αποκαλύπτει τα ανεκπλήρωτα όνειρά της. Στην συνέχεια τον κατακρίνει ως «άχρηστο ποιητή» και τον καλεί να φύγει Η δικτατορία στην Ελλάδα έχει πέσει και η κατάσταση τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γερμανία εν τω μεταξύ έχει αλλάξει. Ο Κώστας ανησυχεί για το νέο καθεστώς στην Ελλάδα, για το κλείσιμο του Αουτέλ και για το ταξίδι του πίσω στην πατρίδα... Η αφήγηση ολοκληρώνεται με τους δύο αφηγητές να συναντώνται, ο αφηγητής «συγγραφέας» αποσύρεται και ο αφηγητής Κώστας, αυτοδύναμος πια αναλαμβάνει τη συγγραφή ενός δεύτερου βιβλίου με νέο ελπιδοφόρο μήνυμα τόσο για την Ελλάδα όσο και για τον κόσμο ολόκληρο.

14 Πρόσωπα Γυναίκες : Αναστασία Μάνα Φράου Μπάουμ Έρικα Μάνα του Βασίλη
Θεία του Μικρού Ράφτη Άνδρες : Συγγραφέας Κώστας Τούρκος χαμάλης Σκουρογιάννης Αναστάσης-μικρός ράφτης Σταύρος Ο ιδιοκτήτης του ξυλάδικου

15 Θανάσης Μικρασιάτης μάστορας Μύλλερ Σκουρογιάννης Γερμανός χαμάλης Βασίλης-σύζυγος Αναστασίας Μπρουσάκης, Βασιλειάδης, Γιαννόπουλος, Σαββίδης: από το ελληνικό καφενείο Ξάδερφος του Σκουρογιάννη Γέρο Τράκας

16 Πώς παρουσιάζει τους ήρωες στο "Διπλό Βιβλίο" ο Δημήτρης Χατζής;
Κώστας: Είναι ο κεντρικός ήρωας και αφηγητής. Αντιμετωπίζει δυσκολία στο να επικοινωνήσει με τους άλλους ανθρώπους ακόμη και με την αδελφή του και αυτό τον εμποδίζει να κατανοήσει τις καταστάσεις γύρω του. Αφήνει πίσω του το παρελθόν και την καταθλιπτική του ζωή στην Ελλάδα και πηγαίνει μετανάστης στη Γερμανία ελπίζοντας για κάτι καλύτερο. Εκεί στην μεγαλούπολη εντυπωσιάζεται από τα μεγάλα φώτα και τον διαφορετικό τρόπο ζωής. Όταν όμως αντιλαμβάνεται την πραγματική της εικόνα , ο κόσμος του καταρρέει. Στο τελευταίο κεφάλαιο ερχόμαστε σε επαφή με ένα νέο διαφοροποιημένο Κώστα, ο οποίος αποκτά πολιτική σκέψη και συνείδηση ξεκαθαρίζοντας έτσι την εικόνα γύρω του.

17 Σκουρογιάννης: Μετανάστευσε στη Γερμανία το 1954, με σκοπό να μαζέψει χρήματα για να ζήσει καλύτερα όταν θα επιστρέψει στην πατρίδα του. 20 χρόνια στη Γερμανία δεν τον έδεσε τίποτε με αυτό τον τόπο. Αντίθετα το Ντομπρίνοβο αποτελεί το σημείο αναφοράς του στη Γερμανία, η ανάμνηση των ανθρώπων του χωριού του, η ανθρωπιά και η ζεστασιά που χαρακτήριζε τη μικρή κοινωνία της Ελλάδας. Το όνειρο της επιστροφής είναι το μόνο στήριγμά του. Η επιστροφή έγινε μετά την πτώση της δικτατορίας, σ΄ένα τόπο ξένο, την αλλοτριωμένη Ελλάδα , την αδέξια εκβιομηχανοποιημένη. Η απογοήτευση για το Σκουρογιάννη είναι τραγική. Η επιστροφή στο όνειρο δεν υπάρχει.

