ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ Δέσποινα Κωνσταντοπούλου.

Παρουσίαση με θέμα: "ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ Δέσποινα Κωνσταντοπούλου."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ Δέσποινα Κωνσταντοπούλου

2 Προσδοκίες : κατανόηση, ενδιαφέρον, χρήσιμα για το μέλλον, εφαρμόσιμο, γνώσεις, δεξιότητες, τεχνικές, αλληλεπίδραση Εμπειρίες : Καμία, ως σύμβουλος, ως συμβουλευόμενος Δυσκολίες : Θεωρία, έλλειψη χρόνου, δυνατότητα Διευκολύνσεις : Πρακτική εξάσκηση, σημειώσεις, τρόπος διδασκαλίας, διάλογος, συμμετοχή, συνεργασία, επικοινωνία

3 « Κλεμμένες » απαντήσεις για το τι είναι Επαγγελματική Συμβουλευτική « Εξετάζουμε τα κύρια χαρακτηριστικά του άλλου και του δίνουμε κατευθύνσεις » « Συμβουλές για να βρούμε την επαγγελματική μας αποκατάσταση » « Συμβουλές και υπόδειξη δρόμων επαγγελματικής αποκατάστασης » « Συμβουλές, οδηγίες για το ποιο επάγγελμα μου ταιριάζει, πως μπορώ να ακολουθήσω κάποια δραστηριότητα που μ ’ αρέσει και να την κάνω επάγγελμα » « Ενημέρωση για τη φύση των επαγγελμάτων »

4 Περσινές « κλεμμένες απαντήσεις » « Την καθοδήγηση ενός ατόμου στην ανεύρεση εργασίας …. σύμφωνα με τα στοιχεία του χαρακτήρα του, ενδιαφέροντα, κλίσεις που μπορεί να έχει » « Τη διαδικασία εκείνη με την οποία μπορούμε να διαγνώσουμε τις κλίσεις και τις ιδιαίτερες δεξιότητες που κ a τέχει ένα άτομο με βάση τα οποία θα κάνει πιο πετυχημένη επιλογή επαγγέλματος » « Με διάφορες μεθόδους, ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις, καταγραφή των αναγκών, ικανοτήτων και πλεονεκτημάτων αποσκοπεί στην καλύτερη δυνατή παροχή συμβουλών όσον αφορά την επαγγελματική σταδιοδρομία » « Ανίχνευση ταλέντων, πληροφόρηση, λήψη αποφάσεων »

5 « Με τον όρο επαγγελματική συμβουλευτική εννοούμε την υποστήριξη ατόμων που δυσκολεύονται στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την επαγγελματική τους κατεύθυνση »

6 Βασικές εννοιολογικές αποσαφηνίσεις ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΤΙΚΗ : Η διαδικασία κατά την οποία ένας σύμβουλος συνεργάζεται με συμβουλευόμενους / σπουδαστές για να τους βοηθήσει να αποσαφηνίσουν, προσδιορίσουν και εφαρμόσουν αποφάσεις σχετικά με την εργασία τους, καθώς και να προσαρμοστούν σε αυτές. Διαδικασία η οποία καθιστά τους ανθρώπους ικανούς να αναγνωρίσουν τις δυνατότητές τους για να πάρουν αποφάσεις που συνδέονται με τη σταδιοδρομία και να διευθετήσουν ζητήματα που σχετίζονται με αυτήν. Εξετάζει την αλληλεπίδραση της εργασίας με άλλους ρόλους στη ζωή. (Amundson, 2008)

7 Βασικές εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας : Η υποστήριξη που παρέχεται στα άτομα τα οποία ήδη βρίσκονται ενταγμένα σε κάποιο επάγγελμα. Επαγγελματική καθοδήγηση ή επαγγελματικός προσανατολισμός : Όλες οι μορφές παρεμβάσεων, στρατηγικών και τεχνικών για την παροχή βοήθειας στο άτομο σε θέματα επαγγελματικής ανάπτυξης και επιλογής. Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός : Τα προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού στα σχολεία. Περιλαμβάνουν τις συστηματικές προσπάθειες για τη διευκόλυνση της επαγγελματικής ανάπτυξης μαθητών, εφήβων και ενηλίκων, μέσω ποικίλων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων

8 Βασικές εννοιολογικές αποσαφηνίσεις – ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ : Βασικές εννοιολογικές αποσαφηνίσεις – ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ : Η εξελικτική πορεία του ατόμου όσον αφορά τον προσανατολισμό του στο χώρο της εργασίας και τις αποφάσεις του για το επάγγελμα ή τα επαγγέλματα που επιθυμεί ή επιδιώκει να ακολουθήσει. Αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας αναπτυξιακής διαδικασίας που συμβαδίζει με την ψυχολογική εξέλιξη του ατόμου Εξέλιξη του ατόμου μέσα στο συγκεκριμένο εργασιακό χώρο όπου απασχολείται ( Κάντας, 1991)

9 ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ Θεωρία επαγγελματικής ανάπτυξης : Θεωρητική βάση και γνώσεις που κρίνονται απαραίτητες για επαγγελματίες οι οποίοι ασχολούνται με την επαγγελματική συμβουλευτική και την επαγγελματική ανάπτυξη. Δεξιότητες ατομικής και ομαδικής συμβουλευτικής Αξιολόγηση ατόμων / ομάδων. Πληροφορίες / πηγές Προώθηση, διαχείριση και εφαρμογή προγράμματος Καθοδήγηση, διαβούλευση και βελτίωση απόδοσης Ανομοιογενείς πληθυσμοί Εποπτεία Δεοντολογικά / νομικά ζητήματα Έρευνα / αξιολόγηση Τεχνολογία (NCDA, Amundson, 2008, σ.10)

10 ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ α ) ως δομημένο σύστημα ιδεών, β ) ως σύστημα ιδεών που διέπει τις κοινωνικές πρακτικές, γ ) που αποσκοπεί. Η θεωρία είναι ένας τρόπος ερμηνείας των γεγονότων, με στόχο να τα κατανοήσουμε, είναι άρα ένας τρόπος κατανόησης προς τον πελάτη Ενσωματώνονται στην προσωπική εμπειρία του συμβούλου Αντιμετωπίζονται ως ένα σύνολο βοηθητικών εργαλείων, που όταν χρησιμοποιηθούν σωστά θα οδηγήσουν στην κατανόηση και στην εμβάθυνση της σχέσης ( Mc Leod, 2003, σ. 78-99)

11 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΘΕΩΡΙΩΝ Α. Ψυχολογικές θεωρίες Το κοινό σημείο των Ψυχολογικών θεωριών επαγγελματικής επιλογής είναι ότι συγκεντρώνουν την προσοχή τους στο άτομο, παραμελώντας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνονται οι επιλογές και τους περιορισμούς που το πλαίσιο αυτό επιβάλει στις ατομικές επιλογές. Ψυχοδυναμικές και Ψυχαναλυτικές (Roe, Bordin) Κοινωνικής μάθησης (Bandura, Krumboltz) Εξελικτικές ( Ginzberg, Tiedeman και Ο ’Hara) Λήψης αποφάσεων (Hilton, Katz, Vroom κά ) Αφηγηματική προσέγγιση (Savickas)

