Αλληλεπιδράσεις μικροβίων και ξενιστή Μπάκα Σταυρούλα Αν. Καθηγήτρια.

Παρουσίαση με θέμα: "Αλληλεπιδράσεις μικροβίων και ξενιστή Μπάκα Σταυρούλα Αν. Καθηγήτρια."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αλληλεπιδράσεις μικροβίων και ξενιστή Μπάκα Σταυρούλα Αν. Καθηγήτρια

2 Φυσιολογική χλωρίδα (ΦΧ) Τα μικρόβια που αποικίζουν τον ανθρώπινο σώμα στη γέννα και λίγο μετά και παραμένουν για όλη τη ζωή. Η ΦΧ εντοπίζεται σε διάφορα σημεία του σώματος. Υπάρχουν περιοχές του σώματος όπως ο εγκέφαλος, το κυκλοφοριακό σύστημα, οι μύες, οι πνεύμονες κ.α. οι οποίες έχουν σχεδιαστεί να παραμείνουν ελεύθερες μικροβίων.

3 Φυσιολογική χλωρίδα (ΦΧ) Το έμβρυο στη μήτρα είναι ελεύθερο μικροβίων. Στη γέννα το νεογνό έρχεται σε επαφή με τ η ΦΧ του κόλπο υ της μητέρας → οι γαλακτοβάκιλλοι αποτελούν τον επικρατέστερο μικροοργανισμό της εντερικής χλωρίδας των νεογνών. Στη συνέχεια, με την αναπνοή και την σίτιση, περισσότερα μικρόβια εισέρχονται στο σώμα των νεογνών (π.χ. E.coli και άλλα μικρόβια θα αποικίσουν το έντερο για όλ η τη ζωή). Το σώμα μας περιέχει περίπου 1 x 10 13 κύτταρα ενώ τα μικροβιακά κύτταρα που φιλοξενούμε είναι 10 φορές περισσότερα (10 14 ). Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται η ΦΧ αλλά και η παροδική μικροβιακή χλωρίδα - μικρόβια που εμφανίζονται για λίγες μέρες, εβδομάδες ή και μήνες και μετά εξαφανίζονται.

4 Αριθμός βακτηρίων που αποικίζουν τα διάφορα σημεία του σώματος. Οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν των αριθμό μικροοργανισμών ανά γραμμάριο ομογενοποιημένου ιστού ή υγρού, ή ανά τετραγωνικό εκατοστό δέρματος.

5 Φυσιολογική χλωρίδα (ΦΧ) Γενικά, οι μικροοργανισμοί δεν αποικίζουν ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα αλλά εντοπίζονται μόνο σε κάποιες περιοχές: –δέρμα –μάτια (επιπεφυκότας) –ανώτερο αναπνευστικό (ρινοφάρυγγας) –στοματική κοιλότητα –γαστρεντερικό σύστημα –ουρογεννητικό σύστημα

6 Κλινικές εκδηλώσεις που προκαλούνται από τα μικρόβια της ΦΧ

7 Παράγοντες που επηρεάζουν τη ΦΧ Υπάρχουν διαφορές στη ΦΧ από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ανάμεσα στους παράγοντες που επηρεάζουν τη ΦΧ αναφέρονται: ηλικία διατροφικές συνήθειες συνθήκες διαβίωσης προσωπική υγιεινή επάγγελμα υγεία νοσηλεία κλίμα γεωγραφική θέση άλλες συνήθειες

