ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ

Παρουσίαση με θέμα: "ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ
Γιάννης Μαλογιάννης Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπευτής Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

2 Βασικοί στόχοι ΓΣΘ στη Σχιζοφρένεια
Εναλλακτικές ερμηνείες σχιζοφρενικών συμπτωμάτων Ελάττωση της επίδρασης των θετικών και αρνητικών συμπτωμάτων Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

3 Βασικά βήματα μιας παρέμβασης
Θεραπευτική σχέση Εκτίμηση και διατύπωση της περίπτωσης Ψυχοεκπαίδευση και αποκαταστροφοποίηση Θετικά συμπτώματα Αρνητικά συμπτώματα Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

4 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Θεραπευτική Σχέση Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

5 Βασικές Θεραπευτικές δεξιότητες
Ενσυναίσθηση – (empathy) Ζεστασιά και θετική αντιμετώπιση Γνησιότητα και ειλικρίνεια Κατανόηση και αποδοχή ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

6 Θέματα που αφορούν το θεραπευτή
Πως ο θεραπευτής βλέπει : Τους ασθενείς με σχιζοφρενική διαταραχή Τη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική θεραπεία (ΓΣΘ) Τη χρήση της ΓΣΘ στη σχιζοφρενική διαταραχή Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

7 Μύθοι και Προκαταλήψεις για τη σχιζοφρένεια
Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια είναι βίαιοι και επικίνδυνοι Κανείς δε θεραπεύεται από σχιζοφρένεια Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια πρέπει να κλείνονται στο ψυχιατρείο Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια έχουν νοητική υστέρηση Για την σχιζοφρένεια φταίει η οικογένεια Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

8 Ο φόβος και η αμηχανία του θεραπευτή μπροστά στον σχιζοφρενή…
Εμφάνιση και συμπεριφορά ασθενούς Παραμέληση, απομόνωση, δυσκολία στην επικοινωνία και στη διαπροσωπική επαφή Συναίσθημα ασθενούς Άγχος, φόβο,ανασφάλεια, επιπέδωση, απροθυμία Σκέψεις ασθενούς Διαταραχές στη στη δομή, στη ροή, στο περιεχόμενο, έλλειψη εναισθησίας Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

9 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Η ανάγκη καλής γνώσης της φύσης της νόσου και η ύπαρξη επαρκούς εμπειρίας από πλευράς θεραπευτή Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

10 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Κι από τότε που θρηνώ Το ξανθό και γαλανό Και ουράνιο φως μου Μετεβλήθη εντός μου Και ο ρυθμός του κόσμου… Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

11 Σκέψεις του θεραπευτή για την ΓΣΘ στη σχιζοφρένεια
Η σχιζοφρένεια είναι μια βιολογική νόσος, η ψυχοθεραπεία δε βοηθάει Δεν είναι δυνατή η επίτευξη θεραπευτικής σχέσης με σχιζοφρενή ασθενή Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

12 Χρήσιμα (απαραίτητα!) στοιχεία στη θεραπεία και στη συνεδρία
Χρήση κατάλληλης γλώσσας (απλή, κατανοητή, αντίστοιχη επιπέδου εκπαίδευσης) Έλεγχος κοινής κατανόησης Τοποθέτηση απλών στόχων (π.χ. παροχή βοήθειας, κοινή κατανόηση, μείωση χρόνου νοσηλείας, υποστήριξη του ασθενούς, μείωση φαρμακευτικής αγωγής) Παροχή υποστήριξης, ελπίδας και ενίσχυσης. Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

13 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Ύφος συζήτησης και όχι ερωταποκρίσεων Διατήρηση ροής της συζήτησης Επιμονή αλλά και «υποχώρηση» σε αύξηση του άγχους – επακόλουθη παροχή υποστήριξης Συνεδρία – ευχάριστη εμπειρία Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

