Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Παρουσίαση του γαλλικού εγχειριδίου ιστορίας Καλαβρέζου Μαρία-Φλώρα Α.Ε.Μ.6176 Η’ Εξάμηνο.

Παρουσίαση με θέμα: "Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Παρουσίαση του γαλλικού εγχειριδίου ιστορίας Καλαβρέζου Μαρία-Φλώρα Α.Ε.Μ.6176 Η’ Εξάμηνο."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Παρουσίαση του γαλλικού εγχειριδίου ιστορίας Καλαβρέζου Μαρία-Φλώρα Α.Ε.Μ.6176 Η’ Εξάμηνο

2 ΣΤΟΧΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ • Η κριτική θεώρηση του γαλλικού εγχειριδίου και του τρόπου που διδάσκεται το μάθημα της ιστορίας στα γαλλικά σχολεία. • Τα παιδιά, στην Ελλάδα, να μελετήσουν το εγχειρίδιο αυτό και να εκφράσουν την γνώμη τους για αυτό συγκρίνοντάς το με το δικό τους. • Να χρησιμοποιηθεί σε μάθημα σχετικό με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ώστε να δουν τα παιδιά πως παρουσιάζει τα γεγονότα ο γαλλικός λαός ώστε να διαμορφώσουν μια πιο ολοκληρωμένη άποψη των γεγονότων. • Μελετώντας, την άλλη πλευρά, οι μαθητές, να αναπτύξουν την ικανότητα να συγκρίνουν, να κρίνουν και να εμβαθύνουν σε ένα γεγονός.

3 Η εποχή που μελετάται στο εγχειρίδιο αυτό ξεκινάει από την Προϊστορία, πριν από 3,5 εκατομμύρια χρόνια, και φτάνει στη σύγχρονη ιστορία με την δημιουργία του Ευρώ, του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, το 2002. Εξώφυλλο Στην αρχή του βιβλίου αμέσως πίσω από το εξώφυλλο υπάρχει ένας χάρτης του πως ήταν η Αφρική και η Ευρώπη τον 12 ο αιώνα.

4 Περιεχόμενα Πρόλογος Πρώτο μέρος «Ήτανε μια φορά…. Οι γυναίκες και οι άνδρες στην ιστορία.» • Προϊστορίασελ. 8 • Η εφεύρεση της γραφήςσελ. 16 • Οι πολιτισμοί της Αρχαιότηταςσελ.26 Δεύτερο μέρος «Η αρχαία κληρονομιά» • Οι Γαλάτεςσελ. 34 • Η κατάκτηση από τους Ρωμαίους. ( 57-51 πριν από την εποχή μας)σελ.38 • Οι Γάλλο-Ρωμαίοι ( 1 ος -5 ος αιώνας)σελ. 44 • Η μετακίνηση των βαρβάρωνσελ. 50 • Clovis και Καρλομάγνοςσελ. 54 • Το τέλος της αυτοκρατορίας των Καρλομάγνωνσελ. 60 Τρίτο μέρος «Τα χρόνια των αρχόντων και των καθεδρικών ναών» o Άρχοντες και χωρικοί στο Μεσαίωνασελ. 64  Οι Ιππότεςσελ. 72 o Η εκκλησία στο Μεσαίωνα ( 11 ος -15 ος ) σελ. 74 o Η Μεσόγειος στο Μεσαίωνα ( VIII-XIII ) σελ. 80 o Η δύναμη των βασιλιάδων της Γαλλίας στο Μεσαίωνασελ. 86 o Η κρίση του τέλους του Μεσαίωνα ( XVX-XV ) σελ. 90 Τέταρτο μέρος «Η εποχή των ανακαλύψεων» o Η ανακάλυψη ενός καινούριου κόσμουσελ. 96  Χριστόφορος Κολόμβοςσελ. 100 o Η Αναγέννηση στην Ευρώπη ( 16 ος αιώνας ) σελ. 102  Η τυπογραφίασελ. 108 o Η Αναγέννηση και η γαλλική βασιλείασελ. 110 o Οι θρησκευτικοί πόλεμοι και ο Ερρίκος Δ’ ( 1559-1598 ) σελ. 114 o Λουδοβίκος 13 ος και Ρισελιέ ( 1610-1643 ) σελ. 118 Πέμπτο μέρος «Βασιλεία ή Δημοκρατία;» o Λουδοβίκος 14 ος, βασιλιάς απολυταρχικόςσελ. 122  Ο βασιλιάς είναι παιδί σελ. 128 o Η προδοσία των Μαύρων στον 18 ο αιώνα σελ. 130  Η κοινωνία του παλαιού καθεστώτος στον 18 ο αιώνα σελ. 136  Η γαλλική επανάσταση ( 1789-1795 ) σελ. 142  Condorcet: ένας άνδρας στην Επανάσταση σελ. 150  Από την Επανάσταση στην αυτοκρατορία του Ναπολέοντα Βοναπάρτη ( 1795-1815 ) σελ. 152  Όσον αφορά την λέξη « ελευθερία » σελ. 156  1848 : το πνεύμα της Ελευθερίαςσελ. 158  Ναπολέοντας ΙΙΙ ( 1851-1870 ) σελ. 162  Η κοινότητα του Παρισιού και ο πόλεμος (1870-1871 ) σελ. 164 Έκτο μέρος «Βιομηχανική εποχή»  Η γέννηση της βιομηχανίας στο 19 ο αιώνα σελ. 170  Η πρόοδος της Δημοκρατίας ( 1871-1914 ) σελ. 180  Το σχολείοσελ. 184  Η Ευρώπη και η Γαλλία στην κατάκτηση του κόσμου ( 1830-1914 ) σελ.186 Έβδομο μέρος «Ο 20 ος αιώνας και ο σύγχρονος κόσμος»  Ο Μεγάλος Πόλεμοςσελ. 194  Ζωγράφοι στον πόλεμοσελ. 200  Η Γαλλία ανάμεσα στους δύο Παγκόσμιους πολέμους ( 1919-1939 ) σελ. 202  Οι δυο πλευρές της Γαλλίας στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο ( 1939-1945 ) σελ. 208  Τα παιδιά του Izieu σελ. 218  Ένας καινούριος κόσμος ( 1945-1975 ) σελ. 220  Η πολιτική και οικονομική ζωή της Γαλλίας ( 1945-1975 ) σελ. 226  Η Γαλλία στον κόσμο του σήμερα σελ. 230 Ευρετήριοσελ. 234 Λεξικό σελ. 235 • Αυτό το σημάδι δηλώνει τα μαθήματα για την 2 η τάξη του δημοτικού o Αυτό το σημάδι δηλώνει τα μαθήματα για την 3 η τάξη του δημοτικού  Αυτό το σημάδι δηλώνει τα μαθήματα για την 4 η τάξη του δημοτικού  Αυτό το σημάδι δηλώνει τα ένθετα που παρεμβάλλονται ανάμεσα στα μαθήματα

