Ευαγγέλιο και κοινωνική δικαιοσύνη Μέρος Β’

Παρουσίαση με θέμα: "Ευαγγέλιο και κοινωνική δικαιοσύνη Μέρος Β’"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ευαγγέλιο και κοινωνική δικαιοσύνη Μέρος Β’

2 Εκκλησία και κοινωνικά ζητήματα μέσα στους αιώνες
Εκκλησία και κοινωνικά ζητήματα μέσα στους αιώνες

3 Θα παρακολουθήσουμε στη συνέχεια την πορεία της εκκλησίας μέσα στους αιώνες δειγματοληπτικά, όσο μπορούμε σε δύο επίπεδα: α) στο πώς διαμόρφωσε τη ζωή μέσα στην κοινότητα των χριστιανών, και β) στο ποια στάση κράτησε θεωρητικά και πρακτικά όσον αφορά τα κοινωνικά ζητήματα προς τα έξω απέναντι στην κοινωνία και το κράτος.

4 Η μεταποστολική εκκλησία: Πατέρες της εκκλησίας
Πριν από την αναγνώριση της εκκλησίας από το κράτος: Ο Ιουστίνος ο Μάρτυς (2ος αι. μ.Χ.) έγραψε δύο απολογίες για να υπερασπιστεί τους Χριστιανούς που άδικα σκοτώνονταν από τους εθνικούς, ενώ το πρόβλημα της κοινωνικής δικαιοσύνης γράφει ότι το λύνουν οι χριστιανοί μεταξύ τους με την κοινοχρησία των αγαθών που διαθέτουν.

5 Η κρατική εκκλησία: Πατέρες της εκκλησίας
Η κρατική εκκλησία: Πατέρες της εκκλησίας Τον 4ο αι. η εκκλησία αναγνωρίζεται από το κράτος και γίνεται επίσημος κρατικός θεσμός. Οι αξιωματούχοι και οι διανοητές της μπορούσαν να επηρεάζουν το κράτος.

6 Η κρατική εκκλησία: Πατέρες της εκκλησίας
Η κρατική εκκλησία: Πατέρες της εκκλησίας Κατά τον ιερό Χρυσόστομο, όταν κάποιος υφίσταται προσωπική αδικία, πρέπει να αντιδράσει παθητικά, ώστε να μη δοθεί συνέχεια στο κακό. Όσον αφορά όμως την κοινωνική ζωή, ο Χρυσόστομος καλεί σε παρρησία για την επικράτηση της δικαιοσύνης και της ισότητας. Οι Πατέρες δεν αρκούνται μόνο σε παραινέσεις, αλλά και απαιτούν από την κρατική εξουσία την πραγματοποίηση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η παράδοση αυτή συνεχίζεται ως και τον Γρηγόριο Παλαμά τον 14ο αι. Ορισμένες φορές προέβαιναν και σε συγκεκριμένες προτάσεις.

7 Ο Μέγας Βασίλειος ίδρυσε το 374 μ. Χ
Ο Μέγας Βασίλειος ίδρυσε το 374 μ.Χ. έξω από την Καισάρεια της Καππαδοκίας τη Βασιλειάδα, ένα συγκρότημα από ευαγή ιδρύματα, (μεταξύ άλλων περιλάμβανε ξενώνες για φτωχούς, Νοσοκομείο, Λεπροκομείο και νοσηλευτήριο λοιμωδών νοσημάτων, Γηροκομείο, Ορφανοτροφείο, Τεχνικές Σχολές για νέους).

8 Ο δυτικός Μεσαίωνας ως τον Ακινάτη
Ο δυτικός Μεσαίωνας ως τον Ακινάτη Οι θέσεις των Πατέρων της Ανατολής για την κοινωνία των αγαθών εκπροσωπούνται μέχρι την εποχή της Αναγέννησης και από Πατέρες της Δυτικής Εκκλησίας. Πρώτος που τις μεταβάλλει είναι ο Θωμάς ο Ακινάτης ( ). Ο Ακινάτης αποδίδει στον Θεό τη διαίρεση των ανθρώπων σε τάξεις. Οι απόψεις του στήριξαν θεωρητικά την ιεραρχική δομή της φεουδαρχικής κοινωνίας.

9 Η τουρκοκρατούμενη Ανατολή
Στην Ανατολή μέσα στην Τουρκοκρατία υπάρχουν δύο τάσεις: από τη μια, συνεχίζεται η βιβλική και πατερική παράδοση, που θέλει τις σχέσεις μεταξύ των χριστιανών να ρυθμίζονται από την αγάπη και την ισότητα (Κοσμάς Αιτωλός). Από την άλλη, υπάρχουν θέσεις που αποδίδουν την ανισότητα των ανθρώπων στο θείο θέλημα, σύμφωνα με τις συντηρητικές θεωρίες της Δύσης (Νικηφόρος Θεοτόκης). Το κήρυγμα την εποχή αυτή εστιάζεται στην ατομική ηθική τελείωση, κάτι που θα μπορούσε να αναπαύσει τη συνείδηση ευσεβών χριστιανών που επεδίωκαν τον πλουτισμό.

