Αναπαραγωγικό σύστημα

Παρουσίαση με θέμα: "Αναπαραγωγικό σύστημα"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αναπαραγωγικό σύστημα
Κεφαλαιο 12 Αναπαραγωγικό σύστημα

2 Αναπαραγωγη – αναπτυξη
Αναπαραγωγή: χαρακτηριστική λειτουργία για Επιβίωση οργανισμού Διαιώνιση είδους Προϋποθέτει την ύπαρξη 2 φύλων (αμφιγονική αναπαραγωγή) Κάθε φύλο: Αναπαραγωγικό σύστημα με ιδιαίτερα ανατομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά

3 Αναπαραγωγικο ςυςτημα του ανδρα
Δύο όρχεις – Εκφορητική οδό σπέρματος – Πέος Όρχεις Αρχή ανάπτυξής τους στην κοιλιακή κοιλότητα (εμβρυϊκή ζωή) Δύο μήνες πριν τον τοκετό  Κατεβαίνουν  Όσχεο Θερμοκρασία 34˚ C: Ιδανική για σπερματογένεση (αρχή της στην εφηβεία)

4

5 Δομη ορχεων Εσωτερικός διαχωρισμός κάθε όρχι σε λοβούς
Εσωτερικός διαχωρισμός κάθε όρχι σε λοβούς Κάθε λοβός: περιελιγμένα σπερματικά σωληνάρια Εφηβεία και μετά: Παραγωγή σπερματοζωαρίων από κυττ. τοιχωμάτων σπερμ. σωληναρ. Ωρίμανση σπερ/ρίων και αποθήκευση  Επιδιδυμίδα: σφιχτά περιελιγμένος σωλήνας στο πίσω μέρος κάθε όρχεως)

6 Σπερματικος πορος - πεος
Ένωση κάθε επιδιδυμίδας με σπερματικό πόρο  Κοιλιακή κοιλότητα & ένωση με ουρήθρα Ουρήθρα: μέσα από προστάτη  βάλανο Προστάτης, δύο βολβουρηθραίοι αδένες & σπερματοδόχος κύστη: Έκκριση ουσιών Ουσίες αυτές + Σπερματοζωάρια: Σπέρμα Πέος Τρία (3) σηραγγώδη σώματα (ερωτική διέγερση: γεμίζουν με αίμα  στύση) Περιβάλλονται από δέρμα: πόσθη Τμήμα πόσθης που περιβάλλει τη βάλανο: Ακροποσθία (στενό άνοιγμα περιτομή)

7 τεςτοςτερονη Όρχεις: Μεικτοί αδένες (εξωκ: σπερματοζωάρια – ενδοκ: αντρικές ορμόνες) Τεστοστερόνη Σημαντικότερη ορμόνη  Φυσιολογική ανάπτυξη & λειτουργία γεννητικών οργάνων Έκκριση τεστ/νης αυξάνεται στο 13ο – 15ο έτος (εφηβεία) Συμβολή σε τελική διαμόρφωση πέους, ωρίμανση όρχεων, παραγωγή σπέρματος Υπεύθυνη για δευτερογενή χαρακτηριστικά φύλου: γένια, τριχοφυΐα σε μασχάλες – γεννητικά όργανα, μεγαλύτερη ανάπτυξη μυών, επιμήκυνση φωνητικών χορδών.

8 Αναπαραγωγικο ςυςτημα της γυναικας
Δύο ωοθήκες Δύο ωαγωγοί (σάλπιγγες) Μήτρα Κόλπος Εξωτερικά γεννητικά όργανα (αιδοίο: εφηβαίο, μεγάλα – μικρά χείλη, κλειτορίδα)

9 Ωοθήκες: σχήμα αμύγδαλου – μία σε κάθε πλευρά στο πάνω μέρος της λεκάνης
Ωαγωγοί: εκτείνονται από ωοθήκες  μήτρα Μήτρα: όργανο με σχήμα και μέγεθος ανεστραμμένου αχλαδιού – παχιά τοιχώματα από μυϊκό ιστό – εσωτερική κάλυψη από βλεννογόνο (ενδομήτριο) Κάτω μέρος μήτρας καταλήγει στον κόλπο

