Υπευθ. μαθήματος : Ιωάννης Οικονομόπουλος Συνδιδάσκων: Ιωάννης Μπόσης

Παρουσίαση με θέμα: "Υπευθ. μαθήματος : Ιωάννης Οικονομόπουλος Συνδιδάσκων: Ιωάννης Μπόσης"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Υπευθ. μαθήματος : Ιωάννης Οικονομόπουλος Συνδιδάσκων: Ιωάννης Μπόσης
Νοσήματα Αγροτικών Ζώων Ενότητα 1η – Διάλεξη 3η - Η φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα, νόσος και υγεία - Επιγενετική - Εργαστηριακή διαγνωστική διερεύνηση λοιμωδών νοσημάτων - Η αντιμετώπιση των λοιμωδών νοσημάτων Οι παρουσιάσεις μαθημάτων αποτελούν βοήθημα παρακολούθησης των παραδόσεων και δεν υποκαθιστούν τη διδαχθείσα ύλη που είναι και η εξεταστέα Υπευθ. μαθήματος : Ιωάννης Οικονομόπουλος Συνδιδάσκων: Ιωάννης Μπόσης

2 Η φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα, νόσος και υγεία

3 μετα-οργανισμοί (meta-organisms)
Οι  πολυκύτταροι οργανισμοί θεωρούνται μετα- οργανισμοί δηλ. δεν υφίστανται στη φύση ως αυτόνομοι, αλλά αποτελούν ένα σύνθετο βιολογικό σύμπλεγμα που συνίσταται από τον πολυκύτταρο οργανισμό και από ένα σύνολο βακτηρίων, ιών, μυκήτων και άλλων προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών ειδών που αποτελούν τη φυσιολογική μικροβιακή του χλωρίδα (microbiota)

4 Ο αριθμός των κυττάρων της μικροβιακή χλωρίδας είναι περίπου 10πλάσιος από αυτόν του σώματος των θηλαστικών Ο αριθμός των γονιδίων που αυτά τα μικρόβια διαθέτουν κατά αποκλειστικότητα, είναι περίπου 100πλάσιος Τα γονίδια της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας περιγράφονται συνεκδοχικά διεθνώς, με τον όρο microbiome Σχετικό οπτικοακουστικό υλικό με τίτλο «The Invisible Universe of the Human Microbiome» είναι διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση

5 Η βιολογική σχέση μεταξύ του πολυκύτταρου οργανισμού και της μικροβιακής του χλωρίδας μπορεί να είναι φυσιολογικά συμβιωτική σχέση μονόπλευρης ή αμφίπλευρης ωφέλειας ή παθολογικά παρασιτική (πιθανή κατάληξη η νόσος) Οι παράγοντες βάσει των οποίων διαμορφώνεται δυναμικά η σχέση ξενιστή / φ.μ.χ. είναι συνοπτικά α) η γενετική σύσταση του ξενιστή, β) η συνύπαρξη μικροβίων που δεν ανήκουν στη φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα, γ) η διατροφή, και δ) η ανοσοποιητική επάρκεια

6 Δεν είναι αξιοπερίεργο ότι η μικροβιακή χλωρίδα περιορίζεται σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος και συνίσταται από συγκεκριμένα κατά κανόνα μικρόβια, των οποίων μάλιστα ο πληθυσμός μεταβάλλεται φυσιολογικά μόνο εντός συγκεκριμένων ορίων; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα προκύπτει από τον τρόπο που γίνεται η εγκατάσταση της μικροβιακής χλωρίδας σε έναν οργανισμό και από τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση

7 Εγκατάσταση φ.μ.χ. Η  γαστρεντερική οδός των εμβρύων των θηλαστικών θεωρείται ότι υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν περιέχει μικρόβια Η 1η έκθεση του Α.Σ. σε μικρόβια γίνεται κατά τη δίοδό από τη γεννητική οδό, δηλ. …

8 Ο μηχανισμός με τον οποίο οι ιστοί του νεογέννητου προσαρμόζονται στην τεράστια αντιγονική πρόκληση που συνιστά ο μικροβιακός αποικισμός τους, δεν είναι πλήρως γνωστός Πρωτόγαλα και γάλα έχουν ζωντανά μικρόβια και προϊόντα τους, ανοσοσφαιρίνες (IgA), κύτταρα του Α.Σ. και κυτταροκίνες που δρουν συνεργικά ώστε το νεογέννητο να είναι «ανεκτικό» ειδικά στα συγκεκριμένα μικρόβια Σε αυτή την ηλικία το Α.Σ. αντιδρά ανεπαρκώς σε σχέση με την παραγωγή Β και Τ-λεμφοκυττάρων αλλά επαρκέστατα σε σχέση με τη ρύθμισή του (Treg) Σημαντική είναι η συμβολή της αναγνώρισης των μικροβιακών υποδοχέων αναγνώρισης προτύπων Μικρόβια –εκπαιδευτές του Α.Σ. π.χ. το LPS συγκεκριμένων μικροβίων «εκπαιδεύει» τα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου ώστε αυτά να αντιδρούν υποτονικά, γεγονός που τους επιτρέπει να το εποικίσουν

9 Η φ.μ.χ. και υγεία Η φ.μ.χ. συμβάλλει μεταβολικά
Πώς όμως βοηθάει στην αποτροπή εγκατάστασης παθογόνων μικροβίων;

10 Η φ.μ.χ. και υγεία Αντίσταση εποικισμού
Μεταβολή της διαθεσιμότητας θρεπτικών συστατικών Ενεργά μεταβολικά προϊόντα Διαμόρφωση δυσμενών φυσικοχημικών συνθηκών Ρύθμιση της ανοσοποιητικής αντίδρασης

11 Αντίσταση εποικισμού (colonization resistance)
Η μ.χ. εγκαθίσταται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος που ονομάζονται οικολογικές θέσεις ή οικοθέσεις (ecological niche) Η πλήρωση των οικοθέσεων εκμηδενίζεται το περιθώριο εγκατάστασης άλλων μικροβίων Ωστόσο κάποια μικρόβια έχουν αναπτύξει μηχανισμούς με τους οποίους καταφέρνουν να εκμεταλλευτούν την παρουσία τη μικροβιακής χλωρίδας π.χ. οι ιοί Poliovirus και MMTV* διαθέτουν υποδοχείς όχι για τα κύτταρα του ιστού που προσβάλλουν αλλά για το LPS της μικροβιακής του χλωρίδας μέσω της οποίας εξασφαλίζεται έμμεσα η εγκατάστασή τους σε αυτόν Mouse mammary tumor virus = Ογκογόνος ιός μαστικού αδένα ποντικού.

