Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Παρουσίαση με θέμα: "Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

2 ΜΜΕ & ΠΕ γενικά Τα Μ.Μ.Ε. και ιδιαίτερα η τηλεόραση αποτελούν κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από τα περιβαλλοντικά θέματα Τις πιο πολλές φορές το κοινό απευθύνεται αποκλειστικά και μόνο στα Μ.Μ.Ε. για να ενημερωθεί για τα περιβαλλοντικά ζητήματα

3 ΜΜΕ & ΠΕ γενικά Τα Μ.Μ.Ε. ανύψωσαν το επίπεδο της περιβαλλοντικής ενημερότητας και σωστά ή λανθασμένα, έστρεψαν την προσοχή των πολιτών σε συγκεκριμένα περιβαλλοντικά θέματα. Η αντίδραση του κοινού απέναντι σε αυτή τη περιβαλλοντική πληροφόρηση διηθείται πίσω στα Μ.Μ.Ε. και τα Μ.Μ.Ε. ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις και τις επιθυμίες του κοινού.

4 ΜΜΕ & ΠΕ γενικά Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας μπορούν να αποτελέσουν ένα φυσικό συνεργάτη σε εκείνους που προσπαθούν να επηρεάσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά Τα Μ.Μ.Ε. δεν περιορίζονται μόνο στη διασπορά πληροφοριών, αλλά διαμορφώνουν τις αντιλήψεις και τη γνώμη του κοινού Υπάρχει μια στενή, αλληλοεξαρτώμενη σχέση που συνδέει τα Μ.Μ.Ε. με το βαθμό περιβαλλοντικής γνώσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης του κοινού, αλλά και με τη ίδια την Π.Ε.

5 Τι είναι τα ΜΜΕ: τα Μ.Μ.Ε. ορίζονται ως τα εργαλεία εκείνα της επικοινωνίας που μεταβιβάζουν πανομοιότυπα μηνύματα σε μεγάλο πλήθος ατόμων που βρίσκονται την ίδια χρονική στιγμή στην ίδια ή σε διαφορετικές τοποθεσίες

6 Τι είναι τα ΜΜΕ: Tα Μ.Μ.Ε. είναι τα τεχνολογικά οχήματα μέσα από τα οποία πραγματοποιείται η μαζική επικοινωνία

7 Τι είναι τα ΜΜΕ: Η μαζική επικοινωνία αποτελεί μια διαδικασία, όπου οι επαγγελματίες της επικοινωνίας σχεδιάζουν και χρησιμοποιούν μέσα για ευρεία, γρήγορη και συνεχή διάχυση μηνυμάτων με σκοπό τη μεταβίβαση εσκεμμένων νοημάτων σε ένα μεγάλο, ποικίλο και επιλεκτικό κοινό, έτσι ώστε τελικά να το επηρεάσουν με ποικίλους τρόπους.

8 Τι είναι τα ΜΜΕ: Η μαζική επικοινωνία γίνεται πράξη μέσα από τα μαζικά μέσα

9 Κατηγορίες των Μ.Μ.Ε. Τα Μ.Μ.Ε. διαχωρίζονται, συνήθως, ανάλογα με το τεχνολογικό τους τύπο σε γραπτά μέσα (εφημερίδες, βιβλία, περιοδικά), οπτικοακουστικά μέσα (τηλεόραση, ραδιόφωνο και κινηματογράφος), ηλεκτρονικά μέσα (το διαδίκτυο).

10 Κατηγορίες των Μ.Μ.Ε. Ανάλογα με την κατάσταση ιδιοκτησίας και τον τρόπο ελέγχου του μέσου, όπου και διακρίνονται τέσσερις κατηγορίες μέσων: δημόσια με αποκεντρωμένο έλεγχο δημόσια με κεντρικό έλεγχο ιδιωτικά με αποκεντρωμένο έλεγχο ιδιωτικά με κεντρικό έλεγχο

11 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΜΕ

12 Πώς λειτουργούν τα Μ.Μ.Ε. Πριν το μήνυμα μεταδοθεί, πρέπει να εγκριθεί από κάποια αρχή που ανήκει στο μέσο π.χ. εκδότες, διευθυντές, τους επονομαζόμενους “φρουρούς” Ως “φρουροί” στα μέσα, δρουν όσοι είναι υπεύθυνοι για τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων, και οι οποίοι σε κάποιες περιπτώσεις επηρεάζουν τα μηνύματα που μεταδίδονται

13 Πώς λειτουργούν τα Μ.Μ.Ε. Οι δέκτες αποτελούν τα πρόσωπα που αποδέχονται τα μηνύματα που μεταδίδει το μέσο. Η προσοχή και η αντίληψη του περιεχομένου των μηνυμάτων από τους δέκτες, εξαρτάται από τα κοινωνικά, πολιτιστικά και ψυχολογικά χαρακτηριστικά κάθε δέκτη ξεχωριστά

14 κάλυψη αναγκών σε θέματα που αφορούν
Οι λόγοι που οδηγούν στη χρήση των Μ.Μ.Ε. από τους δέκτες, εκτιμάται ότι πηγάζουν από κοινωνικές ή ψυχολογικές περιστάσεις που βιώνονται ως προβλήματα και τα Μ.Μ.Ε χρησιμοποιούνται για την επίλυση των προβλημάτων και κάλυψη αναγκών σε θέματα που αφορούν την πληροφόρηση, την κοινωνική επαφή, τη διασκέδαση, τη μάθηση και την ανάπτυξη

15 Οι πολίτες χρησιμοποιούν τα Μ.Μ.Ε. για
να ενημερωθούν γύρω από τα τρέχοντα ζητήματα της επικαιρότητας, για άλλα ειδικότερα θέματα (π.χ. πολιτική, αθλητικά), για θέματα που αφορούν την οικονομική ανάπτυξη (π.χ. χρηματιστήριο, οικονομικές εξελίξεις), για συντροφιά, ψυχαγωγία, εκπαίδευση μέσα από ειδικά προγράμματα (εκπαιδευτική τηλεόραση) και για γνώση (ιστορικά αφιερώματα, ντοκιμαντέρ).

