Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

…….έτσι σαν παραμύθι Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ.

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "…….έτσι σαν παραμύθι Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 …….έτσι σαν παραμύθι Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Σκόπελος στους Αρχαίους Χρόνους ονομάζονταν“Πεπάρηθος”. Οι πρώτοι τις κάτοικοι ήταν Κρήτες από την Κνωσό κατά την μυθολογία. Αρχηγός των Κρητών ήταν ο Στάφυλος, γιός του Θησέα και της Αριάδνης. Η Σκόπελος συμμετείχε σε όλους τους πολέμους και ήταν αποικία των Αθηνών.Το πολίτευμα του νησιού ήταν Δημοκρατικό. Το νησί συμμετείχε και σε Ελληνικούς Αθλητικούς Αγώνες. Ο Αγνώντας, ένας αθλητής της Πεπαρήθου το 569π.Χ είχε κερδίσει στους αγώνες δρόμου και προς τιμήν του, ο σημερινός κόλπος του Αγνώντα πήρε το όνομα του.

3 Η Πεπάρηθος είχε σημαντικές αρχαίες πόλεις όπως η Κνωσσός, ο Πάνορμος και η Σελινούς. Σήμερα ένα μεγάλο τμήμα του Κάστρου στον Πάνορμο σώζεται. Η Κνωσσός μετονομάστηκε σε Γλώσσα. Στους Βυζαντινούς Χρόνους χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας. Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας ήταν τμήμα του δουκάτου της Νάξου, αργότερα όμως την κατέλαβε ο Λικάριος, που υπηρετούσε τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο. Από τότε παρέμεινε ελληνική έως το 1453,για να περάσει έπειτα στην κυριαρχία των Βενετσιάνων

4 Η Πεπάρηθος είχε σημαντικές αρχαίες πόλεις όπως η Κνωσσός, ο Πάνορμος και η Σελινούς. Σήμερα ένα μεγάλο τμήμα του Κάστρου στον Πάνορμο σώζεται. Η Κνωσσός μετονομάστηκε σε Γλώσσα. Στους Βυζαντινούς Χρόνους χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας. Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας ήταν τμήμα του δουκάτου της Νάξου, αργότερα όμως την κατέλαβε ο Λικάριος, που υπηρετούσε τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο. Από τότε παρέμεινε ελληνική έως το 1453,για να περάσει έπειτα στην κυριαρχία των Βενετσιάνων. Καταφύγιο των πειρατών οι πολλοί όρμοι της. Το 1538 ο Τούρκος ναύαρχος Χαιρεδίν Μπαρμπαρόσα κατέλαβε το νησί και έσφαξε τους κατοίκους του. Ξένοι περιηγητές, που επισκέφτηκαν το νησί κατά τον 16ο αι. Αφηγούνται πως ήταν ακατοίκητο. Αργότερα αποικίστηκε και πάλι αλλά γνώρισε πολλές επιδρομές πειρατών.

5 Στην προεπαναστατική Ελλάδα, αποτέλεσε το λημέρι των αγωνιστών Νικοτσάρα και Γιάννη Σταθά. Ενσωματώθηκε επίσημα στην Ελλάδα, μαζί με τις υπόλοιπες Σποράδες, Η ανεξαρτησία της Ελλάδας κηρύχθηκε το 1830 με το πρωτόκολλο του Λονδίνου και τα όρια του νέου Ελληνικού Κράτους χαράχτηκαν δύο χρόνια αργότερα με την συνδιάσκεψη του Λονδίνου. Στα όρια του περιελήφθησαν και οι Βόρειες Σποράδες όπου τελείωναν τα βόρεια σύνορα του νεοσύστατου κράτους. Στους Βαλκανικούς Αγώνες και στη Μικρασιατική εκστρατεία που ακολούθησε και που κατέληξε σε τραγωδία, η Γλώσσα και γενικότερα η περιοχή με τα στρατευμένα παιδιά της, υπήρξε παρούσα και κατέθεσε το δικό της φόρο αίματος. Δέκα πέντε Γλωσσιώτες έχασαν τη ζωή τους στη δεκαετία Το ίδιο θα συμβεί και στον Ελληνοϊταλικό και στον Ελληνογερμανικό πόλεμο του Εκτός αυτών που έπεσαν στο μέτωπο ή πέθαναν από τα τραύματα, υπήρξαν και αρκετοί που γύρισαν ανάπηροι στο νησί.

6 Το 1940,μια τρομερή επιδημία φυλλοξήρας κατέστρεψε για πάντα τα περίφημα αμπέλια του νησιού.
Στον πρώτο χρόνο της Ιταλογερμανικής κατοχής, η Γλώσσα έγινε καταφύγιο για πολλούς από τους άνδρες του Συμμαχικού Εκστρατευτικού Σώματος μετά την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα το 1941.Ήταν τα συμμαχικά τμήματα που έπιασαν τα περάσματα του Ολύμπου, προκειμένου να καλύψουν κατά την αποχώρηση τους από τη Μακεδονία το Συμμαχικό Εκστρατευτικό Σώμα. Οι άνδρες αυτοί, αποκομμένοι εν συνεχεία από τις μονάδες τους και για να αποφύγουν την αιχμαλωσία, κρύφτηκαν στον Όλυμπο, πέρασαν ομάδες στο Πήλιο και από εκεί κατέφυγαν στις Σποράδες, όπου πίστευαν ότι θα βρούν τρόπο να περάσουν στα Τουρκικά παράλια και εν συνεχεία στη Μέση Ανατολή. Αυτοί οι άνθρωποι καταρχάς βρήκαν στέγη και τροφή που τους πρόσφεραν απλόχερα οι κάτοικοι του νησιού και κατόπιν έπρεπε να βρεθούν και για τη μεταφορά τους. Τους πρώτους που έφτασαν στο Λουτράκι, περίπου εκατό αξιωματικούς και οπλίτες, τους έκρυψαν στα εξοχικά καλύβια και με ένα Γλωσσιώτικο καράβι το “Αλμπέρτα” τους προώθησαν στην Τουρκία. Όσοι έφθαναν στο νησί τους αναλάμβανε μία ομάδα που είχε δημιουργηθεί στη Γλώσσα, για να τούς κατανέμει σε διάφορα καλύβια και να τους τροφοδοτεί, για όσο καιρό θα έμεναν στο νησί και στη συνέχεια σε συνεννόηση με τη Σκόπελο και τη Σκιάθο, φρόντιζαν για τη μεταφορά τους. Ακόμη στα σύγχρονα χρόνια η Σκόπελος παρουσιάζει θαυμαστό πολιτισμό. Οι θρύλοι και η πλούσια παράδοση, όπως και τα ιστορικά και καλλιτεχνικά μνημεία, τα κάστρα, τα μοναστήρια, οι εκκλησίες με τα περίφημα τέμπλα το επιβεβαιώνουν

7 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ
Η Σκόπελος έχει πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και λαικό πολιτισμό. Οι χώροι που μπορείτε να έρθετε σε επαφή είναι το: Α)το Λαογραφικό Μουσείο στη Χώρα της Σκοπέλου, Β)το αρχοντικό Βακράτσα και Γ) το σπίτι του Σκοπελίτη Λογοτέχνη Παύλου Νιρβάνα. Επιπλέον, στην Γλώσσα μπορείτε να δείτε το Δ)Λαογραφικό Μουσείο και Ε)το Μουσείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς Βιβλιοθήκη Περσεύς του Ιδρύματος Ελληνισμού(Ναυτικό Μουσείο).