12 Μεταβολή της διαθεσιμότητας θρεπτικών συστατικών
Η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών καθορίζει τη δυνατότητα των μικροβίων να επιβιώσουν σε ένα ιστό Όμως αυτά τα θρεπτικά συστατικά αναλώνονται από τη μικροβιακή χλωρίδα που τον αποικίζει Η έλλειψη θρεπτικών συστατικών δεν επιτρέπει την εγκατάσταση άλλων μικροβίων ενώ περιορίζει ακόμη και την έκφραση «λοιμογόνων γονιδίων», (π.χ. για τη σύνθεση προϊόντων με τα οποία τα μικρόβια συνδέονται στους υποδοχείς των κυττάρων που θα προσβάλλουν)

13 Ενεργά μεταβολικά προϊόντα
Προϊόντα της μ.χ. συμβάλλουν στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος του ξενιστή, π.χ. τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (προϊόν μικροβιακού καταβολισμού της κυτταρίνης) διεγείρονται μηχανισμοί ελέγχου της γονιδιακής έκφρασης των μικροβίων που ταυτόχρονα επηρεάζουν και τον ξενιστή, δηλ.

14 *Αυτό αναφέρεται συχνά ως «αποσιώπηση» (silencing)
Αύξηση της δραστικότητας των γονιδίων του ξενιστή που ευνοούν την εγκατάσταση των μικροβίων ενώ παράλληλα μειώνουν* τη δράση των γονιδίων που σχετίζονται με τη λοιμογόνο δύναμη των μικροβίων (με αποτέλεσμα την «αποδοχή» της μ.χ.) Με την πάροδο της ηλικίας, τα συγκεκριμένα μεταβολικά προϊόντα συνεχίζουν να παράγονται και να ασκούν ανάλογη βιολογική δράση, η οποία όμως στην παρούσα φάση στρέφεται αναπόφευκτα κυρίως έναντι των νέων μικροβίων που προσπαθούν να εισέλθουν στον οργανισμό, προστατεύοντάς τον. *Αυτό αναφέρεται συχνά ως «αποσιώπηση» (silencing)

15 Διαμόρφωση δυσμενών φυσικοχημικών συνθηκών, π.χ.
Η διαμόρφωση όξινου pH από τη μ.χ του κόλπου Οι βακτηριοσίνες που παράγονται από την Escherichia coli. Οι συγκεκριμένες πρωτεΐνες αναστέλλουν την υπέρμετρη ανάπτυξή της Escherichia coli στην περιοχή που έχει αποικίσει αλλά παράλληλα, αποτρέπει και την εγκατάσταση άλλων συγγενών βακτηρίων όπως της εντερο-αιμορραγικής Escherichia coli Με άλλα λόγια, η εγκατάσταση της Escherichia coli στο έντερο, αποτρέπει την προσβολή του από πολύ παθογόνα στελέχη του ίδιου είδους

16 Ρύθμιση της ανοσοποιητικής αντίδρασης
Ο τρόπος δεν είναι γνωστός, αν και φαίνεται ότι η συμβολή των ρυθμιστικών Τ-λεμφοκυττάρων (Treg, T regulatory) είναι μάλλον θεμελιώδης Πολλά μικρόβια συνδέονται με τα Treg (όταν ακόμη το Α.Σ. δεν έχει ωριμάσει πλήρως)που εκπαιδεύονται ώστε να τα αναγνωρίζουν ως αποδεκτά εντός ενός συγκεκριμένου πληθυσμού και χώρου Η εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών στις αναπτυγμένες χώρες, η αλλαγή της διατροφής αλλά και η εξάλειψη των νηματωδών παρασίτων, έχει επιφέρει δομική μεταβολή της σύστασης της μικροβιακής χλωρίδας (αυτοάνοσα νοσήματα)

17 Επιγενετική

18 επιγενετική (epigenetics)
ο κλάδος της Βιολογίας που εστιάζεται στη μελέτη των κληρονομήσιμων μεταβολών της γονιδιακής έκφρασης, οι οποίες δεν συνοδεύονται από μεταβολή της νουκλεοτιδικής αλληλουχίας του DNA «Epigenetics Overview (Greek Subs)» είναι διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση

19 Οι παράγοντες και οι μηχανισμοί που έχει διαπιστωθεί ότι έχουν επιγενετική επίπτωση είναι κυρίως οι ακόλουθοι: Αναδιαμόρφωση της χρωματίνης MicroRNA sRNA Prions

20 Αναδιαμόρφωση της χρωματίνης
Το DNA του κυττάρου περιελίσσεται με ανομοιόμορφο τρόπο, γύρω από πρωτεΐνες που ονομάζονται ιστόνες, συνιστώντας έτσι τη χρωματίνη Οι ιστόνες είναι θετικά φορτισμένες και συνδέονται ισχυρά με τις αρνητικά φορτισμένες φωσφορικές ομάδες του DNA. Από τη συσπείρωση και κατά συνέπεια τη συμπύκνωση των νηματίων της χρωματίνης, σχηματίζονται κατά την κυτταρική διαίρεση τα χρωματοσώματα.

21 Η αναδιαμόρφωση της χρωματίνης γίνεται μέσω της αναδιαμόρφωσης των ίδιων των ιστονών ή μέσω της σύνδεσης του DNA με μεθυλικές ομάδες (μεθυλίωση του DNA – DNA methylation) γεγονός που άγνωστο γιατί, καθιστά τις συγκεκριμένες περιοχές λιγότερο ενεργές για μετάφραση Η μεθυλίωση είναι μία χημική διεργασία που συνίσταται στην προσθήκη μίας μεθυλικής ομάδας στην κυτοσίνη ή στην αδενίνη του DNA. Ειδικά η μεθυλίωση της κυτοσίνης αν και δεν επηρεάζει τη σύνδεσή της με τη γουανίνη, επιφέρει ελάττωση της γονιδιακής έκφρασης

22 Αν οι μεθυλιωμένες περιοχές διέλθουν μέσω των γαμετών του ενός από τους δύο γονείς στο ζυγωτό, τότε θα κληρονομηθούν και πιθανώς θα εκφραστούν επηρεάζοντας τον φαινότυπο του απογόνου, κάτι που περιγράφεται με τον όρο γενετική αποτύπωση (genetic imprinting)

23 MicroRNA Mικρού μεγέθους μόρια RNA στα οποία δεν κωδικοποιείται κάποια πρωτεΐνη Tα μόρια λειτουργούν ρυθμιστικά σε μία μεγάλη ποικιλία βιολογικών φαινομένων, συμπεριλαμβανομένης της μεταβολής Πρόκειται δηλ. για μία περίπτωση μεταγραφικής γονιδιακής ρύθμισης στο πλαίσιο της οποίας ένα γονίδιο λειτουργεί κανονικά με σκοπό τη σύνθεση του προϊόντος του, αλλά ένας άλλος παράγοντας στη συγκεκριμένη περίπτωση το microRNA, αναστέλλει αυτή τη λειτουργία

