ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ

Παρουσίαση με θέμα: "ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ PROJECT Α΄- Β΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Β΄ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ : Η ΥΠΕΡΘΕΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΑΜΠΑΖΙΩΤΗΣ

2 Η Υπερθέρμανση του πλανήτη
ΟΜΑΔΑ 1 Γεωργιόπουλος Γιάννης Γιαννόπουλος Γιώργος Σινάνη Ειρήνη Χρονόπουλος Δήμος

3 Η εξέλιξη της θερμοκρασίας της Γης και οι ρυθμοί μεταβολής της από το παρελθόν έως σήμερα
Ο όρος παγκόσμια θέρμανση (global warming) δηλώνει μία ειδική περίπτωση κλιματικής μεταβολής και αναφέρεται στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας της γης και των ωκεανών. Αποδίδεται συχνά με διαφορετικό τρόπο, ως πλανητική (υπερ)θέρμανση ή παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ άλλες φορές ταυτίζεται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου που αποτελεί έναν μηχανισμό παγκόσμιας θέρμανσης. Η επίσημη επιστημονική θέση πάνω στις κλιματικές μεταβολές, όπως αυτή εκφράζεται από την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος είναι πως η μέση θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί 0.6 - 0.2 °C από τα τέλη του 19ου αιώνα και πως η αύξηση αυτή οφείλεται σημαντικά στην ανθρώπινη δραστηριότητα των τελευταίων 50 ετών, με την οποία απελευθερώνονται κάθε χρόνο στην ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να θερμαίνεται ο πλανήτης. Τα τελευταία 200 χρόνια έχουμε καταναλώσει ένα μεγάλο μέρος των αποθεμάτων αυτών των ορυκτών καυσίμων, με αποτέλεσμα την αύξηση της ποσότητας του CO2 στην ατμόσφαιρα. Ταυτόχρονα, μέσα από την συνεχιζόμενη αποψίλωση των δασών απελευθερώνεται το διοξείδιο του άνθρακα που είναι αποθηκευμένο στα δέντρα και το έδαφος.

4 Στα τεσσεράμισι δισεκατομμύρια χρόνια της ιστορίας του πλανήτη µας, οι παράµετροι που χαρακτηρίζουν το κλίµα της γης έχουν υποστεί σηµαντικές διακυµάνσεις. Όταν η σύσταση της ατµόσφαιρας του πλανήτη άρχισε να πλησιάζει προς τα σηµερινά χαρακτηριστικά της, πράγµα που συνέβη πριν από περίπου τρία δισεκατοµµύρια χρόνια, άρχισαν να εµφανίζονται οι θερµές και οι ψυχρές παγετώδεις και µεσοπαγετώδεις κλιµατικές περίοδοι της γης. Η τελευταία γεωλογική περίοδος, η οποία συνεχίζεται µέχρι σήµερα, ονοµάζεται “εποχή του Ολοκαίνου” και άρχισε πριν από χρόνια, δηλ. µετά το τέλος της τελευταίας έξαρσης των παγετώνων ( έτη πριν από σήµερα). Κατά τη µεσοπαγετώδη περίοδο που διανύουµε, ο αέρας άρχισε να θερµαίνεται, φθάνοντας σε θερµοκρασίες σχεδόν ίσες µε τις σηµερινές κατά τον 11ο µ.Χ. αιώνα. Ένα σηµαντικό χαρακτηριστικό αυτής της τελευταίας περιόδου είναι και η ονοµαζόµενη “Μικρή Παγετώδης Εποχή”, η οποία διήρκεσε από το 15ο έως το 19ο αιώνα και κατά την οποία επικρατούσαν σηµαντικά χαµηλότερες θερµοκρασίες από τις σηµερινές, τόσο στα µέσα γεωγραφικά πλάτη όσο και στην Ελλάδα, στην οποία µάλιστα έχει εκτιµηθεί ότι οι θερµοκρασίες ήταν χαµηλότερες κατά 1,5 ºC από τις σηµερινές.

5 Το κλίµα της Γης πριν από 55 εκατοµµύρια έτη (αρχή της εποχής του Ηωκαίνου) υπήρξε θερµότερο από σήµερα, όπου εκτιµήσεις παλαιοθερµοκρασίας βαθέων υδάτων προερχόµενες από ισότοπα οξυγόνου βενθονικών τρηµατοφόρων υποδεικνύουν περίπου 6 ºC υψηλότερες θερµοκρασίες από τις σηµερινές. Ακολούθως, τα τελευταία 50 εκατοµµύρια έτη υπάρχουν ενδείξεις για µια µακροχρόνια τάση µείωσης της θερµοκρασίας. Πριν από 34 εκατοµµύρια έτη δηµιουργήθηκαν οι παγετώνες της Ανταρκτικής, ενώ πριν από 2,6 εκατοµµύρια έτη αναπτύχθηκαν και οι παγετώνες του βορείου ηµισφαιρίου. Από τότε αρχίζει και η τελευταία γεωλογική περίοδος της εποχής του Τεταρτογενούς, η οποία χαρακτηρίζεται από εναλλαγές σχετικά σύντοµων (10-30 χιλιάδες χρόνια) µεσοπαγετωδών περιόδων και παρατεταµένων παγετωδών περιόδων, οι οποίες εναλλαγές απέκτησαν αισθητά µεγαλύτερη ένταση και µικρότερη συχνότητα κατά το τελευταίο ένα εκατοµµύριο χρόνια.

6 Από το τέλος του 19ου αιώνα αρχίζει η άνοδος της θερµοκρασίας της ατµόσφαιρας, η οποία µε διακυµάνσεις συνεχίζεται µέχρι τις ηµέρες µας. Ο µέσος ρυθµός θέρµανσης της ατµόσφαιρας του πλανήτη κατά τον 20ο αιώνα ήταν 0,7 ºC ανά 100 χρόνια. Ένα σηµαντικό µέρος αυτής της θέρµανσης, όπως είναι γνωστό, έχει αποδοθεί στην αλλαγή της σύστασης της ατµόσφαιρας λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας και έχει επικρατήσει να λέγεται “ανθρωπογενής συνιστώσα της κλιµατικής αλλαγής” ή απλά “ανθρωπογενής υπερθέρµανση του πλανήτη”. H τελευταία ανοδική τάση της θερµοκρασίας είναι στατιστικά σηµαντική στο επίπεδο εµπιστοσύνης 95% σχεδόν σε όλες τις κατοικηµένες περιοχές του πλανήτη και κατά τον Παγκόσµιο Μετεωρολογικό Οργανισµό, η δεκαετία ήταν η θερµότερη των τελευταίων 500 ετών. Τα 10 θερμότερα χρόνια που έχουν καταγραφεί παγκοσμίως από το 1856 παρατηρήθηκαν τα τελευταία 15 χρόνια.

7 ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΑΠΌ ΤΟ 1880-2012

8 ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΕΞΑΝΤΑΣ Ο Πλανήτης έχει πυρετό και το θερμόμετρο για να τον μετρήσουμε βρίσκεται στη Γροιλανδία. Στην αχανή αυτή γη των Πάγων που λιώνει πλέον με μεγάλη ταχύτητα όλα όσα ακούμε στα δελτία ειδήσεων και διαβάζουμε στις εφημερίδες, συνιστούν την καθημερινότητα των λιγοστών κατοίκων της. Οι Ινουίτ, πιο γνωστοί σε εμάς ως Εσκιμώοι, παρακολουθούν ανήμποροι την ζωή τους να αλλάζει δραματικά και τον Αρκτικό πολιτισμό τους να δέχεται το σημαντικότερο ίσως πλήγμα στην μακραίωνη παγωμένη ιστορία του. Κυνηγοί και ψαράδες παραδοσιακά, βλέπουν τα θηράματά τους να εξαφανίζονται, ενώ η μετακίνησή τους γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνη λόγω του εύθραυστου πάγου και των καιρικών συνθηκών που αλλάζουν απρόσμενα. Ο Γιώργος Αυγερόπουλος και ο Αλέξης Μπαρζός έζησαν μέρες σε απομονωμένες κοινότητες της Γροιλανδίας καταγράφοντας τη ζωή των γηγενών Ινουίτ. 

9 49 ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΙΟΝΙ 1

10 49 ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΙΟΝΙ 2

11 Καθ. Χρήστος Ζερεφός Ομιλία του Ακαδημαϊκού καθ. Κ. Χ. Ζερεφού στα εγκαίνια της διεθνούς έκθεσης «Ο Πλανήτης αλλάζει-Κλιματική αλλαγή και ένα νέο ενεργειακό μέλλον» στην Κρήτη τον Ιούνιο του 2012

12 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΕΦΟΥ
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΕΦΟΥ

13 Τρόποι έρευνας με τους οποίους οι επιστήμονες μελετούν τις απότομες κλιματικές αλλαγές
Οι συστηματικές μετρήσεις του κλίματος χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα όργανα έχουν παράγει ένα αρχείο για τα τελευταία 150 έτη, περίπου. Προκειμένου να αναδημιουργηθούν οι προηγούμενες διαφοροποιήσεις στο σύστημα του κλίματος ακόμη πιο πίσω στο χρόνο, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν φυσικά αρχεία των κλιματολογικών και περιβαλλοντικών αλλαγών, όπως οι πυρήνες πάγου , δαχτυλίδια δέντρων, ωκεάνια και λιμναία ιζήματα, κοράλλια, και ιστορικά στοιχεία. Αυτά τα στοιχεία, αν και δεν είναι συνήθως άμεσες μετρήσεις της θερμοκρασίας ή άλλων κλιματολογικών μεταβλητών, επηρεάζονται από την θερμοκρασία, και μπορούν να μας δώσουν πληροφορίες για το κλίμα στο παρελθόν.