8 ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΚΟΠΕΛΟΥ
Το Λαογραφικό Μουσείο της Σκοπέλου ιδρύθηκε με σκοπό να προβάλλει τον πολιτιστικό πλούτο του νησιού και να δημιουργήσει έναν πνευματικό πυρήνα αντάξιο των παραδόσεων καί της ιστορίας του. Το κτίριο όπου στεγάζεται σήμερα το Λαογραφικό Μουσείο , δωρήθηκε το 1991 από την οικογένεια Νικολαϊδη στο Δήμο της Σκοπέλου. Το παλιό κτίριο κτίσθηκε το 1795 και διατηρήθηκε μέχρι το 1963,οπότε κατά την διάρκεια των τότε μεγάλων σεισμών στη Σκόπελο κατέρρευσαν ο πρώτος και ο δεύτερος όροφος του. Το 1971 το κτίσμα αναθεμελιώθηκε με βάση τα σχέδια του παλιού κτιρίου και πήρε τη μορφή που έχει σήμερα, διατηρώντας όλα τα χαρακτηριστικά στοιχεία εσωτερικά και εξωτερικά του παραδοσιακού ύφους του οικισμού, ο οποίος θεωρείται νόμιμα διατηρητέος. Το Λαογραφικό Μουσείο άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό τον Αύγουστο του 1992,δίνοντας έτσι ζωή στο παλιό αρχοντικό του προηγούμενου αιώνα. Στήθηκε ένα αρχοντικό σπίτι του προηγούμενου αιώνα που εάν και η απουσία των νοικοκυραίων είναι αισθητή, έχει κανείς την εντύπωση παρόλα αυτά, πώς βρίσκονται εκεί και αργά ή γρήγορα θα ξεπροβάλλουν. Οι συλλογές του Μουσείου αποτελούνται από έναν αριθμό παραδοσιακών κεντημάτων φτιαγμένα στο χέρι που τοποθετημένα στο χώρο στολίζουν το καθιστικό, το τζάκι ή το χώρο της νυφικής κρεβατοκάμαρας όπου όλα τα προικιά της νύφης μοιάζουν άθικτα στο χρόνο.

9 Ο χώρος στο ισόγειο καλύπτεται από το καθιστικό και το τζάκι
Ο χώρος στο ισόγειο καλύπτεται από το καθιστικό και το τζάκι. Ο καναπές στολίζεται από υπέροχα κεντήματα. Τα έπιπλα ξυλόγλυπτα, έργα του παραδοσιακού τεχνίτη του νησιού. Η νυφική κρεβατοκάμαρα με την κούνια του μωρού και τις φασκιές δίπλα απλωμένες βρίσκονται στο δεύτερο όροφο του αρχοντικού. Οι άλλοι χώροι καλύπτονται από το δωμάτιο φιλοξενίας με καναπέδες της εποχής εκείνης, φτιαγμένους από μέρος κεντημάτων της νυφικής παραδοσιακής τους φορεσιάς. Υπήρξε ακόμη η ευκαιρία να αναδειχθεί και η λειτουργία λαϊκών εργαστηρίων στο νησί. Το υλικό που συγκεντρώθηκε αντιπροσωπεύει τους λαϊκούς και παραδοσιακούς τεχνίτες του νησιού. Μια εξαιρετική συλλογή μαχαιριών, κεραμικών, μικρών πιστών αντίγραφων καραβιών, πίνακες γοητεύουν με την κατασκευή και το μεράκι με το οποίο φτιάχτηκαν. Το υπόγειο του Λαογραφικού Μουσείου καλύπτεται από συλλογή αγροτικών εργαλείων και είδη καθημερινής οικιακής χρήσης. Το Λαογραφικό Μουσείο διοργανώνει πολλές εκδηλώσεις και διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα. Επίσης έχει ξεκινήσει μία προσπάθεια για τη συλλογή εθνολογικών καί λαογραφικών στοιχείων για το νησί της Σκοπέλου, όπως παλιές φωτογραφίες.

10 Ο ρόλος του Λαογραφικού Μουσείου αποβλέπει στην αναπαράσταση της ιστορίας του νησιού συμμετέχοντας με τον τρόπο του στην εκπαίδευση,συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν,ενώ συγχρόνως συμβάλλει στην εθνική συνείδηση και διαφύλαξη της πολιτιστικής ταυτότητας τού τόπου μας. Οι Συλλογές του Λαογραφικού Μουσείου περιλαμβάνουν σειρές από εικόνες,κεντήματα,πίνακες ζωγραφικής,κεραμικά,ασπρόμαυρες φωτογραφίες,παραδοσιακές φορεσιές,εργαλεία και ξυλόγλυπτα έπιπλα.Τα περισσότερα από αυτά τα αντικείμενα είναι προσφορές τών κατοίκων τής Σκοπέλου καθώς και τής οικογένειας Νικολαίδη.

11 ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΒΑΚΡΑΤΣΑ ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ
Το αρχοντικό Βακράτσα βρίσκεται στο κέντρο της Χώρας της Σκοπέλου. Αποτελεί ένα τυπικό δείγμα αρχοντικού της Σκοπέλου και ανήκε στην κ. Αντιγόνη Βακράτσα η οποία το δώρισε στο Δήμο της Σκοπέλου, με σκοπό να λειτουργήσει ώς Μουσείο. Στους χώρους του ,εκτίθενται τα κειμήλια και τα προσωπικά αντικείμενα της οικογένειας της κ.Βακράτσα. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δούν το εσωτερικό ενός τυπικού αρχοντικού της Σκοπέλου. Επιπλέον στον προαύλιο χώρο διοργανώνονται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, παρουσιάσεις βιβλίων και ομιλίες.

12 ΟΙΚΙΑ ΠΑΥΛΟΥ ΝΙΡΒΑΝΑ ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ
ΟΙΚΙΑ ΠΑΥΛΟΥ ΝΙΡΒΑΝΑ ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ  Η οικία του Παύλου Νιρβάνα στη Σκόπελο είναι ένα σημαντικό νεότερο μνημείο της Μαγνησίας. Το κτίριο επισκευάσθηκε και μετασκευάσθηκε σε εκθετήριο της ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στο σπίτι αυτό πέρασε τα παιδικά τού χρόνια ο νεοέλληνας λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας ,ο οποίος καταγόνταν και από τη Σκόπελο, και το πραγματικό του όνομα ήταν Πέτρος Αποστολίδης. Είναι χτισμένο στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού ,στην συνοικία του Αγίου Ιωάννη με θέα τη Χώρα και το γραφικό λιμάνι της Σκοπέλου. Το σπίτι αποτελεί από τα πιό αξιόλογα και αντιπροσωπευτικά δείγματα της τοπικής Σκοπελίτικης Λαίκής Αρχιτεκτονικής “Μακεδονικού Τύπου”, χωρίς μεταγενέστερες αλλοιώσεις και αλλαγές και χτίστηκε στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Για τους παραπάνω λόγους, το 1965 χαρακτηρίστηκε από υπουργική απόφαση από το Υπουργείο Πολιτισμού ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία. Πρόκειται για διώροφο κτίριο με ημιυπόγειο, λιθόκτιστο στο μεγαλύτερο μέρος του, εκτός από την πρόσοψη και την ανατολική πλευρά του ορόφου. Η πρόσοψη του ορόφου προβάλλει έντονα έξω από το περίγραμμα της βάσης του κτιρίου, δημιουργώντας ένα ενιαίο σαχνισί, που είναι το χαρακτηριστικότερο στοιχείο των σπιτιών Μακεδονικού τύπου στη Σκόπελο. Η οικία Νιρβάνα αγοράστηκε το 1998 από το Δήμο της Σκοπέλου. Το 2002 η οικία μετασκευάσθηκε σε εκθετήριο της ιστορίας της πόλης της Σκοπέλου. Στο ιδιαίτερο αυτό Μουσείο Ιστορίας, η τοπική ιστορία της πόλης και του ομώνυμου νησιού της Σκοπέλου δεν παρουσιάζεται γραμμικά με μία μονοδιάστατη χρονολογική παράθεση γεγονότων και ιστορικών, αλλά θεματικά. Η ιστορία της κάθε περιόδου αντιμετωπίζεται ως ολότητα που περιλαμβάνει τους τομείς του πολιτισμού, της κοινωνικής οργάνωσης και της οικονομίας. Όλα αυτά παρουσιάζονται σε πίνακες, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό που εκτίθενται σε όλους τους τοίχους του σπιτιού.

