2 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Σχ. Έτος: 2015-2016 Τρίμηνα: A-B-Γ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΕΧΝΗΣ (ΠΔΤ) «Το Ελληνικό Σχολείο και οι Τέχνες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "2 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Σχ. Έτος: 2015-2016 Τρίμηνα: A-B-Γ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΕΧΝΗΣ (ΠΔΤ) «Το Ελληνικό Σχολείο και οι Τέχνες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 2 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Σχ. Έτος: 2015-2016 Τρίμηνα: A-B-Γ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΕΧΝΗΣ (ΠΔΤ) «Το Ελληνικό Σχολείο και οι Τέχνες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΜΟΥΤΟΓΕΩΡΓΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ/ ΠΕ 06-ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

2 ΓΙΩΤΑΑΝΝΑ-ΜΑΡΙΑΒ1 ΓΚΑΝΑΣΔΗΜΗΤΡΙΟΣΒ1 ΔΟΥΓΓΑΡΗΣΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣΒ1 ΘΑΝΑΣΑΕΥΘΥΜΙΑΒ2 ΚΑΠΑΚΟΥΕΥΑΓΓΕΛΙΑΒ3 ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΥΣΟΦΙΑΒ2 ΚΑΤΣΙΜΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΑΒ2 ΚΟΓΙΑΣΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣΒ2 ΚΩΣΤΑΡΕΛΛΟΣΘΕΟΔΩΡΟΣΒ2 ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣΠΑΡΙΣΒ3 ΜΠΑΚΑΛΗΣΜΑΡΙΟΣΒ3 ΜΠΛΕΤΣΑΣΧΡΗΣΤΟΣΒ3 ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑΣΒΑΣΙΛΕΙΟΣΒ3 ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΕΥΑΓΓΕΛΙΑΒ3 ΠΕΤΡΟΥΠΑΣΧΑΛΗΣΒ3 ΤΑΣΙΟΥΛΑΑΦΡΟΔΙΤΗΒ4 ΤΣΑΚΝΗΣ ΒΟΥΚΙΑΣΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣΒ4 ΤΣΙΑΚΜΑΚΗΣΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣΒ4 ΤΣΙΑΜΠΑΛΗΣΒΑΣΙΛΕΙΟΣΒ4 ΑΘΑΝΑΣΙΟΥΧΑΡΙΛΑΟΣΒ1 ΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣΔΗΜΗΤΡΙΟΣΒ1 ΒΟΥΤΣΕΛΑ ΙΩΑΝΝΑ - ΜΑΡΙΑ Β1 ΓΑΛΑΝΗΣΧΡΗΣΤΟΣΒ1 ΓΚΑΝΤΙΑΕΙΡΗΝΗΒ1 ΓΚΟΥΓΚΑΡΑΣΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣΒ1 ΔΗΜΟΥΧΡΗΣΤΟΣΒ1 ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΟΛΓΑ - ΜΑΡΙΑΒ2 ΚΟΥΣΤΕΛΙΟΣΔΗΜΗΤΡΙΟΣΒ2 ΛΑΤΣΑΙΘΕΟΛΟΓΟΣΒ2 ΜΕΣΙΑΚΑΡΗΜΑΡΙΑΒ3 ΠΑΠΑΚΥΡΙΤΣΗΣΟΦΙΑΒ3 ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΥΑΓΓΕΛΙΚΗΒ3 ΣΙΑΣΟΥ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛΙΩΑΝΝΑΒ4 ΣΙΔΕΡΑΜΥΡΤΩΒ4 ΣΚΕΜΠΙΒΙΟΛΑΒ4 ΣΟΥΛΕΪΜΑΝΗΣΙΩΑΝΝΗΣΒ4 ΤΣΙΟΓΚΑΠΑΣΧΑΛΙΝΑΒ4 ΑΝΤΥΡΑΕΛΙΣΑΒΕΤΒ1 ΓΕΩΡΓΟΛΟΠΟΥΛΟΥΕΛΙΣΑΒΕΤΒ1 ΓΙΔΑΡΑΚΟΥΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑΒ1 ΖΑΧΟΥΙΩΑΝΝΑΒ1 ΘΑΝΑΣΑΚΗΣΧΡΗΣΤΟΣΒ2 ΙΑΚΩΒΑΚΗΣΔΗΜΗΤΡΙΟΣΒ2 ΚΑΛΚΑΝΗΑΛΕΞΑΝΔΡΑΒ2 ΛΑΣΔΑΑΝΑΣΤΑΣΙΑΒ2 ΜΑΝΤΑΛΙΑΣΗΛΙΑΣΒ3 ΜΠΙΜΠΙΚΟΣΠΕΤΡΟΣΒ3 ΞΕΠΑΠΑΔΑΚΗΓΕΩΡΓΙΑΒ3 ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥΒΑΣΙΛΕΙΟΣΒ3 ΠΑΠΑΕΥΘΥΜΙΟΥΔΗΜΗΤΡΙΟΣΒ3 ΣΩΤΗΡΙΟΥΜΑΡΙΑΒ4 ΤΣΟΤΣΟΥΛΑΣΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣΒ4 ΧΑΝΤΖΗΝΑΤΑΛΙΑΒ4 ΧΑΤΖΗΣΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣΒ4 ΧΟΝΔΡΟΥΑΝΝΑΒ4 A’ ΤΡΙΜΗΝΟΒ’ ΤΡΙΜΗΝΟΓ’ ΤΡΙΜΗΝΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το θέμα που επιλέξαμε φέτος για τις Βιωματικές Δράσεις της Β’ Γυμνασίου είναι το Σχολείο - κάτι πολύ γνωστό σε όλους μας φυσικά αφού περνάμε αρκετές ώρες της ημέρας σ’ αυτό, παίρνουμε γνώσεις, κάνουμε φίλους και παρέες εδώ, απλά ίσως δεν το είχαμε προσεγγίσει έως τώρα από τη συγκεκριμένη πλευρά με την οποία και θα ασχοληθούμε παρακάτω.........την αποτύπωση του Ελληνικού Σχολείου στις Τέχνες.