18 Συγγραφέας: Είναι ταυτόχρονα και πρωταγωνιστής αλλά δεν παρεμβαίνει. Αφήνει τους ήρωες του να διηγηθούν τις ιστορίες τους και μεταφέρει στο χαρτί αυτούσια τα λόγια τους. Εμφανίζεται σταδιακά μέσα από τις αφηγήσεις τους και δέχεται την κριτική τους τόσο για την προσπάθειά του όσο και για το ρόλο του στη ζωή τους. Αναστασία: Όνειρα προδομένα και ο ανεκπλήρωτος έρωτας συνθέτουν το σκηνικό της ζωής της. Μια γυναίκα από την μία υποταγμένη στη άχαρη μοίρα της που «θυσιάζει» τα όνειρά της, παντρεύεται το Βασίλη παρόλο που ο Σταύρος έχει κερδίσει την καρδιά της για να απαλλάξει τον αδελφό της από τις υποχρεώσεις του προς αυτήν. Συμβιβάζεται έτσι στα στερεότυπα και τις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής της

19 Από την άλλη αποδρά από την άθλια πραγματικότητα μέσα από τα όνειρά της, “τα πουλιά” ζώντας τη δική της φανταστική ζωή. Η Αναστασία βιώνει μια διπλή δραματική ζωή. Στη συνάντησή της με το συγγραφέα λύνει την σιωπή της, εκφράζει τα συναισθήματά της και ασκεί κριτική σ’ αυτόν για το γεγονός ότι δεν ολοκλήρωσε το βιβλίο του και έτσι είναι ανάξιος και άχρηστος. Στο τέλος εκπίπτει ολοκληρωτικά και η ίδια εγκαταλείπει τα όνειρά της και αποδέχεται την μοίρα της. Σημαντικός είναι ο χαρακτηρισμός που της έχει δώσει, ο συγγραφέας, ως Διοτίμας του ονείρου του ο οποίος μετά την εγκατάλειψη των ονείρων της μετατρέπεται σε Διοτίμα του θανάτου.

20 Αναστάσης ο μικρός ράφτης :
Ο Αναστάσης ο πατέρας του Κώστα, ο ασήμαντος ραφτάκος που συμμετείχε στην Αντίσταση είναι καταδικασμένος να ζει μέσα στην ταπείνωση και στον πόνο. Κουβαλά μαζί του την πίκρα, την απογοήτευση, την παραίτηση, την διάψευση των ονείρων του και των προσδοκιών τόσο του ίδιου όσο και της δικής του γενιάς παράλληλα με τα αδιέξοδα, τα λάθη και τα βάρη της. Προτρέπει το γιό του να αναζητήσει μια καλύτερη ζωή μακριά από την Ελλάδα που πληγώνει τα παιδιά της.

21 Μπορούμε να παραλληλίσουμε τα συναισθήματα των ηρώων για την νέα τάξη πραγμάτων με τα συναισθήματα του Δ.Χατζή μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα; Σαφώς τα συναισθήματα και των δύο πλευρών ταυτίζονται. Όταν ο συγγραφέας επέστρεψε στην Ελλάδα προσωρινά το 1974 και οριστικά το 1975 βρήκε μια κοινωνία που σίγουρα δεν ήταν αυτή που περίμενε. Μια κοινωνία όπου ο καταναλωτισμός «τους αλέθει σαν άτομα και σαν κοινωνία», μια κοινωνία της μοναξιάς, της αποξένωσης, της απομόνωσης, της διάβρωσης. Ο Δημήτρης Χατζής, όπως και οι βασικοί ήρωες του έργου του, έχουν καταβολές στην παλιά ελληνική κοινωνία, την κοινωνία της ανθρωπιάς. Την αποξένωση, την μοναξιά, την απώλεια της προσωπικής τους ταυτότητας την βίωσαν στην ξενιτιά μακριά από την πατρίδα τους και από ότι αγάπησαν.