24 sRNA Μικρού μεγέθους μόρια βακτηριακού RNA στα οποία δεν κωδικοποιείται κάποια πρωτεΐνη Αυτά τα μόρια RNA ρυθμίζουν τη δραστηριότητα των γονιδίων του βακτηρίου αλλά και του ξενιστή που αυτό θα προσβάλλει, συμβάλλοντας στην επιβίωσή του Prions «Μολύνουσες» μορφές πρωτεϊνών: δεν έχουν φυσιολογική διαμόρφωση και μπορεί όταν εισέλθουν σε έναν ευπαθή οργανισμό, να προκαλέσουν ανάλογη τροποποίηση της αντίστοιχης πρωτεΐνης του

25 Η σημασία της επιγενετικής
Η επιγενετική αναφέρεται σε εξωτερικούς παράγοντες όπως για παράδειγμα η καταπόνηση, ο υποσιτισμός ή μία μικροβιακή λοίμωξη, οι οποίοι τροποποιούν την έκφραση του γονότυπου ενός ατόμου με τρόπο μάλιστα που η αλλαγή αυτή μπορεί να κληρονομηθεί στους απογόνους ακόμη και για αρκετές γενεές, π.χ.

26 Η πρόσληψη τροφής κατά τη διάρκεια της κυοφορίας, επηρεάζει τη λειτουργία γονιδίων που σχετίζονται με τη ρύθμιση ορμονών, το αποτέλεσμα της δράσης των οποίων είναι η πρόκληση παχυσαρκίας ή σακχαρώδους διαβήτη στους απογόνους, όταν αυτοί ενηλικιωθούν Σε σχέση ειδικά με τα Λοιμώδη Νοσήματα, αναδιαμόρφωση της χρωματίνης σχετίζεται επιγενετικά με τη λειτουργία γονιδίων που ρυθμίζουν την κυτταρική και τη χυμική ανοσία και συνεπώς την επάρκεια του ατόμου στην αντιμετώπιση λοιμώξεων, δηλ. επηρεάζεται η γενετική προδιάθεση ενός ατόμου σε ευαισθησία ή ανθεκτικότητα σε λοιμώξεις

27 Εργαστηριακή διαγνωστική διερεύνηση λοιμωδών νοσημάτων

28 Καμία διαγνωστική μέθοδος δεν είναι τόσο ακριβής ώστε να αρκεί από μόνη της, για την τεκμηρίωση μίας διάγνωσης

29 Άμεσες και έμμεσες διαγνωστικές μέθοδοι
Πιο συγκεκριμένα, οι μέθοδοι με τις οποίες ανιχνεύεται το ίδιο το μικρόβιο στο σύνολό του (π.χ. καλλιέργεια, μικροσκόπηση) ή χαρακτηριστικά συστατικά μέρη του μικροβιακού κυττάρου. όπως το DNA (π.χ. μοριακή ανίχνευση - PCR) ή οι πρωτεΐνες του (π.χ. ανοσοϊστοχημεία, ELISA), χαρακτηρίζονται ως άμεσες

30 έμμεσες μέθοδοι Οι μέθοδοι που έχουν σχεδιαστεί για την ανίχνευση δεικτών με τους οποίους υποδηλώνεται έμμεσα η παρουσία ή η έκθεση του οργανισμού σε ένα μικρόβιο Έμμεσες θεωρούνται όλες οι ορολογικές μέθοδοι, όπως η δοκιμή σύνδεσης του συμπληρώματος (CFT) ή η ELISA, όταν αυτή διενεργείται για την ανίχνευση αντισωμάτων.

31 Διαγνωστικός δείκτης Οποιαδήποτε παράμετρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την τεκμηρίωση μίας διάγνωσης Εργαστηριακού διαγνωστικοί δείκτες είναι Η ύπαρξη αντισωμάτων (ορολογικές εξετάσεις ) ή του ίδιου του μικροβίου (καλλιέργεια, μικροσκόπηση) πρωτεϊνών του (ανοσο-αποτύπωση) ή του DNA του (PCR) Κλινικοί διαγνωστικοί δείκτες είναι Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα μίας νόσου Οι παράμετροι που ανιχνεύονται με κλινικές εξετάσεις π.χ. δραστηριότητα μεγάλης κοιλίας, έλεγχος αντανακλαστικών, μακροσκοπική και οργανοληπτική εξέταση του γάλακτος κ.α.

32 γίνεται αντιληπτό ότι η διάκριση των διαγνωστικών δοκιμών σε έμμεσες και άμεσες δεν είναι απόλυτη, τουλάχιστον όχι σε σχέση με ορισμένες από αυτές, όπως είναι η ELISA που αναλόγως της σχεδίασής της μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση ενός συστατικού του μικροβιακού κυττάρου (άμεση μέθοδος) ή των αντισωμάτων (έμμεση μέθοδος) που συντίθενται στον οργανισμό μετά την έκθεσή του σε αυτό το μικρόβιο

33 Ποιοτική ανάλυση διαγνωστικών μεθόδων
Ελάχιστο όριο ανίχνευσης Ευαισθησία Ειδικότητα

34 Ελάχιστο όριο ανίχνευσης (lower detection limit ή minimum detection limit ή minimum limit of detection) Η ελάχιστη ποσότητα του διαγνωστικού δείκτη που πρέπει να υπάρχει ανά μονάδα μάζας ή όγκου του δείγματος, ώστε αυτός να ανιχνεύεται σε στατιστικά σημαντικό επίπεδο στο πλαίσιο ενός αριθμού επαναλήψεων της διαδικασίας, ή πιο απλά… Η ελάχιστη ανιχνεύσιμη ποσότητα του διαγνωστικού δείχτη για την ανάδειξη του οποίου έχει σχεδιαστεί η μέθοδος

35 Ευαισθησία (sensitivity):
Το επί τοις εκατό ποσοστό των ατόμων που με τη συγκεκριμένη μέθοδο χαρακτηρίζονται ως θετικά, από ένα σύνολο θετικών ατόμων, π.χ. Έστω για παράδειγμα ότι από ένα σύνολο 100 ζώων που πάσχουν από λοιμώδη αγαλαξία, η υπό αξιολόγηση μέθοδος έχει αντιδράσει θετικά για τα 50 από αυτά, τότε η ευαισθησία της μεθόδου αυτής θα είναι 50%

