ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΚΤΥΟ «ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ»

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΚΤΥΟ «ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΚΤΥΟ «ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ»
ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΚΤΥΟ «ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ» 2Ο Σεμινάριο ακαδημαϊκού έτους Η μετάβαση των πτυχιούχων ανώτατης εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας Κυριακή Αθανασούλη Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) Πάτρα, 20 Οκτωβρίου 2012

2 Θέμα: Η μετάβαση των πτυχιούχων ανώτατης εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας: μεθοδολογία έρευνας και αποτελέσματα από τις έρευνες στους πτυχιούχους του ΕΜΠ, των Φιλοσοφικών Σχολών και της Ειδικής Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για τη μετάβαση στην αγορά εργασίας.

3 Η ανάλυση της μετάβασης από την εκπαίδευση στην αγορά εργασίας αποτελεί αντικείμενο συνεχούς παρακολούθησης σε διεθνές και εθνικό επίπεδο. Η παροχή πληροφοριών και στοιχείων αναφορικά με τους προσδιοριστικούς παράγοντες ένταξης στην αγορά εργασίας, την επαγγελματική αποκατάσταση και πιο συγκεκριμένα την περίοδο επαγγελματικής σταθεροποίησης, καθίσταται αναγκαία και πολλαπλώς χρήσιμη.

4 Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, 2001, Η απορρόφηση των μηχανικών του ΕΜΠ στην αγορά εργασίας, Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας και Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας, Έκδοση ΕΜΠ. Αθανασούλη Κ., 2001, «Συγκριτική ανάλυση της ένταξης και της σταδιοδρομίας ελλήνων και γάλλων μηχανικών στην αγορά εργασίας», Πρόγραμμα "PLATON" Διακρατική Επιστημονική και Τεχνολογική Συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας - Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας - Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (Centre National de la Recherche Scientifique - CNRS), το Πανεπιστημιακό Κέντρο έρευνας LASMAS-IdL-IRESCO.

5  Athanassouli K., 2003, «Les quasi-salariés en Grèce: un statut atypique et hybride», Formation Emploi, no 81.  Αθανασούλη Κ., 2009, Η επαγγελματική μετάβαση των πτυχιούχων των Φιλοσοφικών Σχολών, Σειρά Μελετών ΚΕΠΕ, αρ. 68, Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ).  Athanassouli K., 2011, «Characteristics of the transition from education to work for young adults», Greek Economic Outlook, no 16, KEPE. Athanassouli K., 2012, «Educational Inequalities and the transition of new entrants into the labour market», Greek Economic Outlook, no 19, KEPE.

6 Στόχος : Εξέταση παραγόντων που διευκολύνουν την ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας Εξέταση της σχέση ανάμεσα σε εκπαίδευση και απασχόληση

7 Βασικά χαρακτηριστικά της εξέλιξης της διάρθρωσης της απασχόλησης 1998
2003 2008 2010 2012 Γυναίκες (%) 36,4 37,6 39,1 40,1 40,6 Ηλικία Μέση ηλικία (15-64) σε έτη 39 40 41 42 κάτω από 30 ετών (%) 24,2 22,1 18,8 17,4 14,0 30-39 (%) 28,8 29,1 29,5 28,5 29,7 40-49 (%) 25,2 26,7 28,3 29,3 30,4 50-64 (%) 21,8 23,4 24,7 25,9 Επίπεδο εκπαί-δευσης Δεν πήγε καθόλου σχολείο 0,7 0,5 0,3 Πρωτοβάθμια εκπαίδευση 33,9 27,0 19,1 18,1 15,1 Δευτεροβάθμια εκπαίδευση 40,0 42,5 44,7 43,9 44,0 Μετα-2β/μια μη 3β/μια εκπ. 5,6 7,5 9,1 9,4 8,8 Τριτοβάθμια εκπαίδευση 18,4 21,2 25,6 Ανώτατες Στρατιωτικές Σχολές 0,4 Ανώτερες Στρατιωτικές Σχολές 0,9 0,8 1,0 1,8 …/…

8 Αυτοαπασχολούμενος με προσωπικό 7,4 7,3 8,2 8,1 7,2
Βασικά χαρακτηριστικά της εξέλιξης της διάρθρωσης της απασχόλησης (συνέχεια) 1998 2003 2008 2010 2012 Θέση στο επάγγ. (%) Αυτοαπασχολούμενος με προσωπικό 7,4 7,3 8,2 8,1 7,2 Αυτοαπασχολούμενος χωρίς προσωπικό 24,6 23,3 20,7 21,9 24,0 Βοηθός στην οικογενειακή επιχείρηση 11,1 5,8 5,6 4,9 Μισθωτός 56,9 61,3 65,3 64,5 63,9 -από μισθ., μόνιμη θέση 88,0 89,9 89,7 88,5 90,3 -από μισθ. μόνιμη θέση στο Δημόσιο ή ευρύτερο Δημ. - 36,4 35,4 35,9 37,6 Μερική απασχ. Μερική απασχόληση 5,7 4,2 6,2 7,0 -Εκ των οποίων δεν μπόρεσε να βρει πλήρη απασχόληση 50,9 45,9 42,9 53,1 61,8 …/…