5 Δομή μαθημάτων Αρχή Στην αρχή κάθε κεφαλαίου, υπάρχει μια εισαγωγική σελίδα στην οποία αναφέρονται οι θεματικές ενότητες που θα ακολουθήσουν. Στη σελίδα αυτή, επίσης, υπάρχει πάντα ένα χρονοδιάγραμμα στο οποίο φαίνεται από ποιο έτος ξεκινάει η παρουσίαση του κεφαλαίου και σε ποιο καταλήγει. Κύριο μέρος Στην αρχή κάθε μαθήματος του κεφαλαίου, τώρα, υπάρχει πάλι χρονοδιάγραμμα ώστε να γίνει η λεπτομερής χρονική τοποθέτηση του. Το κύριο μέρος των μαθημάτων είναι πλούσιο σε πηγές. Οι πηγές αυτές είναι είτε κείμενα ( αυθεντικά ή μη ) είτε εικόνες ( πίνακες, φωτογραφίες αντικειμένων, τοπία, σκίτσα ). Παραθέματα Μέσα σε κάθε κεφάλαιο υπάρχουν και κάποια δισέλιδα παραθέματα τα οποία δίνουν περισσότερες λεπτομέρειες γύρω από ένα θέμα. Αυτά τα παραθέματα βρίσκονται ανάμεσα στα μαθήματα του κεφαλαίου και αποτελούν επιπρόσθετο υλικό για τον εκπαιδευτικό. Λειτουργούν ως πηγές προς ανάλυση και μελέτη.

6 Ευρετήριο Στο ευρετήριο του βιβλίου υπάρχουν όροι και ονόματα, σταθμοί της ιστορίας, όλου του βιβλίου με τις σελίδες στις οποίες υπάρχουν στο εγχειρίδιο. Χρησιμοποιώντας το οι μαθητές μπορούν κάθε στιγμή που το χρειάζονται να ανατρέξουν στην σελίδα που υπάρχει το όνομα για το οποίο θέλουν να μάθουν και να διαβάσουν οτιδήποτε σχετικό θέλουν. Οι όροι, μέσα στο ευρετήριο εμφανίζονται μα κόκκινη γραμματοσειρά ενώ τα ονόματα σημαντικών ανθρώπων, στην ιστορία, με πράσινη. Έτσι υπάρχει μια κατηγοριοποίηση των σημαντικότερων ιστορικών στοιχείων σε ορολογίες και ονόματα. Λεξικό Σε όλη την έκταση του βιβλίου εμφανίζονται κάποιες λέξεις με μπλε αστερίσκο. Αυτές είναι οι λέξεις που θεωρούν οι συγγραφείς ότι χρειάζονται εξήγηση και μ’ αυτό τον τρόπο παραπέμπουν τα παιδιά στις τελευταίες σελίδες. Εκεί οι μαθητές μπορούν να βρουν πλήρη εξήγηση των λέξεων ώστε να τις κατανοήσουν και να προχωρήσουν στο νόημα του κειμένου. Εικονογραφία Στις τελευταίες δύο σελίδες, του εγχειριδίου, υπάρχουν οι λεπτομέρειες σχετικά με την άντληση των εικόνων που παρουσιάζονται σε όλη την έκτασή του και τους δημιουργούς τους. Οπισθόφυλλο Πριν από το οπισθόφυλλο του βιβλίου υπάρχει ένας χάρτης, όπως αμέσως μετά το εξώφυλλο, στον οποίο φαίνεται η διαμόρφωση του κόσμου με την δημιουργία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