10 Η Μεταρρύθμιση: Λούθηρος και Αναβαπτιστές
Η Μεταρρύθμιση: Λούθηρος και Αναβαπτιστές Η διακήρυξη του Λουθήρου ότι η συνείδησή του ενώπιον του Θεού έχει προτεραιότητα έναντι του Πάπα ή και του αυτοκράτορα, οδήγησε στην επανάσταση των χωρικών.

11 Η Μεταρρύθμιση: Λούθηρος και Αναβαπτιστές
Η Μεταρρύθμιση: Λούθηρος και Αναβαπτιστές Ριζοσπάστες αναβαπτιστές: Thomas Muentzer και προφήτες του Zwickau. Υπήρξαν ηγέτες στον πόλεμο των χωρικών το Ήταν ενάντιοι στην καταπίεση των φεουδαρχών. Επιδίωκαν την θεμελίωση μιας χριστιανικής πολιτείας με απόλυτη ισότητα και κοινοκτημοσύνη των αγαθών. Ο Λούθηρος πάντως καταδίκασε την επανάσταση, προτρέποντας τους άρχοντες να την καταπνίξουν. Η επανάσταση καταπνίγηκε το Η λουθηρανική εκκλησία ακολούθησε την οδό της υποταγής στους πολιτικούς άρχοντες.

12 Επανάσταση του Muenster το 1534-1535.
Οι Αναβαπτιστές κατέλαβαν την πόλη του Μύνστερ και προσπάθησαν να ιδρύσουν θεοκρατία. Μεταξύ άλλων επέβαλαν κοινοκτημοσύνη. Η επανάσταση αυτή επίσης πνίγηκε στο αίμα.

13 Η διδασκαλία του Ιωάννη Καλβίνου ( ), που βασιζόταν στη Βίβλο, αφορούσε σε μεγάλο βαθμό ζητήματα κοινωνικά .

14 Η σκέψη του Καλβίνου Τα υλικά πράγματα: Τα υλικά πράγματα είναι και αυτά πνευματικά. Προεικονίζουν τα αγαθά της βασιλείας του Θεού, μολονότι συχνά οι άνθρωποι τείνουν να τα θεοποιούν. Η ιδιοκτησία: Ο Καλβίνος αρνήθηκε την ιδέα της υποχρεωτικής κοινοκτημοσύνης, που πρέσβευαν οι ριζοσπάστες Αναβαπτιστές. Η Βίβλος εγκρίνει την ιδιοκτησία, αλλά ποτέ δεν θεωρεί τους ανθρώπους ως απόλυτους κυρίους της. Ο πλούτος: Τόσο ο πλούτος όσο και η φτώχεια αποτελούν δοκιμασία της πίστης. Η παράδοση του πλούτου μας στον Θεό προς διακονία των άλλων είναι σημάδι αληθινής πίστης.

15 Η σκέψη του Καλβίνου Οι πλούσιοι: Οι πλούσιοι είναι οικονόμοι της αφθονίας του Θεού, οφειλέτες στους φτωχούς. Οι φτωχοί: Οι φτωχοί είναι θύματα της συλλογικής αμαρτίας της κοινωνίας. Οι φτωχοί αποστέλλονται από τον Θεό ως εκπρόσωποί Του, για να συλλέγουν όσα οι πλούσιοι οφείλουν σε Αυτόν. Ο Θεός επιλέγει το μέρος των φτωχών. Το σχέδιο του Θεού για την ανθρώπινη κοινωνία: ο πλούτος πρέπει να κυκλοφορεί από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του.

16 Η σκέψη του Καλβίνου Η εκκλησία: είναι το μέσο για τη λύτρωση της κοινωνίας. Εκεί αίρονται οι κοινωνικές και οικονομικές διακρίσεις. Η ευθύνη του κράτους. Το κράτος πρέπει να εγγυάται σε κάθε άτομο το μερίδιό του από τον πλούτο και να εποπτεύει ώστε στο εμπόριο να κυριαρχεί η τιμιότητα και η δικαιοσύνη. Η πολιτική αποστολή της εκκλησίας: α) να προσεύχεται για τις αρχές, β) να καταδικάζει την αδικία, γ) να θυμίζει στο κράτος να προστατεύει τους αδυνάτους έναντι των δυνατών, δ) να ζητά από τις πολιτικές αρχές να ασκήσουν δικαιοσύνη. Η ευθύνη της εκκλησίας για αντίσταση: Οι χριστιανοί πρέπει να στέκονται ενάντια σε κάθε κατάχρηση εξουσίας που δόθηκε από τον Θεό – είτε πρόκειται για πολιτική εξουσία ή για τη δύναμη του πλούτου.