36 Θα πρέπει να επισημανθεί εδώ ότι
Θα  πρέπει να επισημανθεί εδώ ότι η έννοια «θετικό ζώο» δεν ταυτίζεται με την έννοια «ασθενές ζώο» Στο πλαίσιο δηλ. της «ευαισθησίας», θεωρείται ως θετικό, κάθε άτομο που φέρει την ουσία ή γενικότερα τον διαγνωστικό δείκτη Η ύπαρξη αυτού του διαγνωστικού δείκτη δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι το ζώο νοσεί ενώ και η απουσία του, δεν πρέπει να θεωρείται πάντα ως απόδειξη ότι το ζώο είναι υγιές

37 Ειδικότητα (specificity)
Το επί τοις εκατό ποσοστό των ατόμων που με τη συγκεκριμένη μέθοδο χαρακτηρίζονται ως αρνητικά, από ένα σύνολο αρνητικών ατόμων Η έννοια της ειδικότητας είναι ανάλογη και συμπληρωματική της ευαισθησίας ενώ και εδώ ισχύει ότι η διατύπωση «αρνητικό άτομο» δεν πρέπει να ταυτίζεται με την έννοια «υγιές»

38 Με άλλα λόγια ως «αρνητικό άτομο» χαρακτηρίζουμε απλώς αυτό που δεν φέρει τον διαγνωστικό δείκτη ο προσδιορισμός του οποίου επιχειρείται με την υπό αξιολόγηση μέθοδο Στο προηγούμενο επομένως παράδειγμα των ζώων με λοιμώδη αγαλαξία, εάν από ένα σύνολο 100 αρνητικών ζώων, η υπό αξιολόγηση μέθοδος αντιδράσει αρνητικά για τα 50 από αυτά, τότε η ειδικότητά της θα είναι 50%

39 «διασταυρωμένες αντιδράσεις»
Όμως γιατί να αντιδρά η μέθοδος αρνητικά σε σχέση με ορισμένα μόνο από τα αρνητικά ζώα; Δηλ., τι είναι αυτό που κάνει τη μέθοδο να αντιδρά θετικά για όλα τα υπόλοιπα από τα αρνητικά ζώα; Οι «διασταυρωμένες αντιδράσεις» δηλ. οι θετικές αντιδράσεις που οφείλονται στην παρουσία στο δείγμα δεικτών, τους οποίους η υπό αξιολόγηση μέθοδος δεν είναι σε θέση να διακρίνει από αυτόν για την ανίχνευση του οποίου έχει σχεδιαστεί

40 Προληπτικά και διαχειριστικά μέτρα αντιμετώπισης των λοιμωδών νοσημάτων

41 Διαχειριστικά μέτρα ελέγχου της διάδοσης λοιμωδών νοσημάτων των ζώων
Πρόκειται για μέτρα που σχεδιάζονται ώστε να αποτρέπεται η έκθεση των ζώων σε πληθυσμούς του εκάστοτε μικροβίου που υπερβαίνουν την ελάχιστη λοιμογόνο δόση (minimum infectious dose) Γιατί αυτός ο περιορισμός; Η μικρότερη ποσότητα του μικροβίου που απαιτείται ώστε να προκληθεί λοίμωξη.

42 εκρίζωση (eradication)
Εκρίζωση νοσήματος είναι η κατάσταση κατά την οποία έχει επέλθει πλήρης διακοπή της μετάδοσης της αντίστοιχης λοίμωξης μέσω κυρίως της εφαρμογής μέτρων επιτήρησης και περιορισμού της διάδοσης του λοιμογόνου παράγοντα που το προκαλεί

43 Η εφαρμογή πολιτικής εκρίζωσης ενός νοσήματος προϋποθέτει την ύπαρξη
αξιόπιστων επιζωοτιολογικών ή και επιδημιολογικών στοιχείων π.χ. ποια είναι η δεξαμενή του μικροβίου στη φύση αν υπάρχουν πηγές μόλυνσης ζώα φορείς κτλ, και ενός αξιόπιστου συστήματος διάγνωσης της νόσου, αναφοράς περιστατικών και εφαρμογής διοικητικών μέτρων π.χ. περιορισμός διακίνησης ζωικού κεφαλαίου και προϊόντων, υποχρεωτική θανάτωση ζώων, υγειονομική ταφή κτλ.

44 Οι ασθένειες για τις οποίες εφαρμόζεται πολιτική εκρίζωσης καθορίζονται σε εθνικό και διεθνές επίπεδο βάσει της μεταδοτικότητάς τους και της οικονομικής τους επίπτωσης Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, τα μέτρα που υιοθετούνται συμφωνούνται σε διεθνές επίπεδο και εφαρμόζονται με τρόπο ομοιόμορφο, όπως συμβαίνει για παράδειγμα για τον αφθώδη και τον καταρροϊκό πυρετό ή την ψευδοπανώλη των πτηνών

45 Η εκρίζωση συνίσταται από μέτρα :
ελέγχου και απομόνωσης (test and removal) π.χ. Παραφυματίωση Εντεροτοξιναιμία Συγκεκριμένα είδη μαστίτιδας ελέγχου και θανάτωσης (test and slaughter) Άνθρακας Φυματίωση Μελιταίος πυρετός Όμως …

46 stamping out Αναφορικά με πολύ μεταδοτικά νοσήματα όπως
η γρίπη των πτηνών ή ο αφθώδης πυρετός του χοίρου, η διαπίστωση θετικών ζώων επισείει σειρά μέτρων η εφαρμογή των οποίων επεκτείνεται σε μία προκαθορισμένη ακτίνα γύρω από την εκτροφή, όπως για παράδειγμα η προληπτική θανάτωση όλων των εκτρεφόμενων ευπαθών ζώων μίας περιοχής, και η υγειονομική ταφή τους stamping out

47 Στις  περιπτώσεις που η εκρίζωση μίας νόσου και επομένως, η πλήρης αποτροπή της έκθεσης των ζώων στο αντίστοιχο παθογόνο δεν είναι σκόπιμη ή εφαρμόσιμη, υιοθετούνται μέτρα πρόληψης (prevention) π.χ. όταν ένα νόσημα είναι εξαιρετικά διαδεδομένο και η εφαρμογή μέτρων εκρίζωσης θα ήταν καταστροφική για το ζωικό κεφάλαιο.

