14. ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ Σελίδες 108 - 113.

Παρουσίαση με θέμα: "14. ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ Σελίδες 108 - 113."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 14. ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ Σελίδες

2 Βιοεπιστήμες μελετούν το φαινόμενο της ζωής
Βιοεπιστήμες μελετούν το φαινόμενο της ζωής Βιολογία, βιοχημεία, βιοτεχνολογία, βιοηθική. = τεράστια επιτεύγματα (τεχνητή γονιμοποίηση, κλωνοποίηση, αντισύλληψη, αφαίρεση και μεταμόσχευση ανθρώπινων οργάνων). Η βιοηθική καλείται να προσδιορίσει τα όρια ανάμεσα στις θετικές και αρνητικές συνέπειες των βιοεπιστημών στη ζωή του ανθρώπου. Η χριστιανική ηθική πρέπει να συνδράμει στην προσπάθεια αυτή με κριτήρια την αλήθεια, την αγάπη και την ελευθερία.

3 Μαζική και ατομική κατάχρηση της βιοτεχνολογίας
Η χρήση της βιοτεχνολογίας είναι επιθυμητή όταν συμβάλλει στη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου. Σε περιπτώσεις που στρέφεται εναντίον της ανθρώπινης ελευθερίας και αξιοπρέπειας είναι απαράδεκτη και επικίνδυνη:

4 Οι διώξεις που έγιναν σε βάρος των εβραίων στη ναζιστική Γερμανία υπό την εποπτεία του επίσημου κράτους, με το πρόσχημα της γενετικής βελτίωσης (ευγονικής), η οποία υποστήριζε ότι οι εύρωστοι είχαν δικαίωμα ζωής και αναπαραγωγής, ενώ οι πνευματικά και σωματικά ανάπηροι έπρεπε να πεθάνουν ή να στειρωθούν. Αποτέλεσμα των διώξεων αυτών ήταν να οδηγηθούν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης χιλιάδες αθώα θύματα και αφού υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια, οδηγήθηκαν στα κρεματόρια (φούρνοι).

5 Την εποχή εκείνη λοιπόν οι φημισμένοι και αξιοσέβαστοι επιστήμονες πήραν μέρος στην προσπάθεια να δημιουργήσουν, μέσω της ευγονικής, την Αρία φυλή (ινδοευρωπαϊκή φυλή) των ξανθών με τα γαλάζια μάτια. Σήμερα όμως ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει αντίγραφα ζωής κατά πως τον βολεύει.

6 Εξωσωματική γονιμοποίηση:
Μέθοδος τεχνητής αναπαραγωγής που χωρίζεται σε ορισμένα στάδια: - Το πρώτο στάδιο είναι η ωοληψία, δηλαδή η συλλογή ωοθυλακικού υγρού μαζί με ωάρια, αφού προκληθεί με φαρμακευτική διέγερση της ωοθήκης ωορρηξία. Τα ωοθυλακικά υγρά μεταφέρονται αμέσως στο εργαστήριο και, αφού ελεγχθούν, συλλέγονται τα ωάρια που περιέχουν. Τα ωάρια στη συνέχεια τοποθετούνται σε υγρό, θερμό και σκοτεινό περιβάλλον, σ’ έναν ειδικό κλίβανο.

7 - Το δεύτερο στάδιο είναι εκείνο της κρίσεως του ωαρίου
- Το δεύτερο στάδιο είναι εκείνο της κρίσεως του ωαρίου. Εκτιμάται δηλαδή ο βαθμός ωριμότητάς του και τα ωάρια που κρίνονται θετικά είναι έτοιμα προς γονιμοποίηση. Τα ωάρια τοποθετούνται σε καλλιέργεια με ορισμένο αριθμό σπερματοζωαρίων. Ουσιαστικά από εκεί και πέρα η γονιμοποίηση γίνεται από μόνη της, όπως και η φυσιολογική γονιμοποίηση. Ο χώρος μέσα στον οποίο γίνεται η «συνάντηση» του ωαρίου με χιλιάδες κινούμενα και ενεργοποιημένα σπερματοζωάρια είναι ένα σωληνάριο, από το οποίο προέρχεται και η ονομασία «παιδί του σωλήνα».

8 - Όταν δημιουργηθεί το έμβρυο, σε ηλικία δύο ημερών μεταφέρεται στη μήτρα με μια απλή διαδικασία, που δε διαρκεί πάνω από δύο λεπτά.

9

10 Υποθετική περίπτωση: Για άντρες: Είστε αποδεδειγμένα στείροι
Υποθετική περίπτωση: Για άντρες: Είστε αποδεδειγμένα στείροι. Η σύζυγος σας θέλει να κάνει οπωσδήποτε παιδί και σας προτείνει να κάνει τεχνητή γονιμοποίηση ώστε αφού δεν μπορεί να έχει τα γονίδια και των δύο σας, να έχει τουλάχιστον τα δικά της. Για γυναίκες: Είστε αποδεδειγμένα στείρες. Ο σύζυγος σας θέλει να κάνει οπωσδήποτε παιδί και σας προτείνει να δώσει το σπέρμα του ώστε να εμφυτευτεί σε άλλη γυναίκα (την οποία δεν θα γνωρίσει κανένας από τους δύο ποτέ, παρά μόνο θα μάθετε κάποια χαρακτηριστικά της ώστε να επιλέξετε, όπως περίπου γίνεται με τους δωρητές σπέρματος) και όταν το γεννήσει να το πάρετε και να το μεγαλώσετε εσείς. Το θεωρεί καλύτερη λύση από την υιοθεσία μιας και τουλάχιστον θα έχει τα δικά του γονίδια, αφού δεν γίνεται να έχει και των δύο σας. Θα δεχόσασταν; Θα είχατε πρόβλημα; Θα του /της το "επιτρέπατε"; Πως θα το μεγαλώνατε; Σαν παιδί σας; Σαν θετό παιδί σας; Σαν κάτι ανάμεσα; Πόσες θυσίες θα κάνατε γι‘ αυτό; Θα νιώθατε ζήλια για τον άγνωστο ομόφυλο σας γονέα του; Θα προτιμούσατε την υιοθεσία;