14   Στάθμη θάλασσας Αν και η στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί από το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων (» έτη), ο ρυθμός της ανόδου της έχει αυξηθεί κατά τα τελευταία 200 έτη. Η άνοδος αυτή είναι αποτέλεσμα δύο παραγόντων: (i) της ποσότητας γλυκού νερού που προστίθεται στους ωκεανούς από το λιώσιμο των πάγων της κρυόσφαιρας και (ii) της θερμικής διαστολής των ωκεανών λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας τους. αποχές σε σχέση με την περίοδο Οι εκτιμήσεις για τον 20ό αιώνα δείχνουν ότι η μέση στάθμη της θάλασσας ανήλθε κατά περίπου 1.7 mm/έτος. Το σύνολο των διαθέσιμων στοιχείων δείχνει ότι από το 1993, ο ρυθμός ανόδου είναι περίπου 3 mm/έτος, σημαντικά υψηλότερος από το μέσο ρυθμό του προηγούμενου μισού αιώνα. Οι εκτιμήσεις για τον 21ο αιώνα υποδεικνύουν ακόμη μεγαλύτερο ρυθμό ανόδου απ'ό,τι αυτού κατά τη διάρκεια της περιόδου

15

16 Διάγραμμα (θερμοκρασία της γης από το 400πΧ-2000μΧ)

17

18 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΓΗΣ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΓΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ (ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΗ) Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ΑΕΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ (CO2, CH4, O3, NOx, CFC’s, κ.ά.) ΟΜΑΔΑ 2 ΓΚΟΓΚΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΤΖΩΝΗΣ ΝΕΣΤΩΡ ΣΑΡΤΖΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ

19 Επίδραση ανθρωπογενούς δραστηριότητας
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι φυσικό, ωστόσο ενισχύεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία συμβάλλει στην αύξηση της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου καθώς και στην έκλυση άλλων ιχνοστοιχείων, όπως οι χλωροφθοράνθρακες (CFC's). Τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται μία αύξηση στη συγκέντρωση αρκετών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ειδικότερα στην περίπτωση του διοξειδίου του άνθρακα, η αύξηση αυτή ήταν 31% την περίοδο Τα τρία τέταρτα της ανθρωπογενούς παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα, οφείλεται σε χρήση ορυκτών καυσίμων, ενώ το υπόλοιπο μέρος προέρχεται από αλλαγές που συντελούνται στο έδαφος, κυρίως μέσω της αποδάσωσης.

20 ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO2)

21 Τα τελευταία διακόσια χρόνια, ο εποχιακός αυτός κύκλος έχει διαταραχτεί με μια μακροχρόνια αυξητική τάση, με αποτέλεσμα κάθε ετήσια μεγίστη θερμοκρασία να είναι υψηλότερη από την περσινή. Αρχικά, η αύξηση αυτή θα μπορούσε να δικαιολογηθεί κυρίως λόγω της καταστροφής των δασικών εκτάσεων, με συνέπεια την απελευθέρωση μεγαλύτερης ποσότητας CO2 στην ατμόσφαιρα. Τα τελευταία πενήντα και πλέον χρόνια, ως σημαντικότερος παράγοντας έχει εδραιωθεί η αυξημένη χρήση των ορυκτών καύσιμων που προέρχονται από τον άνθρακα, όπως το κάρβουνο και το πετρέλαιο περίπου το μισό του ποσοστό αυτής της εκπομπής απορροφάται από τους ωκεανούς και τα φυτά ακόμα τα όποια αναπτύσσονται ταχύτερα σε ατμοσφαιρικές συνθήκες πλούσιες σε διοξείδιο του άνθρακα. Αλλά έτσι δημιουργείται μια κατάσταση που έχει ως αποτέλεσμα την ετησία αύξηση κατά 0,4% του ποσοστό συγκέντρωσης του CO2 στην ατμόσφαιρα.

22 Από το 1800μ.Χ. η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στον ατμοσφαιρικό αέρα έχει αυξηθεί από τα 270 περίπου σωματίδια στο εκατομμύριο στα 370ppm σήμερα – ένα επίπεδο που είναι και το υψηλότερο που έχει σημειωθεί εδώ και 20 εκατομμύρια χρόνια.

23 ΜΕΘΑΝΙΟ (CH4) Το δεύτερο πιο σημαντικό αέριο του θερμοκηπίου που απελευθερώνεται λόγω των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων είναι το μεθάνιο , το οποίο μόριο με μόριο έχει γίνει 20 φορές πιο δραστικό ως αέριο θερμοκηπίου σε σχέση με το CO2. Παράγεται κυρίως μέσω της δράσης μιας σειράς βακτηρίων που ευδοκιμούν παράλληλα με την ανάπτυξη του ανθρωπινού γένους. Τα βακτήρια αυτά βρίσκονται για παράδειγμα στα εντόσθια των μηρυκαστικών ζωών , στις περιοχές υγειονομικής ταφής των σκουπιδιών και στους ορυζώνες. Απελευθέρωση μεθανίου γίνεται επίσης και μέσω των παγιδευμένων στο υπέδαφος ανάλογων αέριων-μέσω των σωλήνων παροχής φυσικού αερίου και των ανθρακωρυχείων. Η σήψη της χλωρίδας σε περιοχές στάσιμων υδάτων αποτελεί μια ακόμη σημαντική πηγή εκπομπής μεθανίου. Μια πρόσφατη έρευνα απέδειξε ότι τα λιμνάζοντα ύδατα είναι υπεύθυνα για το 1/8 της παγκόσμιας εκπομπής μεθανίου.

24 Συμβάλλουν σε ποσοστό 7% στη συνολική υπερθέρμανση του πλανήτη
Συμβάλλουν σε ποσοστό 7% στη συνολική υπερθέρμανση του πλανήτη. Η συγκέντρωση αυτών των αέριων στην ατμόσφαιρα αναμένεται να είναι η ψιλότερη που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια.

25 ΑΛΛΑ ΑΕΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Τα αέρια αυτά προκαλούνται από τον άνθρωπο και συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Είναι το νιτρικό οξύ και το όζον τα οποία όμως παράγονται και από τη φύση, καθώς και μερικά καθαρά ανθρώπινα κατασκευάσματα όπως για παράδειγμα ο χλωροφθοριούχος άνθρακας (CFC’s). Τα τελευταία 15 τουλάχιστον χρόνια, ο CFC’s αποσύρεται σταδιακά σε μια προσπάθεια να προστατευτεί το στρώμα του όζοντος. Πολλά όμως από τα υλικά αντικατάστασης του, όπως ο υδροφθοράνθρακας, ο περφθοράνθρακας και το θειικό εξαφθορίδιο, που χρησιμοποιούνται στα ψυγεία και τις άλλες παρόμοιες συσκευές, συμβάλλουν εξίσου στην αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Όλα αυτά μαζί, αποτελούν

26

27 ΑΠΟΨΙΛΩΣΗ ΔΑΣΩΝ Η εξαφάνιση των δασών είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες της υπερθέρμανσης του πλανήτη , διότι είναι γνωστό ότι τα δέντρα απορροφούν το CO2 από την ατμόσφαιρα και κόβοντάς τα συσσωρεύεται περισσότερο CO2 στην τροπόσφαιρα, επιτείνοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

28 ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ (ΦΥΣΙΚΑ)
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ (ΦΥΣΙΚΑ) Εκρήξεις ηφαίστειων Οι εκρήξεις των ηφαιστείων μπορούν να ψύξουν τον πλανήτη για μήνες ή ακόμη και για χρόνια, καλύπτοντας την άνω επιφάνεια της ατμόσφαιρας με ένα στρώμα λεπτών στερεών και αέριων σωματιδίων.Τα σωματίδια αυτά αιωρούνται στην ατμοσφαιρα και οδηγούν στην μείωση της διεισδυτικότητας της ηλιακής ακτινοβολίας, με αποτέλεσμα τη μείωση της θερμοκρασίας.

29 Απρόβλεπτα φυσικά φαινόμενα
ΕΛ ΝΙΝΙΟ : Το ελ νινιο είναι ένα φυσικό φαινόμενο που έχει ανιχνευτεί εδώ και χιλιάδες χρονιά και εκδηλώνεται με την περιοδική αναστροφή των ρευμάτων του αέρα κα των ωκεανών κατά μήκος της τροπικής ζώνης του Ειρηνικού ωκεανό. Κρατεί 9 περίπου μήνες το χρόνο. Συμπαρασύρει μαζί του τα συστήματα βροχοπτώσεων από την Ασία, προκαλώντας πλημμύρες σε υπό κανονικές συνθήκες υγρές περιοχές όπως η Ινδονήσια και κάποια τμήματα της Αυστραλίας. Την ιδία στιγμή, κανονικές συνθήκες γαλήνια νησιά της νοτιάς θάλασσας έρχονται αντιμέτωπα με καταιγίδες, ενώ και οι αμερικανικές ακτές στον ειρηνικό ωκεανό υποφέρουν από καταιγίδες και πλημμύρες/. Τα ρεύματα των ανέμων και των ωκεανών συνήθως κινούνται με κατεύθυνση από ανατολικά προς δυτικά, δηλαδή από την αμερικανική ήπειρο προς την ασιατική. Η κίνηση αυτή δημιουργεί μια αύξηση των θερμών νερών γύρω από τα νησιά της ινδονήσιας, τα όποια διεγείρουν μεγαλύτερες βροχοπτώσεις.Mε την επίδραση του Ελ Νινιο η ‘κανονική’ κατάσταση γίνεται ασταθής. Ένα μέρος των επικρατούντων θαλασσίων στους ωκεανούς αντιστρέφεται, με αποτέλεσμα τα θερμά νερά να κινούνται προς ανατολικά συνοδευόμενα από ισχυρούς άνεμους και βροχές./

30 Gulf Stream : Το ρεύμα του κόλπου (gulf stream) αποτελεί μέρος του κυκλοφοριακού συστήματος του ωκεανού στο βόρειο Ατλαντικό, το οποίο οδηγείται από το σχηματισμό των πάγων στην Αρκτική. Περιβάλλει τη δυτική Ευρώπη με θερμά νερά, ειδικά το χειμώνα και διατηρεί τις θερμοκρασίες υψηλότερες από οποιαδήποτε άλλη περιοχή που βρίσκεται σε ανάλογο γεωγραφικό πλάτος. Αν συρρικνωθεί το ρεύμα του κόλπου ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης θα σημειωθεί απότομη πτώση της θερμοκρασίας στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.

31 ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ Τροχιά, κλίση, μετάπτωση της γης
ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ Τροχιά, κλίση, μετάπτωση της γης ΚΛΙΣΗ : Η κλίση του γήινου άξονα περιστροφής ποικίλλει. Μετατοπίζεται μεταξύ 21,5 & 24,5 μοιρών σε ένα κύκλο 41χιλιαδων ετών. Σήμερα, αυτή η γωνιά είναι 23,44 βαθμοί και μειώνεται

32 ΤΡΟΧΙΑ : Τροχιά της γης γύρω από τον Ήλιο είναι ελαφρώς ελλειπτική
ΤΡΟΧΙΑ : Τροχιά της γης γύρω από τον Ήλιο είναι ελαφρώς ελλειπτική. Μερικές φόρες, η τροχιά είναι πιο ελλειπτική από ότι σε άλλους χρόνους. Η μορφή της τροχιάς αλλάζει τη μεγίστη απόσταση της γης από τον Ήλιο, και με αυτή το ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας που λαμβάνει.