48 Πρόληψη Σε αντίθεση με την πολιτική εκρίζωσης, τα μέτρα πρόληψης σχεδιάζονται με βάση το δεδομένο ότι η πλήρης αποτροπή της έκθεσης των ζώων στο παθογόνο, δεν μπορεί να αποτραπεί Εφαρμόζονται δηλ. μέτρα ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επαφή των ζώων με το παθογόνο ή και να εξασφαλιστεί (συνήθως με τη χρήση εμβολίων)

49 Αναφορικά λοιπόν με την προσπάθεια ελαχιστοποίησης της έκθεσης των ζώων σε ένα παθογόνο, τα μέτρα που εφαρμόζεται κυρίως μπορεί να συνοψιστούν στα ακόλουθα:

50 1. Ελαχιστοποίηση έκθεσης
Μέτρα υγιεινής, όπως τακτική απομάκρυνση της κόπρου Διενέργεια απολυμάνσεων/απεντομώσεων/αποπα- ρασιτώσεων. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου διευκολύνεται σημαντικά στο πλαίσιο των εκτροφών all-in-all-out Αυτό σημαίνει ότι όλα τα ζώα εισέρχονται σε μία εκτροφή κατά την έναρξη της παραγωγικής περιόδου και εκτρέφονται μέχρι τη λήξη της Στη συνέχεια η εκτροφή καθαρίζεται, διενεργούνται απολυμάνσεις και απεντομώσεις και παραμένει κενή για ένα διάστημα (υγειονομικό κενό)

51 Άλλα υγειονομικά μέτρα
ο φυσικός διαχωρισμός των διαφορετικών σταδίων εκτροφής καθώς και του χώρου τοκετού και άμελξης, η αποτροπή της εισόδου στην εκτροφή άλλων ζώων/πτηνών, η παροχή νερού και τροφής ώστε να διατηρούνται καθαρά (π.χ. ελεγχόμενη παροχή, προστατευμένες ταΐστρες και ποτίστρες) και η ελεγχόμενη πρόσβαση στην εκτροφή προσωπικού και οχημάτων

52 Πιο ειδικά υγειονομικά μέτρα
Άμεση απομάκρυνση των νεογέννητων από τις μητέρες τους και Χορήγηση με τεχνητά μέσα παστεριωμένου πρωτογάλακτος και γάλακτος, Πλήρης διαχωρισμός των ζώων στη βοσκή, Αποτροπή φυσικής οχείας και χρήση αποκλειστικά τεχνητής σπερματέγχυσης Μέτρα περιορισμού μίας νόσου μεταξύ των ελευθέρως διαβιούντων ζώων (free ranging animals) και των πτηνών μίας περιοχής Ελεγχόμενη αντικατάσταση ζωικού κεφαλαίου ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ = ΚΟΣΤΟΣ!!!!

53 2. Εμβόλια Τα εμβόλια (vaccines) είναι ουσίες που χρησιμοποιούνται για τη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος με σκοπό την εξασφάλιση προστατευτικής ανοσίας (protective immunity) δηλ. διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος με τρόπο που επιφέρει αποτροπή ή μείωση της επίπτωσης της λοίμωξης.

54 Τι επιδιώκεται με τη χρήση του εμβολίου;
Το ιδεώδες αποτέλεσμα της χρήσης ενός εμβολίου, δηλ. η πλήρης αποτροπή της λοίμωξης είναι κάτι που σπανίως επιτυγχάνεται στην πράξη με τα εμβόλια που είναι διαθέσιμα σήμερα για τον άνθρωπο και τα ζώα Στις περισσότερες περιπτώσεις, με τη χρήση ενός εμβολίου επιδιώκεται η μείωση της βαρύτητας μίας νόσου εξαιρετικής σπουδαιότητας γιατί μπορεί να σημαίνει μείωση της απώλειας ζωικού κεφαλαίου και ζωικού προϊόντος, αλλά και σημαντική μείωση του κόστους διαχείρισης μίας νόσου

55 Τα εμβόλια βάσει δραστικού συστατικού
Ζωντανά ενδοκυτταρικά μικρόβια Ζωντανά εξωκυτταρικά μικρόβια Νεκρά μικρόβια ενδοκυτταρικά ή μη, και συστατικά ή μεταβολικά προϊόντα τους

56 Εμβόλια με ζωντανό ενδοκυτταρικό μικρόβιο
Διεγείρουν κατά κανόνα την κυτταρική ανοσία (cell mediated immunity) Αυτή έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή συγκεκριμένων κυτταροτοξικών Τ- λεμφοκυττάρων ή και ενεργοποιημένων μακροφάγων δηλ. μονοπύρηνων φαγοκυττάρων που έχουν εκτεθεί σε συγκεκριμένες κυτταροκίνες όπως η ιντερλευκίνη 1 και η ιντερφερόνη γ

57 Όλα τα άλλα εμβόλια (ζωντανό μη ενδοκυτταρικό και νεκρό μικρόβιο ή συστατικό του)
Τα συγκεκριμένα εμβόλια συχνά περιγράφονται ως μία ενιαία ομάδα, τουλάχιστον σε σχέση με την ανοσοποιητική αντίδραση που προκαλούν, παρά το γεγονός ότι τα δραστικά τους συστατικά διαφέρουν σημαντικά Τα εμβολιακά αντιγόνα δεσμεύονται από το MHC-II στην επιφάνεια των αντιγονο-παρουσιαστικών κυττάρων τα οποία αρχίζουν να συνθέτουν και να εκκρίνουν μεγάλη ποσότητα ιντερλευκίνης 1 (και ελάχιστη ή καθόλου, IL-12). Η ιντερλευκίνη 1 διεγείρει τα CD4 Τ2-βοηθητικά λεμφοκύτταρα που εκκρίνουν κυτταροκίνες, οι οποίες αυξάνουν την παραγωγή αντισωμάτων

58 Υπάρχει  τέλος και μία ιδιάζουσα ανοσοποιητική αντίδραση στο πλαίσιο της οποία συνδυάζονται ουσιαστικά οι προαναφερθείσες   Αυτού του είδους η αντίδραση διεγείρεται από εμβόλια των οποίων το δραστικό συστατικό είναι ζωντανό μικρόβιο που πολλαπλασιάζεται ειδικά στο εσωτερικό των μακροφάγων

59 Σε αυτή την περίπτωση, τα αντιγόνα δεσμεύονται όπως αναφέρθηκε και παραπάνω στην επιφάνεια των αντιγονο-παρουσιατικών κυττάρων από το MHC- II, μόνο που τώρα τα συγκεκριμένα κύτταρα παράγουν μεν IL-1, αλλά και σημαντική ποσότητα Il- 12 Η Il-12 διεγείρει τα Τ1-βηθητικά λεμφοκύτταρα που ενεργοποιούν τα μακροφάγα, καταστέλλοντας ταυτόχρονα τα Τ2 λεμφοκύτταρα Ενεργοποιείται δηλ. η ανοσοποιητική οδός που περιγράφηκε αναφορικά με τα ενδοκυτταρικά παθογόνα, ενεργοποίηση MHC-I και κυτταροτοξικών Τ- λεμφοκυττάρων (CD8) που προκαλούν τον θάνατο των κυττάρων που περιέχουν μικρόβια