11 * Τι επιτρέπεται Αλλά ας δούμε τι ακριβώς ισχύει και τι δεν ισχύει. Τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται από τα τόσα που η επιστήμη επιτρέπει και μπορεί αλλά η ηθική και η νομοθεσία μας δεν ανέχονται - τουλάχιστον προς το παρόν. Και ας αρχίσουμε με το τι επιτρέπεται: * Η τεχνητή γονιμοποίηση είτε με τη μέθοδο της σπερματέγχυσης (μεταφορά του σπέρματος στο γεννητικό σύστημα της μητέρας και στη συνέχεια φυσιολογική κυοφορία) είτε με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης (γονιμοποίηση σε δοκιμαστικό σωλήνα) και στη συνέχεια φυσιολογική κυοφορία.

12 * Πατέρας του παιδιού που γεννιέται με τεχνητή γονιμοποίηση είναι εκείνος που δίδει το σπέρμα (βιολογικός πατέρας), εκτός από την περίπτωση του άγνωστου δότη όπου πατέρας του παιδιού είναι ο σύζυγος της γυναίκας που το γεννά. * Η «δανεική» μητέρα ή άλλως η υποκατάσταση της μητρότητας. Αφορά τις γυναίκες εκείνες που δεν μπορούν φυσιολογικά να αποκτήσουν παιδιά και δεν καλύπτονται ούτε από τις δυνατότητες της τεχνητής γονιμοποίησης. Δεν είναι σε θέση με άλλα λόγια να κυοφορήσουν και να γεννήσουν. Αυτές οι γυναίκες μπορούν να γίνουν μητέρες αν κάποιες άλλες γυναίκες τις υποκαταστήσουν. Τους δανείσουν δηλαδή τη μήτρα τους. Δεχθούν να κυοφορήσουν αντ' αυτών και να γεννήσουν αντ' αυτών.

13 Μητέρα βέβαια είναι εκείνη που δίδει το ωάριο (η βιολογική μητέρα) και για αυτό απαιτούνται πολλά και κυρίως άδεια της δικαστικής αρχής. * Απαιτείται όμως να συναινεί και ο σύζυγός της αν η «δανεική» μητέρα είναι έγγαμη και βέβαια και ο πατέρας του παιδιού (μιλάμε για τον βιολογικό πατέρα, εκείνον που θα δώσει το σπέρμα του για τη γονιμοποίηση). * Και σε όλα αυτά με την προσθήκη - ήταν πρόταση της Εκκλησίας - και οι δύο - εκείνοι που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά και δίδουν το γενετικό υλικό και η γυναίκα που αναλαμβάνει το βαρύ έργο της κυοφορίας και της γέννας - να κατοικούν στην Ελλάδα προς αποφυγήν φαινομένων «αναπαραγωγικού τουρισμού».

14 * Οι άγαμες μητέρες * Οι άγαμες, όσες δεν έχουν σύζυγο ή μόνιμο σύντροφο, μπορούν να αποκτήσουν παιδιά με τεχνητή γονιμοποίηση αλλά με μία βασική προϋπόθεση. Ο πατέρας του παιδιού, εκείνος που θα δώσει το σπέρμα του, πρέπει να συναινεί και η συναίνεσή του να έχει δηλωθεί ενώπιον συμβολαιογράφου. Η συναίνεση ισοδυναμεί με αναγνώριση της πατρότητας. Αν δεν υπάρχει συναίνεση έγγραφη, τότε η μητέρα μπορεί να επιτύχει δικαστικά την αναγνώρισή της, κάνοντας χρήση των ρυθμίσεων του νόμου για αναγνώριση της πατρότητας. Ωστόσο δεν ρυθμίζεται το θέμα τι γίνεται αν μια άγαμη μητέρα επιθυμεί να αποκτήσει παιδί και δεν έχει εξασφαλισμένη τη συναίνεση κανενός προσφεύγοντας σε σπέρμα άγνωστου δότη.

15 * Η μεταθανάτια γονιμοποίηση επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μόνο με άδεια του δικαστηρίου. Πότε επιτρέπεται: Οταν ο σύζυγος ή ο μόνιμος σύντροφος μιας γυναίκας κινδυνεύει να χάσει τη γονιμότητά του ή και τη ζωή του και η λύση της συντήρησης του σπέρματός του και η γονιμοποίηση έστω και μετά θάνατον αποτελεί την έσχατη λύση στην ξεκάθαρη βούληση του ζευγαριού αποκτήσει παιδιά. Η μεταθανάτια γονιμοποίηση βέβαια υπόκειται σε χρονικούς περιορισμούς. Εξι μήνες μετά τον θάνατο του πατέρα-δότη και ως δύο χρόνια, όχι αργότερα. * Η ανωνυμία του δότη σπέρματος ή ωαρίων γονιμοποιημένων εξασφαλίζεται πλήρως και απαρεγκλίτως. Ουδείς μπορεί να πληροφορηθεί ποιος έδωσε το σπέρμα του και ποια είναι η ταυτότητά του παρά μόνο το ίδιο το παιδί σε ό,τι αφορά - μόνον - την πρόσβασή του σε πληροφορίες που αφορούν το ιατρικό του ιστορικό και τις γενετικές του καταβολές.