33 ΜΕΤΑΠΤΩΣΗ : Η γη δεν αποστρέφεται τελεία γύρω από τον άξονά της
ΜΕΤΑΠΤΩΣΗ : Η γη δεν αποστρέφεται τελεία γύρω από τον άξονά της. Αντί αυτού, ταλαντεύεται με μια κίνηση που αποκαλείται μετάπτωση. Η μετάπτωση επηρεάζει το ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας που χτυπά μια δεδομένη θέση, για μια δεδομένη αποχή. Αυτό αναγκάζει τη διαφορά της θερμοκρασίας μεταξύ των εποχών για να είναι είτε μεγάλη είτε μικρή. Η μετάπτωση λειτούργει σε έναν κύκλο 21χιλιαδων ετών.

34 ΗΛΙΑΚΕΣ ΚΗΛΙΔΕΣ Οι ηλιακές κηλίδες φανερώνουν την ηφαιστειακή δραστηριότητα. Αποτέλεσμα:η δημιουργία έντονων μαγνητικών πεδίων και αύξηση στην ακτινοβολία που απελευθερώνεται προς τη γη , με συνέπεια τη μικρή αύξηση της θερμοκρασίας της.

35 ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΣΚΙΑΣΗ Με τον όρο Πλανητική Σκίαση (Global dimming) περιγράφεται το φαινόμενο της σταδιακής μείωσης της συνολικής ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στην επιφάνεια της Γης. Η ανάλυση του φαινομένου βασίστηκε σε καταγραφές του ρυθμού εξάτμισης του νερού που ξεκίνησαν την δεκαετία του 1950 καθώς και μελέτες σχετικά με την ανακλαστικότητα των πάγων και την επίδρασή της στο κλίμα. Με βάση τις παρατηρήσεις, έχει καταγραφεί μια παγκόσμια μείωση της ακτινοβολίας που εισέρχεται στη Γη της τάξης του 4%, τις δεκαετίες 1960 έως 1990.

36 Κύρια αιτία του φαινομένου θεωρείται η αύξηση των αιωρουμένων σωματιδίων που προέρχονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Σύμφωνα με τον μηχανισμό που έχει προταθεί, τα σωματίδια αφενός αντανακλούν από μόνα τους ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο διάστημα, αφετέρου μετατρέπονται σε πυρήνες πάνω στους οποίους προσκολλούνται σταγονίδια νερού, με παρόμοιο τρόπο με αυτό που δημιουργούνται τα απλά νέφη. Η αυξημένη ρύπανση μεγαλώνει τον αριθμό των σωματιδίων των αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα. Έτσι, δημιουργούνται νέφη αερολυμάτων που αποτελούνται από μεγαλύτερο αριθμό μικρότερων σταγονιδίων, σε σχέση με τα απλά νέφη. Με αυτό τον τρόπο, η ίδια ποσότητα ύδατος που θα υπήρχε σε κάποιο απλό σύννεφο απλώνεται τώρα σε περισσότερα σταγονίδια, αυξάνοντας την δυνατότητα αντανάκλασης.

37 Η εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία ανακλάται σε μεγαλύτερο βαθμό πίσω στο διάστημα και φθάνει λιγότερη στην επιφάνεια της Γης. Παράλληλα, λόγω του μικρότερου μεγέθους των σταγονιδίων, μειώνεται η δυνατότητα βροχόπτωσης.  Ως αποτέλεσμα της αυξημένης αντανάκλασης, την ημέρα συχνά παρατηρείται μια μικρή μείωση της θερμοκρασίας. Αντίθετα, τη νύχτα εμποδίζουν την απώλεια της θερμότητας της Γης προς το διάστημα. Αν και φαινομενικά δρα με αντίστροφο τρόπο από το φαινόμενο της παγκόσμιας θέρμανσης, συγκαλύπτοντας την αίσθηση των επιπτώσεων της στο Φαινόμενο του θερμοκηπίου, τα αποτελέσματά της είναι εξίσου καταστροφικά. Η Πλανητική Σκίαση επηρεάζει αρνητικά τον υδρολογικό κύκλο, μειώνοντας την εξάτμιση του νερού, προκαλώντας μειωμένες βροχοπτώσεις και ξηρασία σε πολλές περιοχές.

38 ΘΕΜΑ: ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΥΞΑΝΕΙ Η ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ- ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

39 Παγκόσμια θέρμανση Ο όρος παγκόσμια θέρμανση δηλώνει μία ειδική περίπτωση κλιματικής μεταβολής και αναφέρεται στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας της γης και των ωκεανών. Ο όρος είναι εν γένει ουδέτερος ως προς τα αίτια πρόκλησης της θέρμανσης του πλανήτη, ωστόσο έχει επικρατήσει να υπονοεί την ανθρώπινη παρέμβαση. Η επίσημη επιστημονική θέση πάνω στις κλιματικές μεταβολές, όπως αυτή εκφράζεται από την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος του ΟΗΕ, είναι πως η μέση θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί 0.6 ± 0.2 °C από τα τέλη του 19ου αιώνα και πως η αύξηση αυτή οφείλεται σημαντικά στην ανθρώπινη δραστηριότητα των τελευταίων 50 ετών . Μία μειοψηφία επιστημόνων, διαφοροποιείται σε σχέση με την άποψη αυτή, αμφισβητώντας την καταλυτική επίδραση που ενδέχεται να έχει η ανθρώπινης δραστηριότητα σε σχέση με την παγκόσμια θέρμανση.

40 Αίτια Δημιουργίας Άμεση επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο περιβάλλον: αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού αποψίλωση των τοπικών δασών και επέκταση των εκτάσεων για καλλιέργεια και κτηνοτροφία, αύξηση του πληθυσμού των βοοειδών και άλλων μηρυκαστικών υπέρμετρη αύξηση των πολεοδομικών συμπλεγμάτων και των βιομηχανικών ζωνών απαράδεκτη εντατικοποίηση της βιομηχανικής αλιείας Οι άνθρωποι αλλάζουμε τη σύνθεση της ατμόσφαιρας ολόκληρου του πλανήτη. Τα αέρια που προσθέτουμε όλο και ταχύτερα στην ατμόσφαιρα, δρουν προς την κατεύθυνση μιας υπερθέρμανσης της επιφάνειας της Γης και των χαμηλών στρωμάτων της ατμόσφαιρας . Διάφορες μορφές μόλυνσης μεταβάλλουν την ποσότητα και την κατανομή των στερεών και υγρών σωματιδίων ,αιωρούμενα στην ατμόσφαιρα ,επηρεάζοντας άμεσα και έμμεσα τη διάταξη της ηλιακής ενέργειας μεταξύ της ατμόσφαιρας και της επιφάνειας του πλανήτη ,δρώντας όχι παντού, προς μια ψύχρανση της επιφάνειας. Μια σταθεροποίηση πριν από το έτος της ποσότητας των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου ,φαίνεται απίθανη αλλά όχι αδύνατη.

41 Οι τεράστιες ποσότητες CO2 που παράγονται συνεχώς από τις διάφορες καύσεις, δυστυχώς δεν ισοσταθμίζονται από τη φωτοσύνθεση (μετατροπή CO2 σε O2) κυρίως λόγω των μεγάλων καταστροφών στα δάση. Το CO2 που δημιουργείται εμποδίζει την μεταφορά θερμότητας από τα κατώτερα στα ανώτερα στρώματα (θερμοκήπιο). Έτσι, υπολογίζεται ότι η μέση θερμοκρασία της Γης θα ανέβει τα επόμενα 100 χρόνια °C. Τεράστιες μάζες πάγου θα λιώσουν στους πόλους, επιφέροντας άνοδο στη στάθμη της θάλασσας με συνέπεια μεγάλες εκτάσεις της Γης να καλυφθούν με νερά (πλημμύρες). Πόσο αληθινά είναι τα σενάρια αυτά κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για πολλούς λόγους. Ο κυριότερος είναι ότι οι υπολογισμοί γίνονται με προσεγγίσεις με μεγάλα περιθώρια λάθους.

42 Ο Ήλιος θερμαίνει τη Γη και κάθε σημαντική αλλαγή του Ήλιου μπορεί να αλλάξει το κλίμα. Εντούτοις η ατμόσφαιρα με την πλανητική σκίαση , καθορίζει ποια ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας μετατρέπεται σε θερμότητα και με το φαινόμενο του θερμοκηπίου ελέγχει ,πως αυτή η ροή θερμότητας διαφεύγει από τον πλανήτη προς το διάστημα υπό μορφή υπέρυθρης θερμικής ακτινοβολίας

43 Επίδραση ανθρωπογενούς δραστηριότητας
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι φυσικό, ωστόσο ενισχύεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία συμβάλλει στην αύξηση της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου καθώς και στην έκλυση άλλων ιχνοστοιχείων, όπως οι χλωροφθοράνθρακες (CFC's). Τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται μία αύξηση στη συγκέντρωση αρκετών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ειδικότερα στην περίπτωση του διοξειδίου του άνθρακα, η αύξηση αυτή ήταν 31% την περίοδο Τα τρία τέταρτα της ανθρωπογενούς παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα, οφείλεται σε χρήση ορυκτών καυσίμων, ενώ το υπόλοιπο μέρος προέρχεται από αλλαγές που συντελούνται στο έδαφος, κυρίως μέσω της αναδάσωσης.

