Μελέτη περίπτωσης Εξαιρετική και μοναδική περίπτωση. Μελετάται υπό το πρίσμα ορισμένων παραμέτρων, τέτοιων όπως: Ποια είναι αυτά της επεμβατικής σκέψης.

Παρουσίαση με θέμα: "Μελέτη περίπτωσης Εξαιρετική και μοναδική περίπτωση. Μελετάται υπό το πρίσμα ορισμένων παραμέτρων, τέτοιων όπως: Ποια είναι αυτά της επεμβατικής σκέψης."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μελέτη περίπτωσης Εξαιρετική και μοναδική περίπτωση. Μελετάται υπό το πρίσμα ορισμένων παραμέτρων, τέτοιων όπως: Ποια είναι αυτά της επεμβατικής σκέψης και της ουσιαστικής κατάθλιψης που συνοδεύουν τις σωματοποιήσεις; Ποια τραύματα –ψυχικά ή/και περιστάσεις– μπορούν δικαιολογημένα ή όχι να επικαλεστούν εδώ; Η παρούσα κατάσταση περισσότερο από την παιδική ζωή και στις φαντασιώσεις είναι στο παιχνίδι ή σε αιτίες των σωματικών παθήσεων που παρουσιάζονται σε αυτό το άτομο;

2 Ποιοι ψυχικοί μηχανισμοί μπορούν να εντοπίζονται στον τρόπο προειδοποίησης του ατόμου; Ποιες ψυχικές διακυβεύσεις είναι ενδεχομένως αναπτυγμένες ή/και ενεργοποιημένες μέσα στη θεραπευτική συνάντηση, διαμέσου των τρόπων μεταβίβασης και αντιμεταβίβασης; Τέλος, τα πολυάριθμα σωματικά συμπτώματα σε αυτήν την ασθενή, είναι ή δεν είναι στη συναίσθησή της; Έχει η ασθενής τη συναίσθηση ή τις συναισθήσεις ή δεν έχει; Και, λοιπόν, ποια ή ποιες είναι αυτές;

3 Αυτό είναι εδώ παρά ένα πεδίο εργασίας, ανακαλώντας και συγκρίνοντας θεωρητικές αντιλήψεις προηγούμενων αναφορών, οι οποίες μας επιτρέπουν λοιπόν να εγείρουμε ορισμένες υποθέσεις κατανόησης. Η κατάσταση αυτής της κλινικής μελέτης είναι αυτή της κυρίας Α. 43 ετών όταν η ψυχολόγος την γνώρισε στην υπηρεσία του νοσοκομείου, στο ιατρείο διαβήτη, όπου δέχεται συμβουλευτική παρέμβαση για τον διαβήτη της.

4 Αυτή παρουσιάζει, μια παχυσαρκία ορμονικού τύπου που οφείλεται, σύμφωνα με την ίδια, στις εξάρσεις μιας καταπιεστικής βουλιμίας (πρόκειται περισσότερο για συμπεριφορές υπερφαγίας) οι οποίες επιβεβαιώνονται όταν αυτή βρίσκεται μόνη στο σπίτι της. Η ίδια θα περιγράψει, πιο συγκεκριμένα, λίγο αργότερα το περιεχόμενο, για το πώς συνέβησαν αυτές οι επισιτιστικές ατασθαλίες: Όταν ο γιος της (σε ηλικία καμία εικοσαριά χρόνων) άνοιξε την πόρτα του σπιτιού της, ένα Σάββατο βράδυ, για να βγει και να πάει να βρει τους φίλους του, ενώ η ίδια, την ίδια στιγμή, ανοίγει την πόρτα του ψυγείου της για να βγάλει ό,τι θα ήθελε να τσιμπολογήσει όλη τη βραδιά, παρότι δείπνησε νωρίτερα.

5 Αυτή η πρώτη επίσκεψη –ψυχολογικής συμβουλευτικής– είχε προγραμματιστεί κατόπιν αίτησης του ενδοκρινολόγου γιατρού της, ο οποίος δεν κατόρθωνε, για κάποιους μήνες, να κάνει την ασθενή να καταλάβει την ανάγκη να αδυνατήσει προκειμένου να ρυθμίσει το διαβήτη της. Η κυρία Α. είχε λοιπόν συναινέσει σε αυτήν τη συνάντηση με κάποιες επιφυλάξεις, όπως διαβεβαίωσε. Όταν η ασθενής κάθισε απέναντί μου, τα μάτια της, με ένα μπλε διαπεραστικό βλέμμα, προσηλώθηκαν έντονα σε μένα… Η συμπεριφορά της, κατά την άποψή μου, ήταν αδιάφορη… ή καλύτερα ψυχρή: «Αυτό δεν είναι χωρίς σύνδεση με τη μητρική φιγούρα που η κυρία Α προβάλλει σε μένα από την πρώτη μας συνάντηση. Φιγούρα μητρική, στην αναφορά της οποίας εισέρχεται σε έναν πρότερο χρόνο, τότε που δεν είχε τη δύναμη να πει και να αναγνωρίσει την ψυχρότητα των συναισθημάτων της μητέρας της προς αυτήν.

6 Στην αρχή της συνάντησής μας, η κυρία Α αισθάνθηκε καταδιωκόμενη: «γιατί με κοιτάζετε τόσο έντονα;» μου είπε μερικές φορές την ώρα αυτής της συνέντευξης αλλά και στις επόμενες. «Ναι μεν την κοίταζα, αλλά δεν είχα εντούτοις καθόλου την εντύπωση ότι καρφωνόμουν· στο μεταξύ αυτή δεν με άφηνε από τα μάτια της. Συναίσθηση της αγωνίας, αφού η συνάντηση αυτή τοποθετημένη υπό το κράτος του λόγου, ήταν μια άμεση πρόκληση σε αυτήν… εγώ, ωστόσο, το κάνω με τρόπο να περιορίσω τις σιωπές και προπαντός σε αυτήν που μιλάει… την προσκαλώ να εκφραστεί πάνω σε αυτό που την έχει οδηγήσει στην συνάντησή μας».

7 Περνώντας αυτή η αρχική ένταση, σχετικά με την καταδίωξη, η κυρία Α. χρησιμοποιεί γρήγορα, στην πρώτη συνέντευξη, τους στόχους απαλλαγής της από αυτό που κυριαρχεί στην καρδιά της, στο συναίσθημά της: τα συζυγικά της προβλήματα. Πρόκειται, πιο συγκεκριμένα, για το δεσμό που ο σύζυγός της διατηρεί από παλιά με μια γυναίκα, τη Λ., είκοσι χρόνια πιο νέα από αυτήν και με την οποία ο σύζυγός της έχει ήδη ένα παιδί. Συνεργαζόμενη πια η κυρία Α. αναφέρει διάφορες πράξεις που αυτή υφίσταται αυτά τα τελευταία χρόνια από τη συμπεριφορά του συζύγου της απέναντί της και σε αυτές τις συνθήκες.

8 « Όταν ήμουν χειρουργημένη ο σύζυγός μου ήταν κάθε φορά πάρα πολύ προσεκτικός προς εμένα, αυτός δεν την έβλεπε πια (τη Λ.), και πιο μετά (δηλαδή, μετά την έξοδό της από το νοσοκομείο, που η κυρία Α. είχε επιστρέψει στη συζυγική της κατοικία) αυτός με αισθανόταν περισσότερο και επέστρεφε σπίτι για να με δει.» Αυτό το παιδί είναι ήδη τριών χρονών κατά τη χρονική περίοδο της πρώτης συνέντευξης μαζί μου.

9 Η συνεργασία ακόμα, της κυρίας Α., επιτυγχάνει έναν αυθόρμητο συσχετισμό μεταξύ της εκδήλωσης της ασθένειάς της και της παρουσίας-απουσίας του συζύγου της. Αυτή λέει: «Έχω αρκετά! Δεν θέλω πια να συνεχίσω έτσι! Δεν θέλω πια να είμαι άρρωστη. Δεν θέλω πια να δημιουργώ αρρώστιες εξαιτίας του (σιωπή). Ναι, εγώ είμαι ικανή να ξεσπάσω σε αρρώστιες ό,τι αυτός επέφερε σε μένα. Αυτό έχει κρατήσει αρκετά! Δεν θέλω πια να βάζω τη ζωή μου σε κίνδυνο.» Και προσθέτει ότι αυτός είναι και ο λόγος που αποδέχτηκε την πρόταση του γιατρού να πάει να δει έναν ψυχολόγο.

10 Στην περίπτωση των ασθενειών, πρόκειται για έναν καλοήθη όγκο στο αριστερό στήθος, οκτώ χρόνια πριν, και ενός καρκίνου της μήτρας που είναι, από τη διάγνωσή του, ακριβώς τέσσερα χρόνια μέχρι σήμερα. Είχε ανάγκη τριών διαδοχικών επεμβάσεων στη λογική των αρκετά σοβαρών επιπλοκών, τοποθετημένες κάθε φορά στο παιχνίδι της ζωής της ασθενούς. Η κυρία Α. ξαναρχίζει: «Το στήθος είναι κοντά στην καρδιά. Και κοίτα! Η κοιλιά, τα εντόσθια, όλα αυτά είναι το συναίσθημα! (σιωπή). Το ίδιο όταν ήμουν εννιά μηνών βρέφος. Κοίτα! Εννιά μηνών! Αυτή είναι μια περίοδος που έχω μιαν ιδιαίτερη σχέση με τη μητέρα, ε…; Εγώ είχα κάποια πράγματα στην κοιλιά. Ήμουν χαμένη. Οι γιατροί δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα για μένα.

11 Κάποιος μου έκανε μια εννιάμερη επειδή οι γονείς μου δεν είχαν άλλον τρόπο παρά να πάνε εκεί (στην εκκλησία το τάμα : … αυτοί (οι γονείς) δεν ήσαν πιστοί, και μάλιστα ως προς την ασυνείδητη φαντασίωση της κυρίας Α. οι γονείς της δεν είχαν το σθένος, τη δύναμη να σώσουν κάποιον… ξεσπούν στην κόρη τους… τόσο που στην πραγματικότητα έδειξαν το αντίθετο. Αλλά, τώρα πια κανείς δεν γνωρίζει σε ποιον Άγιο ήμουν αφιερωμένη, τα δεχόμουνα όλα...» ή είναι η αίσθησή της;

12 Επικαλούμενη το επείγον στο μυαλό της –η κυρία Α. ήταν μωρό στη φροντίδα της γιαγιάς και του παππού της σε ένα άλλο διαμέρισμα–, οι γονείς της έφτασαν εκεί (στο τάμα) πιστεύοντας ότι η κόρη τους ήταν πια χαμένη. Και μερικές μέρες αργότερα αυτή γιατρεύεται χωρίς κάποιον θεράποντα ή να έχει ποτέ δεχτεί πραγματικά κάποια φαρμακευτική αγωγή… διαφορετικά, λέει, αυτό ήρθε και πέρασε έτσι μόνο του.

