Επισφαλής (από το λεξικό). α. αυτός που δεν είναι βέβαιο ότι θα εξελιχθεί ευνοϊκά, που διατρέχει κίνδυνο β. που δεν υπάρχει η βεβαιότητα ότι είναι αληθινός.

Παρουσίαση με θέμα: "Επισφαλής (από το λεξικό). α. αυτός που δεν είναι βέβαιο ότι θα εξελιχθεί ευνοϊκά, που διατρέχει κίνδυνο β. που δεν υπάρχει η βεβαιότητα ότι είναι αληθινός."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Επισφαλής (από το λεξικό)

2 α. αυτός που δεν είναι βέβαιο ότι θα εξελιχθεί ευνοϊκά, που διατρέχει κίνδυνο β. που δεν υπάρχει η βεβαιότητα ότι είναι αληθινός ή πραγματοποιήσιμος. Επισφαλής (από το λεξικό)

3

4 Καλησπέρα σας

5 Θα ξεκινήσουμε από τη ψυχρή, στατική εικόνα των αριθμών

6 Θα παραθέσουμε κάποια συμπεράσματά μας…

7 και θα καταλήξουμε στη δυναμική όψη των πραγμάτων

8 στη δυνατότητα

9 Ξεκινάμε λοιπόν…

10 Επεξεργασμένα στοιχεία 2005

11 Εργατικό Δυναμικό 4 850 000

12 Ο Κόσμος της Μισθωτής Εργασίας Μισθωτοί Εργαζόμενοι 2.800.000 (64% των εργαζομένων) (64% των εργαζομένων) Άνεργοι = 470.000 Ο «Κόσμος της Μισθωτής Εργασίας» είναι Μισθωτοί + Άνεργοι = 3.270.000

13 Οι 4 Θεμελιακές Διαιρέσεις του «Κόσμου της Μισθωτής Εργασίας» 1) Δημόσιο > 20% του «μισθωτού κόσμου» 2) Ιδιωτικός < 50% του «μισθωτού κόσμου» 3) Άνεργοι – «Μαύροι Εργαζόμενοι» > 16% 4) Μετανάστες < 14% («νόμιμοι-άνεργοι-μαύροι»)

14 Τυπική Μισθωτή Εργασία (Πλήρης και Σταθερή) ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΠΟ 83 % = 2 324 000

15 Επισφαλής Εργασία ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ 17% = 476 000

16 Τι εννοούμε εδώ «επισφαλή εργασία»; Στη συγκεκριμένη παρουσίαση εννοούμε τη μισθωτή εργασία που: είτε σταθερά δεν δίνει επαρκή εισόδημα για την πλήρη αναπαραγωγή του ατόμου την πλήρη αναπαραγωγή του ατόμου π.χ. η μερική εργασία π.χ. η μερική εργασία είτε τα παρέχει για ένα μικρό χρονικό διάστημα (ένα έτος μάξιμουμ) διάστημα (ένα έτος μάξιμουμ) π.χ. η εποχιακή εργασία π.χ. η εποχιακή εργασία

17 Ποιες είναι οι μορφές επισφαλούς εργασίας

18 Μερική Εργασία / Part-time =περίπου 5% της μισθωτής εργασίας =περίπου 5% της μισθωτής εργασίας Προσωρινή εργασία (Συμβάσεις έργου / ορισμένου χρόνου) =περίπου 6% της μισθωτής εργασίας =περίπου 6% της μισθωτής εργασίας Ποιες είναι οι μορφές επισφαλούς εργασίας

19 Εποχιακή Εργασία = περίπου 4% (διπλάσιο το καλοκαίρι λόγω τουρισμού) (διπλάσιο το καλοκαίρι λόγω τουρισμού) Stage-Προγράμματα ΟΑΕΔ = περίπου 2% Μαθητεία = περίπου 0,5% Ενοικίαση / Δανεισμός = Ο,1% Ποιες είναι οι μορφές επισφαλούς εργασίας

20 Δεν συμπεριλαμβάνουμε εδώ!

21 •Τη «μαύρη εργασία» των γηγενών που περιλαμβάνεται στην κατηγορία Άνεργοι- «Μαύροι» ( >16% ) Άνεργοι- «Μαύροι» ( >16% ) •Τη «μαύρη εργασία» των μεταναστών που βρίσκεται στην κατηγορία Μετανάστες ( <14% ) •Κάποιους «αυτό-απασχολούμενους» που είναι στην ουσία «κρυμμένοι μισθωτοί» και δουλεύουν με το κομμάτι, έργο, on call κ.τ.λ. Δεν συμπεριλαμβάνουμε εδώ!

