ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1975-1991 Αρτόνη Μαρίνα Γκιάτας Χρήστος Γούλα Ελπίδα Δημητρίου Αγγελική Κουτελλάς Γιάννης Μπελή Κωνσταντινιά Φωτοπούλου Χαρά.

Παρουσίαση με θέμα: "ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1975-1991 Αρτόνη Μαρίνα Γκιάτας Χρήστος Γούλα Ελπίδα Δημητρίου Αγγελική Κουτελλάς Γιάννης Μπελή Κωνσταντινιά Φωτοπούλου Χαρά."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1975-1991 Αρτόνη Μαρίνα Γκιάτας Χρήστος Γούλα Ελπίδα Δημητρίου Αγγελική Κουτελλάς Γιάννης Μπελή Κωνσταντινιά Φωτοπούλου Χαρά

2 ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ Σοβιετικός πόλεμος στο Αφγανιστάν, γνωστός επίσης ως Σοβιετικό-αφγανικός πόλεμος, ονομάζεται η εννιάχρονη σύγκρουση (27 Δεκεμβρίου 1979 - 15 Φεβρουαρίου 1989) του Δημοκρατικού Κόμματος Μαρξιστών του Λαού του Αφγανιστάν εναντίον της ομάδας αντίστασης των Μουτζαχεντίν. Η ομάδα των Μουτζαχεντίν υποστηριζόταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, τη Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν και άλλα μουσουλμανικά έθνη.

3 Κύρια αίτια για τη σοβιετική εισβολή ο ανταγωνισμός μεταξύ των υπερδυνάμεων ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης. Από αμυντικής φύσης κίνητρα θεωρούνται: ενδεχόμενο της απώλειας του πολιτικού ελέγχου του Αφγανιστάν. Ως επιθετικής φύσης κίνητρα θεωρούνται επιθυμία της Σοβιετική ένωσης να βρεθεί σε ευνοϊκότερη στρατηγική θέση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

4 Στόχοι Η εξασφάλιση αυξημένου κύρους στο πολίτικο και στο διπλωματικό πεδίο των διεθνών σχέσεων, Η ασφάλεια στα νοτιοκεντρικά σύνορα της σοβιετικής ένωσης, Η επέκταση της σοβιετικής πολιτικής επιρροής στην περιφέρεια της νοτιοκεντρικής Ασίας Τέλος, θα συνιστούσε ιστορική αναβάθμιση έναντι των ΗΠΑ.

5 Αρνητικοί παράμετροι κατά την εισβολή και τον πόλεμο στο Αφγανιστάν Η εκπαίδευση τους απεδείχθη ανεπαρκής δεδομένου ότι καλούντο να αντιμετωπίσουν δυο ιδιόμορφους παράγοντες: πρώτον το εξαιρετικά ορεινό έδαφος στο Αφγανιστάν σε σημείο όπου το υψόμετρο έφτανε από 2500 μετρά στα 7500, και δεύτερον το ανορθόδοξο τρόπο διεξαγωγής της μάχης που εφάρμοζαν οι μουτζαχεντίν.

6 Κοινωνική παράμετρος στην εσωτερική λειτουργιά του Αφγανιστάν Μια άλλη παράμετρος που συνέβαλλε στην ήττα των σοβιετικών ήταν η συνεχής αντίδραση έναντι των ισχυρών κοινωνικών ομάδων στην εν γένει τάση για μεταβολή της πολίτικης, οικονομικής, εκπαιδευτικής και πολιτιστικής κατάστασης του Αφγανιστάν.

7 ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΣΥΡΣΗΣ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΩΝ απομόνωση από τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών της διεθνούς κοινότητας σοβαρά οικονομικά προβλήματα

8 Κίνημα «Αλληλεγγύη» στην Πολωνία H «Αλληλεγγύη» είναι μια Πολωνική ομοσπονδία εργατικών σωματείων που δημιουργήθηκε στις 31 Αυγούστου 1980 στα ναυπηγεία Γκντανσκ υπό τη καθοδήγηση του Λεχ Βαλεσα. Το κίνημα της Αλληλεγγύης είναι ένα κύμα καταλήψεων και απεργιών που εναντιωνόταν στο σταλινισμό και πρότασσε ένα γνήσιο δημοκρατικό σοσιαλισμό των εργαζομένων. Παρά τον αγώνα των πολωνών εργατών το 1980, το 1989, εννέα χρόνια μετά, ένα φιλο-καπιταλιστικό καθεστώς ερχόταν να αντικαταστήσει το σταλινικό και μάλιστα με τα στελέχη της «Αλληλεγγύης» μαζί του.