13 ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ
Ανάμεσα στα σημαντικά ιερά της πόλης της Πεπαρήθου συγκαταλέγεται και το Ασκληπιείο της, στην ΝΑ πλευρά τού κόλπου της Σκοπέλου, στη θέση <<Λιβάδι-Αμπελίκη>>, το οποίο ταυτίστηκε χάρη στην ανεύρεση μίας ενεπίγραφης βάσης αναθήματος πού αφιερώθηκε στον Ασκληπιό. Το 1961 ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά τοίχοι αρχαίων κτιρίων στην περιοχή, αλλά εντός λίγων ετών καταστράφηκαν από τη θάλασσα. Στην ίδια θέση, σε πρόσφατες ανασκαφές ήρθαν στο φώς εκτεταμένο κτιριακό συγκρότημα καθώς και τα διάφορα κινητά ευρήματα ανάμεσα στα οποία και ένα σφράγισμα με την επιγραφή ΑΣΚΛ σε όστρακο, συνηγορούν ότι πρόκειται για ιερό τού Ασκληπιού. Το Ασκληπιείο της Σκοπέλου θεωρείται το αρχαιότερο στο χώρο του Αιγαίου. Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει αποκαλύψει μέχρι τώρα αμφορείς, ερυθρόμορφα αττικά αγγεία, τμήματα αγαλμάτων και πήλινων ειδωλίων καθώς και νομίσματα που χρονολογούν το ιερό από τον 4ο αιώνα έως τούς ελληνιστικούς χρόνους. Στο χώρο του Ασκληπιείου ,δημιουργήθηκε και ένα κιόσκι πού εκτίθενται μικρός αριθμός ευρημάτων.

14 ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΛΩΣΣΑΣ
Στο χωριό της Γλώσσας βρίσκεται επίσης ένα Λαογραφικό Μουσείο, στο κέντρο τού χωριού, πάνω από την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου. Πρόκειται για ένα διώροφο παραδοσιακό σπίτι στο οποίο ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δεί τις παραδοσιακές φορεσιές τού νησιού, είδη καθημερινής οικιακής χρήσης, έπιπλα καθώς και πώς ήταν διαμορφωμένο και διακοσμημένο το εσωτερικό των παραδοσιακών σπιτιών τού χωριού.

15 ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΠΕΡΣΕΥΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ( ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ )
Το Ναυτικό Μουσείο είναι ένα επιπλέον πού κοσμεί το χωριό της Γλώσσας. Μεταξύ της Σκοπέλου και της Σκιάθου γράφτηκε η ηρωική ιστορία τού υποβρυχίου τού πολεμικού ναυτικού ¨ΚΑΤΣΩΝΗΣ¨ και για το λόγο αυτό το Μουσείο αφιέρωσε ειδική βιτρίνα. Η φίλη του ιδρυτή τού Ιδρύματος Ελληνισμού, θεατρικού κριτικού Περσέα Αθηναίου, η ηθοποιός Μπεάτα Ασημακοπούλου, σύζυγος τού σκηνοθέτη Ορέστη Λάσκου, αδερφού τού Κυβερνήτη του υποβρυχίου ¨ΚΑΤΣΩΝΗΣ¨, δώρισε στο Μουσείο προσωπικά αντικείμενα τού ηρωικού Βασίλη Λάσκου πού εκτίθενται στη βιτρίνα μαζί με άλλα σημαντικά εκθέματα που έδωσε. Οι Γλωσσιώτες έχουν ¨βαπτίσει¨ το Μουσείο ως Ναυτικό Μουσείο μια και εκτίθενται πλοία όλης της Ναυτικής Ιστορίας της Ελλάδος από τα Μινωικά Χρόνια μέχρι και το πρώτο φουγάρο.

16 ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ
Η Σκόπελος, νησί με έδαφος ομαλό και παραγωγικό, είχε πάντα δενδροκαλλιέργειες και αμπελώνες πού παρήγαν το φημισμένο ¨σκοπελίτικο κρασί” που αναφέρει και ο Καισάριος Δαπόντε. Η πρωτογενής παραγωγή (δενδροκομία, γεωργία και κτηνοτροφία),η ναυτιλία, η ναυπηγική, η οικοδομική, η μαχαιροποιία, η αγγειοπλαστική, η μικρογλυπτική και η αλιεία αποτελούσαν τις κυρίως ασχολίες των κατοίκων της. Από αυτές εξακολουθούν κάποιες να απασχολούν και σήμερα τούς Σκοπελίτες και άλλες έχουν εγκαταλειφθεί λόγω των ποικίλων αλλαγών στην κοινωνική και οικονομική ζωή τού νησιού ή έχουν αντικατασταθεί από τον διακαώς αναπτυσσόμενο τουρισμό τού νησιού. Καλλιέργειες όπως της δαμασκηνιάς και της αχλαδιάς, για παράδειγμα, πού αποτελούσαν ιδιαίτερη παραγωγή τού νησιού έχουν εγκαταλειφθεί τελείως. Η Ναυπήγηση ήταν από τα κυριότερα επαγγέλματα. Κατασκευάζονταν στα καρνάγια της, μικρά και μεγάλα σε όγκο και καλλιτεχνικά σε καϊκια με σκοπελίτικη ξυλεία. Από τα παλιά χρόνια οι κάτοικοί της ήταν ικανοί θαλασσινοί, οι οποίοι ταξίδευαν στα λιμάνια της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας. Τα έθιμα, οι δοξασίες, οί προλήψεις αλλά και τα τραγούδια, οι παραδόσεις και τα παραμύθια έχουν άμεση σχέση με τις ασχολίες των κατοίκων τους και τις καθημερινές τούς δυσκολίες. Η γεωργία καί η κτηνοτροφία αποτελούν τις κύριες και πολυάνθρωπες απασχολήσεις των κατοίκων, χωρίς ωστόσο τούς προβλεπτούς και μεγάλους κινδύνους σε σχέση με τούς ναυτικούς. Η αγωνία των ναυτιλλομένων αποτυπώνεται στις συνήθειες της καθημερινής ζωής, της λαικής λατρείας, στα τραγούδια και τις παραδόσεις καθώς και στα παραμύθια. Η λειψανδρία, η ξενιτιά, οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές συντελούν στη δημιουργία μιας σειράς εθίμων και λαικών εκδηλώσεων που σκοπό έχουν να εξευμενίσουν τις δυνάμεις τού κακού. Το καλό και το κακό ποδαρικό είχε μεγάλη σημασία για το ξεκίνημα των ναυτικών, όπως και η παρακολούθηση τού φεγγαριού για το κόψιμο της (ξυλείας) ναυπηγικής, η επιλογή της ημέρας για το ρίξιμο στη θάλασσα τού νέου καραβιού.

