ΙΕΚ ΑΙΓΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ 12:Η ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Μουστάκα Φρίντα Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, MSc, Med, PhD.

Παρουσίαση με θέμα: "ΙΕΚ ΑΙΓΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ 12:Η ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Μουστάκα Φρίντα Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, MSc, Med, PhD."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΙΕΚ ΑΙΓΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ 12:Η ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Μουστάκα Φρίντα Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, MSc, Med, PhD

2 Πειθαρχία στη φυσική αγωγή  Έλεγχος της τάξης (pieron, 1988)  Ανεπιθύμητη συμπεριφορά (Παπαϊωάννου και συν., 1999)  Αποκλίνουσα συμπεριφορά Ή αλλιώς…

3 Πειθαρχία… Ορισμοί: Πείθομαι + αρχή = πειθαρχία Υπακοή ή υποταγή κάποιου σε κάποιον ή σε κάποια αρχή (Αραβανής 1998)

4 Πειθαρχία… Ορισμένη τάξη (ιεραρχία, δομή) Την αφομοίωση (υπακοή, ευπείθεια) Εκτέλεση ιστορικά διαμορφωμένων κανόνων (ηθικών, νομικών, πολιτικών) Την υποταγή στις αποφάσεις (υποδείξεις, εντολές) υπερκείμενων οργάνων ή προσώπων Ορισμένους τρόπους (μέσα, μεθόδους) επιβολής Σύμφωνα με τον Πατέλη (1995), είναι πλευρά της ανθρώπινης συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από:

5 Ιδανική άποψη για την πειθαρχία Ιδανική (ανώτερη) μορφή πειθαρχίας είναι η συνειδητή και εθελοντικού χαρακτήρα προώθηση των πανανθρώπινων συμφερόντων ως εσωτερική παρόρμηση της ολόπλευρα αναπτυγμένης προσωπικότητας (Πατέλης, 1995, σελ. 157).

6 Πότε έχουμε πρόβλημα πειθαρχίας; Πειθαρχικό πρόβλημα έχουμε όταν η συμπεριφορά ενός μαθητή εμποδίζει άλλους μαθητές από τη μάθηση ή το δάσκαλο από τη διδασκαλία. ?

7 Κατηγορίες πειθαρχικών προβλημάτων Όταν τα παιδιά συζητούν ή φιλονικούν ή παρενοχλούν τους συμμαθητές τους Το πάρσιμο της γομολάστιχας ή άλλων αντικειμένων Τυπικά πειθαρχικά μικροπροβλήματα (1): Μικροαταξίες:

8 Κατηγορίες πειθαρχικών προβλημάτων Προβλήματα που προκύπτουν από την ανήσυχη φύση του παιδιού (ζωηρότητα, κινητικότητα, πληθωρικότητα). Αργοπορία, πρόκληση θορύβου, έξοδος από την αίθουσα. Τυπικά πειθαρχικά μικροπροβλήματα (2):

9 Κατηγορίες πειθαρχικών προβλημάτων Απροσεξία, αδιαφορία για το μάθημα και παραμέληση της σχολικής εργασίας, Μη τήρηση των σχολικών κανονισμών, Αδικαιολόγητη απουσία από το μάθημα. Τυπικά πειθαρχικά μικροπροβλήματα (3):

10 Κατηγορίες πειθαρχικών προβλημάτων Υπερκινητικό παιδί. Υπερκινητικό παιδί με ελλειμματική προσοχή. Προβλήματα πειθαρχίας που οφείλονται σε διαταραχές προσωπικότητας:

11 Ελλειμματική προσοχή με υπερκινητικότητα Απρόσεκτο. Παρορμητικό. Συνδυασμένος τύπος. Το μάθημα, έστω και με ένα «υπερκινητικό» παιδί, είναι πολύ δύσκολο και αφόρητα κουραστικό

12 Κατηγορίες πειθαρχικών προβλημάτων Άσκηση βίας. Κλοπές. Βιασμοί. Πρόκληση κακώσεων. Βανδαλισμοί. Εγκληματικές επιθέσεις κατά των μαθητών και καθηγητών. Εκδήλωση αντικοινωνικής συμπεριφοράς