22 •Τον «εργαζόμενο-φτωχό» (working poor), τον πολύ φτωχά αμειβόμενο εργάτη που δυσκολεύεται πολύ να αναπαραχθεί πλήρως (διατροφή, στέγαση κτλ). Συνήθως εργάζεται παράνομα, δηλαδή με αμοιβές κάτω από τη ΣΣΕ και ελάχιστα εργασιακά δικαιώματα, αν και είναι «αορίστου»… •Και φυσικά τον «αορίστου» ευέλικτο μισθωτό, που ο χρόνος εργασίας του (σε ώρες, μέρες, εποχές) είναι πολύ ευέλικτος Δεν συμπεριλαμβάνουμε εδώ!

23 Νέοι Εργαζόμενοι (15-29 χρονών) Ανεργία > 20% των νέων εργαζομένων Επισφαλής εργασία= 25% των νέων μισθωτών

24 Γυναίκες Ανεργία: > 15% επί του συνόλου των γυναικών > 15% επί του συνόλου των γυναικών > 25% για τις νέες γυναίκες > 25% για τις νέες γυναίκες Επισφαλής Εργασία: 20% επί του συνόλου των γυναικών 30% για νέες, μισθωτές γυναίκες

25 Κλάδοι όπου εμφανίζεται περισσότερη επισφαλής εργασία

26 •Ξενοδοχεία και επισιτισμός (εστιατόρια, ψυχαγωγία, μπαρ κτλ) •Εκπαίδευση •Υγεία-Πρόνοια Κλάδοι όπου εμφανίζεται περισσότερη επισφαλής εργασία

27 Αυξητικές οι τάσεις των επισφαλών εργασιών κυρίως στον τριτογενή τομέα Αυξητικές οι τάσεις των επισφαλών εργασιών κυρίως στον τριτογενή τομέα (ο οποίος είναι και ο τομέας με το μεγαλύτερο μερίδιο- 65%- και ρυθμό αύξησης) (ο οποίος είναι και ο τομέας με το μεγαλύτερο μερίδιο- 65%- και ρυθμό αύξησης) Κλάδοι όπου εμφανίζεται περισσότερη επισφαλής εργασία

28 Συγκρίσεις

29 Η επισφαλής εργασία στην Ελλάδα (17%) δεν είναι αναπτυγμένη όσο στη Δυτική Ευρώπη (30% και άνω λόγω μεγάλης μερικής απασχόλησης) και η κινητικότητα της εργασίας παραμένει σε πολύ μικρά επίπεδα γιατί … Συγκρίσεις

30 Α) Οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι πιο μικρές και δεν μπορούν να αξιοποιήσουν καλά την εργασιακή ευελιξία Β) Το χαμηλό ύψος των αμοιβών για την πλήρη και σταθερή απασχόληση, σε συνδυασμό με τη φτηνή υπερωρία, κρίνεται πιο αποδοτικό Συγκρίσεις

31 Γ) Αντίστοιχα, το χαμηλό ύψος των αμοιβών δεν έλκει τους εργαζόμενους στην ευέλικτη απασχόληση και, λόγω της ανεργίας, δεν έλκει την κινητικότητα/ εναλλαγή εργασιών «το προσωρινό γίνεται μόνιμο» Συγκρίσεις

32

33 ΤΑΣΕΙΣ

34 Η βραδεία και ασυνεχής αύξηση της επισφαλούς εργασίας τα τελευταία 15 χρόνια δείχνει ότι το κεφάλαιο στην Ελλάδα (πέρα από το Κράτος στο δημόσιο τομέα) δεν αναπτύσσει την ευέλικτη εργασία μεθοδευμένα και στρατηγικά Η βραδεία και ασυνεχής αύξηση της επισφαλούς εργασίας τα τελευταία 15 χρόνια δείχνει ότι το κεφάλαιο στην Ελλάδα (πέρα από το Κράτος στο δημόσιο τομέα) δεν αναπτύσσει την ευέλικτη εργασία μεθοδευμένα και στρατηγικά (σε αντίθεση με χώρες της Δυτικής Ευρώπης π.χ. 0λλανδία) (σε αντίθεση με χώρες της Δυτικής Ευρώπης π.χ. 0λλανδία)