16 Όλα τα παραπάνω αντιλαμβάνονται από τους δέκτες ως ανάγκες είτε προσωπικές (ανάγκη για επικοινωνία, διασκέδαση, γνώση, ενημέρωση) είτε κοινωνικές.

17 Παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία των Μ.Μ.Ε
Οι λειτουργίες των Μ.Μ.Ε., οι σκοποί με τους οποίους χρησιμοποιούνται και οι έλεγχοι με τους οποίους επιβαρύνονται, καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τις κύριες πολιτικές και οικονομικές αρχές, που αποτελούν τα θεμέλια της κοινωνίας, μέσα στην οποία λειτουργούν τα συγκεκριμένα μέσα. Τα Μ.Μ.Ε. λειτουργούν κάτω από συνθήκες πίεσης και ποικίλων περιορισμών που ασκούνται, πέρα από το επικρατούν πολιτικό και οικονομικό καθεστώς, από ισχυρούς κοινωνικούς οργανισμούς και από τις ίδιες τις πηγές πληροφοριών των Μ.Μ.Ε.

18 Παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία των Μ.Μ.Ε
Ιδιοκτήτες Διαφημιστές Πηγές Κοινό Χώρος, χρόνος και οικονομικοί πόροι

19 Ιδιοκτήτες Οι ιδιοκτήτες των Μ.Μ.Ε. είναι εκείνοι που καθορίζουν τις ευρύτερες αρχές ως προς το στυλ που θα κυριαρχήσει και τη θέση που θα λάβει το μέσο από μια φιλελεύθερη έως μια συντηρητική κλίμακα

20 Διαφημιστές Μέσω της διαφήμισης, οι διαφημιστές ή οι διαφημιζόμενοι έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν τα Μ.Μ.Ε., τα οποία κατά κανόνα αντλούν, σε πολλές περιπτώσεις, από τη διαφήμιση το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους

21 Πηγές Τα Μ.Μ.Ε. αναζητούν στις πηγές πληροφοριών το απαιτούμενο υλικό,
Οι ίδιες οι πηγές προσπαθούν με το υλικό που διαθέτουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτά

22 Πηγές Οι πηγές μεταξύ τους διαφοροποιούνται
σε ισχυρές πηγές, όπως κυβερνητικές πηγές, πολυεθνικές εταιρείες, που έχουν τη δυνατότητα να δίνουν στα Μ.Μ.Ε. έτοιμο υλικό και σε πηγές με περιορισμένη δύναμη και πόρους, που δέχονται πολύ μικρότερη προσοχή από τα Μ.Μ.Ε.

23 Πηγές Το μέγεθος με το οποίο μια κοινωνική ομάδα θεωρείται χαρισματική από το κοινό, αυξάνει αντίστοιχα και την πιθανότητα η ομάδα αυτή να αποτελέσει πηγή πληροφοριών για τα Μ.Μ.Ε., ανεξάρτητα από το γεγονός αν η συγκεκριμένη ομάδα παρέχει αντικειμενική ή όχι πληροφόρηση. Διάφορες πηγές πληροφοριών προτιμώνται από τα Μ.Μ.Ε. εξαιτίας της ικανότητας ή της δύναμης που έχουν οι συγκεκριμένες πηγές να νομιμοποιούνται ως αντιπροσωπευτικές της κοινής γνώμης.

24 Πηγές Η σπουδαιότητα και το κύρος που αποκτά κάθε πηγή σε σχέση με τις άλλες και ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται από τα Μ.Μ.Ε., κυρίως από το βαθμό με τον οποίο το υλικό της κάθε πηγής εναρμονίζεται με τις απαιτήσεις του ίδιου του μέσου, με το περιεχόμενο των ειδήσεων, με το συγκεκριμένο κοινό στο οποίο απευθύνεται το μέσο, καθώς και με τις απαιτήσεις της αγοράς

25 Κοινό Η σχέση ανάμεσα στα Μ.Μ.Ε. και στο κοινό είναι αλληλοεξαρτώμενη

26 Κοινό Τα Μ.Μ.Ε. εκπέμπουν αυτό που επιθυμεί το κοινό, ωστόσο, η απόφαση για τη μετάδοση και το περιεχόμενο ενός μηνύματος εξαρτάται περισσότερο από το ίδιο το μέσο και τις πιέσεις της αγοράς, παρά από την επιθυμία του κοινού. Τις περισσότερες φορές τα Μ.Μ.Ε. εκπέμπουν τα μηνύματα κατά τέτοιο τρόπο έτσι, ώστε να εναρμονίζονται με τις ήδη υπάρχουσες προσδοκίες, αξίες και με τη ‘’γλώσσα’’ που χρησιμοποιεί το κοινό

27 Κοινό Οι επαγγελματίες των μέσων, ανάλογα με τη κατηγορία του μηνύματος που θα μεταδοθεί και το τύπο του μέσου όπου εργάζονται, απλοποιούν το περιεχόμενο του μηνύματος και απορρίπτουν τις εξειδικευμένες φράσεις, που τυχόν προέρχονται από τη πηγή, έτσι, ώστε το τελικό κείμενο του μηνύματος να γίνει εύκολα κατανοητό από το κοινό.