44 Αντιμετώπιση των συνεπειών του συγκεκριμένου φαινομένου
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, όπως έχουμε αναφέρει είναι ένα φυσικό φαινόμενο που λειτουργεί επί σειρά εκατομμυρίων ετών και έχει συμβάλλει στην ανάπτυξη και τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη μας. Η ανθρώπινη όμως δραστηριότητα έχει προκαλέσει αύξηση της συγκέντρωσης των αερίων που προκαλούν ένταση του φαινομένου με σοβαρές περιβαλλοντικές συνέπειες. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο η συνειδητοποίηση των συνεπειών των κλιματικών αλλαγών, η ανάγκη στροφής σε πιο ήπιες μορφές ενέργειας και η υιοθέτηση νέων στάσεων και συμπεριφορών φιλικών προς το περιβάλλον. Η αντιμετώπιση των συνεπειών του φαινομένου είναι υπόθεση όλων των κυβερνήσεων. Οι κυβερνήσεις πρέπει να λάβουν μέτρα για δραστική μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου και κυρίως του διοξειδίου του άνθρακα. Τέτοια μέτρα είναι η διακοπή των ανθρακικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και ο σταδιακός τερματισμός της εξόρυξης άνθρακα, να αναπτυχθούν νέου τύπου κινητήρες στα αυτοκίνητα οι οποίοι θα ρυπαίνουν λιγότερο, να αναπτυχθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αιολική, ηλιακή, γεωθερμική). Οι πολίτες να συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν με απλές και ανέξοδες ενέργειες να συμβάλλουν αποφασιστικά στην αντιμετώπιση των συνεπειών του φαινομένου. Τέτοιες ενέργειες είναι η ανακύκλωση του χαρτιού, η χρήση ηλιακού θερμοσίφωνα, η χρήση μη ενεργοβόρων ηλεκτρικών συσκευών, η χρήση ποδηλάτου για τις μετακινήσεις και γενικά η αποφυγή σπατάλη

45 Αντιμετώπιση του φαινομένου
Μέχρις στιγμής η ανθρωπότητα έχει αντιδράσει με τρεις τρόπους στην απειλούμενη αύξηση της θερμοκρασίας παγκόσμια: α) Με την αντίληψη του « βλέποντας και κάνοντας», β) Με την προετοιμασία για την « προσαρμογή» και γ) Με την προετοιμασία αποτροπής του φαινομένου. Η στρατηγική «βλέποντας και κάνοντας» δεν φαίνεται ν’ αντέχει στα νεότερα δεδομένα και στο μέγεθος του προβλήματος και υπαγορεύεται κυρίως από συντηρητικά και οικονομικά συμφέροντα που θίγονται από τη λήψη μέτρων αντιμετώπισής του. Η στρατηγική της προετοιμασίας για προσαρμογή ξεκινά από την αντίληψη ότι πρακτικά είναι αδύνατο να ληφθούν όλα εκείνα τα μέτρα που αποτρέπουν την έλευση του φαινομένου και των συνεπειών του. Κατά συνέπεια, προτείνεται η ανάληψη μέτρων προσαρμογής στις νέες συνθήκες. Δηλαδή, προσαρμογή των ζωνών βροχοπτώσεων. με ένα σύστημα επαναδιανομής του νερού προς τις ζώνες που θα εμφανίζουν απώλειες σε βροχοπτώσεις, καθώς και αποθάρρυνση νέων δραστηριοτήτων στις υπό ξηρασία περιοχές. Ενώ για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας θα πρέπει να αρχίσουν έργα φραγμάτων και επιχωματώσεων, που θα αντισταθμίζουν την χρόνο με χρόνο άνοδό της. Η στρατηγική της αποτροπής του φαινομένου βασίζεται στη λήψη μέτρων που θα μειώσουν τη συσσώρευση των «αερίων του θερμοκηπίου» στην ατμόσφαιρα, στοχεύοντας στη διατήρηση των υπαρχουσών κλιματικών συνθηκών του πλανήτη. Η στρατηγική αυτή συνίσταται στην παρέμβαση και δραστική μείωση όλων των διαδικασιών που παράγουν «αέρια του θερμοκηπίου» είτε με τη βελτίωση τους ή με την υποκατάσταση τους από άλλες καθαρότερες. Παράλληλα επιδιώκεται και η αύξηση της απορροφητικότητας σε διοξείδιο του άνθρακα. Το βασικό πρόβλημα μιας τέτοιας στρατηγικής είναι οι μεγάλες μειώσεις εκπομπών που απαιτεί, οι οποίες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο με «τεχνολογικά» μέτρα αλλά απαιτούν μια παγκόσμια αναδιάταξη των οικονομικών δραστηριοτήτων καθώς και αλλαγή των σχέσεων αναπτυγμένων- αναπτυσσομένων χωρών.

46 Η αλλαγή του κλίματος εξαρτάται και από σένα
ΡΥΘΜΙΣΕ ΤΟ ΘΕΡΜΟΣΤΑΤΗ Μην υπερθερμαίνετε το σπίτι σας. Η μείωση της θερμοκρασίας του σπιτιού σας κατά μόλις 1 °C μπορεί να μειώσει κατά 7% το λογαριασμό του ηλεκτρικού. Το 70% της ενέργειας που χρησιμοποιείται στα σπίτια καταναλώνεται στη θερμότητα. Ζητήστε τη βοήθεια των δικών σας ανθρώπων για να προγραμματίσετε το θερμοστάτη του σπιτιού, ώστε η θερμοκρασία να μειώνεται στους 17°C τη νύχτα ή όταν είστε έξω, και να επανέρχεται στους 20°C όταν ξυπνάτε ή όταν επιστρέφετε στο σπίτι. Μη ρυθμίζετε το ψυγείο σας στην υψηλότερη βαθμίδα ψύξης. Όταν η θερμοκρασία του είναι χαμηλότερη από 5°C, απλά καταναλώνετε περισσότερη ενέργεια. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι τα τρόφιμά σας θα διατηρηθούν φρέσκα για περισσότερο καιρό. ΚΛΕΙΣΕ ΤΟ ΔΙΑΚΟΠΤΗ Μην ξεχνάτε να σβήνετε τα φώτα, όταν δεν τα χρειάζεστε. Μην αφήνετε την τηλεόραση, το στερεοφωνικό ή τον υπολογιστή σας σε αναμονή. Στην περίπτωση αυτή, η τηλεόραση χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο το 45% της ενέργειάς της. Αν όλοι οι Ευρωπαίοι επέλεγαν να μη χρησιμοποιούν την κατάσταση αναμονής για τις συσκευές τους, θα εξοικονομούσαν ενέργεια, αρκετή να ηλεκτροδοτήσει μία χώρα σαν το Βέλγιο. Μην αφήνετε το κινητό σας να φορτίζεται, όταν η μπαταρία είναι γεμάτη. Έτσι σπαταλάτε το 95% του ηλεκτρισμού, ενώ μόνο το 5% χρησιμοποιείται για τη φόρτιση του κινητού σας. Αν κλείνετε τη βρύση ενώ βουρτσίζετε τα δόντια σας, εξοικονομείτε 12 έως 15 λίτρα νερού.

47 ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΕ Όταν κάνετε αγορές, χρησιμοποιείτε τσάντα που μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί, αντί για τις πλαστικές σακούλες μίας χρήσης. Χρησιμοποιείτε τους κάδους ανακύκλωσης για το γυαλί και ξεχωρίστε το χαρτί, το χαρτόνι και τις κονσέρβες από τα υπόλοιπα απορρίμματά σας. Η ανακύκλωση κονσερβών αλουμινίου καταναλώνει δέκα φορές λιγότερη ενέργεια από την παραγωγή καινούργιων. Τα εργοστάσια χρησιμοποιούν πολύ λιγότερη ενέργεια, όταν φτιάχνουν χαρτί από παλιές εφημερίδες απ' ό,τι από χαρτοπολτό. Επιλέγετε προϊόντα που έχουν την ελάχιστη δυνατή συσκευασία και όταν μπορείτε αγοράζετε προϊόντα που ξαναγεμίζουν. Βάζετε το γεύμα που παίρνετε μαζί σας σε κουτί που μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί αντί για πλαστικά σακουλάκια ή αλουμινόχαρτο. ΠΕΡΠΑΤΑ Για μικρές αποστάσεις, αποφεύγετε τη χρήση αυτοκινήτου. Περπατήστε ή χρησιμοποιήστε το ποδήλατο καλύτερα! Για μεγαλύτερες αποστάσεις, προτιμήστε αν γίνεται το τραμ, το λεωφορείο ή το τρένο. ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Φυτέψτε ένα δέντρο στο σχολείο σας, στον κήπο ή στη γειτονιά σας! Πέντε δέντρα απορροφούν περίπου 1 τόνο CO2 σε όλη τη διάρκεια ζωής τους. Χρησιμοποιείτε όσο το δυνατό λιγότερο χαρτί: βγάζετε φωτοτυπίες και από τις δύο πλευρές του φύλλου χαρτιού και χρησιμοποιείτε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Χρησιμοποιείτε εγχώρια εποχιακά τρόφιμα. Όχι μόνον είναι πιο υγιεινά, αλλά και καλύτερα για το περιβάλλον!

48 Γιατί αλλάζει το κλίμα Η ατμόσφαιρα περιέχει υδρατμούς, διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια του περιβάλλοντος που αφήνουν το ηλιακό φως να περάσει, αλλά απορροφούν τη θερμότητα που αντανακλάται από τη γη. Η φυσική αυτή διαδικασία, που λέγεται «φαινόμενο του θερμοκηπίου», διατηρεί τη θερμοκρασία της γης σε επίπεδο που υποστηρίζει τη ζωή. Χωρίς αυτό, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη θα έφθανε στο αφόρητο επίπεδο των – 18°C. Ωστόσο, οι ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η καύση ορυκτών καυσίμων και η υλοτόμηση των δασών για τη δημιουργία καλλιεργήσιμων εκτάσεων αυξάνουν τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων της ατμόσφαιρας που εγκλωβίζουν τη θερμότητα. Η προσθήκη αυτών των «αερίων του θερμοκηπίου» επιτείνει το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η θερμοκρασία της γης και να αλλάζει το κλίμα.

49 Η κλιματική αλλαγή συμβαίνει
Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της στο σύνολο της οικονομίας και στο φυσικό περιβάλλον είναι πλέον επιστημονικά ακλόνητες. Παρά το γεγονός πως το τελευταίο διάστημα επιχειρήθηκε η αμφισβήτηση των πορισμάτων της IPCC, οι αποδείξεις για την επικινδυνότητα της κλιματικής αλλαγής συνεχώς μεγαλώνουν. Η 4η Έκθεση Αξιολόγησης (AR4) της IPCC ανέφερε ότι «η αύξηση της θερμοκρασίας του κλιματικού συστήματος είναι αδιαμφισβήτητη», καθώς κι ότι η πιθανότητα αυτό να οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα εξαιτίας των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου είναι μεγαλύτερη από 90%. Χωρίς δραστικές μειώσεις των εκπομπών, η μέση πλανητική θερμοκρασία θα αυξηθεί ως το τέλος του αιώνα κατά 1,7°C με 7°C, σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ανάλογα με το ρυθμό που θα συνεχίσουμε να εκπέμπουμε αέρια του θερμοκηπίου. Οι τωρινές εκπομπές βρίσκονται στην κορυφή των προβλεπόμενων εκτιμήσεων και -χωρίς δράση- πιθανότατα θα επιφέρουν αυξήσεις της θερμοκρασίας στο ανώτερο εύρος των προβλέψεων. Ήδη παρατηρούμε σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα και στους ανθρώπινους πληθυσμούς – όπως η τήξη των θαλάσσιων πάγων στην Αρκτική – ακόμα και με τη σημερινή αύξηση της θερμοκρασίας στους 0,8 °C σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Αυτές θα μπορούσαν να προκαλέσουν θετικές ανατροφοδοτήσεις που θα επιφέρουν ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας και περαιτέρω δραματικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα του πλανήτη.