9 Βασικά χαρακτηριστικά της εξέλιξης της διάρθρωσης της απασχόλησης (συνέχεια)
1998 2003 2008 2010 2012 Κλάδος οικ. δραστ. (%) Γεωργία 17,4 14,7 10,8 12,1 12,3 Μεταποίηση / βιομηχανία 16,2 14,9 14,0 12,6 11,4 Κατασκευές 7,4 8,1 8,9 7,8 5,7 Υπηρεσίες 59,1 62,2 66,3 67,5 70,5  Υπηρεσίες προς τρίτους 23,8 24,8 26,1 26,3 26,4  Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις ή εντάσεως κεφαλαίου 6,1 6,2 6,3 7,0 6,9  Χρηματοοικονομικές δραστηριότητες & διαχείριση ακίνητης περιουσίας 8,6 9,7 9,5 10,9  Δημόσια διοίκηση & άμυνα & δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών & φορέων 7,2 7,7 8,5 9,0  Εκπαίδευση 6,7 7,6  δραστηριότητες σχετιζόμενες με ανθρώπινη υγεία & κοινωνική μέριμνα 4,8 4,5 5,3 5,5  Τέχνες & άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών 3,5 3,7 3,2 3,0 3,1 Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2012, «Εξέλιξη και διάρθρωση της απασχόλησης, », Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 19, ΚΕΠΕ.

10 Επαγγελματικές κατηγορίες σε μονοψήφιο επίπεδο
1998 2003 2008 2010 1.Μέλη βουλευομένων σωμάτων, ανώτ. Διοικ. & διευθυντικά στελέχη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα 10,7 9,4 10,3 10,0 2.Πρόσωπα /ασκούν επιστημονικά, καλλιτεχνικά & συναφή επαγγ. 12,2 12,8 14,8 15,5 3.Τεχνολόγοι, τεχνικοί βοηθοί, κλπ. 6,8 7,4 8,8 9,0 Σύνολο κατηγοριών 1, 2, 3 29,7 29,6 33,6 34,5 4.Υπάλληλοι γραφείου, κλπ. 11,0 11,5 10,6 5.Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών & πωλητές 12,0 13,7 14,2 14,3 6.Ειδ. γεωργοί, κτηνοτρόφοι, κλπ. 17,0 14,4 11,2 7.Ειδικευμένοι τεχνίτες, κλπ. 16,5 16,1 15,0 13,1 8.Χειριστές σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων, μηχανημάτων, κλπ. 7,7 7,3 Σύνολο κατηγοριών 4, 5, 6, 7, 8 63,5 62,9 58,3 56,6 9.Ανειδίκευτοι εργάτες, κλπ. 5,8 6,5 6,7 0.Πρόσωπα μη δυνάμενα να καταταγούν 1,1 1,0 1,3 1,5 Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2012, «Εξέλιξη και διάρθρωση της απασχόλησης, », Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 19, ΚΕΠΕ.

11 Διάγρ. Κατανομή των επαγγελμάτων ανά φύλο το 2012
Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2012, «Εξέλιξη και διάρθρωση της απασχόλησης, », Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 19, ΚΕΠΕ.

12 Ποσοστό ανεργίας ανά φύλο, Απρίλιος 2008-2012
Φύλο 2008 2009 2010 2011 2012 Άνδρες 5,0 6,5 9,3 13,6 20,0 Γυναίκες 11,8 12,7 15,4 19,8 26,0 Σύνολο 7,8 9,1 16,2 22,5 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2012, «Έρευνα Εργατικού Δυναμικού: Απρίλιος 2012», Δελτίο Τύπου

13 Ποσοστό ανεργίας ανά ομάδες ηλικιών, Απρ 2008-12
Ομάδες ηλικιών 2008 2009 2010 2011 2012 15-24 ετών 22,3 25,4 31,2 43,6 51,5 25-34 11,2 11,8 15,0 22,9 29,8 35-44 5,8 7,2 10,1 13,2 19,4 45-54 4,1 5,9 8,0 11,0 17,2 55-64 3,5 4,8 7,4 13,8 65-74 0,6 0,9 2,2 Σύνολο 7,8 9,1 16,2 22,5 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2012, «Έρευνα Εργατικού Δυναμικού: Απρίλιος 2012», Δελτίο Τύπου

14 Διδακτορικό ή Μεταπτυχιακό 10,6 8,7 9,8 11,7 12,4 12,0 AEI 7,4 13,7
Ανεργία (%) ανά επίπ. εκπαίδευσης 2011a’ 2012a’ Άνδρες Γυναίκες Σύνολο 13,3 19,5 15,9 19,7 26,5 22,6 Διδακτορικό ή Μεταπτυχιακό 10,6 8,7 9,8 11,7 12,4 12,0 AEI 7,4 13,7 11,9 19,3 15,7 ΑTEI 13,0 23,3 17,9 20,9 29,3 25,0 Απολυτήριο Μέσης Εκπαίδευσης 14,1 22,9 17,6 30,5 24,7 Απολυτήριο Τριτάξιας Μέσης Εκπαίδευσης 16,3 22,3 18,2 21,4 32,7 25,2 Απολυτ. Δημοτικού 14,4 15,4 14,8 22,4 23,1 22,7 Μερικές τάξεις Δημοτικού 21,9 12,8 18,9 35,1 29,2 33,1 Δεν πήγε καθόλου σχολείο 27,5 17,0 23,4 35,4 32,5 34,3 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2012, «Έρευνα Εργατικού Δυναμικού: Α’ Τρίμηνο 2012», Δελτίο Τύπου

15 Στόχος και προβληματισμός
Η έρευνα έχει ως στόχο την αποτύπωση των χαρακτηριστικών απασχόλησης των πτυχιούχων. Επικεντρώνεται στην ανάλυση των μηχανισμών ένταξης στην αγορά εργασίας. Αναλύει τις μορφές απασχόλησης, ετερο-απασχόλησης, ευελιξίας της αγοράς εργασίας και ανεργίας.