13 Συχνότητα πειθαρχικών προβλημάτων Που έχουν σχέση με τη δραστηριότητα του μαθητή: Πειθαρχικό πρόβλημα Ν(%) Φλυαρία3713,5 Αταξία περιμένοντας τη σειρά εκτέλεσης3111,3 Ενέργειες εκτός ύλης279,9 Έξοδο από την αίθουσα259,1 Διατάραξη της τάξης207,3 Θόρυβο με τη μπάλα145,1 Αλλαγή της άσκησης134,7

14 Συχνότητα πειθαρχικών προβλημάτων Που έχουν σχέση με το δάσκαλο: Πειθαρχικό πρόβλημα Ν(%) Ανυπακοή κατά τη διδασκαλία155,5 Αυθάδεια82,9

15 Συχνότητα πειθαρχικών προβλημάτων Που έχουν σχέση με τους συμμαθητές: Πειθαρχικό πρόβλημα Ν(%) Αυθάδεια134,7 Διακοπή134,7 Επιθετική στάση103,6

16 Συχνότητα πειθαρχικών προβλημάτων Από τους απαλλαγμένους μαθητές: Πειθαρχικό πρόβλημα Ν(%) Αταξίες196,9 Έξοδος από την αίθουσα155,5 Φλυαρία145,1

17 Κατανομή πειθαρχικών προβλημάτων ως προς είδος διδακτέας ύλης ΤεχνικήΠαιγνίδιΣύνολο Ν%Ν%Ν% Δραστηριότητα5972,013656,419560,3 Δάσκαλος67,3218,7278,4 Συμμαθητής89,83313,74112,7 Απαλλαγμένοι911,05121,26018,6 Σύνολο82241323 Pieron & Emonts, 1988, πηγή: Pieron, 1988, p. 180)

18 Κατανομή των πειθαρχικών προβλημάτων ως προς το φύλο ΑγόριαΚορίτσιαΣύνολο Ν%Ν%Ν% Δραστηριότητα9862,89758,019560,3 Δάσκαλος138,3148,4278,4 Συμμαθητής2818,0137,84112,7 Απαλλαγμένοι1710,94325,86018,6 Σύνολο156167 323 Pieron & Emonts, 1988, πηγή: Pieron, 1988, p. 180)

19 Αντιδράσεις του καθηγητή στα πειθαρχικά παραπτώματα των μαθητών Αντίδραση Πειθαρχικά προβλήματα σε σχέση με:Σύνολο Δραστη- ριότητα Καθηγητή Συμμα- θητή Απαλ- λαγμένοι n% Καμιά55720139529,4 Προτροπή12001134,0 Αυστηρό βλέμμα15100165,0 Απλή παρατήρηση4366126720,7 Απειλή με τιμωρία12007195,9 Έκκληση σε τάξη3861105517,0 Επίπληξη60103195,9 Τιμωρία1364113410,5 Εκτός μαθήματος110351,5 Σύνολο195274160323 Pieron & Emonts, 1988, πηγή: Pieron, 1988, p. 180)

20 Γενικές αιτίες έλλειψης πειθαρχίας Οι κοινωνικές ανισότητες. Ο πειθαναγκαστικός χαρακτήρας του σχολείου. Ο αναπαραγωγικός ρόλος του σχολείου. Ο Ιδεολογικός πειθαναγκασμός. Ο αυταρχισμός του εκπαιδευτικού. Ο μη προσανατολισμός του μαθητή στο έργο.

21 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Ο αναπαραγωγικός και αυταρχικός χαρακτήρας του σχολείου Όσο περισσότερο το σχολείο προσπαθεί να πειθαναγκάσει, να χειραγωγήσει, να ελέγξει και να διαμορφώσει τη συμπεριφορά των μαθητών, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα εκδήλωσης πειθαρχικών προβλημάτων.