7 Τίτλος Βιβλίου: «Les savoirs de l’ ecole Histoire» (Οι σχολικές γνώσεις. Ιστορία) Εκδόσεις: HACHETTE Education Περιέχει ύλη για τη Δεύτερη, την Τρίτη και την Τέταρτη τάξη του γαλλικού Δημοτικού.

8 Παρουσίαση της κατάστασης της Γαλλίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σύμφωνα με το γαλλικό εγχειρίδιο.

9

10 Στην αρχή έχουμε μια εικόνα από την φυγή των Εβραίων το 1940, η οποία λειτουργεί ως εισαγωγική πηγή του μαθήματος. Στη συνέχεια, έχουμε το χρονοδιάγραμμα του μαθήματος στο οποίο φαίνονται οι χρονολογίες – σταθμοί, στις οποίες γίνεται αναφορά, σ’ αυτό.

11 Ένας « αστραπιαίος πόλεμος » Ένα χρόνο αφού κατέστρεψε την Τσεχοσλοβακία, ο Χίτλερ κηρύττει τον πόλεμο στην Πολωνία την πρώτη του Σεπτέμβρη του 1939. Είναι η αρχή του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Στις 10 Ιουνίου 1940, η Γαλλία δέχτηκε αστραπιαία επίθεση από γερμανικά στρατεύματα. Το Παρίσι καταλαμβάνεται στις 14 Ιουνίου. Η Γαλλία μέσα σε μερικές μέρες ηττήθηκε. Περισσότεροι από οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι τράπηκαν σε φυγή πριν φτάσουν τα γερμανικά σώματα και κατέφυγαν στον νότο. Είναι η έξοδος, η κατατρόπωση. Οι Γάλλοι είναι σοκαρισμένοι και απελπισμένοι. Το κείμενο συνοδεύουν δύο χάρτες, ο πρώτος (πάνω δεξιά) μας δείχνει το κομμάτι της Γαλλίας που καταλήφθηκε από τους Γερμανούς, ενώ στον δεύτερο εικονίζεται η διαμόρφωση όλων των χωρών κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

12 Η Γαλλία της Vichy συνεργάζεται Σε μια Γαλλία πλήρως ηττημένη, η εξουσία έχει δοθεί στον στρατάρχη Petain, παλιό ήρωα της μάχης στην Verdun. Εγκαθιστά τη ν κυβέρνησή του στην πόλη της Vichy ( η οποία γίνεται πρωτεύουσα της γαλλικής κυβέρνησης ) και καταργεί την ελευθερία του τύπου και την δημοκρατία. Στις 10 Ιουλίου 1940, ο Petain κατάσχει όλα τα δικαιώματα. Η κυβέρνησή του είναι πολύ αυταρχική και η αστυνομία πολύ κτηνώδης. Είναι το σύστημα της Vichy. Επιπλέον, ο Petain αποφασίζει πολύ γρήγορα να συναινέσει με τη Γερμανία. Στις 24 Οκτωβρίου 1940, συναντάει τον Χίτλερ και υπογράφουν το πρώτο κείμενο της συνεργασίας στο οποίο προβλέπεται ότι η Γαλλία πληρώνει τις δαπάνες του κατοχικού στρατού ( τροφή των στρατιωτών, μεταφορά, ανεφοδιασμός ) και παραδίδει ένα μεγάλο μέρος των καλλιεργειών και της βιομηχανικής παραγωγής της στην ναζιστική Γερμανία. Πηγή 1Α Γάλλοι, συνάντησα, την περασμένη Πέμπτη, τον καγκελάριο του Reich. […] Ελεύθερα και με δική μου θέληση δέχτηκα την πρόσκληση του Fuhrer. […] Προβλεπόταν μια συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες μας.[…] Έτσι, μέσα στο προσεχές μέλλον, θα μπορούσε να μετριαστεί το βάρος των παθών της χώρας μας, να βελτιωθεί η μοίρα των κρατουμένων, να μειωθεί η χρέωση των φόρων. Έτσι, θα μπορούσαν να επεκταθούν τα σύνορα μας και να διευκολυνθεί η διοίκηση και η ανατροφοδότηση όλης της επικράτειας. Αυτή είναι η δική μου πολιτική.[…] Μόνο εμένα θα κρίνει η ιστορία. Ραδιοφωνικό μήνυμα του στρατάρχη Petain. 30 Οκτωβρίου 1940 Πηγή 1Β Δίνεται πίνακας της κατανάλωσης βασικών τροφών ανά κάτοικο για συγκεκριμένες χρονιές.