28 Χώρος, χρόνος και οικονομικοί πόροι
Τα Μ.Μ.Ε πρέπει να μεταδώσουν ένα πλήθος πληροφοριών μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρόνο, αν πρόκειται για οπτικοακουστικά μέσα ή χώρο αν πρόκειται για γραπτά μέσα. Για να το επιτύχουν αυτό, μειώνουν το χρόνο ή το χώρο που αντιστοιχεί σε κάθε μήνυμα ξεχωριστά.

29 Χώρος, χρόνος και οικονομικοί πόροι
τα Μ.Μ.Ε. είναι στην πλειονότητα τους κερδοσκοπικοί οργανισμοί, όπου κύρια πηγή κέρδους αποτελούν οι διαφημίσεις. Όσο περισσότερη ακροαματικότητα καταφέρνει να κερδίσει το μέσο, τόσο μεγαλώνει και η προτίμηση του συγκεκριμένου μέσου από τους διαφημιστές. Το μήνυμα μπορεί να μεταδίδεται συνοπτικά, με λίγες λεπτομέρειες, ενώ προτιμώνται μηνύματα με μεγαλύτερη αναμενόμενη αποδοχή από το κοινό, άρα και περισσότερο κέρδος για το μέσο.

30 Οι επιδράσεις των Μ.Μ.Ε. Τα Μ.Μ.Ε. μπορούν και επηρεάζουν την τελική επιλογή ενός ατόμου σε κάποιο θέμα, μιας και είναι σε θέση να αποκαλύπτουν και να παρουσιάζουν τις πολλαπλές επιλογές δράσης που μπορεί να έχει ένα άτομο στο συγκεκριμένο θέμα Τα Μ.Μ.Ε. μπορούν να παρακινήσουν μια κοινωνική αλλαγή με βάση το γεγονός ότι, μπορούν να παρουσιάσουν σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού εναλλακτικούς και νέους τρόπους κοινωνικής δράσης Τα Μ.Μ.Ε. μπορούν να αποκρύπτουν κάποιες επιλογές δράσης από το κοινό ή να μειώνουν τη σημασία τους ενισχύοντας έτσι την υπάρχουσα κατάσταση και μη δίνοντας περιθώρια για κοινωνικές αλλαγές

31 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας ως Περιβαλλοντικοί Εκπαιδευτές
Στη Διακήρυξη της Τιφλίδας (1977) διατυπώνεται ότι: «Η περιβαλλοντική εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται σε όλες τις ηλικίες και τα επίπεδα τόσο της τυπικής, όσο και της άτυπης εκπαίδευσης. Τα Μέσα Μαζικής επικοινωνίας φέρουν τη μεγάλη ευθύνη να θέσουν τους τεράστιους πόρους τους στην υπηρεσία αυτής της εκπαιδευτικής αποστολής» (UNESCO, 1978).

32 Στη Διάσκεψη της Μόσχας
Η αναφορά στα Μ.Μ.Ε. εντάσσεται στο κεφάλαιο που αφορά την εκπαίδευση και την ενημέρωση του κοινού. Αρχικά σημειώνεται η σπουδαιότητα της προβολής των περιβαλλοντικών θεμάτων από τα Μ.Μ.Ε. και τονίζεται η ανάγκη ανάπτυξης μιας μαζικής κουλτούρας σχετικής με το περιβάλλον

33 Στη Διάσκεψη της Μόσχας
προτείνονται οι εξής δράσεις: «Δράση 1η: Παραγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων σχετικά με τα ΜΜΕ … Δράση 2η: Χρήση νέων μέσων επικοινωνίας και μεθόδων ενεργητικής διδασκαλίας … Δράση 3η: Δημιουργία τράπεζας οπτικοακουστικού υλικού … Δράση 4η: Χρήση και ανάπτυξη εκθέσεων και μουσείων Δράση 5η: Ανάπτυξη κοινής δράσης UNESCO- UNEP.»

34 Στο 36ο κεφάλαιο της Agenda 21 σημειώνεται ότι:
«Ανάλογα με τις ειδικές συνθήκες κάθε χώρας, μπορεί να δοθεί μεγαλύτερη στήριξη για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και την ενημέρωση του κοινού σε σχέση με το περιβάλλον και την ανάπτυξη, μέσω των παρακάτω μέτρων..» ….ανάμεσα στα οποία είναι: «Να διευκολυνθεί η χρήση των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας με χαμηλό ή μηδενικό κόστος για τους στόχους της εκπαίδευσης..»

35 Στη Διακήρυξη της Θεσσαλονίκης σημειώνεται ότι:
«Τα Μ.Μ.Ε. καλούνται να ευαισθητοποιηθούν και να κινητοποιήσουν την τεχνογνωσία τους και τους διαύλους διάχυσης πληροφοριών για να διαδώσουν τα κύρια μηνύματα και να βοηθήσουν να μετατραπεί η πολυπλοκότητα των σχετικών θεμάτων σε ουσιαστική και εύληπτη πληροφορία για το κοινό. Το δυναμικό των νέων πληροφοριακών συστημάτων πρέπει να χρησιμοποιηθεί ορθά για το σκοπό αυτό»

36 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση
Η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση επιτυγχάνεται και από τη παρουσία ευαισθητοποιημένων εκπαιδευτών που αποτελούν πρότυπα για τους μαθητές τους. Όμοια, μιας και τα Μ.Μ.Ε. εντάσσονται στους κόλπους της μη-τυπικής και άτυπης Π.Ε., η παρουσία ευαισθητοποιημένων περιβαλλοντικά επαγγελματιών των Μ.Μ.Ε. συμβάλλει στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση του κοινού.