16 Στόχος και προβληματισμός (συνέχεια)
Εξετάζει τις αντιστοιχίες ή/και αναντιστοιχίες μεταξύ εκπαίδευσης και ασκούμενου επαγγέλματος και συμβάλει στον εντοπισμό της ζήτησης επαγγελμάτων για τους νεο-εισερχόμενους πτυχιούχους στη αγορά εργασίας Αναλύει και στοιχεία για την οικονομική κατάσταση των πτυχιούχων. Η συγκριτική παρουσίαση τονίζει τις ιδιαιτερότητες ερευνούμενου πληθυσμού και τις συγκλίσεις μεταξύ των χωρών.

17 Μεθοδολογία Έρευνα πεδίου-ερωτηματολόγιο Πολλές έρευνας για την ανάλυση της αγοράς εργασίας των πτυχιούχων ήταν στατικές (‘cross section analysis’). Αντίθετα, στις προτεινόμενες έρευνες υιοθετείται μια ‘αναδρομική-διαχρονική ανάλυση’ (‘longitudinal analysis’).

18 Το ερωτηματολόγιο περιέχει την εξής δομή :
Δημογραφικά χαρακτηριστικά και σπουδές. Χαρακτηριστικά απασχόλησης (τύπο και μορφή απασχόλησης, θέση στο επάγγελμα, κλάδος, επαγγελματική κινητικότητα 5 πρώτα χρόνια μετά την αποφοίτηση …). Διαδικασία αναζήτησης εργασίας (τρόπος και διάρκεια αναζήτησης εργασίας). Αξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και έννοια της «ικανοποιητικής» εργασίας (job satisfactory, OECD 1993, 2000). Οικονομική κατάσταση.

19 Παρουσίαση αποτελεσμάτων βασικών ερευνών
Διπλωματούχοι Μηχανικοί του ΕΜΠ (2001) Πτυχιούχοι Φιλοσοφικών Σχολών, Αθανασούλη-ΚΕΠΕ (2009) Σύνολο αποφοίτων-Καραμεσίνη κ.α.(2008) (Οριζόντια Δράση Γραφείων Διασύνδεσης) Ειδική Έρευνα Εργατικού Δυναμικού για τη μετάβαση στην αγορά εργασίας των ετών, ΕΛ.ΣΤΑΤ.2009β

20 Ανεργία «μετάβασης». Προβλέψεις Μιτράκου, Τσακλόγλου και Χολέζα (2010).

21 Τρόπος ένταξης στην αγορά εργασίας
Οι τρόποι ένταξης στην αγορά εργασίας, με βάση τους Granovetter (1973) και Degenne et al. (1991), διαχωρίζονται σε τυπικούς και σε άτυπους με κριτήριο το ρόλο που διαδραματίζουν οι κοινωνικές σχέσεις στην αγορά εργασίας. Οι τυπικοί τρόποι ένταξης περιλαμβάνουν τις αγγελίες στον τύπο και σε διάφορα άλλα έντυπα. Οι άτυποι τρόποι ένταξης αναφέρονται στις κοινωνικο-επαγγελματικές γνωριμίες και σε οικογενειακές γνωριμίες.

22 Τρόπος ανεύρεσης εργασίας Διπλ. Μηχ. ΕΜΠ (1η εργ.) Πτυχ. Φ.Σ.
(τρέχουσα εργ.) Σύνολο Πτυχ. (τρέχουσα εργ). Άτυποι τρόποι 45% 54% 39% 29% Οικογένεια & φίλοι 20,9 41,0 28,2 36,5 22,1 Επαγγελματικές γνωριμίες 17,7 7,5 5,9 3,5 Εκπαιδευτικό σύστημα 6,4 5,1 4,8 8,5 3,4 …/…

23 Διπλ. Μηχ. ΕΜΠ (1η εργ.) Πτυχ. Φ.Σ. Πτυχ. Φ.Σ Συν. Πτυχ
Τρόπος ανεύρεσης εργασίας (συνέχεια) Διπλ. Μηχ. ΕΜΠ (1η εργ.) Πτυχ. Φ.Σ. Πτυχ. Φ.Σ (τρέχουσα εργ.) Συν. Πτυχ Τυπικοί τρόποι 55% 46% 61% 33% 60% Αγγελίες στον Τύπο ή μέσω διαδικτύου 37,8 17,9 22,8 27,4 18,5 Απευθυνόμενος άμεσα στον εργοδότη 14,7 16,5 14,6 Διαγωνισμό 1,9 15,5 6,0 25,4 Πρόταση & επετηρίδα (καθηγητές) 1,4 5,6 0,9 3,0 ΟΑΕΔ 8,5 2,3 3,7 1,1 Γραφείο Διασύνδεσης πανεπιστημίων 1,6 0,6 Άλλο 2,5 11,0 Πηγή: ΕΜΠ 2001, Αthanassouli 2003, Αθανασούλη-ΚΕΠΕ 2009, Καραμεσίνη κ.α. 2008