13 Εξαιτίας αυτής της συνεργασίας, η καθημερινή ζωή του λαού στη Γαλλία είναι πολύ δύσκολη για πολλά χρόνια, με περιορισμό στην τροφή, με κουπόνια σίτισης…… Η ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ Μεταξύ των πρώτων αποφάσεων του στρατάρχη Pétain, αποφασίζεται μια σειρά νόμων εναντίον των Εβραίων (3-4 Οκτωβρίου), ενώ οι Γερμανοί δεν ζητούν τίποτα από τον στρατάρχη Pétain. Εξαιτίας αυτών των αντισημιτικών νόμων, οι Εβραίοι δεν μπορούν πλέον να ασκούν πολλά επαγγέλματα (πολιτικοί μηχανικοί, δημοσιογράφοι, σκηνοθέτες, αστυνόμοι, στρατιωτικοί, καθηγητές...) και οι ξένοι εβραίοι συλλαμβάνονται. Πηγή Εικόνα παιδικού πάρκου στο οποίο απαγορεύεται η είσοδος από παιδιά εβραίων.

14 Πηγή «Από την προηγούμενη μέρα, το κίτρινο αστέρι έγινε υποχρεωτικό για τους εβραίους από 6 χρονών, και ήμασταν σχεδόν 11. Η προηγούμενη μέρα ήταν Κυριακή, οπότε τη δευτέρα το πρωί ήταν η πρώτη μέρα που πήγαμε στο σχολείο με το αστέρι ραμμένο στο σακάκι μας. (...) Ήταν λίγο μετά τις 8 Ιουνίου. Μια δασκάλα, που δεν θυμάμαι το όνομα της, εκείνη που είχα την προηγούμενη χρονιά στην πρώτη δημοτικού, πήγε τη τάξη του κύριου Πελλορς σε εκδρομή στο πάρκο Choisy. Μόλις φτάσαμε, ένας από τους φύλακες του πάρκου, βλέποντας με, πήγε στη δασκάλα να της πει δυο λόγια δείχνοντας με. Μου εξήγησαν, κρατώντας με από τον ώμο, ότι, εξαιτίας του αστεριού, μου απαγορευόταν να πάω στο πάρκο. Η δασκάλα, που δεν ήθελε να στερήσει τη βόλτα από τα παιδιά, μου ζήτησε να περιμένω έξω από το πάρκο, μπροστά από το κάγκελο για να μπορέσει να με προσέξει. Επειδή ήταν υπεύθυνη για όλη τη τάξη, δεν μπορούσε να με αφήσει να γυρίσω μονός μου στο σπίτι. Ουτως η άλλως έπρεπε να περάσω από το σχολείο να πάρω τη τσάντα μου. Μονός μου, με την πλάτη ακουμπισμένη στο κάγκελο που χώριζε το πάρκο από τη λεωφόρο Choisy, (...), έπαιζα με χαλίκια που μάζευα πίσω μου, είχα μόνο να τεντώσω το χέρι μου. Robert Bober Berg et Beck, P.O.L.,1999 Εικόνα Αυτά τα δυο παιδιά, τα οποία γεννήθηκαν στο Παρίσι το 1935 και το 1939, κατοικούσαν με τους γονείς τους στο 9 της οδού Γαριβάλδη, στο Μοντρειγ σου Μπουά. Συνελήφθηκαν στην κατοχή μαζί με τη μητέρα τους, τη Φραντλα (λεγόμενη Φαννη), στη διάρκεια της μαζικής σύλληψης του Vel’ d’ Hiv. Η Φαννη εξορίστηκε από το Πιτιβιε, στις 7 Αυγούστου του 1942, με τη νηοπομπή Νο 16; Η Ελένη και ο Αιμίλιος από τη Ντρανση, στις 7 Σεπτεμβρίου του 1942, με τη νηοπομπή Νο 29. Ο πατέρας Σζλαμ (λεγόμενος Σαρλ), πλέκτης, ήταν μεταξύ των εξορισμένων της νηοπομπής Νο 6 που είχε φύγει από το Pithiviers τις 17 Ιουλίου του 1942. Όλη η οικογένεια εξοντώθηκε στο Άουσβιτς. Επεξήγηση του ονόματος Vel’ d’ Hiv