14 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Η «φιλική σχέση» Συζήτηση ουδέτερων θεμάτων σε «φιλικό πλαίσιο» Απουσία χρήσης θεραπευτικών τεχνικών Απουσία αντιπαράθεσης Υποστήριξη Αποδοχή Ενσυναίσθηση Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

15 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Αποτελεσματική παρέμβαση Αποτέλεσμα που φαίνεται να μην έχει διάρκεια Πολύτιμη σε συνδυασμό με την ΓΣΘ Εντάσσεται στο πλαίσιο της καλλιέργειας θεραπευτικής σχέσης Πολύ χρήσιμη ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου η θεραπευτική συνεργασία εμφάνισε δυσκολίες Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

16 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Αποφυγή κάθε αντιπαράθεσης ή επιχειρηματολογίας κατά των ψυχωσικών εμπειριών του ασθενούς Μη υιοθέτηση της ψυχωσικής εμπειρίας Αποδοχή βιώματος, διερεύνηση Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

17 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Μια μυστική οργάνωση κατασκοπεύει το σπίτι μου Είσαι πράγματι πολύ αναστατωμένος, κάτι πρέπει να συμβαίνει Δεν μπορεί να συμβαίνουν αυτά τα πράγματα. Μπορεί να έχεις δίκιο, ας δούμε τι γίνεται. Πες μου περισσότερα για αυτό και πως μπορούμε να δούμε τι πραγματικά συμβαίνει. Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

18 Εκτίμηση και Διατύπωση Περίπτωσης
Εκτίμηση και Διατύπωση Περίπτωσης Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

19 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Στόχοι Κατανόηση της ιστορίας του ασθενούς και των παρόντων προβλημάτων Διατύπωσης της περίπτωσης του ασθενούς (Case formulation) Stress - Ευαλωτότητα μοντέλο Καθορισμός του τρόπου παρέμβασης Σημείο εκκίνησης και εκτίμηση της πορείας Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

20 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Λήψη Ιστορικού Τρόπος παραπομπής Λόγος παραπομπής Παρούσα ψυχική κατάσταση Ψυχιατρικό Ιστορικό Λεπτομερής διερεύνηση έναρξης του προβλήματος Ατομικό Ιστορικό Οικογενειακό Ιστορικό Κοινωνικά προβλήματα Σωματικά προβλήματα Χρήση ουσιών Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

21 Κατανόηση και περιγραφή :
Παραγόντων ευαλωτότητας (οικογενειακό ιστορικό, χαρακτηριστικά προσωπικότητας) Εκλυτικών παραγόντων (πρώτο επεισόδιο, παρούσα φάση) Παραγόντων συντήρησης της συμπτωματολογίας Παραγόντων που έχουν τυχόν προφυλακτικό χαρακτήρα Σκέψεων, επακόλουθων συναισθημάτων και επακόλουθων συμπεριφορών (σχετικών με την συμπτωματολογία) Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

22 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Κλινικό Παράδειγμα Σταμάτης, ηλικίας 19 ετών, πρωτοετής φοιτητής ΑΕΙ. Από διμήνου βαθμιαία επιδεινούμενη συγκέντρωση, τις τελευταίες μέρες διαταραχές ύπνου ιδέες παρακολούθησης και σχολιασμού από συμφοιτητές του, ακουστικές ψευδαισθήσεις υβριστικού περιεχομένου. Από το ιστορικό περιγράφεται ως ένα πολύ ήσυχο και κλειστό παιδί χωρίς φίλους και παρέες. Μεγάλωσε σε κάποιο ορεινό χωριό, μοναδικό παιδί της οικογένειας γονείς γεωργοί, οικογένεια χαμηλού μορφωτικού και κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. Από το οικογενειακό ιστορικό αδερφός μητέρας με σχιζοφρενική διαταραχή Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

23 Ψυχοεκπαίδευση και Αποκαταστροφοποίηση (Normalization)
Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