12 Β. Κοινωνιολογικές θεωρίες Οι κοινωνιολογικές θεωρίες τονίζουν τους περιορισμούς που επιβάλλει το κοινωνικό σύνολο στο άτομο και σε γενικές γραμμές τείνουν να βλέπουν το άτομο ως παθητικό παρατηρητή και δέκτη. Οι κοινωνιολόγοι τονίζουν τη θεσμική και δομική πλευρά της διαδικασίας μετάβασης και όχι την ατομική. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν επικαλύψεις στον τρόπο θεώρησης των δύο αυτών συγγενών επιστημών. Οι θεωρίες αυτές συνοπτικά είναι : Η θεωρία του Masgrave. Η σημασία της κοινωνικοποίησης Η θεωρία του Κ. Roberts Νεότερες κοινωνιολογικής θεωρίες (Willis, Brown)

13 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΩΝ K οσμίδου – Η ardy, 1991, σ. 4

14 ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ (F. Parsons) Επαγγελματική επιλογή : συντεριάζονται τα χαρακτηριστικά του ατόμου με τις απαιτήσεις του επαγγέλματος. Αντικειμενικοποιήση των ενδιαφερόντων, των αξιών και των ικανότητων, χρησιμοποιώντας τυποποιημένες αξιολογήσεις με σκοπό να βοηθήσουν τους ανθρώπους να κάνουν τις επιλογές τους στον εργασιακό τομέα

15 Στάδια επαγγελματικής συμβουλευτικής : 1. Ανάπτυξη σαφούς κατανόησης του εαυτού (ταλέντων, ικανοτήτων, ενδιαφερόντων, πόρων και περιορισμών) 2. Ανάπτυξη γνώσης σχετικά με τις απαιτήσεις και προϋποθέσεις επιτυχίας, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, τις απολαβές, τις ευκαιρίες και τις προοπτικές σε διαφορετικούς επαγγελματικούς κλάδους. 3.Χρήση «σωστής συλλογιστικής» αναφορικά με τις σχέσεις αυτών των δύο κατηγοριών δεδομένων

16 Αρχές 20 ου αι. : Εποχή κοινωνικών, οικονομικών και επιστημονικών αλλαγών Έμφαση στον έφηβο Λογικός θετικισμός, αντικειμενική μεθοδολογία, ψυχολογία ατομικών διαφορών

17 Κριτική στη θεωρία και πρακτική των χαρακτηριστικών και των παραγόντων Δε στηρίζεται σε συγκεκριμένη θεωρία ως προς το ταίριασμα ατόμου και επαγγέλματος Παραβλέπει τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων και ότι είναι υπερβολικά απλουστευτική, όσον αφορά τις διαφοροποιήσεις μεταξύ διαφορετικών επαγγελματικών ομάδων Στηρίζεται σε τεστ αμφίβολης αξιοπιστίας και εγκυρότητας. Οι συνθήκες στην αγορά εργασίας καθιστούν πολλές φορές δύσκολη αν όχι αδύνατη τη μετάβαση του ατόμου στο ‘ ιδανικο΄ επάγγελμα.

18 Η θεωρία του J. Holland Η θεωρία του Holland μπορεί να συνοψιστεί σε τέσσερις δηλώσεις : 1. Οι προσωπικότητες των ατόμων μπορούν να περιγραφούν ως ένας συνδυασμός έξι τύπων : ρεαλιστικός, διερευνητικός, καλλιτεχνικός, κοινωνικός, επιχειρηματικός και συμβατικός. 2. Τα περιβάλλοντα ( όπως : επαγγέλματα, συγκεκριμένες εργασίες, προγράμματα σπουδών και δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου ) μπορούν να περιγραφούν ως ένας συνδυασμός των ίδιων έξι τύπων. 3. Άτομα ενός δεδομένου τύπου ελκύονται από περιβάλλοντα του ίδιου ή όμοιου τύπου. 4. Η τοποθέτηση ενός ατόμου σε ένα περιβάλλον του ίδιου ή παρεμφερούς τύπου, συμβάλλει σημαντικά στη δυνατότητα του ατόμου να επιτύχει ικανοποίηση, παραμονή και συνεισφορά στο συγκεκριμένο περιβάλλον

19 Έξι τύποι Ρεαλιστικός (R) Ερευνητικός (I) Καλλιτεχνικός (A) Κοινωνικός (S) Επιχειρηματικός (E) Συμβατικός ( Οργανωτικός – Διοικητικός ) (C)

20

21 ΣΤΟΧΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ Καθορίζει τον τωρινό κώδικα του συμβουλευομένου και τα χαρακτηριστικά του ( διαφοροποίηση και συνέπεια ) με έναν από τους προαναφερόμενους τρόπους. Χρησιμοποιώντας το The Educational Opportunities Finder ( Ευρετήριο Εκπαιδευτικών Ευκαιριών ) (Rosen, Holmberg, & Holland, 1999) βρίσκει προγράμματα σπουδών που ταιριάζουν ή είναι πολύ όμοια με τον κώδικα του συμβουλευομένου Χρησιμοποιώντας το Occupations Finder ( Ευρετήριο Επαγγελμάτων ) (Holland,1994a), το Dictionary of Holland Occupational Titles ( Λεξικό Επαγγελματικών Τίτλων του Holland) (Gottfredson & Holland, 1996), ή τη βάση δεδομένων O*Net ( Αμερικανικό Υπουργείο Εργασίας, 2007), βρίσκει επαγγέλματα ή θέσεις εργασίας που ταιριάζουν ή έχουν υψηλό βαθμό ομοιότητας με τον κώδικα του συμβουλευομένου Χρησιμοποιώντας το Leisure Activities Finder ( Ευρετήριο Δραστηριοτήτων Ελεύθε ρου Χρόνου ) (Holmberg, Rosen, & Holland, 1999), βρίσκει δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου που ταιριάζουν ή είναι πολύ όμοιες με τον κώδικα του συμβουλευομένου

22 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Η Νατάσα είναι μαθήτρια της Γ ’ Λυκείου και παρακολουθεί τη θεωρητική κατεύθυνση. Παράλληλα κάνει χρόνια μαθήματα κιθάρας και συμμετέχει σε θεατρική ομάδα. Είναι επίσης αθλήτρια του πόλο. Διάλεξε τη θεωρητική κατεύθυνση επειδή είχε καλύτερη επίδοση σ ’ αυτά τα μαθήματα αλλά δε γνωρίζει σε ποια επαγγέλματα που οδηγεί αυτή η κατεύθυνση θα ενδιαφερόταν να καταλήξει. Ο Μ. Ο της Β΄ Λυκείου ήταν 15 και οι γονείς της δηλώνουν ότι αδυνατούν οικονομικά να υποστηρίξουν τις σπουδές της σε άλλη πόλη. Αναλαμβάνει την υπόθεσή της ένας σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού προκειμένου να τη βοηθήσει να σχεδιάσει το επαγγελματικό της μέλλον αλλά και να συμπληρώσει το μηχανογραφικό της. Δραστηριότητα 1 : Σχεδίασε δύο διαδοχικές συμβουλευτικές συναντήσεις με τη Στέλλα, αξιοποιώντας τη θεωρία του Holland, προκειμένου να τη βοηθήσεις να σχεδιάσει την εκπαιδευτική - επαγγελματική της πορεία.