4 Α. ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ..... Ι) ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Στην αρχαία Σπάρτη την εκπαίδευση των παιδιών αναλάμβανε το κράτος από τα επτά τους χρόνια. Μέχρι το έβδομο έτος της ηλικίας του το κάθε "υγιές" παιδί άνηκε στην οικογένεια του η οποία είχε την ευθύνη της σωματικής και ψυχικής του διάπλασης. Από το 7ο έτος της ηλικίας τους η πολιτεία αναλάμβανε την ανατροφή των αρρένων. Ζούσαν σε ομάδες και είχαν επικεφαλή τον Παιδονόμο. Βάση της αγωγής ήταν η άσκηση του σώματος και η καλλιέργεια της πολεμικής αρετής. Κατά δεύτερο λόγο διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, αριθμητική, μουσική και χορό. Από 7 έως 11 ετών γυμνάζονταν συνεχώς, περπατούσαν ξυπόλυτοι, κοιμόνταν πάνω σε καλάμια και το φαγητό τους ήταν λιτό. Η εκπαίδευση των κοριτσιών ήταν ανάλογη και γίνονταν σε ιδιαίτερους χώρους. Η αγωγή των θηλέων δεν επέτρεπε να ζούν με μαλθακότητα, έχοντας ως κύριο έργο την τεκνοποία και την ανατροφή παιδιών, τα οποία προέπεμπαν με το παράγγελμα "ή ταν ή επί τας".

5 Στην αρχαία Αθήνα ένα μεγάλο μέρος του αντρικού πληθυσμού γνώριζε γραφή και ανάγνωση, όπως προκύπτει από τις σχετικές αναφορές στα έργα του Αριστοφάνη. Στο τελευταίο τέταρτο του 5ου αιώνα π.X. δεν υπήρχαν αναλφάβητοι στα πρόσωπα των κωμωδιών του. Δεν υπάρχουν αναφορές στην εκπαίδευση των γυναικών, αν και ορισμένες ήταν εγγράμματες. Η εκπαίδευση ήταν ελεύθερη και είχε αφεθεί στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Παρ' όλα αυτά, οι αθηναϊκοί νόμοι καθόριζαν τις ώρες λειτουργίας των ιδιωτικών σχολείων, τον αριθμό και τις ηλικίες των μαθητών και επέβαλλαν κρατικό έλεγχο στους δασκάλους. H στοιχειώδης σχολική εκπαίδευση περιλάμβανε τρεις τομείς διδασκαλίας: τα γράμματα, τη γυμναστική και τη μουσική. Τα παιδιά ξεκινούσαν το σχολείο σε ηλικία 7 ετών. Τα σχολικά χρόνια ήταν συνολικά περίπου δέκα, αλλά, καθώς η διδασκαλία ήταν ιδιωτική, μόνο οι εύποροι είχαν την οικονομική δυνατότητα να συνεχίσουν πέρα από τη βασική εκπαίδευση των τριών ή τεσσάρων ετών. Η πολιτεία βέβαια προνοούσε για τα παιδιά όσων είχαν σκοτωθεί σε πολέμους επιχορηγώντας τις σπουδές τους με κρατικά έξοδα.