13 Η κυρία Α. προσθέτει σαν να έρχεται να διαβάσει στην ψυχολόγο: «Ναι, αυτός είναι ο τρόπος μου, σε μένα να εξωτερικεύεται αυτό που δεν πάει (…). Εγώ είμαι ένα πραγματικό σφουγγάρι. Τα παίρνω όλα πάνω μου και μετά από αυτό ξεχειλίζω». «Τώρα αυτό είναι πρόβλημα σε βάρος μου. Και με αυτό, με αυτόν το διαβήτη, κάποιοι, (οι γιατροί) δεν μπορούν να τον ρυθμίσουν». Σήμερα η ιατρική, όπως στο παρελθόν, αποδεικνύεται λοιπόν ανεπαρκής μπροστά στις διαταραχές της κυρίας Α., μπροστά σε όλες τις εντάσεις της και μπροστά στο δυναμισμό της, θανατηφόρο χωρίς αμφιβολία επίσης.

14 Η κυρία Α. περιγράφεται ως «εγκεφαλική». «Αυτό πέρασε όλο στο κεφάλι μου, στο Εγώ μου. Εγώ σκέφτομαι πολύ. Εξάλλου, αυτό είναι που εγώ είμαι άρρωστη. Οι άλλοι, όλοι αυτοί, δεν είναι άρρωστοι όπως εγώ». Η κυρία Α φαίνεται να χορηγεί, εκ των υστέρων τουλάχιστον, μια προέλευση ψυχογενή στις ασθένειές της. Αυτή έχει επινοήσει μια καθαρή ψυχοσωματική θεωρία για την περίπτωση των διαταραχών της. Έτσι λοιπόν, μέσα μου συντάσσομαι στο άκουσμα ότι υπάρχει, εντούτοις, μια ποικιλία άλλων τρόπων έκφρασης της σωματοποίησης.

15 Βεβαιώνει με έμφαση η κυρία Α. «Δεν υπάρχει αμφιβολία, εγώ το ξέρω καλά, ότι αυτό είναι η αιτία του στρες. Αυτό είναι το στρες που συναλλάσσεται στον ψυχισμό μου». Το στρες, σχεδιάζει γι’ αυτήν πάντοτε την κατεύθυνση της ψυχικής της αστάθειας, της ανησυχίας της μπροστά στην οικογενειακή κατάσταση και αυτής της εξωσυζυγικής, της δικής της (κυρίως αυτής του συζύγου της!) ανησυχίας ως προς το μέλλον. Επίσης, ξαναβλέπει αυτό εδώ: το συναίσθημα που την είχε προδώσει και εγκαταλείψει και προπαντός αυτό του συζύγου της.

16 Κι όμως, η κυρία Α. δεν φαντάζεται το χωρισμό της, το διαζύγιο. «Δεν πετάς στον αέρα περισσότερο από είκοσι χρόνια κοινής ζωής… είναι σαν μια γροθιά πάνω στο κεφάλι. Ο γάμος είναι για τη ζωή», λέει και κρατιέται σε αυτό το επιχείρημα ανεβάζοντας εκεί το πέρασμα μιας σημαντικής, προβληματικής συναισθηματικής εξάρτησης, αιτία για όλα τα άγχη της απώλειας και της εγκατάλειψής της.

17 Παρ’ όλα τα παράπονα που η κυρία Α. τρέφει εναντίον του, και που αυτή εκθέτει στην ψυχολόγο με ένταση, δεν γνώριζε ποιο ήταν γι’ αυτήν το ζήτημα: το πραγματικό ζήτημα του χωρισμού της από τον σύζυγό της, ό,τι πιο άσχημο ή απογοητευτικό. Πλανιέται όντως εδώ η σκιά της απειλής, του φόβου μπροστά στην απώλεια του αντικειμένου της αγάπης και του έρωτα. «Γιατί ένα τέτοιο άγχος στην ιδέα του χωρισμού; Τι μπορεί να έχει τόση απήχηση σε αυτήν τη γυναίκα; Το μαθαίνω λίγο αργότερα...»

18 Από τη στιγμή που τη συνάντησα, η κυρία Α. είναι λοιπόν μια γυναίκα πληγωμένη: πληγωμένη από την απάτη του συζύγου, πληγωμένη μέσα στη γυναικεία της ταυτότητα εξαιτίας αυτών των δύο σωματικών προσβολών που συμβαίνουν πάνω στο σώμα της, πάνω στα μέρη μάλιστα της γυναικείας της φύσης: Η δεύτερη πράξη (η εγχείρηση) περισσότερο από την πρώτη, γιατί αυτή επιφέρει την αληθινή απώλεια στο εσωτερικό σύστημα, το γεννητικό. Όλα αυτά έχουν παγιωθεί. Αυτό που κάνει όλη τη διαφορά για την κυρία Α είναι αυτές οι εγχειρήσεις.

19 «Τι θέλετε, λέει, εγώ… εγώ δεν έχω τίποτα τώρα πια. Μπορώ να συναγωνιστώ με τη Λ. (η κυρία Α. την γνωρίζει), πιο νέα από εμένα και πιο όμορφη επίσης. Εγώ έχω πια τα όργανά μου, εγώ! Αυτό δεν είναι ίδιο. Α! Αυτό όχι είναι διαφορετικό!» Μετά την υστερεκτομή (αφαίρεση μήτρας) η κυρία Α. αισθάνεται «καταβεβλημένη», «πρόωρα συνταξιοδοτημένη», «όπως μια γυναίκα στην εμμηνόπαυση».

20 Θέτει πολλαπλές ερωτήσεις πάνω στη σεξουαλικότητά της, τέτοιες όπως, για παράδειγμα, εάν μπορεί ακόμη να έχει σεξουαλικές σχέσεις. Θα είναι αυτή όπως πριν με τον σύζυγό της; Οι ερωτικές επαφές θα επαναληφθούν με τον σύζυγό της; Σε αυτό το σημείο τουλάχιστον καθησυχάζει. Αυτό παρέμεινε, και παραμένει ωστόσο, μια σκιά στη σκηνή: το παιδί του συζύγου της, γεννημένο από μιαν άλλη γυναίκα παρά από αυτήν - Αλλά, ένα παιδί που η κυρία Α. οικειοποιείται:

21 «Αυτό είναι χαριτωμένο, έχει γαλάζια μάτια. Αυτό είναι ένα Α.!» Η κυρία Α. αναφέρεται σε αυτήν τη γενεαλογική πατρότητα ή καλύτερα τη γονική που τοποθετείται περισσότερο από την πλευρά του (παιδιού) σε αυτήν (τα γαλάζια μάτια της); Αυτό το παιδί, η κυρία Α. λέει ότι το έχει φανταστεί, το έχει φαντασιώσει μέσα σ’ έναν λευκό μανδύα (l’ aube) καραντίνας L’ aube: το λευκό άμφιο της καθολικής εκκλησίας. Δεν έχει την έννοια του λευκού μανδύα καραντίνας. Πιθανός ένας συμβολισμός ή ένα «lapses langue» της κυρίας Α. ?

22 «Στα 38 χρόνια μου, είχα μια δυνατή επιθυμία για παιδί. Αυτό φαίνεται λογικό στις γυναίκες της ηλικίας αυτής. Ο γυναικολόγος μου, με είχε συμβουλέψει ότι καλά το σκέφτομαι. Αυτό είναι που έκανα. Έκανα τον απολογισμό της κατάστασης, της κατάστασής μας, και αυτό ήταν... κυρίως μαύρο… Στην αρχή, εγώ ήξερα ότι υπάρχει ένας κίνδυνος, ένα ρίσκο, να έχω ένα παιδί προς τα σαράντα μου. Και περισσότερο η κατάστασή μας, η χειροπιαστή, σε αυτήν εκεί τη στιγμή, δεν ήταν και από τις καλύτερες. Και προπαντός αυτό… που δεν ήμασταν καλά μεταξύ μας, εμένα και του συζύγου μου. Εγώ, ήξερα ήδη ότι είχε μια φιλενάδα. Λοιπόν, αποφάσισα, όχι χωρίς μεταμέλεια, να απορρίψω αυτήν την ιδέα του παιδιού…»

23 Η θλίψη της κυρίας Α. σε αυτή τη θύμηση μεταμορφώνεται λοιπόν ξαφνικά σε θυμό, οργή και εχθρότητα εναντίον της Λ. αλλά, η απογοήτευση παραμένει έκδηλη: «Όταν σκέφτομαι ότι αυτό είναι, ότι αυτό είναι δεδομένο… αυτό το μωρό! Και περισσότερο αυτό το είχε κάνει όταν εγώ ήμουν στο νοσοκομείο, το έχω υπολογίσει! Όταν σκέφτομαι ότι σε αυτήν την περίοδο αυτός (ο κύριος Α.) ήταν δίπλα σε εμένα, αυτός ερχόταν και μου κράταγε παρέα…» Αυτή η επιθυμία της κυρίας Α. για παιδί είναι άδολη αναπαράσταση που συμβαίνει «κατόπιν εορτής»· δεν θα το μάθουμε, ούτε μας το επιβεβαιώνει ούτε το αρνείται.

24 Αυτό φαίνεται μετά τη συζήτηση της κυρίας Α. όταν της το υπέδειξα τη στιγμή που αυτή γνώριζε ότι ο σύζυγός της συντηρεί ένα δεσμό με μιαν άλλη γυναίκα. Η Κυρία Α. δεν το είχε φανταστεί, αμφιβάλει ότι η Λ. θα μείνει και πάλι έγκυος… (αυτό άλλωστε είναι μέσα στην πραγματικότητα...). Παραχωρήθηκε, λοιπόν, στη φαντασιωτική πιθανότητά της –μάλιστα εκ των υστέρων– να έχει και αυτή επίσης, και προπαντός αυτή, πριν από την Λ. αυτήν την επιθυμία του παιδιού; Η κυρία Α. ξανάρχεται, στη συνέχεια, σε μια ευκαιρία αναφοράς των ασθενειών της:

25 « Πολύ πριν την εγχείρηση δεν ήξερα ακόμα ότι είχα έναν καρκίνο, βρισκόμουνα σε μια κατάσταση να αισθάνομαι πολύ άσχημα. Ήθελα πολύ να πλένομαι πολλές φορές την ημέρα, βρισκόμουνα πάντα στην κατάσταση να αισθάνομαι άσχημα. Και ο σύζυγός μου επίσης… Σαν να υπήρχαν κάποια πράγματα σάπια σε μένα…»

26 ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Στη συνέχεια της πρώτης συνέντευξης προτάθηκαν δύο άλλες συναντήσεις σε απόσταση δεκαπέντε ημερών, για να εξεταστεί περισσότερο η προηγούμενη ιστορία, τον τρόπο της ψυχολογικής λειτουργίας και προπαντός αυτά που ρωτάει-αιτείται η ασθενής. Στην εξέλιξη αυτών των συναντήσεων, μια ακολουθία συνεδριών τοποθετημένες στη σειρά, στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας που θέλει η κυρία Α. στη λογική μιας ακρόασης (διάρκειας 45 λεπτών) ανά εβδομάδα και για μερικούς μήνες, κατόπιν μια ακρόαση κάθε δεκαπέντε ημέρες και σε μια διάρκεια περίπου δυόμιση χρόνων.