22 Επιστρέφουν στην Ελλάδα, για να βρουν μια ανθρώπινη κοινωνία
Επιστρέφουν στην Ελλάδα, για να βρουν μια ανθρώπινη κοινωνία. Οι ήρωες του "διπλού βιβλίου" ηττημένοι, απογοητευμένοι, ανολοκλήρωτοι, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι όλοι τους είναι πιστά αντίγραφα του Δημήτρη Χατζή και νοσταλγοί του παρελθόντος. Ο ίδιος ο Δημήτρης Χατζής, αυτοσκιαγραφούμενος, αναφέρει τα εξής: «είμαι ένας άνθρωπος που έρχομαι από το παρελθόν. Ένας άνθρωπος που δεν δέχεται όμως το παρελθόν. Έρχομαι από μια γενιά που έζησε καλύτερα και εντονότερα από τη σημερινή, τουλάχιστον, ελληνική γενιά. Έρχομαι από έναν κόσμο του ιδανισμού, στον οποίο η γενιά μου πίστεψε απόλυτα. Εκεί μέσα ορίστηκε το μεγαλείο και η ομορφιά και η δύναμη της δικής μου γενιάς,

23 αλλά και εκεί μέσα βρίσκεται επίσης η πτώση της, εκεί μέσα βρίσκεται και το αδύνατο σημείο της. Ότι δηλαδή χωρίς ένα κριτικό έλεγχο, χωρίς προετοιμασία, όχι μόνο της ψυχής που σε μας υπήρξε - αλλά και της λογικής, εδόθηκε η γενιά μας σ' αυτή τη θέληση να πραγματώσει τον ιδανικό της κόσμο.»

24 Βασικοί θεματικοί άξονες

25 Μοντέρνες και Παραδοσιακές Δομές
Στο εργοστάσιο στη Γερμανία, το ΑΟΥΤΕΛ, όπου τα πάντα είναι χρονομετρημένα, οι εργάτες, σαν κολοκουρδισμένες μηχανές και κρίκοι στην αλυσίδα παραγωγής, γνωρίζουν μόνο το δικό τους τμήμα, τη δική τους δουλειά. Το εργοστάσιο είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο, ώστε να προωθείται ο αυτοματισμός, η τάξη, οι γρήγοροι ρυθμοί παραγωγής, η μοναξιά, η έλλειψη προσωπικής ταυτότητας, η αποξένωση.

26 Αστικός και επαρχιακός χώρος
Ο Δ.Χατζής πραγματεύεται το μετασχηματισμό της ελληνικής προβιομηχανικής επαρχιακής πόλης σε ένα σύγχρονο αστικό κέντρο. Ο αστικός χώρος φαίνεται μέσα από το εργοστάσιο, το κέντρο και το σταθμό των σιδηροδρόμων. Η ζωή του μετανάστη στο εργοστάσιο, είναι χωρισμένη σε τμήματα που καλλιεργούν την απομόνωση και αποθαρρύνουν την ανθρώπινη επαφή. Στο κέντρο ο φτωχός μετανάστης βιώνει το θαύμα της οικονομικής ανάπτυξης αλλά και την τραγωδία του να είναι μόνος. Τέλος στο σταθμό υπενθυμίζεται η ρευστότητα της πληθυσμιακής σύνθεσης που αναπτύσσεται ραγδαία.

27 Αντίθετα στο ξυλάδικο του Βόλου δεν υπάρχουν νόρμες, τάξη, κανονισμοί, γρήγοροι ρυθμοί, αυτοματισμός και σύγχρονες εγκαταστάσεις. Στο επίκεντρό του είναι ο άνθρωπος και όχι οι μηχανές. Οι σχέσεις είναι απλές και ανθρώπινες, οι εγκαταστάσεις πρόχειρες, μόνιμες αλλά και περιστατικές κατασκευές, αταξία και ελάχιστοι εργαζόμενοι.