22 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Όταν τα παιδιά δεν είναι προσανατολισμένα στο έργο. Όταν τα παιδιά παρακολουθούν τον καθηγητή που παρουσιάζει μια άσκηση, έχουν περισσότερες ευκαιρίες να εκδηλώσουν πειθαρχικά προβλήματα. Όταν τα παιδιά περιμένουν να οργανώσει ο καθηγητής το μάθημα (π.χ. να μοιράσει μπάλες), ή περιμένουν τη σειρά τους για να εκτελέσουν μια άσκηση, το πιθανότερο είναι να βαρεθούν και να αρχίσουν τις αταξίες.

23 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Σχεδιασμός, οργάνωση και διαχείριση της τάξης

24 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Ο αριθμός των μαθητών στην τάξη. Το σχολικό πρόγραμμα. Η δομή και η ομοιογένεια της σχολικής ομάδας. Οι διάφοροι καταναγκασμοί.

25 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Η οργάνωση και η λειτουργικότητα του χώρου (αρχιτεκτονική κτιρίου, περίγυρος, διάταξη θρανίων.

26 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Η πειθαρχία σχετίζεται με την εμπειρία και τις πεποιθήσεις των δασκάλων για το παιδί, το μαθησιακό κλίμα της τάξης και τη θέση του παιδιού στην ομάδα

27 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Η πειθαρχία σχετίζεται με τις εσφαλμένες πεποιθήσεις που έχουν αναπτύξει οι μαθητές για τον εαυτό τους. Ο μαθητής που πιστεύει ότι δεν αναγνωρίζεται ως πρόσωπο ή δεν αποσπά την προσοχή του δασκάλου, οδηγείται συχνότερα σε αταξίες.

28 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Η παιδαγωγική σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο δάσκαλο και το μαθητή. Ο μαθητής που δεν μπορεί να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του ελεύθερα δημιουργεί συχνότερα πειθαρχικά προβλήματα.

29 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Όταν ο δάσκαλος κάνει κατάχρηση απειλών, τιμωριών, επιπλήξεων οι μαθητές αντιδρούν άσχημα, αντιστέκονται και αυθαδιάζουν.

30 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα είναι ανεπαρκής σε γνώσεις. δεν εφαρμόζει κατάλληλες μεθόδους διδασκαλίας. διδάσκει μονότονα. δεν κάνει διάλογο με τους μαθητές. δεν προετοιμάζεται καλά για το μάθημα. δείχνει υπερβολική αυστηρότητα. Όταν τα παιδιά πιστεύουν ότι ο δάσκαλός τους...

31 Αιτίες που προκαλούν πειθαρχικά προβλήματα Η δομή και η κατάσταση της οικογένειας πολλές φορές αποτελεί αιτία της συχνότερης εκδήλωσης πειθαρχικών προβλημάτων από τα παιδιά.

32 Είδη πειθαρχίας Εσωτερική πειθαρχία (Επιβάλλεται από εσωτερικούς – υποκειμενικούς- λόγους) Εξωτερική πειθαρχία (Επιβάλλεται από εξωτερικούς –αντικειμενικούς- λόγους)

33 Λόγοι πειθαρχίας στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής

34 Σύγκριση των εσωτερικών λόγων πειθαρχίας στα μαθήματα του σχολικού προγράμματος *

35 Λόγοι φροντίδας για τους άλλους Δηλώνουν σεβασμό στους άλλους και ικανοποίηση με την πρόοδο των συμμαθητών. Τα παιδιά πειθαρχούν, γιατί σέβονται το δικαίωμα των άλλων στη μάθηση και θέλουν να βλέπουν τους συμμαθητές τους να προοδεύουν

36 Πειθαρχώ γιατί: Θέλω οι συμμαθητές μου να καταλαβαίνουν τι κάνουν σωστά και τι λάθος. Είναι σημαντικό για μένα να βελτιώνονται όλοι στην τάξη Προσπαθώ με κάθε τρόπο να βοηθώ τους συμμαθητές μου στο μάθημα. Μου αρέσει να προοδεύει όλη η τάξη Λόγοι φροντίδας για τους άλλους:

37 Εσωτερικοί λόγοι πειθαρχίας Περιλαμβάνουν την ευχαρίστηση και ικανοποίηση ενώ εκτελείται μια δραστηριότητα. Τα παιδιά πειθαρχούν, γιατί ευχαριστιούνται στο μάθημα, μαθαίνουν νέες ασκήσεις κι αυτό τους αρέσει, βρίσκουν το μάθημα συναρπαστικό.