24 Τρόπος ανεύρεσης εργασίας νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας
(15-34 ετών) Σύνολο 15-34 (ΕΛ.ΣΤΑΤ. Ειδ. ΕΕΔ 2009β) Επίπεδο εκπαίδευσης 1β/μια 2β/μια Μετα-2β/μια μη 3β/μια 3β/μια Άτυποι τρόποι 68,4% 82,5% 75,8% 63,0% 49,2% Οικογένεια & φίλοι 65,0 82,4 73,8 59,0 41,9 Επαγγελματικές γνωριμίες 2,2 0,1 1,6 3,1 3,6 Εκπαιδευτικό σύστημα 1,2 0,4 0,9 3,7 …/…

25 Επίπεδο εκπαίδευσης των 15-34 ετών
Τρόπος ανεύρεσης εργασίας (συνέχεια) Σύνολο 15-34 (ΕΛ.ΣΤΑΤ Ειδ. ΕΕΔ 2009β) Επίπεδο εκπαίδευσης των ετών 1β/μια 2β/μια Μετα-2β/μια μη-3β/μια 3β/μια Τυπικοί τρόποι 31,6% 17,5% 24,1% 37,0% 50,8% Αγγελίες στον Τύπο ή μέσω διαδικτύου 6,6 2,0 5,0 9,7 10,1 Απευθυνόμενος άμεσα στον εργοδότη 12,2 3,5 7,8 15,9 23,4 ΟΑΕΔ 2,1 0,6 1,6 3,7 2,9 Άλλο 5,6 7,7 4,4 3,6 8,4 Ξεκίνησε δική του εργ./ επιχείρηση (ελ. επαγγ. ) 5,1 5,3 4,1 6,0 Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2011, «Χαρακτηριστικά της μετάβασης των νέων από την εκπαίδευση στην αγορά εργασίας», Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 16, ΚΕΠΕ.

26  Διάρκεια αναζήτησης εργασίας
Δ.Μ. ΕΜΠ: 3 μήνες κατά μ.ο. Το 90%: μέσα σε 6 μήνες Διαφοροποίηση ανά ειδικότητα

27 Διάρκεια αναζήτησης εργασίας - ΕΜΠ
Χρόνος εύρεσης εργασίας των νέων Δ.Μ του ΕΜΠ Ποσοστιαία κατανομή (%) Αθροιστική κατανομή (%) κάτω από 2 μήνες 56,8% ]2 – 4] μήνες 21,5% 78,3% ]4 – 6] μήνες 10,7% 89,0% 6 μήνες και άνω 11,0% 100,0% Πηγή: ΕΜΠ 2001, Athanassouli 2003

28 Πηγή: ΕΜΠ 2001, Athanassouli 2003

29  Διάρκεια αναζήτησης εργασίας
Πτυχιούχοι Φ.Σ.: 9 μήνες κατά μ.ο. Πιο γρήγορη ένταξη για τις γυναίκες

30 Διάγρ. Διάρκεια αναζήτησης 1ης εργ. των πτυχ. Φ.Σ., ανά φύλο
Πηγή: Athanassouli K., 2011, “Transition professionnelle et rémunérations des jeunes littéraires grecs: une mise en évidence des stratégies par genre et des tendances des pays de l’OCDE”, Discussion Paper, no 120 KEPE.

31 Σύνολο αποφοίτων: Διάρκεια αναζήτηση εργ. πτυχ.: 16,4 μήνες (γυναίκες: 14,2 μήνες & άνδρες: 20,1 μήνες). RQ : ευρωπαϊκές έρευνες « Careers after higher education : a European Research Survey » (Murdoch et Paul, 2003) Διάρκεια αναζήτηση εργ. πτυχ.: ~6 μήνες.

32 Επίπεδο εκπαίδευσης των 15-34 ετών
Διάρκεια αναζήτησης 1ης εργ. των νεοεισερχομένων (15-34) – ΕΛ.ΣΤΑΤ, Ειδ. ΕΕΔ 2009β Επίπεδο εκπαίδευσης των ετών Σύν. 1β/μια 2β/μια Μετα-2β/μια μη 3β/μια 3β/μια Αμέσως 8,8 18,4 25,1 22,7 18,9 Μέσα σε 1 χρόνο 7,3 15,4 23,9 24,1 17,1 Μέσα σε 2 χρόνια 11,3 21,3 24,7 21,0 Μέσα σε 3 χρόνια 14,5 11,2 12,6 14,2 Μέσα σε 4 χρόνια 9,8 8,2 6,0 6,2 7,7 Μέσα σε 5 χρόνια 3,1 4,2 5,4 Μέσα σε 6 χρ. & άνω 41,1 6,7 5,5 15,7 Σύνολο 100,0 Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2011, «Χαρακτηριστικά της μετάβασης των νέων από την εκπαίδευση στην αγορά εργασίας», Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 16, ΚΕΠΕ.