16 * Τα γονιμοποιημένα ωάρια αλλά και το σπέρμα που περισσεύουν από μια τεχνητή γονιμοποίηση μπορούν να διατεθούν, αν οι δότες το επιθυμούν και το δηλώσουν στον γιατρό ή στο ιατρικό κέντρο, σε άλλα πρόσωπα που θα επιλέξει ο γιατρός ή το νοσοκομείο, καθώς και για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς, ή να καταστραφούν. * Δεν επιτρέπεται να αποτελέσουν αντικείμενο οποιασδήποτε συναλλαγής, αντιθέτως μπορεί να δωρηθούν. Αν τίποτε δεν έχει δηλωθεί από την πλευρά των δοτών-γονέων, τότε τα γονιμοποιημένα ωάρια καταστρέφονται 14 ημέρες μετά τη γονιμοποίησή τους. ΟΙ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ Οχι σε κλωνοποίηση και επιλογή φύλου

17 Στο νέο νομοσχέδιο προβλέπονται ρητά απαγορεύσεις για:
* Την κλωνοποίηση για αναπαραγωγικούς σκοπούς. * Την επιλογή του φύλου του παιδιού που θα γεννηθεί, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις και μόνο για ιατρικούς λόγους. Αν δηλαδή το φύλο του παιδιού, αγόρι ή κορίτσι, συναρτάται με κληρονομικά νοσήματα που πρέπει να αποφευχθούν. Το νομοσχέδιο που έφερε στη Βουλή ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Φ. Πετσάλνικος

18 Π. Αντώνιε σας παρακαλώ μπορείτε να μου πείτε ποια είναι η θέση της εκκλησίας για την τεχνητή γονιμοποίηση με δότη; Δεν μπορεί να είναι αποδεκτό κάτι τέτοιο από την Εκκλησία, διότι δεν πρόκειται πλέον για παιδί του άντρα σας αλλά το δικό σας παιδί με κάποιον άλλο (γνωστό η άγνωστο). Καταλαβαίνετε ότι η πράξη ξεφεύγει από το σχέδιο και τις προθέσεις του Δημιουργού μας. Αλλά και από τα πλαίσια της οικογένειας.

19 Αν ήταν έτσι... ο καλός Θεός δεν θα μας ταλαιπωρούσε αλλά θα έβαζε το σπέρμα στην τσέπη μας, ώστε να μπορούμε να το δίνουμε όπως και όποτε θέλουμε! Ένα απλό πράγμα θα σας επισημάνω. Σύμφωνα με τη νομοθεσία ο δότης πρέπει να είναι ανώνυμος. Τι γίνεται όμως αν αύριο δύο παιδιά του ιδίου ανθρώπου παντρευτούν χωρίς να το γνωρίζουν; Δεν είναι αυτό αιμομιξία; Η υπόθεση αυτή πέρα από το ηθικό πρόβλημα δημιουργεί και άλλα πολλά προβλήματα βιοηθικής. Όπως την περίπτωση να είναι γνωστός ο πατέρας και κοντινός στο περιβάλλον. Να είναι συγγενής. Να γίνει αυτό αφορμή να χωρίσει τελικά το ζευγάρι κοκ.

20 Αν πρόκειται για δικό σας γενετικό υλικό (μητρικό και πατρικό) τότε η Εκκλησία δεν έχει λόγο να εμποδίσει την επιστήμη να διευκολύνει με όποιο τρόπο μπορεί τη γέννηση του παιδιού σας. * Οι τελικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, οι αλλαγές και οι δηλώσεις του υπουργού Δικαιοσύνης προς «Το Βήμα»

21 Στις 5 Ιουλίου του 1996 γεννήθηκε η Ντόλυ
Κλωνοποίηση: Μέθοδος της γενετικής. Στην κλωνοποίηση για σκοπούς αναπαραγωγής, ο πυρήνας ενός σωματικού κυττάρου από ένα οργανισμό, αφαιρείται και μεταμοσχεύεται σε ένα ωάριο από το οποίο πρωτύτερα, έχει αφαιρεθεί ο δικός του πυρήνας. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται πυρηνική μεταμόσχευση. Στις 5 Ιουλίου του 1996 γεννήθηκε η Ντόλυ

22 Το πρόσωπο της κλωνοποίησης
                                                              <> & το Πρόσωπο του Ανθρώπου