17 Επιπλέον, οι Σκοπελίτες έδιναν μεγάλη σημασία στη θρησκεία
Επιπλέον, οι Σκοπελίτες έδιναν μεγάλη σημασία στη θρησκεία. Η θρησκεία και οι λατρευτικές εκδηλώσεις αποτελούσαν ασφαλές καταφύγιο για αυτούς πού βρισκόταν σε κίνδυνο. Ό Άγιος Ρηγίνος είναι ο προστάτης τού νησιού. Θεωρείται δρακοντοκτόνος, αφού σύμφωνα με την παράδοση, σκότωσε τον δράκοντα πού λυμαινόταν στη Σκόπελο. Στις 6 Δεκεμβρίου του Αγίου Νικολάου, ο παπάς κρατά λαμπάδα την οποία την κόβει σε κομμάτια και τα μοιράζει σε όσους έχουν ναυτικούς στα σπίτια τούς. Ένα άλλο έθιμο είναι και οι γιορτές για τούς Σκοπελίτες. Στις 6 Αυγούστου στη Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Στις 15 Αυγούστου γίνεται πανηγύρι στη Γλώσσα καθώς και στις 4 Δεκεμβρίου στη Μονή της Αγίας Βαρβάρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις 15 Αυγούστου έως και τα τέλη τού ίδιου μήνα, είναι η γιορτή τού δαμάσκηνου, όπου και εκτελούνται διάφορες εκδηλώσεις με θέμα τη μουσική. Τα τραγούδια των Σκοπελιτών αναφέρονται κυρίως στα της καθημερινής τούς ζωής και από εκεί αντλούν την θεματολογία τούς, όπως είναι η θάλασσα και η ξενιτιά, τα οποία σώζονται μέχρι και σήμερα.

18 Ένα άλλο στοιχείο του Λαικού Πολιτισμού της Σκοπέλου είναι και κάποια Αποκριάτικα έθιμα: Ένα από αυτά είναι οι ¨Μπράμδες¨, δηλαδή η παραδοσιακή αποκριάτικη μεταμφίεση της Σκοπέλου. Γυρίζουν από γειτονιά σε γειτονιά και τραγουδούν το επικό τραγούδι της “Βλάχας”. Ακόμη στα αποκριάτικα έθιμα είναι και αυτό της “Τράτας”, η οποία τελείται την Κυριακή της Τυρίνης, στην οποία οι μασκαράδες μουντζούρηδες σκαρώνουν με καλάμια ένα καίκι-την τράτα και περνάνε πάλι από γειτονιά σε γειτονιά, λέγοντας ευτράπελα(πειράγματα),τραγούδια, αυτοσχεδιάζοντας και πειράζοντας τούς παρευρισκόμενους. Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι τις πρωινές ώρες. Την Καθαρή Δευτέρα στη Σκόπελο, σχηματίζουν με λουλάκι στο μέτωπό τούς ένα σταυρό και στο αυτί τούς κρεμούν ένα κλωνί ζουμπούλια μυρωδάτα. Τέλος, φημίζονται στη Σκόπελο και για κάποιους θρύλους, όπως είναι το Δρακοντόσχισμα, η Καλογερόπετρα, τα Σεντούκια, το ξεμάτιασμα κ.α. Σχετικά με το Δρακοντόσχισμα, η παράδοση αναφέρει ότι το νησί κατοικείται από ένα Δράκοντα πού αποτελούσε το φόβο και τον τρόμο και των γύρω ακόμη νησιών, πού τού έστελναν εκεί όσους καταδίκαζαν σε θάνατο. Ο Δράκοντας γυρνούσε όλο το νησί και έτρωγε ό,τι έβρισκε. Τόν σκότωσε ό Άγιος Ρηγίνος στο Δρακοντόσχισμα, που βρίσκεται μεταξύ Σταφύλου καί Αγνώντα.Από τότε άρχισαν να κατοικούν στο νησί, όσοι έφθαναν σε αυτό.

19 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ
Τα Ιστορικά Μνημεία της Σκοπέλου είναι αρκετά, που μπορούν να συνδυαστούν με όμορφους περιπάτους αναζητώντας τούς χώρους αυτούς, όπως είναι οι Αρχαίες Αγροικίες. Γεωργοί και κτηνοτρόφοι κατοίκησαν περιοδικά ή ευκαιριακά στα ορεινά πλατώματα της Γλώσσας, που ήταν η αγροτική περιοχή της αρχαίας πόλης “Σελινούς” και που είναι κατάλληλα για καλλιέργεια δημητριακών, οσπρίων, αμπελιού και ελιάς. Οι αγροτικές αυτές εγκαταστάσεις χρονολογούνται από την κλασική και ελληνιστική εποχή και με μία διαχρονική ανθρώπινη παρουσία που από τα ρωμαϊκά και μεσαιωνικά χρόνια φθάνει έως την σύγχρονη περίοδο. Οχυρωμένες αρχαίες αγροικίες εντοπίσθηκαν στις θέσεις Μαυραγάνι, Ελληνικό, Σεντούκια, Πρίονας, Άγιος Γεώργιος, Άγιος Ταξιάρχης, Ράχη Κόνιαρη και Μαυράκη, ενώ μεμονωμένες εγκαταστάσεις βρέθηκαν στις θέσεις Λιβαδάκι, Λιμωνάρι και Άγιοι Απόστολοι. Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα οι αγροτικές δομές των ανθρώπων που έζησαν και ζούν στην Γλώσσα και στην ευρύτερη περιοχή παραμένουν αναλλοίωτες.

20 Ένα άλλο αρχαίο μνημείο είναι η “Αρχαία Σελινούς”
Ένα άλλο αρχαίο μνημείο είναι η “Αρχαία Σελινούς”. Τα λιγοστά ορατά λείψανα της αρχαίας πόλης Σελινούς μπορείτε να τα δείτε στο Λουτράκι. Πάνω στο λόφο Παλαιόκαστρο διατηρούνται μεγάλα τμήματα της ισχυρής οχύρωσης της Κλασικές εποχής καθώς και ερείπια οικοδομημάτων. Ανάμεσα στα σύγχρονα σπίτια του χωριού διασώζονται τοίχοι κτιρίων της Ρωμαιοκρατίας σε μεγάλο ύψος, ενώ στο οικόπεδο Βαρλάμη έχει κατασκευαστεί στέγαστρο για την προστασία τους. Κοντά στην ακτή είναι ορατές και οι Ρωμαϊκής περιόδου Θέρμες(λουτρά),από τις οποίες θεωρείται ότι έλαβε το όνομά του το Λουτράκι. Οι άνθρωποι κατοίκησαν εδώ από την εποχή του σιδήρου,8οςαι.π.Χ μέχρι την Ύστερη Αρχαιότητα -4ος αι, μ. Χ.

21 Δυνατοί σεισμοί από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα μεταμορφώνουν όλη τη περιοχή και ένα μέρος έχει καταποντισθεί στη θάλασσα. Ανάμεσα στα σημαντικά ιερά της πόλης της Πεπαρήθου συγκαταλέγεται και το Ασκληπιείο της ,στη νότια πλευρά του κόλπου της Σκοπέλου, στη θέση “Λιβάδι-Αμπελίκη”, το οποίο ταυτίστηκε χάρη στην ανεύρεση μίας ενεπίγραφης βάσης αναθήματος που είχε αφιερωθεί στον Ασκληπιό. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν μία στοά κλασικών χρόνων με εξαιρετικά επιμελημένη τοιχοδομία, που περιέβαλλε το ιερό από τις τρείς ή ίσως από τις τέσσερις πλευρές του. Βρέθηκαν αρκετά μαρμάρινα αναθήματα, όπως ένας κορμός αγάλματος αγοριού, ένα κεφάλι αγάλματος κοριτσιού και μία στήλη με ανάγλυφη παράσταση ανθρώπινων μορφών. Το ιερό του Ασκληπιού, όπου πιθανόν λατρεύονταν επίσης ο Απόλλων και η Άρτεμις, θα αποτελούσε δημοφιλή τόπο λατρείας, θεραπείας και αναψυχής για ασθενείς και μη ναυτικούς και ταξιδιώτες.