33 Επαγγέλματα πτυχιούχων & σχέση εκπαίδευση-απασχόληση
 3 περιπτώσεις: Αντιστοιχία μεταξύ εκπ. & απασχ. Αναντιστοιχία μεταξύ εκπ. & απασχ., ως προς αντικείμενο σπουδών και θέση εργασίας = ετερο-απασχόληση (employment-out-of-field) Αναντιστοιχία μεταξύ εκπ. & απασχ., ως προς επίπεδο σπουδών και θέση εργασίας = υπερ-εκπαίδευση (over-education)

34 Διπλωματούχοι Μηχανικοί ΕΜΠ
Παρατηρείται συνήθως η εξής κινητικότητα από την αρχική στη σημερινή απασχόληση: οι αρμοδιότητες μεταβάλλονται από την παραγωγή-κατασκευή στα οικονομικά-διοικητικά καθήκοντα. ? Ετερο-απασχόληση Στις θέσεις αυτές οι αποδοχές είναι υψηλότερες

35 Πηγή: ΕΜΠ 2001, Athanassouli 2003

36 Πηγή: ΕΜΠ 2001, Athanassouli 2003

37 Πτυχιούχοι Φιλοσοφικών Σχολών
5 χρόνια μετά το πτυχίο, 80,3%των ερωτηθέντων εργάζεται (~30% εποχική ανεργία). 11% δηλώνει πως παραδίνει ιδιαίτερα μαθήματα προσδοκώντας και αναζητώντας μια σταθερή απασχόληση. 2,2% κάνει μεταπτυχιακό και 5,9% δηλώνει πως δεν εργάζεται καθόλου.

38 Διαγρ. Επαγγέλματα πτυχιούχων Φ.Σ. ανά φύλο
Πηγή: Athanassouli K., 2011, “Transition professionnelle et rémunérations des jeunes littéraires grecs: une mise en évidence des stratégies par genre et des tendances des pays de l’OCDE”, Discussion Paper, no 120 KEPE.

39 Περιλαμβάνει σημαντικό μέρος (70%) των νέων πτυχ. Φ.Σ.
Ομαδοποίηση :  1η επαγγ. κατηγορία: Αντιστοιχία μεταξύ εκπ. & απασχ. Περιλαμβάνει σημαντικό μέρος (70%) των νέων πτυχ. Φ.Σ. Αφορά επαγγέλματα στον τομέα της εκπαίδευσης (1β/μια, 2β/μια, 3β/μια), Φροντιστήρια (Panayotopoulos, 2000), ιδιαίτερα μαθήματα. Αφορά τους αρχαιολόγους, ιστορικούς και γλωσσολόγους-συγγραφείς.

40 2η επαγγ. κατηγορία: Αναντιστοιχία μεταξύ εκπ. & απασχ
2η επαγγ. κατηγορία: Αναντιστοιχία μεταξύ εκπ. & απασχ., ως προς αντικείμενο σπουδών και θέση εργασίας = ετερο-απασχόληση Αφορά θέσεις εργασίας στον τομέα των Ανθρωπίνων Πόρων και της Οικονομίας- διοίκησης. Διαπιστώνεται πως για ορισμένα επαγγ., τα «ανοιχτά επαγγέλματα», το φάσμα επιλογής του εργοδότη είναι πιο εύρη και στηρίζεται στο επίπεδο των σπουδών και δεν συνδέεται άμεσα με την εκπ. των πτυχιούχων. Το πτυχίο σε αυτή την περίπτωση έπαιξε ένα καταλυτικό ρόλο προς τον εργοδότη μεταφέροντας του ένα θετικό μήνυμα για τις δεξιότητες των πτυχιούχων που καλλιεργήθηκαν κατά τη διάρκεια της φοίτησής του Spence (1973).

41 Περισσότεροι άνδρες (23%) από γυναίκες (16,5%).
Αφορά περισσότερο τους πτυχιούχους ΦΠΨ Αφορά άτομα που έχουν συνεχίσει τις σπουδές με κάποιο μεταπτυχιακό στον τομέα των ανθρωπίνων πόρων και Οικ-διοικ = ? Μεταπτυχιακό και «επαγγελματικοποίησης» των σπουδών

42 3η επαγγ. κατηγορία: Αναντιστοιχία μεταξύ εκπ. & απασχ
3η επαγγ. κατηγορία: Αναντιστοιχία μεταξύ εκπ. & απασχ., ως προς επίπεδο σπουδών και θέση εργασίας = υπερ-εκπαίδευση = θέση εργασίας όπου απαιτούνται λιγότερα προσόντα από αυτά που διαθέτουν = γραμματειακή εργασία, πωλητές … Αφορά το 13,5% των νέων ανδρών και το 9,2% των νέων γυναικών. ? Περισσότερες διευκρινήσεις … τεχνολογικές εξελίξεις

43 Υπερ-εκπαίδευση Υποστηρίζεται ότι αφορά περισσότερο τις γυναίκες και ότι επηρεάζεται πολύ από το κοινωνικό περιβάλλον των πτυχιούχων.

44 Επίπεδο εκπαίδευση γονέων Και οι 2 γονείς με υψηλό επ. εκπ.
Επαγγέλματα πτυχιούχων Φ.Σ. Επίπεδο εκπαίδευση γονέων Σύνολο Και οι 2 γονείς με υψηλό επ. εκπ. Και οι 2 γονείς με χαμηλό επ. εκπ Πατέρας με υψηλό επ. εκπ Μητέρα με υψηλό επ. εκπ Άλλο Εκπαιδευτικοί 15,0 28,0 17,7 2,8 36,6 100,0 Ιστορικοί, αρχαιολόγοι, γλωσσολόγοι, συγγραφείς 20,8 31,3 16,7 - Γραμματείς, λοιποί υπάλληλοι γραφείου και διάφορα 19,5 26,8 14,6 39,0 Στελέχη επιχειρήσεων (Οικ-Διοικ, Ανθρ. Πόροι) 22,2 26,4 4,2 17,1 27,2 18,8 2,4 34,5 Πηγή: Athanassouli K., 2011, “Transition professionnelle et rémunérations des jeunes littéraires grecs: une mise en évidence des stratégies par genre et des tendances des pays de l’OCDE”, Discussion Paper, no 120 KEPE.