27 Ο αρχικός στόχος ήταν ένα διάστημα, μια χρονική απόσταση που να προσφέρει στη συζήτηση την έκφραση των επίκαιρων δυσκολιών, αλλά επίσης και των παλιών, με τις οποίες νιώθει πάντα το βάρος – θα μπορούσε να πει κανείς: «…δυσκολίες περασμένες που περιλαμβάνουν πάντα ένα βάρος τραυματικό, επίμονο και παρατεταμένο». Παράλληλα, αυτή παρακολουθείται ιατρικά, περιφερόμενη σε διάφορες ιατρικές υπηρεσίες για τη ρύθμιση του διαβήτη της και τη μείωση του υπέρβαρού της μέσα από μια θεραπεία δίαιτας.

28 Η ψυχολογική παρέμβαση στη συνέχεια είναι στρωμένη με τις απότομες και ξαφνικές πλευρές της κυρίας Α., και σε όλες τις αιφνίδιες επανεμφανίσεις της επίσης. Η θέση της (στο ωριαίο διάστημα των συνεδριών) ήταν αυτό που όφειλε να διαφυλάσσει. Και είναι αυτό ακριβώς που η Α., όπως μπορεί κανείς να το δει από μακριά, αναζητούσε να διασφαλίζεται, να επιβεβαιώνεται αντιληπτικά και μερικώς μεταβιβαστικά.

29 «Στις επόμενες συναντήσεις μου τηλεφωνούσε τη στιγμή της συνεδρίας για να μου πει ότι δεν θα ερχόταν. Έφτασα στο σημείο να την καλέσω στο τηλέφωνο όταν έμεινα χωρίς νέα από την πλευρά της για πολλές εβδομάδες. Στη συνέχεια αυτών των καλεσμάτων, η κυρία Α. επέστρεφε στις συνεδρίες ανάλογα με τις διαθέσεις της».

30 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΘΕΝΗ Η κυρία Α. ήταν αναθρεμμένη από τον παππού και τη γιαγιά της στοργικά στη Βουργουνδία μέχρι την ηλικία που αυτή ξαναγύρισε στην οικογενειακή κατοικία και που στο μεταξύ είχε γεννηθεί και η αδελφή της. Τρία χρόνια αργότερα η κυρία Α. και η αδελφή της έχουν πια δύο νέες θέσεις στο σπίτι της γιαγιάς και του παππού τους. Έφυγαν και πάλι και επέστρεψαν σε μερικούς μήνες αργότερα όταν οι δύο αδελφές διαπιστώνουν με έκπληξη την παρουσία ενός άλλου παιδιού.

31 «Όταν εγώ άνοιξα την πόρτα», διηγείται η κυρία Α., «υπήρχε ένα μωρό πάνω στο μαξιλάρι… Εγώ δεν το ήξερα…». Η κατάπληξη και μάλιστα η αποσβόλωση γι’ αυτήν ήρθε στην εμφάνιση λοιπόν ενός άλλου παιδιού μέσα στο σπίτι, και μάλιστα στη θέση της (στο μαξιλάρι της). Αυτό κανείς δεν της το είχε αναφέρει αλλά ούτε και στη μικρή αδερφής της.

32 Στην εφηβεία αυτή η κατάσταση επαναλαμβάνεται δύο φορές. Στην ηλικία των δεκατριών χρόνων και κατόπιν στα δεκαπέντε, η κυρία Α. «αποστέλλεται» στη θεία της. Αυτό που συμβαίνει σε αυτήν τη γυναίκα είναι να μάθει, σε δύο επαναλήψεις: ότι η μάνα της είναι ξανά έγκυος. Η κυρία Α. είναι λοιπόν αηδιασμένη (την περίοδο εκείνη, αλλά ακόμα και σήμερα). Εισέρχεται εκεί –μνημονική ανάκληση στη συνεδρία– στην εποχή εκείνη, αλλά επίσης τη στιγμή της αφήγησή της, η ίδια ξέσπαγε σε φοβερούς θυμούς –

33 Από την υστερεκτομή της η κυρία Α. λέει ότι είναι συχνά σε εκνευρισμό και ότι ποτέ αυτή δεν είχε τέτοιους θυμούς ακόμη και στην έγγαμη ζωή της, εκτός από την εφηβεία της… γιατί σήμερα δεν είναι όπως όταν ήταν παιδί… Τελικά, η κυρία Α. διαμαρτυρόταν βίαια (για τη μάνα της): «Αλλά τι την είχε πιάσει να θέλει να αποκτήσει παιδιά! Στην ηλικία αυτή! Αυτή ήταν πολύ γερασμένη, αυτό ταίριαζε καλύτερα σε εμένα να έχω παιδί παρά σε αυτήν!». Η μάνα της κυρίας Α. ήταν ακριβώς 39 ετών όταν ξαναγέννησε, το τελευταίο της παιδί!

34 Η κυρία Α. αναφέρει επίσης ότι αυτή δεν είχε ποτέ την επιθυμία να αποκτήσει αδελφούς και αδελφές. Ποτέ η μητέρα της δεν της το είχε πει…, παρά μόνο στη θεία της που την προειδοποίησε όταν ήταν έφηβος, σε αυτήν την ηλικία της κρίσης που καταλάβαινε αυτά τα πράγματα! Η κυρία Α. λέει, ότι ουδέποτε είχε δει την κατάσταση της μητέρας της, που πάχαινε σε τακτικά χρονικά διαστήματα με τις εγκυμοσύνες της.

35 ΝΟΣΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Από τις πρώτες συνεδρίες –και θα το επιβεβαιώσουμε τις επόμενες– η κυρία Α. δεν παρουσιάζει ουσιαστική κατάθλιψη, και ούτε σκέψη να σχετίζεται αυτή με τις χειρουργικές επεμβάσεις. Βέβαια, οι σωματοποιήσεις είναι πίσω από αυτό –η τελευταία προσβολή καρκίνου πριν 4 χρόνια– και θα μπορούσε κανείς να το υποβάλλει στα προϋπάρχοντα ψυχικά ελλείμματα, αυτά που έχουν διατηρήσει τη θέση τους προηγουμένως και με τρόπο συνεκτικό στις σωματοποιήσεις.

36 Ο διαβήτης και η παχυσαρκία της είναι οι δύο καινούριες μορφές της σωματοποίησης –βέβαια, σωματοποιήσεις μικρότερης σοβαρότητας εάν κανείς μπορεί να δοκιμάσει τη σκέψη του στη σύγκριση με τα δύο προηγούμενα «χτυπήματα» του καρκίνου. Το υπέρβαρο της κυρίας Α. δημιουργήθηκε σταδιακά στην πορεία της ιστορίας της: στην αρχή των πρώτων χρόνων που ακολούθησαν το γάμο της (χωρίς περισσότερες διευκρινήσεις, μπορεί κανείς να το συνδέσει με τη μητρότητα). Η κυρία Α. παίρνει δεκαπέντε κιλά και σταθεροποιείται σε αυτό το βάρος που διατηρείται αρκετά χρόνια.

37 Αυτό, το καινούριο βάρος που παίρνει η ασθενής, είναι το επακόλουθο της κάθε αναγκαίας χειρουργικής επέμβασης που υποβάλλεται η ασθενής γι’ αυτούς τους δύο καρκίνους. Σε κάθε περίπτωση, πάνω στο ψυχικό επίπεδο, η κυρία Α. δεν παρουσιάζει φανερά ψυχικά ελλείμματα. Περνάνε τα πρώτα λεπτά της πρώτης συνάντησης που δείχνουν λίγο να έχει αποσταθεροποιηθεί στην επισήμανση των τάσεων της προβολής: των βιωμάτων και των αγωνιών της στη φύση μιας ελάχιστης παράνοιας. Η κυρία Α. μιλάει αρκετά εύκολα· αυτή δεν έχει συχνά την ανάγκη να ζητά πολλά.

38 Αρπάζει τη συζήτηση με σκοπό την αποφόρτισή της, όπως αναφέρει πιο πάνω. Δηλαδή, αυτό δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια επείγουσα ανάγκη στο να αδειάσει, να εκφραστεί εδώ και γι’ αυτό μάλιστα η κυρία Α. συνεργάζεται πολύ καλά, πολύ εύκολα. Κατά βάθος, η ασθενής δεν αναρωτήθηκε σε ποια «σάλτσα» είχε βουτηχτεί σε αυτήν τη συνέντευξη, σε αντίθεση με τις συνηθισμένες ιατρικές επισκέψεις που φάνηκε να ήταν περισσότερο εξοικειωμένη στο νοσοκομειακό έδαφος;

39 Βέβαια, η ομιλία της είναι σμαλτωμένη με πολυάριθμους μηχανισμούς εκλογίκευσης. Διανοητικοποιεί την ιστορία της, κυρίως τον ερχομό των ασθενειών της (και ακόμα περισσότερο αυτήν την παιδική ασθένειά της). Διαμορφώνει την αντίληψή της με το δικό της προσωπικό τρόπο γι’ αυτό που της έχει συμβεί. Μια κάποια εμψύχωση, μια κάποια παντοδυναμία αναδύεται στη σκέψη της, το ίδιο και μέσα στην ψυχική λειτουργία της. Το προσυνειδητό φαίνεται πάντως να λειτουργεί σχετικά καλά σε αυτήν τη γυναίκα

40 … Η σκέψη της επανέρχεται κάθε φορά που της το ζητώ. Η κυρία Α. είναι άλλωστε μια καλή παρουσία μέσα σε αυτήν τη θεραπευτική σχέση (θεραπευτική συμμαχία). Άλλωστε, εκτός από τους μηχανισμούς που ήδη σημειώνουμε, επισημαίνουμε επίσης και αυτούς της καταπίεσης και της άρνησης, κυρίως τους μηχανισμούς εκείνους που αναφέρονται στις αντιζηλίες, από την άποψη των άλλων γυναικών (αδελφής, μάνας, ερωμένης του συζύγου της), τις εγκυμοσύνες της μητέρας της, και τους υπολανθάνοντες τρόπους μιας οιδιπόδειας προβληματικής. Αυτό είναι παρόν από τις πρώτες συνεδρίες.

41 Δεν χρειάζεται να ξεχάσει την ύπαρξη των άλλων επίσης συγκρούσεων εκτός από τις ρωγμές και τα πρωτόγονα άγχη μέσα σε αυτό το κλινικό πεδίο. Πάντως, χωρίς προοπτική αλεξιθυμίας εδώ, οι συγκινήσεις της κυρίας Α. είναι αρκετά παρούσες. Αυτή τις εκφράζει, για να μην πούμε τις δραματοποιεί, μέσα στην ενδοπροσωπική σχέση, για παράδειγμα, μεταβιβαστικά στην ψυχολόγο. Κανένα όνειρο, καμιά αφήγηση ονείρου, εν τέλει, δεν έρχεται στις θεραπευτικές διαδικασίες.