10 Οιςτρογονα - προγεςτερονη
Εφηβεία (11ο με 13ο έτος): παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης από ωοθήκες – ορμόνες με σημαντικό ρόλο στον εμμηνορυσιακό κύκλο & προκαλούν την ανάπτυξη του στήθους Οιστρογόνα: υπεύθυνα για την ανάπτυξη των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου όπως αναπτυγμένη λεκάνη, συσσώρευση υποδόριου λίπους  καμπύλες γυναικείου σώματος Ωοθήκες: μεικτοί αδένες Εξωκρινής μοίρα: ωάρια Ενδοκρινής: οιστρογόνα – προγεστερόνη [ανάγνωση εμμηνορυσιακού κύκλου]

11 ςπερματογενεςη 13 ετών: διέγερση των όρχεων από τεστοστερόνη για παραγωγή σπερματοζωαρίων Περιφέρεια σπερματικών σωληναρίων: σπερματογόνια (πρόδρομα γεννητικά κύτταρα) Σπερματογόνια: κύτταρα με 46 χρωμοσώματα  Μιτωτική διαίρεση  Σπερματοκύτταρα (46 χρωμοσώματα) Μειωτική διαίρεση σπερματοκυττάρων  Σπερματίδες (23 χρωμοσώματα)  Διαδοχικές μεταβολές (απώλεια μέρους κυτταροπλάσματος + δημιουργία μαστιοουράς)  Σπερματοζωάρια

12 Κεφαλή: απλοειδής πυρήνας + ένζυμα για διείσδυση στο ωάριο
Ενδιάμεσο σώμα: πολλά μιτοχόνδρια  ενέργεια για μετακίνησή του, που πραγματοποιείται με τη … Μαστιγιοουρά ή, απλά, Ουρά του.

13 ωογενεςη Ωογόνια: πρόδρομα γεννητικά κύτταρα γυναίκας (μιτωτική διαίρεσή τους κατά την εμβρυϊκή ζωή)  Αύξησή τους σε μέγεθος με συσσώρευση θρεπτικών ουσιών (λέκιθος)  Ωοκύτταρα (με 46 χρωμοσώματα) 1 ωοκύτταρο σε 1 ωοθυλάκιο (έτσι για πολλά έτη) Εφηβεία και μετά, κάθε 28 μέρες: ανάπτυξη 1 ωοθυλακίου εναλλάξ από κάθε ωοθήκη  Κάθε ωοκύτταρο ωριμάζει και μπαίνει στη 1η μειωτική διαίρεση  1 μικρό πολικό σωμάτιο και 1 ωοκύτταρο 2ης τάξης Διαίρεση του τελευταίου  1 μικρό πολικό σωμάτιο και 1 μεγάλο ωάριο (23 χρωμοσώματα) Ωάριο: απαραίτητη λέκιθο για ανάπτυξη ζυγωτού τις πρώτες μέρες

14

15 Γονιμοποιηςη (1) Ερωτική διέγερση άντρα: διαστολή αρτηριών πέους + Γέμισμα σηραγγωδών σωμάτων με αίμα  Στύση πέους Ερωτική διέγερση γυναίκας: υγραίνεται ο κόλπος – οι μύες του χαλαρώνουν  διευκόλυνση της εισόδου του πέους Κορύφωση  Οργασμός Οργασμός άντρα: ρυθμικές συσπάσεις λείων μυών γύρω από εκφορητική οδό (σπέρματος)  ώθηση σπέρματος προς τα έξω (εκσπερμάτωση)  (!!) σπερματοζωάρια στον κόλπο  μήτρα  ωαγωγούς Ωάριο στους ωαγωγούς + Σπερματοζωάριο: Γονιμοποίηση

16

17 Γονιμοποιηςη (2) Κεφαλή μόνο ενός (1) σπερματοζωαρίου εισέρχεται στο ωάριο (ειδικά ένζυμα)  Αλλαγές στο ωάριο – Παρεμπόδιση εισόδου άλλων σπερματοζωαρίων Απότομη αύξηση ρυθμού κυτταρικής αναπνοής Σύντηξη δύο απλοειδών γαμετικών κυττάρων (με 23 χρωμοσώματα το καθένα)  Ζυγωτό (διπλοειδές κύτταρο με 46 χρωμοσώματα) Μείωση: μηχανισμός διαίρεσης κυττάρων που μειώνει κατά τον ήμισυ τον αρχικό αριθμό χρωμοσωμάτων (1 διπλοειδές κύτ.  2 απλοειδή κύτταρα) Γονιμοποίηση: σύντηξη 2 απλοειδών κυττάρων