45 Επαγγέλματα νεοεισερχομένων,
15-34 ετών, σε μονοψήφιο επίπεδο (ΣΤΕΠ 92) (με αλλαγή 1ης εργ.) 1β/μια εκπ. 2β/μια εκπ. Μετα-2β/μια μη 3β/μια 3β/μια εκπ. Σύνολο 1.Μέλη βουλευομένων σωμάτων κλπ - 0,9 0,4 0,7 2.Πρόσωπα /ασκούν επιστημονικά, καλλιτεχνικά & συναφή επαγγ. 0,2 2,9 41,0 7,2 3.Τεχνολόγοι & τεχνικοί βοηθοί 1,7 14,3 17,3 5,9 4.Υπάλληλοι γραφείου, κλπ. 1,5 11,5 26,7 19,0 13,7 5.Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών & πολητές 19,3 36,7 39,6 13,6 31,1 6.Ειδικευμ. γεωργοί & κτηνοτρόφοι 13,4 5,1 0,8 0,5 4,8 7. Ειδικευμένοι τεχνίτες, κλπ. 24,8 20,3 7,6 4,0 16,4 8.Χειριστές σταθερών εγκατ., μηχανημάτων, κλπ. 4,4 6,6 2,7 1,6 4,9 9. Ανειδίκευτοι εργάτες, κλπ. 36,0 16,2 2,1 14,8 0. Άλλο 100,0 Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2012, «Χαρακτηριστικά απασχόλησης νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας», Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 17, ΚΕΠΕ.

46 Πίνακας. Επάγγελμα 1ης εργασίας πτυχιούχων 3β/μιας εκπαίδευσης και επίπεδο εκπαίδευσης γονέων στην περίπτωση που άλλαξαν 1η εργασία Επάγγελμα 1ης εργασίας πτυχιούχων 3β/μιας εκπαίδευσης Και οι 2 γονείς με υψηλό επ. εκπαίδευσης Πατέρας με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης Μητέρα με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης Και οι 2 γονείς με χαμηλό επ. εκπαίδευσης Άλλο 1. Μέλη βουλευομένων σωμ, ανώτ διοικ & διευθ. στελ 2,6% 1,5% -  1,0% 2. Πρόσωπα /ασκούν επιστημονικά, καλλιτεχνικά 65,8% 52,3% 41,7% 28,2% 41,4% 3. Τεχνολόγοι, τεχνικοί βοηθοί 10,5% 20,0% 25,0% 24,2% 13,9% 4. Υπάλληλοι γραφείου κλπ. 5,3% 13,8% 16,7% 22,1% 20,3% 5. Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών & πωλητές 13,2% 9,2% 8,3% 10,7% 16,6% 6. Ειδ. γεωργοί, κτηνοτρόφοι  - 1,3% 0,3% 7. Ειδικευμένοι τεχνίτες κλπ. 8,1% 2,7% 8. Χειριστές σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων 2,0% 1,4% 9. Ανειδίκευτοι εργάτες, κλπ. 3,4% 2,4% Σύνολο 100,0% Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2012, «Εκπαιδευτικές ανισότητες και μετάβαση των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας», Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 19, ΚΕΠΕ.

47 Επάγγελμα 1ης εργασίας πτυχιούχων 3β/μιας εκπαίδευσης
Πίνακας. Επάγγελμα 1ης εργασίας πτυχιούχων 3β/μιας εκπ και επ. εκπ. γονέων (δεν άλλαξαν 1η εργ.) Επάγγελμα 1ης εργασίας πτυχιούχων 3β/μιας εκπαίδευσης (δεν άλλαξαν 1η εργ.) Και οι 2 γονείς με υψηλό επ. εκπαίδευσης Πατέρας με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης Μητέρα με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης Και οι 2 γονείς με χαμηλό επ. εκπαίδευσης Άλλο 1. Μέλη βουλευομένων σωμ, ανώτ. διοικ.& διευθυντικά στελ 3,3% 3,1% 7,5% 4,7% 2. Πρόσωπα /ασκούν επιστημονικά, καλλιτεχνικά 69,7% 60,6% 45,3% 32,8% 37,4% 3. Τεχνολόγοι, τεχνικοί βοηθοί 9,9% 14,4% 18,9% 26,6% 22,3% 4. Υπάλληλοι γραφείου κλπ. 7,2% 11,3% 11,1% 11,8% 5. Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών & πωλητές 4,6% 6,9% 13,3% 13,8% 6. Ειδ. γεωργοί, κτηνοτρόφοι  - -  2,2% 0,7% 7. Ειδικευμένοι τεχνίτες κλπ. 2,5% 1,9% 4,0% 2,1% 8. Χειριστές σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων 1,3% 0,6% 1,1% 9. Ανειδίκευτοι εργάτες 0,3% 0,5% 0. Πρόσ μη δυν.να καταταγούν 2,0% 5,5% Σύνολο 100,0% Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2012, «Εκπαιδευτικές ανισότητες και μετάβαση των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας», Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 19, ΚΕΠΕ.