42 Αυτό που πρέπει να ειπωθεί είναι η εντύπωση της μεγάλης ευθραυστότητας που αναδύεται, επίσης αντιμεταβιβαστικά, σε αυτήν τη γυναίκα. Παρά τις ομιλίες της, τις έντονες διαβεβαιώσεις, τον αρκετά δυνατό τόνο της φωνής της –προορισμένα προς εντυπωσιασμό του συνομιλητή της, αυτό δείχνει την ύπαρξη αγωνίας (λεκτικής και αρχαϊκής) σε αυτήν, στο αντίβαρο των αμυντικών μηχανισμών της–, αισθάνομαι την απόχρωση της ατόφιας κατάθλιψης, την οποία αποδίδει εξίσου στις προκλήσεις της ενθύμησης της ανυπόφορης απώλειας του συζύγου της, στην απουσία του γιου της

43 Από όπου είναι και αυτό εδώ το κενό ή το έρημο μέρος (του δεσμού) όπου βρίσκεται εντελώς μόνη και όπου η κυρία Α. πάει να γεμίσει (να συμπληρώσει) με φαγητό. …και, στην απουσία της μητρικής στοργής στην παιδική της ηλικία. Οι αγωνίες της εγκατάλειψης κυριαρχούν εδώ, πάνω στα άγχη του ευνουχισμού, στα ενεργά σήμερα άγχη της από τις δύο πρόσφατες χειρουργικές επεμβάσεις που βίωσε.

44 Εάν η κυρία Α. ενδένει μαζί τις σωματοποιήσεις και τα απρόοπτα της συναισθηματικής και συζυγικής ιστορίας της, σε αντίκρισμα δεν φαίνεται να σχεδιάζει με σαφήνεια τα γεγονότα στα ξεσπάσματα ή στη δυναμική μιας κατάστασης αποδιοργάνωσης σε αυτήν. Λίγο αργότερα, μετά την ομιλία και την αφήγησή της, μπορεί κανείς να τοποθετήσει τη συγκυρία της εισβολής των δύο καρκινικών προσβολών της μέσα σε ένα περιεχόμενο συναισθηματικού χάσματος (και μάλιστα ρήξης) με τον σύζυγό της.

45 Τις ασθένειές της; και να η σύμπτωση! τη μία τη συνδέει με το εξωσυζυγικό παράπτωμα του συζύγου της, την άλλη με την εγκυμοσύνη της ερωμένης του, χωρίς να παραλείπει την εφηβεία και την αυτονόμηση του γιου της, ο οποίος την ίδια στιγμή είχε τη θέση του (ως σύζυγος). Απώλειες (ή κίνδυνοι απώλειας) της φυσικής (σωματικής) συγκίνησης, λιβιδινικές απώλειες, αλλά επίσης και ναρκισσιστικές, φαίνονται λοιπόν στην αιτία παθογένεσης των καρκινικών προσβολών της, επικαλούμενη ένα τραύμα που επέρχεται μέσα στην εξωτερική πραγματικότητα…

46 Μπορεί κανείς να το διακρίνει καθαρά σε αυτήν, και μετά, κατόπι-εορτής, στα σωματικά της συμπτώματα. Όπως κάποια πράγματα που είναι σε αυτήν διαταραγμένα ή αποδιοργανωμένα ψυχικά και επίσης αποδιοργανωμένα σωματικά, μέσα σε μια αίσθηση για το ένα και μέσα σε μιαν άλλη αίσθηση για το άλλο, σε σημείο που δεν είναι δυνατόν να πει αυτό που την αποδιοργανώνει ψυχικά ή την αποδιοργανώνει σωματικά. Και εδώ, ποιο εκδηλώνεται πρώτο και ποιο παρασύρει το άλλο; Αλλά προτρέπεται εδώ να μιλήσει για αποδιοργάνωση;

47 Δεν είναι το καλύτερο σημείο μιας παλινδρόμησης γι’ αυτό που πρόκειται; Η φύση των σωματικών προσβολών (οι καρκίνοι) θα υποδείξουν, σύμφωνα με τις αντιλήψεις του Marty, μια κίνηση σταδιακής αποδιοργάνωσης (ψυχικής και κατόπιν σωματικής) σε αυτήν την ασθενή. Για τούτο αυτήν τη στιγμή έρχεται να συμβουλευτεί –και δέχεται τις συμβουλές του θεραπευτή-γιατρού της– γιατί παρουσιάζει πάντα σωματικές διαταραχές. Διαταραχές που έχουν κάθε φορά άλλη μορφή, συγκρίνοντας τις προηγούμενες, και μπορεί κανείς να αναρωτηθεί εάν αυτό-εδώ δεν πρόκειται για μια εκδήλωση ύφεσης αναδιοργάνωσης αλλά μάλλον για μια συμβολική σωματοποίηση (των καρκινικών προπαντός) της κυρίας Α.

48 ΜΕΤΑΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΟΠΟΙΗΣΕΩΝ Όποιο και αν είναι το ενδεχόμενο της αναδόμησης, της κατόπιν-εορτής επιθυμίας της κυρίας Α, δεν μπορεί να εμποδίσει τους μετέπειτα συνεταιρισμούς της κ. Α. που στη θέση ενός νεογέννητου είναι ένας καρκίνος που, από αυτήν «βλέπει τη μέρα» (που από αυτή γεννιέται)… Οι λέξεις της κυρίας Α. είναι από αυτήν την άποψη πολύ εντυπωσιακές: «όταν ο καρκίνος μου «βλέπει τη μέρα»… αυτός ζύγιζε ένα κιλό και πέντε (εκατόν πέντε γραμμάρια)…».

49 Αυτή μιλάει για τον καρκίνο της σαν να έχει γεννηθεί ένα παιδί. Μια ερώτηση επιβάλλεται εδώ: Τι είναι αυτό λοιπόν που περνάει μέσα στο ασυνείδητο της κυρίας Α.; Ή/και ποιο είναι λοιπόν αυτό το προϊόν που περνάει, σε μια δεδομένη στιγμή, μέσα στην ψυχοσωματική οικονομία; Ποια ευθιξία δίνει λογαριασμό στις καρκινικές διαδοχικές προσβολές της και τώρα στα επαναλαμβανόμενα πάχη της που την οδηγούν σε μια στάσιμη και πεισματάρικη παχυσαρκία που όλη μέρα τη φροντίζει;

50 Στην αδυναμία να συλλάβει ένα δεύτερο παιδί, σε μια μεγάλη ηλικία, γιατί για κάτι τέτοιο ακριβώς είναι πολύ αργά… η κυρία Α. δεν μπορεί να «δημιουργεί» –σύμφωνα με τους (συνειδητούς/ασυνείδητους ) όρους της – παρά μιαν αρρώστια – σημειώνεται ότι πρόκειται για μιαν αρρώστια σχετική με την εδραίωση της τεκνοποίησης και ανταποδίδει, από ’δω και στο εξής, τη μη πραγματοποίηση μιας τεκνοποίησης…

51 Από την άποψη της ψυχοσωματικής, η ερώτηση που τίθεται είναι στο γιατί της συμβαίνει αυτή η σωματική πάθηση και μάλιστα στη γυναικεία της φύση; Γιατί αυτή η ασθένεια, χωρίς προηγούμενο γυναικολογικό πρόβλημα, εμφανίζεται αυτή ακριβώς τη στιγμή; * Γιατί αυτή η ασθένεια εκκολάπτεται ακριβώς εννέα μήνες (!) μετά όταν στην κυρία Α. έχει ξαναφυτρώσει στο μυαλό της η επιθυμία του παιδιού; (Εκτός από την καλοήθη προσβολή στο στήθος κάποια χρόνια πριν, αυτό εδώ δεν συγκροτεί έναν τρόπο προειδοποίησης, ένα πρόδρομο σημάδι μιας αποδιοργάνωσης για την πορεία, για τον επερχόμενο ρυθμό;)

52 Η κυρία Α. γνώριζε την εξωσυζυγική σχέση του συζύγου της, όπως και τη Λ. αισθάνεται ήδη ταπεινωμένη, πληγωμένη, αποδυναμωμένη, αποστερημένη, «εκθρονισμένη», γερασμένη, και με αυτό έρχεται και η απόρριψη; Αυτό που φαίνεται είναι ότι η κυρία Α. βρισκόταν καλά μέσα στη γυναικεία της ταυτότητα πριν την εμφάνιση του καρκίνου της μήτρας. Αυτή η ασθενής αισθάνεται ήδη «σάπια» στα μάτια, στην αίσθηση του συζύγου της. Είναι αυτό, αυτό το αίσθημα της «σαπίλας» ή ενός υποτριγμού της κυρίας Α. να (ξανα)νιώσει εσωτερικά ότι ενθαρρύνεται: Την εκκόλαψη του συμπτώματος; Μια σαπίλα «στον κόλπο της» που κυριεύει λοιπόν τα γεννητικά της όργανα… - αντιλαμβάνεται για τον όγκο στο στήθος…;

53 Σημειώνεται εδώ ότι η υποκειμενική σχέση της κυρίας Α., η εσωτερική συναίσθησή της για ό,τι την έχει καταστρέψει, την έχει αλλοιώσει… το σώμα γίνεται αυτό το ίδιο αντικείμενο σαπίλας… και μάλιστα μαρασμού… Μήπως η υπόθεση μιας αιτιολογίας ψυχολογικής ή ψυχοσωματικής επιβεβαιώνεται; Επιβεβαιώνεται στα μάτια ορισμένων «εκλεκτών», ακόμα και όταν αυτή η σωματική ασθένεια διευκρινίζεται ότι είναι καρκίνος, και που μπορεί να απομακρύνει εντελώς την ιδέα μιας συμμετοχής ή ενός ψυχικού (επανα)προσδιορισμού, ασυνείδητου, με την εμφάνιση αυτή-εδώ (του καρκίνου), στην περίπτωση της κυρίας Α.;

54 Μήπως μπορεί να συνδεθεί, μέσα σε μια σημαίνουσα εγχείρηση, η μορφή της οικονομίας της επιθυμίας για τη σύλληψη ενός παιδιού και η εκκόλαψη του καρκίνου που ακολουθεί; Δεν μπορεί επίσης να συνδέεται αυτό ως προς την άποψη της παιδικό-νεανικής ιστορίας της κυρίας Α.;

55 «Θυμάμαι, τελικά, την αφήγηση που έκανε η κυρία Α.» ότι η μάνα της, όταν αυτή ήταν μικρό κορίτσι, τής είχε πει, «έχε δυο παιδιά στην πλάτη!». Αυτό έκανε και η μάνα της, παιδί ακόμα και εκείνη δυο «γκαστριές έκανε…» όταν η κυρία Α. ήταν τότε και εκείνη έφηβος. Ήταν, λοιπόν, βιολογικά και η ίδια στην ηλικία της τεκνοποίησης και πολύ περισσότερο όταν αυτή (η κυρία Α.) βρισκόταν πάνω στο συναισθηματικό και ερωτικό της παρανάλωμα, στο αναζωογονημένο της οιδιπόδειο σύμπλεγμα, στην επιθυμία της λοιπόν να έχει ή να κάνει ένα παιδί με τον πατέρα της.