38 Πειθαρχώ γιατί: Θέλω να μάθω νέες ασκήσεις και παιγνίδια. Θέλω να παρακολουθήσω το μάθημα. Για να καταλάβω τι κάνω σωστά και τι λάθος. Είναι σημαντικό για μένα να τα πάω καλά στο μάθημα. Θέλω να βελτιωθώ στις ασκήσεις. Βρίσκω το μάθημα διασκεδαστικό. Ευχαριστιέμαι το μάθημα. Το μάθημα είναι συναρπαστικό. Εσωτερικοί λόγοι πειθαρχίας:

39 Λόγοι υπευθυνότητας Δηλώνουν συνέπεια και υπευθυνότητα ως άτομο. Τα παιδιά πειθαρχούν επειδή θέλουν να είναι συνεπή με τον εαυτό τους και τις αρχές τους.

40 Πειθαρχώ γιατί: Προσπαθώ να είμαι υπεύθυνο άτομο. Νοιώθω ότι είμαι υπεύθυνος/η γι’ αυτά που μαθαίνω. Προσπαθώ να είμαι συνεπής με τον εαυτό μου και τους άλλους. Θέλω να είμαι συνεπής σ’ αυτά που λέω και σ’ αυτά που κάνω. Λόγοι υπευθυνότητας:

41 Λόγοι εσωτερικής πίεσης Εμφανίζονται όταν υπάρχουν εσωτερικές πιέσεις για δράση με σκοπό την αποφυγή αρνητικής αυτοαξιολόγησης και των συνακόλουθων συναισθημάτων, όπως: αμηχανία, ενοχή ή ντροπή. Τα παιδιά πειθαρχούν επειδή θα ντρέπονται και θα αισθάνονται άσχημα με τον εαυτό τους αν δεν το κάνουν.

42 Πειθαρχώ γιατί: Θα νοιώσω άσχημα με τον εαυτό μου αν δεν το κάνω. Ντρέπομαι αν δεν το κάνω. Με ενοχλεί όταν δεν το κάνω. Λόγοι εσωτερικής πίεσης:

43 Εξωτερικοί λόγοι πειθαρχίας Αναφέρονται στη συμπεριφορά που καθορίζεται από εξωτερικές αμοιβές, συμμόρφωση σε κανόνες ή φόβο τιμωρίας. Τα παιδιά πειθαρχούν για να αποφύγουν τις ποινές ή επειδή θα ανταμειφθούν

44 Πειθαρχώ γιατί: Αυτό είμαι υποχρεωμένος να κάνω. Έτσι ο δάσκαλος δεν θα με βάλει τις φωνές. Αυτός είναι ο κανόνας. Οι άλλοι δεν θα νευριάσουν με μένα. Εξωτερικοί λόγοι πειθαρχίας:

45 Κανένας λόγος πειθαρχίας Μια έννοια που αναφέρεται σε συμπεριφορές χωρίς πρόθεση, όπου κυριαρχεί η αίσθηση του ανεξέλεγκτου. Τα παιδιά δεν κατανοούν το λόγο για τον οποίο θα έπρεπε να πειθαρχούν.

46 Πειθαρχώ γιατί: Πραγματικά δεν ξέρω γιατί πειθαρχώ. Δεν βλέπω γιατί θα έπρεπε να πειθαρχώ. Πραγματικά αισθάνομαι ότι χάνω το χρόνο μου πειθαρχώντας στο μάθημα. Κανένας λόγος πειθαρχίας:

47 Η πειθαρχεία είναι απαραίτητη για την ομαλή διεξαγωγή της διδασκαλίας Πως εξασφαλίζεται όμως η πειθαρχία; Τι να κάνω;....