23 Κλωνοποίηση είναι η δημιουργία ενός γενετικού αντίγραφου ενός ατόμου
Κλωνοποίηση είναι η δημιουργία ενός γενετικού αντίγραφου ενός ατόμου. Η κλωνοποίηση δεν είναι κάτι καινούριο. Τα γνήσια δίδυμα είναι φυσικοί κλώνοι. Αμέσως μετά τη γονιμοποίηση, το νέο κύτταρο διαχωρίζεται σε δύο πανομοιότυπα μισά και το καθένα από αυτά συνεχίζει να αναπτύσσεται φυσιολογικά. Το αποτέλεσμα είναι η γέννηση δύο απολύτως όμοιων ανθρώπων, δύο κλώνων. Συνήθως τα παιδιά που προέρχονται από τους ίδιους γονείς έχουν διαφορετική εμφάνιση. Αυτό που έχουν κοινό είναι ότι τα μισά γονίδιά τους προέρχονται από τον πατέρα τους και τα άλλα μισά από τη μητέρα τους, αλλά το τελικό τους μίγμα είναι κάθε φορά διαφορετικό. Τα γνήσια δίδυμα έχουν επίσης γονίδια και από τους δύο γονείς, αλλά διαθέτουν και τα δύο το ίδιο μίγμα γονιδίων ακριβώς. Κλώνους δημιουργούν επίσης και οι κηπουροί με τα φυτά. Κόβουν ένα κλωνάρι από ένα φυτό(μόσχευμα) και το φυτεύουν.Τα κλωνάρια αυτά αναπτύσσονται σε νέα φυτά που είναι ακριβώς ίδια με τα γονικά τους. Αυτό ονομάζεται βλαστητική αναπαραγωγή, αλλά ως τεχνική δεν διαφέρει από την κλωνοποίηση.

24 Στις 5 Ιουλίου του 1996 γεννήθηκε η Ντόλυ, το πιο διάσημο πρόβατο στον κόσμο.Η μεγάλη φήμη της οφειλόταν στο γεγονός ότι ήταν κλώνος- γενετικό αντίγραφο της μητέρας της, ενός προβάτου που είχε γεννηθεί 6 χρόνια νωρίτερα. Γενετικό αντίγραφο σημαίνει ότι η Ντόλυ διέθετε ακριβώς τα ίδια γονίδια με τη μητέρα της. Το γεγονός αυτό ήταν ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στον χώρο της Γενετικής, κάτι ανάλογο με τη διάσπαση του ατόμου ή το σπάσιμο του φράγματος του ήχου. Παλαιότερα, πολλοί επιστήμονες θεωρούσαν αδύνατη την κλωνοποίηση ενός ώριμου κυττάρου. Μετά τη γέννηση της Ντόλυ όμως, οι δυνατότητες της τεχνολογίας κλωνοποίησης ενθουσίασαν, αλλά και φόβισαν την ανθρωπότητα.

25 Την πιο ειλικρινή διαπίστωση έκανε η γερμανική εφημερίδα Die Welt:
«Η κλωνοποίηση ανθρώπων θα ταίριαζε γάντι στην άποψη του Χίτλερ. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα χρησιμοποιούσε την τεχνική εντατικά, αν ήταν διαθέσιμη στην εποχή του. Δόξα τω Θεώ, δεν ήταν...»

26 Κλωνοποίηση του ανθρώπου;
Έχουν λοιπόν το δικαίωμα οι επιστήμονες να κλωνοποιήσουν έναν άνθρωπο ο οποίος μπορεί να φέρει πλήθος γενετικών ανωμαλιών; Έχουν το δικαίωμα να εκμεταλλευτούν την λαχτάρα δύο ανθρώπων να κάνουν ένα δικό τους παιδί; Έχουν το δικαίωμα να φέρουν στον κόσμο –μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες - ένα παιδί το οποίο μπορεί να παρουσιάσει άπειρες ασθένειες; Και ποιά θα είναι τα δικαιώματα του παιδιού αυτού; Πώς θα ανατραφεί ένα τέτοιο παιδί;

27 ΗΠΑ: Κλωνοποίηση εμβρύων
Επιστήμονες Αμερικανικής ιδιωτικής εταιρείας ερευνών στην Καλιφόρνια ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να δημιουργήσουν 5 ανθρώπινα έμβρυα χρησιμοποιώντας τεχνολογία κλωνοποίησης.  Ερευνητές της εταιρείας Stemagen δήλωσαν ότι χρησιμοποίησαν κύτταρα δέρματος δύο ενηλίκων ανδρών και μεταμόσχευσαν τον πυρήνα τους σε ανθρώπινα ωάρια. Συνάδελφοι των επιστημόνων αντέδρασαν με σκεπτικισμό στην εν λόγω ανακοίνωση τους. 

28 Μια νοτιοκορεατική εταιρεία που συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο της Σεούλ ξεκινά την εμπορική κλωνοποίηση κατοικίδιων σκύλων, με πρώτο πελάτη μια Αμερικανίδα που πληρώνει δολάρια για την επιστροφή του αγαπημένου της πίτμπουλ «Μπούγκερ». «Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θέλουν να κλωνοποιήσουν τα κατοικίδια σκυλιά τους σε δυτικές χώρες ακόμα και σε αυτή την υψηλή τιμή» δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της RNL Bio. Ο Σνούπι, ο πρώτος κλωνοποιημένος σκύλος, παρουσιάστηκε στη Σεούλ το 2005

29 Κλωνοποίηση του ανθρώπου; Πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται απλώς για σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Όμως από θεωρητικής και τεχνικής πλευράς μπορούμε ήδη να δημιουργήσουμε το τέλειο ζωντανό "αντίγραφο" ενός ενηλίκου, ξεκινώντας από ένα μόνο κύτταρό του. Αυτό το πιστό αντίγραφο ή κλώνος θα είναι πανομοιότυπο με τον ενήλικο τόσο στη μορφή όσο και στα γενετικά του χαρακτηριστικά.