24 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Ενημέρωση και εκπαίδευση για τη φύση της νόσου Επεξήγηση του μοντέλου stress – ευαλωτότητα Αποκαταστροφοποίηση Κοινή συζήτηση της Διατύπωσης της περίπτωσης Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

25 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Στόχοι Ελάττωση του φόβου της «τρέλας» Βελτίωση αυτοεκτίμησης Ελάττωση απομόνωσης Καταπολέμηση στίγματος Θεραπευτική συμμαχία Διερεύνηση εναλλακτικών εξηγήσεων για το παραλήρημα και τις ψευδαισθήσεις Ελάττωση του stress Βελτίωση της πορείας της νόσου Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

26 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Αποκαταστροφοποίηση και εμφάνιση ψυχωτικών συμπτωμάτων σε κοινές μη σχιζοφρενικές καταστάσεις Υπναγωγικές και υπνοπομπικές ψευδαισθήσεις Αισθητηριακή αποστέρηση Ακραίος κίνδυνος, μετατραυματικό stress Πένθος Ιδέες συσχέτισης, ή παρανοϊκός ιδεασμός στην καθημερινή ζωή Πολιτισμικό υπόβαθρο (μάγια, τηλεπάθεια, παραψυχολογία και μεταφυσική) Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

27 Παραληρηματικές Ιδέες
Διερεύνηση περιεχομένου του παραληρήματος Ενδείξεις που το υποστηρίζουν Συζήτηση για αυτές τις ενδείξεις Ειλικρινής Χωρίς φόβο ότι θα ενισχυθεί το παραλήρημα Πιθανώς να υπάρχουν στοιχεία από την καθημερινή ζωή που υποστηρίζουν το παραλήρημα Άλλες πιθανές καταστάσεις που ενισχύουν το παραλήρημα Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

28 Σκεφτείτε για παράδειγμα….
Έναν ασθενή που πιστεύει ότι τον παρακολούθουν και που επίσης ακούει στις ειδήσεις για τις υποκλοπές κινητής τηλεφωνίας ή βλέπει …’’big brother” Επίσης ένας παρανοϊκός ασθενής που αποφεύγει τους γνωστούς, οι οποίοι με τη σειρά τους τον βλέπουν με επιφύλαξη! Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

29 Η συζήτηση αυτών των θεμάτων :
θεμελιώνει τη θεραπευτική συμμαχία Ενισχύει την εμπιστοσύνη του ασθενούς Ανοίγει το δρόμο για την περαιτέρω διερεύνηση των παραληρητικών ιδεών και την μελλοντική ανεύρεση πιθανών εναλλακτικών υποθέσεων Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

30 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Η ανάδειξη κάθε πιθανής ασυνέπειας του παραληρήματος γίνεται με μεγάλη προσοχή αποφεύγοντας κάθε αντιπαράθεση Σωκρατικές ερωτήσεις Εμπειρικός έλεγχος (Reality testing) Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

31 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Με παρακολουθούν παντού; Πότε συνήθως παρακολουθούν κάποιους ανθρώπους; Όταν θέλουν να του κάνουν κακό ή να τους φοβίσουν; Και συνήθως ποιους ανθρώπους παρακολουθούν και θέλουν να τους φοβίσουν; Αυτούς που είναι αδύναμοι; Και εσύ είσαι αδύναμος; Πάντα ήμουν αδύναμος και μόνος από το σχολείο δεν είχα φίλους; Μπορεί αυτή η αίσθηση που είχες πάντα ότι ήσουν αδύναμος να σε φοβίζει και τώρα και να δημιουργεί την εντύπωση ότι κάποιοι θέλουν το κακό σου. Σημασία έχει να δούμε αν αυτό συμβαίνει στα αλήθεια ή είναι μια αίσθηση και ένας φόβος που έχεις. Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

32 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Εμπειρικός έλεγος Μορφή άσκησης Καταγραφή Συμφωνία και συνεργασία Ανάλυση ευρημάτων Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