22 . Το Κάστρο, από τους αρχαίους χρόνους υπήρξε το κατεξοχήν οχυρό του νησιού. Το Βυζαντινό τείχος αντικατέστησε τον αρχαίο οχυρωματικό περίβολο, δέχτηκε επισκευές κατά την διάρκεια της Ενετοκρατίας. Η οχύρωση του Ενετικού φρουρίου ακολουθεί την πορεία του αρχαίου τείχους και εντοπίζεται στο βόρειο και υψηλότερο σημείο της πόλης, όπως και στα ανατολικά, κοντά στο Ναό του Ευαγγελισμού. Ένα επιπλέον σημαντικό Ιστορικό σημείο θεωρείται ο Πάνορμος. Βρίσκεται ΝΔ του νησιού και απέχει 11 χ.λ.μ. από την Χώρα. Είναι ένας περίκλειστος όρμος, από το οποίο πήρε και την ονομασία του. Εκεί βρισκόταν και η αρχαία πόλη του Πανόρμου, που αναφέρεται ότι κατελήφθη από τον τύραννο των Φερών Αλέξανδρο το 361π.Χ και κατόπιν πολιορκήθηκε από τους Αθηναίους. Κοντά στη θέση του σημερινού ομώνυμου οικισμού υπήρχε οχυρωμένη ακρόπολη, στο λόφο ¨Παλαιόκαστρο¨ τα τείχη της οποίας με την ενδιαφέρουσα τοιχοδομία τους, σώζονται σε άριστη κατάσταση. Αρκετά λείψανα άλλων κτισμάτων διατηρούνται ορατά στις πλαγιές του λόφου.

23 Ένα όμορφο μονοπάτι οδηγεί από την Ακρόπολη στο σπήλαιο του Πανός, το μοναδικό στη Σκόπελο φυσικό μνημείο της λατρείας του θεού. Στον Πάνορμο (καθώς και στον Αγνώντα και στο Στάφυλο) εντοπίστηκαν από τους ερευνητές εκτεταμένες εγκαταστάσεις εργαστηρίων κατασκευής των τοπικών αμφορέων για το εμπόριο του φημισμένου πεπαρηθιακού κρασιού, που χρονολογούνται στα Κλασικά και Ελληνιστικά Χρόνια. Επίσης υπάρχουν και τα γνωστά Ρωμαικά Λουτρά. Τα αποκάλυψε η θάλασσα στη θέση Κατάκαλου. Η σπουδαιότητα των Λουτρών ως σημείο αναφοράς στην κοινωνική ζωή της περιοχής πιστοποιείται από το γεγονός ότι έμειναν ως συλλογική μνήμη έως τις μέρες μας στο όνομα της περιοχής, Λουτράκι. Χρονολογικά οι Ρωμαϊκές Θέρμες εντάσσονται στη περίοδο του τέλους του 3ου.αι.μ.Χ και αντικατοπτρίζουν τη ρωμαϊκή θεώρηση που προϋποθέτει δημόσια λουτρά όχι μόνο ως χώρο προσωπικής υγιεινής αλλά και συνεύρεσης, περιπάτου, άθλησης και ένα σημείο αναφοράς για την κοινωνική ζωή της πόλης. Τα λείψανα των Λουτρών είναι ορατά σε μήκος 42μ,χωρίς να μπορεί να υπολογισθεί και το τμήμα που ήδη καλύπτεται από τη θάλασσα.

24 Από τα Δυτικά προς τα Ανατολικά διακρίνονται τα τμήματα 7 χώρων στα οποία δεν έχουν πραγματοποιηθεί ανασκαφικές έρευνες. Διασώζεται τμήμα από μωσαϊκό δάπεδο, τμήματα της υπόκαυσης με πήλινους στρογγυλούς πεσσούς, πάνω από τους οποίους δάπεδο χρήσης με πήλινες πλάκες. Τα Σεντούκια, βρίσκονται πάνω στο βουνό της Καρυάς. Σεντούκια είναι οι τρείς μοναδικοί αρχαίοι τάφοι, λαξευτοί στο βράχο, πιθανόν Υστερορωμαϊκών χρόνων, οι οποίοι έχουν συληθεί από τον προηγούμενο αιώνα. Το μέρος είναι κάπως δυσπρόσιτο. Τέλος, υπάρχει ο Τάφος του Βασιλιά Στάφυλου. Κατά την μυθολογία η Σκόπελος κατοικήθηκε γύρω στο 15ο αι.π.Χ από Κρήτες, οι οποίοι έφτασαν στο νησί από την Κνωσό με αρχηγό τον αδερφό του Πεπάρηθου, τον Στάφυλο, ο οποίος ήταν γιός του Θησέα ή του Διονύσου και της Αριάδνης. Το 1936 ο αρχαιολόγος Ν.Πλάτωνας μετά από ανασκαφές στη μικρή χερσόνησο στον όρμο του Σταφύλου, έφερε στο φώς λακοειδή μινωικό τάφο, ο οποίος αποδόθηκε στον Στάφυλο. Μεταξύ των πλούσιων κτερισμάτων του, περιλαμβάνεται ξίφος με λαβή επενδυμένη με φύλλο χρυσού, το οποίο εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.

25 ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΣΚΟΠΕΛΟ
Η Σκόπελος ωστόσο έχει να επιδείξει και κάποιες ανασκαφικές δραστηριότητες με λιγοστά όμως ευρήματα, όπως το χρυσό ξίφος που εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο που μαρτυρούν την ακμή του νησιού κατά την πρώιμη μυκηναϊκή περίοδο( π.Χ). Στους Κλασικούς Χρόνους το νησί είχε στενές σχέσεις με την Αθήνα ενώ αργότερα με την Μακεδονία. Ανασκαφική έρευνα έχει διεξαχθεί στον Στάφυλο, και είναι μάλιστα μία από τις σημαντικότερες, επειδή εδώ διασώζονται οι παλαιότερες μέχρι στιγμής ενδείξεις κατοίκησης του νησιού, που ανάγονται στην μυκηναϊκή εποχή. Πάνω στο βραχώδη χερσόνησο, πιθανόν υπήρχε οικισμός αυτής της εποχής. Το 1936,οι ανασκαφές με τον αρχαιολόγο Ν. Πλάτωνα έφεραν στο φώς τον περίφημο μυκηναϊκό τάφο με τη χρυσή λαβή ξίφους που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.

26 Ανασκαφή και πρόσφατη μάλιστα έχει γίνει στα περίχωρα της Χώρας της Σκοπέλου, στο Ασκληπείο. Ανευρέθη μία ενεπίγραφη βάση αναθήματος που είχε αφιερωθεί στον Ασκληπιό. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν μία στοά κλασικών χρόνων με επιμελημένη τοιχοδομία που περιέβαλλε το ιερό από τις τρείς ή τέσσερις πλευρές του. Βρέθηκαν επίσης αρκετά μαρμάρινα αναθήματα, όπως ένας κορμός αγάλματος αγοριού, ένα κεφάλι αγάλματος κοριτσιού και μία στήλη με ανάγλυφη παράσταση ανθρώπινων μορφών. Το ιερό του Ασκληπιού, όπου πιθανόν λατρεύονταν επίσης ο Απόλλων και η Άρτεμις, αποτελούσε δημοφιλή τόπο λατρείας, θεραπείας και αναψυχής για ασθενείς και μη, ναυτικούς και ταξιδιώτες.