56 Στην πραγματικότητα το «χρυσό» πρόσωπο στις επιθυμίες της εκκολαπτόμενης γεννητικά γυναίκας είναι η μητέρα της. Έτσι, η κυρία Α. μέσα στο περιεχόμενο της (επαν)ενεργοποίησης των φαντασιωτικών οιδιπόδειων βλέπει σ’ εκείνην, τη μητέρα της. Γοητεύεται από την ίδια της τη μάνα, τις δυναμικές δημιουργίες της, τις γυναικείες και μητρικές. Φαντάζεται, χωρίς κόπο, κάποια αδικία και απογοήτευση και κάποιο βίωμα ευνουχισμού επίσης.

57 Βλέπει, λοιπόν, η κυρία Α. την έφηβη κόρη. Με την ευκαιρία αυτής της κατάστασης και τις προηγούμενες εγκυμοσύνες και τις προηγούμενες γέννες της μητέρας της, η κυρία Α. μιλάει για «δολιότητα, για ψέμα». Αλλά από τι ακριβώς η κυρία Α. έχει (είχε) αυτό το συναίσθημα που είναι (ήταν) δόλιο; Το αντικείμενο του οιδιπόδειου έρωτα, με τον πατέρα της κατ’ αρχήν, και στη συνέχεια, συλλαμβάνει (το ερωτικό της αντικείμενο) παιδιά με την γυναίκα του; Ή/και από τη μάνα – οιδιπόδεια αντίζηλο,

58 η οποία συμβολικά παίρνει τη θέση της μέσα σε μια σειρά γεννήσεων - αυτό είναι τώρα γι’ αυτήν την παιδούλα, όχι για την μάνα της… είναι μέσα στο μυαλό της κυρία Α. έφηβης και ενήλικης συνάμα; Ή/και ακόμα στην ίδια τη μητέρα αυτήν τη φορά, αντικείμενο του οιδιπόδειου έρωτα (σε ένα συνημμένο αρνητικό οιδιπόδειο,) η οποία την απατά με τον πατέρα της; Ανομολόγητο στην κυρία Α. ένα συνημμένο ομοφυλόφιλο λιβιδινικό συναίσθημα, καθαρά πρωτογενές, απέναντι στη μητρική φιγούρα.

59 Στην οπτική ενός τέτοιου ψυχικού περιεχομένου, γεννητικό-οιδιπόδειου, μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει την παιδική αμνησία και την ένταση της καταπίεσης της κυρίας Α., παιδί και έφηβη, πρόσωπο στη μητρότητα της μάνας της… Μπορεί κανείς, επίσης, να καταλάβει ότι στα 38 της χρόνια, η κυρία Α. αρνείται –νευρωτική αναστολή– το δικαίωμα να έχει ένα άλλο παιδί, την απαίτηση λοιπόν ενός παιδιού, μια τελευταία φορά σε αυτήν την ηλικία.

60 Ανυπόφορη (γεννητική) αντιζηλία λοιπόν με αυτήν τη γυναίκα/μάνα – η προβληματική ενός γεννητικό-οιδιπόδειου βρίσκεται ενεργοποιημένη, με τρόπο σύγχρονο μέσα στη σχέση του συζύγου της με τη Λ – Μια σχέση που η κυρία Α. αποκάλεσε «αιμομιξία» υπολογίζοντας ότι ο σύζυγός της θα μπορούσε να είναι ο πατέρας αυτού του νέου κοριτσιού (της κυρίας Λ.). Αλλά, από τη θέση μιας θεωρητικής αντίληψης πάνω σε ένα συγκρουσιακό γεννητικό άξονα, αρκεί αυτό για να καταλάβει κανείς αυτήν την άρνηση της κυρίας Α. για παιδί, και πιο πολύ ακόμα των διαφόρων σωματοποιήσεών της (: της υστεροκτομής-αφαίρεσης μήτρας που βγάζει από δω και πέρα στην πάθησή της όλο το συγκεκριμένο: μιας πιθανής επιθυμίας για παιδί… );

61 Μια τέτοια νευρωτικο-υστερική προβληματική έχει θέση εδώ, και προπαντός, αρκεί αυτή και μόνο για να υπολογίζεται στα σωματικά απρόοπτα της ασθενούς (; ) Με αυτές εδώ τις καρκινικές προσβολές (και τις επιπλοκές τους) και μερικών αναγκαίων χειρουργικών παρεμβάσεων, είναι πιο μακριά από το σύμπτωμα της μετατροπής, διαταραχή που φέρνει μικρή προσβολή στην ψυχική ακεραιότητα του υποκειμένου. Μάλιστα, εάν ενθυμούμαστε καλά ότι κάθε ζώνη του σώματος φέρει ή δεν φέρει κάποιο όργανο μπορεί να εξυπηρετεί συνοδευτικά την απαγορευμένη οιδιπόδεια επιθυμία, την ενσάρκωση των συναισθηματικών προτάσεων αιμομιξιών.

62 Εδώ, ένας πραγματικός ευνουχισμός, παίρνει καλή θέση μέσα στη σάρκα της κυρίας Α. Μία βλάβη (πολλές μάλιστα), μια υπαρκτή προσβολή στο σώμα της, και όχι μόνο, στο φαντασιωτικό σώμα της είναι επίσης και αυτές πραγματικές αντιξοότητες. Σε αυτήν την υστερική προβληματική και δευτερογενής φαινομενικά ογκώδης πάνω και μπροστά στη σκηνή, δεν κρύβεται μια άλλη, μια άλλη φύση πιο πρωτογενής (η πρωτογενής υστερία – J. McDougall), αυτήν την φορά;

63 Καταδιωκτικές αντιδράσεις από την πλευρά του βιώματος και των λόγων (των λεκτικών αντιδράσεων) της κυρίας Α. η οποία τους εξέφραζε προοδευτικά στη διάρκεια της ψυχολογικής εργασίας. Το βίωμα της εμπειρίας της κυρίας Α. από τις δύο χειρουργικές επεμβάσεις και από την αναπαράσταση αυτών εδώ, φαίνεται να έχει προκαλέσει άγχη διαφόρων φύσεων. Στην κάθε εγχείρησή της η κυρία Α. είχε το «φόβο των αναισθησιών, φόβο μήπως δεν ξυπνήσει (και το θάνατο λοιπόν…). Όταν μάλιστα έρχεται (ο θάνατος) να ανοίξει την κοιλιά! Συνταιριάζοντάς το, η κυρία Α. επικαλείται τη συμπεριφορά της στο ξύπνημα από την εγχείρηση στο μαστό:

64 «Στο ξύπνημά μου, είχα στη συνέχεια βάλει το χέρι μου πάνω στο στήθος για να δω αν είχε αφαιρεθεί. Κι όμως, ήξερα πριν την εγχείρηση, ότι εγώ δεν θα είχα τίποτα να φοβάμαι, αλλά αυτό ήταν πιο δυνατό από εμένα... είχα το φόβο ότι μου είχε αφαιρεθεί…». Σημειώνοντας εδώ την προσφυγή της κυρίας Α. στην αντίληψη της ανάγκης να διασφαλιστεί ψηλαφητά η παρουσία του στήθους της… και με αυτή την κίνηση να το αναπαραστήσει επίσης.

65 Το άγχος του ευνουχισμού εδώ, ή η δικαιολογημένη τρομάρα μιας γυναίκας μπροστά σε μια προσβολή των φυσικών χαρακτηριστικών της θηλυκότητάς της; Αυτό φαίνεται από τις μεταγενέστερες χειρουργικές επεμβάσεις. Ήταν ξύπνια και αναδιπλώνει ένα πρώτο βίωμα του άγχους την ώρα της εγχείρησης του στήθους – καλά που αυτό εδώ δεν είχε επιφέρει το αποτέλεσμα του ακρωτηριασμού πάνω στη γυναικεία ανατομία.

66 Επίσης, εκτός από την πραγματική και ανεπανόρθωτη απώλεια της μήτρας, ή τουλάχιστον αυτό ακριβώς φαίνεται να φοβάται περισσότερο η κυρία Α.… φοβάται τις άλλες απώλειες… τη φυσική/σωματική απώλεια. Κάτω από την κατάσταση του τρόμου, που κάποιος της άνοιξε την κοιλιά, η κυρία Α. δεν φοβάται περισσότερο ότι κάποιος παίρνει το εσωτερικό από αυτήν, το κενό του περιεχομένου της κοιλιάς της…; Μια κοιλιά φαντασιωτικά σχηματισμένη, γεμάτη παιδιά, για παράδειγμα; …τα παιδιά που δεν θα ήταν δικά της, αλλά μιας άλλης… Παιδιά (από το ερωτικό της αντικείμενο – τον πατέρα), που η κυρία Α. θα είχε την επιθυμία να εξοντώσει, να σκοτώσει για να τα ιδιοποιηθεί, ή καλύτερα να πάρει τη θέση τους…

67 Η Melanie Klein έχει σημειώσει με έμφαση ότι αυτή είναι μια περίοδος στην ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη του παιδιού (που καλύπτει τον πρώτο χρόνο ζωής) και που εκεί εκφράζονται φαντάσματα σαδιστικό-στοματικής φύσης στις περιοχές του στήθους πρωταρχικά και μετά στο σύνολο του μητρικού σώματος. Εκεί, σε αυτήν τη χρονική περίοδο που επιτελείται η έκφραση των λιβιδινικών τάσεων, ταυτόχρονα και έντονων επιθετικών απέναντι στο ερωτικό αντικείμενο.

68 Η επιθετικότητα κατευθύνεται εναντίον του ερωτικού αντικειμένου, γιατί αυτό εδώ, στην πραγματικότητα απουσιάζει και επιστρέφει προς τις άλλες λιβιδινικές περιπλοκές (του συζύγου στην αρχή, τα άλλα παιδιά στη συνέχεια…). Δεν μπορεί κανείς να αναλογιστεί εδώ παρά το βίωμά της στη συναισθηματική ιστορία της κυρίας Α. Στην κυρία Α., το στήθος, η καρδιά, η κοιλιά, τα εντόσθια, (τα σπλάχνα, τα σωθικά, επίσης… ) είναι αμοιβαία εταίροι. Διερευνήσαμε πιο πριν τις σημασίες και αλληλουχίες, ανασυγκροτημένες εδώ με την έναρξη της εργασίας που πραγματοποιείται στη διάρκεια των θεραπευτικών ανταλλαγών.

69 Το στήθος έχει βεβαίως ένα σεξουαλικό γνώρισμα, σημείο μάλιστα της θηλυκότητας, αυτό έχει επίσης, και πριν από όλα, το γνώρισμα του οργάνου του θηλασμού, του «δότη» (ή όχι) στο γάλα του θηλασμού. Το νεογέννητο ξέρει άλλωστε να κουλουριάζεται δίπλα στο μητρικό στήθος για να βρει ζεστασιά και συμπαράσταση όσο και φαγητό. Αυτό είναι το ίδιο και στη μήτρα πριν να γίνει μια ετερογενής ζώνη όντας το μέρος της υποδοχής του ωαρίου για γονιμοποίηση.