60 Εμβόλια DIVA (Differentiating Infected from Vaccinated Animals)
δηλ. εμβολίων των οποίων η σύσταση επιτρέπει εργαστηριακά τη διάκριση των ζώων που έχουν εμβολιαστεί από αυτά που έχουν υποστεί ή υφίστανται φυσική λοίμωξη Η διάκριση γίνεται βάσει ενός «δείκτη» που ανιχνεύεται με τη χρήση μίας διαγνωστικής μεθόδου (π.χ. ELISA) που αναπτύσσεται παράλληλα με το εμβόλιο. Η μέθοδος αυτή περιγράφεται συνήθως με τον όρο «marker assay», δηλ. μέθοδος δείκτη

61 Εμβόλια DIVA χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά, στο πλαίσιο της εκρίζωσης
της νόσου Aujesky (ψευδολύσσα) του χοίρου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα εμβόλια αυτά περιείχαν ως δραστικό συστατικό ένα στέλεχος του ιού που προκαλεί τη συγκεκριμένη νόσο, το οποίο δεν έφερε στο εξωτερικό του περίβλημα μία συγκεκριμένη γλυκοπρωτεΐνη (gE) ή και τα γονίδια από τα οποία συντίθεται ένα συγκεκριμένο ιικό ένζυμο (thymidine kinase)

62 Ανάλογα εμβόλια έχουν παρασκευαστεί εντωμεταξύ
και για τη λοιμώδη ρινοτραχειίτιδα των βοοειδών, για τον αφθώδη πυρετό του χοίρου και για την κλασσική πανώλη που προσβάλλει το ίδιο ζωικό είδος, αλλά και για τη γρίπη των πτηνών

63 Βάσει  της ανοσοποιητικής αντίδρασης που προκαλείται αναλόγως του δραστικού συστατικού του εμβολίου, καθορίζεται όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η προστατευτική του επάρκεια Υπάρχουν ωστόσο και πολλές άλλες παράμετροι εκτός από τη φύση του εμβολιακού αντιγόνου που μπορεί να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα. Μία τέτοια παράμετρος είναι η οδός χορήγησης του εμβολίου

64 η οδός χορήγησης του εμβολίου
Όταν το δραστικό συστατικό του εμβολίου δεν είναι ζωντανό μικρόβιο, τότε επιλέγεται συνήθως η χορήγησή του σε μία θέση ανάλογη ή παραπλήσια με αυτήν που αντιστοιχεί στη φυσική λοίμωξη (ομόλογη οδός) Αντίθετα, όταν το δραστικό συστατικό του εμβολίου είναι ζωντανό μικρόβιο, μειώνεται η πιθανότητα παρενεργειών όταν αυτό χορηγηθεί μέσω ετερόλογης οδού, δηλ. μία οδός διαφορετική από αυτήν μέσω της οποίας εγκαθίσταται η φυσική λοίμωξη

65 ανοσοενισχυτικά (adjuvants)
Αυτά είναι ουσίες που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο μαζί με το κύριο δραστικό του συστατικό, δηλ. το αντιγόνο, με σκοπό ακριβώς να μεγιστοποιηθεί ή να τροποποιηθεί η ανοσοποιητική αντίδραση που θα προκληθεί ως αποτέλεσμα της χορήγησής του

66 Τα ανοσοενισχυτικά διακρίνονται στις ακόλουθες κυρίως κατηγορίες
Βραδείας απελευθέρωσης (depot), καθυστερούν την απορρόφηση του αντιγόνου από τον οργανισμό, γεγονός που μεγιστοποιεί την ανοσοποιητική αντίδραση που διεγείρει Ανοσοδιεγερτικά συμπλέγματα (ISCOMs - immune- stimulating complexes), σφαιρικού σχήματος φορείς εμβολιακών αντιγόνων που μεγιστοποιούν την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος Κυτταροκίνες, χρησιμοποιούνται ως ανοσοενισχυτικά με σκοπό να επιδράσουν στο ανοσοποιητικό σύστημα συνδυαστικά με το εμβολιακό αντιγόνο ώστε να επικρατήσει ο τύπος της αντίδρασης που θα μεγιστοποιήσει το αποτέλεσμα της ανοσοποίησης

67 Εμβόλια που περιέχουν ως δραστικό συστατικό ζωντανό μικρόβιο
α) με στελέχη μικροβίων που έχουν επιλεγεί ανάμεσα σε αυτά που υπάρχουν στη φύση επειδή είναι χαμηλής λοιμογόνου δύναμης για ένα συγκεκριμένο είδος ζώου, και β) με μικρόβια των οποίων η λοιμογόνος δύναμη έχει μειωθεί είτε με τη χρήση φυσικών ή χημικών μέσων (εξασθενημένα εμβολιακά στελέχη – attenuated vaccine strains) είτε μέσω ανασυνδυασμού (ανασυνδυασμένα εμβολιακά στελέχη – recombinant vaccine strains)

68 Εμβόλια που δεν περιέχουν ως δραστικό συστατικό ζωντανό μικρόβιο
Α. Εμβόλια των οποίων το δραστικό συστατικό είναι ένας ιός, βακτήριο (βακτερίνες), μύκητας ή μία τοξίνη (ανατοξίνη) τους, που έχει αδρανοποιηθεί με χημικά ή φυσικά μέσα Εμβόλια υπομονάδος (subunit vaccines), το δραστικό συστατικό είναι ένα ειδικά επιλεγμένο τμήμα του μικροβιακού κυττάρου ή της τοξίνης του. Τα εμβόλια υπομονάδος παρασκευάζονται με α) ρήξη του μικροβιακού κυττάρου και διαχωρισμό των αντιγόνων του, β) γενετικό ανασυνδυασμό (recombinant technology) του DNA του αντιγόνου που θα επιλεγεί ως δραστικό συστατικό του εμβολίου, και γ) παρασκευή συνθετικών πεπτιδίων (synthetic peptides)