27 Όσον αφορά τις ανασκαφές που έχουν γίνει στο Λουτράκι Γλώσσας, τα λείψανα των λουτρών είναι ορατά στα 42μ χωρίς βέβαια να μπορεί να υπολογιστεί και το κομμάτι που καλύπτεται από τη θάλασσα. Από τα δυτικά πρός τα ανατολικά διακρίνονται τμήματα 7 χώρων, χωρίς όμως να έχουν πραγματοποιηθεί ανασκαφικές έρευνες. Στο χώρο που συναντάμε πρώτα, βλέπουμε το μωσαϊκό δάπεδο. Άλλος χώρος διασώζει τμήματα της υπόκαυσης με πήλινους στρογγυλούς πεσσούς πάνω από τους οποίους υπήρχε δάπεδο χρήσης με πήλινες πλάκες. Το συγκρότημα είναι τμήμα της δημόσιας αρχιτεκτονικής της Ρωμαϊκής πόλης Σελινούντας. Χρονολογικά οι Ρωμαϊκές Θέρμες(Λουτρά) εντάσσονται στη περίοδο του τέλους του 3ου.αι.μ.Χ και αντικατοπτρίζουν τη Ρωμαική θεώρηση που προυποθέτει δημόσια λουτρά, όχι μόνο ως χώρο προσωπικής υγιεινής αλλά και συνεύρεσης. Από τα λουτρά αυτά, η τοποθεσία πήρε και την σημερινή της ονομασία ¨Λουτράκι¨. Στον Στάφυλο, Αγνώντα, και στον Πάνορμο εντοπίστηκαν εκτεταμένες εγκαταστάσεις εργαστηρίων κατασκευής των τοπικών αμφορέων για το εμπόριο του φημισμένου πεπαρηθιακού κρασιού κατά τους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους.

28 Συγκεκριμένα το Καλοκαίρι του 2013 πραγματοποιήθηκαν και κάποιες ανασκαφικές έρευνες στο νησί της Σκοπέλου και συγκεκριμένα στο Λουτράκι της Γλώσσας. Η ανασκαφή στο Λουτράκι, αποφασίστηκε να γίνει, όταν το οικόπεδο που βρίσκεται δίπλα από το ξενοδοχείο “ΑΥΡΑ” έβγαιναν στην επιφάνεια κάποια αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ευρήματα, ειδικότερα ένας τοίχος. Για το λόγο αυτό, επειδή απευθύνονταν σε ιδιόκτητο χώρο το σημείο με τις αποκαλύψεις, έπρεπε να πάει και η Αρχαιολογία για να ελέγξει εάν τελικά είναι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ή όχι. Ωστόσο το τοίχος αυτό ανήκει στα Ρωμαϊκά Χρόνια .Θεωρείται υστερορωμαϊκό, βάσει των αγγείων που χρονολογούνται τον 3ο-4ο αι. Ανοίχτηκαν τρείς τομές στην ανασκαφή. Με την έννοια “Τομή” εννοούμε ένα καθορισμένο μέρος με συγκεκριμένες διαστάσεις, βάσει της υφής του χώματος, από τις πέτρες καί τα αγγεία, και σε αυτήν την Τομή δουλεύει η Αρχαιολογία.

29 Η 1η Τομή, είναι και η μεγάλη, η οποία φθάνει στον τοίχο και το βάθος το οποίο έφθασε η έρευνα είναι στα 4,5m.Σε αυτήν την τομή φάνηκε η κατασκευή του τοίχου και η οποία είχε κατασκευαστεί μέχρι ενός σημείου. Περί τα 4m,φάνηκε η πρώτη οπή(τρύπα).Πρόκειται για έναν αναλημματικό τοίχο (δηλαδή τοίχο που συγκρατεί τη συσσώρευση χώματος),και αυτό μπορεί να οφείλεται σε αγροκτήματα ή και τις αγροικίες της εκείνης περιόδου. Στην 2η Τομή, φάνηκε ότι βγαίνει και δεύτερος τοίχος, ωστόσο δεν ενώνεται με τον πρώτο και μεγάλο τοίχο. Δεν έχει συνεχιστεί η ανασκαφική έρευνα σε αυτήν την τομή, λόγω κάποιων σωλήνων του ξενοδοχείου “ΑΥΡΑ”-θα συνεχιστεί όμως κάποια στιγμή. Σε αυτήν την τομή δεν βρέθηκε κάτι το ιδιαίτερο. Η ανασκαφή αυτή είναι μικρή. Βρέθηκε ο τοίχος, αρκετά κεραμικά, θραύσματα από αγγεία κεραμικής καθημερινής οικιακής χρήσης καθώς και οικοδομικά υλικά, όπως πλίνθοι καλά ψημένοι και καρφιά.

30 Τα ευρήματα που βρέθηκαν είναι:
A) 13 σακούλες κεραμικής (όστρακα, αγγεία) Β) 12 σακούλες κεραμίδια Γ) 19 σακούλες πλίνθοι(τούβλα). Τα ευρήματα αυτά φυλάσσονται στο Μουσείο τού Ασκληπιείου στη Χώρα της Σκοπέλου. Κρατιούνται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Στο κάθε σακουλάκι με το εύρημα του, αναγράφεται η ημερομηνία εύρεσής του, βάθος το οποίο βρέθηκε και το είδος του, δηλαδή για τί πρόκειται (εάν είναι κεραμικό, πλίνθος ή ό,τι άλλο). Στόχος της Αρχαιολογίας ήταν να φθάσουν στο σημείο της βάσης του τοίχου που είχε βρεθεί εξ αρχής. Το σημείο που έγινε αυτή η ανασκαφή δεν είναι η πρώτη, αλλά είχε γίνει και παλαιότερα χωρίς να γνωρίζουμε πότε ακριβώς. Η Αρχαιολογία επιπλέον εργάστηκε και για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα, λόγω του ότι δεν το επέτρεψαν οι καιρικές συνθήκες και στον Πάνορμο. Ανοίχθηκαν δύο Τομές. Βρέθηκαν πολλά θραύσματα. Ακόμη φάνηκε και μία τρύπα η οποία ήταν καλυμμένη με πολλές πέτρες από πάνω. Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι στην ανασκαφή του Λουτρακίου Γλώσσας, ο χώρος αυτός ανήκει στην Ρωμαϊκή εποχή και πιθανόν ανήκει σε αγροκτήματα ή και στις αγροικίες τις τότε περιόδου. Ωστόσο ,η έρευνα δεν έχει τελειώσει ακόμη αλλά πρέπει να συνεχιστεί. Πιθανόν επειδή δεν σταμάτησε να βγαίνει κεραμική, η τομή πρέπει κανονικά να συνεχιστεί. Σάς παραθέτω καί κάποιο φωτογραφικό υλικό από τον χωρο της ανασκαφής στο Λουτρακι.:

31

32

33 ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΧΡΟΝΟΙ-ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ
Κατά τους πρώτους Βυζαντινούς Χρόνους η Σκόπελος φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε ώς τόπος εξορίας. Το νησί αναφέρεται ελάχιστα στις πηγές της εποχής. Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, το νησί κατακτάται από τούς Βενετούς και αποτελεί τμήμα του Δουκάτου της Νάξου. Στη συνέχεια πέρασε στον ηγεμονικό οίκο των Γκίζι έως το 1276, χρονολογία κατά την οποία η Σκόπελος επανέρχεται στους κόλπους του Βυζαντίου. Κατά την παλαιολογική περίοδο που ακολουθεί, το νησί δέχεται επιδρομές και υφίστανται καταστροφές από διάφορους εισβολείς.

34 Το 1453 η Σκόπελος καταλαμβάνεται από Ενετούς και μέχρι το 1538 αποφεύγει την τουρκική κατοχή. Υπολείμματα της ενετικής κυριαρχίας σήμερα αποτελούν μερικά οικογενειακά ονόματα, λίγα τοπωνύμια και πολλές λέξεις στο σκοπελίτικο λεξιλόγιο. Το 1538μ.Χ η Σκόπελος καταλαμβάνεται και καταστρέφεται από τον Τούρκο αρχιναύαρχο του οθωμανικού στόλου Χαιρεντίν Μπαρμπαρόσα και έκτοτε αρχίζει η Τουρκική κυριαρχία. Το νησί δεν πρέπει να ερημώθηκε εντελώς, γιατί λίγο μετά το παρατηρείτε άνθιση στην ανέγερση εκκλησιών. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, η Σκόπελος διατηρεί τα προνόμια που απολάμβανε και επί Ενετών και έχει την τύχη να μην υπάρχει μόνιμος τούρκικος πληθυσμός στο νησί. Περιηγητές που επισκέπτονται τη Σκόπελο από τον 16ο αι. Έως ως τον 19ο.αι. Μιλούν για μία πόλη πολυάριθμη, με μεγάλη οικονομική ευρωστία. Από τον 18ο αι. υπάρχει άλλωστε αξιόλογη εμπορική δραστηριότητα των κατοίκων του νησιού.