17 Ο καλβινισμός γέννησε τον καπιταλισμό;
Ο καλβινισμός γέννησε τον καπιταλισμό; Στις αρχές του 20ού αι. ο μεγάλος κοινωνιολόγος Max Weber θεώρησε την καπιταλιστική νοοτροπία ως εκκοσμικευμένη εκδοχή του καλβινιστικού πνεύματος, ιδιαίτερα των Πουριτανών, Αγγλοσαξώνων καλβινιστών του 17ου και 18ου αι. Άλλοι κοινωνιολόγοι, όπως ο Tawney και ο Hauser, θεώρησαν τον καπιταλισμό ως νόθο τέκνο του καλβινισμού. Πάντως, σύμφωνα με τον μελετητή του Καλβίνου Andre Bieler, το καπιταλιστικό πνεύμα δεν μπορεί να αποδοθεί στη σκέψη του Μεταρρυθμιστή της Γενεύης.

18 Ο 19ος και ο 20ός αι.: κοινωνικά προβλήματα και ιδεολογίες
Φιλελευθερισμός: Η Γαλλική Επανάσταση (1789) πρόβαλε την ελευθερία του ατόμου στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα, που θεωρήθηκε σπουδαιό-τερη και από την κοινωνική δικαιοσύνη. Κοινωνικά προβλήματα: Ο φιλελευθερισμός σε συνδυασμό με τη βιομηχανική επανάσταση (1750 κ.ε. αρχικά στην Αγγλία), δημιουργεί μια νέα κοινωνία με μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Σοσιαλισμός: Ο σοσιαλισμός είναι μια ιδεολογία του 19ου αιώνα που αντέδρασε στις οικονομικοκοινω-νικές συνθήκες που δημιούργησε η βιομηχανική επανάσταση. Με την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας τα μέλη μιας κοινωνίας θα προσφέρουν ανάλογα με τις δυνατότητές τους και θα αμείβονται ανάλογα με την εργασία τους.

19 Ευαγγελικές αναζωπυρώσεις και κοινωνική ευθύνη, 18ος – 19ος αι.
Αποτέλεσμα των αναζωπυρώσεων ήταν η εκκλησία να θέσει ζητήματα κοινωνικής μεταρρύθμισης: κατάργηση της δουλείας, της παιδικής εργασίας, δημιουργία ενώσεων εργαζομένων, δικαίωμα ψήφου για τις γυναίκες κ.ά. Οι Ευαγγελικοί ήταν αισιόδοξοι για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. θεωρούσαν τη συμμετοχή στην πολιτική θεωρούνταν αυτονόητη και ήταν κοινωνικοί ακτιβιστές. Έμφαση στη μεταχιλιαστική εσχατολογία: πίστευαν δηλαδή ότι ο ερχομός του Χριστού θα ακολουθήσει μια άνευ προηγουμένου επιτυχημένη πρόοδο του ευαγγελίου στον κόσμο.

20 William Wilberforce (1759-1833)
Άγγλος πολιτικός που πρωτοστάτησε στον αγώνα για την κατάργηση της δουλείας στην Αγγλία. Ο Wilberforce επιστρά-φηκε στον Χριστό το 1785 κατά τη διάρκεια των ανα-ζωπυρώσεων του 18ου αι. Το 1787 ξεκίνησε τον αγώνα του για την κατάργηση της δουλείας μαζί με μια ομάδα πιστών ακτιβιστών. Τελικά η κατάργηση της δουλείας ψηφίστηκε το 1833.

21 William Booth ( ) Ο William και η Catherine Booth ίδρυσαν το 1865 στο Λονδίνο τον Στρατό Σωτηρίας στοχεύοντας να υπηρετήσουν πνευματικά και υλικά τους φτωχούς και τους περιθωριακούς.

22 George Mueller ( ) George Mülller ( ): Γεννημένος στην Πρωσία, έδρασε στο Μπρίστολ της Αγγλίας. Συνιδρυτής των Ανοιχτών Αδελφών. Από το 1836 κ.ε. ίδρυσε ορφανοτροφεία, όπου περιέθαλψε περίπου ορφανά.

