ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΙΣ (Δασοκομία πόλεων) (Urban forestry)

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΙΣ (Δασοκομία πόλεων) (Urban forestry)"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΙΣ (Δασοκομία πόλεων) (Urban forestry)

2 Δασοκομία πόλεων –αντικείμενο της είναι: Η έρευνα των οικολογικών συνθηκών που επικρατούν σε μια πόλη σε σχέση με την ευδοκίμηση των δασικών ειδών δένδρων Η έρευνα της ικανότητας προσαρμογής των διαφόρων δασοπονικών ειδών στις ιδιαίτερες οικολογικές συνθήκες μιας πόλης Ο βαθμός εκπλήρωσης των σκοπών για τους οποίους έχουν χρησιμοποιηθεί Οι διάφοροι μέθοδοι φύτευσης χειρισμού και διαχείρισης των δένδρων μιας πόλης με σκοπό τη βελτίωση των οικολογικών συνθηκών και την ανύψωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της

3 Οικολογικές ιδιαιτερότητες μιας πόλης : Μορφολογία εδάφους Στράγγιση εδάφους Έδαφος πιο συμπαγές και συμπιεσμένο Αύξηση επιφανειών με αντανάκλαση ηλιακής ακτινοβολίας Μεταβολή κλίματος Μεταβολές που επηρεάζουν την ανάπτυξη των δένδρων της πόλης Κλιματικοί παράγοντες Εδαφικοί παράγοντες Σύνθεση και κίνηση αέρα Περιορισμός του χώρου των δένδρων Ανθρώπινη επίδραση

4 Κλιματικοί παράγοντες Φυσικά αίτια που προκαλούν τη δημιουργία ιδιαίτερου κλίματος στην πόλη: 1.Η μειωμένη εξάτμιση, που οφείλεται στην γρήγορη απορροή των νερών της βροχής και στην πτώση της στάθμης των υπόγειων νερών που εμφανίζεται πολύ συχνά στις πόλεις. 2.Η μεγαλύτερη θερμοαγωγιμότητα και θερμοχωρητικότητα των πιο συνηθισμένων οικοδομικών υλικών σε σύγκριση με το έδαφος στη φυσική του κατάσταση. 3.Η μεταβολή της κίνησης του αέρα πάνω από ένα ανάγλυφο που έχει μεταβληθεί με την οικοδομική δραστηριότητα και την χρονικά κατά την διάρκεια της ημέρας εναλλασσόμενη κατακόρυφη κίνηση του αέρα. 4.Η εισροή τεχνητής ενέργειας (θέρμανση κτιρίων, κίνηση οχημάτων κλπ.). 5.Η μεγαλύτερη αναλογία ξένων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα των πόλεων σε σύγκριση με την ύπαιθρο, τα οποία μαζί με την ακτινοβολία μεγάλου μήκους δεν παίζουν μόνο ρόλο για την υγεία των κατοίκων αλλά επιδρούν και στους κλιματικούς παράγοντες.

5 Μέσος συντελεστής απορροής για μερικές χαρακτηριστικές πυκνότητες δόμησης Πυκνότητα δόμησηςΣυντελεστής απορροής Πολύ πυκνή Κλειστή Ανοικτή Μονοκατοικίες με κήπους Αθλητικές εγκαταστάσεις Πάρκα-κήποι 0,7-0,9 0,5-0,7 0,3-0,5 0,2-0,3 0,1-0,2 0,0-0,1

6 Θερμοαγωγιμότητα και θερμοχωρητικότητα διαφόρων υλικών Φυσικές ιδιότητες ΤσιμέντοΑμμώδες έδαφος Χουμώδες έδαφος Θερμοαγωγιμότητα (Cal Xcm -1 Xsec - 1 x 0 c -1 ) Θερμοχωρητικότητα (Cal Xcm -3 x 0 c -1 0,011 0,5 0,002 0,4 0,001 0,1

7 Σχετική υγρασία αέρα Διακρίνονται οι παρακάτω 3 τάξεις μικροκλιμάτων: 1.Περιοχές με εκτεταμένες ελεύθερες επιφάνειες εξάτμισης και διαπνοής όπως μεγάλα πάρκα, πλατείς δρόμοι με δενδροστοιχίες και εκείνες που γειτονεύουν με ποτάμια ή λίμνες. 2.Φαρδείς δρόμους δίχως δένδρα, πλατείες και χώρους παρκαρίσματος. 3.Δρόμους, μικρές πλατείες και αυλές που περιβάλλονται από λιγότερο η περισσότερο υψηλά κτίρια. «Θερμικό κλίμα » 15-20 τ.μ πράσινο/κάτοικο