30 Παρά το γεγονός ότι η εφαρμογή της ανθρώπινης κλωνοποίησης θεωρείται παράνομη σχεδόν παντού - με εξαίρεση τη Νότια Κορέα και μερικές ακόμα χώρες- , αρκετοί γενετιστές έχουν ανακοινώσει ότι θα την επιχειρήσουν. Αργά ή γρήγορα, λοιπόν, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το "πρόβλημα" των παιδιών κλώνων. Αν και πιστά αντίγραφα ενηλίκων, οι κλώνοι, όπως και κάθε άλλη ανθρώπινη ύπαρξη, θα έρχονται στον κόσμο και θα περνούν από την παιδική ηλικία και την εφηβεία. Άραγε αυτά τα παιδιά θα είναι όπως τα υπόλοιπα; Αν όχι, τότε σε τι θα διαφέρουν; Ποιες συνέπειες θα έχει η ύπαρξη τους στην οικογένειά τους και στο σύνολο της κοινωνίας;

31 Μια πρώτη απάντηση δόθηκε από την Επιτροπή Βιοηθικής στις ΗΠΑ
Μια πρώτη απάντηση δόθηκε από την Επιτροπή Βιοηθικής στις ΗΠΑ. "Η ανθρώπινη κλωνοποίηση θα πρέπει να απαγορευτεί, γιατί, μεταξύ άλλων, οι κλώνοι θα έχουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα τα οποία θα εκδηλώνονται ως επιθετικότητα προς το περιβάλλον τους". Ορισμένοι αντιτείνουν ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Υποστηρίζουν ότι ανθρώπινοι κλώνοι υπήρχαν ανέκαθεν στη φύση, με το σκεπτικό ότι οι μονοωγενείς δίδυμοι - εκείνοι που προέρχονται από ένα μόνο γονιμοποιημένο ωάριο- μοιράζονται τα ίδια γονίδια. Παραβλέπουν ωστόσο ότι εκείνοι γεννιούνται ταυτόχρονα, ενώ οι κλώνοι είναι οι "δίδυμοι" ενός ενηλίκου. Το Focus, για να δώσει μια απάντηση, υπέθεσε έξι πιθανά σενάρια και τα εξέθεσε προς σχολιασμό σε βιολόγους και ψυχολόγους ειδικούς σε ζητήματα συμπεριφοράς.

32 Μια ιδιοφυΐα σε καροτσάκι
Ο φυσικός Στέφεν Χόκινγκ, ένας από τους πιο εμπνευσμένους μελετητές των μυστικών του σύμπαντος, υποφέρει από την ασθένεια του Λου Γκέριγκ, που τον έχει καθηλώσει στην αναπηρική πολυθρόνα και τον αναγκάζει να μιλά μέσω ενός μηχανήματος που ανασυνθέτει τη φωνή του με τη βοήθεια υπολογιστή. Τι θα συνέβαινε αν κάποιος σαν κι αυτόν αποφάσιζε να  δημιουργήσει ένα γιο κλώνο για να τον βοηθήσει στις έρευνές του; Το ανθρώπινο γένος δε θα αποκτούσε άλλη μία ιδιοφυΐα, αλλά πιθανότατα έναν ακόμα δυστυχή άνθρωπο, ένα πρόσωπο σωματικά και ψυχολογικά ανισόρροπο.

33 Άλλο πράγμα είναι να αποδεχθείς ένα άρρωστο παιδί και εντελώς διαφορετικό πράγμα να προγραμματίσεις τη γέννηση ενός παιδιού με την επίγνωση ότι θα έχει προβλήματα λόγω βεβαρημένης κληρονομικότητας - όταν μάλιστα σκοπός της προγεννητικής διάγνωσης είναι να αποφευχθεί η γέννηση ανθρώπων οι οποίοι κάποια μέρα θα κατηγορήσουν τους γονείς τους ότι τους έφεραν στον κόσμο για να υποφέρουν. Όταν κοιτάζεις τον ίδιο σου τον κλώνο είναι σαν να παρακολουθείς τον εαυτό σου σε μια βιντεοκασέτα - μια τεχνική που χρησιμοποιείται στην ψυχανάλυση για να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Σε μερικές περιπτώσεις αποτελεί μια ωφέλιμη εμπειρία, αλλά όχι πάντα η πιο ευχάριστη. Γιατί ανακαλύπτουμε πράγματα για τον εαυτό μας που θα προτιμούσαμε να τα είχαμε ξεχάσει, γιατί δε μας αρέσουν. 

34 Η κόρη σύζυγος  Ο Άγγλος γενετιστής Ρίτσαρντ Σιντ ανακοίνωσε ότι σε δύο χρόνια θα κλωνοποιήσει τη γυναίκα του. Τι θα προκύψει απ’ αυτό; Μια κόρη ή μια δεύτερη σύζυγος; Θα υπερισχύσει η δύναμη της φύσης και το πατρικό ένστικτο της προστασίας ή θα ερωτευτεί τη μικρή; Μάλλον θα υπερισχύσει η επιθυμία του να είναι ο γονέας του κλώνου. Ωστόσο, η εκπληκτική  φυσική ομοιότητα με τη μητέρα της θα δημιουργούσε προβλήματα όχι μόνο στον πατέρα, ο οποίος ίσως κατέληγε να έχει αιμομεικτικές διαθέσεις, αλλά και στην ίδια την κόρη κλώνο.