48 Πως εξασφαλίζεται η πειθαρχία; H πειθαρχία δεν είναι απαραίτητη διότι το παιδί είναι από τη φύση του πλάσμα ρεαλιστικό και αν αφεθεί ελεύθερο, μακριά από κάθε υπόδειξη των ενηλίκων, μπορεί να αναπτυχθεί με όση πληρότητα του επιτρέπουν οι φυσικές του ικανότητες… Neil, 1970, p. 22 Γενικές απόψεις….

49 Πως εξασφαλίζεται η πειθαρχία; Δεν υπάρχει παιδεία αν ο εκπαιδευτικός δεν αναλαμβάνει την ευθύνη του να είναι καταπιεστικός. Γενικές απόψεις….

50 Πως εξασφαλίζεται η πειθαρχία; Η νομιμοποίηση του κύρους επιτρέπει να αναπτυχθεί η προσωπική αυτονομία. Αυτή η "αναπόφευκτη τυραννία" είναι που μας απελευθερώνει. Η πρόκληση είναι να φτάσεις στην ελευθερία και όχι να ξεκινήσεις με αυτή. /…/ Είναι δύσκολο ωστόσο να απαιτούμε από τα παιδιά προσπάθεια όταν όλα στον κόσμο των μεγάλων τείνουν προς την κουλτούρα της ευκολίας Γενικές απόψεις….

51 Πως εξασφαλίζεται η πειθαρχία; Στο ιδανικό περιβάλλον μάθησης, όπου οι μαθητές θα αυτοπειθαρχούν, πρέπει να επικρατεί η αίσθηση της ασφάλειας, η ευσυνειδησία και να είναι διάχυτο το ενδιαφέρον (Lavay, French & Henderson, 1997). Γενικές απόψεις….

52 Χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών που πετυχαίνουν να έχουν πειθαρχημένες τάξεις Σταθεροί. Εννοούν αυτό που λένε. Όχι υστερίες και εκφοβισμοί. Σαφείς και δεν επαναλαμβάνουν αυτό που λένε. Ταυτόχρονα θερμοί. Ενδιαφέρονται για τους μαθητές. Πάντοτε απαιτούν να τηρούνται οι κανόνες συμπεριφοράς.

53 Στρατηγικές πρόληψης των πειθαρχικών προβλημάτων Μέτωπο προς τα παιδιά. Πλησίασμα. Εκμάθηση των ονομάτων όλων των παιδιών. Επιλεκτική παράβλεψη.

54 Στρατηγικές πρόληψης των πειθαρχικών προβλημάτων Γενική εποπτεία Πολυπραγμοσύνη Συντονισμός Ενεργοποίηση Οργάνωση ατομικής εργασίας Θετικό μαθησιακό περιβάλλον Αυτοβελτίωση

55 Μέτρα αποθάρρυνσης της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς Ποινές (ηθικές – σωματικές) Απειλή και άρση της ποινής Συναισθηματική αποστέρηση

56 Αντιμετώπιση των πειθαρχικών προβλημάτων Προτροπή Αυστηρό βλέμμα Απλή παρατήρηση Απειλή με τιμωρία Έκκληση σε τάξη Επίπληξη Τιμωρία Αποβολή

57 Ποινές (Αραβανής, 1998) Παρατήρηση. Απειλή. Επίπληξη. Γραπτή τιμωρία. Αποβολή. Υλική. Ηθική. Σωματική.

58 Αμοιβές (Αραβανής, 1998) Επιδοκιμασία. Έπαινος. Χαρακτηρισμός. Βαθμός. Βραβείο. Υλική.

59 Εσωτερικοί λόγοι πειθαρχίας – μοντέλο του Hellison Επίπεδο 0: Ανευθυνότητα Τα παιδιά είναι ανίκανα να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους. Μειώνουν, φοβερίζουν, βρίζουν και χτυπούν άλλα παιδιά.