70 Με συμμετρικό τρόπο η κοιλιά ή τα σπλάχνα φέρουν το παιδί στο σχηματισμό του και στη γέννηση· η καρδιά είναι ο απαραίτητος μυς για την επιβίωση του ατόμου, τα εντόσθια προσδιορίζουν την οικειότητα με τα έντερα, και μέσα σε αυτά βρίσκονται τα στοιχεία της βρωμιάς του σώματος, της αποσύνθεσης στο εσωτερικό αυτών-εδώ, και μάλιστα της σαπίλας. Όλα αυτά τα όργανα και τις σωματικές ζώνες που συμπτύσσουν και συνεταιρίζονται, για την κυρία Α. αντιπροσωπεύουν τη γέννηση, τη ζωή… ή/και το θάνατο ακόμη…

71 Και αυτό το τηλεσκοπικό, ή μίγμα, σωματικών μερών υποδεικνύει στην κυρία Α. μια προβληματική ζωτική (και το ίδιο θανατική), ή πρωτογενή και υπολανθάνουσα, σε όλη τη δευτερογένεια του σώματος, όπως και της ψυχής. Αυτά τα όργανα (της) είναι άλλωστε αναδεμένα και επιστρεφόμενα στην κυρία Α. στο συναίσθημα σε κάθε αναφορά στη μάνα της, σταθμός καθορισμένος «ιδιαίτερος» (ή βασικός στην πρωτογενή αίσθηση) μέσα στην παιδική ανάπτυξη, που η κυρία Α. τοποθετεί προηγουμένως στους εννέα μήνες της ζωής – ημερομηνία στην οποία αυτή αγγίζει την εμπειρία του θανάτου… μέσα στην ανάμνησή της πολύ λίγο. Ποιο είναι ακριβώς το ζήτημα (ερώτημα) μέσα σε αυτούς τους «εννέα μήνες» για τους οποίους μιλάει η κυρία Α;

72 Αυτό το σημαίνον δεν συμπυκνώνει περισσότερες αναμνήσεις ή φαντασιώσεις; Πράγματι αυτή δεν αναφέρεται, στην πάσχουσα, στην περίοδο της ενδομήτριας ζωής, στη διάρκεια που το έμβρυο αναπτύσσεται μέσα στη μητρική κοιλιά, εννέα μήνες γενικά, ούσα βιαστικά αποβεβλημένη, αδειασμένη; Η γέννηση ή ο ομφάλιος διαχωρισμός με τη μητέρα αποτελούν λοιπόν έναν πρώτο τραυματισμό (O. Rank), πηγή και δείγμα του όλου άγχους (μεταγενέστερο).

73 Αυτή η αντίληψη, πιο παλιά και μάλιστα ξεπερασμένη, δεν είναι χωρίς ενδιαφέρον μέσα στην περίπτωση της κυρίας Α. που η γέννηση και το άγχος –και οι σωματοποιήσεις– είναι ιδιαίτερα εμπλεκόμενες τόσο μέσα στην ιστορία της, τη σύγχρονη, όσο και τη βρεφική-παιδική; Η εμπειρία της νόσου της κυρίας Α. στην ηλικία των εννέα μηνών δε στέφει το βλέμμα σε αυτήν ακριβώς την πρώιμη (ή στοματική) περίοδο της ανάπτυξης; Η ασθένεια της κυρίας Α. ως βρέφους δεν αποτελούσε σε αυτήν μια σωματική αντίδραση απέναντι σε αυτήν τη μητρική απουσία (δικαιολογημένη εξαιτίας της έλλειψης νοητικότητας σε αυτήν την ηλικία);

74 Αυτό μας κάνει να θυμηθούμε επίσης ότι σε αυτήν τη χρονική περίοδο, την κυρία Α. την είχαν εμπιστευτεί για να τη φροντίζουν στη γιαγιά και στον παππού της. Οι γονείς της ξαναήλθαν όταν η κυρία Α., μωρό πια, μαράζωνε… Αυτή η πρώιμη παιδική σωματοποίηση δεν ήταν αυτή λοιπόν μια τελευταία έκκληση στο στήθος (ή το ιερό...) της μητρικής προστασίας…; Η κραυγή της καρδιάς, ή του σώματος, κατά κάποιον τρόπο… Μάλιστα, αν αυτή η ασθένεια δεν είναι μια ανάμνηση αναδόμησης, στο κατόπιν-εορτής, από την κυρία Α., αυτή-εδώ δεν μας λέει το ίδιο, μέσα στα σημερινά αναρίθμητα άγχη και στερήσεις της σχετικά με την απώλεια του αντικειμένου, και πιο συγκεκριμένα, του στήθους, του μητρικού στήθους;.

75 Για την κυρία Α., η φυσική απόσταση τόσο, όσο και η ψυχική με αυτήν τη μάνα, οφείλεται στους χειρισμούς, στις ρήξεις μέσα στη θέσπιση του πρωτογενούς δεσμού, «προς όφελος» της μητρικής επένδυσης άλλων αδελφών. Φαίνεται ότι αυτό είχε βιωθεί ως μια εγκατάλειψη από αυτήν την ίδια, ως μια απόρριψη της ύπαρξής της, παρασύροντας ελλείμματα ταυτίσεων της πρωτογενούς διαδικασίας και εμποδίζοντας τη σύσταση «Εγώ–δέρμα», πλήρους περιεχομένου και αρκετά (παρα)διεγερτικό. Αυτά τα σκαμπανεβάσματα μέσα στη διαδικασία της εξατομίκευσης φαίνεται να παρείσδυσαν στην πρωτογενή προέλευση του άγχους και τώρα στο ξεχείλισμα της κυρίας Α. Και είναι αυτό ακριβώς που κάνει τις βιολογικές ή (ψυχο)σωματικές λύσεις, παίρνοντας θέση για να αντιμετωπίσει την απόγνωση και τον συναισθηματικό πόνο (J. McDougall), και να τη θωρακίσει σε αντοχή.

76 Σε όλες τις περιπτώσεις, και από τις πρώτες συναντήσεις μας, μέσα σε αυτό το περιεχόμενο των συζητήσεων με την κυρία Α. αντιλαμβάνεται κανείς καλύτερα το χάσμα –την απόσταση– που από τη μια μεριά «κρούουν τον κώδωνα», από την άλλη οι πολυάριθμες απουσίες (απουσίες-παρουσίες καλύτερα) σμαλτώνουν τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Τελικά, η κυρία Α., έχει την ανάγκη να με κάνει να ζήσω και να ξαναζήσω μέσα από τη μεταβίβαση (μέσα από μια μεταβίβαση ναρκισσιστική και μητρική, ή τη μεταβίβαση της πρωτογενούς βάσης) την απουσία ή την απώλεια του μητρικού αντικειμένου, την απομάκρυνση μάνας παιδιού, και προπαντός τις κατά περιόδους επαναλαμβανόμενες συναντήσεις με αυτήν τη μάνα που δεν καταστρέφεται από τις έντονες φαντασιώσεις της κυρίας Α. (ή του παιδιού που παραμένει ακόμη σε αυτήν).

77 Αντιλαμβάνεται κανείς, λοιπόν, το αίσθημα που υπήρχε σε αυτά τα τηλεφωνικά καλέσματα από την πλευρά της όπως και από τη δική μου: ένα τέτοιο αίσθημα ως ένας ομφάλιος λώρος, τέτοιο ως μια κουβαρίστρα (S. Freud) που ρίχνεται ανάμεσά μας, αυτό το τηλεφωνικό καλώδιο, που επιτρέπει στην ασθενή να κάνει το πείραμα της εμπειρίας. Η ψυχαναλυτική θεωρία επιμένει κυρίως πάνω στον κόλπο, μέρος των πρώιμων σεξουαλικών αισθήσεων, αλλά, φαίνεται ότι η μήτρα, αυτή είναι που ξαναβρίσκει συμμετοχή σε αυτό το ερωτογόνο μέρος.

78 Αυτήν την εμπειρία που υπήρχε ψυχικά για εκείνη και για εμένα, την ίδια εμπειρία της απόστασης επίσης… μάλιστα, μακριά από τα μάτια μου. Μπορεί λοιπόν αυτή να απουσιάσει από την όψη μου/την παρουσία μου, εξασφαλίζοντας ότι εγώ παραμένω παρούσα (ζωντανή, όχι εξοντωμένη από αυτήν, και όχι καταστρεπτική στην επιστροφή της). Αντίθετα, υπάρχω μέσα στην ψυχή της, μάλιστα όταν αυτή δεν με είχε κάτω από το βλέμμα της. Για τον ερχομό σε αυτήν την εργασία, τη συμβολική, στην απώλεια και τον χωρισμό από το μητρικό αντικείμενο, η κ. Α. χρειάζεται αυτήν την πορεία, χρειάζεται αυτό (εμένα) το ψυχικό αντικείμενο και συνάμα μητρικό… αυτό που μας συνδέει επίσης με την ομιλία και την επικοινωνία της έκφρασης με λόγια και χωρίς λόγια.

79 Εκτός από το άγχος του ευνουχισμού, και σύμφωνα με το μοντέλο της Μ. Klein, το άγχος της Α. μπροστά στις χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιά της, μπορεί λοιπόν να προέρχεται, επίσης και προπαντός, μέσα από την αρχική παιδική επιθετικότητα στο σημείο του μητρικού σώματος και στο περιεχόμενό του, εκεί που τα παιδιά έχουν λοιπόν δικαίωμα να καταλαμβάνουν τη θέση τους και που αυτά είναι πλανεμένα από το αντικείμενο αγάπης, και μάλιστα, εξίσου από την εξόντωση αυτού του ίδιου.

80 Σε αυτήν την περίοδο διαγράφεται η συγκρότηση του αντικειμένου συνολικά και η διαδικασία της διαφοροποίησης του «Εγώ-ο άλλος», η διαδικασία αποσυγχώνευσης από το μητρικό σώμα, το κέρδος μιας ταυτότητας καθαρής και ενός καθαρού σώματος, βιώματα τέτοια που ενδημούν στο άτομο… Στην οπτική αυτής της ψυχογενετικής αναδόμησης, μήπως αντιλαμβανόμαστε περισσότερο ακόμα την προβολή (την ανάδυση) των καρκινικών σωματικών εκκολάψεων και αντισταθμίσεων;

81 Οι καρκινικές προσβολές συμβαίνουν μέσα σε ένα πλαίσιο, απόμακρο, αποτρεπτικά συναισθηματικό από τον σύζυγο της κυρίας Α., ο οποίος συνδέεται ταυτόχρονα με μιαν άλλη γυναίκα εκτός από αυτήν, και το κυριότερο είναι ότι αυτός κάνει με αυτήν ένα παιδί πίσω από την πλάτη της! Βρίσκεται, λοιπόν, (απο)συγχρονισμένη η κυρία Α., σε μια κατάσταση γνωστή ως τραυματική και πολλές φορές μέσα στην εμπειρία της παιδικής της ηλικίας, μέσα στην πρώιμη παιδική ηλικία μάλιστα, σε μια στιγμή που, το είδαμε πριν, το Εγώ του ατόμου είναι ακόμα εύθραυστο, ανεπαρκώς συγκροτημένο (και μάλιστα αργότερα, η επανάληψη αυτής της κατάστασης εγγράφεται μέσα σε μια μορφολογία ψυχοσυναισθηματική, σαφώς οιδιπόδεια). του.