8 Σχέση ΦΧ-ξενιστή Μετά την εγκατάσταση και την ανάπτυξη της ΦΧ ο οργανισμός-ξενιστής προστατεύεται από την υπερβολική ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται μικροβιακός ανταγωνισμός. Ο προστατευτικός ρόλος της ΦΧ οφείλεται σε κατανάλωση των θρεπτικών υποστρωμάτων, παραγωγή τοξικών ουσιών για άλλα μικρόβια, αλλαγή του pH και της συγκέντρωσης του Ο 2. Όταν η ισορροπία μεταξύ ΦΧ και παθογόνων διακόπτεται, το αποτέλεσμα θα είναι μια λοίμωξη. Για παράδειγμα, η ΦΧ του κόλπου διατηρεί ένα pH γύρω στο 4 και έτσι παθογόνα όπως είναι τα είδη Candida, που χρειάζονται υψηλότερο pH, δεν μπορούν να αναπτυχθούν. Άλλο παράδειγμα μικροβιακού ανταγωνισμού είναι η παρουσία της Escherichia coli στη εντερική χλωρίδα, η οποία παράγει και αυτή βακτηριοκίνες – πρωτεΐνες που αναστέλλουν την ανάπτυξη άλλων βακτηρίων όπως τα πολύ παθογόνα Salmonella και Shigella.

9 Σχέση ΦΧ-ξενιστή - συμβίωση ή συσσιτισμός (commensalism): ο ένας ωφελείται και ο άλλος δεν επηρεάζεται → για τα περισσότερα μικρόβια της ΦΧ - αμοιβαία (mutualism): ωφέλιμο και για τους δύο → E. coli από την εντερική χλωρίδα συνθέτει βιταμίνη Κ και μερικές από τις βιταμίνες Β οι οποίες απορροφούνται στη γενική κυκλοφορία και μεταφέρονται στα διάφορα κύτταρα. Σαν αντάλλαγμα, το έντερο διαθέτει τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για την επιβίωση αυτών των βακτηρίων - παρασιτισμός (parasitism): ωφελείται μόνο ο ένας εις βάρος του άλλου → τα περισσότερα μικρόβια που προκαλούν νόσο. Η σχέση μεταξύ ΦΧ και ξενιστή μπορεί εύκολα να αλλάξει. Η E. coli είναι αβλαβή μόνο όσο παραμένει στο έντερο. Σε άλλα σημεία του σώματος όπως ουροδόχος κύστη, πνεύμονες, τραύματα μπορεί να μετατραπεί σε παθογόνο και να προκαλέσει λοιμώξεις του ουροποιητικού, αναπνευστικού και αποστήματα → η E. coli ονομάζεται δυνητικά παθογόνο.

10 Δέρμα Στον ενήλικα το δέρμα καλύπτει μια επιφάνεια 2 τ.μ. Η ΦΧ εξαρτάται από την ανατομική θέση. Σε κάθε cm 2 του δέρματος ανευρίσκονται περίπου 3 εκατομμύρια μικροοργανισμοί. Πιο συχνά συναντάμε τα είδη Corynebacterium και Staphylococcus epidermidis.

11 Δέρμα Το ακέραιο δέρμα είναι πρακτικά αδιαπέραστο για τα μικρόβια. Προετοιμασία του δέρματος για μια επέμβαση αφήνει μέχρι και 20 % της ΦΧ. Η εφαρμογή ισχυρών αποσμητικών και σαπουνιών θα μεταβάλλουν το pH του δέρματος από όξινο σε αλκαλικό, διαταράσσοντας την ισορροπία της ΦΧ με επακόλουθο πιθανή εισβολή παθογόνων.

12 Μάτι Υπό φυσιολογικές συνθήκες ο επιπεφυκότας αποικίζεται από βακτήρια που δεν προκαλούν νόσο. Αν και αναφέρεται ότι υπάρχει ΦΧ, μελέτες υποστηρίζουν ότι στο περίπου 70 % των περιπτώσεων οι καλλιέργειες οι οποίες έχουν ληφθεί από υγιή άτομα είναι αρνητικές, δηλαδή δεν υπάρχει καμία ανάπτυξη μικροβίων. Η ΦΧ του επιπεφυκότα είναι παρόμοια με αυτή του ανώτερου αναπνευστικού και του δέρματος σε πολύ μικρές ποσότητες:

13 Ανώτερο αναπνευστικό Με την αναπνοή πολλά είδη μικροβίων εισπνέονται και φτάνουν στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα. Το ανώτερο αναπνευστικό είναι συχνά ο τόπος αποικισμού πολλών παθογόνων όπως Neisseria meningitidis, C. diphtheriae, Bordetella pertussis κ.α. Η μύτη αποικίζεται πολλές φορές από το Gram θετικό βακτηρίδιο Staphylococcus aureus, κυρίως στα νοσοκομεία όπου αποτελεί σημαντική αιτία επιμόλυνσης των τραυμάτων και συστηματικών λοιμώξεων, με ιδιαίτερη προσοχή στο S. aureus ανθεκτικό στην μεθυκιλλίνη (MRSA - Methicillin Resistant Staphylococcus aureus). Συνήθως αποικίζει την ρινική κοιλότητα του προσωπικού των νοσοκομείων και έτσι μεταφέρεται από ασθενή σε ασθενή.

14 Στοματική κοιλότητα Υπάρχει μια σαφή διαφορά ανάμεσα στη βακτηριακή χλωρίδα μιας υγιής στοματικής κοιλότητας και τη χλωρίδα που ανιχνεύεται σε ένα στόμα με διάφορες λοιμώξεις. Η σίελος περιέχει λυσοζύμη, ουσία με αντιβακτηριδιακές ιδιότητες. Όπως πάντα, η μακρόχρονη θεραπεία με αντιβιοτικά “per os” καταστρέφει τη ΦΧ και θέτει τους ασθενείς σε κίνδυνο για ευκαιριακές λοιμώξεις (όπως π.χ. Candida albicans).

15 Τερηδόνα,ουλίτιδα,περιοδοντίτιδα Η πιο συχνή επίδραση της ΦΧ πάνω στο ανθρώπινο σώμα είναι η τερηδόνα. Η τερηδόνα, η ουλίτιδα καθώς και η περιοδοντίτιδα αποτελούν παραδείγματα λοιμώξεων που προκαλούνται από μέλη της ΦΧ. Βακτήρια που συνδέονται με τερηδόνα, όπως Streptococcus mutans, Lactobacillus spp, Bifidobacterium spp, Atopobium spp, δεν εντοπίστηκαν στα άτομα με υγιή δόντια.

16 Οδοντική πλάκα Η ουλίτιδα έχει συσχετιστεί με την συσσώρευση οδοντικής πλάκας στην περιοχή. Η οδοντική πλάκα αποτελείται στο 60-70% του όγκου της από βακτηριακά κύτταρα (συχνά απομονώνονται Streptococcus sanguis, Streptococcus mutans και είδη Actinomyces. Χρησιμοποιώντας μοριακές τεχνικές έχουν ανιχνευθεί περίπου 500 είδη μικροοργανισμών στην οδοντική πλάκα. Streptococcus mutansActinomyces israelii

17 Οδοντική πλάκα (ηλεκτρονικό μικροσκόπιο) Είναι ορατά διαφορετικά είδη μικροβίων. Δημιουργία βιομεμβράνης

18 Στομάχι Από τον οισοφάγο η μικροβιακή χλωρίδα φτάνει μέχρι το στομάχι μαζί με μικροοργανισμούς από την τροφή και τα ποτά. Ωστόσο, τα περισσότερα καταστρέφονται αμέσως από το όξινο pH (1,8 έως 2,5). Η συγκέντρωση των μικροοργανισμών στο στομάχι είναι περίπου 10³ CFU/ml και αποτελείται από: –Helicobacter pylori –Streptococcus –Staphylococcus –Lactobacillus –μύκητες –Peptostreptococcus –Fusobacterium –Bacteroides