9 ΠΕΡΕΣΤΡΟΪΚΑ-ΓΚΛΑΣΝΟΣΤ ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ: Μιχαήλ Σεργκέγιεβιτς Γκορμπατσώφ Γεννήθηκε το 1931 στο Πρίβολγε της Σταυρούπολης Γόνος αγροτικής οικογένειας, είχε πατροπαράδοτους δεσμούς με το Κομμουνιστικό Κόμμα. έγινε μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας (Κομσομόλ) Υπήρξε εκπρόσωπος της νέας γενιάς, αλλά και "προϊόν" του Σοβιετικού Συστήματος Εφάρμοσε οικονομικές μεταρρυθμίσεις που ήλπισε ότι θα βελτίωναν το βιοτικό επίπεδο και την παραγωγικότητα των εργαζομένων ως τμήμα του προγράμματος Περεστρόικα (αναδιάρθρωση). Οι προσπάθειές του για μεταρρύθμιση βοήθησαν να έρθει το τέλος του ψυχρού πολέμου.

10 Μιχαήλ Γκορμπατσώφ

11 Στο τιμόνι της Ε.Σ.Σ.Δ. Στα επτά χρόνια που ηγήθηκε της Ε.Σ.Σ.Δ. προσπάθησε να οικοδομήσει ένα μοντέλο σοσιαλισμού, στο οποίο να συνυπάρχουν και οι νόμοι της αγοράς και του ελεύθερου εμπορίου, ένα κομμουνιστικό καθεστώς με πλουραλιστική βάση λειτουργίας. Αποκατέστησε σχέσεις με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και τους αντιφρονούντες πραξικόπημα της 19ης Αυγούστου 1991: η αντιπολιτευόμενη πτέρυγα του Κ.Κ.Σ.Ε., υπό τον τότε αντιπρόεδρο Γενάντι Γιανάγιεφ, απαίτησε την παραίτησή του. Οι πραξικοπηματίες απέτυχαν, χάρη στην παράλληλη εξέγερση των δημοκρατικών στοιχείων στην πρωτεύουσα και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Έχασε, όμως, τον έλεγχο του σοβιετικού πολιτικού συστήματος και υποσκελίστηκε από τον Μπορίς Γιέλτσιν.

12

13 Το σχέδιο του Μιχαήλ Γκορμπατσώφ Ο νέος τότε Γενικός Γραμματέας του ΚΚΣΕ θα προσπαθήσει να σώσει το σύστημα με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που είναι αρκετά διαφορετικές σε σύγκριση με τις συμβατικές λενινιστικές αρχές: Ανακατανομή (αλλά όχι πώληση) της γης σε αγρότες με δυνατότητα μίσθωσής της για μεγάλο χρονικό διάστημα (50 έτη) για ιδιωτική χρήση Άδεια στους ιδιώτες για τη δημιουργία επιχειρήσεων ή συνεταιρισμών (εστιατόρια, κομμωτήρια, βιοτεχνίες κ.λπ.) Τάση φιλελευθεροποίησης των δραστηριοτήτων των μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων για την ενδυνάμωση των προσωπικών επιχειρήσεων (σχέση μεταξύ των τιμών και εισοδημάτων με βάση την ποιότητα των προϊόντων που παρέχονται, εκλογή διευθυντών, οικονομική ανεξαρτησία) Μείωση του ρόλου του Κόμματος από το 1988-89 και καθιέρωση πολιτικού πλουραλισμού (απελευθέρωση του Αντρέι Ζαχάρωφ, νέος νόμος για τον Τύπο: γκλάσνοστ= διαφάνεια) Ανασυγκρότηση του Συντάγματος του 1977 (θέσπιση προεδρικών λειτουργιών, ουσιαστικά ελεύθερες εκλογές με πολλούς υποψηφίους για τους Σοβιετικούς (αν και αυτοί οι πολλαπλοί υποψήφιοι προέρχονται ακόμα από το Κομμουνιστικό Κόμμα) κ.λπ.