6 Οι μαθητές που προέρχονταν από εύπορες οικογένειες συνοδεύονταν στο σχολείο από τον παιδαγωγό, έναν έμπιστο δούλο. Αυτός μετέφερε τις κερωμένες πλάκες, την πένα, τα βιβλία και την κιθάρα ή τον αυλό του μαθητή και συχνά παρέμενε στην αίθουσα διδασκαλίας για όσο διάστημα το παιδί βρισκόταν εκεί. Τέλος, βοηθούσε το μαθητή στη μελέτη του και επίσης του δίδασκε καλούς τρόπους. Τα μαθήματα άρχιζαν νωρίς το πρωί και συνεχίζονταν ως το απόγευμα με μία μικρή διακοπή για φαγητό. Το πρόγραμμα του σχολείου περιελάμβανε ανάγνωση, γραφή, αριθμητική, μουσική, ποιήματα, τραγούδια, χορό και γυμναστική. Έγραφαν πάνω σε ξύλινες πλάκες αλειμμένες με κερί, χρησιμοποιώντας μυτερό εργαλείο. Έγραφαν επίσης και σε παπύρους με μελάνι και για πένα είχαν ένα καλάμι. Όταν μάθαινε ο μαθητής να διαβάζει και να γράφει, αποστήθιζε στίχους από τα Ομηρικά Έπη. Για το μάθημα της αριθμητικής τα παιδιά χρησιμοποιούσαν στην αρχή τα δάκτυλά τους, μετά τον άβακα και αργότερα τον πυθαγόρειο πίνακα.

7 Β) ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο δεν ήταν υποχρεωτική. Σχολεία, δάσκαλοι και βιβλία ήταν συγκεντρωμένα στις πόλεις, όπου και εκεί απευθύνονταν σε μία μικρή μερίδα των ανθρώπων. Τα σχολεία ήταν ιδιωτικά ή εκκλησιαστικά, τα παιδιά πήγαιναν σ' αυτά σε ηλικία 6 έως οκτώ ετών και οι γονείς τους πλήρωναν τα δίδακτρα σε είδος ή χρήματα. Μάλιστα τα υψηλά δίδακτρα της ιδιωτικής διδασκαλίας την έκαναν απρόσιτη για τις περισσότερες οικογένειες των Βυζαντινών. Δύο ήταν οι βαθμίδες εκπαίδευσης του Βυζαντίου : Η προπαιδεία, που αντιστοιχεί στο σημερινό δημοτικό, διαρκούσε 3 ως 4 χρόνια και η εγκύκλιος παιδεία, που αντιστοιχεί στο γυμνάσιο και το λύκειο, διαρκούσε 4 χρόνια και φοιτούσαν μαθητές από τα 12 ή 14 χρόνια τους. Το βασικό(προπαιδεία) είχε 4 τάξεις: Στις δυο πρώτες οι μαθητές μάθαιναν να διαβάζουν, να γράφουν και να λογαριάζουν ενώ στις μεγαλύτερες μάθαιναν ορθογραφία, γραμματική, αριθμητική και ιστορίες από την Αγία Γραφή, τον Όμηρο και τους μύθους του Αισώπου. Στα εκκλησιαστικά σχολεία φοιτούσαν και ορφανά ή μαθητές από άλλες περιοχές δωρεάν.

8 Τα κορίτσια(από τον 11ο αιώνα και έπειτα άρχισαν το σχολείο) και αρκετά αγόρια δεν πήγαιναν στο σχολείο. Έμεναν στο σπίτι, βοηθούσαν στις δουλειές και τα διαπαιδαγωγούσαν οι γονείς και οι παππούδες τους. Όσα αγόρια δεν πήγαιναν στο σχολείο μάθαιναν τέχνες σε ειδικούς τεχνίτες. Τα σχολεία στο Βυζάντιο δεν στεγάζονταν όπως σήμερα σε μεγάλα κτίρια με αυλές και πολλά παράθυρα. Ως αίθουσες διδασκαλίας χρησίμευαν δωμάτια στον περίβολο των εκκλησιών, σε νάρθηκες, όπως επίσης και σε οικήματα κοντά σε μοναστήρια. Στις αίθουσες δεν υπήρχαν θρανία. Υπήρχαν μόνο λίγες ξύλινες ψηλές καρέκλες, τις αναβάθρες, δηλαδή σκαμνάκια. Πολύ συχνές ήταν και οι τιμωρίες, μάλιστα τις περισσότερες φορές έβρισκαν σύμφωνους και τους γονείς που πίστευαν ότι οι σωματικές τιμωρίες ήταν ωφέλιμες για τα παιδιά τους. "Ο μη δαρείς ου παιδεύεται" έλεγαν τότε δηλαδή «Όποιος δε δαρθεί δε μαθαίνει γράμματα».