18 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ Δεύτερο τρίμηνο
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ Δεύτερο τρίμηνο Μαλλιά, φρύδια, βλεφαρίδες, νύχια εμβρύου Αντικατάσταση χόνδρινου σκελετού από οστίτη Θηλάζει δάκτυλό του, ουρεί στον αμνιακό σάκο, κλωτσάει. Αρχή 5ου μήνα 450 gr – 20 cm Σχηματισμός δέρματος – ρυτιδωμένο λόγω έλλειψης λίπους – προοδευτικά ροζ – αίμα στα αγγεία του από ήπαρ Τέλος δεύτερου τριμήνου: 640 gr – 25 cm – αρχίζει να κλωτσάει

19 Τρίτο (και τελευταίο) τρίμηνο
Ανάπτυξη και τελειοποίηση οργάνων Στιβάδα λίπους κάτω από το δέρμα Ωρίμανση πεπτικού συστήματος και πνευμόνων (στο τέλος) 265 μέρες μετά τη γονιμοποίηση  Βρέφος έτοιμο να γεννηθεί

20 ΤΟΚΕΤΟΣ 3 ΣΤΑΔΙΑ Διαστολή στομίου του τραχήλου της μήτρας Γέννηση
3 ΣΤΑΔΙΑ Διαστολή στομίου του τραχήλου της μήτρας Γέννηση Αποβολή πλακούντα + Εξωεμβρυϊκών μεμβρανών Στάδιο 1 Ελαφριές περιοδικές συσπάσεις και πόνοι στο κατώτερο τμήμα της κοιλιάς Συστολή μήτρας κάθε 10 – 20 λεπτά Συσπάσεις εντονότερες και συχνότερες στο τέλος του σταδίου – πίεση στο στόμιο του τραχήλου  μεγαλύτερη διαστολή Ενδεχόμενη ρήξη αμνιακού σάκου («σπάσιμο νερών»)

21 ΣΤΑΔΙΟ 2 Συσπάσεις κάθε 1 – 2 λεπτά – έντονη επιθυμία γυναίκας να σπρώξει (Φυσιολογικά) Προβολή πρώτα του κεφαλιού – σε κάθε σύσπαση όλο και περισσότερο Ο ένας ώμος – μετά ο άλλος Έξοδος υπόλοιπου σώματος εύκολη Κανονική αναπνοή νεογνού («πρώτο κλάμα» νεογνού) – δέσιμο και κόψιμο ομφάλιου λώρου από ιατρό ΣΤΑΔΙΟ 3 Σύσπαση πλακούντα  Αποκόλληση πλακούντα (φυσιολογικό – μη φυσιολογικό: πριν τον τοκετό) Εξώθηση πλακούντα: τέλος τοκετού

22 ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΚΥΗΣΗ Ωρίμανση 1 ωαρίου από κάθε ωοθήκη (εναλλάξ κάθε μήνα)  1 βρέφος ανά τοκετό (συνήθως) Όμως … και δίδυμα – τρίδυμα – τετράδυμα … Διζυγωτικά (ή διωικά) δίδυμα: από διαφορετικά ωάρια  γονιμοποίηση  2 διαφορ. ζυγωτά  2 διαφορετικά άτομα σαν συνηθισμένα αδέλφια (ίσως και διαφορετικού φύλου) Δύσκολη τεκνοποίηση?  Χορήγηση ορμονών για πολλαπλή ωοθυλακιορρηξία  Πολλαπλές κυήσεις Μονοζυγωτικά (ή μονοωικά) δίδυμα: από 1 μοναδικό ωάριο  καταπληκτική ομοιότητα & ίδιο φύλο (3 διαφορετικές περιπτώσεις γι’ αυτό – ανάγνωση παραθέματος)