15 Ο Petain, υπόσχεται επίσης συνεργασία πολιτική και αστυνομική για να διωχθούν όσοι αντιστέκονται στους Γερμανούς. Αλλά κυρίως, η κυβέρνηση της Vichy βοηθάει τους Ναζί στον σκοπό τους να σκοτώσουν όλους τους εβραίους της Ευρώπης. Το 1942, οι ενήλικες όπως και τα παιδιά εβραίοι είναι αναγκασμένοι να φορούν ένα κίτρινο αστέρι στα ρούχα τους. Στις 16 Ιουλίου 1942, πολύ νωρίς το πρωί, μια μεγάλη σύλληψη πραγματοποιείται στο Παρίσι και στα περίχωρα : είναι « η μαζική σύλληψη του Vel’ d’Hiv ». αστυνόμοι και αστυφύλακες συγκεντρώνουν όσους συλλήφθηκαν στα στρατόπεδα Drancy, Pithiviers και ακόμα Beaune-la-Rolande. Πηγή 2Α Η ΕΞΟΡΙΑ ΤΩΝ ΓΩΝΕΩΝ Όλοι μαζευτήκαν στην μέση του στρατοπέδου. Τα παιδιά κρέμονταν στις μητέρες τους, τις τραβολογούσαν απ’ τα φορέματα τους. Προσπαθούσαν να μας χωρίσουν χτυπώντας μας με τις άκρες των όπλων, των κλομπ και ρίχνοντας μας παγωμένο νερό. Όλα ήταν ένα άγριο σπρώξιμο, κραυγές, κλάματα και ουρλιαχτά από πόνους. Οι χωροφύλακες τραβούσαν τα ρούχα των γυναικών ψάχνοντας ακόμα για λεφτά η κοσμήματα. Μετά, ξαφνικά, μια μεγάλη σιωπή. Από τη μια μεριά εκατοντάδες παιδιά; από την άλλη οι μητέρες και οι μεγαλύτεροι. Στην μέση, οι χωροφύλακες δίνοντας σύντομες διαταγές. Ο Μιχάλης και εγώ, χέρι-χέρι, χωρίς να κινηθούμε, με δάκρυα που στέγνωναν στο πρόσωπο μας, κοιτάζουμε τη μαμά, στην πρώτη σειρά του πρώτου γκρουπ απέναντι μας. Από μακριά, βλέπω το χαμόγελο της, το τρυφερό βλέμμα της. Το χέρι της ξεκινά να κάνει ένα νεύμα. Πήραν το γκρουπ και μείναμε μόνοι. Αννετ Μουλλερ «το μικρό κορίτσι του Vel’ d’Hiv». Πηγή 2Β Η ΕΞΟΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Μας ανακοίνωσαν ότι, όλοι μας θα αφήναμε το στρατόπεδο. Νωρίς το πρωί, κρατώντας το μπογαλάκι μας, εκατοντάδες, συρθήκαμε μέχρι το σταθμό του συρμού. Οι μικρότεροι μεταφέρνονταν με φορτηγά. Περπατήσαμε πολλή ώρα, εξαντλημένοι, διασχίζοντας το χωριό της Beaune-la-Rolande, κάτω από το βλέμμα των κατοίκων. Στην αποβάθρα, ένας μεγάλος συρμός με βαγόνια για ζώα περίμενε. Μεταξύ των κραυγών και των σπρωξιμάτων, μας έσπρωξαν μέσα. Το σκαλοπάτι ήταν πολύ ψηλό. Τα παιδιά έπεφταν. Τα μπογαλάκια κυλούσαν κάτω. Ορισμένα παιδιά έκλαιγαν φωνάζοντας τον αδελφό ή την αδελφή τους που νόμιζαν χαμένους. Ο Μιχάλης και εγώ γραπωνόμασταν ο ένας στον άλλο. Προσπαθούσα να κρατήσω το σανδάλι μου του οποίου το λουρί του είχε σπάσει μεσ’ το συνωστισμό. Όταν η πόρτα του βαγονιού έκλεισε, ήταν πολύ σκοτεινά μέσα. Πνιγόμασταν έτσι στοιβαγμένοι. Αρχίσαμε να σπρώχνουμε ο ένας τον άλλο για να πάμε προς το υψηλό παραθυράκι για να αναπνεύσουμε λίγο αέρα. Αννετ Μουλλερ «το μικρό κορίτσι του Vel’ d’Hiv».