23 Ευαγγελικές αναζωπυρώσεις και κοινωνική ευθύνη, 18ος – 19ος αι.
«Όταν οι ευαγγελικοί μπήκαν στις φτωχογειτονιές για να κερδίσουν ψυχές, γνώρισαν από πρώτο χέρι τις συνθήκες στις οποίες οι άνθρωποι ζούσαν και ανέπτυξαν προγράμ-ματα κοινωνικής βοήθειας. Μεγάλοι ευαγγελικοί ηγέτες, όπως ο F.B. Meyer, ο Charles H. Spurgeon κ.ά. έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ίδρυση ευαγγελιστικών ιεραποστο-λών, γραφείων ευρέσεως εργασίας, ορφανοτροφείων και άλλων φορέων, προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες των φτωχών … Εργάστηκαν για το δικαίωμα των εργαζομένων να απεργούν για να πετύχουν υψηλότερους μισθούς, για να ψηφιστούν νόμοι που να ελέγχουν την παιδική εργασία και να προλαμβάνουν την εκμετάλλευση των γυναικών. Έφεραν το ευαγγέλιο της σωτηρίας, αλλά συνέβαλαν και σε μεγάλες κοινωνικές αλλαγές του 19ου και 20ού αι.». David O. Moberg, The Great Reversal, Eugene: Wipf and Stock, 2006.

24 Ευαγγελικές αναζωπυρώσεις και κοινωνική ευθύνη, 18ος – 19ος αι.
Οι αναζωπυρωμένοι κύκλοι στην Κεντρική Ευρώπη ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητοι για την κοινωνική δυστυχία. Στις αρχές του 19ου αι. συγκεκριμένη αφορμή στάθηκε η δυστυχία που άφησαν πίσω οι ναπολεόντειοι πόλεμοι ανάμεσα στο 1813 και 1815.

25 Johann Hinrich Wichern (1808-1881)
Θεολόγος της γερμανικής εκκλησίας, ιδρυτής της Εσωτερικής Ιεραποστολής (Innere Mission) στο πλαίσιο της γερμανικής ευαγγελικής εκκλησίας, που είχε στόχο το κοινωνικό έργο.

26 Theodor Fliedner ( ) Στο πλαίσιο της Εσωτερικής Ιεραποστολής εντάχθηκε και η διακονία στο Kaiserwerth που ξεκίνησε με τον πάστορα Theodor Fliedner. Ο Fliedner σε συνεργασία με Ολλανδούς Μεννονίτες και την Florence Nightingale ίδρυσε το 1836 το πρώτο ίδρυμα Διακονισσών, όπου υπηρετούνταν περί τα 2000 άτομα (11 κλινικές με 600 κλίνες, βοήθεια σε ηλικιωμένους, νέους και ανάπηρους, επαγγελματικές σχολές, βιβλιοθήκες κ.λπ.).

27 Χριστιανική πολιτική σκέψη και πολιτικά κινήματα (τέλη 19ου αι.)
Στα τέλη του 19ου αι. τα κοινωνικά προβλήματα και η επιρροή του σοσιαλισμού εξαναγκάζουν εκπροσώπους τόσο της Ευαγγελικής όσο και της Καθολικής Εκκλησίας να πάρουν θέση.

28 Abraham Kuyper ( ) Θεολόγος και πολιτικός της Αναμορφωμένης Εκκλησίας της Ολλανδίας ίδρυσε το 1879 το Αντι-Επαναστατικό Κόμμα. Υπήρξε πρωθυπουργός της Ολλανδίας από το 1901 ως το 1905. Πρόβαλε τη θέση ότι η κυβέρνηση αντλεί την εξουσία της από τον Θεό και όχι από τον λαό. Αρχή της sphere sovereignty: Ο Θεός έχει θεσπίσει στην κοινωνία τομείς, που παραμένουν αυτόνομοι κάτω από την κυριαρχία του: Τέτοιοι τομείς είναι το κράτος, η οικογένεια, η εκκλησία, η παιδεία, η οικονομία. Αρνείται την ύψιστη κυριαρχία του ατόμου, όπως επίσης και του κράτους.

29 Καθολική Εκκλησία – Λέων ΙΓ’
Η νεότερη καθολική κοινωνική διδασκαλία ξεκινά με την Εγκύκλιο Rerum Novarum (1891) του Πάπα Λέοντα ΙΓ’. Καταδικάζει τόσο τον φιλελευθερισμό όσο και τον σοσιαλισμό. Ως βάση τίθεται η αρχή της επικουρικότητας (subsidiarity) που υιοθετήθηκε και από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Μάαστριχτ).