35 Αντίθετα, η προτιμώμενη «συνταγή» του κεφαλαίου στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια συνοψίζεται στο εξής: στο εξής: •Υψηλή Ανεργία •Φτηνό Κόστος - Υψηλή Παραγωγικότητα της Εργασίας (υπερεργασία) της Εργασίας (υπερεργασία)

36 Φαίνεται λοιπόν πως περισσότερο επιδιώκει/ διατηρεί την υπέρ-εργασία των εργαζομένων, την «ευελιξία- επέκταση του χρόνου εργασίας» του «μόνιμου» εργαζομένου για να αυξηθεί η παραγωγικότητα της ανθρώπινης εργασίας και όχι την ανάπτυξη ευέλικτων δουλειών (Υ.Σ. Η κυριότερη πρακτική των επιχειρήσεων ως προς την ευελιξία είναι η εργολαβία/ υπεργολαβία).

37 Παρολαυτά, αν και με αργούς ρυθμούς, η επισφαλής εργασία αυξάνεται επί τω πλείστων για τις γυναίκες

38 Όσον αφορά τις μεταβολές της μισθωτής απασχόλησης από το 1993 ως το 2005 περίπου 2 στα 10 άτομα με τα οποία αυξήθηκε η μισθωτή εργασία κατέλαβαν θέσεις επισφαλούς απασχόλησης ενώ η αναλογία αυξάνεται περίπου στο 1/3 για τους νέους μέχρι 29 ετών.

39 Ακόμα, ένας νέος είχε τριπλάσιες πιθανότητες για να βρει μια προσωρινή απασχόληση απ’ ότι μια μόνιμη

40 Η επισφαλής εργασία συχνά σχετίζεται με

41 •Περιορισμένη αμοιβή- Χαμηλό εισόδημα •Ευκολότερη απόλυση λόγω του χαμηλού της κόστους λόγω του χαμηλού της κόστους •Περιορισμένα δικαιώματα (άδειες, ασφάλιση,κτλ) (άδειες, ασφάλιση,κτλ) Η επισφαλής εργασία συχνά σχετίζεται με

42 •Ελλιπείς- «προσωρινές» συνθήκες εργασίας •Δυνατότητες ενταντικοποίησης της εργασίας λόγω του μειωμένου ωραρίου •(τεχνητή) Διαίρεση και πιθανή απομόνωση από συλλογικούς φορείς άλλων εργαζομένων Η επισφαλής εργασία συχνά σχετίζεται με

43 Η επισφαλής εργασία είναι συγκοινωνούν δοχείο με την ανεργία ειδικά για τους νέους και τις γυναίκες

44 αναπτύσσουν μια συνθήκη ζωής, την επισφάλεια, που χαρακτηρίζεται από

45 Αβεβαιότητα για τους όρους αναπαραγωγής του ατόμου στο κοντινό μέλλον στο κοντινό μέλλον Αδυναμία ενός στοιχειώδους προγραμματισμού του ατόμου για το κοντινό μέλλον για το κοντινό μέλλον

46 Εξάρτηση (από την οικογένεια κυρίως) Πιθανή Ρευστότητα π.χ. στη διαμονή/ στέγαση, στις κοινωνικές σχέσεις Συναισθηματική ανασφάλεια

47 Εν συντομία τι σημαίνει η λέξη «επισφάλεια» • Ελαστικοποίηση + προσωρινότητα • Αβεβαιότητα + εξάρτηση

48 Γιατί ασχολούμαστε με την επισφάλεια? Μιλάμε για τη ζωή μας. Μία τάση ορατή πρώτα και κύρια στους δικούς μας ανθρώπους, στη δική μας γενιά. στη δική μας γενιά.