16 ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΓΑΛΛΟΥΣ Η Γαλλία έχασε μια μάχη, αλλά δεν έχασε το πόλεμο. Κυβερνήτες της πλάκας συνθηκολόγησαν, κάτω απ’ τη πίεση του πανικού, ξεχνώντας την τιμή τους και παραδίνοντας τη χώρα στη σκλαβιά. Ωστόσο, τίποτα δεν χάθηκε! Τίποτα δεν χάθηκε επειδή αυτός ο πόλεμος είναι παγκόσμιος πόλεμος. Σ’ αυτό το ελεύθερο σύμπαν, υπάρχουν δυνάμεις που δεν αποδόθηκαν ακόμα. Μια μέρα αυτές οι δυνάμεις θα πατήσουν τον εχθρό. Εκείνη την ημέρα, η Γαλλία θα πρέπει να δηλώσει παρούσα στη νίκη. Τότε θα ξαναβρεί την ελευθερία και τη τιμή της. Αυτός είναι ο στόχος μου, ο μοναδικός! Γι’ αυτό καλώ όλους τους Γάλλους όπου και να βρίσκονται, να ενωθούν μαζί μου στην δράση, στην θυσία και στην ελπίδα. Η πατρίδα μας διατρέχει κίνδυνο θανάτου. Ας παλέψουμε να τη σώσουμε. Βίβα η Γαλλία! Στρατηγός Ντε Γκωλ. Δεξιά έχουμε φωτογραφία του στρατηγού Ντε Γκωλ. Λονδίνο Τα παιδιά χωρίζονται από τους συγγενείς τους. 13000 άνθρωποι, από τους οποίους 4000 παιδιά, εξορίζονται προς τα ναζιστικά στρατόπεδα εξολόθρευσης για να πεθάνουν, ιδιαίτερα στο Άουσβιτς. Επειδή από το 1942, ακόμα και τα παιδιά θα εξοριστούν από τους ναζί, με τη βοήθεια της αστυνομίας της Vichy. Συνολικά, μέχρι το 1944, περίπου 75000 άνθρωποι θα εξοριστούν από τη Γαλλία, από τους οποίους μόνο 3000 θα επιβιώσουν.

17 Η Γαλλία αντιστέκεται Όταν η Γαλλία χάνει το πόλεμο το 1940 και ο Petain αποφασίζει να σταματήσουν οι μάχες, και να συνεργάζεται με τους Γερμανούς, κάποιοι Γάλλοι απορρίπτουν έντονα την ήττα και τη γερμανική κατοχή. Δεν θέλουν την αντιδημοκρατική κυβέρνηση του Petain. Δεν είναι πολλοί, αλλά είναι έτοιμοι για όλα, ακόμα και να πεθάνουν για να σώσουν την ελευθερία, τη Δημοκρατία και τη Γαλλία. Ο Στρατηγός Ντε Γkωλ φεύγει για το Λονδίνο για να συνεχίσει το πόλεμο με τη Γερμάνια, στο πλάι των Άγγλων. Η αντίσταση οργανώνεται επίσης στη Γαλλία με το Ζαν Μουλεν, ένα νέο νομάρχη που τόλμησε να πει «όχι» στους Γερμανούς και στο Petain. Από το 1940 έως το 1944, άνδρες και γυναίκες διαφόρων καταγωγών, απ’ όλα τα κοινωνικά επίπεδα, και απ’ όλα τα κόμματα, ρίσκαραν τη ζωή τους, και πολύ απ’ αυτούς την έχασαν, για την ελευθερία, παίρνοντας τα όπλα στη μάχη με τους Γερμανούς, καταστρέφοντας τα φορτηγά τους ή κάνοντας τα στρατιωτικά τρένα να εκτροχιάζονται. Άλλοι έκρυβαν εβραίους στη σοφίτα τους, για να μη τους συλλάβουν ή για να μην τους πάνε σε εξορία. Δίνεται η αφίσα που δημιουργήθηκε από τους αντιστασιακούς για να διαδηλώσουν για την απόκτηση της ελευθερίας τους.