9 ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 από τους Τούρκους δε σήμανε μόνο το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αλλά και τον περιορισμό, αν όχι την εξάλειψη, κάθε αξιόλογης πνευματικής δραστηριότητας στον κατακτημένο ελληνικό χώρο. Ο αναπόφευκτος μαρασμός στην εκπαίδευση χρειάστηκε υπεράνθρωπες προσπάθειες για την αντιμετώπισή του. Ελάχιστα σχολεία υπολειτουργούσαν σε ελληνικές περιοχές στα τέλη του 16ου αιώνα. Το 17ο αιώνα η Κωνσταντινούπολη, το εθνικό, θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του ελληνισμού, άρχισε να παρουσιάζει κάποια εξέλιξη στον τομέα της εκπαίδευσης, όπως αποδεικνύεται από την αρτιότερη οργάνωση και τη διεύρυνση του αντικειμένου διδασκαλίας της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Η αναβάθμιση της Σχολής σε πανεπιστημιακό επίπεδο και η συμπλήρωση των θεολογικών μαθημάτων με τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, της φυσικής, των μαθηματικών και της φιλοσοφίας έδωσε τη δυνατότητα σε αρκετούς νέους όχι μόνο να μορφωθούν οι ίδιοι, αλλά και σταδιακά να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις τους στους στερημένους Έλληνες. Με αργά αλλά σταθερά βήματα αρχίζει η ίδρυση σχολείων με την επίβλεψη, τη συνεισφορά και την οικονομική ενίσχυση της Εκκλησίας, των αποδήμων Ελλήνων και των κοινοτήτων. Τα σχολεία της πρώτης βαθμίδας,τα "κοινά", δίδασκαν στα παιδιά ανάγνωση, γραφή και αριθμητική. Τα βιβλία που χρησιμοποιούσαν ήταν το Ψαλτήρι, η Οκτώηχος και ο Απόστολος μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα, οπότε κυκλοφόρησαν τα πρώτα Αλφαβητάρια.

10 Εκτός από την Κωνσταντινούπολη, όπου λειτούργησαν επίσης η Ελληνική Ιατρική Ακαδημία, η Πατριαρχική Μουσική Σχολή, η Εμπορική Σχολή της Χάλκης και η Θεολογική Σχολή, αρκετά εκπαιδευτήρια ιδρύθηκαν μέχρι το 19ο αιώνα σε διάφορες περιοχές της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. Τότε η ανοδική πορεία της ελληνικής εκπαίδευσης έφθασε στο αποκορύφωμά της, με το φαινόμενο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Τα Μαθηματικά και η Ηλιοκεντρική θεωρία, βασικά συστατικά του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, έφεραν τους προοδευτικούς λογίους, αντιμέτωπους με το συντηρητικό κατεστημένο της εποχής και τη Μεγάλη Εκκλησία. Θύματα οι περισσότεροι της ιδεολογικής σύγκρουσης που ξέσπασε μεταξύ του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της Εκκλησιαστικής Συντήρησης, θέτουν με τον αγώνα τους τις βάσεις για την εισαγωγή της σύγχρονης επιστήμης στον ελληνικό χώρο και προετοιμάζουν τις συνειδήσεις των Ελλήνων για τη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση και τη δημιουργία του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους. Στη συλλογική προσπάθεια για την αφύπνιση του Γένους έδωσαν το "παρών" όχι μόνον κληρικοί και σπουδασμένοι δάσκαλοι αλλά και πολλοί Έλληνες που εργαζόταν στον ευρωπαϊκό χώρο και είχαν αποκτήσει ευρύτερη μόρφωση, εμπλουτισμένη με τα σύγχρονα επιτεύγματα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η ιδεολογική και γλωσσική διαμάχη ανάμεσα στους αρχαϊστές, τους καθαρολόγους και στους υποστηριχτές της απλής γλώσσας του λαού οδήγησε σε συγκρούσεις και αντιθέσεις μεγάλο αριθμό οπαδών αυτών των ομάδων. Παράλληλα όμως παρουσιάστηκε έντονη συγγραφική και εκδοτική δραστηριότητα, γεγονός που συντέλεσε ουσιαστικά στη διάδοση και την αναβάθμιση της προσπάθειας για την πνευματική και εθνική αναγέννηση του Ελληνισμού.