19 Δεν είναι γνωστός ο ακριβής μηχανισμός πρόκλησης του έλκους από το H. pylori. Φαίνεται ότι το μικρόβιο προκαλεί μια ανοσιακή απάντηση στο ξενιστή η οποία καταλήγει σε μια φλεγμονώδη αντίδραση και σε συνέχεια έλκος. Ωστόσο, λιγότερο από το 20% των ατόμων με H. pylori θα εμφανίσουν έλκος. Επίσης, δεν είναι γνωστός ο τρόπος δημιουργίας του καρκίνου του στομάχου από το H. pylori. Ο H. plyori δημιουργεί το δικό του (λιγότερο όξινο) μικροπεριβάλλον εισερχόμενος στο βλεννογόνο του στομάχου όπου και μπορεί να αποφεύγει το όξινο pH που θα μπορούσε να το σκοτώσει. Επίσης, το H. pylori παράγει ένα ένζυμο, την ουρεάση, η οποία μετατρέπει την ουρία σε αμμωνία και διοξείδιο του άνθρακα → ↑ pH

20 Λεπτό έντερο Σε σύγκριση με το στομάχι, το λεπτό έντερο αποτελεί έναν πιο φιλόξενο περιβάλλον. Ωστόσο, στο λεπτό έντερο τα μικρόβια έχουν να αντιμετωπίσουν μια άλλη πρόκληση — υψηλή ταχύτητα των ρευμάτων. Έτσι είναι πολύ δύσκολο να αποικιστεί το λεπτό έντερο καθώς τα μικρόβια παρασύρονται εύκολα από το ρεύμα των τροφών. Σαν αποτέλεσμα, η συγκέντρωση των βακτηρίων στο λεπτό έντερο είναι χαμηλή και κυμαίνεται γύρω στο 10 6 βακτήρια/ml.

21 Παχύ έντερο Στο παχύ έντερο η ταχύτητα μειώνεται σημαντικά. Όταν στο λεπτό έντερο η τροφή χρειάζεται περίπου 3-5 h για να το διασχίσει, στο παχύ έντερο χρειάζεται 24-48 h. Αυτός ο αργός ρυθμός δίνει την ευκαιρία στα μικρόβια να αναπτυχθούν με έντονους ρυθμούς και να φτάσουν σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις (10 12 -10 13 βακτήρια/ml). Τα βακτήρια αποτελούν το 35-50% του περιεχόμενου του παχέως εντέρου και σε έναν ενήλικα ζυγίζουν περίπου 1 κιλό. Στο παχύ έντερο τα βακτήρια συμμετέχουν στον τελικό στάδιο της πέψης με την διάσπαση των πολυσακχαριτών σε πιο απλές μορφές, αντίδραση η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί από ανθρώπινα ένζυμα.

22 Αν και η E. coli είναι το μικρόβιο που έχει μελετηθεί καλύτερα από όλα και τώρα ξέρουμε την εντόπιση και την αλληλουχία των 4.288 γονιδίων στο χρωμόσωμα, ακόμα δεν γνωρίζουμε πλήρως τις σχέσεις της με τον ξενιστή-άνθρωπο. Η E. coli παράγει βιταμίνη K η οποία είναι απαραίτητη στον μηχανισμό της πήξης.

23 Clostridium difficile - Gram χρώση Η ανάπτυξη του C. difficile στο έντερο ελέγχεται από τα άλλα μέλη της ΦΧ. Η χορήγηση αντιβιοτικών (για διάφορες λοιμώξεις) προκαλούν διαταραχές της ΦΧ με αποτέλεσμα ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα λόγω υπερανάπτυξης του C. difficile.

24 Ουροποιητικό σύστημα Φυσιολογικά, με εξαίρεση το αρχικό τμήμα της ουρήθρας, το ουροποιητικό σύστημα είναι στείρο μικροβίων. Οι λοιμώξεις ουροποιητικού είναι κατά κανόνα ανιούσες. Αμυντικοί μηχανισμοί έναντι της λοίμωξης: - ούρα (όξινο pH) - κόλπος (Φ.Χ. και ειδικά αντισώματα) - ουρήθρα - ουροδόχος κύστη

