Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η γυναίκα στον Ευριπίδη

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "Η γυναίκα στον Ευριπίδη"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η γυναίκα στον Ευριπίδη

2 Οι γυναίκες τον 5ο αιώνα αντιμετωπίζονταν γενικά ως ασήμαντες και υποταγμένες στους συζύγους τους νομικά και κοινωνικά . Η ζωή τους είναι αυστηρά περιορισμένη. Παραμένουν σε όλη τους τη ζωή «ανήλικες» κηδεμονευόμενες από κάποιον άντρα. Αντίθετα προς αυτή την κοινωνική πραγματικότητα παρουσιάζονται οι γυναίκες στο δράμα. Εδώ κάνουν αυτό που η κοινωνία δεν τους επιτρέπει να πράξουν. Ο Ευριπίδης στα έργα του ασχολήθηκε με τον ψυχικό κόσμο της γυναίκας, δημιουργώντας το ψυχογράφημά της αφού παρατήρησε προσεκτικά τη δράση της και τη φύση της.

3 Στην παρούσα εργασία θα εξετάσουμε το υπέρμετρο πάθος, που παρουσιάζουν οι γυναίκες του Ευριπίδη, τη συνύπαρξη – σύγκρουση της λογικής με το άλογο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης, και την αυτοθυσία γυναικών στα έργα του, αναλύοντας δύο δράματα, της Άλκηστης και της Μήδειας καθώς και τη δραματική πλοκή αυτών των δύο ηρωίδων .

4 ΑΛΚΗΣΤΙΣ Ο Ευριπίδης εδώ χρησιμοποίησε ένα μύθο που αναφέρεται στην ιστορία μιας ερωτευμένης γυναίκας, η οποία προσέφερε την ζωή της για να σώσει από το θάνατο τον σύζυγό της. Το θέμα αυτό το χρησιμοποίησαν και άλλοι τραγωδοί όπως ο Φρύνιχος . Εδώ όμως ο Ευριπίδης χωρίς να αλλάξει την υφή του μύθου, μετέφερε χρονικά την θυσία της Άλκηστης μερικά χρόνια αργότερα από τη μέρα του γάμου της. Η προσφορά του εαυτού της στο θάνατο, γίνεται αφού είχε γευτεί την συζυγική ευτυχία. Με αυτό το τέχνασμα ο τραγωδός δημιούργησε νέες προϋποθέσεις στην περιοχή του ψυχισμού.

5 Από τον πρόλογο, το έργο προλογίζει ο Απόλλωνας, μαθαίνουμε πως έφτασε η μέρα που η Άλκηστις, για την αγάπη της θα θυσιαστεί, προαναγγέλλοντας επίσης πως θα έρθει ένας άνδρας που θα την κλέψει από το θάνατο. Πού όμως μιλά γι αυτήν την αγάπη; Ο δραματουργός μας προσφέρει σε δύο σημεία για τον αποχαιρετισμό της Άλκηστης από τη ζωή. Το πρώτο στην Πάροδο σε μία αγγελική ρήση, μια από τις Θεραπαινίδες με παραστατικό τρόπο παρουσιάζει τη συμπεριφορά της Άλκηστης μέσα στο σπίτι αλλά και τη συμπεριφορά της προς στα παιδιά της.

6 Τρόπος που ταυτίζεται με το πρότυπο συμπεριφοράς που θα εκτιμούσε η τότε κοινωνία. Εδώ βλέπουμε την πράξη και τη θυσία της ηρωίδας από την πλευρά της γυναικείας ευαισθησίας και όχι από την ψυχρότητα του άνδρα. Το δεύτερο σημείο το βρίσκουμε στο δεύτερο στάσιμο όπου έχουμε τον απολογισμό της θυσίας που προσφέρθηκε από την Άλκηστη με πολύ αξιοπρέπεια και χωρίς παράπονο. Πουθενά η Άλκηστις δεν μιλά για την φλόγα της καρδιάς της που την σπρώχνει στη θυσία, ούτε ακούμε τα λόγια μιας ερωτευμένης γυναίκας.