11 Γ) ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ Η Εκπαίδευση την Περίοδο Καποδίστρια (1828-1831) Στοχεύοντας στην πνευματική αναγέννηση του απελευθερωμένου ελληνικού κράτους ο πρώτος κυβερνήτης του κατέβαλλε προσπάθειες για την εξασφάλιση αρχικά της στοιχειώδους εκπαίδευσης. Το 1829 ιδρύει το Ορφανοτροφείο της Αίγινας για τα ορφανά του πολέμου, όπου λειτουργούσαν εκτός από τα αλληλοδιδακτικά σχολεία (σχολεία στα οποία οι μαθητές των ανώτερων τάξεων δίδασκαν τα παιδιά που φοιτούσαν στις κατώτερες ) τρεις κλάσεις ελληνικών μαθημάτων και πολλά «χειροτεχνεία», πρακτικά εργαστήρια διαφόρων τεχνών για όσους μαθητές δεν είχαν ικανότητες προόδου στα μαθήματα. Η στοιχειώδης εκπαίδευση ήταν υποχρεωτική. Στο Ορφανοτροφείο εντάχθηκε και το Πρότυπο σχολείο, όπου εκπαιδεύονταν δάσκαλοι για τα αλληλοδιδακτικά. Επιπλέον ιδρύθηκε το Κεντρικό σχολείο «δια τους έχοντας έφεσιν να αναδεχθώσιν το διδασκαλικόν επάγγελμα» και για όσους νέους θα ήθελαν να ακολουθήσουν ανώτερες σπουδές. Σχολεία λειτούργησαν και στη Σύρο, στο Ναύπλιο, την Αθήνα και την Ύδρα. Επίσης λειτούργησε το Κεντρικό Πολεμικό Σχολείο Ναυπλίου, η Εκκλησιαστική Σχολή του Πόρου, η Αγροτική Σχολή της Τίρυνθας και η Εμπορική Σχολή Σύρου. Ο Καποδίστριας σε συνεργασία με την Επιτροπή για θέματα παιδείας φρόντισαν κατά το δυνατόν για τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό των σχολών και την έκδοση διαταγμάτων για τη σωστή οργάνωση και λειτουργία τους.

12

13 Η Εκπαίδευση την Περίοδο Όθωνα (1833-1863) Πολλοί χαρακτηρίζουν το εκπαιδευτικό σύστημα που εισήχθηκε στην Ελλάδα κατά την περίοδο της Αντιβασιλείας ως μίμηση του αντίστοιχου συστήματος που λειτουργούσε εκείνη την εποχή στη Γερμανία. Γι αυτό το λόγο οι δυσκολίες προσαρμογής του στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος ήταν αναμενόμενες. Πρώτη βαθμίδα εκπαίδευσης ήταν το Επτατάξιο Δημοτικό ή του λαού σχολείο. Ακολουθούσε το Τριτάξιο Ελληνικό σχολείο, στο οποίο μπορούσαν να εισαχθούν με εξετάσεις ακόμα και παιδιά που είχαν ολοκληρώσει τη φοίτησή τους μέχρι την τέταρτη τάξη του Δημοτικού. Κατόπιν οι απόφοιτοι του Ελληνικού είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν το Τετρατάξιο Γυμνάσιο και τέλος το Πανεπιστήμιο, που λειτούργησε για πρώτη φορά το 1838, με τη φιλοσοφική, τη θεολογική, τη νομική και την ιατρική σχολή. Βέβαια εκτός από την κρατική πρωτοβουλία, ουσιαστικά συνέβαλαν στη μόρφωση των ελληνοπαίδων οι κοινότητες, πολλοί ιδιώτες και ΄Έλληνες των παροικιών, με την ηθική, υλική και οικονομική ενίσχυσή τους. Η αντιβασιλεία διατήρησε ορισμένες από τις τομές που έγιναν στον τομέα αυτό από τον Καποδίστρια και έτσι έχουμε την επαναλειτουργία των αλληλοδιδακτικών σχολείων, διορισμό νέων δασκάλων, αναδιοργάνωση του Ορφανοτροφείου και της Βιβλιοθήκης στην Αίγινα.

14

15 Η Εκπαίδευση την περίοδο 1911-1945 Πολεμικές περιπέτειες και πολιτικές κρίσεις ταλανίζουν την Ελλάδα από το 1912 έως το 1922. Το 1914 ξεσπά ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος. Με το τέλος του πολέμου η Ελλάδα ήταν στο πλευρό των νικητών. Ακολουθεί η μικρασιατική εκστρατεία η οποία διαρκεί μέχρι το 1922 και λήγει με την ήττα της Ελλάδας. Ύστερα η περίοδος του μεσοπολέμου (1922-1940). Για την ελληνική παιδεία η περίοδος αυτή αποτέλεσε το πρώτο κύμα εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων του 20ου αιώνα. Δημιουργούνται οι κατάλληλες προϋποθέσεις για τη συγκρότηση του Πανεπιστημίου. Με τα νομοσχέδια του 1913 η δημοτική εκπαίδευση γίνεται εξάχρονη και υποχρεωτική και οδηγεί στο αστικό σχολείο ή στο εξατάξιο γυμνάσιο. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1929 ακολούθησε την ελληνική οικονομική αναδιοργάνωση με καπιταλιστικά πρότυπα, φανερώνοντας τις αδυναμίες της. Το αστικό ορθολογικό πνεύμα επέτρεψε στους απόφοιτους του δημοτικού την είσοδο χωρίς εξετάσεις στις επαγγελματικές σχολές, ενώ με εξετάσεις την εισαγωγή στο Γυμνάσιο.