37 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση
Κρίνεται απαραίτητη η περιβαλλοντική εκπαίδευση των δημοσιογράφων, των εκδοτών, των παραγωγών τηλεόρασης και ραδιόφωνου και όσων άλλων σχετίζονται με τη εκπομπή μηνυμάτων μέσα από τα Μ.Μ.Ε.

38 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση
Ένα περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένο κοινό έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει τη ποιότητα της κάλυψης των περιβαλλοντικών θεμάτων από τα Μ.Μ.Ε. Όταν το κοινό είναι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένο, απαιτεί μια λεπτομερέστερη και ποιοτικά καλύτερη περιβαλλοντική ενημέρωση.

39 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση
Η απαίτηση αυτή αντικατοπτρίζεται στην υψηλή ακροαματικότητα των ειδικών εκπομπών ή δελτίων ειδήσεων, που ικανοποιούν τις απαιτήσεις για πληρέστερη και πιο αντικειμενική περιβαλλοντική πληροφόρηση. Η υψηλή ακροαματικότητα ή κυκλοφορία, στην περίπτωση των γραπτών μέσων, προσελκύει τους διαφημιστές και αυξάνει το κέρδος των Μ.Μ.Ε. από τις διαφημίσεις. Επομένως, τα Μ.Μ.Ε., λόγω των απαιτήσεων του περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένου κοινού και του αναμενόμενου κέρδους, πιέζονται να προσανατολιστούν προς μια καλύτερη περιβαλλοντική ενημέρωση.

40 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση
Σημαντικό ρόλο στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση του κοινού παίζει η μετατροπή της περιβαλλοντικής πληροφορίας σε αποτελεσματική γνώση ή αλλιώς από πληροφορία για κατανάλωση σε πληροφορία για χρήση Η περιβαλλοντική ενημέρωση από τα Μ.Μ.Ε. πρέπει να παρουσιάζει στο κοινό την πραγματική κοινωνικοοικονομική και οικολογική πλευρά των περιβαλλοντικών προβλημάτων και τους δυνατούς τρόπους δράσης για την επίλυση τους.

41 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική πληροφορία
Ο τρόπος διάδοσης των ειδήσεων από τα Μ.Μ.Ε. μπορεί να αναλυθεί σύμφωνα με το θεματικό ή το επεισοδιακό πλαίσιο τους θεματική πλαισίωση των ειδήσεων Τα αναφερόμενα γεγονότα συνδέονται με ένα ευρύτερο φάσμα άλλων συγγενικών γεγονότων, παρουσιάζονται οι τωρινές επιδράσεις, αλλά και όσες είναι πιθανό να εμφανιστούν στο μέλλον έτσι, ώστε το κοινό να μαθαίνει σε βάθος τα αίτια και τις συνέπειες των προβλημάτων.

42 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική πληροφορία
Η επεισοδιακή πλαισίωση Τα γεγονότα παρουσιάζει σαν απομονωμένα, τυχαία και εξειδικευμένα συμβάντα που παρέχουν γνώση μόνο όσον αφορά τα στιγμιότυπα ενός υπαρκτού και γενικότερου προβλήματος, χωρίς να συνδέει τα στιγμιότυπα αυτά σε μια ολοκληρωμένη εικόνα. Γενικότερα, η θεματική πλαισίωση ενός θέματος καταφέρνει να δώσει μια σωστή πληροφόρηση στο κοινό .

43 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική πληροφορία
‘Οταν η περιβαλλοντική πληροφορία μεταδίδεται με ‘’θεματικό’’ πλαίσιο και συνοδεύεται από μια σειρά δυνατών δράσεων, οι οποίες εναρμονίζονται και μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσα από τη καθημερινή ζωή των πολιτών η διάδοση της περιβαλλοντικής πληροφορίας από τα Μ.Μ.Ε μπορεί να οδηγήσει σε μια κοινωνική αλλαγή όσον αφορά τη περιβαλλοντική ευαισθησία, στάση και κινητοποίηση του κοινού.

44 Το περιεχόμενο της περιβαλλοντικής πληροφορίας
Οφείλει να είναι σχετικό: με τις ανάγκες, τον τρόπο ζωής και τα χαρακτηριστικά του κοινού στο οποίο απευθύνεται έτσι, ώστε η πληροφορία να γίνεται πιο εύκολα κατανοητή και αφομοιώσιμη.