30 Χριστιανοδημοκρατικό πολιτικό κίνημα
Χριστιανοδημοκρατικό πολιτικό κίνημα Ξεκίνησε στην αρχή ως καθολικό πολιτικό κίνημα, ως απόρροια του Rerum Novarum. Ο Λέων ΙΓ’ με την εγκύκλιο «Graves de Communi Re» (1901) δίνει το δικαίωμα στο κίνημα αυτό να αποτελέσει εναλλακτική πολιτική λύση σε αντιδιαστολή προς τη σοσιαλδημοκρατία. Αναγνωρίζει την ιδιωτική πρωτοβουλία, αλλά ταυτόχρονα και την ευθύνη του κράτους για κοινωνική αλληλεγγύη και περιορισμό της ασύδοτης αγοράς.

31 Η ορθολογιστική θεολογία και το κοινωνικό ευαγγέλιο.
Η ορθολογιστική θεολογία και το κοινωνικό ευαγγέλιο. Το λεγόμενο Κοινωνικό Ευαγγέλιο (τέλη 19ου και αρχές 20ού αι.), εκφρά-στηκε κυρίως από τον Αμερικανό θεολόγο Walter Rauschenbusch ( ). Κεντρική θέση στο πιστεύω του είχε η βασιλεία του Θεού. Έλεγε πως η βασιλεία των ουρανών δεν έχει στόχο να οδηγήσει άτομα στον ουρανό, αλλά να μεταμορφώσει τη ζωή στη γη στο πρότυπο της αρμονίας του ουρανού. O Rauschensbusch εμπνεύ-στηκε από το «Εις τα ίχνη Του» του Charles Sheldon (1897), που εκπροσωπούσε το κίνημα του Χριστιανικού Σοσιαλισμού.

32 Η θεολογία της απελευθέρωσης
Εμφανίστηκε στους κύκλους της Καθολικής Εκκλησίας τη δεκαετία του 1950, ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική. Σύμφωνα με τη θεολογία αυτή η εκκλησία πρέπει να εκφράζει την απελευθερω-τική παρουσία του Χριστού επί γης μέσω του αγώνα υπέρ των καταπιεσμένων και κατά της κοινωνικής αδικίας και της κυβερνητικής εκμετάλλευσης. Έντονες είναι οι επιρροές από τον μαρξισμό. Από τους βασικούς εκφραστές είναι ο Gustavo Gutierrez (γεν. 1928).

33 Παγκόσμια εκκλησιαστικά σώματα
Παγκόσμια εκκλησιαστικά σώματα Σε αυτό το κλίμα, ιδιαίτερα της φιλελεύθερης (liberal) θεολογίας κινούνται παγκόσμια σώματα εκκλησιών, όπως το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών η ο Παγκόσμιος Σύνδεσμος Αναμορφωμένων Εκκλησιών (World Alliance of Reformed Churches). Ακολουθούν τρία άρθρα από τη Διακήρυξη της Άκκρα (2004) του WARC:

34 24. Πιστεύουμε ότι ο Θεός είναι Θεός δικαιοσύνης.
Σε έναν κόσμο δωροδοκίας, εκμετάλλευσης, και πλεονεξίας, ο Θεός είναι με έναν ιδιαίτερο τρόπο ο Θεός του άπορου, του φτωχού, αυτού που υφίσταται εκμετάλλευση, του αδικημένου, και του κακοποιημένου (Ψαλμός ρμς’ 7-9). Ο Θεός απαιτεί να διατηρούμε δίκαιες σχέσεις με όλη τη δημιουργία.

35 25. Επομένως απορρίπτουμε κάθε ιδεολογία ή οικονομικό καθεστώς που βάζει τα κέρδη πάνω από τους ανθρώπους, δεν φροντίζει για όλη τη δημιουργία, και ιδιωτικοποιεί εκείνα τα δώρα του Θεού που προορίζονται για όλους. Απορρίπτουμε κάθε διδασκαλία που δικαιολογεί εκείνους που υποστηρίζουν ή αποτυγχάνουν να αντισταθούν σε μια τέτοια ιδεολογία στο όνομα του Ευαγγελίου.

36 26. Πιστεύουμε ότι ο Θεός μας καλεί να σταθούμε στο πλευρό εκείνων που είναι θύματα της αδικίας. Ξέρουμε τι ο Κύριος ζητά από μας: να πράττουμε το δίκαιο, να δείχνουμε αγάπη και να ακολουθούμε τον Θεό πρόθυμα (Μιχαίας ς’ 8). Καλούμαστε να σταθούμε ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή αδικίας στην οικονομία και καταστροφής του περιβάλλοντος, έτσι ώστε να «ρεύσει σαν νερό το δίκαιο άφθονο και η δικαιοσύνη σαν χείμαρρος αστείρευτος» (Αμώς ε’24).