14

15 Στόχοι προγράμματος μετατροπή της στάσιμης και αναποτελεσματικής σοβιετικής οικονομίας η ενίσχυση του κομμουνιστικού καθεστώτος ώστε να αποδεσμευθεί από τη στασιμότητα των μεγάλων σε ηλικία ηγετών του

16 Αίτια αποτυχίας ούσες πρόχειρα οργανωμένες, δεν συνεπάγονταν τη δημιουργία ενός πραγματικού κράτους δικαίου Η αυθαιρεσία παρέμενε διάχυτη και τα ανώτερα κλιμάκια των συντηρητικών κύκλων του ΚΚΣΕ δεν έκαναν τίποτα για να την εμποδίσουν, έχοντας χάσει τα προνόμια και τις εξουσίες τους η δύναμη του κάθε μονοκομματικού καθεστώτος παραμένει

17 Αίτια αποτυχίας Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως ανεξάρτητα από τις όποιες αρχικές προθέσεις του Γκορμπατσόφ και της ηγεσίας του ΚΚΣΕ, κάτω από τα σωστά και αναγκαία συνθήματα της "διαφάνειας", της "σοσιαλιστικής ανασυγκρότησης", της "εμβάθυνσης της σοσιαλιστικής δημοκρατίας" καλύφθηκε η επιδίωξη του ΚΚΣΕ να επαναφέρει τον καθαρόαιμο καπιταλισμό στην ΕΣΣΔ. Οι νέοι "επιχειρηματίες" εκμεταλλευόμενοι κενά στη νομοθεσία των επιχειρήσεων μονοπωλούν τον πλούτο της χώρας, ενώ ο πληθωρισμός αφανίζει τις αποταμιεύσεις των απλών πολιτών. Το αποτέλεσμα είναι η κατάρρευση του συνόλου της σοβιετικής οικονομίας με την κατάσταση να επιδεινώνεται συνεχώς. Ο Πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης πρέπει να αντιμετωπίσει τους συντηρητικούς, με επικεφαλής τον Λίγκατσεφ, γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής και μέλος του Πολιτικού Γραφείου καθώς και τους υποστηρικτές του σχεδίου εκκαθάρισης του καθεστώτος, με επικεφαλής τον Μπόρις Γιέλτσιν.

18 ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ Εισαγωγή Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, το 1945, η Γερμανία χωρίστηκε σε τέσσερα μέρη τα οποία διοικούσαν οι σύμμαχοι : Η.Π.Α., Σοβιετική Ένωση, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία. Με ανάλογο τρόπο χωρίστηκε και το Βερολίνο, σύμφωνα με αποφάσεις της συνόδου της Γιάλτας. Το ίδιο διάστημα ξεκίνησε ο Ψυχρός Πόλεμος. Το 1948 σημειώθηκε η πρώτη μεγάλη κρίση με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό του Βερολίνου από τη Σοβιετική Ένωση. Έτσι διαιρέθηκε η χώρα σε δύο ζώνες: τα μέρη που ανήκαν στην Αγγλία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ ενώθηκαν σε ένα κράτος την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Δυτικής Γερμανίας και το μέρος που ανήκε στη Σοβιετική Ένωση, υιοθετώντας το κομμουνιστικό πολίτευμα, αποτέλεσε το Ανατολικό Πολίτευμα.

19 ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ Σημαντικότερος λόγος πτώσης τείχους -> πολιτική Μιχαήλ Γκορμπατσώφ (γενικός γραμματέας του Κ.Κ. της Σοβιετικής Ένωσης) οι χώρες Ανατολικού Συνασπισμού: α) ανοίγουν σύνορα β) καταλύουν κομμουνιστικά καθεστώτα γ) εκλέγουν δημοκρατικές κυβερνήσεις 17 Οκτωβρίου 1989 (Ανατολική Γερμανία): Αντικατάσταση Χόνεκερ από Έγκον Κρεντς Διεκδίκηση εκδημοκρατισμού και ελευθερία επισκέψεων στη Δυτική Γερμανία.