45 Το περιεχόμενο της περιβαλλοντικής πληροφορίας
Με τη κάλυψη περιβαλλοντικών γεγονότων που παρουσιάζουν μικρή έως ανύπαρκτη άμεση επίπτωση στους πολίτες, είναι πολύ πιθανό οι τελευταίοι να αποκτήσουν τη λανθασμένη εντύπωση για τη σχετικότητα των περιβαλλοντικών θεμάτων με τη καθημερινή τους ζωή

46 Το περιεχόμενο της περιβαλλοντικής πληροφορίας
Οι πολίτες, ανεξάρτητα από το μορφωτικό τους επίπεδο και την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση, στην πλειονότητα τους ευαισθητοποιούνται σε ένα ζήτημα που μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε., όταν το ζήτημα αυτό πιστεύουν ότι τους αφορά άμεσα. Ένα μήνυμα των Μ.Μ.Ε., που θεωρείται ότι σχετίζεται με τις ανάγκες του κοινού, θα αποτελέσει την αφορμή ώστε το κοινό να δώσει μεγαλύτερη προσοχή σε αυτό και να αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες, παρά όταν το μήνυμα είναι πιο γενικό και αόριστο

47 Οι πηγές της περιβαλλοντικής πληροφορίας
Οι πηγές της περιβαλλοντικής πληροφορίας καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το περιεχόμενο της, αλλά κυρίως την αντικειμενικότητα και την ορθότητα της. Ως κύριες πηγές περιβαλλοντικής πληροφορίας θεωρούνται επί το πλείστον οι αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες και κρατικοί φορείς, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, οι ειδικοί επιστήμονες και οι μη κυβερνητικές περιβαλλοντικές οργανώσεις.

48 Οι πηγές της περιβαλλοντικής πληροφορίας
Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που οι παραπάνω πηγές έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους, όσον αφορά το υλικό που παρέχουν στα Μ.Μ.Ε. για ένα συγκεκριμένο περιβαλλοντικό θέμα Επομένως, η αντικειμενικότητα και η ορθότητα της περιβαλλοντικής πληροφορίας μπορεί να αξιολογηθεί από το βαθμό με τον οποίο καταφέρνει να ενσωματώνει και να συνενώνει τις διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα, μέσα σε κάθε κοινωνικό περιβάλλον και διαμέσου μιας ανοιχτής διαδικασίας

49 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική πληροφορία
Η ενίσχυση της ροής των περιβαλλοντικών ειδήσεων, αν και χρήσιμη, δεν καταπολεμά την ιδεολογική βάση του προβλήματος, που είναι μια εδραιωμένη στάση να αγνοείται ο παράγοντας περιβάλλον στη διαδικασία λήψης των καθημερινών αποφάσεων Η πραγματική και ουσιαστική περιβαλλοντική πληροφόρηση γίνεται πράξη όταν οι πολίτες εφοδιάζονται ώστε να είναι σε θέση να σχηματίζουν μια ολοκληρωμένη άποψη και να αποφασίζουν για πραγματικές δράσεις σε ότι αφορά τα περιβαλλοντικά θέματα

50 Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η περιβαλλοντική πληροφορία
Η απλή διάχυση περιβαλλοντικής πληροφορίας από τα Μ.Μ.Ε. δεν αποτελεί Π.Ε., ωστόσο όταν η πληροφορία μεταδίδεται με κατάλληλο τρόπο έτσι, ώστε να αποδίδει τις πραγματικές διαστάσεις του περιβαλλοντικού προβλήματος και να παρέχει τους δυνατούς τρόπους επίλυσης του, ενισχύει το βαθμό περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης του κοινού και μετατρέπεται σε κινητοποίηση για περιβαλλοντική δράση.

51 Μελέτη για τη διάχυση της περιβαλλοντικής πληροφορίας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Μέσα στα πλαίσια της ανάλυσης των μεταβλητών που επηρεάζουν τη διάχυση της περιβαλλοντικής πληροφορίας, πραγματοποιήθηκε μια έρευνα με τη μορφή ερωτηματολογίου ανάμεσα σε 100 Ευρωπαίους δημοσιογράφους που καλύπτουν περιβαλλοντικά θέματα, με 25 τελικές απαντήσεις. Οι δημοσιογράφοι κατέθεσαν τις απόψεις τους όσον αφορά τη διάχυση της περιβαλλοντικής πληροφορίας στα ευρωπαϊκά μέσα επικοινωνίας, τη ποιότητα και την αξιοπιστία τόσο της πληροφορίας όσο και των μέσων που τη μεταδίδουν.

52 Απαντήσεις 22 από τους 25 δημοσιογράφους θεωρούν ότι η περιβαλλοντική πληροφορία που μεταδίδεται από τα ευρωπαϊκά Μ.Μ.Ε. είναι ανεπαρκής, χωρίς όμως να παρουσιάζουν ομοφωνία για τους λόγους της μικρής παρουσίας της περιβαλλοντικής πληροφορίας. Πιστεύουν (46%) ότι η περιβαλλοντική πληροφορία οφείλει να ενσωματώνει διαφορετικές απόψεις για το ίδιο θέμα.

53 Απαντήσεις Οι επιστήμονες αποτελούν για το 35% των δημοσιογράφων τη πιο αξιόπιστη πηγή περιβαλλοντικής πληροφορίας. Με ποσοστό 40%, θεωρούν ότι οι ΜΚΟ ασκούν τη μεγαλύτερη πίεση στη προώθηση της περιβαλλοντικής πληροφορίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι στη δεύτερη θέση των απαντήσεων τους και με ποσοστό 27% έρχονται οι συνάδελφοι τους που με δική τους πρωτοβουλία προωθούν τη περιβαλλοντική πληροφορία.