28 Μετανάστευση Οι μετανάστες κάθε προέλευσης, ιδιαίτερα στο εργοστάσιο, έχουν μετατραπεί σε ρομπότ, χωρίς να έχουν ουσιαστική επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους. Η ζωή τους είναι απλά ρυθμισμένη και προγραμματισμένη όπως ακριβώς η ζωή των Γερμανών, τόσο έξω όσο και μέσα στο εργοστάσιο αυτό. «ένας εξόριστος θα ’μαι ,ένας πρόσφυγας, όπως είναι όλοι τους»

29 Ανθρώπινες σχέσεις – Αποξένωση - Αλλοτρίωση
Το θέμα της αποξένωσης στο «Διπλό Βιβλίο» εμφανίζεται στο εργοστάσιο και επεκτείνεται και έξω από αυτό, στη μεγαλούπολη. Παρά το γεγονός ότι στη Στουτγάρδη ζουν Έλληνες, Γερμανοί και άλλοι, οι ήρωες νοιώθουν μόνοι. Παρόλο που έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν, δεν έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν με τους ανθρώπους γύρω τους.Σιωπούν. Γι’ αυτό η Στουτγάρδη, είναι «έρημη χώρα». Στη μεγάλη αυτή πόλη, είναι όλοι ξένοι μεταξύ τους.Ο Κώστας, ως ο βασικός ήρωας, αισθάνεται ως «ο ξενότερος απ’ όλους τους ξένους της πολιτείας των ξένων».

30 Αποσπάσματα που τεκμηριώνουν την αλλοτρίωση:
«όλα τα κανονίζουν οι νόρμες- σωπαίνουμε» «όλα τα βλέπω-και μια τζαμαρία με χωρίζει απ’ όλα» «ξέρω μονάχα το ΑΟΥΤΕΛ που δουλεύω, το δωμάτιο της Φράου Μπάουμ που κοιμάμαι και τη μεγάλη λεωφόρο που βρίσκεται ανάμεσά τους- ένα σχοινί τεντωμένο να πάω και να΄ρχομαι»

31 Η σιωπή των προσώπων Οι ήρωες του βιβλίου παρουσιάζουν σε αρκετές περιπτώσεις αδυναμία να επικοινωνήσουν ουσιαστικά με τους γύρω τους, να εκφράσουν τις απόψεις, τις ιδέες και τα συναισθήματά τους. Έτσι μόνη τους λύση είναι η σιωπή η οποία εκφράζει φόβο, αδυναμία, ατολμία , δειλία και εσωτερικό κενό.

32 Έρωτας Οι σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων στο «Διπλό βιβλίο» είναι δύσκολες. Πρόκειται για σχέσεις, οι οποίες διαλύονται ή δεν προλαβαίνουν καν να δημιουργηθούν, αφήνοντας στα πρόσωπα την αίσθηση του άπιαστου και του ιδανικού. «Έτσι τον έμαθα και τον έρωτα. Έμαθα πως είναι μεγαλύτερος από τον άνθρωπο, είναι λοιπόν, ακατόρθωτος» «Ήξερα πια. Το πέταγμα τους εκείνο – πως ήμουν εγώ. Πως τα πουλιά μου εκείνα ήμουν εγώ. Η ψυχή μου, που λέτε εσείς. Και φτερουγίζουν απάνω μου εκείνα, φτερούγιζε και αυτή.»

33 Ο νόστος και το αδύνατο της επιστροφής
Η επιστροφή στην πατρίδα υπήρξε το όνειρο κάθε μετανάστη τουλάχιστο στα πρώτα χρόνια. Η νοσταλγία αυτή μετατρέπει την πατρίδα σε πρότυπο, την εξιδανικεύει. Παρόλα αυτά, ο μετανάστης όταν επιστρέψει στη πατρίδα του δε βρίσκει αυτά που άφησε. Αντιπροσωπευτικό δείγμα ο Σκουρογιάννης.