16 Δ) ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ Η μεταπολεμική μεταρρύθμιση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος του 1957, δεν ήταν επιτυχής αφού διατήρησε τις συντηρητικές δομές, διογκώνοντας τα προβλήματα. Το 1964 η κεντρώα πολιτική της εποχής κατάφερε να εκσυγχρονίσει την αστικοφιλελεύθερη παιδεία με την ελληνική οικονομία, με βάση την ισότητα. Εισήγαγε τη δημοτική γλώσσα, το εννιάχρονο σχολείο, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και τη δωρεάν παιδεία, ενώ παράλληλα οδήγησε στη θέσπιση του ακαδημαϊκού απολυτηρίου. Μεταπολιτευτικά, η ευρωπαϊκή ενοποίηση, η παγκοσμιοποίηση, η κοινωνία της πληροφορίας και ο διεθνής οικονομικός ανταγωνισμός καθόρισαν την πορεία της ελληνικής παιδείας από την ισότητα στην αποδοτικότητα. Οι εξετάσεις για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια ουσιαστικά ξεκινάνε την περίοδο 1962-1965, όπου τις διοργανώνουν τα ίδια τα πανεπιστήμια. Την περίοδο 1978-1979 εφαρμόζεται το σύστημα εισόδου στα ΑΕΙ και ΚΑΤΕΕ μέσω εξετάσεων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και τα μαθήματα στις δύο τελευταίες τάξεις χωρίζονται σε κορμού και επιλογής. Το 1983 καταργούνται οι εξετάσεις στη Β΄ Λυκείου και καθιερώνεται το σύστημα των δεσμών. Μικρές αλλαγές για την συνέχεια, μέχρι την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση το 1999, με το Ενιαίο Λύκειο και τις Πανελλήνιες Εξετάσεις σε όλα τα μαθήματα στη Β΄ και στη Γ΄ Λυκείου, αλλαγή που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις στους μαθητές.

17 Ακολούθησε μικρή βελτίωση του εξεταστικού συστήματος και κατάργηση των εξετάσεων στη Β΄ Λυκείου(2004).Τα μαθήματα που εξετάζονται πανελλαδικά γίνονται 6 ή 7 και δίνεται βαθμός πρόσβασης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, απαξιώνοντας ουσιαστικά το βαθμό του απολυτηρίου. Ακολουθούν αλλαγές μόνο στο όνομα (Γενικό Λύκειο) σε όλα τα σχολεία της χώρας. Το 2003 συντ ά σσεται για την υποχρεωτικ ή Εκπα ί δευση απ ό το Παιδαγωγικ ό Ινστιτο ύ το το Διαθεματικ ό Ενια ί ο Πλα ί σιο Προγραμμ ά των Σπουδ ώ ν (ΔΕΠΠΣ) και τα Αναλυτικ ά Προγρ ά μματα Σπουδ ώ ν (ΑΠΣ) των επιμ έ ρους γνωστικ ώ ν αντικειμ έ νων. Με β ά ση αυτ ά προκηρ ύ σσονται (στο πλα ί σιο του Γ΄ ΚΠΣ) και συγγρ ά φονται ν έ α βιβλ ί α (βιβλ ί ο μαθητ ή, τετρ ά δια εργασι ώ ν, βιβλ ί ο εκπαιδευτικο ύ ) για το Νηπιαγωγε ί ο, το Δημοτικ ό και το Γυμν ά σιο καθ ώ ς και το απαρα ί τητο συνοδευτικ ό υλικ ό 205, τα οπο ί α και διανεμ ή θηκαν στα σχολε ί α απ ό το σχολικ ό έ τος 2006 μ έ χρι και το 2009. Το 2009 στο πλα ί σιο του Εθνικο ύ Διαλ ό γου για την παιδε ί α το Συμβο ύ λιο Πρωτοβ ά θμιας και Δευτεροβ ά θμιας Εκπα ί δευσης κατ έ θεσε συγκεκριμ έ νες προτ ά σεις βελτ ί ωσης των ποιοτικ ώ ν χαρακτηριστικ ώ ν της εκπα ί δευσης τις οπο ί ες και παρ έ δωσε στην Υπουργ ό Παιδε ί ας. Το 2014 τα εξεταζόμενα μαθήματα στο Λύκειο μειώθηκαν περαιτέρω σε τέσσερα και τα επιστημονικά πεδία σε τρία με δυνατότητα συνδυασμού και πέμπτου μαθήματος για σχολές και άλλου πεδίου. Σ ή μερα, το ν έ ο σχολε ί ο που προϋποθ έ τει, μεταξ ύ ά λλων, ουσιαστικ έ ς αλλαγ έ ς στην Πρωτοβ ά θμια και Δευτεροβ ά θμια Εκπα ί δευση αποτελε ί στόχο της ηγεσ ί ας του Υπουργε ί ου Παιδε ί ας.