35 Γιατί, πρώτ’ απ’ όλα, θα πρέπει να ξεπεράσει το "σύμπλεγμα της Ηλέκτρας", δηλαδή τη φυσική αποστροφή προς τη μητέρα. Επιπλέον θα πρέπει να κατανικήσει και το μίσος προς τον ίδιο της τον εαυτό, επειδή είναι το ακριβές αντίγραφο της μητέρας της. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, η κόρη πιθανόν ν’ αποκτήσει διαφορετικό χαρακτήρα από τη μητέρα. Να ζούμε ως "αντίγραφα" δεν αρέσει σε κανέναν. Κάθε ανθρώπινο ον επιθυμεί να είναι μοναδικό, πράγμα που κατορθώνει με οποιοδήποτε κόστος.

36 Το εκλεκτό παιδί Τι θα συνέβαινε σε μια οικογένεια αν αποφάσιζαν να κλωνοποιηθούν ταυτόχρονα η μητέρα και ο πατέρας; Θα ξεσπούσε ένας πραγματικός πόλεμος. Ο καθένας από τους γονείς θα υπερασπιζόταν τον κλώνο του, τρέφοντας έναν ανταγωνισμό που θα ενέπλεκε γονείς και παιδιά κλώνους. Αν, επιπρόσθετα, υπήρχαν φυσικά παιδιά στην οικογένεια, τότε τα πράγματα θα περιπλέκονταν ακόμα περισσότερο. Τα φυσικά παιδιά θα αισθάνονταν "αποπαίδια" σε σχέση με τους κλώνους - για τους οποίους θα ήταν... ανίψια. Όμως και τα κλωνοποιημένα παιδιά θα είχαν κρίση ταυτότητας: "Ποιος είμαι; Αδερφός, πατέρας ή θείος;".

37 Ο γιος του Αδόλφου Φυσικά, ο χειρότερος εφιάλτης θα ήταν ένας κλώνος του Αδόλφου Χίτλερ. Ένα πασίγνωστο εφιαλτικό σενάριο... Όμως πόσο αληθοφανές είναι; Ας ξεκαθαρίσουμε αρχικά ότι κανένας κλώνος δεν μπορεί να είναι το τέλειο αντίγραφο  του γονιού του Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι δεν υπάρχουν απολύτως όμοια άτομα. Για παράδειγμα, οι κλώνοι από μαλακόστρακα, αλλά και οι μονοωγενείς δίδυμοι ζώων έχουν διαφορετικό αριθμό από νευρώνες και συνάψεις. Διαφέρουν δηλαδή στις λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής του εγκεφάλου τους.   

38 Το να έχεις την ίδια γενετική κληρονομιά δε συνεπάγεται ότι θα ζήσεις και την ίδια ζωή. Όταν μάλιστα μιλάμε για τόσο πολύπλοκους οργανισμούς όπως ο άνθρωπος, είναι βέβαιο ότι από μόνα τους τα γονίδια δεν μπορούν να καθορίζουν τα πάντα. Το περιβάλλον και οι λεγόμενες επιγενετικές διαδικασίες παίζουν κι αυτές αποφασιστικό ρόλο. Είναι βέβαιο ότι ο κλώνος του Χίτλερ δε θα ήταν αναγκαστικά ίδιος με τον πατέρα του. Ακόμα κι αν μεγάλωνε σε μια σχολή για Ες Ες, ο μικρός Χίτλερ θα μπορούσε, από αντίδραση, να απαρνηθεί την πατρική παρακαταθήκη. Ακριβώς όπως έκανε και η κόρη του Στάλιν, η οποία διέφυγε στο εξωτερικό για να ξεφύγει από το "φάντασμα" του πατέρα της. 

39 Ο υποχονδριακός Από φυσικής άποψης, ένας κλώνος έχει τα ίδια αδύνατα σημεία με το γονιό του. Τι θα συνέβαινε αν ο πατέρας δεν ήθελε ν’ αρρωστήσει ο "βλαστός" του από τις ασθένειές του; Θα τον μπούκωνε με φάρμακα και θα ήταν αφόρητα καταπιεστικός. Άλλωστε και η προγεννητική ιατρική στοχεύει ν’ απαλλάξει τις επόμενες γενιές από τις ασθένειες των προηγουμένων. Όπως πάντα το μεγάλο πρόβλημα βρίσκεται στις υπερβολές: η υπερβολική προστασία καθιστά τα παιδιά ανασφαλή. Ένας υπερπροστατευμένος κλώνος θα διέτρεχε τον κίνδυνο να γίνει υποχονδριακός. Εξαιτίας του τρόμου του για τις αρρώστιες θα εφεύρισκε ανύπαρκτα συμπτώματα και θα κατέστρεφε τη ζωή του.

40 Ο πατέρας αφέντης Η υπερβολική φροντίδα μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στον κλώνο, χειρότερη όμως είναι η αντίθετη περίπτωση. Η κλωνοποίηση μπορεί να ξυπνήσει μια επιθυμία παντοδυναμίας: να χρησιμοποιηθούν οι κλώνοι ως σκλάβοι, να τους ανατίθενται οι πιο δυσάρεστες και ανθυγιεινές εργασίες. Είναι ιστορικά αναμφισβήτητο ότι όλες οι κοινωνίες που βασίζονταν σε σκλάβους αργά ή γρήγορα ανατράπηκαν, γιατί οι σκλάβοι επαναστάτησαν, δραπέτευσαν ή σκότωσαν εκείνους που τους καταδυνάστευαν. Να ένας επιπλέον καλός λόγος για όσους επιμένουν ν’ απαγορευτεί χωρίς εξαιρέσεις η ανθρώπινη κλωνοποίηση.