60 Ανευθυνότητα -Στο σπίτι: Κατηγορούν τα αδέλφια τους για όλα τα προβλήματα. -Στο παιγνίδι: Βρίζουν ή κοροϊδεύουν τα άλλα παιδιά. -Στην τάξη: Μιλάνε και φιλονικούν με άλλα παιδιά την ώρα του μαθήματος. -Στη Φυσική Αγωγή:Σπρώχνουν τους άλλους όταν ο γυμναστής μοιράζει μπάλες

61 Εσωτερικοί λόγοι πειθαρχίας – μοντέλο του Hellison Επίπεδο 1: Αυτοέλεγχος Τα παιδιά εμφανίζουν ένα ελάχιστο επίπεδο ένταξης. Αρχίζουν να υπακούν στο δάσκαλο χωρίς να ενοχλούν τους άλλους. Ωστόσο δεν συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα.

62 Αυτοέλεγχος -Στο σπίτι: Συγκρατιούνται και δεν χτυπούν τα αδέλφια τους ακόμα και όταν νευριάζουν. -Στο παιγνίδι: Στέκονται και βλέπουν τους άλλους να παίζουν. -Στην τάξη: Περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να μιλήσουν. -Στη Φυσική Αγωγή: Ασκούνται αλλά όχι όλη την ώρα.

63 Εσωτερικοί λόγοι πειθαρχίας – μοντέλο του Hellison Επίπεδο 2: Ένταξη - Συμμετοχή Τα παιδιά συμμετέχουν δραστήρια στο μάθημα χωρίς να ενοχλούν τους συμμαθητές τους, δείχνουν ενδιαφέρον και προσπαθούν πολύ.

64 Ένταξη - συμμετοχή -Στο σπίτι: Βοηθούν στο πλύσιμο των πιάτων. -Στο παιγνίδι: Παίζουν με τους άλλους χωρίς να μαλώνουν. -Στην τάξη: Παρακολουθούν το μάθημα και κάνουν εργασίες που τους ζητά ο δάσκαλος. -Στη Φυσική Αγωγή: Προσπαθούν να εκτελέσουν τις νέες ασκήσεις ή τα παιγνίδια χωρίς να διαμαρτύρονται ή να λένε ότι δεν μπορούν.

65 Εσωτερικοί λόγοι πειθαρχίας – μοντέλο του Hellison Επίπεδο 3: Υπευθυνότητα Τα παιδιά ενθαρρύνονται να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους. Σχεδιάζουν ή τροποποιούν από μόνα τους τα παιγνίδια, τις χορευτικές κινήσεις ή τις ασκήσεις.

66 Υπευθυνότητα -Στο σπίτι: Καθαρίζει το δωμάτιό του χωρίς να του το ζητήσουν. -Στο παιγνίδι: Επιστρέφει ένα παιγνίδι χωρίς να του το ζητήσουν. -Στην τάξη: Αναλαμβάνει να κάνει μια μεγάλη εργασία. -Στη Φυσική Αγωγή: Προσπαθεί να βελτιωθεί εκτός σχολικού προγράμματος.

67 Εσωτερικοί λόγοι πειθαρχίας – μοντέλο του Hellison Επίπεδο 4: Φροντίδα για τους άλλους Τα παιδιά βοηθούν και ενθαρρύνουν άλλα παιδιά. Προθυμοποιούνται να συνεργαστούν με παιδιά που δεν είναι δημοφιλή.

68 Φροντίδα για τους άλλους -Στο σπίτι: Βοηθά στη φροντίδα ενός μικρότερου παιδιού. -Στο παιγνίδι: Ενθαρρύνει κάποιον να παίξει μαζί του. -Στην τάξη:Βοηθά τους συμμαθητές του σ’ ένα δύσκολο πρόβλημα. -Στη Φυσική Αγωγή: Συνεργάζεται πρόθυμα με όλα τα παιδιά.