20 Τα γεγονότα 9ης-10ης Νοεμβρίου 1989 Σύγχυση και μαζικές διαδηλώσεις Πρωί 9ης Νοεμβρίου: συνεδρίαση επιτροπής αξιωματικών των Υπουργείων Εσωτερικών και Κρατικής Ασφαλείας Μεσημέρι ίδιας ημέρας: Πολιτικό γραφείο εγκρίνει σχέδιο ταξιδιωτικών ρυθμίσεων και το θέτει σε κυκλοφορία 10 Νοεμβρίου 1989: Τα Υπουργεία Εσωτερικών, Κρατικής Ασφαλείας και Δικαιοσύνης ελέγχουν τη ρύθμιση Ο Κρεντς αγνοεί τη δημοσίευση της ρύθμισης τη δίνει στον Γκύντερ Σαμπόφσκι. Σαμπόφσκι "Αυτή η ρύθμιση τίθεται αμέσως σε εφαρμογή... απ´ όσο ξέρω... αμέσως τίθεται σε εφαρμογή, χωρίς καθυστέρηση" Ο Μπρονχόλμερ Στράσε ανοίγει τις πύλες στις 23:00.

21

22

23 ΔΙΑΛΥΣΗ Ε.Σ.Σ.Δ

24 Χώρες Ε.Σ.Σ.Δ Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αρμενίας Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γεωργίας Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Ουζμπεκιστάν Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Τουρκμενίας Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Τατζικιστάν Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Καζαχστάν Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Κιργιζίας Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μολδαβίας Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λιθουανίας Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λετονίας Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Εσθονίας

25 Θρησκευτική πολιτική Η θρησκεία θεωρείται αναχρονιστικός – αντιδραστικός θεσμός Υποστήριξη αθεΐας Ύπαρξη πιστών από πολλές θρησκείες Κυριότερη θρησκευτική ομάδα οι Ορθόδοξοι Σημαντικός αριθμός Μουσουλμάνων

26 Πορεία προς τη διάλυση Θρυμμάτισμα των οικονομικών – πολιτικών δομών της Σοβιετικής Ένωσης. Ανάληψη ηγεσίας από τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Κακή οικονομική κατάσταση – προσπάθεια για σημαντικές αλλαγές στην οικονομία και την ηγεσία. Εγκατάλειψη κομμουνισμού από δορυφορικά κράτη. Άρνηση στρατιωτικής υποστήριξης δορυφορικών κρατών. Τερματισμός πολέμου στο Αφγανιστάν. Εκλογή Μπόρις Γέλτσιν ως νέου Προέδρου Περίοδος νομικής αβεβαιότητας

27 Προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις Ανεξαρτητοποίηση Σοβιετικών Δημοκρατιών Δημοψήφισμα υπέρ διατήρησης Ε.Σ.Σ.Δ. - δεύτερη ευκαιρία Γκορμπατσόφ. Ολοκληρωτική κατάρρευση εξουσίας Γκορμπατσόφ. Τερματισμός Ψυχρού Πολέμου. Διάλυση Σοβιετικής Ένωσης. Σύσταση Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (Κ.Α.Κ.)

28 Λήξη Ψυχρού Πολέμου Δραματικές περικοπές των αμυντικών δαπανών. Ριζικές αλλαγές στη δομή της οικονομίας. Οικονομική ύφεση. Εκατομμύρια άνθρωποι μένουν άνεργοι. Οι Η.Π.Α. μοναδική παγκόσμια υπερδύναμη.

29 ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ Το διάστημα 1988-1990 οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έζησαν την εμπειρία μιας αυθεντικής δημοκρατικής επανάστασης, η οποία προέκυψε ως αποτέλεσμα της μεταρρυθμιστικής πολιτικής του Γκορμπατσόφ. Το καινούργιο κλίμα έντασης που είχε δημιουργηθεί, η βαθιά οικονομική κρίση των Λαϊκών Δημοκρατιών, η δυσπραγία και ένδεια που μάστιζε τα λαϊκά στρώματα, η αδυναμία της ηγεσίας να αφουγκραστεί τις νέες συνθήκες, η αναγέννηση του εθνικού αισθήματος, και η αντίσταση που επέδειξαν κάποιες οργανώσεις πολιτών, όπως π.χ. το συνδικάτο «Αλληλεγγύη» στην Πολωνία, ήταν ορισμένοι από τους βασικούς παράγοντες που πυροδότησαν την πτώση του Κομμουνισμού. Αναπόφευκτα η μεταρρυθμιστική πολιτική του Γκορμπατσόφ απέπνευσε τον άνεμο της αλλαγής στα ανατολικά κράτη με αποτέλεσμα τα καθεστώτα του Σοβιετικού μπλοκ να καταρρεύσουν σαν πύργος από τραπουλόχαρτα μπροστά στη λαϊκή πίεση για παραχώρηση πολιτικών ελευθεριών και οικονομικών μεταβολών.