82 Σε αυτήν την οπτική, λοιπόν, μπορεί κανείς να υποθέσει ότι η προσβολή του στήθους αρχικά, αυτή της μήτρας στη συνέχεια, δημιουργούν στην κυρία Α., μιαν αναταραχή –μια δράση– φαντασίωσης (M.C. Celerier): επιτίθεται στο μητρικό σώμα και διορθωτικά καταστρέφει το περιεχόμενό του. Εντούτοις το έλλειμμα μιας επαρκούς διαφοροποίησης Εγώ/μη-Εγώ, είναι αυτό στο σώμα του ατόμου που ξαναβρίσκει (την ευκαιρία) να κάνει πρόσφατη αυτήν την επιθετικότητα εξόντωσης, δηλαδή ξαναβρίσκεται διαρρηγμένο, αποσπασμένο… Σύμφωνα με την ορολογία του C. Dejours, μπορούμε να πούμε ότι το έλλειμμα κατάφερε να εκφράζει την οργή της αποδόμησης μέσα στην ενδοϋποκειμενική σχέση –εδώ μέσα στη σχέση του συζύγου, σύμβολο του πρωτογενούς αντικειμένου, (και δευτερογενώς) αποστερητικό, απογοητευτικό, εγκατάλειψης, εξαπάτησης, δολιότητας κ.λπ.– η κυρία Α. είναι οδηγημένη στην επιστροφή και τη δράση αυτού του θυμού εναντίον της.

83 Αυτές οι σωματικές προσβολές εκφράζουν λοιπόν «καλά» τη σύγκρουση και τη δυσαρέσκεια ταύτισης που έχει η Α. : συγκρούσεις στην πρωτογενή και δευτερογενή φύση, παρακείμενες τόσο στη διαφοροποίηση Εγώ-μη Εγώ, στο διαχωρισμό της με το μητρικό αντικείμενο, στην οιδιπόδεια προβληματική του γεννητικού ευνουχισμού, όσο και στα αρχαϊκά άγχη όντα καταβροχθισμένα από το αντικείμενο, κατεστραμμένα από αυτό, τα άγχη διαχωρισμού και ευνουχισμού.

84 Αντί η Α. να είναι μια προσωπικότητα υστερική, πάνω στο επίπεδο της δομής, μέσα από τις διαταραχές της, κυρίως τις σωματικές, και προπαντός από τις ψυχικές της διεργασίες, παρουσιάζει σε αντεκδίκηση (σε ρεβάνς) αληθοφανώς μιαν αρχαϊκής μορφής υστερία (J. McDougall). Ο καρκίνος της μήτρας, κυρίως, δημιουργεί μιαν απόπειρα για την Α. να ξαναπάρει το πρωτογενές αντικείμενο και έτσι να δημιουργήσει το δέρμα της, το («Εγώ-δέρμα»)… Επίθεση ζηλοφθονίας και μίσους απέναντι και εναντίον στο στήθος, τη μήτρα, το μητρικό-θηλαστικό εδώ, πάνω στις οιδιπόδειες φαντασιώσεις, τουλάχιστον συσχετισμένα και παρόντα. Στο να φτιαχτεί από αυτό η εμπειρία, φυσική και ψυχική ταυτόχρονα. Ο σφετερισμός (holding) είναι εδώ καλά καμωμένος, με τρόπο κυριολεκτικό και μεταφορικό.

85 Οι σωματικές διαταραχές της κυρίας Α. συγκροτούν επίσης και ασυνείδητα, από την πλευρά της, ένα κάλεσμα στο άλλο, ένα κάλεσμα στην επιστροφή του αγαπημένου άλλου (του συζύγου της κυρίας Α., κατ’ αρχήν, των θεραπόντων- επανορθωτών μιας μέριμνας ή μιας μητρικής λειτουργίας, τελικά, της μητρικής φιγούρας μέσα στη μεταβίβαση). Η συναισθηματική απομάκρυνση, για να μην πούμε η απώλεια (συμβολικά) του συζύγου ενεργεί εκ του μακρόθεν μόνο ως ένας τέτοιος τραυματισμός αποδιοργάνωσης της ψυχοσωματικής ομοιόστασης της ασθενούς. Ενεργεί επίσης, και προπαντός, ως ερωτική έλλειψη, και αυτό εμποδίζει τη συνέχιση της διαδικασίας ανατροπής της λίμπιντο του σώματος, προϊόν, λοιπόν, της σωματικής αποδιοργάνωσης προοδευτικά, από πάνω προς τα κάτω, ειδικότερα στην αρχή (η εγχείρηση όχι ο ακρωτηριασμός του στήθους) και μετά γενικότερα (η πλήρης υστερεκτομή).

86 Πάνω σε οικονομικό επίπεδο, εάν δεν υπάρχει επιβάρυνση ή ιδιάζον τραύμα, προκαλούμενο αυθόρμητα από την κυρία Α., τότε, είναι σε ρεβάνς, εξαιτίας της συναισθηματικής απόστασης του συζύγου της απέναντί της. Αυτό-εδώ φαίνεται καλά ότι έχει ενεργοποιηθεί και πάλι στην Α.: ο αρχικός τραυματισμός του χωρισμού με το πρωτογενές αντικείμενο, το άγχος του ογδόου μήνα, το άγχος του αποχωρισμού εξατομίκευσης.

87 Η απομάκρυνση του συζύγου έχει ενθαρρύνει την πρωτογενή τραυματική κατάσταση του μη δεσμού : η πρωταρχική απόγνωση της Α. –μωρό, και η ίδια μορφή της σωματικής σύμπτωσης, μέσα στην οποία αυτή η απόγνωση εκδηλώθηκε ιστορικά (κακό στην κοιλιά – γίνεται στην ενήλικη ηλικία η προσβολή της μήτρας). Η Α. έχει κάνει αυτή η ίδια, το ενθυμούμαστε, τη σύνδεση μεταξύ της εμφάνισης των ασθενειών της και της επιστροφής του συζύγου της κοντά της, της απρόοπτης στιγμής της επιστροφής των γονέων της στο προσκέφαλό της όταν αυτή ήταν (άρρωστο) βρέφος…

88 Έχει σημειωθεί ίσως στην κυρία Α. η παλινδρόμηση ενός τραυματικού βιώματος, το οποίο είναι δεμένο στις καρκινικές προσβολές και τις επιβαρύνσεις του από τις ιατρικές παρεμβάσεις. Σε αυτόν τον όρο φαίνεται ότι αυτές οι χειρουργικές επεμβάσεις είχαν ενισχυθεί κυρίως από τα άγχη, τόσο τα αρχαϊκά γεννητικά και τα βιώματα των παρεισδύσεων της Α., όσο –και περισσότερο– από τις φροντίδες του νοσοκομείου (τη μητρική λειτουργία), που δεν θα επέτρεπε την αποφόρτιση.

89 Πάνω στο ψυχοδυναμικό επίπεδο, είναι δύσκολο υπό αυτές τις προϋποθέσεις να μην αναγνωρίζει κανείς στο στήθος-καρδιά και στη μήτρα-υστέρα, στόχους ή έδρες διεργασιών της καρκινικής σωματοποίησης στην Α., την αίσθηση, τις αισθήσεις… Η σωματική αποδιοργάνωση δεν ορίζει εδώ τυχαία τον οργανισμό του υποκειμένου. Λαβώνει κατά προτεραιότητα τις συναισθηματικές ζώνες, συμβολικά φορείς των αισθημάτων της Α. στην οπτική της ιστορίας της, της παιδικής καθώς και της τωρινής, του βιώματός της, και των συζητήσεων ή των αφηγήσεών της.

90 Έρχεται, λοιπόν, με μιας, να επικαλεστεί κανείς τις σωματοποιήσεις που συμβαίνουν στην ενήλικη ηλικία της κυρίας Α. οι οποίες δεν είναι, ούτε λίγο ούτε πολύ, χωρίς σύνδεση με την πρώιμη σωματοποίηση που παρουσίασε στην ηλικία των εννέα μηνών (προσβολή στην κοιλιά, επικίνδυνα θανατηφόρα, θαυματουργή ανάρρωση… δεμένη με τη μητρική παρουσία που ξαναβρίσκει). Πάνω σε αυτό το πλάνο, θεωρώ ότι η κυρία Α. φαίνεται να παρουσιάζει μια προσωπικότητα οριακού τύπου (borderline), χρησιμοποιώντας μηχανισμούς άμυνας νευρωτικούς και ψυχωτικούς επίσης.

91 Σε αυτόν τον όρο μπορεί κανείς να σκεφτεί επίσης ότι οι πρόσφατες αυτές σωματοποιήσεις (και ακόμα περισσότερο γνωρίζοντας τις τελευταίες σωματοποιήσεις της) σε διεργασία αντενέργειας, επανατοποθετούν στη σκηνή έναν πρωτογενή τραυματισμό και μάλιστα μέσα από τον ίδιο δρόμο απ’ όπου αυτός (ο τραυματισμός) ήλθε, από το δρόμο του σώματος, ανακαλώντας τον σε μια επανάληψη της ιστορίας και καθαρά υποκειμενική.

92 Η παχυσαρκία λοιπόν; Πώς καταλαβαίνει κανείς αυτήν την καινούρια διαταραχή που εμφανίζει η κυρία Α., και που συμβαίνει στο κατόπιν-εορτής της καθεμίας από τις καρκινικές προσβολές; Μήπως η παχυσαρκία εγγράφεται μέσα σε αυτήν την ίδια στιγμή της αποδιοργάνωσης, της ρήξης των στηριγμάτων; Ή καλύτερα, ήξερε έναν τρόπο ύπαρξης –περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένο ή προσαρμοστικό– της άμυνας έναντι σε αυτά τα αρχαϊκά άγχη (τα κυρίως άγχη της), και αυτό σε μια προσπάθεια επεξεργασίας αυτής της αρχέγονης σύγκρουσης, έστω μέσα σε μια επανάληψη –στο ψυχοσωματικό επίπεδο– μιας διαδικασίας μερικής εξέλιξης;

93 Κατ’ αρχήν, εξετάζουμε αυτήν τη μορφή της παχυσαρκίας της Α., ορμονικού τύπου, δηλαδή εντοπισμένη στο υπογάστριο: η κοιλιά, μέρος μάλιστα (και αδιαφοροποίητο) που συνέβησαν οι προηγούμενες επιθέσεις (οι σωματικές προσβολές, οι χειρουργικές επεμβάσεις). Αναγνωρίζουμε και πάλι την παρουσία μιας επίθεσης καταστροφής σε αυτήν τη σωματική ζώνη; Η παχυσαρκία είναι βεβαίως μια ασθένεια από ιατρικής άποψης, σαφώς λιγότερο επικίνδυνη από τον καρκίνο, σε έναν ορισμένο βαθμό, αυτή μπορεί να οδηγήσει σε μια νοσηρή κατάσταση;

94 Όμως, αυτό δεν είναι η περίπτωση της κυρίας Α. Αυτή, μάλιστα, παρουσιάζει ένα διαβήτη που συνδέεται, και έχει άλλωστε την αιτία του με την παχυσαρκία, και που αυτό την οδηγεί εκ νέου στο νοσοκομείο, μια σωματοποίηση (παχυσαρκία-διαβήτης). Να υποθέσουμε ότι η κυρία Α. είχε κάποια πράγματα ακόμα να πει, να εκφράζει, να επεξεργαστεί, σωματικά και ψυχικά, και μήπως αλλιώτικα ειπωμένα;

95 Μέσα στην αντισταθμιστική παθολογία, παρατηρεί κανείς λοιπόν μια ορισμένη κάμψη στον χαρακτήρα της σοβαρότητας της αρρώστιας σε σχέση με τις προηγούμενες σωματικές προσβολές. Το σωματικό κοιλιακό φούσκωμα δεν μπορεί να παραλείπεται από την αναφορά ενός σωσιβίου προστασίας περασμένο γύρω από τον εαυτό της… σαν να αποφεύγει τη βύθιση που την είχε κατακλύσει, για να διατηρηθεί στη ζωή επίσης, και με αυτό κοντράρει, αναχαιτίζει τις απειλές μπροστά στο θάνατο, τόσο τον πραγματικό θάνατο όσο και τον φανατασιωτικό.