18 Μετά την ολοκλήρωση του Α’ μέρους, συμπληρώσαμε το ερωτηματολόγιο που αφορούσε συνέντευξη με κάποιο συγγενή ή γνωστό μας ενήλικα, κατά προτίμηση μεγάλης ηλικίας σχετικά με την εποχή που πήγαινε ο ίδιος στο σχολείο. Έτσι μπορέσαμε να συγκρίνουμε σε πραγματικό χρόνο τις εμπειρίες των μεγαλυτέρων μας (παππούδες, γιαγιάδες, γονείς, θείοι-ες, γείτονες) με τις δικές μας και να κατανοήσουμε τις αλλαγές που έγιναν στην εκπαίδευση τις δεκαετίες που πέρασαν στη χώρα μας.

19 ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ - ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Πόσα χρόνια διαρκούσε η υποχρεωτική εκπαίδευση στην εποχή σας; Υπήρχαν παιδιά που δεν πήγαιναν σχολείο και γιατί; Υπήρχαν πολλά σχολεία στο χωριό ή στην πόλη όπου ζούσατε; Πόσα παιδιά είχε το κάθε τμήμα; Τα σχολεία ήταν μεικτά όπως τώρα; Υπήρχαν περισσότερα αγόρια ή κορίτσια στο σχολείο; Αν όχι, γιατί; Τι διαφορές υπήρχαν στις κτιριακές εγκαταστάσεις σε σχέση με σήμερα; Είχατε τετράδια, βιβλία και ό,τι άλλο χρειαζόσασταν; Πόσες ώρες μάθημα κάνατε και ποια ήταν τα μαθήματα που είχατε στο πρόγραμμα; Υπήρχαν μαθήματα από τα σημερινά που δε διδασκόσασταν καθόλου; Βρίσκετε διαφορές ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς τότε και τώρα; Ποιες τιμωρίες χρησιμοποιούσαν οι εκπαιδευτικοί της εποχής σας, για να συνετίζουν τους αδιάβαστους ή άτακτους μαθητές; Τι ρούχα φορούσατε; Τότε και τώρα, ο τρόπος εκμάθησης και διδασκαλίας είναι ο ίδιος; Υπήρχε σχολικός εκφοβισμός και τότε; Αν ναι, ποιες μορφές του; Πώς περνούσατε στα διαλείμματα; Τι τρώγατε; Υπήρχε κυλικείο; Πώς περνούσατε τον ελεύθερο χρόνο σας; ΑΛΛΑ ΣΧΟΛΙΑ:............................................................................................................

20 Β. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ Το σχολείο έχει αποτυπωθεί από την αρχαιότητα έως σήμερα σε όλες τις μορφές της τέχνης, αποτελώντας έτσι και πηγή πληροφοριών για τη σχολική ζωή. Ι) ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

21

22

23 ΙΙ) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Η φωτογραφία, μια πιο σύγχρονη και πιο προσιτή μορφή τέχνης μας δίνει πολλές λεπτομέρειες μέσα απ’ την εικόνα για τη σχολική ζωή: Δεκαετίες 1940 - 1950