54 Απαντήσεις Πιστεύουν ότι τα κύρια μέσα περιβαλλοντικής ενημέρωσης του κοινού είναι οι εφημερίδες (37%) και η τηλεόραση (37%), ωστόσο τη μεγαλύτερη αξιοπιστία και εγκυρότητα περιβαλλοντικής πληροφορίας για τους δημοσιογράφους της έρευνας έχουν τα περιοδικά και τα σχετικά βιβλία. Θεωρούν ότι προώθηση της περιβαλλοντικής πληροφορίας πρέπει και να γίνει μέσα από τη δημοσίευση άρθρων στον Τύπο (29%), τηλεοπτικές ή ραδιοφωνικές συζητήσεις ειδικών (20%), εξειδικευμένα περιβαλλοντικά προγράμματα (19%) και πολύ λιγότερο μέσα από το διαδίκτυο (7%).

55 Απαντήσεις Ως κυριότερα εμπόδια στη κάλυψη των περιβαλλοντικών θεμάτων οι δημοσιογράφοι αναγνωρίζουν την έλλειψη διαθέσιμου χώρου (38%) και την ανύπαρκτη περιβαλλοντική κατάρτιση των δημοσιογράφων (19%).

56 Βασικά χαρακτηριστικά και των αρνητικά στοιχεία στον τρόπο διάχυσης και διάδοσης της περιβαλλοντικής πληροφορίας Η περιβαλλοντική πληροφορία αντιπροσωπεύει ένα πολύ μικρό ποσοστό μέσα στο σύνολο των πληροφοριών που προσφέρονται από τα Μ.Μ.Ε. Οι πηγές που χρησιμοποιούνται από την εξειδικευμένη δημοσιογραφία, είναι κυρίως θεσμικές (δημόσιοι και κρατικοί φορείς). Η επιστημονική κοινότητα παίζει δευτερεύοντα ρόλο, όπως και ο ιδιωτικός τομέας και οι μη-κυβερνητικές οργανώσεις.

57 Βασικά χαρακτηριστικά και των αρνητικά στοιχεία στον τρόπο διάχυσης και διάδοσης της περιβαλλοντικής πληροφορίας Χαρακτηριστικά εργαλεία της ακριβούς δημοσιογραφίας (πολυμέσα και ηλεκτρονικά δίκτυα) σπάνια χρησιμοποιούνται από δημοσιογράφους που καλύπτουν τη περιβαλλοντική πληροφορία. Ο γραπτός τύπος διαχέει το μεγαλύτερο ποσοστό περιβαλλοντικής πληροφορίας στη κοινωνία. Ωστόσο, τα οπτικοακουστικά μέσα θεωρούνται ότι έχουν το μεγαλύτερο αντίκτυπο στη κοινωνία.

58 Βασικά χαρακτηριστικά και των αρνητικά στοιχεία στον τρόπο διάχυσης και διάδοσης της περιβαλλοντικής πληροφορίας Μερικοί από τους σημαντικότερους περιορισμούς σχετίζονται με το διαθέσιμο χώρο και χρόνο, που παρέχεται στο δημοσιογράφο στις ειδήσεις. Οπότε η πληροφορία που μεταδίδεται να είναι αμελητέα και μεροληπτική, αφού σε πολλές περιπτώσεις οι δημοσιογράφοι πρέπει να ερμηνεύσουν τα γεγονότα ή τα στοιχεία μέσα από άλλους παράγοντες που ήταν κοντά στο περιεχόμενο των ειδήσεων. Η πληροφορία οφείλει να ενισχύει τη συμμετοχή και τη δράση. Κάποιες φορές αυτό απαιτεί τη μεταβίβαση των ειδήσεων σε τοπικό επίπεδο. Επί του παρόντος, η περιβαλλοντική πληροφορία προσφέρεται κυρίως σε εθνικό επίπεδο.

59 Το μοντέλο διάχυσης της περιβαλλοντικής πληροφορίας
Η ανεπάρκεια του τωρινού, παραδοσιακού μοντέλου περιβαλλοντικής πληροφορίας και η έμφαση στο ρόλο της περιβαλλοντικής πληροφορίας ως εργαλείου περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και περιβαλλοντικής δράσης ανέδειξαν ένα εναλλακτικό μοντέλο διάχυσης της περιβαλλοντικής πληροφορίας. Το εναλλακτικό μοντέλο διάχυσης της περιβαλλοντικής πληροφορίας, που προτείνεται από το CEIA, αποτελεί την ενσωμάτωση τριών βασικών πρακτικών:

60 Χρήση νέων τεχνολογιών
Η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι νέες μορφές τεχνολογίας και τηλεπικοινωνίας και η ανάπτυξη του διαδικτύου, δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους πρωταγωνιστές της διάδοσης της περιβαλλοντικής πληροφορίας να έρχονται σε επικοινωνία, να συνεργάζονται, να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και να συμμετέχουν από κοινού στη δημιουργία και στη μετάδοση της πληροφορίας που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους και παρακινεί στην ανάληψη περιβαλλοντικής δράσης.

61 Νέα και διαφορετική απεικόνιση της γνώσης
Το νέο μοντέλο μπορεί να ειδικευτεί στη συλλογή, στη δημιουργία ενός περιεχομένου κατανοητού στο κοινό και στην έγκαιρη διάδοση των περιβαλλοντικών ειδήσεων με ένα τρόπο που θα μετατρέπει τη πληροφορία και τη γνώση γύρω από το περιβάλλον και την αειφορία, σε πληροφορία και γνώση για το περιβάλλον και την αειφορία. Η πληροφορία και η γνώση αυτή πρέπει να υποστηρίζεται και από τις κατάλληλες διαδικασίες ΠΕ, μιας και υψηλά επίπεδα εκπαίδευσης υπαγορεύουν αυξημένη ζήτηση σε πληροφορία όπως και η σωστή διάδοση της πληροφορίας μπορεί να συμβάλλει σε μια επιτυχημένη εκπαιδευτική διαδικασία.