30 Ουγγαρία Βαθύτατα επηρεασμένοι από την κρίση στην οποία είχε περιέλθει η πιο υγιής οικονομία της Ανατολικής Ευρώπης (Σοβιετική Ένωση), οι ίδιοι οι Ούγγροι κομμουνιστές ηγήθηκαν της αλλαγής. Έτσι το Μάιο του 1988 ο βετεράνος Γιάνος Κάνταρ αντικαταστάθηκε στην αρχηγία του κόμματος από ηγεσία συνασπισμού, με επικεφαλής τον Μίκλος Νέμετ, ο οποίος ήταν οπαδός των μεταρρυθμίσεων. Κατά τη διάρκεια του 1989, μέσα σε κλίμα επίσημης επαναδιεκδίκησης των αιτημάτων της επανάστασης του 1956, κλείστηκαν συμφωνίες με την αντιπολίτευση, ισοπεδώθηκε το φράγμα των συνοριακών φυλακίων της χώρας με την Αυστρία -το τέλος του «σιδηρούν παραπετάσματος»- και το κομμουνιστικό κόμμα διαλύθηκε.

31 Ουγγαρία Στις εκλογές του Μαρτίου 1990, στις πρώτες ελεύθερες εκλογές από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, κέρδισε το Ουγγρικό Δημοκρατικό Φόρουμ, η μείζων αντιπολίτευση. Ο υποψήφιος της Γιοζεφ Άνταλ σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού από την οποία αποκλειστήκαν οι κομμουνιστές, θύματα της ιδίας της πρωτοβουλίας τους. Έκτοτε η ουγγρική επικράτεια πορεύτηκε στα δυτικά κοινοβουλευτικά πλαίσια με την ενσωμάτωση της πολυφωνίας και του πολυκομματισμού στην πολιτική σκηνή της χώρας και μετασχημάτισε την οικονομία της κατά τα πρότυπα των χωρών της ελεύθερης αγοράς. Ακόμα, σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής συμπαρατάχθηκε πλήρως με τη Δυτική Συμμαχία και το 1998 έγινε μέλος του ΝΑΤΟ.

32 Πολωνία Στην Πολωνία ο στρατηγός Γιαρουζέλσκι και ηγέτης του κομμουνιστικού κόμματος προσπάθησε να ηγηθεί της δημοκρατικής αλλαγής. Αφού ήρθε σε διαπραγματεύσεις με το συνδικάτο «Αλληλεγγύη», δέχθηκε να διεξαχθούν εκλογές τον Ιούνιο του 1989, με την προϋπόθεση όμως ότι το 65% των κοινοβουλευτικών εδρών θα εξασφαλίζονταν από το κουμμουνιστικό κόμμα. Το αποτέλεσμα επιβεβαίωσε τη δυναμική της «Αλληλεγγύης», που κατέλαβε τις ελεύθερες έδρες. Με τον αέρα του νικητή το συνδικάτο δεν δέχθηκε να σχηματίσει κυβέρνηση με τους κομμουνιστές. Το σκηνικό ολοκληρώθηκε όταν ο Ταντέους Μαζοβιέτσκι έγινε τον Αύγουστο ο πρώτος πρωθυπουργός μη κομμουνιστικής Κυβέρνησης στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς η Αλληλεγγύη αποδέχθηκε την παραμονή της Πολωνίας στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας και τον Γιαρουζέλσκι στο αξίωμα του. Το 1990 το Πολωνικό Ενιαίο Εργατικό Κόμμα (κομμουνιστές) διαλύθηκε και η «Αλληλεγγύη» διασπάστηκε. Τον Απρίλιο του 1994 η χώρα υπέβαλε αίτηση για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία εγκρίθηκε και, εννέα χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 2003, υπογράφηκε η συμφωνία. Το 2004 πραγματοποιήθηκε και η επίσημη ένταξη της χώρας στην Ενωμένη Ευρώπη. Ήδη από το 1998 είχε ενταχθεί στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑTO.