34 Το ρωμαίικο και οι χαμένες γενιές του.
Στο βιβλίο φαίνεται η πικρία από την διαπίστωση ότι οι ιστορικές συγκυρίες οδήγησαν στο χαμό των δύο γενιών της Ελλάδας. Της γενιάς του πατέρα του Κώστα, που είναι και γενιά του Δ.Χατζή και της γενιάς του Κώστα, της γενιάς της κατοχής και της μεταπολεμικής Ελλάδας. Ο μικρός ράφτης της Σούρπης ,ως εκπρόσωπος της πρώτης γενιάς, θα δει τους αγώνες και τις θυσίες της γενιάς του να ντροπιάζονται και να μην αποδίδουν πια. Η γενιά του Κώστα μεγαλώνει σε μια Ελλάδα που αδυνατεί να ορθοποδήσει και να κυβερνηθεί σωστά. Ψάχνει διέξοδο σε μια καινούρια πατρίδα, μεταναστεύοντας. Εκεί όμως δε θα βρει παρά μία αφιλόξενη μητριά.

35 Είναι μια γενιά ξένη στην πατρίδα της και ακόμα πιο ξένη στη χώρα που μεταναστεύει. Οι ήρωες αυτής της γενιάς χάνουν τελικά τον εαυτό και την ταυτότητά τους, αφού δεν μπορούν να επιστρέψουν, ούτε στην καινούρια ούτε και στην παλιά πατρίδα. Ακόμα και εκείνοι που μένουν πίσω δεν μπορούν να ξεφύγουν από τη βαριά ήττα. Ζουν στα όνειρα και αυτοπαρηγορούνται. Ρωμαίικο είναι το δάκρυ της νύφη την μέρα του γάμου της, το μαύρο ρούχο του πένθους, ο πόνος του ξεριζωμού και του χωρισμού, τα χαμένα προσωπικά όνειρα και τα ανεκπλήρωτα συλλογικά οράματα. Το Ρωμαίικο βρίσκεται στις ρίζες της διαμόρφωσης του σύγχρονου Έλληνα.

36 Πολυεθνικότητα-Συνδικαλισμός-Όραμα ενός νέου κόσμου
Η γερμανική κοινωνία είναι πολυπολιτισμική και αυτό φαίνεται από το ΑΟΥΤΕΛ, όπου εργάζονται Γερμανοί, Έλληνες, Τούρκοι και Ισπανοί. Φαίνεται η κοινή τους μοίρα, η αποξένωση, η μοναξιά, η εκμετάλλευση και τα ανεκπλήρωτα όνειρά τους. Όταν κάνει την εμφάνιση του ο Γερμανός εργάτης που αντιπροσωπεύει το συνδικαλιστικό κίνημα, υπερασπίζεται τα δικαιώματα των εργατών. Με τα δυνατά του χέρια σαν γουδοχέρια θέλει να τονίσει ότι οι εργάτες έχουν τη δύναμη και την απάντηση στην εκμετάλλευση. Η δύναμη τους είναι η ταξική αλληλεγγύη, οι κοινοί αγώνες και η συσπείρωσή τους απέναντι στον εργοδότη. Η δύναμη αυτή θα οδηγήσει σε ένα νέο κόσμο δικαιοσύνης και ελευθερίας.

37 Πώς υποδηλώνεται η «διπλότητα» του βιβλίου;

38 Διπλή αφήγηση – διπλός αφηγητής: Κώστας και «συγγραφέας»
Ο Κώστας και ο «συγγραφέας» παίρνουν διαρκώς τη σκανδάλη της αφήγησης ο ένας μετά τον άλλο κι έχουν διπλή ιδιότητα: του πρωταγωνιστή και του αφηγητή. Σταδιακή αυτονόμηση του Κώστα, απόρροια ιδεολογικών προβληματισμών και της ανάγκης του να εκφράσει τις εμπειρίες του. Ο συγγραφέας αναζητά το ρωμαίικο και το σημερινό άνθρωπο κι ο Κώστας ικανοποιεί το αίτημά του σκιαγραφώντας τη δική του προσωπική περιπέτεια.