24 Δεκαετία 1960

25 Δεκαετία 1970 Δεκαετία 1980

26 Σύγχρονη εποχή

27

28 ΙΙΙ) ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ Λογοτεχνικά έργα και ποιήματα με αναφορές στο σχολείο: Αστραδενή - Ευγενία Φακίνου Σε ένα γυμνάσιο θηλέων - Κατίνα Παπά Όταν ήμουν δάσκαλος - Ιωάννης Κονδυλάκης Ε.Π. – Ζώρζ Σαρρή Αναφορά στο Γκρέκο - Ν. Καζαντζάκης Το σοφό παιδί - Χρήστος Χωμενίδης Η Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα - ’Αλκη Ζέη Τα 14 παιδιά - Νικηφ. Βρεττάκος …καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς - Χρ. Μίσσιος Ο κοψοπόδαρος - Αντ. Τραυλαντώνης Μοσχοσάπουνο και σοκολάτα - Αργ.Χιόνης Η κυρία Ντορεμί - Λιλίκα Νάκου Γ’ Χριστιανικόν Παρθεναγωγείον - Ελ.Αλεξίου Στο γυμνάσιο - Βούλα Μάστορη Το μεγάλο παιδί - Κ. Παρορίτης Η νοσταλγός - Αλέξ.Παπαδιαμάντης Η πρώτη μέρα - Νάνος Βαλαωρίτης Το σχολειό - Κ.Παλαμάς Για μια καινούρια ζωή - Λιλίκα Νάκου Σχολικές γιορτές - Κώστας Λογαράς Μια χαραμάδα φως - Κίρα Σίνου Πρώτη μέρα στο σχολειό - Τέλλος Άγρας

29 IV) ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ Το σχολείο έχει επίσης τραγουδηθεί σε όλες τις εποχές. Tα πιο γνωστά τραγούδια που οι περισσότεροι ίσως έχουμε τουλάχιστον ακούσει είναι τα παρακάτω: 1. Τα μαθητικά τα χρόνια (Άννα Βίσση)Τα μαθητικά τα χρόνια (Άννα Βίσση) 2. Όταν πηγαίναμε μαζί σχολείο (Olympians)Όταν πηγαίναμε μαζί σχολείο (Olympians 3. Ο πιο καλός ο μαθητής (Γιώργος Ζαμπέτας)Ο πιο καλός ο μαθητής (Γιώργος Ζαμπέτας) 4. Τριτοδεσμίτισα (Φοίβος Δεληβοριάς)Τριτοδεσμίτισα (Φοίβος Δεληβοριάς) 5. The Wall (Pink Floyd)The Wall (Pink Floyd) 1. Τα μαθητικά τα χρόνια (Άννα Βίσση)Τα μαθητικά τα χρόνια (Άννα Βίσση) 2. Όταν πηγαίναμε μαζί σχολείο (Olympians)Όταν πηγαίναμε μαζί σχολείο (Olympians 3. Ο πιο καλός ο μαθητής (Γιώργος Ζαμπέτας)Ο πιο καλός ο μαθητής (Γιώργος Ζαμπέτας) 4. Τριτοδεσμίτισα (Φοίβος Δεληβοριάς)Τριτοδεσμίτισα (Φοίβος Δεληβοριάς) 5. The Wall (Pink Floyd)The Wall (Pink Floyd)

30 V) ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Πολλές ταινίες έχουν γυριστεί σχετικά με το σχολείο και τη μαθητική ζωή. Μερικές απ’ τις πιο γνωστές είναι οι παρακάτω: Το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο (1959) Νόμος 4000 (1962) Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά (1969) Στον δάσκαλό μας … με αγάπη (1969) Ο δασκαλάκος ήταν λεβεντιά (1970) Μάθε παιδί μου γράμματα (1981) Δάσκαλε τι δίδασκες; (1983) Παλικάρι στα θρανία (1987) Ο Ψύλλος (1990) Τα δελφινάκια του Αμβρακικού (1993) Τέλος εποχής (1994) Το καναρινί ποδήλατο (1999) Το φως που σβήνει (2000) Δύσκολοι αποχαιρετισμοί: ο μπαμπάς μου (2002) Μην περνάς ανάβει κόκκινο (2003) Στάση Ζωής (2007)

31 Παρακολουθήσαμε στην τάξη αποσπάσματα και ολόκληρες ανά ομάδες στο σπίτι τις ταινίες Ο ΨΥΛΛΟΣ και το ΤΟ ΚΑΝΑΡΙΝΙ ΠΟΔΗΛΑΤΟ. Διαπιστώσαμε τις διαφορές στη ζωή των μαθητών και στις συνθήκες εκπαίδευσης στο σχολείο σε δυο διαφορετικές περιόδους στην Ελλάδα.Ο ΨΥΛΛΟΣΤΟ ΚΑΝΑΡΙΝΙ ΠΟΔΗΛΑΤΟ Στη συνέχεια συμπληρώσαμε το δεύτερο ερωτηματολόγιο σχετικά με τα συναισθήματά μας και γενικότερα τις εντυπώσεις μας από τις δυο ταινίες.

32 ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ – ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 1.Να αποδώσετε με λίγα λόγια την υπόθεση της ιστορίας που παρακολουθήσατε. ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ 2.Να καταγράψετε τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας κατά την παρακολούθηση της ταινίας. ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ 3.Ποιό πιστεύετε ότι είναι το κεντρικό νόημα –μήνυμα της ιστορίας που παρακολουθήσατε; ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________

33 Η Τέχνη στο Σχολείο μας

34 ΤΕΛΟΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