41 Η θεραπευτική κλωνοποίηση υπόσχεται να θεραπεύσει μια σειρά από ανίατες ασθένειες και μάλιστα με έναν τρόπο που πολύ πρόσφατα ήταν αδιανόητος. Για να εκπληρώσει όμως η θεραπευτική κλωνοποίηση αυτό που υπόσχεται το όνομά της, θα πρέπει πρώτα να περάσει από ένα μεγάλο ερευνητικό στάδιο. Παρά το γεγονός ότι κανείς δεν αμφισβητεί τις μεγάλες της δυνατότητες, όλοι αναγνωρίζουν ότι χρειαζόμαστε να μάθουμε ακόμη πάρα πολλά προκειμένου να είμαστε σε θέση να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητες που μπορεί αυτή να παράσχει. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, λένε οι υποστηρικτές της, θα πρέπει να επιτραπεί η χρήση κλωνοποιημένων εμβρύων για ερευνητικούς σκοπούς. Εξάλλου αυτό θα γίνεται υπό την κρατική επιτήρηση ώστε να εξασφαλίζεται ότι όλα θα είναι νόμιμα....

42 Η χριστιανική θέση στο θέμα της κλωνοποίησης
Παρά πολύ απλά, όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι μπορούμε σήμερα πια στο εργαστήριο να πετύχουμε τη δημιουργία ανθρώπινων οργανισμών, που θα αποτελούν ακριβή αντίγραφα ενός πρωτοτύπου και μάλιστα σε αριθμό που θα είναι απεριόριστος. Τώρα, για να γίνουν τα παραπάνω πιο κατανοητά, ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε μερικές συνέπειες από την πρακτική εφαρμογή των σχετικών βιολογικών αρχών:

43 Υγιείς κλώνους από ποντίκια που είχαν πεθάνει και καταψυχθεί πριν από 16 και πλέον χρόνια, κατάφεραν να δημιουργήσουν Ιάπωνες ερευνητές,

44 1. Ας φανταστούμε μια οικογένεια με τρία - τέσσερα παιδιά, που έχει βάλει στο ψυγείο της από ένα "αντίγραφο" απ' το καθένα. Έτσι, αν κάποιο απ' τα παιδιά αυτά χρειαστεί κάποια στιγμή στη ζωή του κάποιο όργανο για μεταμόσχευση, γιατί να μη βγάλουμε από το ψυγείο το αντίγραφό του, να το αναπτύξουμε και να χρησιμοποιήσουμε το όργανο που μας είναι απαραίτητο; Η, αν κάποιο απ' όλα πεθάνει, γιατί να μη το αντικαταστήσουμε με κάποιο απ' τα "κατεψυγμένα", που θα είναι απόλυτα όμοιο με κείνο που πέθανε;

45 2. Ας φανταστούμε ένα τεράστιο αριθμό κατεψυγμένων εμβρύων, που έχουν ένα μέλλον αβέβαιο, κυριολεκτικά, στα χέρια των ειδικών. Άλλα θα αναπτυχθούν, άλλα θα απορριφθούν, άλλα θα χρησιμοποιηθούν για λόγους πειραματισμού κ.ο.κ. Μήπως όμως, αρχίζουν έτσι οι γιατροί να νοιώθουν "μικροί θεοί";

46 3. Όποιος θαυμάζει τον εαυτό του (και δεν είναι λίγοι εκείνοι που το κάνουν) μπορεί να προκαλέσει πολλά "αντίγραφα" του, μια και μπορεί να έχει την εντύπωση ότι, χωρίς αυτά, ο κόσμος γίνεται φτωχότερος. 4. Φανταστείτε μια κοινωνία, που μπορεί να αναπαραγάγει σε τεράστιο αριθμό "αντιτύπων" π.χ. έναν Αϊνστάιν ή έναν Μότσαρτ ή, στη χειρότερη περίπτωση, και έναν Χίτλερ.

47 5. Με την μέθοδο αυτή, η παρέμβαση του αρσενικού στη δημιουργία νέων ανθρώπων γίνεται, αν όχι περιττή, πάντως σπανιότατη και δευτερεύουσα. Ένας θρίαμβος του φεμινισμού, που οι πρωτοπόροι του ούτε καν τον φαντάστηκαν. 6. Φανταστείτε κάποια άτεκνα ζευγάρια στο μέλλον, που θα επισκέπτονται ειδικά ιδρύματα και εκεί, σε ειδικά "φιγουρίνια", θα επιλέγουν το παιδί που θέλουν να υιοθετήσουν, διαλέγοντας την εξωτερική του εμφάνιση, τη διανοητική του συγκρότηση, το συναισθηματικό του κόσμο και όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά, κυριολεκτικά "κατά παραγγελία".