39 «Ελληνικό βιβλίο» - «Γερμανικό βιβλίο»
Το ελληνικό αποτυπώνει τη ζωή του παρελθόντος που επιβιώνει ακόμα στο αφηγηματικό παρόν, δεκαετία του Στα ελληνικά κεφάλαια φαίνεται η ζωή στην επαρχιακή πόλη, μια ζωή πιο ανθρώπινη. Το γερμανικό αποτυπώνει τη σύγχρονη ζωή, τη βιομηχανοποιημένη, το σημερινό τεχνοκρατικό κόσμο με σημείο αναφοράς τη Στουτγκάρδη του Στα γερμανικά κεφάλαια φαίνεται η ζωή στη μεγαλούπολη.

40 Ο επίλογος του «Διπλού Βιβλίου» θα αποτελέσει πρόλογο για τη συγγραφή ενός δεύτερου βιβλίου με θέμα, την ελπίδα και το όραμα ενός νέου κόσμου αναδομημένου, τόσο για την Ελλάδα όσο και για όλη την ανθρωπότητα. Το βιβλίο αυτό, μετά την προτροπή του συγγραφέα, αναλαμβάνει να συγγράψει ο Κώστας, ο οποίος έχει πια αποκτήσει πολιτική συνείδηση και έχει αυτονομηθεί.

41 Η φανταστική και ρεαλιστική ζωή της Αναστασίας
Η Αναστασία ζει διπλή ζωή. Μία μέσα από τα όνειρά της, φανταστική, έτσι όπως την αναζητά ο ψυχικός της κόσμος και μία ρεαλιστική, συμβιβασμένη και παραιτημένη στις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής.

42 Διπλή ζωή του Σκουρογιάννη:
Ζει στη Γερμανία, ως μετανάστης και επιλέγει συνειδητά την απομόνωση, αρνούμενος κάθε ψυχικό δεσμό με τον τόπο αυτό. Η ανάμνηση του χωριού του, οι ανθρώπινοι δεσμοί και η ζεστασιά που χαρακτηρίζουν το Ντομπρίνοβο, η νοσταλγία και ο πόθος για την επιστροφή, αποτελούν τα σημεία αναφοράς στον ξένο τόπο. Όταν μετά την πτώση της Δικτατορίας το 1974 επιστρέφει στην Ελλάδα, ανακαλύπτει τραγικά ότι η σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία έχει αλλοτριώσει την ιδιαίτερη του πατρίδα, και οι σχέσεις των ανθρώπων έχουν διαβρωθεί εξαιτίας της ευδαιμονίας και της οικονομικής προόδου. Η ελληνική φύση και η αρκούδα είναι τα μόνα στοιχεία που θυμίζουν τον πραγματικό πλούτο του χωριού του. Ο Σκουρογιάννης λοιπόν, βρίσκεται ανάμεσα στη ζωή του στη Γερμανία, με την οποία δεν συμβιβάστηκε και στο όνειρο και τη νοσταλγία της επιστροφής, για το οποίο ζούσε τόσα χρόνια, όνειρο που τελικά αποδείχτηκε ουτοπικό. «20 χρόνια περαστικός» «πάλι σαν στρατιώτης»