23 ΔΙΔΥΜΑΚΙΑ…

24 ΥΓΕΙΑ ΜΗΤΕΡΑΣ - ΕΜΒΡΥΟΥ
ΥΓΕΙΑ ΜΗΤΕΡΑΣ - ΕΜΒΡΥΟΥ Σωστή ανάπτυξη εμβρύου: παράγοντες τόσο α. περιβαλλοντικοί όσο και β. κληρονομικοί. Περιβαλλοντικοί Χημικές ουσίες: εντομοκτόνα ή φάρμακα  ανωμαλίες στο έμβρυο (θαλιδομίδη: χαρακτηριστικές παραμορφώσεις των άκρων) – παράγωγα της βιτ. Α.  αποβολές ή βλάβες) Παθογόνοι μικροοργανισμοί: ιοί  διαπερνούν πλακούντα + προσβάλλον έμβρυο (ιός ερυθράς στους πρώτους μήνες κύησης  σοβαρές βλάβες στα σχηματιζόμενα όργανα π.χ. κώφωση, καταρράκτη) Τρόπος ζωής εγκύου

25 Τροπος ζωης εγκυου Αποφυγή καπνίσματος από έγκυο (CO και άλλες ουσίες επιβλαβείς για το έμβρυο – νεογνά καπνιστών: μειωμένο βάρος + σπασμοί) Υπερβολική κατανάλωση καφέ + οινοπνεύματος – χρήση ναρκωτικών  Προβλήματα στη φυσιολογική ανάπτυξη εμβρύου Αποφυγή ακτινογραφιών (ακτίνες Χ προκαλούν μεταλλάξεις) Ισορροπημένη διατροφή μητέρας απαραίτητη: Ανάπτυξη εμβρύου και Υγιής μητέρα – Προβλήματα σε οστά + δόντια φυσιολογικά (άντληση αλάτων από οργανισμό  τροφοδότηση εμβρύου)

26 κληρονομικοτητα Έλεγχος μελλοντικών γονέων  αποφυγή γέννησης παιδιού με κληρονομική ασθένεια Γνωστές ασθένειες: μεσογειακή αναιμία, δρεπανοκυτταρική αναιμία, σύνδρομο Down κ.α. Γενετική συμβουλή: σε περίπτωση οικογενειακών ανωμαλιών στην οικογένεια ή σχετικά μεγάλη ηλικία μητέρας Μεγάλη ηλικία  αυξημένες πιθανότητες γέννησης παιδιού με σύνδρομο Down

27 ΘΗΛΑΣΜΟΣ Μαστός: Σχήμα ημισφαιρικό
Περιμαστικό λίπος – μαστικός αδένας με 15 – 25 λοβούς Κέντρο μαστού: θηλή – περιβάλλεται από θηλαία άλω – σε αυτή εκβάλλουν οι γαλακτοφόροι πόροι των λοβών Εγκυμοσύνη: αύξηση λοβών σε αριθμό και μέγεθος.

28 Προλακτινη – ωκυτοκινη - προληψη
Αμέσως μετά τον τοκετό: παραγωγή προλακτίνης από υπόφυση σε μεγαλύτερα ποσά  διαδικασία παραγωγής γάλακτος Μωρό θηλάζει  ερεθισμός νευρικών απολήξεων στη θηλαία άλω  νευρικές ώσεις στον υποθάλαμο (νομίζατε πως είχατε ξεμπερδέψει με το νευρικό;)  διέγερση υπόφυσης για έκκριση ωκυτοκίνης  σύσπαση λοβών για έκκριση γάλακτος από γαλακτοφόρους πόρους στη θηλή Όσο περισσότερο θηλάζει το νεογνό, τόσο περισσότερη ωκυτοκίνη εκκρίνεται. Όγκοι (καλοήθεις – κακοήθεις) στο μαστό: Τακτική αυτοεξέταση μαστών – Περιοδική μαστογραφία (άνω των 40) – Τεστ Παπ