48 Όταν και οι 2 γονείς έχουν υψηλό επ. εκπ
Όταν και οι 2 γονείς έχουν υψηλό επ. εκπ., το 78,9% (82,9 όταν δεν άλλαξαν) των νεοεισερχόμενων πτυχ. έχει 1 θέση εργ, η οποία εντάσσεται στις 3 πρώτες επαγγ. κατηγορίες. Πατέρας: 73,8% και 78,1% Μητέρα: 66,7% και 71,7% Όσο το επίπεδο εκπαίδευση των γονέων, και των 2 ή του ενός, είναι υψηλό, τόσο καλύτερα «επιτυχαίνουν» οι νεοεισερχόμενοι στο να βρουν εργασία που να αντιστοιχεί με το επίπεδο της εκπαίδευσης τους. .

49 Άρα επιβεβαιώνεται η υπόθεση εργασίας που αναφέρεται στην επιρροή του κοινωνικού περιβάλλοντος στην ανεύρεση πιο σχετικής θέσης απασχόλησης με το επίπεδο εκπαίδευσης των νέων.

50 Μορφή απασχόλησης και ευελιξία στην αγορά εργασίας

51 Μορφή κύριας απασχόλησης Νέοι Διπλ. Μηχ. ΕΜΠ Έμπειροι Δ.Μηχ. ΕΜΠ
Μορφή κύριας απασχόλησης  Νέοι Διπλ. Μηχ. ΕΜΠ Έμπειροι Δ.Μηχ. ΕΜΠ Μηχανικοί Γαλλίας (CNISF) 1.Ελ.επαγγ.- εργοδότης 9,1% 16,1% 2,8% 2.Ελ.επαγγ.- αυτοαπασχολ. 18,4% 21,7% 1,1% 3.Ελ. επαγγ. με σύμβαση έργου σε 1 εργοδότη 27,3% 9,5% - 4.Μισθωτός στο δημόσιο 5,5% 21,9% 7,9% 5.Μισθωτός με σύμβαση αορίστου χρόνου 34,1% 29% 80,6% 6.Μισθωτός με σύμβαση ορισμένου χρόνου 5,7% 1,9% 6,2% 7.Άλλο 1,4% Σύνολο 100,0% Πηγή: ΕΜΠ 2001

52 Οι ελ. επαγγ. με σύμβαση έργου σε 1 εργοδότη = μορφή απασχόλησης τηρεί ορισμένα χαρακτηριστικά της μισθωτής εργασίας (εξαρτημένη εργασία) και του ελεύθερου επαγγέλματος (δελτίο παροχής, ασφαλιστικό ταμείο). Βασισμένη στην διπλή ταυτότητα της εργασιακής σχέσης, αποτελεί μια «υβριδική μορφή απασχόλησης» και χαρακτηρίζει μια μορφή ευελιξίας της ελληνικής αγοράς εργασίας. Συγχρόνως, η τάση σε διεθνές επίπεδο να γίνει πιο ευέλικτη και πιο ανταγωνιστική η αγορά εργασίας έχει ως συνέπεια να εμφανίζεται οριακά η κατηγορία μιας υβριδικής μορφής απασχόλησης, με τον όρο «ψευδο-ανεξάρτητης εργασίας» (false-self employment) και σε άλλες χώρες του ΟΟΣΑ, ιδιαίτερα στον κλάδο των υπηρεσιών (OECD 2000, Kessler 2000).

53 ● Επαγγελματικό προφίλ των ελ. απαγγ
● Επαγγελματικό προφίλ των ελ. απαγγ. σε 1 εργοδότη ή «οιονεί μισθωτών» και διάρθρωση της ελληνικής αγοράς εργασίας Τα χαρακτηριστικά απασχόλησης των οιονεί μισθωτών συναρτώνται με τα δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς εργασίας. -Αποτελεί την κύρια απασχόληση για το 93,3% των οιονεί μισθωτών, οι οποίοι εργάζονται συνεχώς στο πλαίσιο ενός project με τον ίδιο εργοδότη (63% των έμπειρων μηχανικών και 72% των νέων), σε αντίθεση με άλλες μορφές ευελιξίας. Οι ειδικότητες που διακρίνονται είναι οι πολιτικοί μηχανικοί (27% των νέων και 37,4% των παλαιών), οι μηχανολόγοι (12% και στα 2 δείγματα) και οι αρχιτέκτονες (15% και 10% αντίστοιχα). Η συντριπτική πλειοψηφία δεν έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές. -Σημαντικό ποσοστό των μηχανικών απασχολείται στον κλάδο των οικοδομών-κατασκευών. -Η κατηγορία των οιονεί μισθωτών εμφανίζεται στις μικρές ιδιωτικές επιχειρήσεις, με ποσοστό 63% και 77% αντίστοιχα για τους νέους και τους παλαιούς, και ειδικά στα τεχνικά-μελετητικά γραφεία.

54 ● «Οιονεί μισθωτός» = μορφή απασχόλησης που επιλέγεται ή επιβάλλεται ;
Για να απαντηθεί το παραπάνω ερώτημα η ποσοτική ανάλυση συμπληρώθηκε με μια ποιοτική ανάλυση, μέσω interviews σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού. Τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η συγκεκριμένη μορφή απασχόλησης στηρίζεται σε ένα «συμβιβασμό» από τις 2 πλευρές της αγοράς. Με άλλα λόγια αποτελεί μια διαπραγμάτευση μέσα από την οποία η κάθε πλευρά βρίσκει όφελος.