50 H AR4 μεταξύ άλλων προβλέπει:
Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, τα αποθέματα νερού που είναι αποθηκευμένα στους παγετώνες και στις χιονισμένες περιοχές θα μειωθούν προκαλώντας ελλείψεις νερού σε περισσότερο από 1 δις ανθρώπους Το 20% με 30% όλων των ζωντανών οργανισμών στον πλανήτη θα αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο εξαφάνισης, αν η άνοδος της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας ξεπεράσει τους 1,5-2,5°C. Σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, και κυρίως σε ξηρές και τροπικές περιοχές, ακόμα και μικρές αυξήσεις της θερμοκρασίας της τάξης των 1°C - 2°C, αναμένεται να αυξήσουν τον κίνδυνο λιμών Μετά το 2080 πολλά εκατομμύρια ανθρώπων αναμένεται να επηρεαστούν από πλημμύρες στα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας κάθε χρόνο. Σε ιδιαίτερο κίνδυνο βρίσκονται πυκνοκατοικημένες περιοχές, καθώς και περιοχές που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο με περιορισμένες ικανότητες προσαρμογής. Πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι τελευταίες επιστημονικές ενδείξεις δείχνουν ότι οι κλιματικές αλλαγές επιταχύνονται με ρυθμούς πολύ ταχύτερους από ό,τι προβλέπει η AR4. Επιπλέον παρατηρούνται επιπτώσεις πολύ νωρίτερα του προβλεπομένου –πολλές φορές με διαφορά δεκαετιών κυρίως επειδή το κλιματικό σύστημα αντιδρά πιο έντονα από ότι αναμενόταν, ενώ οι εκπομπές αυξάνονται γρηγορότερα από το προβλεπόμενο. Πλέον γίνεται επιτακτικότερη από ποτέ η ανάγκη να ληφθούν άμεσα τα κατάλληλα μέτρα ώστε η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας να μην υπερβεί τους 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Αυτό θεωρείται το όριο που να ξεπεράσουμε μπορεί να δούμε πολλές και μη-αναστρέψιμες επιπτώσεις.

51 ΕΝΕΡΓΕΙΑ Αρκτικός Ωκεανός έκτασης 14 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων κρύβει το 25% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Καθώς λιώνουν οι πάγοι, ξεχασμένοι για πάντα όρμοι, θαλάσσιες περιοχές και νησιά, βρίσκονται ξαφνικά στο επίκεντρο της διεθνούς ατζέντας. Ο Αρκτικός Ωκεανός έκτασης 14 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων κρύβει το 25% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Καθώς λιώνουν οι πάγοι, ξεχασμένοι για πάντα όρμοι, θαλάσσιες περιοχές και νησιά, βρίσκονται ξαφνικά στο επίκεντρο της διεθνούς ατζέντας. Πέντε αρκτικά κράτη η Ρωσία, ο Καναδάς, η Νορβηγία, η Δανία και οι ΗΠΑ, έχουν λάβει θέσεις μάχης διεκδικώντας κομμάτια του Βόρειου Πόλου και φυσικά μεγαλύτερο μερίδιο από το θησαυρό. Μετά το «49 λέξεις για το Χιόνι» που απέσπασε θερμότατα σχόλια από τους θεατές και τον Τύπο, ο Εξάντας ολοκληρώνει την ενότητα των ντοκιμαντέρ του για το κλίμα με το «Αναμέτρηση στη Στέγη του Κόσμου». Πρόκειται για ένα γουέστερν στον Άγριο Βορρά που ανιχνεύει τα οικονομικά και γεωστρατηγικά δεδομένα του Μεγάλου Αρκτικού Παιχνιδιού, το οποίο μόλις ξεκίνησε. Στο πλαίσιο μιας σπάνιας για τα ελληνικά δεδομένα παραγωγής, συνεργάτες του «Εξάντα» ταξιδεύουν σε 3 χώρες βόρεια του Αρκτικού Κύκλου, προκειμένου να καταγράψουν ολοκληρωμένα, το σκηνικό του σύγχρονου «ψυχρού πολέμου». Με γυρίσματα σε Ρωσία, Καναδά και Νορβηγία, το «Αναμέτρηση στη Στέγη του Κόσμου», καταφέρνει να βρεθεί στα σημεία-κλειδιά και να συναντήσει τους πρωταγωνιστές των γεγονότων, τη στιγμή που αυτά συμβαίνουν.

52 Εξοικονόμηση ενέργειας
Ο ευκολότερος τρόπος για να αυξηθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού και να αντιμετωπιστούν τα κλιματικά προβλήματα είναι να μειωθεί η ζήτηση ενέργειας. Προς τούτο απαιτείται πιο αποτελεσματική χρήση της ενέργειας και λιγότερη σπατάλη ενέργειας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της χρήσης τεχνολογίας εξοικονόμησης ενέργειας ή αλλαγής της συμπεριφοράς μας ή με συνδυασμό των δύο. Προ πάντων, η εξοικονόμηση ενέργειας έχει οικονομική σκοπιμότητα: ο στόχος της ΕΕ περί χρήσης 20% λιγότερης ενέργειας έως το 2020 θα μειώσει τις ενεργειακές δαπάνες κατά 100 δισ. ευρώ το χρόνο. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για την αποτελεσματικότερη χρήση της ενέργειας, μερικές φορές με μικρή προσπάθεια. Για παράδειγμα, η ενεργειακή σήμανση, τα πρότυπα ελάχιστης απόδοσης και οι προαιρετικές συμφωνίες κατασκευαστών οικιακών συσκευών έχουν ήδη οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από ένα μέσο καινούριο ψυγείο ή καταψύκτη κατά 50% σχεδόν από το Για αρκετές άλλες συσκευές, όπως τα πλυντήρια ρούχων και τα πλυντήρια πιάτων, έχει επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας που υπερβαίνει το 25%. Το διεθνές πρόγραμμα Energy Star παρέχει καθοδήγηση σχετικά με το λιγότερο ενεργοβόρο εξοπλισμό γραφείου και πληροφορικής.

53 Η αυξημένη χρησιμοποίηση ενεργειακά αποδοτικού φωτισμού στους δρόμους, στα γραφεία και στα σπίτια μας μπορεί να επιτευχθεί σχετικά εύκολα και τα νέα πρότυπα της ΕΕ στον εν λόγω τομέα είναι πιθανό να τεθούν σε εφαρμογή πριν από το τέλος της δεκαετίας. Η αντικατάσταση των κοινών λαμπτήρων από λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας, για παράδειγμα, μειώνει την κατανάλωση ενέργειας κατά 75% και πλέον. Η αγορά αυτών των λαμπτήρων κοστίζει περισσότερο, αλλά οι χαμηλότεροι λογαριασμοί του ρεύματος υπεραντισταθμίζουν το αρχικό κόστος. Πολλοί από εμάς χρησιμοποιούμε άσκοπα ενέργεια, χωρίς να συνειδητοποιούμε πόσο σπάταλη είναι η συμπεριφορά μας. Η καλύτερη ενημέρωση σχετικά με την κατανάλωσή μας από πιο εξελιγμένους μετρητές στα αυτοκίνητα και στα σπίτια μας θα μας επιτρέψει στο μέλλον να χρησιμοποιούμε την ενέργεια πιο έξυπνα. Προς τούτο όμως απαιτείται αλλαγή της συμπεριφοράς μας. Η εκστρατεία της ΕΕ "Αειφόρος Ενέργεια Ευρώπη" παρέχει πρωτοποριακά παραδείγματα. Είναι πιθανόν ότι νέες και νεωτεριστικές ιδέες σχετικά με την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής θα διατυπωθούν μέσα στις πόλεις μας. Όμως η επιτυχία στον τομέα αυτό μπορεί να προκύψει μόνον με τη δραστήρια συμμετοχή των πολιτών. Αυτή είναι η βασική αρχή του "Συμφώνου των δημάρχων", όπου οι συμμετέχουσες πόλεις δεσμεύονται άνευ όρων να ξεπεράσουν τους στόχους της ΕΕ σχετικά με τη μείωση των εκπομπών CO2.

54 Αποδοτική χρήση Θερμικής και Ηλεκτρικής Ενέργειας
Εξοικονόμηση Θερμικής Ενέργειας Ο σχηματισμός του κλίνκερ είναι ιδιαίτερα απαιτητικός σε θερμική ενέργεια. Το μέρος της ενέργειας αυτής που σχετίζεται άμεσα με την χημική αντίδραση που συντελείται εντός του περιστροφικού κλιβάνου δεν επιδέχεται περιορισμό. Όμως υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες περιορισμού θερμικών απωλειών και ενεργειακών απαιτήσεων μέσω : • Επιλογής της ξηράς μεθόδου εφ όσον διατίθενται οι κατάλληλες πρώτες ύλες • Εγκατάστασης αποδοτικών πολυβάθμιων προθερμαντών, προασβεστοποιητών και ψυκτών κλίνκερ • Υποκατάστασης ορυκτών καυσίμων από εναλλακτικά, βιομάζα και γενικότερα «ουδέτερα» από πλευράς εκπομπών CO2 καύσιμα. Εξοικονόμηση Ηλεκτρικής Ενέργειας • Χρήση κατακόρυφων μύλων για την άλεση α΄ υλών και κλίνκερ • Χρήση μηχανημάτων μηχανικής μεταφοράς αντί της ενεργοβόρου πνευματικής μεταφοράς • Αντικατάσταση ηλεκτροκινητήρων με νέους υψηλού βαθμού απόδοσης και χρήση σύγχρονων τεχνολογιών στην διαχείριση της ηλεκτρικής ενέργειας Τα παραπάνω θα εφαρμόζονται σε κάθε νέα εγκατάσταση και θα αποτελούν κριτήριο αξιολόγησης κάθε νέας εξαγοράς.