37 Ευαγγελική θεολογία μετά τον Α’Π.Π.: φονταμενταλισμός
Κατά τη δεκαετία του 1920 το ενδιαφέρον που είχαν οι ευαγγελικοί (evangelicals) για τα κοινωνικά ζητήματα παρουσιάζει απότομη κάμψη. Τα ζητήματα αυτά θεωρήθηκε ότι συνδέονταν με τον ορθολογισμό, που αυτή την εποχή είχε κατακλύσει εκκλησίες και θεολογικά σεμινάρια. Έμφαση στην προχιλιαστική θεολογία των οικονομιών: ο κόσμος ούτως ή άλλως θα βαδίζει προς την καταστροφή. Όσο η κατάσταση θα χειροτερεύει, τόσο πιο κοντά είναι ο αιφνίδιος ερχομός του Κυρίου. Τα παγκόσμια γεγονότα αντιμετωπίζονταν μάλλον με ερμηνείες των προφητειών παρά με μεταρρυθμιστική δράση και πολιτική ανάλυση. Η έμφαση δίνεται πλέον στον προσωπικό ευαγγελι-σμό, στη σωτηρία του ατόμου και στον προσωπικό αγιασμό.

38 Μια νέα αρχή για τους ευαγγελικούς (1941-1973)
Με τον Β’ Π.Π. και στη μεταπολεμική περίοδο οι ευαγγελικοί αρχίζουν να επανέρχονται στον κοινωνικό ακτιβισμό, αν και παραμένουν πολλές εμφάσεις της φονταμενταλιστικής περιόδου.

39 Dietrich Bonhoeffer (1906-1945)
Γερμανός Λουθηρανός πάστορας και θεολόγος, μέλος της Ομολογούσας Εκκλησίας, που συμμετείχε ενεργά στη γερμανική αντίσταση κατά του ναζισμού. Συνελήφθη το Μάρτιο του 1943, φυλακίστηκε και απαγχονίστηκε. Μια μορφή που ενώνει φιλελεύθερους και ευαγγελικούς χριστιανούς.

40 Martin Luther King Jr. (1929-1968)
Πάστορας-ηγέτης στο κίνημα για τα δικαιώματα των μαύρων. Αργότερα αποτέλεσε πρότυπο για τους λευκούς ευαγγελικούς που ήθελαν να δράσουν για άλλα κοινωνικά ζητήματα. Ξεκίνησε επηρεασμένος από το Κοινωνικό Ευαγγέλιο, ωστόσο όσο περισσότερο προχωρούσε στον αγώνα του, αισθάνθηκε την ανάγκη για μια προσωπική σχέση με τον Χριστό και είχε μια συγκλονιστική πνευματική εμπειρία. Δολοφονήθηκε στις 4 Απρ

41 Francis Schaeffer ( ) Ευαγγελικός θεολόγος και διανοητής, επηρεασμένος από αναμορφωμένους φιλοσόφους (Dooyeweerd) και θεολόγους (Cornelius van Til). Ασχολήθηκε με τη δημιουργία χριστιανικής κοσμοθεωρίας και απολογητικής, που έφερε και πάλι τους ευαγγελικούς στις δεκαετίες 1970 και 1980 να καταπιαστούν με ζητήματα κοινωνικά και πολιτισμικά, ιδιαίτερα με το ζήτημα των εκτρώσεων. Άσκησε επιρροή στη χριστιανική δεξιά των Η.Π.Α.

42 Η εποχή της ευαγγελικής δεξιάς στην Αμερική (1973-1989)
Νέα περίοδος κοινωνικής εμπλοκής των ευαγγελικών που ξεκινά με τη δικαστική υπόθεση Roe v. Wade το 1973 (επιτράπηκαν οι εκτρώσεις). Οι ευαγγελικοί εμπλέκονται και πάλι στην κοινωνική ζωή αλλά εστιασμένοι σε ζητήματα ηθικά (κατά των εκτρώσεων και των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων, όχι κοινωνικά (φτώχεια, ισότητα κ.ά.).

43 Jerry Falwell (1933-2007) Moral Majority (1979-1989)
Ευαγγελική πολιτική χριστιανική οργάνωση της «χριστιανικής δεξιάς» με έμφαση σε ηθικά ζητήματα.

44 Ευαγγελικές οργανώσεις με κοινωνικές εμφάσεις
Ωστόσο σταδιακά εμφανίστηκαν ευαγγελικές οργανώσεις με καθαρά κοινωνικές εμφάσεις: H World Vision International (ιδρ. 1950) Διακήρυξη του Σικάγο (1973) για θέματα οικονομικής και κοινωνικής δικαιοσύνης Evangelicals for Social Action: Οργάνωση που ξεκίνησε τη δράση της με τη διακήρυξη του Σικάγο: Sojourners (Πάροικοι) (1971): κοινωνική δικαιοσύνη, δίνοντας ελπίδα για τη μεταμόρφωση των ατόμων, της κοινωνίας, της εκκλησίας και του κόσμου. Σημαντική μορφή ο Jim Wallis. Samaritans Purse (μετά τον Β’Π.Π.) Center for Public Justice (ιδρ. 1977). Christian Community Development Association (CCDA)(1989)