62 Νέα και διαφορετική απεικόνιση της γνώσης
Η πληροφορία και η γνώση αυτή πρέπει να υποστηρίζεται και από τις κατάλληλες διαδικασίες ΠΕ, Επειδή υψηλά επίπεδα εκπαίδευσης υπαγορεύουν αυξημένη ζήτηση σε πληροφορία όπως και η σωστή διάδοση της πληροφορίας μπορεί να συμβάλλει σε μια επιτυχημένη εκπαιδευτική διαδικασία.

63 Αναθεώρηση του περιεχομένου της πληροφορίας που μεταδίδεται στο κοινό.
Η περιβαλλοντική πληροφορία που θα μεταδίδεται μέσα από το νέο μοντέλο θα είναι κατανοητή και πολυσυλλεκτική, με ένα τρόπο που θα ανταποκρίνεται στη καθημερινότητα του κοινού στο οποίο απευθύνεται και θα δίνει στο τελευταίο την ευκαιρία, μέσα από την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, τη δυνατότητα αξιολόγησης της πληροφορίας αυτής.

64 Ο ρόλος των δημοσιογράφων

65 Περιορισμοί Ο κόσμος των δημοσιογράφων έρχεται αντιμέτωπος με πολλές πιέσεις και αρκετές από αυτές επηρεάζουν τη σύνταξη των περιβαλλοντικών ειδήσεων προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο, ενώ συχνά οι δημοσιογραφικές ανάγκες δυσκολεύουν την εφαρμογή μιας αποτελεσματικής περιβαλλοντικής ανταπόκρισης

66 Το μέγεθος της έκδοσης, Οι μικροί οργανισμοί καλύπτουν κυρίως τα σημαντικά θέματα επικαιρότητας και δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν έρευνα σε βάθος, ούτε να χρησιμοποιήσουν πολλές πηγές, μιας και πρέπει να καλύψουν πολλές ειδήσεις με περιορισμένο προσωπικό. Οι μικροί οργανισμοί, επίσης, διαθέτουν περιορισμένους οικονομικούς πόρους και συνεπώς δεν επιτρέπεται στους δημοσιογράφους να ασχοληθούν με ένα θέμα για μεγάλο χρονικό διάστημα ενώ, παρέχεται περιορισμένος χώρος για περιβαλλοντικά θέματα και αντίστοιχα μειώνονται και οι πηγές άντλησης ειδήσεων.

67 Έλλειμμα διαθέσιμου χώρου
Το μέγεθος του χώρου που διατίθεται σε ένα περιβαλλοντικό θέμα είναι κρίσιμο, μιας και περίπλοκα περιβαλλοντικά ζητήματα χρειάζονται αρκετή επεξήγηση.

68 Η προσέγγιση των θεμάτων επικαιρότητας:
Όταν ένα περιβαλλοντικό θέμα αποτελεί θέμα συντάσσεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο, που απαιτεί από τους δημοσιογράφους μέσα σε περιορισμένο χώρο (π.χ. στην πρώτη ή στις πρώτες παραγράφους) και χρόνο, να περιλαμβάνουν τα κύρια στοιχεία της είδησης (ποιος, τι, που, πότε, γιατί και πως), με αποτέλεσμα να μην παρέχονται επαρκείς πληροφορίες και λεπτομέρειες. Η έμφαση που δίνεται στην επικαιρότητα, οδηγεί τους δημοσιογράφους στην προβολή στιγμιαίων γεγονότων (πλημμύρες, διαμαρτυρίες οικολόγων) αντί για μακροχρόνιων καταστάσεων. Αν και τέτοιου είδους κάλυψη είναι χρήσιμη, ωστόσο, παρουσιάζει το περιβαλλοντικό πρόβλημα επιφανειακά και αφήνει απ’ έξω τις οικολογικές, πολιτικές και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις που οδήγησαν στην εμφάνιση του..

69 Η προσέγγιση των θεμάτων επικαιρότητας:
Επίσης, τονίζονται περισσότερο οι δραματικές πλευρές ενός περιβαλλοντικού προβλήματος όπως οι αντιδράσεις των κατοίκων, των μη κυβερνητικών περιβαλλοντικών οργανώσεων και η διαμάχη τους με τη κυβέρνηση, παρά το ίδιο το περιβαλλοντικό πρόβλημα.

70 Προθεσμίες: Ο περιορισμένος χρόνος που έχουν στη διάθεση τους οι δημοσιογράφοι για τη σύνταξη της είδησης, εμποδίζει την σε βάθος και σωστή έρευνα του περιβαλλοντικού θέματος, καθώς και τη χρήση όλων των κατάλληλων πηγών

71 Χρήση πηγών: Συνήθως, οι δημοσιογράφοι και κυρίως οι δημοσιογράφοι του ελεύθερου ρεπορτάζ, χρησιμοποιούν μόνο μία ή δύο πηγές για τη κάλυψη των περιβαλλοντικών θεμάτων. Ένας λόγος είναι ο περιορισμένος χρόνος που έχουν οι δημοσιογράφοι στη διάθεση τους. Κάτω από τη πίεση της προθεσμίας και λόγω του γεγονότος ότι το θέμα είναι περίπλοκο, ο δημοσιογράφος μεταδίδει ότι ακριβώς λέει η πηγή ή οι πηγές που χρησιμοποιεί, με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος παραπληροφόρησης του κοινού.