7 Η Άλκηστις εμφανίζεται ως μια φωτισμένη γυναίκα, που θυσιάζεται αυτόβουλα και αυτοπροαίρετα για τον άνδρα της. Το κεντρικό μοτίβο γύρω από το οποίο κινούνται τα δραματικά γεγονότα είναι η αυτόβουλη θυσία της Άλκηστης. Στο έργο διαπιστώνουμε ότι όσο κι αν υπάρχει την εποχή στην οποία αναφέρονται τα γεγονότα το καθιερωμένο πρότυπο της υποταγής της γυναίκας στον άνδρα, η συνθήκη αυτή δε φαίνεται εδώ να λειτουργεί ικανοποιητικά. Σε αυτό το έργο έχουμε εναλλαγή συναισθημάτων και ορθολογισμού

8 Το διαπιστώνουμε από την ύπαρξη συζυγικής αγάπης που είναι όμως μονόπλευρη , από την πλευρά της γυναίκας. Επίσης η μορφή αυτής της αγάπης τοποθετείται πάνω από τη μητρική και την πατρική. Τι έκανε λοιπόν την Άλκηστη να δεχτεί αμέσως να πεθάνει στη θέση του συζύγου της; Ο Ευριπίδης μας παρουσιάζει την Άλκηστη να παίρνει αυτή την απόφαση μετά από προσεκτική και ορθολογιστική σκέψη. 

9 Ένα άλλο ζήτημα μη ορθολογικό είναι η δόξα (κλέος γυναικών) που κερδίζει η Άλκηστις λόγω της θυσίας της. Η Άλκηστις με το θάνατό της από τη μία ενισχύει τις παραδοσιακές αξίες ενώ από την άλλη, την ώρα που καινοτομεί, κερδίζει δόξα μεγάλη που η παράδοση την παραχωρεί μόνο στο άλλο φύλο. Γι αυτήν ο Χορός θα πει «απ’ όλες τις γυναίκες», υπήρξε « η καλύτερη για τον σύζυγό της». Την δόξα όμως δεν την κερδίζει λόγω της αφοσίωσής της , της στοργής της ηθικής της, αλλά την εξασφαλίζει με τον «δοξασμένο θάνατο» 

10 Η Άλκηστις είναι σίγουρα από τις ευγενέστερες μορφές που κινούνται μέσα στην αρχαία ελληνική τραγωδία και αποτελεί, θα μπορούσε να πει κανείς τον αντίποδα της Eυριπίδειας Μήδειας. Η γυναίκα Άλκηστις εκφράζει έναν κόσμο φωτεινό. Πεθαίνει στη θέση του άντρα της. Μέσω αυτής της θυσίας εκφράζεται. Θυσιάζει όλα όσα της ανήκουν, εκτός του εαυτού της για τον εαυτό της. Έχει ταυτίσει το «εγώ» με το «εσύ», χωρίς να οικειοποιείται ή να διεκδικεί. Είναι μια ιδανική γυναικεία μορφή.

11 Το έργο Άλκηστις διαπραγματευόμενο την θυσία μιας γυναίκας από τη μια πλευρά μας φανέρωσε πως μια γυναίκα με την πράξη της θυσίας έφτασε την δόξα ενός άντρα, από την άλλη τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει μια τέτοια πράξη. Η υπέρβαση των κανονικών ορίων μεταξύ των δύο φύλων από την πλευρά της γυναίκας, μερικές φορές καταλήγει σε εκθηλισμό των αντρών.

12 ΜΗΔΕΙΑ Ένα από τα συγκλονιστικότερα δράματα του αρχαίου θεάτρου είναι η Μήδεια του Ευριπίδη. Η Μήδεια, μάγισσα κόρη του Αιήτη , βασιλιά της Κολχίδας, ερωτεύεται τον Ιάσονα και φεύγει μαζί του για την Κόρινθο, όπου όμως την εγκαταλείπει και παντρεύεται τη Γλαύκη, κόρη του Κορίνθιου Κρέοντα. Η Μήδεια ταπεινωμένη, συλλαμβάνει την ιδέα να εκδικηθεί τον άπιστο σύζυγό της, σκοτώνοντας τη νεόνυμφη Γλαύκη, τον πατέρα της Κρέοντα και τα δύο της παιδιά

13 Η Μήδεια κυριεύεται από ερωτική ζήλια, μα και από ψυχοβόρα αγανάκτηση για την αλλοτρίωση της προσωπικότητάς της. Γεμάτη παραφροσύνη, πάθος, συναισθήματα που κατευθύνουν την δράση στο έργο και καθορίζουν τη ροή του με μόνη τη δύναμη των τυφλών της πόθων. Ο ποιητής χρησιμοποιώντας την εναλλαγή πάθους και λογικής δημιουργεί σημαντικές αντιθέσεις, ενώ ακολουθώντας την αντίθετη πορεία προκαλεί αποτελεσματικές εντάσεις.