43 Τεχνική: Διπλή αφήγηση (ο ήρωας και ο συγγραφέας)
Εγκιβωτισμός (στο βιβλίο που δεν ολοκληρώνεται εγκιβωτίζονται η αφήγηση του Κώστα οι σημειώσεις και η αφήγηση του συγγραφέα) Αναδρομή στο παρελθόν (flashback) Μεταφορικά σχήματα Ενσωμάτωση ξένων λέξεων Ιδιωματισμοί ηπειρώτικης Ελλάδας. Εσωτερικός μονόλογος με αναβαθμισμένο λεξιλόγιο. Λιτό και ρεαλιστικό ύφος. Εξάρσεις λυρισμού. Απηχήσεις Δ. Σολωμού.( «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»)

44 Με ποια άλλα λογοτεχνικά κείμενα της Γ’ λυκείου συναντάται το «Διπλό βιβλίο»
Αλλοτρίωση- Διάβρωση “Ψαράκι της Γυάλας”, Μάριου Χάκκα Ιδεολογικό ναυάγιο του ήρωα. “ Γιατί λοιπόν να μην κάνει και ο ίδιος αυτή την μικρή προσαρμογή, πάντα θα περπατούσε παράταιρα;” “ ”, Γιώργου Ιωάννου Υβριστική, βέβηλη συμπεριφορά των ντόπιων τουριστών “καλά τους έκαναν”. “Θεσσαλονίκη, μέρες του 1969 μ.Χ.”, Μανόλη Αναγνωστάκη Η εμπορευματοποίηση, συναλλαγή, η έκπτωση σε όλα τα επίπεδα “εγώ συναλλάσσομαι, εσύ συναλλάσσεσαι, αυτός συναλλάσσεται.”

45 “Καιόμενος”, Τάκη Σινόπουλου
Το βόλεμα και ο εφησυχασμός του πλήθους “ξένη φωτιά μην ανακατεύεις.” “Ονήσιλος”, Παντελή Μηχανικού Παράδοση στον ευδαιμονισμό και στον καταναλωτικό τρόπο ζωής. “ δέκα χρόνια … παχύ δέρμα.”

46 «Αποχαιρετισμός» Γ.Ρίτσου
Χρέος και συνέπεια προς τα υπέρτατα ιδανικά «Αποχαιρετισμός» Γ.Ρίτσου Ενσυνείδητη θυσία του ήρωα για την ελευθερία τόσο της πατρίδας του όσο και του κόσμου ολόκληρου, η οποία έπεται της εσωτερικής απελευθέρωσης. «Σαν τιμή και σαν χρέος… Από το ξεσκλάβωμα της πατρίδας στο ξεσκλάβωμα του κόσμου.»

47 «Καιόμενος» Τ. Σινόπουλου
Συνέπεια, χρέος, αγωνιστικότητα ενάντια στο ανελεύθερο καθεστώς. «Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπό. Γινόταν ήλιος…» «Πορτοκαλόκηπος» Γ.Φ. Πιερίδη Ολόκληρος ο ελληνικός κυπριακός λαός αντιστέκεται ενεργά πέρα από τη λογική και το συμβιβασμό, για τη διατήρηση εθνικής του συνείδησης και ταυτότητας και την προάσπιση των εθνικών ιδεωδών. «Ωστόσο τον τελευταίο… να φυσάει που ξεσήκωσε τα φρένα των ανθρώπων…»

48 Συνδικαλισμός- Εργασιακά προβλήματα
«Αριάγνη» Στρατή Τσίρκα Εκμετάλλευση των ντόπιων από τους Ευρωπαίους εργοδότες, η λύση των εργασιακών προβλημάτων βρίσκεται στη συσπείρωση, την αλληλεγγύη, την ανθρωπιά. «Γιατί γομάρια? Γιατί κουρμπάτσι? Εκεί που είναι ο πόνος, ο ιδρώτας και τα δάκρυα εκεί δεν είναι ο άνθρωπος? Γιατί λοιπόν σκάβετε ένα χαντάκι και χωρίζεστε?»