69 Ερωτήσεις κατανόησης Συμπληρώστε με σωστό/λάθος ή με τη λέξη που λείπει: Η βιολογική εξάρτηση των πολυκύτταρων οργανισμών από τη μικροβιακή χλωρίδα τους συνιστά όχι απλώς οργανισμούς αλλά  …………………………. Η φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα αποτελείται αποκλειστικά από βακτήρια (σωστό/λάθος )………………… Η βιολογική σχέσης του καθενός από τα μικρόβια που συνιστούν τη φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα, με τον ξενιστή, επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες και είναι συνεπώς , ………………… Η  βιολογική σχέση μεταξύ ξενιστή και μικροβιακής χλωρίδας καθορίζεται από: α) τη  …………………… σύσταση του ξενιστή, β) τη συνύπαρξη μικροβίων που ……… στη φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα, γ) τη  ………………….., και δ) την  …………………. επάρκεια. Πώς γίνεται η εγκατάσταση της μικροβιακής χλωρίδας στο σώμα των θηλαστικών ζώων ; Ποιο από τα ακόλoυθα είναι σωστό ; Το σώμα του ζώου εκτίθεται για πρώτη φορά σε μικρόβια κατά τον τοκετό Το μητρικό γάλα συμβάλλει στη ρύθμιση της ανοσοποιητικής αντίδρασης στα μικρόβια του περιβάλλοντος Η ανοσοποιητική ανεπάρκεια του νεογέννητου δρα ευεργετικά στην εγκατάσταση της μικροβιακής χλωρίδας στο σώμα του Κατά την εγκατάσταση της μικροβιακής χλωρίδας στο σώμα ενός ζώου, η ρύθμιση του ανοσοποιητικού του συστήματος επάγεται ακόμη και από συστατικά του μικροβιακού κυττάρου ή από μεταβολικά προϊόντα του μικροβίου Το ανοσοποιητικό σύστημα και η φυσιολογική διαμόρφωση και λειτουργία του σώματος καθορίζουν όχι μόνο την εγκατάσταση αλλά και την έκταση που θα καταλάβει η μικροβιακή χλωρίδα Συμπληρώστε  με σωστό/λάθος ή με τη λέξη που λείπει: Ο κυριότερος αποτρεπτικός μηχανισμός της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας ενός ιστού στον εποικισμό του από άλλα μικρόβια, είναι η  …………………….. Η μικροβιακή χλωρίδα εγκαθίσταται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος που ονομάζονται …………………………… Η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών επηρεάζεται από την παρουσία της μικροβιακής χλωρίδας που με αυτόν τον τρόπο επηρεάζει έμμεσα τη δυνατότητα των άλλων μικροβίων να επιβιώσουν σε αυτόν τον ιστό (σωστό/ λάθος )……………………. Τα μικρόβια του κόλπου καθιστούν τοπικά το pH όξινο, γεγονός που συμβάλλει στην επιλεκτική εξουδετέρωση των σπερματοζωαρίων (σωστό/ λάθος )……………………………………… Η ανοσορρύθμιση που λαμβάνει χώρα στο νεογέννητο για την αποδοχή της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα  …………………….. Τ- λεμφοκύτταρα Η έλλειψη της ανοσορρύθμισης που συμβάλλει στην εγκατάσταση της μικροβιακής χλωρίδας θα είχε ως αποτέλεσμα την αντιμετώπιση της τροφής από το ανοσοποιητικό σύστημα, σαν να ήταν αντιγόνο (σωστό / λάθος )………………………………..

70 Ποιο από τα ακόλoυθα είναι σωστό ;
Η επιγενετική εστιάζεται σε κληρονομήσιμες μεταβολές του γενετικού υλικού ή της έκφρασής του, οι οποίες όμως δεν αναφέρονται στο DNA Οι επιγενετικές μεταβολές είναι κληρονομήσιμες το πολύ για μία γενεά Υπάρχει περίπτωση μία μικροβιακή λοίμωξη να επηρεάσει για παράδειγμα τον τρόπο αναδίπλωσης του DNA και να επιφέρει μία κληρονομήσιμη γενετική διαταραχή που να περάσει μέσω γενετικής αποτύπωσης, και στην επόμενη ή στις επόμενες γενεές Ο υποσιτισμός κατά τον τοκετό συνιστά έναν παράγοντα που μπορεί μέσω επιγενετικής μετάλλαξης  να έχει αποτέλεσμα τη γέννηση ατόμων που θα εκδηλώσουν κατά σε κάποιο στάδιο της ζωής του, σακχαρώδη διαβήτη Συμπληρώστε με σωστό/λάθος ή με τη λέξη που λείπει: H μεθυλίωση του DNA το καθιστά  ……………. Η μεταβολή του τρόπου περιέλιξης του DNA γύρω από τις ιστόνες επιφέρει μεταβολή της γονιδιακής έκφρασης και συνιστά έναν από τους κυριότερους μηχανισμούς επιγενετικής που περιγράφεται με τον όρο ……………………….. Στα microRNA κωδικοποιούνται μόρια μικρού μεγέθους (σωστό / λάθος ) ………………………………… Ο επιγενετικός έλεγχος μέσω μορίων RNA αναφέρεται κυρίως στο  ………………….και στο  ……………………….. Τα prions είναι μεν πρωτεϊνικής σύστασης μόρια αλλά επηρεάζουν το DNA ενός οργανσιμού και μεταβάλλουν με αυτόν τον τρόπο έμμεσα τη διαμόρφωση της αντίστοιχης φυσιολογικής πρωτεΐνης (σωστό / λάθος )……………………………

71 Ποιο από τα ακόλoυθα είναι σωστό;
Ελάχιστο όριο ανίχνευσης είναι η ελάχιστη ποσότητα δείγματος που θα πρέπει να συλλέξω ώστε αυτό να μπορεί να αναλυθεί με την υπό αξιολόγηση μέθοδο  Ευαισθησία είναι μία παράμετρος που χρησιμοποιείται για να προσδιοριστεί πόσο σταθερά (ανθεκτικά) είναι τα αντιδραστήρια μίας μεθόδου και συνεπώς πόσο ευαίσθητη είναι αυτή  Η ευαισθησία μίας μεθόδου καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το ελάχιστο όριο ανίχνευσης που έχει και από τη διάδοση μεταξύ των ασθενών ζώων, του δείκτη για την ανίχνευση του οποίου χρησιμοποιείται  Η ειδικότητα είναι μία παράμετρος με την οποία προσδιορίζεται ουσιαστικά πόσο κατάλληλη, δηλ. πόσο ειδική είναι μία μέθοδος για μία συγκεκριμένη ανάλυση  Η ειδικότητα μίας μεθόδου καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τον βαθμό διάδοσης μεταξύ των υγειών ατόμων, του δείκτη για την ανάλυση του οποίου χρησιμοποιείται μία μέθοδος 