8 Βροχοπτώσεις μέσα στην πόλη Συγκριτικός πίνακας μέσων βροχοπτώσεων σε πόλεις και την περιβάλλουσα υπαίθρια χώρα: ΠόληΠερίοδοςΠεριοχή πόλης ΎπαιθροςΔιαφορά Κολωνία Βουδαπέστη Μόσχα Σικάγο St.Louis 1912-1931 1911-1914 1901-1910 1920-1924 1920-1929 732 mm 653 mm 668 mm 827 mm 962 mm 580 mm 586 mm 572 mm 787 mm 947 mm + 152 mm + 67 mm + 97 mm + 40 mm + 15 mm

9 Ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα Περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε σκόνη : Αριθμός σωματιδίων ανά cm 3 αέρα Κατακρήμνιση στερεών σωματιδίων (kg/ha) έτος Θάλασσα, υψηλά όρη 0,2 Πεδινές περιοχές 10 Προάστια (αστικά) 10-50 Εσωτερικό πόλεων 50-100 Βιομηχανική πόλη 100 0,4 4 4-8 8-10 28

10 Συγκέντρωση ρύπων σε μια καθαρή και μια ρυπασμένη ατμόσφαιρα Είδος ρύπουΚαθαρή ατμόσφαιρα Ρυπαρή ατμόσφαιρα Συντελεσ τής Τεμάχια σκόνης Διοξείδιο του θείου Διοξείδιο του άνθρακα Μονοξείδιο του άνθρακα Νιτρώδη αέρια Υδατάνθρακες 0,01-0,02 mg/m 3 0,001-0,01 p.p.m 310-330 p.p.m Κάτω από 1 p.p.m 0,001-0,01 p.p.m Κάτω από 1 p.p.m 0,07-0,7 mg/m 3 0,02-2. p.p.m 350-700 p.p.m 5-200 p.p.m 0,01-0,1 p.p.m 1-20 p.p.m 10-15 20-200 1-2 5-200 10 2-20

11 so 2, Οζον, ζιζανιοκτόνα SΟ 2 Φράξος, τρέμουσα λεύκη, σημύδα, φτελιά ( ευπαθή ) άρκευθος, σφενδάμια, ερυθρελάτη, πλατάνια ( ανθεκτικά ) Οζον Φράξος, δρύς, πλατάνια, τουλιπόδενδρο ( ευπαθή ) Καρυδιά,κρανιά,ελάτη,σφενδάμνια, ερυθρελάτη ( σχετικά ανθεκτικά )

12 Κίνηση του αέρα μέσα στην πόλη Ανοδικό ρεύμα Διάταξη κεντρικών δρόμων ( ακτινωτή ) Ύψος κτιρίων πυκνότητα δόμησης, διάταξη-πλάτος δρόμων, ύψος κτιρίων, κατανομή πράσινων χώρων « Φαινόμενο τούννελ»

13 Έδαφος Αλλοίωση φυσικών ιδιοτήτων εδάφους PH αλκαλικό (μη ικανοποιητική ανάπτυξη μυκορριζιακής χλωρίδας ) ( ελάττωση του Ph με θειούχα ή όξινα λιπάσματα )

14 Φυσικές ιδιότητες εδάφους Πορώδες Υδατοχωρητικότητα Υδατοπερατότητα Αεροχωρητικότητα Αεροδιαπερατότητα « αύξηση του CO 2 μείωση του O 2 »

15 Ρύπανση του εδάφους Πετρέλαιο Βενζίνη Λάδια Βιομηχανικά-φυσικά αέρια Αλάτι Φυτοκτόνες ουσίες (ζιζανιοκτόνα)

16 Φωτορύπανση « Φωτοκλίμα » Είδη ευαίσθητα στη φωτορύπανση: Σφένδαμος -Acer ginnata Σημύδα- Betula alba, Betula papyrifera Πλατάνι Φτελιά Κρανιά-Cornus florida

17 Ανθρώπινες επιδράσεις Κάλυψη και μπάζωμα του εδάφους στην περιοχή των ριζών Εκσκαφές στην περιοχή των ριζών Βλάβες στον κορμό ( ευαίσθητο το κάμβιο, προσβολή από μύκητες )