49 Κοινοί αγώνες- συλλογικότητα
«Αποχαιρετισμός» Γιάννη Ρίτσου «....κανένας δεν υπάρχει μόνος χωρίς τη βοήθεια του άλλου» «....εσύ που θα πάρεις το ντουφέκι μου να εκδικηθείς το θάνατό μου.» « » Γ.Ιωάννου «Μπορεί να ήταν και κείνο το αρκετά μεγάλο δέντρο, αν και δεν αποκλείεται να έχει μεγαλώσει γρήγορα, εφόσον βρήκε άφθονο λίπασμα από τόσο αίμα και τόσες εκατοντάδες κορμιά.» «Άσμα δ΄- Άξιον Εστί» Οδυσσέα Ελύτη «Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή» Για την αναδόμηση του νέου κόσμου απαιτούνται κοινές και πολλές προσπάθειες. Παρελθόν, παρόν και μέλλον συναιρούνται στην προσπάθεια υλοποίησης αυτού του νέου κόσμου.

50 Αναφορά στην περίοδο της κατοχής-αντίστασης και μεταπολεμικής Ελλάδας - Ιστορικό υπόβαθρο
«Ψαράκι της γυάλας» Μ.Χάκκας Κατοχή-αντίσταση-εμφύλιος ( ) Ιουλιανά (1965) Επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών (21η Απριλίου ΄67) «Καιόμενος» Τ.Σινόπουλου Εμφυλιακή και μετεμφυλιακή περίοδος (1946- ΄49,1967) « » Δεκαετία του ΄60 Αναφορά γίνεται και στην περίοδο της κατοχής ( )

51 «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ» Μ.Αναγνωστάκης
Παρόν, δύο χρόνια μετά την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών. Κατοχή-αντίσταση-εμφύλιος και μετεμφυλιακή περίοδος ( ) «Άσμα δ΄- Άξιον Εστί» Οδυσσέα Ελύτη Κατοχή-αντίσταση-εμφύλιος.

52 Το όραμα ενός νέου κόσμου
Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ Διάψευση των ονείρων και των προσδοκιών τόσο της γενιάς του πατέρα όσο και της γενιάς του ποιητή. «Εσύ θα γνωρίσεις καλύτερες μέρες… Δεν έχει σημασία τελικά αν δεν τις γνώρισαν.» «Σαλαμίνα της Κύπρος» Γ.Σεφέρης Η μνήμη του παρελθόντος θα συμβάλει στη καλλιέργεια όλων των αξιών που αναιρούν τις αιτίες του πολέμου. «Κύριε βοήθα να θυμόμαστε πως έγινε τούτο το φονικό, την αρπαγή, το δόλο… κύριε βοήθα να τα ξεριζώσουμε.»

53 «Αποχαιρετισμός» Γ.Ρίτσου
Το όραμα ενός δικαιότερου και ειρηνικότερου κόσμου μέσα από την αγάπη για την πατρίδα. «Με τούτη την αγάπη λέω, μια μέρα οι ξύλινοι σταυροί θα μπουμπουκιάσουν τριαντάφυλλα.» «Και θα τους βρούμε, θα μας βρουν. Και θα τις κάνουμε τότε μαζί τους δικές μας τις μεγάλες αυτές πολιτείες των ξένων. Σε μια καινούργια ανθρώπινη κοινωνία.» «Το διπλό βιβλίο», Δ. Χατζή

54

55 «Κράτα το χέρι μου…. Έτσι πηγαίνοντας, μέσα από την έρημη λεωφόρο,… θα βρούμε στο τέλος τους άλλους και θα την φκιάσουμε έτσι και μια πατρίδα για μας. Για την Ελπίδα!»

56

57 Συνεργάστηκαν: Καθηγήτρια: Χρυσούλα Αλεξάνδρου, Β.Δ Φιλόλογος. Μαθητές: Σπύρος Χρίστου Γ’2 Αλέξαντρος Παναγή Γ’2 Πολυδώρου Δέσποινα Γ’6 Μηλικούρης Αλέξανδρος Γ’2