49 Η επισφάλεια δεν είναι μόνο μια εργασιακή διαφοροποίηση

50 αλλά ένας (ακόμα) μηχανισμός κοινωνικής διαίρεσης

51 αναπτύσσει μια νέα ψυχοπαθολογία του κοινωνικού, μια αβεβαιότητα, ματαίωση και κυρίως υποταγή, ειδικά των νέων ανθρώπων

52

53 Μπορεί να γίνει όμως

54 και ένα νέο πεδίο αγώνα

55 μια δυνατότητα αντίστασης

56 μια δυνατότητα επαφής, σύνδεσης και ανασύνθεσης ενός εύρους υποκειμένων

57 Όπως… οι άνεργοι οι «προσωρινοί» οι νέοι οι φοιτητές οι γυναίκες οι ……

58 Η επισφάλεια αφορά την ρευστότητα των ανθρώπων σε χρόνους και τόπους παραγωγής και μη-παραγωγής, αφορά όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής,

59 Είναι μια κατάσταση «εντός-εκτός» με συνεχή ροή, και έτσι διαμορφώνει άλλου είδους υποκειμενικότητες, πέρα από τη φιγούρα του «σταθερού-σφριγηλού» εργάτη (ή του «εξαθλιωμένου άνεργου») που παλεύει «μόνιμα και σταθερά» και σε αναλογία με τη συνθήκη του

60 Από την άλλη μεριά, η ηθική και ο ρόλος της εργασίας και το νόημα της ζωής, μπορούν πιο εύκολα να μπουν στο «μικροσκόπιο» από έναν προσωρινά άνεργο- προσωρινά εργαζόμενο Από την άλλη μεριά, η ηθική και ο ρόλος της εργασίας και το νόημα της ζωής, μπορούν πιο εύκολα να μπουν στο «μικροσκόπιο» από έναν προσωρινά άνεργο- προσωρινά εργαζόμενο

61 και αυτό γιατί δεν καταφάσκει «πλήρως και σταθερά» στην εργασία, αλλά ενίοτε βγαίνει έξω από αυτήν, «την κοιτάζει» και πράττει και ζει περιστασιακά χωρίς αυτήν (πριν αναγκαστεί να ξαναμπεί μέσα της, κάποια στιγμή, σε μια άλλη δουλειά)

62 όπως «κοιτάζει» και τι είδους κοινωνικές σχέσεις θέλει

63 τι ζωή θέλει

64 και πώς μπορεί να παλέψει για αυτά

65 Έτσι, η μάχη στη βάση της επισφάλειας ίσως μπορεί να δώσει νέες ποιότητες και περιεχόμενα αλλά και νέες μορφές αγώνα που δεν τις περιμένουμε

66 Είναι όμως ένα ανοιχτό στοίχημα αν η επισφάλεια μπορεί να γίνει ένα νέο πεδίο αγώνα

67 και η ερώτηση μας προς εσάς είναι…

68 Να το βάλουμε?

69 Απασχόληση και εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα: Πραγματικότητα-Τάσεις-Προοπτικές, Τετράδια του ΙΝΕ, ειδικό τεύχος, Οκτώβρης 2002 Η απασχόληση των Νέων 15-29, Γ.Κρητικίδη, Ενημέρωση ΙΝΕ-ΓΣΕΕ,τεύχος 127, Απρίλιος 2006. Η απασχόληση και η ανεργία το 2005, Γ. Κρητικίδη, Ενημέρωση ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, τεύχος 123, Δεκέμβριος 2005. Μισθωτή εργασία, εργατική τάξη και μικροαστικά στρώματα στον ελληνικό καπιταλισμό, Α. Ταρπάγκος, Περιοδικό Θέσεις, τεύχος 76, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2001. Εργασιακές Σχέσεις και Ευρωπαϊκή Ενοποίηση- ευελιξία και απορρύθμιση ή αναβάθμιση της εργασίας;, Γ. Κουζής, εκδόσεις ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, Αθήνα, 2001. Η εξέλιξη της προσωρινής απασχόλησης στην Ελλάδα, Γ.Κρητικίδη, Ενημέρωση ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, τεύχος 45, Μάρτιος 1999. Νέα Γυναίκα και Απασχόληση, Γ.Κρητικίδη, Ενημέρωση ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, τεύχος 103, Φεβρουάριος 2004 Μερική Απασχόληση και φύλο, Ε. Σουμέλη, Ενημέρωση ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, τεύχος 87, Σεπτέμβριος 2002. Οι μετανάστες στις περιφέρειες της χώρας, Γ.Κρητικίδη, Ενημέρωση ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, τεύχος 110, Οκτώβριος 2004. Ωραίο μου πλυντήριο. Πραγματεία για τη σχέση τεχνολογίας και ανεργίας και την ελληνική εκδοχή της διαχείρισης της ανεργίας, pathfinder-deep red, Λέσχη Κατασκόπων του 21ου αιώνα, Αθήνα, Σεπτέμβριος 2002. Κυριότερες Πηγές