33 Τσεχία-Σλοβακία Η αλλαγή πολιτεύματος στην Τσεχοσλοβακία εξελίχθηκε με ιλιγγιώδη ταχύτητα μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Η τεραστία λαϊκή πίεση, καθοδηγουμένη από το Πολιτικό Φόρουμ, το κοινό μέτωπο της αντιπολίτευσης, έφερε την πτώση του καθεστώτος του υπαρκτού σοσιαλισμού το Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 1989. Καθοριστικό ρολό στην κατάρρευση του σοσιαλιστικού καθεστώτος διαδραμάτισε η λεγόμενη «βελούδινη» επανάσταση με ηγέτη τον ποιητή και συγγραφέα Βάτσλαφ Xάβελ. Η γενικευμένη εξέγερση κατά του κομμουνισμού υιοθέτησε ιστορικά το συγκεκριμένο όνομα εξαιτίας της ειρηνικής και αναίμακτης φυσιογνωμίας της. Περιτριγυρισμένο από την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων σε ολόκληρη την περιοχή της σοβιετικής αυτοκρατορίας και λόγω των μεγάλων διαδηλώσεων, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχοσλοβακίας ανακοινώνει στις 28 Νοεμβρίου 1989 ότι εγκαταλείπει την πολιτική εξουσία.

34 Τσεχία-Σλοβακία Μετά από απαίτηση του, η Ομοσπονδιακή Συνέλευση ψηφίζει την κατάργηση του άρθρου του συντάγματος σύμφωνα με το οποίο το Κομμουνιστικό κόμμα είναι κυρίαρχο στην κοινωνία και το κράτος. Το αγκαθωτό σύρμα των συνόρων με τη Δυτική Γερμανία και την Αυστρία αφαιρείται στις 5 Δεκεμβρίου 1989 και στις 10 Δεκεμβρίου ο κομμουνιστής πρόεδρος Gustav Husák εγκαθιδρύει την πρώτη σε μεγάλο βαθμό μη-κομμουνιστική κυβέρνηση μετά το 1948, και παραιτείται, συνειδητοποιώντας ότι δεν μπορούσε να υπολογίζει σε βοήθεια από τη Μόσχα. Ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ εξελέγη αρχηγός του κοινοβουλίου στις 28 Δεκεμβρίου και ο Βάτσλαβ Χάβελ, Πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας στις 29 Δεκεμβρίου 1989. Στις 31 Δεκεμβρίου του 1992 πραγματοποιείται η συμφωνία διαίρεσης της Τσεχοσλοβακίας και γεννώνται δυο νέα κεντροευρωπαϊκά κράτη: Οι δημοκρατίες της Τσεχίας και της Σλοβακίας.

35 Βουλγαρία Στη Βουλγαρία ένα «εσωτερικό πραξικόπημα» στους κόλπους του κομμουνιστικού κόμματος σημάδεψε τις εξελίξεις που οδήγησαν στον εκδημοκρατισμό. Την επαύριον της πτώσης του τείχους του Βερολίνου ο Τοντόρ Ζίφκωφ - γενικός γραμματέας του κόμματος από το 1954 και πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας από το 1971, καθώς δεν έχαιρε πλέον της εμπιστοσύνης του Κρεμλίνου, εξαιτίας της άρνησης του να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, αφού παραιτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου του 1989 αντικαταστάθηκε από τον Πέταρ Μλαντέντωφ, ο οποίος έχοντας τη φήμη του μετριοπαθούς μεταρρυθμιστή νομιμοποίησε τα πολιτικά κόμματα. Αφού κατόρθωσε να έρθει σε συνεννόηση με την αντιπολίτευση όσον αφορούσε την πορεία προς την κοινοβουλευτική δημοκρατία, διέλυσε το κομμουνιστικό κόμμα και δημιούργησε το Σοσιαλιστικό. Ο σοσιαλιστικός πολιτικός φορέας κέρδισε τις πρώτες ελεύθερες εκλογές του Ιουνίου του 1990, αλλά γρήγορα εκτοπίστηκε από την αντιπολίτευση. Κατά τη νέα περίοδο το πολιτειακό καθεστώς της χώρας μετασχηματίστηκε από Λαϊκή Δημοκρατία σε Προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η νέα πολιτειακή τάξη επισφραγίστηκε στο συνταγματικό χάρτη του 1991.