23 1. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ DONALD E. SUPER Η σταδιοδρομία ενός ατόμου επηρεάζεται και ρυθμίζεται από την αυτοαντίληψή του. Η επιλογή ενός επαγγέλματος αποτελεί την εφαρμογή της αυτοαντίληψης (Super, 1963). Ένας από τους πρωταρχικούς ρόλους των συμβούλων είναι να βοηθούν τους συμβουλευόμενους να αναπτύξουν μια ισχυρή, ξεκάθαρη και ρεαλιστική αυτοαντίληψη, η οποία θα περιλαμβάνει την κατανόηση των ενδιαφερόντων, ικανοτήτων και αξιών τους.

24 2. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ DONALD E. SUPER Η ανάπτυξη σταδιοδρομίας είναι μια διά βίου διαδικασία που εκτυλίσσεται σε πέντε διαφορετικά στάδια της ζωής : ανάπτυξη, διερεύνηση, αποκατάσταση, διατήρηση και αποδέσμευση. Στο παρελθόν, η εξέλιξη μέσα από αυτά τα στάδια ήταν σχετικά γραμμική. Στον 21 ο αιώνα, ωστόσο, πολλοί άνθρωποι αναγκάζονται να επαναλαμβάνουν τους κύκλους

25 3. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ DONALD E. SUPER. Ρόλοι: παιδί, μαθητής/σπουδαστής, εργαζόμενος, σύζυγος, γονιός, νοικοκύρης, πολίτης και χρήστης ελεύθερου χρόνου. Ουράνιο Τόξο Ζωής-Καριέρας

26 4. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ DONALD E. SUPER Η δεξιότητα της πραγματοποίησης επιτυχών επαγγελματικών επιλογών εξαρτάται από: την κατάκτηση κάποιων συγκεκριμένων γνώσεων (σχετικά με τη λήψη αποφάσεων, τον εαυτό μας, τον εργασιακό κόσμο και συγκεκριμένα επαγγέλματα) και από την εκτέλεση κατάλληλων δραστηριοτήτων (όπως διερεύνηση και αποκρυστάλλωση εναλλακτικών επιλογών) στις κατάλληλες χρονικές στιγμές.

27 5. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ DONALD E. SUPER Η επιτυχημένη επαγγελματική ανάπτυξη έχει μεγάλη σχέση με: την ικανότητα επιλογής ρόλων ζωής, τη διαχείριση του χρόνου τους (εύρος ζώνης) και της σπουδαιότητά τους (ένταση) την αξιοποίηση της αυτοαντίληψης και των αξιών ενός ατόμου μέσα από το συνδυασμό αυτών των ρόλων.

28 6. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ DONALD E. SUPER Μερικές πολύ σημαντικές συμπεριφορές και δεξιότητες : συνειδητοποίηση της ανάγκης για μελλοντικό προγραμματισμό, δεξιότητες λήψης αποφάσεων, εσωτερικό κέντρο ελέγχου και διερευνητική στάση πρέπει να μαθαίνονται νωρίς στην παιδική ηλικία ώστε να διευκολύνεται η επαγγελματική ανάπτυξη. Η απουσία αυτών συμβάλλει στην επαγγελματική ανωριμότητα. Οι αξίες είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες επίδρασης στην επιλογή και ανάπτυξη σταδιοδρομίας

29 Προσδιορισμός του επιπέδου επαγγελματικής ωριμότητας και προσπάθεια μείωσης των ελλείψεων κατάλληλων συμπεριφορών, δεξιοτήτων, γνώσεων, και στην εκτέλεση δραστηριοτήτων επαγγελματικής ανάπτυξης Ανάλυση της αυτοαντίληψης και ενίσχυσή της μέσω αξιολόγησης και συμβουλευτικής, κατά περίπτωση Κατανόηση ότι η σταδιοδρομία είναι ένας συνδυασμός αλληλεπιδρώντων ρόλων ζωής και παροχή βοήθειας στην επιλογή των ρόλων αυτών Προσδιορισμός ενδιαφερόντων, ικανοτήτων και αξιών και κατανομή τους σε όλους τους ρόλους ζωής. ΣΤΟΧΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ

30 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ Career Development Inventory (Ερωτηματολόγιο Επαγγελματικής Ανάπτυξης) Αντικατοπτρίζει τις στάσεις σχετικά με τις μελλοντικές επαγγελματικές επιλογές, το βαθμό σκέψης, προσπάθειας, σχεδιασμού και διερεύνησης συνειδητά των επαγγελματικών επιλογών. Δείχνει την ικανότητα κάποιου να εφαρμόσει και να κατανοήσει τον κόσμο της εργασίας κάνοντας συνειδητές επιλογές Adult Career Concerns Inventory (Ερωτηματολόγιο Επαγγελματικών Ζητημάτων Ενηλίκων) Εξετάζει την επαγγελματική προσαρμογή των Ενηλίκων σύμφωνα με τη θεωρία του Super Προσδιορίζει τις επαγγελματικές δραστηριότητες και τα θέματα με τα οποία σχετίζονται περισσότερο οι άνθρωποι. Αποτελείται από 61 δηλώσεις σχετικά με επαγγελματικά θέματα. Οι ενήλικες απαντούν σε μια διαβαθμισμένη κλίμακα πόσο σημαντικά είναι σ’ αυτό το στάδιο της ζωής τους

31 CDI - περιγραφή Το Ερωτηματολόγιο Επαγγελματικής Ανάπτυξης σχεδιάστηκε για να ερευνήσει την ετοιμότητα λήψης επαγγελματικών αποφάσεων των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων, των ανθρώπων δηλαδή που βρίσκονται σε ένα διερευνητικό στάδιο της επαγγελματικής τους ανάπτυξης και πρέπει να χρησιμοποιείται πριν από τα ερωτηματολόγια ενδιαφερόντων. Θέτει ερωτήματα που αφορούν στο σχολείο, στην εργασία, στη μελλοντική σταδιοδρομία, και στα εκπαιδευτικά / επαγγελματικά σχέδια που έχει κάνει ο ερωτώμενος. Οι απαντήσεις σε τέτοιου είδους ερωτήσεις υποδεικνύουν τι είδους βοήθεια θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για τον καθένα στον προγραμματισμό και στην προετοιμασία του για επαγγελματικές / τεχνικές σχολές ή για ανώτερες σπουδές πριν καταλήξει στην επιδίωξη της καριέρας του.

32 CDI - περιγραφή Μορφή : Το CDI είναι ένα ερωτηματολόγιο 120 ερωτημάτων πολλαπλής επιλογής που συμπληρώνεται με το χέρι και προορίζεται για να μετρήσει στάσεις, γνώσεις και δεξιότητες που χρησιμοποιούνται στις επαγγελματικές επιλογές και μετρά πέντε βασικές διαστάσεις της επαγγελματικής ωριμότητας. Χρόνος : Ο μέσος χρόνος για να συμπληρωθεί το ερωτηματολόγιο είναι περίπου 50 λεπτά. Πληθυσμός στον οποίο απευθύνεται : Απευθύνεται σε μαθητές από 14 ετών και άνω και φοιτητές. Εκδίδεται σε δυο μορφές για μαθητές (CDI-S) για φοιτητές (CDI-CU) οι οποίες διαφέρουν ως προς ορισμένες ερωτήσεις, αλλά έχουν όμοια δομή. Συγκεκριμένα κάθε μορφή έχει επιλογή ανάμεσα σε 4 βαθμίδες / ηλικίες. CDI-S: μαθητές Γ ’ Γυμνασίου, Α ’, Β ’ & Γ ’ Λυκείου CDI-CU: 1 ετείς, 2 ετείς, 3 ετείς και τελειόφοιτους Δομή : Περιλαμβάνει πέντε κλίμακες, χωρισμένες σε δύο μέρη. Διατίθεται από : www.vocopher.comwww.vocopher.com