18 Τις πληροφορίες για την αντίσταση συνοδεύουν φωτογραφίες κάποιον ατόμων που βοήθησαν στην πραγμάτωση της Άλλοι κατασκόπευαν για να δώσουν σημαντικές πληροφορίες στην αντίσταση. Λίγοι στην αρχή του πολέμου, περισσότεροι στο τέλος του, οι αντιστασιακοί έδειξαν πολύ κουράγιο για να ελευθερώσουν τη Γαλλία απ’ τους Ναζιστές και από την κυβέρνηση του Petain. Πολλούς τους συνέλαβαν, τους βασάνισαν, τους ντουφέκισαν και τους πήγαν στην εξορία σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Το τέλος του πολέμου Με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης, η Γερμανία με τους συμμάχους της (Ιταλία, Ιαπωνία...) νικηθήκαν. Η νίκη του Στάλινγκραντ στη Σοβιετική Ένωση το 1943, και η συμμαχική απόβαση των συμμάχων στην 6 Ιουνίου του 1944, στις ακτές της Νορμανδίας ανακοινώνουν το τέλος της κυριαρχίας των Ναζιστών. Τον Αύγουστο του 1944, το Παρίσι ελευθερώνεται και γίνεται η πτώση της κυβέρνησης της Vichy. Η Δημοκρατία αποκαθιστάται. Στις 8 Μαΐου του 1945, ο πόλεμος έχει τελειώσει εντελώς στην Ευρώπη. Η Γερμανία συνθηκολογεί. Ο Απολογισμός είναι φοβερός : πάνω από 50 εκ άνθρωποι πέθαναν παντού στον κόσμο σε όλη τη διάρκεια του πολέμου και ειδικά πολίτες. Πάνω από 5,2 εκ εβραίοι πέθαναν στην Ευρώπη εξαιτίας της θέλησης του Χίτλερ που ήθελε να τους εξοντώσει. Καθώς και επίσης, τσιγγάνοι, σωματικά και διανοητικά ανάπηροι, και ομοφυλόφιλοι πέθαναν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως.

19 Εικόνα από την απελευθέρωση του Παρισιού στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου

20 Τα παιδιά της Izieu Πέμπτη 6 Ιουλίου 1944 Στην Izieu, μέσα στο Ain, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, 44 παιδιά μαζεύτηκαν στην τραπεζαρία με την δασκάλα τους, την ώρα του πρωινού, μέσα σε ένα σπίτι φαρδύ και κοντό, ανάμεσα στα βουνά. Σε μια στιγμή δυο φορτηγά του γερμανικού στρατού και ένα αυτοκίνητο χωρίς οροφή έρχονται να σταματήσουν στην αυλή της φάρμας. Τρεις άντρες ντυμένοι με πολιτικά, με την συνοδεία στρατιωτών, μπαίνουν στο σπίτι. Συγκεντρώνουν τα παιδιά και τους ενήλικες και τους αφήνουν ελάχιστο χρόνο για να πάρουν κάποια πράγματα. Τους αναγκάζουν να ανεβουν, ο ένας πίσω από τον άλλο, στα φορτηγά. Τα παιδιά ουρλιάζουν, κλαίνε. Μερικά προσπαθούν να το σκάσουν μα την ίδια στιγμή τα πιάνουν, τα δέρνουν και τα ρίχνουν στα πράσινα σκεπάσματα των φορτηγών. Η αμαξοστοιχία κατευθύνεται στη Lyon. Πρώτη στάση: η φυλακή Montluc για διανυκτέρευση. Δίνεται εικόνα από το χωριό της Izieu.

21 Παρασκευή 7 Απριλίου 1944 Πρώτα με φορτηγό και μετά με τρένο, τα παιδιά της Izieu οδηγούνται στο στρατόπεδο της περιοχής Drancy. Το στρατόπεδο αυτό, στο οποίο θα μείνουν κλεισμένα για μερικές μέρες, οργανώθηκε σε μια πόλη στα προάστια του Παρισιού. Οι συνθήκες ζωής ήταν πολύ δύσκολες. Στο Άουσβιτς, τα 44 παιδιά της Izieu τα δηλητηριάζουν με αέρια και τα καίνε. Από τις επτά δασκάλες που φυγαδεύτηκαν μαζί με εκείνα, μόνο η Lea Felbum επιβίωσε. Αυτή η ιστορία είναι η αληθινή για τα παιδιά της πόλης Izieu. Η Lea Zlatin και ο σύζυγός της είχαν ιδρύσει την κατασκήνωση της πόλης Izieu το 1943 για να περιμαζέψουν τα παιδιά των εβραίων, των οποίων οι γονείς είχαν συλληφθεί από τους Γερμανούς. Στη ζεστασιά αυτού του σπιτιού, τα παιδιά έβρισκαν λίγη γαλήνη μέχρι την ημέρα που καταγγέλθηκαν από ένα κάτοικο του χωριού. Ο Klaus Barbie, ο αρχηγός της γερμανικής αστυνομίας ( της Γκεστάπο ) στη Lyon, έδωσε την εντολή να τα συλλάβουν και να τα θανατώσουν για το μοναδικό λόγο ότι ήταν εβραίοι. Πέμπτη 13 Απριλίου 1944 Εκείνο το πρωινό, 34 παιδιά από την πόλη Izieu, καθώς και τέσσερις ενήλικες κατευθύνθηκαν σε ένα σταθμό. Συσσωρευμένοι μαζί με άλλους σε κλειστά βαγόνια, ξεκινάνε για ταξίδι που θα κρατούσε δυο μέρες κατά τις οποίες θα υπέφεραν φρικτά από την δίψα και την ζέστη. Τα υπόλοιπα παιδιά θα αντιμετώπιζαν την ίδια τραγωδία τις επόμενες μέρες. Επάνω δεξιά έχουμε εικόνα από το ορφανοτροφείο της πόλης Izieu. Στα αριστερά έχουμε εικόνα του δρόμου που οδηγεί στο ορφανοτροφείο της Izieu.