72 Χρήση πηγών: Ο σημαντικότερος, όμως, λόγος είναι ότι οι δημοσιογράφοι συχνά δεν ξέρουν που να αναζητήσουν τις σωστές πηγές γνώσεων για το θέμα που καλύπτουν, οι οποίες πηγές τους βοηθούν να ερμηνεύσουν τις τεχνικές πληροφορίες και να εκτιμήσουν τις πληροφορίες που ήδη έχουν. Ακόμη, επειδή δεν είναι όλοι εκπαιδευμένοι σε περιβαλλοντικά θέματα, δεν κάνουν τις κατάλληλες και εύστοχες ερωτήσεις στις πηγές τους ή αγνοούν κύριες παραμέτρους του περιβαλλοντικού προβλήματος με αποτέλεσμα να αναπαραγάγουν το υλικό της πηγής, χωρίς να το αξιολογούν.

73 Πίεση από συντάκτες και άλλους εξωτερικούς παράγοντες:
Οι συντάκτες καθορίζουν αν ένα περιβαλλοντικό θέμα αξίζει δημοσιογραφική κάλυψη ή όχι, ενώ έχουν σημαντική επιρροή στο τελικό περιεχόμενο των δημοσιογραφικών κειμένων. Οι συντάκτες δέχονται επιρροές από διαφημιστές και κρατικούς φορείς και συχνά οι πρώτοι παρουσιάζουν απροθυμία από τη πλευρά τους να προσβάλλουν τους τελευταίους, ακόμα και αν υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις για λανθασμένες τους ενέργειες σε περιβαλλοντικά ζητήματα.

74 Πίεση από συντάκτες και άλλους εξωτερικούς παράγοντες:
Οι αξίες των συντακτών είναι μεταβιβάσιμες στους δημοσιογράφους μέσα από ένα πλήθος πιέσεων, όπως μισθοί, ανάθεση θεμάτων προς κάλυψη, τελική τοποθέτηση ανάμεσα στις σελίδες της εφημερίδας, επέμβαση και διόρθωση κειμένου, με τις οποίες καταφέρνουν να διαμορφώσουν το τελικό κείμενο ή την ανταπόκριση των δημοσιογράφων, όπως εκείνοι επιθυμούν

75 Ανταπόκριση αρνητικών και κρίσιμων καταστάσεων:
Η προτίμηση των Μ.Μ.Ε. για συγκρούσεις, διαμάχες και καταστάσεις έκτατης ανάγκης πηγάζει από την πεποίθηση των μέσων ότι η κάλυψη τέτοιων θεμάτων αποτελεί αυτό που θέλει το κοινό, ωστόσο, η επιμονή αυτή οδηγεί σε δημοσιογραφικό κιτρινισμό και υπεραπλούστευση των θεμάτων. Η συνεχής αρνητική ανταπόκριση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, χωρίς τη παραμικρή αναφορά για τους πιθανούς τρόπους επίλυσης τους, απομακρύνει τους πολίτες από τα περιβαλλοντικά ζητήματα, αφού νιώθουν αβοήθητοι απέναντι τους και αποφασίζουν να τα αγνοήσουν.

76 Εκπαίδευση Δημοσιογράφων
Υπάρχει απουσία οποιασδήποτε μορφής ΠΕ ή απλής ενημέρωσης για το περιβάλλον και τα προβλήματα του στις δημοσιογραφικές σχολές. Στην επίσημη εκπαίδευση των δημοσιογράφων απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στο περιβάλλον, όπως αποδεικνύεται μέσα από τα προγράμματα σπουδών των αντίστοιχων τμημάτων της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε., Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε., Πάντειο Πανεπιστήμιο).

77 Προσωπικές αξίες του ίδιου του δημοσιογράφου
Κάθε δημοσιογράφος, όπως και κάθε πολίτης, χαρακτηρίζεται από ένα διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο και μια διαφορετική κοινωνικοοικονομική κατάσταση, που ως ένα βαθμό επηρεάζουν τη στάση του και τις αντιλήψεις απέναντι σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα. Όταν, λοιπόν, καλείται να καλύψει το θέμα αυτό, η στάση και οι αντιλήψεις που ο δημοσιογράφος διαθέτει απέναντι του, λίγο έως πολύ, εσκεμμένα ή όχι, ανάλογα με το βαθμό ελαστικότητας των πιέσεων που δέχεται στην εργασία του, επηρεάζουν τη σύνταξη του τελικού κειμένου.

78 Ο βαθμός περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης του δημοσιογράφου, οδηγεί σε μια περιβαλλοντικά φιλικότερη στάση από μέρους του, σε μια διάθεση για κινητοποίηση και απόκτηση δεξιοτήτων και των απαραίτητων ικανοτήτων για ενεργή συμμετοχή στη λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά καθρεφτίζονται στο τρόπο διάδοσης της περιβαλλοντικής πληροφορίας, όπου ο δημοσιογράφος αποδίδει ή προσπαθεί να αποδώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα του περιβαλλοντικού προβλήματος, με τους δυνατούς τρόπους επίλυσης του.

79 Η Π.Ε. των δημοσιογράφων κρίνεται απαραίτητη για τη βελτίωση της διάδοσης της περιβαλλοντικής πληροφορίας όταν μάλιστα το περιβάλλον είναι ένα από τα τρία πιο σημαντικά θέματα που αφορούν τους πολίτες σε παγκόσμια κλίματα.