33 CDI - περιγραφή Μέρος I Επαγγελματικός Σχεδιασμός (20 ερωτήσεις ) Επαγγελματική Διερεύνηση (20 ερωτήσεις ) Λήψη Αποφάσεων (20 ερωτήσεις ) Γνώση του Κόσμου της Εργασίας (20 ερωτήσεις ) Μέρος II Πληροφόρηση σχετικά με την Προτιμώμενη Ομάδα Επαγγελμάτων (40 ερωτήσεις )

34 CDI – περιγραφή κλιμάκων Επαγγελματικός Σχεδιασμός (Career Planning – CP) Αντανακλά μια συνειδητοποίηση από το άτομο των αποφάσεων που πρέπει να ληφθούν, ένα μελλοντικό προσανατολισμό και μια διάθεση να ασχοληθεί με την προετοιμασία βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων αποφάσεων για την επαγγελματική του πορεία. Κάποιες ερωτήσεις αναφέρονται στη συμμετοχή του ατόμου σε συλλογικές δραστηριότητες, στη συζήτηση των επαγγελματικών του σχεδίων με ενηλίκους, συμβούλους κλπ και γενικότερα στο ενδιαφέρον του ατόμου να μάθει στοιχεία σχετικά με τα πεδία ενδιαφερόντων του. Ο Επαγγελματικός Σχεδιασμός αντιπροσωπεύει το βαθμό στον οποίο το άτομο σκέφτεται το μέλλον του. Η χαμηλή βαθμολογία δείχνει ότι το άτομο είναι πιθανό να μην ασχολείται σοβαρά και συστηματικά με τις επαγγελματικές επιλογές που πρέπει να κάνει. Η υψηλή βαθμολογία δείχνει το ενδιαφέρον και την ενασχόληση του ατόμου με την προετοιμασία για τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές του επιλογές και τον επαγγελματικό του σχεδιασμό.

35 CDI – Απόσπασμα ερωτηματολογίου Career Planning (CP) Οι επόμενες ερωτήσεις αφορούν το είδος επαγγέλματος που θα θέλατε να κάνετε όταν ολοκληρώ - σετε τις σπουδές σας. Λαμβάνοντας υπόψη τον τύπο δουλειάς με τον οποίο πιστεύετε ότι θα θέλατε να ασχοληθείτε, επιλέξτε την απάντηση που περιγράφει καλύτερα το επίπεδο της γνώσης που έχετε ήδη αναφορικά με αυτά τα επαγγέλματα. Πόση σκέψη και σχεδιασμό έχετε κάνει στις ακόλουθες περιοχές ? Για κάθε ερώτηση επιλέξτε την απάντηση που περιγράφει τι έχετε κάνει μέχρι τώρα. 2. Να συζητήσω τα επαγγελματικά μου σχέδια, με κάποιον ενήλικο που γνωρίζει αρκετά για μένα Α. Δεν το έχω σκεφτεί ακόμα Β. Το έχω σκεφτεί αλλά δεν το έχω προγραμματίσει Γ. Έχω κάνει κάποια σχέδια αλλά δεν είμαι σίγουρος ακόμα Δ. Έχω κάνει συγκεκριμένα σχέδια αλλά δεν ξέρω πώς να τα υλοποιήσω Ε. Έχω κάνει συγκεκριμένα σχέδια και ξέρω πώς να τα υλοποιήσω

36 CDI – περιγραφή κλιμάκων Επαγγελματική διερεύνηση (Career Exploration – CE) Η Επαγγελματική διερεύνηση αντιπροσωπεύει το βαθμό στον οποίο το άτομο έχει εκδηλώσει περιέργεια για τις επαγγελματικές επιλογές του και έχει χρησιμοποιήσει τις διάφορες πηγές πληροφόρησης για να συγκεντρώσει στοιχεία για τη σταδιοδρομία του. Η χαμηλή βαθμολογία δείχνει ότι είναι πιθανό το άτομο δεν έχει ακόμα ενδιαφερθεί να χρησιμοποιήσει τις διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης στη διερεύνηση πολλών από τις επαγγελματικές δυνατότητες που υπάρχουν. Η υψηλή βαθμολογία δείχνει ότι το άτομο έχει ενδιαφερθεί για την αναζήτηση πληροφοριών αλλά και έχει μάθει πολλές αποτελεσματικές στρατηγικές για τη συγκέντρωση στοιχείων σχετικών με τα επαγγελματικά πεδία που το ενδιαφέρουν.

37 CDI – Απόσπασμα ερωτηματολογίου Career Exploration (C Ε ) Αυτή τη φορά επιλέξτε την πιο κατάλληλη απάντηση για να δείξετε πόσο χρήσιμες πληροφορίες σας έχουν δώσει ήδη οι παρακάτω άνθρωποι ή πηγές και κατά πόσο σας έχουν κατευθύνει στα σχέδιά σας για το μέλλον 33. Καθηγητές ή σχολικοί σύμβουλοι Επιλέξτε την πιο κατάλληλη απάντηση για να δείξετε κατά πόσον θα χρησιμοποιούσατε τις παρακάτω πηγές για πληροφόρηση ή βοήθεια στην κατάρτιση των επαγ- γελματικών ή των εκ- παιδευτικών σας σχεδίων 21. Φίλοι Α.Σίγουρα όχι Β.Πιθανώς όχι Γ.Μάλλον Δ.Σίγουρα Α.Καθόλου χρήσιμη πληροφόρηση Β.Κάποια χρήσιμη πληροφόρηση Γ.Αρκετά χρήσιμη πληροφόρηση Δ.Πολύ χρήσιμη πληροφόρηση

38 CDI – περιγραφή κλιμάκων Λήψη Αποφάσεων (Decision Making – DM) Η Λήψη Αποφάσεων αντιπροσωπεύει την δεξιότητα του ατόμου να εφαρμόσει συστηματικά τις αρχές λήψης ορθολογικών αποφάσεων στις εκπαιδευτικές ή επαγγελματικές αποφάσεις που παίρνει. Παρουσιάζονται υποθετικές καταστάσεις ( σενάρια ) κατά οποίες κάποιος μαθητής καλείται να πάρει μια απόφαση. Ο ερωτώμενος καλείται να απαντήσει ποια πιστεύει ότι θα ήταν η καλύτερη απόφαση. Τα σενάρια καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών και επαγγελματικών επιπέδων. Η κλίμακα μετράει τη δυνατότητα να εφαρμοστεί η γνώση και η διορατικότητα στο σχεδιασμό σταδιοδρομίας και στη λήψη απόφασης. Η υψηλή βαθμολογία δείχνει άτομα που κατέχουν τη δεξιότητα της λήψης αποφάσεων και μπορούν να ταιριάξουν τις ικανότητες με τα ενδιαφέροντά τους και είναι πιο ικανά να παίρνουν σωστές επαγγελματικές αποφάσεις. Η χαμηλή βαθμολογία δείχνει ότι το άτομο μπορεί να ωφεληθεί από την εκμάθηση και την πρακτική εξάσκηση της διαδικασίας λήψης απόφασης, όπως είναι π. χ. η αναγνώριση του προβλήματος και η συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών για την επίλυσή του.