33 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Ανθεκτικό Παραλήρημα Δεν πιέζουμε όταν δημιουργείται ένταση Ανασκοπούμε τα θέματα που έχουν προκύψει Εξετάζουμε λόγους ύπαρξης του παραληρήματος Π.χ. νόημα ύπαρξης, αυτοεκτίμηση, αντιμετώπιση διαπροσωπικών προβλημάτων, προφύλαξη από αγχογόνες συνθήκες κλπ. Ακολουθούμε και διερευνούμε τη λογική του παραληρήματος Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

34 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Έχω αναλάβει την εκπλήρωση μιας μεγάλης αποστολής από τον Χριστό Τι είδους αποστολή; Την διάδοση του Λόγου του στους αμαρτωλούς; Και τι σημαίνει αυτό για εσένα προσωπικά; Όλα τα στραβά του παρελθόντος θα διορθωθούν Και γιατί αυτό είναι τόσο σημαντικό για εσένα; Γιατί πάντα ήμουν ένα αδύναμο παιδί που με χτυπούσαν στο σχολείο...... Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

35 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Ο προηγούμενος ασθενής εμφάνισε παραληρηματικές ιδέες έπειτα από την απόλυσή του από την εργασία του την οποία θεώρησε ένα άδικο γεγονός. Ο ασθενής αυτός είχε σχιζοτυπικά χαρακτηριστικά, ήταν ένα κλειστό παιδί και είχε υποστεί την άσχημη συμπεριφορά των συμμαθητών του και πιθανή σεξουαλική κακοποίηση. Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

36 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Τελικά στόχος της θεραπευτικής παρέμβασης δεν είναι να αποδεχτεί ο ασθενής ότι τα συμπτώματά του είναι αποτέλεσμα μιας ψυχικής νόσου Αλλά να ελαττωθεί το βάρος, η πίεση που δέχεται από αυτά και ακόμα και η έντασή τους. Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

37 Ακουστικές Ψευδαισθήσεις
Πλήρης καθορισμός της φύσης τους (πόσες, ποιες, από πού, τι λένε) Πότε κινητοποιούνται – εκλυτικοί παράγοντες Συναισθηματική αντίδραση και επακόλουθες συμπεριφορές Η μοναδικότητα της εμπειρίας (άλλοι δεν τις ακούν) Σκέψεις για την προέλευσή τους Γιατί οι άλλοι δεν τις ακούν Από πού προέρχονται, πως εξηγούνται Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

38 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Στόχος η εισαγωγή της πιθανότητας να είναι παράγωγα του μυαλού του – οι ίδιες οι δικές του σκέψεις. Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

39 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Αποκαταστροφοποίηση Υπναγωγικές, υπνοπομπικές Αισθητηριακή αποστέρηση Τραύμα Όνειρα (αίσθηση ότι άλλοι μας μιλάνε) Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

40 Εμπειρικός έλεγχος (Reality testing)
Συμφωνία και συνεργασία Να ρωτήσει κάποιον τρίτο αν τις ακούει Αναζήτηση εναλλακτικών ερμηνειών Μπορεί να απευθύνονται μόνο σε αυτόν Μπορεί να είναι δημιούργημα του μυαλού του Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

41 Στρατηγικές Διαχείρισης
Γνωσιακός και Συμπεριφορικός έλεγχος γυμναστική, περίπατος, ακρόαση μουσικής, χαλάρωση, «άσε τη φωνή να υπάρχει και χαλάρωσε», απόσπαση της προσοχής σε μία δραστηριότητα Απάντηση στη φωνή - διάλογος Αποστασιοποίηση, αποκαταστροφοποίηση, (μεταγνωσιακή προσέγγιση) π.χ. «ήρθαν πάλι τα γνωστά ψυχωσικά συμπτώματα» Επικοινωνία του προβλήματος Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

42 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
Ερωτήσεις ? Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)

43 Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ Ιωάννης Μαλογιάννης, MD, PhD(cand.)