72 Συμπληρώστε με σωστό/λάθος ή με τη λέξη που λείπει:
H θετική προγνωστική αξία εκφράζει την πιθανότητα που υπάρχει να πεθάνει ένα ζώο, αν η ανάλυση του δείγματος που θα προέρχεται από αυτό, αποβεί θετική (σωστό / λάθος ) Ως θετική προγνωστική αξία, ορίζεται η πιθανότητα που υπάρχει, ένα άτομο που αντιδρά θετικά στη συγκεκριμένη διαγνωστική μέθοδο, να εκδηλώσει το  …… H αρνητική προγνωστική αξία εκφράζει την πιθανότητα που υπάρχει να μην πεθάνει ένα ζώο, αν η ανάλυση του δείγματος που θα προέρχεται από αυτό, αποβεί αρνητική (σωστό / λάθος ) Μία μέθοδος με μεγάλη ευαισθησία που χρησιμοποιείται για την ανάλυση ενός πολύ αξιόπιστου διαγνωστικού δείκτη, θα έχει και μεγάλη ……………………προγνωστική αξία  Μία μέθοδος με μεγάλη ειδικότητα που χρησιμοποιείται για την ανάλυση ενός πολύ αξιόπιστου διαγνωστικού δείκτη, θα έχει και μεγάλη ……………………προγνωστική αξία  Μέθοδοι υψηλής θετικής προγνωστικής αξίας αποδεικνύεται ότι έχουν και υψηλή αρνητική προγνωστική αξία (σωστό/λάθος )……………… Η μόνη μέθοδος που έχει υψηλή θετική και αρνητική προγνωστική αξία είναι η PCR  (σωστό / λάθος)………………………………

73 Συμπληρώστε με σωστό/λάθος ή με τη λέξη που λείπει:
Η  πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων των ζώων χρησιμοποιείται για την ελαχιστοποίηση της απώλειας  ……………… προϊόντος αλλά και της πιθανότητας μετάδοσης ………………………. στον άνθρωπο. Επίσης, με την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης, ελαχιστοποιείται η χρήση χημειοθεραπευτικών ουσιών κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για λόγους που σχετίζονται με α) την ανάπτυξη  …………………………. των μικροβίων σε αυτές τις ουσίες, β) την έκθεση του ανθρώπου σε αυτές μέσω της κατανάλωσης  ……………… προϊόντων ή και έμμεσα μέσω της διασποράς των αντίστοιχων καταλοίπων στη φύση, και τέλος γ) το κόστος διαχείρισης Θεμελιώδεις  προϋποθέσεις για τον σχεδιασμό ενός προγράμματος πρόληψης λοιμωδών νοσημάτων είναι η ύπαρξη επαρκούς υποδομής  ……………………….. και  ……………………των περιστατικών της νόσου. Ελάχιστη λοιμογόνος δόση ενός μικροβίου, είναι η μικρότερη ποσότητα του μικροβίου που μπορεί να προκαλέσει νόσο (σωστό / λάθος )……………………… Εκρίζωση νοσήματος είναι η κατάσταση κατά την οποία κάθε πηγή μόλυνσης των ζώων (δηλ. κάθε «ρίζα» του νοσήματος) απολυμαίνεται (σωστό / λάθος )……………………… Για να επιχειρηθεί η εκρίζωση ενός νοσήματος χρειάζονται αξιόπιστα επιζωοτιολογικά στοιχεία όπως εάν η εκτροφή είναι καθαρή, με τι είδους τροφή ταΐζονται τα ζώα, αν καθαρίζεται η κόπρος, κ.α.(σωστό / λάθος )…………………………………… Τα μέτρα με τα οποία επιχειρείται η η εκρίζωση μίας νόσου βασίζονται συνήθως στην εφαρμογή ενός συστήματος ελέγχου για τη διαπίστωση της ύπαρξης ασθενών ή έστω μολυσμένων ζώων, και ακολούθως στην απομόνωση ή συνηθέστερα στη θανάτωσή τους, πρόκειται δηλ. για μέτρα ελέγχου και  ………….. ή ελέγχου και  ……………….. Με τον όρο stamping out υποδηλώνεται η σήμανση (stamping) όλων των ζώων μίας εκτροφής (σωστό / λάθος )…………… Όταν η πλήρης αποτροπή της μετάδοσης της λοίμωξης η οποία οδηγεί σε μία νόσο δεν είναι πρακτικά δυνατή, τότε δεν εφαρμόζονται μέτρα εκρίζωσης αλλά μέτρα  …………………

74 Ποιο από τα ακόλoυθα είναι σωστό ;
All-in-all-out, είναι ένα σύστημα εκτροφής βάσει του οποίου όλα τα ζώα εισέρχονται σε μία εκτροφή κατά την έναρξη της παραγωγικής περιόδου και εκτρέφονται μέχρι τη λήξη της  Ως υγεινομικό κενό ονομάζεται η απόσταση που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των ζώων μίας εκτροφής ώστε να μειώνεται η πιθανότητα μετάδοσης νοσημάτων  Ένας παράγοτνας που μειώνει σημαντικά την αποτελεσματικότητα του μέτρου που περιγράφεται με τον όρο «έλεγχος και απομάκρυνση ή θανάτωση», είναι η ύπαρξη ζώων με κλινική νόσο  Κατά την εισαγωγή ζώων σε μία εκτροφή υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να νοσήσουν τόσο τα ζώα που εισέρχονται όσο και τα ήδη υπάρχοντα  Το θέμα της ανανέωσης ζωικού κεφαλαίου αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερη ασφάλεια, εάν αντί της εισαγωγής νέων ζώων στην εκτροφή γίνει αγορά σπέρματος ή όπου αυτό είναι δυνατό, μεταφορά εμβρύων  ΄ Στα μέτρα πρόληψης της διάδοσης μίας νόσου δεν περιλαμβάνεται ο έλεγχος της νόσου μεταξύ των ελευθέρως διαβιούντων ζώων, εκτός και εάν πρόκειται για μία νόσο που μεταδίδεται αερογενώς 

75 Ποιο από τα ακόλoυθα είναι σωστό;
Εμβόλια DIVA είναι αυτά που περιέχουν πολύ εξειδικευμένα, υψηλού κόστους, μικροβιακά στελέχη  Η χρήση των εμβολίων DIVA συνοδεύεται συχνά από μία μέθοδο δείκτη  Τα ανοσοενισχυτικά είναι συστατικά εμβολίων των οποίων το δραστικό συστατικό είναι ζωντανό μικρόβιο ελαττωμένης λοιμογόνου δύναμης και σκοπό έχει την ενίσχυση της ανοσοποιητικής τους επάρκειας  Ως ανοσοενισχυτικά χρησιμοποιούνται ελαιώδη γαλακτώματα ή συνδυασμοί μετάλλων και άλατος που ονομάζονται ISCOM, ανοσοδιεγερτικά συμπλέγματα που ονομάζονται depot, και κυτταροκίνες όπως ιντερλευκίνες και ιντερφερόνη  Η τακτική του σχεδιασμού και της χρήσης εμβολίων βασίζεται όπως αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα δεδομένα που σχετίζονται α) όχι τόσο με το είδος ακριβώς του μικροβίου, αλλά με τον τύπο της λοίμωξης που αυτό προκαλεί, β) την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, και γ) την παθογένεια της αντίστοιχης νόσου