39 CDI – Απόσπασμα ερωτηματολογίου Decision Making (DM) Τι θα έπρεπε να κάνει καθένας από τους παρακάτω μαθητές / φοιτητές ? Επιλέξτε την πιο σωστή απάντηση για κάθε περίπτωση. A.ποια ακριβώς είναι η εργασία, τι κάνει κανείς στη δουλειά. B.ποιος είναι ο μισθός. C.που θα μπορούσε να λάβει κάποιος την κατάλληλη εκπαίδευση. D.ποιο είναι το ωράριο εργασίας 42. Ο Χ.Ψ. θα ήθελε πιθανώς να γίνει προγραμματιστής Η/Υ αλλά γνωρίζει λίγα πράγματα για τον προγραμματισμό Η/Υ και πηγαίνει στη βιβλιοθήκη για να βρει περισσότερα στοιχεία. Το πιο σημαντικό στοιχείο που πρέπει να γνωρίζει ο Χ.Ψ. είναι:

40 CDI – περιγραφή κλιμάκων Γνώση του Κόσμου της Εργασίας (World of Work Information – WW) Οι ερωτήσεις αξιολογούν τη γνώση του ατόμου για τις απαιτήσεις, την καθημερινότητα και τις ανταμοιβές ( ηθικές ή υλικές ) όλης της γκάμας των επαγγελμάτων. Η χαμηλή βαθμολογία δείχνει ότι το άτομο χρειάζεται περισσότερη πληροφόρηση για τους επαγγελματικούς τομείς πριν από τη λήψη σημαντικών επαγγελματικών αποφάσεων και επιλογών. Η υψηλή βαθμολογία δείχνει ότι το άτομο έχει ασχοληθεί με αποτελεσματικό τρόπο με την αναζήτηση πληροφοριών επιδιώκοντας να μάθει για τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές ευκαιρίες και εναλλακτικές λύσεις.

41 CDI – Απόσπασμα ερωτηματολογίου (World of Work Information – WW) 65. Ποια από τις παρακάτω αλλαγές αντικειμένου σπουδών είναι η ευκολότερη ? Από … A.Διοίκηση Επιχειρήσεων σε Βιολογία. B.Φυσική σε Διοίκηση Επιχειρήσεων. C.Ιστορία σε Φυσική. D.Μηχανική σε Διοίκηση Επιχειρήσεων. 67. Ποια είναι η πιο καλή συμβουλή που μπορεί να δώσει κανείς σε μαθητές λυκείου και φοιτητές, σχετικά με τα μελλοντικά τους επαγγελματικά σχέδια? A.Να αξιολογεί και να αναθεωρεί τα σχέδια αυτά ανάλογα με βάση τις εμπειρίες του B.Να εμμείνει σε αυτά ό,τι κι αν γίνει C.Αν δεν τα καταφέρει την πρώτη φορά, να δοκιμάσει ξανά και ξανά D.Na επιδιώξει να γνωρίσει ανθρώπους –κλειδιά. Οι επαφές είναι πιο σημαντικές από τους βαθμούς επίδοσης ή τις αξιολογήσεις των εργοδοτών

42 CDI – περιγραφή κλιμάκων Γνώση για την Προτιμώμενη Ομάδα Επαγγελμάτων (Preferred Occupation – PO) Αυτό το τμήμα έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τον ερωτώμενο να διαπιστώσει πόσο καλά γνωρίζει τον επαγγελματικό τομέα για τον οποίο ενδιαφέρεται, ακόμα και εάν δεν έχει ακόμα αποφασίσει σχετικά με κάποιο συγκεκριμένο επάγγελμα. Οι ερωτήσεις αφορούν ομάδες επαγγελμάτων που είναι πιθανοί μελλοντικοί στόχοι καριέρας. Η χαμηλή βαθμολογία δείχνει ότι πρέπει το άτομο να συλλέξει πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την προτιμώμενη απασχόληση, από καθηγητές, συμβούλους σταδιοδρομίας, και επαγγελματίες του είδους. Η υψηλή βαθμολογία σε αυτή τη μεταβλητή δείχνει ότι ο ερωτώμενος έχει συλλέξει λεπτομερείς πληροφορίες για τον προτιμώμενο επαγγελματικό τομέα και είναι έτοιμος πλέον να συγκεκριμενοποιήσει τις επιλογές του σε ένα πιο στενό πλαίσιο.

43 CDI – Περιγραφή ερωτηματολογίου (Preferred Occupation - PO) Ο ερωτώμενος καλείται να επιλέξει διάφορα επαγγέλματα από τις 20 ομάδες στις οποίες αυτά έχουν ομαδοποιηθεί. Κατόπιν όμως καλείται να επιλέξει μία μόνο ομάδα επαγγελμάτων ανάμεσα στις προτιμώμενες, αυτή που περιλαμβάνει το επάγγελμα που - την παρούσα χρονική στιγμή - ενδιαφέρει περισσότερο τον ερωτώμενο. Έπειτα καλείται να απαντήσει σε ερωτήσεις που δείχνουν πόσο καλά γνωρίζει τη συγκεκριμένη ομάδα επαγγελμάτων σε σχέση με τα ακόλουθα : Γενικά χαρακτηριστικά Απαιτήσεις ικανοτήτων Ενδιαφέροντα Αξίες Άλλα χαρακτηριστικά

44 CDI – Απόσπασμα ερωτηματολογίου (Preferred Occupation - PO) Χαρακτηριστικά της Προτιμώμενης Ομάδας Επαγγέλματος Οι ερωτήσεις αυτές ασχολούνται με το είδος εργασίας που αφορά στη συγκεκριμένη ομάδα A.A.όχι ειδικών εργαλείων ή εξοπλισμού. B.εργαλείων χειρός χωρίς μεγάλη ακρίβεια. C.εργαλείων χειρός με μεγάλη ακρίβεια. D.εξοπλισμού με απλό χειρισμό και ρυθμίσεις E.πολύπλοκου εξοπλισμού που απαιτεί τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες. Εργαλεία και εξοπλισμός: Η Ομάδα Επαγ- γελμάτων που επιλέξατε απαιτεί τη χρήση: Απαιτήσεις Ικανοτήτων Τα επαγγέλματα διαφέρουν ως προς τις ικανότητες που απαιτούνται για να εκπαιδευτεί κανείς στην εργασία αλλά και για να την κάνει. Στη λίστα ικανοτήτων που δίνεται στις ερωτήσεις, πρέπει να εκτιμήσει ο ερωτώμενος πως οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς αυτές και να εκτιμήσει τι ποσοστό από κάθε ικανότητα είναι τυπικό για τους εργαζόμενους σε αυτή την ομάδα επαγγελμάτων. A. διαβάζουν και θυμούνται πολύπλοκα κείμενα με ειδικό λεξιλόγιο. B. κατανοούν το νόημα λέξεων που χρησιμοποιούνται σε γενική λογοτεχνική χρήση. C. διαβάζουν συνηθισμένες εφημερίδες και διεξάγουν διαλόγους. D.κατανοούν απλές οδηγίες και απαντούν σε απλές ερωτήσεις. Αναγνωστική ικανότητα: Σε αυτή την Ομάδα, οι εργαζόμενοι πρέπει να μπορούν να:

45 CDI – Απόσπασμα ερωτηματολογίου (Preferred Occupation - PO) Ενδιαφέροντα Στις ερωτήσεις αυτές ο ερωτώμενος πρέπει να αναλογιστεί τα ενδιαφέροντα που εμπλέκονται στην Προτιμώμενη Ομάδα Επαγγελμάτων. A.A.Προφορικό –δουλειά με λέξεις, ιστορίες, ιδέες B.B.Αριθμητικό –δουλειά με νούμερα, αριθμομηχανές κλπ. C.C.Υπαλληλικό –λεπτομερής δουλειά με ακρίβεια και οργάνωση, με λέξεις ή αριθμούς D.D.Μηχανικό –δουλειά με αντικείμενα, μηχανήματα, εξοπλισμό E.E.Επιστημονικό –πειράματα, εργαστηριακή έρευνα, κατανόηση του πως και του γιατί F.F.Καλλιτεχνικό –δημιουργία, σχεδιασμός, χρώμα, σχήμα, μουσική κλπ G.G.Προωθητικό –επιρροή των άλλων προσωπικά ή μέσω γραπτών H.H.Κοινωνικό –στήριξη ανθρώπων που έχουν ανάγκη ή προβλήματα I.I.Φυσιολατρικό –δραστηριότητες σε ανοιχτό χώρο Παρακάτω δίνονται 9 τύποι ενδιαφερόντων που μπορεί να έχουν οι άνθρωποι. Επιλέξτε τον ένα που είναι πιο αντιπροσωπευτικός των επαγγελμάτων στην ομάδα που προτιμήσατε.

46 CDI – Απόσπασμα ερωτηματολογίου (Preferred Occupation - PO) Αξίες Τα επαγγέλματα διαφέρουν ως προς το πόσο επιτρέπουν στους εργαζόμενους για να βρουν αυτό που ζητούν στη ζωή τους. Στις ερωτήσεις αυτές καλείται ο ερωτώμενος να απαντήσει κατά πόσο η ομάδα επαγγελμάτων που προτιμά, δίνει τη δυνατότητα για να ικανοποιηθούν οι αξίες που απαριθμούνται. ΑξίεςΔυνατότητα να εκπληρωθούν Αλτρουιστική:Α. Φτωχή………………………………..…..Β. Μέτρια………………….………………Γ. Καλή……………………………… Καλλιτεχνική:Α. Φτωχή………………………………..…..Β. Μέτρια………………….………………Γ. Καλή……………………………… Άλλα χαρακτηριστικά Εδώ καλείται ο ερωτώμενος να απαντήσει σε ερωτήσεις, που αφορούν το είδος εκπαίδευσης που χρειάζεται για την Προτιμώμενη Ομάδα Επαγγελμάτων, τον τρόπο εύρεσης εργασίας, τη σταθερότητα δουλειάς και εισοδήματος, το ωράριο εργασίας κλπ. Οι περισσότεροι άνθρωποι σε αυτό τον Επαγγελματικό Τομέα εργάζονται για: Α.Κυβερνητικές υπηρεσίες Β.Ιδιωτικές εταιρίες C.Ιδιωτικούς, κυβερνητικούς και μικτούς οργανισμούς

47 Ερμηνεία – Δείκτες Τα αποτελέσματα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για να αυξήσουν τη συνειδητοποίηση του ατόμου σχετικά με την αμεσότητα της ανάγκης για λήψη αποφάσεων, να οξύνουν την περιέργειά του για τον κόσμο της εργασίας και να ενεργοποιήσουν τις συζητήσεις του για τις άμεσες και τις μελλοντικές επαγγελματικές του αποφάσεις. Όταν όλες οι κλίμακες αποδίδουν υψηλές βαθμολογίες, σημαίνει ότι το άτομο κατέχει τις απαιτούμενες στάσεις, γνώσεις και δεξιότητες για να λάβει σωστές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές αποφάσεις. Επιπλέον οι βαθμολογίες των κλιμάκων συνδυάζονται για να αποδώσουν καλύτερα μια πιο αξιόπιστη μέτρηση των στάσεων και των γνώσεων. Οι συνδυαστικοί δείκτες που προκύπτουν είναι οι παρακάτω :

48 Ερμηνεία – Δείκτες Στάσεις Επαγγελματικής Ανάπτυξης Career Development Attitudes – CDA Συνδυάζονται οι κλίμακες στάσεων - Επαγγελματικού Σχεδιασμού (CP) και - Επαγγελματικής Διερεύνησης Σταδιοδρομίας (CE) οι οποίες έχουν μεγάλη συνάφεια μεταξύ τους. Γνώση και δεξιότητες Επαγγελματικής Ανάπτυξης Career Development Knowledge and Skills - CDK Συνδυάζονται οι γνωσιακές κλίμακες - Λήψης Αποφάσεων (DM) και - Γνώσης του Κόσμου της Εργασίας (WW). Συνολικός Βαθμός Επαγγελματικού Προσανατολισμού Career Orientation Total – COT Συνδυάζονται οι τέσσερις βασικές κλίμακες Ο Σ. Β. Ε. Π. αποτελεί μια κατά προσέγγιση αξιολόγηση της επαγγελματικής ωριμότητας του ατόμου.

49 Μελέτη Περιστατικού Η Λώρα μια μαθήτρια 3ης λυκείου, είχε καθορίσει ξεκάθαρα τον επαγγελματικό της στόχο, να γίνει δικηγόρος κυρίως λόγω επιρροής του πατέρα της, ο οποίος ήταν επίσης δικηγόρος. Συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο και όπως ήταν αναμενόμενο, έλαβε πολύ υψηλή βαθμολογία στην Πληροφόρηση για την Προτιμώμενη Ομάδα Επαγγελμάτων (PO) καθώς έκανε όλες τις απαραίτητες προπαρασκευαστικές ενέργειες για να επιτύχει την εισαγωγή της σε μια καλή σχολή Νομικής, διάβαζε νομικά περιοδικά και βιβλία κλπ. Επίσης υψηλό ήταν και το σκορ της στη Λήψη Αποφάσεων (DM). Καθώς όμως οι δραστηριότητές της ήταν αυστηρά εστιασμένες στα νομικά, και η ενέργειά της κατευθυνόταν μόνο στη διερεύνηση νομικών ειδικοτήτων παρά των επαγγελμάτων γενικώς, ενώ η πρωταρχική πηγή πληροφόρησής της ήταν ο πατέρας ης όπως ανέφερε η ίδια, το σκορ της στην Επαγγελματική Διερεύνηση (CE) ήταν κάτω του μέσου όρου. Η προοπτική της είχε περιοριστεί στα στενά πλαίσια του νομικού επαγγέλματος.