14 Την συναισθηματική φόρτιση της Μήδειας ο ποιητής μας την δείχνει στο 1ο επεισόδιο, βάζοντας την ηρωίδα του να εφορμά στο θεατρικό χώρο σε κατάσταση αλλοφροσύνης, βρισκόμενη σε αδιέξοδο, από την διαμορφωμένη κατάσταση σε βάρος της από τον σύζυγό της. Μη μπορώντας να την αντιμετωπίσει, διαλαλεί την επιθυμία της να πεθάνει. Λόγω αυτής της κατάστασης, η Μήδεια συνειδητοποιεί την θέση που βρίσκεται η γυναίκα, περιγράφοντας την μοίρα της γυναίκας και διατυπώνει την πιο σαφή κατηγορία για την καταπίεση που γνωρίζουν, ειδικά οι απατημένες σύζυγοι. Αυτός ο μονόλογος της Μήδειας θα τελειώσει με την διατύπωση της πρόθεσής της να εκδικηθεί τον σύζυγό της

15 Η Μήδεια είναι αποφασισμένη να εκδικηθεί, καταστρώνει σχέδιο εκτελώντας το προσεκτικά. Ως γυναίκα καταφεύγει για την επίτευξη του σχεδίου της σε αυτά που είναι επιδέξια, στα δάκρυα και σε κάθε είδους απάτες. Επίσης για το σκοπό της, πρέπει να υποχρεώσει το χορό να σωπάσει, κάνοντας τον συνένοχο και αυτόν στο αποτρόπαιο έγκλημά της. Το ότι οι γυναίκες του Χορού παραστέκουν την γυναίκα, είναι λογικό, εντύπωση όμως προκαλεί το ότι Κορίνθιες υποστηρίζουν την βαρβαρική γυναίκα εναντίον του δικού τους βασιλικού οίκου.

16 Η ανακοίνωση των σκοπών της τόσο φανερά στο Χορό δεν γίνεται λόγω παραλογισμού της αλλά λόγω της αλληλεγγύης του γυναικείου φύλου. Η Μήδεια είναι κυριευμένη από δυνάμεις που από την ψυχή της υψώνονται σε δαιμονική δράση. Η μονομανία απομονώνει τη Μήδεια, την χωρίζει την αποκόβει από τον αληθινό κόσμο. Στο 5ο επεισόδιο η ψυχή της Μήδειας συζητά με τον εαυτό της και αντιμάχονται δυνάμεις, συγκρούεται το λογικό με το άλογο. Τέσσερις φορές αλλάζει η βούληση της Μήδειας: 1)η άγρια απαίτηση για εκδίκηση, η αγάπη προς τα παιδιά, 2) η επίγνωση της βέβαιης καταστροφής στο παλάτι, και οι συνέπειες της πράξης της συγκρούονται στο πεδίο της μάχης αυτής της ψυχής.

17 Το άμετρο μίσος εναντίον του προδότη και η τρυφερή αγάπη προς τα παιδιά και πολλά άλλα ,αντικρουόμενα συναισθήματα , μπορούν να βρουν καλά τη θέση τους σε μιαν ανθρώπινη ψυχή. Από την άλλη ο Ιάσονας είναι ο άνθρωπος της καθημερινής λογικής. Γι αυτόν όλοι οι ανθρώπινοι δεσμοί, γάμος, παιδιά, σύζυγος είναι μόνο μέσα που εξυπηρετούν τους σκοπούς του. Γι αυτό εγκαταλείπει τη Μήδεια και αθετεί τον όρκο του, στοιχείο που δεν ανήκει στον παραδοσιακό ήρωα.

18 Οι ρόλοι αντιστρέφονται και η Μήδεια υιοθετεί μια συμπεριφορά που κατά συνθήκη συνδέεται με το αρχαιοτυπικό αρσενικό ήρωα ,ατσαλώνει την καρδιά της για να δολοφονήσει τους γιους της, γενικά αρχίζει να συμπεριφέρεται ως άντρας. Μια τέτοια ιδέα πάντα τρόμαζε τους άντρες Αθηναίους, ότι μπορούσε να συμβεί ,αν δεν υπήρχε αυστηρός έλεγχος στη συμπεριφορά των γυναικών από την πλευρά των αντρών.