55 Μορφή κύριας απασχόλησης πτυχούχων Φ.Σ.
% κατανομή 1.Ελ.επαγγ.- εργοδότης 1,2 2.Ελ.επαγγ.- αυτοαπασχολούμενος 2,6 3.Ελ. επαγγ. με σύμβαση έργου σε 1 εργοδότη 5,0 4.Μισθωτός στο δημόσιο 13,6 5.Μισθωτός με σύμβαση αορίστου χρόνο 14,8 6.Μισθωτός με σύμβαση ορισμένου χρόνου 16,4 7.Ωρομίσθιος (σε φροντιστήρια) 34,3 8.Ιδιαίτερα μαθήματα 12,1 Σύνολο 100,0 Πηγή: Αθανασούλη-ΚΕΠΕ 2009

56 Διαγρ. Μορφή απασχόλησης των πτυχιούχων των Φ.Σ., ανά φύλο
Πηγή: Athanassouli K., 2011, “Transition professionnelle et rémunérations des jeunes littéraires grecs: une mise en évidence des stratégies par genre et des tendances des pays de l’OCDE”, Discussion Paper, no 120 KEPE.

57 Εκπαιδευτικές ανισότητες και μετάβαση
Η επέκταση της εκπαίδευσης στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ οδηγεί σε μια σταδιακή μείωση των ανισοτήτων πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Υποστηρίζεται όμως ότι τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού υπεραντιπροσωπεύονται στα πανεπιστήμια της Ελλάδας δεδομένου ότι η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση των νέων συνδέεται με το επαγγελματικό και το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονέων (Γουβιάς 2010, Σταμέλος 2012).

58 Οι δείκτες που σχετίζονται με το μορφωτικό επίπεδο των γονέων αποτελούν μια ένδειξη για το ρόλο που παίζει το «πολιτιστικό κεφάλαιο» τόσο για την πιθανότητα υλοποίησης ανώτερων σπουδών όσο και για το αντικείμενο των σπουδών (Bourdieu & Passeron, 1976, Φραγκουδάκη, 1985). Γύρω από αυτόν τον προβληματισμό, υπολογίζονται δείκτες αντιπροσώπευσης των αποφοίτων σε σχέση με τις εκπαιδευτικές επιτεύξεις των γονέων. Στοιχεία Ειδικής Έρευνας Εργατικού Δυναμικού το 2009β, για μετάβαση (15-34)

59 Διάγραμμα . Δείκτες αντιπροσώπευσης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και γονείς με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2012, «Εκπαιδευτικές ανισότητες και μετάβαση των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας», Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 19, ΚΕΠΕ.

60 Διάγραμμα. Δείκτες αντιπροσώπευσης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και γονείς με χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2012, «Εκπαιδευτικές ανισότητες και μετάβαση των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας», Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 19, ΚΕΠΕ.

61 Διάγραμμα. Δείκτες αντιπροσώπευσης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και γονείς με μέτριο εκπαιδευτικό επίπεδο ή ο ένας από τους δυο με μέτριο και ο άλλος με χαμηλό Πηγή: Αθανασούλη Κ., 2012, «Εκπαιδευτικές ανισότητες και μετάβαση των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας», Οικονομικές Εξελίξεις, αρ. 19, ΚΕΠΕ.

62 Η εξέταση των δεδομένων αποκαλύπτει ότι η επιτυχής ένταξη των νεοεισερχόμενων συνδέεται και με την εκπ. επίτευξη των γονέων. Τα παιδιά των υψηλών κοινωνικών στρωμάτων, όπως αυτό εκφράζεται από το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονέων τους, υπερ-αντιπροσωπεύονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και κυρίως στις πιο «περιζήτητες» σχολές. το πολιτιστικό κεφάλαιο των αποφοίτων παίζει καθοριστική σημασία στην εκπαιδευτική σταδιοδρομία τους. Επιπρόσθετα, εντοπίζονται και σε θέσεις εργασίας που σχετίζονται περισσότερο με τα εκπαιδευτικά τους προσόντα. Άρα έρχονται λιγότερο αντιμέτωποι με το φαινόμενο της υπερ-εκπαίδευσης.

63 Στην παρούσα φάση εντοπίζονται οι εκπαιδευτικές ανισότητες το 2009, στην αρχή της οικονομικής ύφεσης. Αν και δεν υπάρχει πιο πρόσφατη έρευνα για τη μετάβαση των νέων από την εκπαίδευση στην αγορά εργασίας, καθώς συνεχίζεται και εντείνεται η οικονομική κρίση είναι πιθανόν να έχουν επιδεινωθεί οι ανισότητες που παρατηρήθηκαν το 2009 κατά την έναρξη της κρίσης. Το ενδεχόμενο αυτό θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στο πλαίσιο της διαμόρφωσης εκπαιδευτικών και κοινωνικών πολιτικών

64 Τα συμπεράσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους αρμόδιους φορείς για τη διαμόρφωση πολιτικών απασχόλησης σε σχέση με την εκπαίδευση και την απασχόληση. Η προώθηση τέτοιου είδους προσέγγισης συμβάλλει ουσιαστικά στη καλύτερη σύζευξη μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εργασίας καθώς και στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συστημάτων για τη διασφάλιση μιας καλύτερης ποιότητας της εκπαίδευσης (Διάσκεψη της Μπολόνιας- Κλάδης 2003). Το σύστημα εκπαίδευσης κάθε χώρας προσδιορίζει την προσφορά πτυχιούχων στην αγορά εργασίας καθώς και το προφίλ των αποφοίτων. Κατά συνέπεια έχει άμεσες επιπτώσεις στην απασχόληση, στην παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα.

65 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!