48 Όμως, για όλους εκείνους που μελετούν προσεκτικά την Αγία Γραφή τους, είναι ένα εδάφιο στο Λόγο του Θεού, εκεί στην αρχή, στο βιβλίο της Γένεσης (κεφάλαιο 11:4) που λέει για τους ανθρώπους που ήθελαν να χτίσουν τον πύργο της Βαβέλ το εξής: "Ελάτε, και ας χτίσουμε για τους εαυτούς μας πόλη και πύργο, του οποίου η κορυφή θα φθάνει ως τον ουρανό και ας αποκτήσουμε για μας "όνομα". Το προαιώνιο πρόβλημα τον ανθρώπου. Να αποκτήσει μεγάλο "όνομα". Να ξεπεράσει επιτέλους το Θεό. Η αν προτιμάτε, να τον βάλει στο περιθώριο. Να γίνει κύριος του εαυτού του. Με τελικό αποτέλεσμα χωρίς καμιά αμφιβολία, την ολοκληρωτική καταστροφή. Όπως έγινε τότε στην αρχή. Όπως κινδυνεύει να γίνει σήμερα, στο τέλος.

49 Να το ξαναπούμε ακόμη μια φορά; Να το επαναλάβουμε ύστερα απ' όλα τα προηγούμενα; Χωρίς τη παρουσία του Κυρίου Ιησού Χριστού, χωρίς τη δική Του ηγεσία μάλιστα, η σύγχρονη επιστήμη κινδυνεύει από ευνοϊκή και ευεργετική δραστηριότητα του ανθρώπινου μυαλού, να καταντήσει καταστροφικό και φονικό εργαλείο στα χέρια του εχθρού. Η μεγάλη τραγωδία του σημερινού ανθρώπου, που προχώρησε απίστευτα στην τεχνολογική του εξέλιξη και καθυστέρησε, τραγικά, στην ηθική του ανάπτυξη. Γιατί έβαλε στο περιθώριο τον Ιησού Χριστό. Γιατί δεν το κατάλαβε "τις είναι ούτος". Γιατί δεν του έγινε συνείδηση πως μόνο Εκείνος, όταν έρθει και κατοικήσει στην ανθρώπινη καρδιά, μπορεί να δώσει νόημα και περιεχόμενο σε όλες τις φάσεις της ανθρώπινης ζωής. Ακόμη και σε κείνη την επιστήμη. Ίσως μάλιστα, κυρίως σε κείνη.

50 Κλωνοποίηση και οι κίνδυνοί της
Η κλωνοποίηση του ανθρώπου εκτός από τα ηθικά προβλήματα που δημιουργεί, περιέχει και σοβαρούς κινδύνους τόσο για την...υγεία του νέου κλωνοποιημένου οργανισμού όσο και τη μητέρα που θα εγκυμονήσει. Η κλωνοποίηση των ζώων έδειξε ότι η διαδικασία που χρησιμοποιείται είναι ανεπαρκής

51 Για κάθε 100 δοκιμές για παραγωγή ενός νέου κλωνοποιημένου οργανισμού, πετυχαίνουν μόνο οι 2. Από τις κυήσεις που θα προκύψουν από τις πετυχημένες προσπάθειες, μόνο ένα μικρό ποσοστό θα επιβιώσει μετά την γέννηση.

52 Το ποσοστό των κλωνοποιημένων ζώων που επιβιώνουν μετά από τη περιγεννητική περίοδο είναι πολύ μικρό. Ακόμη και στον τομέα της κλωνοποίησης των ζώων, δεν προβλέπεται ότι θα λυθούν τα προβλήματα αυτά στο σύντομο μέλλον. Οι κίνδυνοι για το κλωνοποιημένο ζώο δεν έχουν σχέση μόνο με τα προβλήματα κατά τον τοκετό. Οι συχνότερες ανωμαλίες που έχουν περιγραφεί σε κλωνοποιημένα ζώα είναι οι ακόλουθες:

53 Τα ζώα αυτά έχουν συνήθως πολύ μεγάλο μέγεθος κατά το εμβρυϊκό στάδιο Έχουν προβλήματα στον πλακούντα Σοβαρά προβλήματα στους πνεύμονες και στην καρδία Ανωμαλίες του εγκεφάλου Ανωμαλίες των νεφρών Ανωμαλίες του ανοσοποιητικού συστήματος που αποτελεί το βασικό σύστημα άμυνας του οργανισμού Παρά το γεγονός ότι στα ζώα είναι δύσκολο να τεκμηριωθούν, εντούτοις έχουν παρατηρηθεί αλλαγές στη συμπεριφορά και στη ψυχολογία των κλωνοποιημένων ζώων.

54 Εκτός από τους κινδύνους για το νέο οργανισμό, έχουν παρατηρηθεί και πολλοί θάνατοι στα ζώα τα οποία έχουν προσφέρει τη μήτρα τους, για την ανάπτυξη και γέννηση του κλωνοποιημένου οργανισμού. Με βάση λοιπόν τα δεδομένα αυτά, τίθεται εύλογα το ερώτημα κατά πόσο η ανθρωπότητα είναι έτοιμη να δεχθεί τους κινδύνους αυτούς για τις γυναίκες και τα παιδιά. Θα θέλαμε να βλέπουμε αυξημένους εμβρυϊκούς θανάτους, νεογέννητα με σοβαρά αναπνευστικά και καρδιακά προβλήματα, ανωμαλίες του εγκεφάλου ή των νεφρών, παιδιά να πεθαίνουν λόγω συγγενών ανωμαλιών και μητέρες να πεθαίνουν απροσδόκητα;

55 Οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότι δεν είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε σε κλωνοποίηση ανθρώπων για σκοπούς αναπαραγωγής. Για τους λόγους αυτούς σε πολλές χώρες δεν επιτρέπεται η διεξαγωγή πειραμάτων κλωνοποίησης για σκοπούς αναπαραγωγής στον άνθρωπο.