35 Από το 1750 οι πρώτοι κλέφτες και αρματολοί άρχισαν να έρχονται στο νησί από τον Όλυμπο, την Χαλκιδική και τη Θεσσαλία. Στην προεπαναστατική Ελλάδα, η Σκόπελος αποτέλεσε το λημέρι των αγωνιστών Νικοτσάρα και Γιάννη Σταθά. Αλλά από το 1810 υπήρξαν διαμάχες μεταξύ των ντόπιων και των αρματολών της ηπειρωτικής Ελλάδος. Κατά την διάρκεια της Επανάστασης του 1821,η Σκόπελος έλαβε ενεργό μέρος στον αγώνα-οι καπετάνιοι της Σκοπέλου βοήθησαν τους αδερφούς τους, οπότε χρειάστηκε η βοήθεια τους. Όταν η επανάσταση απέτυχε στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, ψυχές-άνδρες,γυναίκες και παιδιά-,εγκαταστάθηκαν πάλι στο νησί καταβεβλημένοι από τις επιδήμιες καί τή φτώχεια. Τελικά η Σκόπελος έγινε τμήμα του πρώτου Ελληνικού Κράτους, το 1830,στα όρια του οποίου περιελήφθησαν και οι Βόρειες Σποράδες, όπου και τελείωναν τα βόρεια σύνορα τού νεοσύστατου κράτους.

36 ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
Το βαθύ θρησκευτικό αίσθημα των κατοίκων της Σκοπέλου το αντιλαμβάνεται κανείς από το πλήθος των Εκκλησιών και Μοναστηριών που έχουν χτιστεί στο νησί. Μόνο μέσα στη Χώρα της Σκοπέλου υπάρχουν 123 εκκλησίες και μικρά εκκλησάκια, πολλά από αυτά ιδιωτικά. Επίσης γύρω από τη Χώρα υπάρχουν 15 μοναστήρια, σε όλο το νησί ξεπερνάνε τα 40.Εάν και λέγεται ότι υπάρχουν 360 ναοί στο σύνολο. Πρέπει να αναφέρουμε ότι παρά τη μακραίωνη ιστορία της Σκοπέλου, όλοι οι Ναοί που σώζονται μέσα στην Χώρα, χρονολογούνται στη μεταβυζαντινή κυρίως περίοδο. Ξεκινώντας από την Χώρα της Σκοπέλου έχουμε τις εξής Εκκλησίες:

37 Ναός της Γεννήσεως του Χριστού
Ναός της Γεννήσεως του Χριστού. Είναι και ο μητροπολιτικός ναός της Χώρας. Το τέμπλο του ναού χρονολογείται το 1765.Ιδιαίτερη θέση κατέχουν παλιές εικόνες και λείψανα του τέμπλου του Αγίου Αθανασίου στο Κάστρο και τα ιερά λείψανα του Αγίου Ρηγίνου. Στον αυλόγυρο υπάρχουν τάφοι παλιών επισκόπων. Στο καμπαναριό της εκκλησίας υπάρχει και η καμπάνα που δώρισε ο Αλέξιος Ορλώφ στους Σκοπελίτες για τη συμμετοχή τους στη Ναυμαχία του Τσεσμέ (1770),όπου καταστράφηκε ο Τουρκικός Στόλος. Ναός του Αγίου Αθανασίου, βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του Κάστρου.Σύμφωνα με την παράδοση, η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου ήταν ο πρώτος μητροπολιτικός ναός του νησιού. Είναι από τις παλαιότερες εκκλησίες της Σκοπέλου. Ο ναός διατηρήθηκε άθικτος μέχρι τους σεισμούς του 1965,όπου και υπέστη μεγάλες ζημιές στη στέγη και στους τοίχους, τα οποία ,εν συνεχεία αποκαταστάθηκαν. Καταστράφηκαν ωστόσο εντελώς το σπάνιο ξύλινο τέμπλο και αρκετές παλιές εικόνες.

38 Ναός Αγίου Γεωργίου της Κυρατσώς, βρίσκεται στην συνοικία του Χριστού.
Πρόκειται για μονόκλιτο ναό με τρούλο. Διαθέτει αξιόλογο τέμπλο, το δάπεδο είναι στρωμένο με χαλίκι και υπάρχουν εικόνες του 16ου,17ου,18ου.αι. Ναός του Ευαγγελισμού. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης και είναι χτισμένος σε βράχο που πέφτει απότομα προς τη θάλασσα. Διαθέτει αξιόλογο τέμπλο που φέρει την χρονολογία 1669. Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου(Παναγίτσα του Πύργου).Βρίσκεται ΒΑ στον επιβλητικό βράχο που δεσπόζει της Σκοπέλου, όταν τη βλέπουμε από τη θάλασσα. Το τέμπλο της χρονολογείται τον 17οαι..Επιπλέον, υπάρχουν εικόνες του 18ου και 19ου.αι. Και μία μεγάλη εικόνα που περισυλλέγη από την θάλασσα. Ναός των Τριών Ιεραρχών. Βρίσκεται στο κέντρο της Χώρας της Σκοπέλου. Ο ναός φέρει τέμπλο του 18ου.αι καθώς και ενδιαφέρουσες εικόνες, όπως μία του 1670 και μία των Τριών Ιεραρχών. Υπάρχει και μία αφιερωτική επιγραφή του 1850 σε τοιχογραφία από τον Κωσταντίνο Απστολίδη, πατέρας του λογοτέχνη Παύλου Νιρβάνα.

39 Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου ή Παναγίας του Παπαμελέτιου
Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου ή Παναγίας του Παπαμελέτιου. Βρίσκεται ψηλά στη Χώρα .Χρονολογείται του 17ου.αι και χτίστηκε από τον Πάτερ Μελέτιο. Διατηρεί πλούσια διακοσμημένο ξυλόγλυπτο τέμπλο με εικόνες που φιλοτεχνήθηκαν το1863 από τον ζωγράφο Αντώνιο Αγοραστό εκ Κρήτης. Ναός της Παναγίας Φανερωμένης. Βρίσκεται κοντά στο λιμάνι της Σκοπέλου. Πρόκειται για μονόκλιτη βασιλική του 16ου-17ου.αι ,που πιθανότατα αντικατέστησε κάποιον παλαιότερο ναό. Ναός του Αγίου Νικολάου στους Κήπους. Βρίσκεται στο νότιο άκρο της Χώρας, κοντά στο Δημοτικό Σχολείο. Χτίστηκε από τον Σκοπελίτη Σταμάτη Ραπτάκη τον 17ο.αι. αλλά καταστράφηκε από πυρκαγιά και ανακαινίσθηκε εκ βάθρων .Η ιστορία του ναού συνδέεται με την Ακαδημία του Στέφανου Δαπόντε, πατέρα του Καισάριου, η οποία ιδρύθηκε στις αρχές του 18ου,αι. και στεγάστηκε στον Άγιο Νικόλαο που τότε είχε διαμορφωθεί σε Μοναστήρι. Μονή Αγίου Ρηγίνου. Η Μονή είναι αφιερωμένη στον πολιούχο και προστάτη του νησιού και βρίσκεται 2χλμ ΒΔ της πόλης της Σκοπέλου. Χτίστηκε πάνω στα ερείπια βυζαντινού ναού με επιγραφή το 1728.Στην αυλή υπάρχει και ο τάφος του Αγίου Ρηγίνου σε μικρή σαρκοφάγο. Ο Άγιος Ρηγίνος ήταν ο πρώτος Επίσκοπος του νησιού που μαρτύρησε τον 4ο αι.Ο σημερινός ναός κατασκευάσθηκε τη δεκαετία του 1960.