25 Χλωρίδα του κόλπου Οι γαλακτοβάκιλλοι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της ΦΧ του κόλπου και είναι υπεύθυνοι σε μεγάλο βαθμό για το όξινο pH με τη παραγωγή οξέων (κυρίως γαλακτικό οξύ) και H 2 O 2 (υπεροξείδιο του υδρογόνου) Φυσιολογικά, στον κόλπο οι γαλακτοβάκιλλοι ανευρίσκονται σε μια συγκέντρωση περίπου 10 6 ή και > βακτήρια/ml κολπικού υγρού, ενώ τα παθογόνα βακτήρια είναι 10 3 ή και < βακτήρια/ml κολπικού υγρού. Η παραμονή αυτής της αναλογίας (≥1000:1) είναι πολύ σημαντική καθώς οποιαδήποτε αλλαγή θα επιφέρει αλλαγή της χλωρίδας και πιθανόν νόσο.

26

27 Ωφέλιμες συνέπειες της ΦΧ Η σημασία της ΦΧ μελετήθηκε καλύτερα συγκρίνοντας τα "germ-free" (χωρίς μικρόβια) πειραματόζωα με τα κανονικά. 1. Σύνθεση και έκκριση βιταμινών (K και B 12 ) 2. Πρόληψη αποικισμού από παθογόνα Τα germ-free πειραματόζωα χρειάζονται μόνο 10 Salmonella βακτήρια για να προκληθεί μια λοίμωξη, ενώ τα κανονικά 10 6. 3. Ανταγωνισμός με άλλα μικρόβια: παραγωγή ουσιών που αναστέλλουν ή σκοτώνουν παθογόνα μικρόβια μη-μέλη της ΦΧ 4. Ανάπτυξη συγκεκριμένων ιστών: πλάκες Peyer στον εντερικό λυμφατικό σύστημα 5. Πρόκληση παραγωγής αντισωμάτων: η ΦΧ συμπεριφέρεται σαν αντιγόνα που προκαλούν ανοσιακή απάντηση με παραγωγή αντισωμάτων για την πρόληψη εισβολής κάποιων παθογόνων ή/και λοιμώξεων.

28 Επιβλαβείς συνέπειες της ΦΧ 1. Βακτηριακή συνέργεια: μεταξύ μέλους της ΦΧ και δυνητικού παθογόνου (βοήθεια για ανάπτυξη και επιβίωση). 2. Ανταγωνισμός για θρεπτικά συστατικά: τα μικρόβια στο γαστρεντερικό σωλήνα χρησιμοποιούν κάποια από τα θρεπτικά συστατικά πριν να προλάβουμε να τα απορροφήσουμε εμείς. 3. Πρόκληση χαμηλού βαθμού τοξιναιμίας: μικρές ποσότητες τοξινών (π.χ. ενδοτοξίνη) ανευρίσκονται στην κυκλοφορία. 4. Μέλη της ΦΧ είναι δυνητικά παθογόνα: υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να προκαλέσουν λοίμωξη: Neisseria meningitidis, S. pneumoniae, H. influenzae και S. aureus από τη ΦΧ του ανώτερου αναπνευστικού και E. coli, Salmonella ή Clostridium από το γαστρεντερικό.

29 ΕΥΚΑΙΡΙΑΚΩΣ ΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ  υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να γίνουν επιβλαβείς  E. coli: από μικρόβιο με συμβιωτικές σχέσεις αμοιβαίας ωφέλειας όσο εντοπίζεται στο παχύ έντερο → λοιμώξεις του ουροποιητικού και του αναπνευστικού συστήματος, μηνιγγίτιδα, αποστήματα  Pneumocystis jiroveci (πρώην P. carinii) : πνευμονία σε ασθενείς με AIDS  Neisseria meningitidis (αποικίζει το αναπνευστικό σύστημα): μηνιγγίτιδα  Streptococcus pneumoniae (αποικίζει το ρινοφάρυγγα) → πνευμονία

30 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ  Robert Koch (Γερμανός ιατρός): σημαντικό ρόλο στην αιτιολογική συσχέτιση μικροοργανισμών με συγκεκριμένες λοιμώξεις (π.χ. το 1877: άνθρακα = Βacillus anthracis)  Η έρευνά του αποτελεί τη βάση για τη μελέτη της αιτιολογίας οποιασδήποτε λοίμωξης.