96 Το πάχος της κυρίας Α. δεν είναι σαν ένα οχύρωμα που χτίζει ακριβώς ενάντια των ψυχοσωματικών επιθέσεων, των προηγούμενων βιωμάτων και επανενεργοποιημένων, πιο πρόσφατα, στην ευκαιρία των καρκινικών προσβολών και των χειρουργικών πράξεων (των ευνουχιστικών); Μήπως το χτίζει ακόμα και ενάντια στις μητρικές επιθέσεις, και ακόμα περισσότερο ενάντια σε αυτές τις φανατασιωτικές επιθέσεις στο πεδίο του μητρικού σώματος, αλλά στρεφόμενο (πάνω) στον εαυτό της από έλλειψη ικανοποίησης και μητρικού μεταβολισμού;

97 Μέσα από τη ματιά των προηγούμενων αναπτύξεων χωρίς να λησμονεί εκεί τη γεννητική διάσταση αυτής της διαταραχής: το σταδιακό πάχος (το χόντρεμα) της κυρίας Α. και η επανάληψή του δεν είναι βέβαια άσχετο με αυτό της μητέρας της, σε κάθε μια από τις εγκυμοσύνες της. Η εικόνα του σφουγγαριού, υποβαλλόμενη από την Α, έχει, από αυτήν την οπτική, ένα ιδιαίτερο σημαίνον:την «απορρόφηση», ή την «επίσχεση», επικαλούμενη μέσα σε αυτήν τη μεταφορά να ερμηνεύσει μια προσπάθεια της Α. να κερδίσει, όψιμα μεν αλλά εν τέλει δε, το μητρικό υγρό (ή την υγρή τροφή) με την οποία τρέφεται, και βέβαια, να της το προσφέρουν (ιδιωτικά) πάρα πολύ γρήγορα.

98 Προσπάθεια επίσης να συγκρατήσει τα άγχη και τις εκχειλίσεις τους ή τη ρευστοποίηση του εαυτού της, δηλαδή τη ναρκισσιστική αιμορραγία. Οι καταλήψεις του βάρους δεν θα θύμιζαν αυτούς τα ους προηγούμενους τραυματισμούς (σωματικούς κυρίως); Δεν θα ήταν αυτές ένας τρόπος, μια διεργασία αποσόβησης ή επεξεργασίας; Η έλευση της τελευταίας και ογκώδους σύλληψης, αντισταθμισμένης μέσα στον υπάρχοντα γεννητικό ευνουχισμό της, μπορεί να θυμίσει στην Α. τη μορφή των δεδομένων συγκρούσεων που ξαναφέρνουν την προηγούμενη επιθυμία του παιδιού, την οποία πάντα συντηρεί..

99 Στην έλλειψή της να αντιληφθεί το πραγματικό, ένα άλλο παιδί η Α. βάζει στη σκηνή, στη μορφή της παχυσαρκίας, την επιθυμία της εγκυμοσύνης… Επιθέσεις από την έλλειψη μιας πρώιμης μητρικής φροντίδας, αρκετής έτσι ώστε να αφήνει στο βρέφος ενασχολήσεις με ανυπόφορες διεγέρσεις τόσο εσωτερικές όσο και εξωτερικές… δίνει σώμα στην επιθυμία της, επιθυμία που πραγματοποιείται μέσα στη σάρκα της, με τη μοναδική μέθοδο που αυτή αναγνωρίζει, και μπορεί από ’δω και πέρα, να ανεγείρει εκεί μια αντικαθιστάμενη συμβολικά ικανοποίηση (με τον τρόπο της υστερικής μετατροπής)…

100 Άλλωστε η Α. δεν μας γνωστοποιεί τίποτα σχετικά με αυτήν τη σύλληψη του βάρους της, όπως το έκανε σε άλλα… όλα, όπως η μητέρα της που δεν επιθυμούσε να γνωστοποιήσει τίποτα σχετικό με την πρόοδο ή τις καταστάσεις της εγκυμοσύνης της. Αυτή, η τελευταία σύλληψη του βάρους, μπορεί να μην περάσει απαρατήρητη σε όλους μας ως όμοια με τα πάχη της μητέρας της στις εγκυμοσύνες της...; Οι αντισταθμιστικές διακυμάνσεις συγκροτούν λοιπόν και την καινούρια ταύτιση: περιπέτειες μάνας-κόρης, ή καλύτερα, των δευτερογενών ταυτίσεων. Η ερμηνεία της νευρωτικής παχυσαρκίας είναι αρκετά συνηθισμένη. Αυτό φαίνεται, κατά την άποψή μου, ανεπαρκές στο να υπολογιστεί σε όλες τις ψυχοσυναισθηματικές διακυβεύσεις, υπολανθάνουσες σε αυτήν την ψυχοσωματική ιδιαίτερη (δια)ρύθμιση που είναι η παχυσαρκία.

101 Βέβαια, αυτή η δευτερεύουσα προβληματική φαίνεται ακόμη εκεί, όπως η προηγούμενη σαν σε διπλότυπο ή σε απόκρυψη μιας άλλης σε ένα πιο πρωτογενές επίπεδο. Οι ναρκισσιστικές ελλείψεις και τα άγχη της παρείσδυσης και τα «ξεχειλίσματα» είναι φανερά στην κυρία Α. Μας έχει απομακρύνει από τη διάγνωση της νευρωτικής προσωπικότητας. Μπορεί λοιπόν να θεωρήσει κανείς ότι πάνω στην παχυσαρκία της κυρίας Α. επανεγγράφονται στα σωματικά όρια οι διαχύσεις ή οι διαρρήξεις (και οι επανενεργοποιήσεις από τις πρόσφατες χειρουργικές επεμβάσεις). Αυτή συντηρεί έτσι το σωματικό της περιτύλιγμα, και με την ίδια ευκαιρία και το ψυχικό της.

102 Στο σωματικό μεγεθυντικό φούσκωμα αυτή «ξεφουσκώνει» επίσης, με άλλα λόγια ανασυγκροτείται ψυχικά, ναρκισσιστικά. Η κυρία Α. είναι άλλωστε συγκρίσιμη με ένα αληθινό σφουγγάρι… Στον όρο αυτό, μπορεί να πει κανείς μεταφορικά ότι η παχυσαρκία της κυρίας Α. είναι η ενσάρκωση του σφουγγαριού. Μέσα λοιπόν σε αυτό το πλαίσιο η σωματοποίηση ισορροπεί. Υπό αυτήν την έννοια η απουσία παραγωγής αυθόρμητων ομιλιών ή παράπονα όμοια αναφερόμενα στην παχυσαρκία, χωρίς πρόκληση επίσης στην αναφορά «η ωραία αδιαφορία»… το υστερικό…

103 Μπορεί αυτή (η σωματοποίηση) να ισορροπεί σε μια μορφή συμβολικής σωματοποίησης που να επιτρέπει στο άτομο την ερμηνεία και την αποβολή των συγκρούσεων, να επιτρέπει, επίσης, να ξαναρχίσει με έναν τρόπο πιο δημιουργικό από ό,τι καταστροφικό ή θανατηφόρο; Η σωματοποίηση (αντισταθμιστική), το πέρασμα στη σωματική έκφραση, έρχεται τώρα εδώ ως ένας τρόπος αναδιοργάνωσης της προσωπικότητας και της ψυχοσωματικής ισορροπίας. Μετά από αυτήν την εξοντωτική ασθένεια, συντηρείται ο ναρκισσισμός του ατόμου και συντηρείται επίσης μια ταυτότητα στα όρια, περισσότερο οριοθετημένη και προστατευμένη.,.

104 Βέβαια, αυτό προκάλεσε μια σημαντική και σοβαρή προσβολή (καρκίνος της μήτρας και οι επιπλοκές του) για να οδηγήσει την κυρία Α. στο δρόμο μιας διεργασίας πένθους, ενός πένθους ακριβώς εκεί, στο απαράδεκτο, ή απλά οδυνηρό ως προς την ιστορία της, την επίκαιρη, αλλά και της περασμένης επίσης, της παιδικής ηλικίας της Πώς εξηγείται ο διαβήτης; Αυτός-εδώ είναι που «έρχεται» εναντίον της κυρίας Α. Η εμφάνισή του την αναγκάζει να έρχεται για συμβουλευτική παρέμβαση, μετά τη συγκρότηση της παχυσαρκίας της.

105 Αυτή εδώ (ηπαραπομπή ) αποτελεί πηγή ανάρμοστων εκδηλώσεων για την ασθενή, αλλά όχι στο σημείο που να αιτιολογεί την αναζήτηση βοήθειας. Επομένως, είναι ο διαβήτης (και όχι η παχυσαρκία) που την οδηγεί στο νοσοκομείο. Αυτό φαίνεται να ενέχει μια σκοπιμότητα που αφορά την επικοινωνία ή την (ενδο)αναφορά της: μέσω του διαβήτη, η κυρία Α. έρχεται εκ νέου να αιτηθεί κάποια πράγματα για το «άλλο»… για να το πούμε διαφορετικά, αυτή εδώ η σωματική διαταραχή ανακάμπτει και επανατοποθετεί την κυρία Α. μέσα σε μια ενδοϋποκειμενική δυναμική.

106 Υπάρχει εδώ η φανερή επιδεξιότητα του «άλλου», «του χαμένου άλλου» σημάδι επίσης μιας παρότρυνσης της κυρίας Α., στο να το ξαναπάρει, να το ξαναδεί πάνω στην ιατρική σκηνή, πάνω στη σκηνή του σώματος και πάνω στη συγγενική σκηνή (αυτό είναι ο ενδόμυχος δεσμός) των τραυμάτων της, στον έρανο μιας εγγραφής.