40 Υπάρχουν ωστόσο και μερικά ακόμη Μοναστήρια που πρέπει να αναφερθούν και αυτά είναι:
Το Μοναστήρι της Αγίας Βαρβάρας Το Μοναστήρι των Αγίων Ταξιαρχών. Το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη Καστρί Το Μοναστήρι της Ευαγγελίστριας Το Μοναστήρι της Επισκοπής Το Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής Το Μοναστήρι του Σωτήρος Το Μοναστήρι του Τίμιου Προδρόμου και τέλος Το Μοναστήρι του Τίμιου Σταυρού.

41 ΓΛΩΣΣΑ ΣΚΟΠΕΛΟΥ Αξίζει να γίνει και μία πιο εκτενής αναφορά στη Γλώσσα της Σκοπέλου. Πρόκειται για τον δεύτερο μεγαλύτερο οικισμό μετά την Χώρα της Σκοπέλου. Βρίσκεται ΒΔ του νησιού .Είναι χτισμένη στο λόφο πάνω από το λιμάνι του Λουτρακίου. Είναι το ¨ψηλό χωριό¨ που αναφέρει και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, στο διήγημα τού “Η Νοσταλγός”. Απέχει 32χλμ από την Χώρα της Σκοπέλου και έχει 1195 κατοίκους, βάση της απογραφής του 2001. Ως προς την ετυμολογική σημασία του ονόματος του χωριού, άλλοι το αποδίδουν στο γλωσσοειδές σχήμα του κάβου που υπάρχει στην θαλάσσια περιοχή του οικισμού, ενώ άλλοι το συνδέουν με την Κνώσσα, δηλαδή την πόλη που έφτιαξαν σε εκείνο το σημείο οι πρώτοι οικιστές του νησιού, που ήταν Μινωϊτες. Ωστόσο, υπάρχει και μία περισσότερο χιουμοριστική εκδοχή για την ονομασία, αφού σύμφωνα με τους κατοίκους της, σου βγαίνει η γλώσσα για να ανέβεις τα σκαλιά του χωριού.

42 Η Γλώσσα είναι πλούσια σε πηγές και έχει πολλά ελαιόδεντρα, δαμασκηνιές, αμυγδαλιές. Τα σπίτια τους με μακεδονικές επιδράσεις, είναι διώροφα με ξύλινα μπαλκόνια που το μπροστινό τους μέρος καλύπτεται με σιδερένια κάγκελα. Ο οικισμός φαίνεται πώς υπήρξε από τα πανάρχαια χρόνια και πιθανόν να ήταν αποικία των Κρητών της Μινωικής εποχής, γιατί ανακαλύφθηκαν ίχνη προϊστορικής κατοικίας. Η Γλώσσα και η περιοχή του Λουτρακίου, παρουσιάζουν μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, αφού σε πολλά σημεία υπάρχουν πύργοι, αναλήμματα και κτιριακές εγκαταστάσεις διάφορων εποχών της αρχαιότητας. Στη θέση Πλατάνα, στα βόρεια της Γλώσσας, στο Μοναστήρι Αγ.Ταξιάρχη, υπάρχουν κτίσματα παλαιοχριστιανικού ναού, κτισμένη το 672μ.Χ.Αυτός είναι και ο παλαιότερος ναός της Σκοπέλου. Ως προς τα Ιστορικά στοιχεία για την Γλώσσα, πρώτη αναφορά στις πηγές γίνεται σε Πατριαρχικό Γράμμα του τέλους του 17ου.αι.,το οποίο αναφέρεται στη Μονή Ταξιαρχών.

43 Οι κάτοικοι της Γλώσσας ήταν στην πλειοψηφία τους ,αμπελοκαλλιεργητές με παραγωγή καλού κρασιού. Υπήρχαν ωστόσο και ναυτικοί και καραβοκύρηδες. Στο Λουτράκι υπήρχε και οργανωμένο ναυπηγείο, όχι όμως της ίδιας εμβέλειας με αυτό της Σκοπέλου. Τα Εκπαιδευτικά πράγματα στην Γλώσσα άρχισαν να αποδίδουν καρπούς με τη σύσταση σχολείων από τον τότε Εκπαιδευτικό Επίτροπο, το ,.Αυτό πού έχει να επιδείξει η Γλώσσα στον τομέα του Πολιτισμού, είναι η ύπαρξη αγιογραφικών εργαστηρίων, τα οποία λειτουργούν από τα τέλη του 18ου.αι έως τις αρχές του 19ου.αι. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι σήμερα η Γλώσσα διαθέτει δύο μουσεία .. Το Λαογραφικό Μουσείο του Δήμου, καί το σημαντικό Μουσείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Ιδρύματος Ελληνισμού που Ο Λαός το έχει ονομάσει «Ναυτικό Μουσείο» . Πολιτιστικό σημείο αναφοράς είναι και η «Βιβλιοθήκη Περσευς Αθηναίος» του Κοινωφελούς Ιδρύματος Περσευς Αθηναίος που συνεργάζεται με το Υπουργείο Πολιτισμού για έργο στη Σκόπελο.

44 Κείμενο & Αφήγηση : Αναστασία Μπρικου
Κείμενο & Αφήγηση : Αναστασία Μπρικου Η Αναστασία Μπρικου, είναι Πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής Του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εργάσθηκε για το Κοινωφελές Ίδρυμα Περσευς Αθηναίος στη Σκόπελο Ν. Μαγνησίας το 2013, στα πλαίσια του Προγράμματος Κοινωφελούς Απασχόλησης για τον Πολιτισμό Υπάρχει εκτενής Επιστημονική Βιβλιογραφία για την Σκόπελο ( η οποία παρατίθεται σε άλλο σημείο του Ιστοτοπου μας). Πέρα όμως από την επιστημονική δεοντολογία, την έρευνα και την «Δημοσίευση» υπάρχει και το λειτούργημα της «διδασκαλίας», το άνοιγμα των οριζόντων, το κάλεσμα σε γνώση. Και στην αποστολή αυτή τα «εργαλεία» απλώνονται πέρα από την επιστημονική δημοσίευση, στο «κάλεσμα» να δούμε περισσότερο Φως, να μυηθούμε στο άπειρο της ομορφιάς και της γνώσης που υπάρχει και δίνει ουσιαστικό περιεχόμενο στην Ζωή.. Η Διδασκαλία έχει σκοπό αυτό που λέει ο Ποιητής «Πάντα Ανοιχτά Πάντα Αγρύπνα Τα μάτια της Ψυχής μου» . Εδώ εκλήθη η Παιδαγωγική της κ. Αναστασίας Μπρικου, να παρουσιάσει την Σκόπελο, αλλά και το Έργο που έγινε από το Κοινωφελές Ίδρυμα Περσευς Αθηναίος, την 7η ΕΒΑ και την ΙΓ ΕΠΚΑ στον Πολιτισμό στην Σκόπελο. Η Σκόπελος πέρα από τις φυσικές ομορφιές, τις παραλίες, τον ήλιο, το παιχνίδι της θάλασσας και τον γαλανό ουρανό, έχει μια βαθειά ουσιαστική οντολογική υπόσταση γεμάτη αλήθειες, αξίες και εκπλήξεις, που αποκαλύπτονται καθώς περνάμε από το υλικό στο αυλό και το φως. Αυτή είναι και η βαθύτερη αποστολή τόσο του επιστημονικού έργου οσο και της άσκησης παιδαγωγικής στον Πολιτισμό.


Κατέβασμα ppt "…….έτσι σαν παραμύθι Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ."

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google