22 Προτάσεις αξιοποίησης των πηγών στη διδασκαλία του μαθήματος • Λόγω της μεγάλης έκτασης των πηγών ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να σχεδιάσει μια διδασκαλία μόνο με χρήση πηγών και παραμερίζοντας το αφηγηματικό κείμενο. Ένας τρόπος θα ήταν να τεθούν, στην αρχή του μαθήματος, μέσα από μια συζήτηση δασκάλου- μαθητών ή με αφορμή κάποιο γεγονός, ένα ή περισσότερα ιστορικά ερωτήματα. Στη συνέχεια με ανάλυση των πηγών να φτάσει η τάξη σε απάντηση των ερωτημάτων αυτών. Ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να έχει ετοιμάσει κάποιες ερωτήσεις για κάθε πηγή τις οποίες θα χρησιμοποιούσε για να διευκολύνει την ανάλυση που θα έκαναν τα παιδιά. • Μια ωραία δραστηριότητα αξιοποίησης των πηγών θα ήταν να αναλάβουν οι μαθητές να τις διαβάσουν, να τις συζητήσουν μεταξύ τους και να οργανώσουν ένα θεατρικό που να βασίζεται στις πληροφορίες που άντλησαν από αυτές. Θέμα του θεατρικού μπορεί να αποτελέσει οποιοδήποτε ιστορικό ερώτημα που θα έχει τεθεί στην αρχή του μαθήματος. • Μια άλλη δραστηριότητα θα μπορούσε να είναι ένα παιχνίδι ρόλων στο οποίο, αφού θα έχουν διαβαστεί οι πηγές, η τάξη θα χωριστεί σε δυο ομάδες οι οποίες θα προσπαθούν να αποδείξουν το δίκιο τους με επιχειρήματα. Η μια ομάδα θα αντιπροσωπεύει τον γαλλικό λαό και η άλλη τους ναζιστές και τους συμμάχους τους. Η ανάπτυξη της επιχειρηματολογίας θα γίνει πάνω σε ένα ιστορικό ερώτημα που θα έχει τεθεί προηγουμένως και με χρήση στοιχείων και πληροφοριών από τις πηγές του μαθήματος.

23 Συμπεράσματα από την μελέτη τις κατάστασης της Γαλλίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο  Βλέπουμε ότι οι πηγές που προβάλλονται στο μάθημα, αυτό, δείχνουν και τις δύο όψεις του νομίσματος. Παρουσιάζουν από τη μια την άποψη του Petain και από την άλλη τα βιώματα του γαλλικού λαού.  Οι πηγές είναι επαρκής για την ολοκληρωμένη παρουσίαση της κατάστασης με την οποία ασχολούμαστε. Υπάρχουν μαρτυρίες, οι οποίες προβάλλουν λεπτομερώς τις συνθήκες και τις συνέπειες των πράξεων των αρχηγών της Γαλλίας και της Γερμανίας.  Παρατηρούμε ότι ενώ δίνεται πολύ μεγάλη διάσταση ( από τις πηγές ) στα δεινά των εβραίων, και γενικότερα του γαλλικού λαού, που υπέφεραν από τους Γερμανούς, η συναίνεση του Γάλλου στρατάρχη Petain δεν τονίζεται τόσο.  Οι πηγές που υπάρχουν μέσα στο εγχειρίδιο ακολουθούν πιστά την πορεία του αφηγηματικού κειμένου και χρονικά και θεματικά. Επιπλέον, ο ρόλος που παίζουν οι πηγές είναι αυτός του εμπλουτισμού, με επιπρόσθετες πληροφορίες, του κυρίως κειμένου.  Βλέπουμε, επίσης, ότι από τη συνολική έκταση του μαθήματος την μεγαλύτερη την καταλαμβάνουν οι πηγές και όχι το αφηγηματικό κείμενο. Απ’ αυτό μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι συγγραφείς του βιβλίου επιδιώκουν να δοθεί έμφαση, κατά την παράδοση του μαθήματος, περισσότερο σε στοιχεία αυθεντικά από ότι σε μια απλή αναφορά των συμβάντων.  Οι πηγές που χρησιμοποιούνται δεν είναι μόνο κείμενα. Υπάρχουν, επίσης, πίνακες και εικόνες. Έτσι δίνεται η δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να εμβαθύνουν στο θέμα και να δώσουν στους μαθητές τους τη δυνατότητα ανάπτυξης κρίσης τους.