55 Χρήση εναλλακτικών καυσίμων και υλικών
Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο εσωτερικό του περιστροφικού κλιβάνου επιτρέπουν την διαχείριση αποβλήτων με τις ελάχιστες δυνατές αρνητικές επιπτώσεις. Βιομηχανικά και οικιακά απόβλητα μπορούν να αντικαταστήσουν πρωτογενή καύσιμα συμβάλλοντας στην εξοικονόμιση πολύτιμων πηγών ενέργειας. Η αξιοποίηση εναλλακτικών καυσίμων και υλικών θα επιδιώκεται στον μέγιστο δυνατό βαθμό υπό τον όρο αυστηρής τήρησης των κανόνων που έχει θεσπίσει η Πρωτοβουλία Βιώσιμης Ανάπτυξης (CSI) για μέτρηση και καταγραφή των εκπομπών και της Υγιεινής και Ασφάλειας των εργαζομένων. Τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που συνεπάγεται η χρήση εναλλακτικών θα πρέπει να αξιολογούνται κατά περίπτωση και να γίνονται γνωστά σε εργαζομένους και την τοπική κοινωνία. Κατά προτεραιότητα ενδείκνυται η χρήση βιομάζας που δεν επιβαρύνει τις εκπομπές CO2.

56 Οι Απίθανοι Πλανητοσώστες
Μέλη Ομάδας 3: Αριδάς Λυκάων Βλάχου Χριστίνα Δημογκότση Αγγελική Φιτσώρου Δήμητρα Ευγενική χορηγία από τον Γιώργο Γιαννόπουλο( πλανητοκαταστροφεας όπως ο Ορφέας)

57 ΟΜΑΔΑ 4η ΜΕΛΗ: ΓΑΡΙΝΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΚΟΥΚΟΥΜΗΣ ΑΡΗΣ ΦΑΡΑΤΖΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
ΨΙΛΟΓΑΛΑΝΗΣ ΗΛΙΑΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: ΨΙΛΟΓΑΛΑΝΗΣ ΗΛΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΓΑΡΙΝΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ

58 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΣ
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Σε διάφορα μέρη της Γης σε κοινωνικό , οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο (πόλοι , νησιά , Ευρώπη , Ελλάδα) Στο ζωικό και φυτικό βασίλειο Στις μεταβολές του καιρού(έντονα καιρικά φαινόμενα, φυσικές καταστροφές και κατολισθήσεις) Στην διαχείριση της ενέργειας

59 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΓΗΣ: Α. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Οι σημαντικές μετακινήσεις πληθυσμού και αγαθών είναι αποτέλεσμα μερικών από τα παρακάτω: Η μείωση στα αποθέματα του νερού Οι απότομες μεταβολές στη θερμοκρασία του αέρα Οι υψηλές θερμοκρασίες στη θερινή περίοδο Η είσοδος των θαλάσσιων υδάτων στον παράκτιο υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα και η υποβάθμιση του Οι υψηλότερες θερμοκρασίες το χειμώνα μειώνουν τους θανάτους που σχετίζονται με το κρύο, ενώ ψηλότερες θερμοκρασίες το καλοκαίρι αυξάνουν τους θανάτους που σχετίζονται με τη ζέστη Οι πλημμύρες, η ξηρασία και η εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, όπως ελονοσία σε νέες περιοχές θα θέσουν τους πόρους τροφής και νερού κάτω από έντονη πίεση

60 Η αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας της γης είναι δυνατό να προκαλέσει περιφερειακές συγκρούσεις, καθώς μεγάλος αριθμός περιβαλλοντικών προσφύγων θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τις εστίες του

61 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΘΕΜΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΓΗΣ : Β. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Άνοδος της στάθμης των θαλασσών(καταστροφή παραθαλάσσιων περιοχών) Μετατόπιση του κέντρου βάρους της γης(επίδραση στην περιστροφή της γης) Άνοδος της θερμοκρασίας σε ορισμένες περιοχές(μετακινήσεις πανίδας) Μείωση των βροχοπτώσεων – Ξηρασία(επιπτώσεις στην αγροτική παραγωγή) Αύξηση του εύρους θερμοκρασιών(καταστροφή κάποιων ειδών) Ο ταχύς ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας της γης θέτει σε κίνδυνο το ένα τρίτο των δασικών εκτάσεων του πλανήτη, καθώς και τα είδη των οργανισμών που εξαρτώνται από τα δάση για την επιβίωσή τους Ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες, πλημμύρες, καταιγίδες γίνονται όλο και πιο έντονα, την ίδια στιγμή που η θερμοκρασία ανεβαίνει προκαλώντας λιώσιμο των πάγων, κύματα καύσωνα και πυρκαγιές τεράστιας έκτασης.

62 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΘΕΜΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΓΗΣ: Γ.ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΘΕΜΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΓΗΣ: Γ.ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Οι υψηλότερες θερμοκρασίες θα επιτρέψουν στους αγρότες να καλλιεργήσουν διαφορετικά φυτά Στις περιοχές όπου θα αυξηθούν οι βροχοπτώσεις θα ευνοηθεί η βλάστηση και ανάλογα θα έχουμε και περισσότερη τροφή για την τοπική ζωική αλυσίδα. Βεβαίως, αυτό που ενδιαφέρει κυρίως, δεν είναι μόνο η τροφή, αλλά και το νερό και η θερμοκρασία Τεράστιο πρόβλημα είναι οι δαπάνες που απαιτούνται για την αντιμετώπιση στην κλιματική αλλαγή αλλά και της καθημερινότητας στον τομέα της ενέργειας όπως θέρμανση, ηλεκτρισμός καθώς είναι και αναγκαία σε κάθε νοικοκυριό, ενώ και η παραγωγή αγαθών βασίζεται σήμερα στην ενέργεια (βιομηχανία, βιοτεχνία, γεωργία, ορυκτός πλούτος)

63 Η θερμοκρασία των ωκεανών αυξάνεται, η στάθμη τους ανεβαίνει και το pH τους γίνεται πιο όξινο
Στην πραγματικότητα η ανύψωση των ωκεανών δεν είναι ομοιόμορφη... Ο βαθμός στον οποίο η στάθμη μιας θάλασσας ή ενός ωκεανού ανεβαίνει, εξαρτάται και από τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή (π.χ. τη θερμοκρασία και την αλατότητα του νερού, τα θαλάσσια ρεύματα κα). Καθώς ο πλανήτης συνεχίζει να θερμαίνεται οι επιστήμονες εκτιμούν πως μέχρι το 2100 η στάθμη των ωκεανών θα ανέβει ακόμα περισσότερο. Οι αισιόδοξες προβλέψεις μιλούν για έναν μέσο όρο ανόδου της τάξης των 2 μέτρων, ενώ οι απαισιόδοξες προειδοποιούν για μια άνοδο 6 μέτρων.

64 Οι ωκεανοί θερμαίνονται και το ph τους γίνεται πιο όξινο
Το 80% της θερμότητας που προστέθηκε στη γη από το 1961 λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, έχει απορροφηθεί από τους ωκεανούς, αυξάνοντας τη θερμοκρασία τους σε βάθος μέτρων. Το 25% του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπότε κάθε χρόνο από τις ανθρώπινες δραστήριοτητες απορροφάται από τους ωκεανούς. Αυτή η επιπλέον ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα, αλλάζει το pH στα επιφανειακά στρώματα των ωκεανών, κάνοντάς τα σταδιακά όλο και πιο όξινα1.

65 Γιατί ανεβαίνει η στάθμη των ωκεανών;
Οι βασικοί παράγοντες που κάνουν τους ωκεανούς να ξεχειλίσουν είναι δυο: Θερμική Διαστολή Ένα μεγάλο κομμάτι της επιπλέον θερμότητας που εγκλωβίζεται στον πλανήτη απορροφάται από τους ωκεανούς. Όσο όμως το θαλασσινό νερό θερμαίνεται, διαστέλλεται και διογκώνεται, ανεβάζοντας κατά συνέπεια τη στάθμη των ωκεανών. Σήμερα υπολογίζεται πως οι ωκεανοί έχουν θερμανθεί σε βάθος 3000 μέτρων. Καθώς η θερμότητα προχωρά στα βαθύτερα στρώματα, οι ωκεανοί θα συνεχίσουν να διαστέλλονται για πολλά χρόνια ακόμα, έστω κι’ αν η θερμοκρασία του πλανήτη σταθεροποιούνταν άμεσα.

66 ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΖΩΙΚΟ ΚΑΙ ΦΥΤΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Είναι πλέον εμφανές ότι πολλά ζωικά αλλά και φυτικά είδη του πλανήτη μας συρρικνώνονται εξαιτίας της υπερθέρμανσής του. Η έρευνα των επιστημόνων υποστηρίζουν πως το 45% των ειδών που ερευνήθηκαν μεγαλώνουν σε μικρότερα μεγέθη καθώς αλλάζουν οι γενιές τους. Στη λίστα των ειδών πανίδας και χλωρίδας που συρρικνώνονται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής συμπεριλαμβάνονται: η πολική αρκούδα, το ερυθρό ελάφι, η φυλή προβάτων soay , οι γλάροι, Οι ακρίδες καθώς επίσης και διάφορα φυτά όπως το πλανκτόν. Δεδομένου ότι ο ρυθμός υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι πολύ ταχύτερος σε σχέση με χιλάδες χρόνια πριν, στις μέρες μας θα δούμε αλλάγες στα μεγέθη των ζώων και φυτών σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, με αποτελέσματα καταστροφικά για την ανθρωπότητα. Για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά ένα βαθμό κελσίου έχουμε επιτάχυνση στο μεταβολισμό των ψυχρόαιμων ειδών κατά 10%, έτσι αυτά καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια και αναπτύσσονται λιγότερο. Όπως εκτιμούν οι ερευνητές, η κλιματική αλλαγή θα έχει αναλογικά μεγαλύτερες επιπτώσεις στην τροφική αλυσίδα των θαλασσών και των ιχθυοκαλλιεργειών.

67 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΖΩΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Απειλή για την αρκούδα που δεν θα βρίσκει τροφή Απειλή κάποιων ειδών πιγκουίνων λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων(ξαφνικό ψύχος) Ακόμη τα ζώα που ζουν στο νερό, συρρικνώνονται δέκα φορές περισσότερο σε σχέση με τα ζώα που ζουν στη στεριά Κατά μέσο όρο, τα υδρόβια ζώα μικραίνουν κατά 5% σε μέγεθος για κάθε ένα βαθμό Κελσίου που ανεβαίνει η θερμοκρασία του περιβάλλοντος Η κυριότερη πιθανή αιτία οφείλεται στο πολύ λιγότερο οξυγόνο που είναι διαθέσιμο στο νερό σε σχέση με την μεγαλύτερη αφθονία του στον αέρα. Η άνοδος της θερμοκρασίας λόγω κλιματικής αλλαγής αυξάνει την ανάγκη για οξυγόνο των οργανισμών τόσο της ξηράς όσο και του νερού, όμως για τα υδρόβια είδη είναι πολύ πιο δύσκολο να βρουν το περισσότερο οξυγόνο που θα ικανοποιήσει τις αυξημένες ανάγκες τους. Σε περιοχές που αναμένεται να αυξηθεί σοβαρά η θερμοκρασία, επιστήμονες προειδοποιούν ότι αρκετά είδη ζώων θα έχουν πρόβλημα επιβίωσης λόγω έλλειψης υγρού στοιχείου και λόγω μη ανοχής της αυξημένης θερμότητας.