31 ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΣΤΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ KOCH 1.Ορισμένα μικρόβια έχουν εξαιρετικά πολύπλοκες διατροφικές απαιτήσεις για την καλλιέργειά τους σε τεχνητά θρεπτικά υλικά και δεν έχει επιτευχθεί η καλλιέργειά τους: π.χ. Treponema pallidum (σύφιλη), Mycobacterium leprae (λέπρα). 2.Ο ασθενής εμφανίζει συγκεκριμένα κλινικά σημεία και συμπτώματα που χαρακτηρίζουν μόνο μια συγκεκριμένη λοίμωξη: π.χ. διφθερίτιδα και τέτανο. 3.Λοιμώξεις που εκδηλώνονται με ίδια κλινικά συμπτώματα και μπορεί να οφείλονται σε διαφορετικούς μικροοργανισμούς. 4.Μικροοργανισμοί που προκαλούν περισσότερες από μία λοιμώξεις: –M. tuberculosis: πνεύμονες, δέρμα, οστά, εσωτερικά όργανα. –S. pyogenes: φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, οστρακιά, ερυσίπελας (δέρμα), οστεομυελίτιδα 5.Μικροοργανισμοί που προκαλούν νόσο μόνο στον άνθρωπο: ο ιός της ανοσοανεπάρκειας του ανθρώπου (HIV) που προκαλεί AIDS

32 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 1. με βάση τον τρόπο εξέλιξης σε πληθυσμό ξενιστών: –μεταδοτική: ανεμευλογιά, ιλαρά, έρπης, φυματίωση –μη μεταδοτική: τέτανος, λοίμωξη από ευκαιριακά παθογόνα 2. συχνότητα εμφάνισης μιας λοίμωξης: α. σποραδική: τυφοειδής πυρετός β. ενδημική (υπάρχει συνεχώς σε ένα πληθυσμό): κοινό κρυολόγημα γ. επιδημική (ίδια λοίμωξη σε πολλά άτομα σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και σε σχετικά μικρή χρονική περίοδο): γρίπη δ. πανδημική = μια επιδημική λοίμωξη που μεταδίδεται σε διεθνές επίπεδο: γρίπη 3. διάρκεια: - οξεία: εκδηλώνεται γρήγορα και διαρκεί για μικρό χρονικό διάστημα: π.χ. γρίπη - χρόνια: εξελίσσεται αργά και διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα: π.χ. φυματίωση, ηπατίτιδα Β - υποξεία: χαρακτηριστικά μεταξύ οξείας και χρόνιας λοίμωξης: π.χ. υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα - λανθάνουσα: ο αιτιολογικός παράγοντας παραμένει ανενεργός για ένα χρονικό διάστημα και κάποια στιγμή ενεργοποιείται και προκαλεί νόσο: π.χ. έρπης ζωστήρας

33 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 4. έκταση της προσβολής του οργανισμού – ξενιστή: α/ εντοπισμένη: σε μικρή περιοχή: π.χ. απόστημα, δοθιήνας β/ συστηματική (γενικευμένη): εξαπλώνεται σε όλο τον οργανισμό: ιλαρά γ/ εστιακή: διασπείρεται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος: π.χ. στα δόντια, αμυγδαλές, παραρρίνιοι κόλποι δ/ υποκλινική (ασυμπτωματική): δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα: ηπατίτιδα Α 5. κατάσταση των αμυντικών μηχανισμών του ξενιστή : - πρωτοπαθής (πρωτογενής): οξεία λοίμωξη που προκαλεί την αρχική νόσο - δευτεροπαθής (δευτερογενής): προκαλείται από ένα ευκαιριακό παθογόνο μετά την εξασθένιση των αμυντικών μηχανισμών του ξενιστή από την πρωτογενή λοίμωξη: π.χ. πνευμονία από Pneumocystis jiroveci ως συνέπεια του AIDS ή πνευμονοκοκκική πνευμονία μετά από γρίπη