50 Μελέτη Περιστατικού Το χαμηλό αυτό σκορ, έδωσε αφορμή για συζήτηση με το σύμβουλο, αναφορικά με την αναγκαιότητα επιπλέον επαγγελματικής διερεύνησης εκ μέρους της. Η αρχική της αντίδραση ήταν ότι « αν και έχω καλές δεξιότητες λήψης αποφάσεων και μπορώ να αποφασίσω ποιο είναι το κατάλληλο επάγγελμα για μένα, εντούτοις θα κάνω μια επιπλέον διερεύνηση …» Ακόμα δεν είχε αντιληφθεί ότι οι μελλοντικές διερευνήσεις θα διέκοπταν τη μέχρι τώρα δέσμευσή της στα νομικά. Αργότερα πια κατάλαβε ότι της έλειπε μια σταθερή βάση για να κάνει μια σωστή επιλογή καριέρας και αποφάσισε ότι μάλλον θα κατανείμει τον εκπαιδευτικό της χρόνο ανάμεσα στα Νομικά και τις Καλές Τέχνες για να διαπιστώσει που έχει ταλέντο. Το ερωτηματολόγιο, όπως και η ίδια παραδέχτηκε αργότερα, της έδινε επιπλέον και μια δικαιολογία για να αναγνωρίσει στον εαυτό της το δικαίωμα να εξετάσει και εναλλακτικές επαγγελματικές πορείεςακόμα και με το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσει την απογοήτευση του πατέρα της. και εναλλακτικές επαγγελματικές πορείες ακόμα και με το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσει την απογοήτευση του πατέρα της. Τελικά η Λώρα διαπίστωσε ότι είχε μπει πολύ πρόωρα στο στάδιο της επαγγελματικής αποκρυστάλλωσης αλλά και της συγκεκριμενοποίησης της επαγγελματικής ειδικότητας, που αφορούσε το Διεθνές Δίκαιο, για το οποίο δεν γνώριζε ακόμη καλά περί τίνος πραγματικά πρόκειται… Με το ερωτηματολόγιο, κατάφερε να γίνει πιο ευέλικτη, να ανοίξει τους ορίζοντες και το μυαλό της σε νέες, ίσως πιο κατάλληλες για αυτήν προοπτικές.

51 Ψυχομετρικά χαρακτηριστικά Οι δείκτες αξιοπιστίας εσωτερικής συνέπειας alpha του Cronbach κυμαίνονται από ◦ 0,75 έως 0,90 για τις κλίμακες CP, CE και από ◦ 0,53 έως 0,87 για τις κλίμακες DM, WW. ◦ υψηλότεροι από 0,75 για τις κλίμακες CDA, CDK ◦ υψηλότεροι από 0,85 για την κλίμακα COT Οι δείκτες αξιοπιστίας παρέχουν μία εκτίμηση του ποσοστού της κοινής διακύμανσης μεταξύ του παρατηρούμενου και του πραγματικού σκορ. Ειδικά για τον Cronbach’s α (alpha - ή δείκτης εσωτερικής συνάφειας ) οι ενδεικτικές τιμές αξιοπιστίας είναι οι εξής : ◦ <0,6 η κλίμακα είναι αναξιόπιστη ◦ 0,60 το ελάχιστο αποδεκτό όριο ◦ 0,70 επαρκές αλλά όχι καλό ◦ 0,80 αρκετά καλό ◦ 0,95 πολύ υψηλή αξιοπιστία ( μάλλον σπάνιο )

52 Κριτική - Συμπεράσματα Το Ερωτηματολόγιο Επαγγελματικής Ανάπτυξης αναπτύχθηκε ως μια γενική μέτρηση ετοιμότητας δέσμευσης στη λήψη επαγγελματικών αποφάσεων. Με το ερωτηματολόγιο επιτυγχάνεται η συλλογή πολυπληθών παρατηρήσεων και πληροφοριών σε πολύ σύντομο χρόνο. Σε σχέση με άλλα όργανα συλλογής πληροφοριών, είναι ελάχιστα δαπανηρό σε χρόνο και κόπο. Επιτρέπει τη διερεύνηση όψεων της ανθρώπινης συμπεριφοράς, της οποίας την ελεύθερη έκφραση και εξωτερίκευση εξασφαλίζει η πλήρης ανωνυμία των απαντήσεων.

53 Κριτική - Συμπεράσματα Το CDI αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο καθώς μετράει τις διάφορες όψεις της επαγγελματικής ωριμότητας και επιτρέπει τη σύγκριση μεταξύ τους. Έτσι φαίνεται ο τομέας στον οποίο υστερεί το άτομο και χρειάζεται βελτίωση. Θεωρείται από τα κυριότερα εργαλεία μέτρησης της επαγγελματικής ωριμότητας και πολλοί ερευνητές ασχολήθηκαν με τα ψυχομετρικά χαρακτηριστικά του, ενώ αναφορά σε αυτό γίνεται σε διάφορα βιβλία για εργαλεία επαγγελματικού προσανατολισμού.

54 Κριτική - Συμπεράσματα Σημαντικό πρόβλημα του ερωτηματολογίου αποτελεί το γεγονός ότι οι δείκτες αξιοπιστίας του είναι χαμηλοί, ιδιαιτέρως στις γνωστικές του κλίμακες (DM, WW). Επίσης, το μεγάλο μέγεθος του ερωτηματολογίου ενδέχεται να κουράσει το μαθητή και να δίνει τυχαίες απαντήσεις. Ένα άλλο μειονέκτημα είναι το γεγονός ότι οι κλίμακες διαφέρουν ως προς το βαθμό δυσκολίας τους ( οι κλίμακες DM & WW που απαιτούν την επιλογή μιας σωστής απάντησης είναι σαφώς δυσκολότερες από τις CP & CE). Δίνει ακόμη πιο χρήσιμα αποτελέσματα όταν χρησιμοποιείται μαζί με ένα ερωτηματολόγιο ενδιαφερόντων.

55 Κριτική - Συμπεράσματα Μπορεί να βοηθήσει αναποφάσιστα άτομα για τη χάραξη μια σωστής στρατηγικής επαγγελματικού σχεδιασμού αλλά και αποφασισμένα άτομα που ενώ έχουν ήδη αποκρυσταλλώσει τις επαγγελματικές τους επιλογές, πρέπει να αναθεωρήσουν και να επανεκτιμήσουν τη διαδικασία και τους μηχανισμούς σκέψης που τους οδήγησαν σε αυτές. Το ερωτηματολόγιο στα χέρια ενός σωστά καταρτισμένου συμβούλου, μπορεί να αποτελέσει πολύ σημαντικό εργαλείο αξιολόγησης της επαγγελματικής ανάπτυξης του ατόμου, εντοπισμού των λανθασμένων στάσεών του απέναντι στον επαγγελματικό του προσανατολισμό ή / και αδυναμιών σε δεξιότητες λήψης αποφάσεων. Σε κάθε περίπτωση είναι ένα εργαλείο που δεν μπορεί να αγνοεί κανένας σύμβουλος σταδιοδρομίας.

56 Βιβλιογραφία - Πηγές www.vocopher.com www.vocopher.com Δέσποινα Σιδηροπούλου – Δημακάκου, Επαγγελματική Αξιολόγηση, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2010 Α. Σταλίκας, Σ. Τριλιβά, Π. Ρούσση, Τα ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2002 Claude Javeau, Η έρευνα με ερωτηματολόγιο : το εγχειρίδιο του καλού ερευνητή, Αθήνα, Τυπωθήτω, 1996 Μετάφραση του ερωτηματολογίου στην ελληνική γλώσσα έχει γίνει από τον διδάκτορα του Τομέα Ψυχολογίας, του τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Νίκο Δρόσο.

57 Επαγγελματική επιλογή και τύποι προσωπικότητας - Ψυχολογία των ατομικών διαφορών - ΤΙ (Holland, 1997) Επαγγελματική ανάπτυξη - Αναπτυξιακή ψυχολογία – ΠΩΣ (Super, 1990) Κονστρουκτιβιστική θεωρία - Αφηγηματική ψυχολογία, ΓΙΑΤΙ (Savickas, 2011)

58 Η ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ MARK L. SAVICKAS Κονστρουκτιβιστική θεωρία : τα άτομα μπορούν να δημιουργήσουν μια σταδιοδρομία και να της δώσουν νόημα. Τόσο τα άτομα όσο και τα περιβάλλοντα αλλάζουν πολύ γρήγορα στον 21 ο αιώνα και έτσι δεν εξασφαλίζεται μια σταθερή αντιστοιχία. « οι καριέρες δεν ξεδιπλώνονται, αλλά χτίζονται καθώς τα άτομα κάνουν επιλογές που εκφράζουν τις αυτοαντιλήψεις τους και δηλώνουν τους στόχους τους στην κοινωνική πραγματικότητα της ζωής ». (Savickas, 2005).