19 Η Μήδεια δεν απευθύνεται στους θεούς διότι γι αυτήν δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχει ο κόσμος, όπως και τα παιδιά της. Γι αυτήν είναι τα παιδιά του Ιάσονα . Τα σκοτώνει όχι μόνο για να εκδικηθεί, αλλά κι επειδή δεν μπορεί να σκοτώσει εκείνον . Μέσω αυτών σκοτώνει τον Ιάσονα. Όμως στην πραγματικότητα ακόμα και ο Ιάσονας δεν υπάρχει για την Μήδεια. Μόνο εκείνη υπάρχει. Η Μήδεια δεν είναι όμως μονάχα μάγισσα κι εκδικήτρια είναι γυναίκα και μάνα. Ο αποχαιρετισμός στα παιδιά της τα καταδικασμένα από την ίδια , αποτελεί το τραγικό κορύφωμα. Κατά ειρωνικό τρόπο από υπεράνθρωπη ,η μάγισσα Μήδεια όσο φτάνει η ώρα να σκοτώσει τα παιδιά της γίνεται όλο και πιο ανθρώπινη.

20 . Αναφέρει το παράλογο πως πρέπει αυτή να τα σκοτώσει και αναρωτιέται κανείς ποιο χέρι θα μπορούσε να είναι σκληρότερο γι’ αυτό απ’ ότι το μητρικό. Στην Μήδεια ο Ευριπίδης για πρώτη ίσως φορά μελετά το πρόβλημα του εγκλιματισμού ενός βαρβάρου μέσα σε μια ορθολογισμένη πολιτεία. Η Μήδεια είναι ζωή, γι αυτό και μπορεί να τη σκοτώσει. Για τον Ιάσονα τα παιδιά του είναι αντικείμενα , απέναντί τους νιώθει νομικά υπόχρεος ή δικαιούχος. Για τη Μήδεια είναι η φυσική της προέκταση. Μόνο η μεγαλοφυΐα του Ευριπίδη θα μπορούσε να συλλάβει αυτή την αντίφαση, να βάλει δηλαδή μια παιδοκτόνο να κερδίζει τη συμπάθεια του Αιγέα με την υπόσχεση ότι θα του αποκαλύψει το μυστικό της τεκνοποιίας.

21 Η αναχώρησή της στο τέλος του έργου, αν και γεωγραφικά με κατεύθυνση στην Αθήνα , είναι στην ουσία μια επιστροφή στην Κολχίδα. Προσπάθησε να γίνει ανθρώπινη, αλλά ο ανθρώπινος κόσμος αποδείχθηκε φτωχός σε ανθρωπιά, αφιλόξενος κι έτσι ξαναγυρίζει στη φύση της μάγισσας . Η απόμακρη και σπαρακτική εικόνα του τέλους ισοδυναμεί με μια απόρριψη της ανθρώπινης κατάστασης με όλες τις υποτιθέμενες χαρές, καθώς και με μια επικράτηση της ανεξέλεγκτης δαιμονικής δύναμης.

22 Η Μήδεια στην καταγωγή είναι βάρβαρη, με μυστηριώδη πολύπλοκη ψυχολογία, συμπεριφορά και ηθική ενστίκτου. Έντονο το αίσθημα του εγωισμού και της ιδιοκτησίας. Ο έρωτάς της εκφράζεται με την υπέρβαση της λογικής και της ηθικής. Αν χαθεί η ερωτική αμοιβαιότητα αυτόματα έχουμε την υπέρβαση του πάθους και την άλογη ενέργεια της τιμωρίας του προδότη με τον φόνο των παιδιών του. Στη σύγκρουση της ορθής κρίσης και του ενστίκτου ή πάθους κυριαρχεί το δεύτερο με αποτέλεσμα μιας αποτρόπαιης ανθρώπινης συμπεριφοράς.

23 Στο έργο Μήδεια μας περιγράφεται γενικά η μοίρα της γυναίκας, καθώς και η καταστροφική συμπεριφορά ενός πληγωμένου εγωισμού που προήλθε από την άθλια συμπεριφορά ενός άντρα που ανήκει στον πολιτισμένο κόσμο. Ο πολιτισμός αυτός την δίδαξε πως είναι πιο άθλιος από τον δικό της προγονικό κόσμο γι’ αυτό και επέστρεψε σε αυτόν. 

24 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ «Η γυναίκα στον Ευριπίδη» (2012-2013)


Κατέβασμα ppt "Η γυναίκα στον Ευριπίδη"

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google