36 Ρουμανία Τον Δεκέμβριο του 1989 από την Τιμισοάρα ξεκίνησαν μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις με αφορμή τη βίαιη μετάθεση ενός κληρικού και εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα. Το δεσποτικό καθεστώς του μεγαλομανούς Τσαουσέσκου έπεσε μέσα σε 9 μέρες μετά τη μαζική αντίδραση. Ο Τσαουσέσκου διέταξε το στρατό να χτυπήσει τους διαδηλωτές, αλλά η στρατιωτική ηγεσία αρνήθηκε. Έτσι ως ύστατη απόπειρα παραμονής στηρίχθηκε στη μυστική αστυνομία, τη διαβόητη Σεκουριτάτε. Καθώς τα επεισόδια επεκταθήκαν και στο Βουκουρέστι και οι συγκρούσεις που διαδραματιστήκαν έγερναν προς την πλευρά των εξεγερμένων η μυστική αστυνομία παρέδωσε τα όπλα. Το ζεύγος Τσαουσέσκου αποπειράθηκε να διαφύγει αλλά συνελήφθη, δικάστηκε με συνοπτικές διαδικασίες και εκτελέστηκε μπροστά στο αγριεμένο πλήθος. Προσωρινός πρόεδρος ανέλαβε ο παλαιός συνεργάτης του Τσαουσέσκου Ίον Ιλιέσκου, που επανέφερε το πολυκομματισμό και το δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης. Στις πρώτες ελεύθερες εκλογές το Μάιο του 1990 αναδείχτηκε νικητής και ξεκίνησε μαζικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις φέρνοντας τη χώρα πιο κοντά στο δυτικό καπιταλιστικό σύστημα. Το 2004 πραγματοποιείται η ένταξη της Ρουμανίας στην ατλαντική συμμαχία και μόλις 3 χρόνια αργότερα το 2007 στην Ευρωπαϊκή οικογένεια.

37 Διάλυση Γιουγκοσλαβίας Η Γιουγκοσλαβία ήταν ένα κράτος στο δυτικό μέρος των Βαλκανίων κατά το μεγαλύτερο διάστημα του 20ου αιώνα. Το πρώτο κράτος σχηματίστηκε το 1918 ως Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων και το 1929 μετονομάστηκε σε Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας. Έμεινε με αυτό το όνομα μέχρι την εισβολή της Γερμανίας στην χώρα το 1941, οπότε και διαμελίστηκε. Αμέσως μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το 1945, δημιουργήθηκε σοσιαλιστικό κράτος στη θέση του παλαιού βασιλείου με την ονομασία Λαοκρατική Ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία, η οποία το 1946 έγινε Ομοσπονδιακή Λαϊκή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας και στις 7 Απριλίου 1963 Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Η γιουγκοσλαβική ομοσπονδία αποτελείτο από τις έξι σοσιαλιστικές δημοκρατίες που δημιουργήθηκαν το 1944 καθώς και από δύο αυτόνομες περιοχές, το Κόσοβο και τη Βοϊβοδίνα, επιμέρους επαρχίες της Σερβίας. Ομοσπονδιακή πρωτεύουσα ήταν το Βελιγράδι.

38 Διάλυση Γιουγκοσλαβίας Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης Σεράγεβο Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Κροατίας Ζάγκρεμπ Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας Σκόπια Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Μαυροβούνιου Τίτογκραντ Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σερβίας Βελιγράδι Σοσιαλιστική Αυτόνομη Επαρχία του Κοσσυφοπεδίου Πρίστινα Σοσιαλιστική Αυτόνομη Επαρχία της Βοϊβοντίνα Νόβι Σαντ Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σλοβενίας Λιουμπλιάνα