29 ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ

30 ΣΤΕΙΡΟΤΗΤΑ Αντρική Γυναικεία
Ανεπαρκή παραγωγή σπερματοζωαρίων ή παραγωγή μεγάλου αριθμού ανεπαρκών σπερμ. Αίτια: ακτινοβολίες, υψηλή θερμοκρασία στους όρχεις, χημικές ενώσεις, διάφορες ασθένειες (π.χ. παρωτίτιδα: μειωμένη ικανότητα παραγωγής σπερματοζωαρίων) Γυναικεία Ανεπάρκεια παραγωγής ωαρίων ή / και απόφραξη σαλπίγγων Χειρουργική ή φαρμακευτική αντιμετώπιση γυναικείας στειρότητας Χορήγηση ορμονών  Πολλαπλή ωοθυλακιορρηξία  Πολλαπλή κύηση

31 Τεχνητη γονιμοποιηςη Ορμονική διέγερση ωοθηκών για παραγωγή πολλών ωαρίων Αφαίρεση ωαρίων – γονιμοποίηση σε δοκιμαστικό σωλήνα (και όχι μόνο… βλ. εικόνα) Τοποθέτηση ωαρίου στη μήτρα – φυσιολογική κύηση

32 ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ Μέθοδοι Αντισύλληψης: Φυσικές
ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ Μέθοδοι Αντισύλληψης: Φυσικές Διακεκομμένη συνουσία: πιο απλή και αναξιόπιστη μέθοδος, γιατί σταγόνες σπέρματος διαφεύγουν πριν την εκσπερμάτωση Ημερολογιακή μέθοδος: φυσιολογική ωοθυλακιορρηξία μόνο μία φορά το μήνα και γαμέτες ζουν μέχρι 3 μέρες – όμως διακυμάνσεις στην έμμηνο ρύση Μηχανικές Ορμονικές Χειρουργικές Αποχή

33 ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ Διάφραγμα Αυχενικό κάλυμμα
Προφυλακτικό (ανδρικό – γυναικείο) Ενδομήτριες συσκευές (σπιράλ)  αποτρέπουν την εμφύτευση στη μήτρα ενός γονιμοποιημένου ωαρίου, όμως ενδεχόμενη φλεγμονή σαλπίγγων (αποφυγή σε νεαρές γυναίκες) 1-3 : παρεμπόδιση εισόδου σπερματοζωαρίων στον κόλπο 1, 2, 4: τοποθέτηση από γυναικολόγο (ίσως γι’ αυτό και χρησιμοποιούνται λιγότερο;)

34 ΧΗΜΙΚΕΣ – ΟΡΜΟΝΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Σπερματοκτόνα (αφρός, κρέμα ή ζελέ): στον κόλπο πριν τη συνουσία – σε συνδυασμό με μηχανικές μεθόδους Αντισυλληπτικά χάπια: συνθετικές ορμόνες (οιστρογόνα ή / και προγεστερόνη)  Διακοπή ωοθυλακιορρηξίας & Αποτροπή εμφύτευσης ωαρίου (βλ. προηγούμενη διαφάνεια) Χάπι της επόμενης ημέρας ΌΧΙ ΑΛΟΓΙΣΤΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΩΝ – ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΙΑΤΡΟΥ

35 ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ - ΑΦΡΟΔΙΣΙΑ
Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ ή STDs: Sexually Transmitted Diseases) Συμπτώματα: Πόνος ή ερεθισμός στη γενετική περιοχή Τσούξιμο κατά την ούρηση Διογκωμένοι αδένες Μη φυσιολογικά εκκρίματα από τον κόλπο ή το πέος Πληγές – Φουσκάλες στη γενετική περιοχή ή/και στο στόμα Άμεση ιατρική συμβουλή – Έγκαιρη θεραπεία Διαφορετικά: Κίνδυνος βλάβης αναπαραγωγικών οργάνων - επιπλοκών

36 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΜΝ Εκτός του θανατηφόρου AIDS, όλα τα αφροδίσια αντιμετωπίζονται σχετικά εύκολα στα αρχικά τους στάδια Μη έγκαιρη αντιμετώπισή τους  σοβαρές επιπλοκές Αποχή και πιστή μονογαμική σχέση: σίγουρες λύσεις ενάντια στα αφροδίσια Προφυλακτικό: Αντισυλληπτικό + Μείωση σε πολύ μεγάλο βαθμό της πιθανότητας μετάδοσης αφροδίσιων νοσημάτων Ανάγνωση παραθεμάτων σχετικών με ΣΜΝ (τρεις σελίδες)

37 http://www.authorstream.com/Presentation/Hari nho84-1304466-12/