68 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΥΤΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Οι επιστήμονες υποεκτιμούσαν σημαντικά μέχρι σήμερα πόσο η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα φυτά, σύμφωνα με μία νέα επιστημονική έρευνα, που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στην πραγματικότητα τα φυτά ανθίζουν ακόμα πιο γρήγορα την άνοιξη από ότι προβλέπουν τα κλιματικά μοντέλα και τα σχετικά γεωπονικά πειράματα. Συγκεκριμένα: Η αύξηση της θερμοκρασίας επιφέρει μείωση παραγωγής πολλών φυτικών προϊόντων Πολλά φυτά θα ανθίζουν µΕΣΑ στον χειµώνα , ενώ αναµένεται να υπάρξουν σταδιακά και σοβαρές συνέπειες για τα οικοσυστήματα , αλλά και για τη διατροφική ασφάλεια, καθώς τα φυτά αποτελούν τη βάση της τροφικής αλυσίδας Τα οπωροφόρα δέντρα χρειάζονται μια κρύα χειμερινή περίοδο για να αναπτυχθούν την άνοιξη

69 ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΑΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΣΤΑΘΕΡΟ...
Το κλίμα στον πλανήτη μας ουδέποτε υπήρξε σταθερό. Εμφανίζει σημαντικές διακυμάνσεις χρονικά ,δεν περίμενε δηλαδή τις ανθρώπινες επιδράσεις για να αλλάξει. Πολλοί είναι οι παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωση και την εξέλιξη του κλίματος : ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ: Ηλιακή δραστηριότητα( η ένταση της κοσμικής ακτινοβολίας) Τροχιά της γης Μετεωρίτες(καταστροφικά γεγονότα, όπως πρόσκρουση μεγάλων μετεωριτών στη Γη , ή ακόμα και προσέγγιση μεγάλων ουρανίων σωμάτων, όπως της Αφροδίτης , στη Γη).

70 ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ(ΦΥΣΙΚΑ):
Εκρήξεις ηφαιστείων(η ηφαιστειακή δράση, μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο στην δημιουργία παγετώνων. Η εμφάνιση παγετώνων συμβαίνει σε περιόδους με αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα . Τα ηφαίστεια έχουν παίξει μακροχρόνιο και δημιουργικό ρόλο στην ιστορία της Γής ) Απρόβλεπτα φυσικά φαινόμενα(Φαινόμενα όπως το Ελ Νίνιο που προκύπτουν από την αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια των ωκεανών ,μπορεί να επηρεάσουν το κλίμα όλου του πλανήτη)

71 ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ(ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΗ)
Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου(η ανθρώπινη δραστηριότητα σε σχέση με την καύση υδρογονανθράκων και την έκλυση CO2 από την ατμόσφαιρα Σωματίδια/σύννεφα Εξαφάνιση των δασών(η ανθρώπινη δραστηριότητα σε σχέση με την χρήση της Γής και συγκεκριμένα την μετατροπή των δασών σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις(αλλαγή της λευκαύγειας), ή ακόμα και σε ημι-έρημες εκτάσεις)

72 ΤΑ ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ
Αν και δεν έχουν γίνει πολλές έρευνες για το ζήτημα αυτό, από τα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα προκύπτει ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα ενδέχεται να έχουν σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία. Περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους της γης ζουν σε μέρη όπου οι πλημμύρες αποτελούν μόνιμη απειλή. Οι πλημμυρισμένες πεδιάδες του ποταμού Γάγγη στο Μπαγκλαντές και του ποταμού Γιανγκτσέ στην κίνα είναι δύο από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη. Το 1998 πάνω από τα δύο τρίτα της έκτασης του Μπαγκλαντές πλημμύρισαν και 10 εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν άστεγοι.Η καταστροφή έφτασε και στην Κίνα, όπου ο ποταμός Γιανγκτσέ έπνιξε εκατομμύρια ανθρώπους. Το Μπαγκλαντές βρίσκεται 10 μέτρα κάτω από τη στάθμη της θάλασσας. Τον Αύγουστο του 1988 το 75 % της χώρας πλημμύρισε και 3000 άνθρωποι πέθαναν.

73 ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Τα τελευταία 50 χρόνια παρατηρείται αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 0.6 ± 0.2 °C. Μπορεί αυτή η μεταβολή να φαντάζει μικρή στον μέσο άνθρωπο, σύμφωνα όμως με μελέτες της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος οι συνέπειες μίας τέτοιας ενδεχόμενης αύξησης, επεκτείνονται και σε άλλου είδους μεταβολές, όπως αύξηση της στάθμης των θαλασσών, δημιουργία ακραίων καιρικών φαινομένων όπως πλημμύρες, τυφώνες ή εξαφάνιση βιολογικών ειδών. Άμεσα στον άνθρωπο έχει παρατηρηθεί η αύξηση της θνησιμότητας κατά τους θερινούς μήνες λόγω του καύσωνα. Το χειμώνα, οι συχνές και απότομες εναλλαγές της θερμοκρασίας σε συνδυασμό με την κακή διατροφή και τη ξέφρενη καθημερινότητα, επιτρέπουν σε διάφορους "χειμερινούς" ιούς (πχ. της γρίπης) να εισβάλουν και να καταβάλουν τον ανθρώπινο οργανισμό γρήγορα προκαλώντας σοβαρές λοιμώξεις που συχνά απαιτούν ισχυρά αντιβιοτικά.

74 Οι κλιματικές αλλαγές αναμένεται να επιφέρουν τη διάδοση ασθενειών, όπως εγκεφαλίτιδα (τροπικός πυρετός). Τα σενάρια για τις κλιματικές αλλαγές προβλέπουν ότι πολλές περιοχές της Ευρώπης θα γίνουν πιο ζεστές και υγρές. Οι αλλαγές αυτές θα έχουν άμεσο αντίκτυπο σε αυτές τις ασθένειες, που μεταδίδονται μέσω εντόμων, προκαλώντας ενδεχομένως επιδημίες δάγκειου πυρετού του Δυτικού Νείλου. Ιδιαίτερη ανησυχία παρατηρείται για την εγκεφαλίτιδα, που θεωρείται μία από τις πλέον επικίνδυνες ασθένειες, αφού πλήττει το κεντρικό νευρικό σύστημα, η οποία απλώνεται ταχύτατα στην Ευρώπη. O αριθμός κρουσμάτων σε όλες τις ενδημικές περιοχές της Ευρώπης έχει αυξηθεί κατά 400% τα τελευταία 30 χρόνια. Μεταξύ άλλων, καταγράφεται έξαρση στα κρούσματα μηνιγγίτιδας σε περιοχές που πλήττονται από αμμοθύελλες, ενώ επιδημίες Δάγκειου πυρετού συνδέονται με περιόδους έντονων βροχοπτώσεων.

75 ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ Η βροχή από μόνη της παρουσιάζει ένα φυσικό επίπεδο οξύτητας γιατί περνώντας μέσα από τον ατμοσφαιρικό αέρα απορροφά διάφορα συστατικά της ατμόσφαιρας (πχ CO2) τα οποία την καθιστούν όξινη. Σε αυτή τη μορφή της είναι αβλαβής για το περιβάλλον. Όταν όμως έρχεται σε επαφή με ρυπογόνα, όπως τα καυσαέρια ορυκτών καυσίμων (πχ. πετρέλαιο) η οξύτητα της ανεβαίνει σε βαθμό που να προκαλεί οικολογικές καταστροφές. Από τις επιπτώσεις της είναι η επιβάρυνση της ανθρώπινης υγείας με την εμφάνιση διαφόρων αναπνευστικών προβλημάτων αλλά και μορφών καρκίνων.

76 ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΑΙΤΙΑ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ
Οι πλημμύρες  είναι ένας από τους συχνότερους κινδύνους κλιματικού χαρακτήρα και προκαλούν πολλαπλά προβλήματα υγείας, έχουν διενεργηθεί ελάχιστες έρευνες για το φαινόμενο καθώς και για τον τρόπο που αντιδρούν σ’ αυτό οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και τα συστήματα υγείας. ΑΙΤΙΑ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ Έντονες βροχοπτώσεις Παλίρροιες Σεισμοί και εκρήξεις ηφαιστείων(παλιρροικό κύμα) Κατολισθήσεις Μικρή διαπερατότητα του εδάφους Αποψίλωση της επιφάνειας του εδάφους με αποτέλεσμα την έντονη διάβρωσή του(πυρκαγιά, υλοτόμηση, ανθρώπινη παρέμβαση) Βλάβη σε τεχνικό έργο(λίμνη για ύδρευση, υδροηλεκτρικό έργο κλπ..)

77 ΒΟΡΕΙΟΣ – ΝΟΤΙΟΣ ΠΟΛΟΣ Ο Νότιος Πόλος είναι το νοτιότερο σημείο της Γης. Βρίσκεται στο αντιδιαμετρικό σημείο του Βόρειου Πόλου. Ο γεωγραφικός νότιος πόλος είναι το σημείο όπου ο άξονας περιστροφής της γης τέμνει την επιφάνειά της. Είναι το νοτιότερο σημείο της γης. Ο βόρειος πόλος ή γεωγραφικός βόρειος πόλος είναι το βορειότερο σημείο του πλανήτη Γη. Ορίζεται ως το σημείο όπου ο άξονας περιστροφής της Γης τέμνει την επιφάνειά της στο Βόρειο Ημισφαίριο, και όπου συναντούνται όλοι οι μεσημβρινοί και όλες οι ωριαίες άτρακτοι. Βρίσκεται στο διαμετρικά αντίθετο σημείο σε σχέση με τον Νότιο Πόλο. Είναι το σημείο που ορίζει το γεωδαιτικό πλάτος 90° Β (Βόρειο) καθώς και την κατεύθυνση του αληθούς βορρά. Δεν είναι κάποιο σταθερό σημείο στην επιφάνεια της Γης αλλά μετακινείται ημιπεριοδικά κατά μερικά μέτρα. Στον βόρειο πόλο, όλα τα σημεία τού ορίζοντα δεικνύουν προς νότο πόλος βρίσκεται στην ήπειρο της ανταρκτικής.