39 Διάλυση Γιουγκοσλαβίας Με την πτώση του τείχους του Βερολίνου και του σοβιετικού μπλοκ αναδυθήκαν εθνικά προβλήματα που ούτε οι πόλεμοι, ούτε ο κομμουνισμός είχαν επιλύσει. Σε κάθε ένα από τα κράτη του ανατολικού συνασπισμού ξεπρόβαλαν μειονότητες, απομονωμένες από τα μεταπολεμικά σύνορα. Ρώσοι στις βαλτικές χώρες, Αλβανοί στη Σερβία, Ούγγροι στη Ρουμανία. Αφυπνίστηκαν μετά από ένα βαθύ λήθαργο εθνότητες, οι οποίες στα πλαίσια της δημοκρατικής ανανέωσης και της προσχώρησης του ανατολικού μπλοκ στα ιδανικά του φιλελευθερισμού ήγειραν αξιώσεις για εθνική ανεξαρτησία. Οι διπλωματικές πιέσεις και οι προσδοκίες για συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση απέτρεψαν πιο σοβαρές κρίσεις στην Ανατολική Ευρώπη. Δεν συνέβη το ίδιο όμως και στη Χερσόνησο του Αίμου.

40 Διάλυση Γιουγκοσλαβίας Στα βαλκάνια το σοσιαλιστικό καθεστώς του Τίτο, ανεξάρτητο από τη Μόσχα, είχε αποσοβήσει τις εθνικιστικές συγκρούσεις κάτω από το μανδύα μιας δικτατορίας πιο ευέλικτης από αυτής της ΕΣΣΔ. Ο Τίτο έσπασε τη σοβιετική ηγεμονία, συνέζησε και ανέπτυξε σχέσεις με τη Δύση, ηγήθηκε του κινήματος των αδεσμεύτων κρατών και διατήρησε την ενότητα των έξι γιουγκοσλαβικών δημοκρατιών κάτω από μια εύθραυστη ομοσπονδιακή ισορροπία που θρυμματίστηκε μετά το θάνατο του στρατάρχη το 1980. Έτσι δημιουργήθηκε μετά και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ένα φαινόμενο ντόμινο στις γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες όπου διασταυρωνόταν κοινότητες Σέρβων, Κροατών, Σλοβένων, Αλβανών, μουσουλμάνων και ορθοδόξων.

41 Αλλαγή σκηνικού Το σύνταγμα του 1974 που υποτίθεται ότι έδινε μια λύση στην ανισορροπία και τις έριδες που είχαν ξεσπάσει ανάμεσα στις γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες, παραδόξως ενθάρρυνε τις φυγόκεντρες τάσεις. Παραχώρησε περισσότερα προνομία στις δημοκρατίες και στις εξαρτημένες από τη Σερβία επαρχίες της Βοϊβοδίνας και του Κόσσοβου. Παρά το γεγονός ότι η νέα συνταγματική χαρτά εγκαθιστούσε συλλογική και εναλλασσόμενη προεδρία μετά το θάνατο του Τίτο και μετέτρεπε το στρατό σε εγγυητή της ενότητας της Γιουγκοσλαβίας, εντούτοις ενίσχυε τις τοπικές ολιγαρχίες και τόνιζε τις διαφορές μεταξύ των δημοκρατιών.

42 Αλλαγή σκηνικού Το 1981 μετά τη βίαιη καταστολή των εθνικιστικών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας στο Κόσσοβο, οι ολιγαρχίες της Σερβίας και της Σλοβενίας συναισθανόμενες ότι απειλούνταν, άρχισαν να χάνουν την εμπιστοσύνη τους στην ομοσπονδία και να τροφοδοτούν τις αποσχίστηκες τάσεις των πληθυσμών τους. Μέσα σε αυτό το κλίμα καχυποψίας αναδείχθηκε το 1986 στην ένωση των Σέρβων κομμουνιστών η ηγετική μορφή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς ο οποίος υιοθέτησε πολιτική εντόνου εθνικισμού δυναμιτίζοντας το κλίμα στο εσωτερικό της Γιουγκοσλαβίας. Τελικά το 1990, μετά την πτώση του κομμουνιστικού συνασπισμού οι εθνικιστικές δυνάμεις θριάμβευσαν στις εκλογές των αυτονόμων δημοκρατιών του Ιουνίου του 1991, με αποτέλεσμα η Σλοβενία και η Κροατία να ανακηρύξουν την ανεξαρτησία τους ανοίγοντας ουσιαστικά τους ασκούς του Αιόλου για μια αιματηρή σύγκρουση που κράτησε μέχρι τις αρχές του 2000.