45 Jim Wallis ( ) Ευαγγελικός θεολόγος και πολιτικός ακτιβιστής, ιδρυτής των Sojourners. Θεωρεί πως η φτώχεια και η εκμετάλλευση είναι επίσης ηθικά θέματα, για τα οποία πρέπει να αγωνιστεί η εκκλησία. Εμφάσεις: προσωπική μεταστροφή στον Χριστό, αναζωπύρωση της εκκλησίας, κοινωνική και πολιτική εμπλοκή.

46 Πού στοχεύουμε για το μέλλον;

47 Πάντρεμα εμφάσεων Ως ευαγγελικοί θα πρέπει να συνδυάσουμε την έμφαση στην προσωπική μεταστροφή του ανθρώπου και στην πνευματική αναζωπύρωση της εκκλησίας, Με την συμμετοχή στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα.

48 Τρόποι κοινωνικής εμπλοκής
Τι είδαμε ήδη Η εκκλησία ως παράδειγμα κοινωνίας αγάπης Η εκκλησία ως συνείδηση της κοινωνίας: κήρυγμα Η εκκλησία ως χέρι βοηθείας: φιλανθρωπία Τι μένει να απαντηθεί: Καλείται πέραν τούτων η εκκλησία σε ενεργή πολιτική και κοινωνική δράση, σε αγώνα για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις;

49 Εκκλησία και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις
Η εκκλησία δεν μπορεί να αναγνωρίζει τα κοινωνικά προβλήματα αλλά να κλείνει τα μάτια στις αιτίες που τα δημιουργούν. Στο μέτρο που μπορεί, η αγάπη πρέπει να την ωθεί την εκκλησία σε αγώνα για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Τίθεται το ερώτημα, όμως, μήπως έτσι ξεφεύγει από τον στόχο της.

50 Εκκλησία και εκκλησία Εξαρτάται βεβαίως τι εννοούμε ακριβώς μιλώντας για την εκκλησία. Μπορούμε να κάνουμε μια διάκριση: Διακρίνουμε την Εκκλησία ως οργανωμένο θεσμό μέσα στην κοινωνία, όπως π.χ. είναι δομημένη με τις ολομέλειες, τα πρεσβυτέρια, τις συνόδους από την εκκλησία εννοούμενη ως το σύνολο των πιστών του Χριστού μέσα στην κοινωνία.

51 Εκκλησία και εκκλησία Ως τη Γαλλική Επανάσταση η Εκκλησία ως θεσμός μπορούσε να επηρεάζει περισσότερο την πολιτεία, μέσω των διανοητών και των αξιωματούχων της. Αντίθετα, η εκκλησία υπό την έννοια των απλών πιστών δεν είχε λόγο. Με τη δημιουργία των κοινωνιών των πολιτών σταδιακά η Εκκλησία ως θεσμός άρχισε να χάνει την ισχύ της, καθώς το κράτος σε πολλές χώρες διαχωρίστηκε από την Εκκλησία. Έτσι όμως, απέκτησε δικαιώματα η εκκλησία ως σύνολο πιστών πολιτών, που βρίσκονται μέσα στον στίβο της κοινωνίας. Οι πιστοί ως πολίτες έχουν όλα εκείνα τα δικαιώματα που η κοινωνία των πολιτών τους παρέχει.

52 Οι πιστοί ως πολίτες Οι πιστοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως στίβο αγάπης και δικαιοσύνης Το επάγγελμά τους Την επιστήμη τους Το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης Το δικαίωμα να δημιουργούν ενώσεις για ποικίλους σκοπούς (μη κυβερνητικές οργανώσεις) Το δικαίωμα να δημιουργούν κόμματα Το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται

53 Ευαγγελικό κάλεσμα σε κοινωνική ευθύνη (2004)
Ευαγγελικό κάλεσμα σε κοινωνική ευθύνη (2004) Στόχος των Ευαγγελικών (Evangelical) Χριστιανών είναι να υποταχθούν σε κάθε τομέα της ζωής τους στην εξουσία των Γραφών (Β’ Τιμ. γ’ 16-17, Ρωμ. ιε’ 4, Α’ Κορ. ι’ 11). Ωστόσο, πολλές σύγχρονες πολιτικές αποφάσεις – είτε πρόκειται για την επιστήμη του περιβάλλοντος, HIV/AIDS, ή το διεθνές εμπόριο – έχουν να κάνουν με πολύπλοκα κοινωνιολογικά ή τεχνολογικά ζητήματα, που δεν αναφέρονται ξεκάθαρα στη Βίβλο. Ως χριστιανοί, που είμαστε ενταγμένοι στον δημόσιο βίο, πρέπει να προβούμε σε λεπτομερή κοινωνική, οικονομική, ιστορική, νομική και πολιτική ανάλυση, αν θέλουμε να κατανοήσουμε την κοινωνία μας και να εφαρμόσουμε με σοφό τρόπο τον οραματισμό μας στα πολιτικά ζητήματα. Μόνον αν εμβαθύνουμε τον χριστιανικό μας οραματισμό και μελετήσουμε τον σύγχρονο κόσμο, θα μπορέσουμε να εμπλακούμε σε πολιτικά θέματα με πιστότητα και σοφία.