78

79 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΒΟΡΕΙΟΥ-ΝΟΤΙΟΥ ΠΟΛΟΥ
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΒΟΡΕΙΟΥ-ΝΟΤΙΟΥ ΠΟΛΟΥ Βόρειος Πόλος της γης Νότιος Πόλος της γης Οι πάγοι στην αρκτική περιοχή του Βόρειου Πόλου, ακολουθούν ένα περιοδικό κύκλο κάθε χρόνο καθώς σχεδόν η μισή σχεδόν ποσότητα λιώνει κάθε καλοκαίρι, ενώ ξαναπαγώνει το χειμώνα για να αποκτήσει ξανά το ίδιο μέγεθος. Φυσικά ο φυσιολογικός αυτός κύκλος, έχει διαταραχθεί από την αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη καθώς η ποσότητα του πάγου που λιώνει είναι μεγαλύτερη από αυτή που δημιουργείται.

80 Αντίθετα, στην Ανταρκτική οι πάγοι διατηρούν την ίδια μορφή σε ολόκληρη σχεδόν τη διάρκεια του έτους. Και σε αυτή την περίπτωση ωστόσο, επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για λιώσιμο των πάγων εξαιτίας της υπερθέρμανσης.  Οι θερμοκρασίες που επικρατούν στο Νότιο Πόλο, είναι κατά πολύ χαμηλότερες από αυτές του Βόρειου. Ο μέσος όρος θερμοκρασίας στην Ανταρκτική για ένα έτος, αγγίζει τους -49 βαθμούς Κελσίου, ενώ στην Αρκτική μόλις -34. Αντίθετα απ’ ότι πολλοί πιστεύουν, τα δύο αυτά είδη ζώων δεν μοιράζονται τις ίδιες περιοχές. Οι πιγκουίνοι ζουν στην Ανταρκτική, ενώ αντίθετα οι πολικές αρκούδες στο Βόρειο Πόλο. Αν τα δύο είδη ζούσαν στην ίδια περιοχή, τότε η αναζήτηση τροφής από τις αρκούδες θα ήταν εύκολη υπόθεση μιας και οι πιγκουίνοι θα αποτελούσαν μιας πρώτης τάξεως γεύμα!

81 Τα μισά σχεδόν αποθέματα πετρελαίου σε παγκόσμιο επίπεδο, βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια της αρκτικής. Αν και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αποθέματα μπορεί να υπάρχουν και στην Ανταρκτική, διεθνής συμφωνίες καθιστούν πιο δύσκολη νομικά την έρευνα και εκμετάλλευση του από διάφορες χώρες. Η Ανταρκτική είναι ίσως το μόνος έδαφος επί της Γης που δεν ανήκει σε κανέναν! Διεθνής συμφωνία προβλέπει πως το έδαφος της μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για επιστημονικούς και ειρηνικούς σκοπούς. Αντίθετα, περισσότερα από 4 εκατ. άνθρωποι ζουν στον αρκτικό κύκλο σε διάφορες πόλεις και χωριά.

82 Το 90% των πάγων της Γης βρίσκονται στην Ανταρκτική
Το 90% των πάγων της Γης βρίσκονται στην Ανταρκτική. Με τον τρόπο αυτό διαθέτει το 3/4 των παγκόσμιων αποθεμάτων γλυκού νερού. Όπως γίνεται προφανές, οι ποσότητες πάγου στο αντίθετο άκρο είναι πολύ λιγότερες. Η αρκτική περιοχή είναι κατά βάση, μια έκταση παγωμένου νερού. Αντίθετα, η μεγαλύτερη έκταση της Ανταρκτικής είναι σε στεριά, με κανονική γεωλογική δομή.

83 ΟΙ ΠΑΓΟΙ ΛΙΩΝΟΥΝ Οι πάγοι στην αρκτική περιοχή (βόρειος πόλος) ακολουθούν ένα περιοδικό κύκλο κάθε χρόνο καθώς η μισή σχεδόν ποσότητα λιώνει κάθε καλοκαίρι, ενώ ξανααπλώνει το χειμώνα για να αποκτήσει ξανά το ίδιο μέγεθος. Φυσικά, ο φυσιολογικός αυτός κύκλος έχει διαταραχθεί από την αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη καθώς η ποσότητα του πάγου που λιώνει είναι μεγαλύτερη από αυτή που δημιουργείται. Αντίθετα στην Ανταρκτική(νότιος πόλος) οι πάγοι διατηρούν την ίδια μορφή σε ολόκληρη σχεδόν τη διάρκεια του έτους. Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, επιστήμονες κρούουν τον κώδικα του κινδύνου για λιώσιμο των πάγων εξαιτίας της υπερθέρμανσης.

84 Το λιώσιμο των πάγων Καθώς οι πάγοι λιώνουν, προσθέτουν νερό στους ωκεανούς, αυξάνοντας τη στάθμη τους. Μέχρι σήμερα η τήξη των πάγων έχει συνεισφέρει κατά 50% περίπου στην ανύψωση των ωκεανών. Υπολογίζεται πως αν το σύνολο τωθεί τόσο νερό στους ωκεανούς, ώστε να ανυψωθούν κατά 7 μέτρα, ενώ αν λιώσουν και οι πάγοι στη Δυτική Ανταρκτική η στάθμη των ωκεανών θα ανέβει ακόμα κατά 5 μέτρα.

85 ΟΙ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Σοκ προκαλούν οι νέες μετρήσεις για το λιώσιμο των πάγων στις πολικές περιοχές της Γης. Σύμφωνα με τους ειδικούς οι πάγοι λιώνουν στις περιοχές αυτές με ρυθμό τρεις φορές ταχύτερο σε σύγκριση με 20 χρόνια πριν. Αυτό έχει ως επίπτωση την αξιοσημείωτη αύξηση των επιπέδων της θάλασσας, γεγονός που αποτελεί - μεταξύ άλλων - απειλή για πολλές νησιωτικές και παράκτιες περιοχές του πλανήτη. Τη νέα μελέτη διεξήγαγαν 47 επιστήμονες που εργάζονται σε 26 ερευνητικά κέντρα σε ολόκληρο τον κόσμο και την προσπάθεια στήριξαν υλικοτεχνικά ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος και η NASA. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δέκα δορυφόρους για να κάνουν μετρήσεις που αφορούσαν το σχήμα των πάγων στην Ανταρκτική και στη Γροιλανδία, το μέγεθός τους αλλά και την ταχύτητα με την οποία κινούνται. Παράλληλα έκαναν και μετρήσεις με επίγεια όργανα παρατήρησης. Από το 1998 έχουν διεξαχθεί περίπου 30 μελέτες που αφορούν μέτρηση της μάζας των παγετώνων αλλά αυτή θεωρείται η πιο λεπτομερής και η ακριβέστερη από όλες τις προηγούμενες. Σύμφωνα με τους ερευνητές, από το 1992 μέχρι σήμερα τα επίπεδα της θάλασσας έχουν αυξηθεί κατά 11,2 χιλιοστά.

86 Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΑΠΩΛΕΙΩΝ
Το μεγαλύτερο πρόβλημα εμφανίζεται στη Γροιλανδία αφού τα 2/3 των απωλειών πάγων εντοπίζονται εκεί και το υπόλοιπο 1/3 στην Ανταρκτική. Σύμφωνα με τη μελέτη, η Γροιλανδία χάνει πέντε φορές μεγαλύτερη ποσότητα πάγου από ότι τη δεκαετία του Το λιώσιμο των πάγων σε Ανταρκτική και Γροιλανδία αυξάνει τα επίπεδα της θάλασσας κατά 0,95 χιλιοστά ετησίως όταν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 η αύξηση των επιπέδων της θάλασσας ήταν 0,27 χιλιοστά ετησίως.

87 *** ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ «Μέχρι σήμερα νομίζαμε ότι το λιώσιμο των πάγων έπαιζε μικρό ρόλο στην αύξηση των επιπέδων της θάλασσας. Τώρα φαίνεται ότι αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες. Εντοπίσαμε τα σημεία του πλανήτη που προκαλούν τις μεγαλύτερες ανησυχίες. Υπάρχουν περιοχές στην Ανταρκτική όπου ο πάγος δεν συμπεριφέρεται φυσιολογικά. Στη Γροιλανδία οι πάγοι είναι ασταθείς και συμβάλλουν ολοένα και περισσότερο στην αύξηση των επιπέδων της θάλασσας. Τα νέα στοιχεία μάς επιτρέπουν να δείξουμε στους ειδικούς που ασχολούνται με τη δημιουργία κλιματικών μοντέλων ποιές περιοχές πρέπει να προσέξουν περισσότερο».

88

89 ΠΟΡΟΙ-ΥΛΙΚΑ-ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
ΧΡΗΣΗ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ ΓΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΧΡΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΗΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ (Internet, PowerPoint ,Word) ΧΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ

90 ΠΟΡΟΙ-ΥΛΙΚΑ-ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ-ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ
Fimes.gr Kathimerini.gr Wikipedia.org OhialloKavourno.gr Ekfe.reth.gr Bobby-e4 Φεβρουάριος 2012 ΚΠΕ ΣΤΥΛΙΔΑΣ Ιούνιος 2008 BBC GREEK

91 ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ(PROJECT)-ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΕΙΝΑΙ:
Να αντιληφθούν οι μαθητές την αναγκαιότητα της προστασίας της φύσης για τη συνέχιση της ζωής Να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με το περιβάλλον και τα προβλήματα της πόλης στην οποία ζουν Να εξερευνήσουν, να κατανοήσουν, να παρατηρήσουν, να καταγράψουν, να συσχετίσουν και να κατανοήσουν τελικά τις λειτουργίες της φύσης Να κατανοήσουν έννοιες Να διαπιστώσουν ανθρώπινες παρεμβάσεις και τα αποτελέσματά τους

92 ΠΡΩΤΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ-ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Από το «Σχέδιο υποβολής Ερευνητικής Εργασίας» και τα πρώτα μαθήματα έγινε σαφές ότι για να υλοποιηθούν οι παραπάνω στόχοι μας έπρεπε ο καθηγητής της τάξης με τους μαθητές να συντάξουν ένα «Συμβόλαιο» δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, το οποίο θα έπρεπε να το τηρούν και να το σέβονται τα συμβαλλόμενα μέρη. Στη συνέχεια η τάξη χωρίστηκε σε ομάδες και ανέλαβαν τα μέλη της ρόλους, που θα έπρεπε να υποδυθούν και καθήκοντα, για να εκτελέσουν. Παράλληλα τα μέλη των ομάδων ανέλαβαν να κρατούν και να διατηρούν ατομικό φάκελο με ατομικό ημερολόγιο, ενώ ο υπεύθυνος καθηγητής ομαδικό φάκελο με το ημερολόγιο ομάδας.