34 ΛΟΙΜΩΞΗ: ΑΛΛΗΛΟΥΧΙΑ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ 1.πηγή («δεξαμενή») παθογόνων μικροοργανισμών 2.μετάδοση σε ευαίσθητο οργανισμό – ξενιστή 3.εισβολή και πολλαπλασιασμό στον ξενιστή 4.παθογόνος δράση (το μικρόβιο προκαλεί βλάβες)

35 ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 1.φύλο 2.γενετικό υπόστρωμα 3.κλίμα 4.ανεπαρκής σίτιση 5.κόπωση 6.ηλικία 7.περιβάλλον 8.τρόπος ζωής 9.επάγγελμα 10.υποκείμενες νόσοι 11.χημειοθεραπεία

36 ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ (ΣΤΑΔΙΑ) 1.επώαση  μετάδοση 2.πρόδρομα συμπτώματα  μετάδοση 3.λοίμωξη  μετάδοση 4.ύφεση 5.ανάρρωση

37 ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ (ΠΗΓΕΣ) ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 1. Άνθρωπος:με κλινικά συμπτώματα φορείς (χωρίς εμφανή σημεία λοίμωξης) 2. Ζώα: ζωονόσοι (λοιμώξεις των ζώων που μπορούν να μεταδοθούν στον άνθρωπο) - άμεση επαφή με τα μολυσμένα ζώα - άμεση επαφή με περιττώματα και ούρα ζώων και πουλιών - μολυσμένα τρόφιμα και νερό - αερογενώς από μολυσμένα δέρματα, φτερά ή γούνες - κατανάλωση μολυσμένων ζωικών προϊόντων - έντομα – φορείς (μεταδίδουν παθογόνους μικροοργανισμούς) 3. Περιβάλλον: - έδαφος: π.χ. μύκητες, Clostridium tetani - νερό: Vibrio cholerae, Salmonella typhi

38 ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 1. εξ επαφής: - άμεση επαφή: άγγιγμα, φιλί, σεξουαλική επαφή - έμμεση επαφή: θερμόμετρα, σύριγγες, χαρτομάντιλα, πετσέτες, σεντόνια, ποτήρια, παιχνίδια, χρήματα, κ.ά. - σταγονίδια 2. τροφιμογενής, υδατογενής, αερογενής (+ αίμα, βιολογικά υγρά του σώματος, ενδοφλέβια διαλύματα και φάρμακα) 3. μέσω φορέων: π.χ. αρθρόποδα - μηχανική μετάδοση: μύγες - βιολογική μετάδοση: το αρθρόποδο δαγκώνει ένα μολυσμένο άνθρωπο ή ζώο → οι παθογόνοι μικροοργανισμοί αναπαράγονται στο σώμα του αρθρόποδου → μεταφορά με δήγμα σε άλλο ξενιστή

39 ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ = λοιμώξεις που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της παραμονής στο νοσοκομείο  CDC: 5 – 15% των νοσηλευόμενων ασθενών  ΗΠΑ: 2 εκατ. άτομα/χρόνο, 20.000 καταλήγουν εξαιτίας τους, 8η σε συχνότητα αιτία θανάτου  είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης των: - μικροοργανισμών που αποικίζουν το νοσοκομείο - εξασθενημένων αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού – ξενιστή - της αλυσίδας μετάδοσης των παθογόνων μικροοργανισμών στο νοσοκομείο από επαφή με ιατρονοσηλευτικό προσωπικό ή άλλοι ασθενείς μέσω αντικειμένων Τα νοσοκομειακά στελέχη δεν αποτελούν πρόβλημα για ένα υγιή άτομο!

40

41