54 Η Βίβλος, η εμπειρία και η κοινωνική ανάλυση μάς διδάσκουν πως η δημιουργία αλλά και η ουσιαστική επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων εξαρτάται τόσο από προσωπικές επιλογές όσο και από δομικές αλλαγές. Από τη μια πλευρά, αμαρτωλές προσωπικές επιλογές συμβάλλουν σημαντικά στη δημιουργία καταστροφικών κοινωνικών προβλημάτων (Παρ. ς’ 9-11), και η προσωπική μεταστροφή του ατόμου με πίστη προς τον Χριστό μπορεί να μεταμορφώσει πληγωμένους ανθρώπους σε ολοκληρωμένους και παραγωγικούς πολίτες. Από την άλλη πλευρά, άδικα συστήματα επίσης δημιουργούν κοινωνικά προβλήματα (Αμώς ε’ Ησαΐας ι’ 1-2) και σοφές δομικές αλλαγές (για παράδειγμα, νομοθεσία που ενισχύει το θεσμό του γάμου ή αυξάνει τις οικονομικές δυνατότητες για όλους) μπορούν να βελτιώσουν την κοινωνία.

55 Έτσι, η συμμετοχή των χριστιανών στα πολιτικά ζητήματα πρέπει να στοχεύει στη μεταμόρφωση τόσο των ατόμων όσο και των θεσμών. Όπως τα άτομα που έχουν ανακαινιστεί από το ευαγγέλιο αλλάζουν την κοινωνία που τα περιβάλλει, έτσι οι κοινωνικοί θεσμοί με τη σειρά τους διαμορφώνουν τα άτομα. Όπως οι καλοί νόμοι ενισχύουν τη σωστή συμπεριφορά, οι κακοί νόμοι υποθάλπουν την καταστροφική δράση. Μια μόνιμη κοινωνική αλλαγή απαιτεί τόσο την προσωπική επιστροφή όσο και την ανανέωση και μεταρρύθμιση των θεσμών. Η Βίβλος μας διδάσκει ξεκάθαρα πως ο Θεός ενδιαφέρεται πολύ για τον γάμο, την οικογένεια, την ιερότητα της ανθρώπινης ζωής, τη δικαιοσύνη προς τους φτωχούς, για τη διατήρηση της δημιουργίας, την ειρήνη, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη μεταξύ των ανθρώπινων φυλών. Παρόλο ότι διάφορα άτομα ή οργανισμοί κατά καιρούς καλούνται από τον Θεό να επικεντρώσουν την προσοχή τους μόνο σε ένα ή δύο ζητήματα, οι ευαγγελικοί χριστιανοί κατά την εμπλοκή τους με τα κοινωνικά ζητήματα θα πρέπει με πιστότητα να επιδείξουν μια βιβλική ισορροπία. For The Health Of The Nation: An Evangelical Call To Civic Responsibility, (National Association of Evangelicals)

56 Βασική βιβλιογραφία Scott Arnold, Lessons from the Past: The Social Gospel (2008 XENOS SUMMER INSTITUTE). Andre Bieler, Calvin’s Economic and Social Thought (αγγλική μετάφραση 2005). D. T. Koyzis, Political Visions and Illusions. A Survey & Christian Critique of Contemporary Ideologies (2003). Abraham Kuyper, The Problem of Poverty. Επιμ. J.W. Skillen (1991). Marc A. Noll, The Scandal of the Evangelical Mind (1994). Ι. Πέτρου, Κοινωνική Δικαιοσύνη. Το πρόβλημα της κοινωνικής δικαιοσύνης στην παράδοση της Ορθοδοξίας (1992). Jim Wallis, God’s Politics (2005). Jim Wallis, The Great Awakening (2008). For The Health Of The Nation: An Evangelical Call To Civic Responsibility, (National Association of Evangelicals, Διακήρυξη της Άκκρα (2004) του WARC (World Alliance of Reformed Churches – Παγκόσμιος Σύνδεσμος Αναμορφωμένων Εκκλησιών).