59 ΤΡΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ : Α. Επαγγελματική Προσωπικότητα : Τύποι προσωπικότητας (Holland), ταιριάζουν με τα χαρακτηριστικά των επαγγελμάτων, εκφράζουν μια επαγ / κή συμπεριφορά. Β. Πτυχές ζωής : Ένα πρόβλημα που απαιτεί επίλυση ή μια αξία που πρέπει να πραγματωθεί. Μια κινητήρια δύναμη για να εκφράσει ένα άτομο την αυτοαντίληψή του και να δώσει νόημα στη δουλειά και στους άλλους ρόλους στη ζωή του.

60 ΤΡΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Γ. Επαγγελματική προσαρμοστικότητα : Στάσεις, συμπεριφορές και ικανότητες που χρησιμοποιούν τα άτομα για να κάνουν τις απαραίτητες ρυθμίσεις στο εργασιακό τους περιβάλλον ή τις αλλαγές στην σταδιοδρομία τους. Η κατοχή αυτών των χαρακτηριστικών ενισχύει τις διαδικασίες αλλαγής του περιβάλλοντος και προσαρμογής του ατόμου ώστε να μπορεί να εφαρμόσει την αυτοαντίληψη στην εργασία του

61 ΜΕΘΟΔΟΣ : Αφήγηση Ιστοριών  Ο σύμβουλος δίνει το έναυσμα αφήγησης ιστοριών, απευθύνοντάς του κατευθυντικές ερωτήσεις.  Ο ρόλος του συμβούλου είναι να προσδιορίσει τις πτυχές που προκύπτουν και ο συμβουλευόμενος να τις αναγνωρίσει.  Η επιλογή ενός επαγγέλματος γίνεται το μέσο εφαρμογής της πτυχής. Αντιπροσωπευτικές ερωτήσεις : Μπορείς να μου πεις τρεις από τις πρώτες αναμνήσεις της ζωής σου ; Ποιοι άνθρωποι αποτέλεσαν μερικά από τα πιο σημαντικά σου πρότυπα και γιατί ; Ποια είναι η αγαπημένη σου ταινία ( μυθιστόρημα, περιοδικό, τηλεοπτική σειρά κ. λπ.) και γιατί ;

62 ΣΤΟΧΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ 1. Να κάνει τον συμβουλευόμενο να συνειδητοποιήσει σημαντικά θέματα της ζωής του και δυσεπίλυτα προβλήματα. 2. Να βοηθήσει τον συμβουλευόμενο να χτίσει μια σταδιοδρομία που θα διευκολύνει τη χρήση αυτής της πτυχής της ζωής ή θα βοηθήσει να λυθεί αυτό το ανεπίλυτο πρόβλημα. 3. Να βοηθήσει τον συμβουλευόμενο να αναπτύξει επαγγελματική προσαρμοστικότητα ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει τους διαρκώς μεταβαλλόμενους τρόπους εφαρμογής της αυτοαντίληψης στην εργασία.

63 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ JOHN KRUMBOLTZ Θεωρίες της μάθησης : ανάπτυξη σταδιοδρομίας μέσα τις συμπεριφορές που έχει καταφέρει να μάθει. Με την υποστήριξη ενός συμβούλου, μπορούν να μάθουν και νέες, αν αυτό θα τους ωφελήσει στην ανάπτυξη της σταδιοδρομίας τους. Ρόλος του συμβούλου είναι να παροτρύνει τη διερευνητική συμπεριφορά, να διδάσκει νέες δεξιότητες και να διευκολύνει εμπειρίες που μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα την απόκτηση νέων γνώσεων.

64 Θεμελιώδεις έννοιες της θεωρίας του JOHN KRUMBOLTZ 4 παράγοντες της ανάπτυξης σταδιοδρομίας : 1. γενετικά χαρίσματα, 2. περιβαλλοντικές συνθήκες και γεγονότα, 3. καθοριστικές και συσχετιστικές μαθησιακές εμπειρίες 4. και γνώση δεξιοτήτων προσέγγισης καθηκόντων Οι σύμβουλοι μπορούν να επηρεάσουν τις μελλοντικές μαθησιακές εμπειρίες και να διδάξουν δεξιότητες προσέγγισης καθηκόντων, δηλαδή γνωστικές δεξιότητες λήψης αποφάσεων.

65 Θεμελιώδεις έννοιες της θεωρίας του JOHN KRUMBOLTZ Ο σύμβουλος βοηθά στον εντοπισμό και την καταπολέμηση παράλογων πεποιθήσεων. Η πραγματικότητα ή η κοσμοθεωρία ενός ατόμου φιλτράρεται από ένα σύστημα προσωπικών πεποιθήσεων που έχει μάθει στο περιβάλλον του. Η γενικευμένη μάθηση και η αυτοπαρατήρηση επηρεάζονται έντονα από τη θετική ενίσχυση και / ή τα θετικά πρότυπα.

66 Θεμελιώδεις έννοιες της θεωρίας του JOHN KRUMBOLTZ Ειδικά στον 21ο αιώνα, η αβεβαιότητα αποτελεί μια κατάσταση, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ενισχύσει τη διερεύνηση και να δημιουργήσει ευκαιρίες για νέα μάθηση. Οι σύμβουλοι θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στο να ωθούν τους συμβουλευόμενους στη διερεύνηση και τη μάθηση αντί να τους βοηθούν να βρουν την καλύτερη λύση ή να επιλέξουν τη «σωστή» ειδίκευση ή το «σωστό» επάγγελμα.

67 ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΒΗΜΑΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ KRUMBOLTZ Εντοπισμός και εξάλειψη των παράλογων πεποιθήσεων Διδασκαλία δεξιοτήτων λήψης αποφάσεων και άλλων δεξιοτήτων προσέγγισης καθηκόντων Διεύρυνση του ορίζοντα εναλλακτικών επιλογών Δημιουργία ευκαιριών ώστε να λάβει θετική ενίσχυση Δημιουργία ευκαιριών ώστε να υιοθετήσει θετικά πρότυπα Ανάπτυξη κατάλληλων δεξιοτήτων επαγγελματικού σχεδιασμού ( διερεύνηση, λήψη πληροφοριών, αποκρυστάλλωση επιλογής, στάθμιση εναλλακτικών επιλογών ) που οδηγούν σε στόχους που θα επιλέξει ο ίδιος

68 ΟΧΤΩ ΣΤΑΔΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ 1. Ορισμός του προβλήματος και των στόχων του 2. Επιδίωξη και εξασφάλιση αμοιβαίας συμφωνίας για την επίτευξη των στόχων. 3. Δημιουργία εναλλακτικών λύσεων στο πρόβλημα. 4. Συλλογή πληροφοριών σχετικά με αυτές τις εναλλακτικές. 5. Εξέταση των πιθανών επιπτώσεων κάθε εναλλακτικής. 6. Επαναξιολόγηση στόχων, εναλλακτικών και επιπτώσεων. 7. Λήψη απόφασης ή πραγματοποίηση επιλογής. 8. Γενίκευση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων για την αντιμετώπιση νέων προβλημάτων.