18 Αυξητικός χώρος τοίχοι,θεμέλια κτιρίων δίκτυα τηλεφώνου,ηλεκτρισμού εναέρια σύρματα αγωγοί νερού αποχετευτικά φρεάτια σήματα κυκλοφορίας διαφημιστικές ταμπέλες « κατάλληλη εκλογή του είδους, κλαδεύσεις »

19 Επιδράσεις των δένδρων και γενικά του αστικού πρασίνου στην πόλη Οι ευεργετικές επιδράσεις των δένδρων στην πόλη ταξινομούνται στις παρακάτω κατηγορίες: Βελτίωση του κλίματος Πολεοδομικές χρήσεις Αρχιτεκτονική χρήση Αισθητικοί σκοποί (χρήσεις)

20 Βελτίωση του κλίματος Ηλιακή ακτινοβολία Θερμοκρασία αέρα Κίνηση αέρα Υγρασία αέρα Κλιματικές συνθήκες άνετες ή ευχάριστες ( ηλικία, φύλο, ατομικότητα, κλιματικές συνθήκες που έχουμε συνηθίσει να ζούμε ) Εσωτερικός χώρος ( ρύθμιση της θερμοκρασίας, υγρασίας, κίνησης του αέρα ) Εξωτερικός χώρος ( αστικό πράσινο )

21 Ρύθμιση θερμοκρασίας Ηλίαση –υποθερμία Αποβολή θερμότητας ( ακτινοβολία, μεταγωγή, ψύξη με εξάτμιση- εφίδρωση ) Δένδρα, θάμνοι, γρασίδι – βελτιώνουν τη θερμοκρασία του αέρα στο αστικό περιβάλλον Αποτελεσματικότητα ( πυκνότητα φυλλώματος, μορφή φύλλων, σύστημα διακλάδωσης ) ( φυλλοβόλα ) Δένδρα ( φυσικές συσκευές κλιματισμού, διαπνοή 400 lt νερού ) Νανκίν Κίνας ( μείωση θερμοκρασίας 1,8-3 0 C )

22 Αντιανεμική προστασία και κίνηση του αέρα Δυο τύποι κίνησης ανέμου Η κατά παράλληλα στρώματα ροή Στροβιλώδης ροή –(τυχαία διάταξη) εκτροπή (2-5 ύψη δένδρων στην προσήνεμη πλευρά, 30-40 ύψη στην υπήνεμη πλευρά ) κωνοφόρα (χειμώνα ) ( εξοικονόμηση ενέργειας 23% ) Αντιανεμική προστασία στους αυτοκινητόδρομους Επίδραση δένδρων και πράσινων χώρων στην ανανέωση του αέρα μιας πόλης

23 Κατακρημνίσματα και υγρασία Κωνοφόρα ( 60% του νερού των βροχών στην επιφάνεια του εδάφους ) Πλατύφυλλα ( 80 % ) Η διακράτηση νερού εξαρτάται από : φύλλα, χνούδι, φλοιός, τρόπος διακλάδωσης

24 Μηχανικές χρήσεις Χαρακτηριστικά των φυτών που βοηθούν στη λύση προβλημάτων περιβαλλοντικής μηχανικής: ( Robinette 1972 ) 1.Σαρκώδη φύλλα για τη μείωση θορύβων 2.Κλαδιά που κινούνται και δονούνται για την απορρόφηση και παρεμπόδιση των θορύβων 3.Χνούδι στα φύλλα για τη σύλληψη και διακράτηση μεριδίων σκόνης 4.Στόματα στα φύλλα για την ανταλλαγή αερίων 5.Άνθη και φυλλώματα τα οποία αναδίδουν ευχάριστο άρωμα για το σκέπασμα δυσάρεστων οσμών 6.Φύλλα και κλαδιά για την επιβράδυνση του ανέμου 7.Φύλλα και κλαδιά για την επιβράδυνση της βροχόπτωσης 8.Εκτεταμένες ρίζες για τη συγκράτηση του εδάφους εναντίον της διάβρωσης 9.Πυκνό φύλλωμα για τη διακράτηση του φωτός 10.Ελαφρό φύλλωμα για το φιλτράρισμα του φωτός 11.Αγκαθωτά κλαδιά για την παρεμπόδιση της κίνησης ανθρώπων και ζώων

25 Έλεγχος διάβρωσης και προστασία λεκανών απορροής Τύποι διάβρωσης : (διάβρωση από την κίνηση του νερού, αιολική διάβρωση ) Επιφανειακή Αυλακοειδής Χαραδρωτική Γεωλισθήσεις

26 Μέτρα βελτίωσης της υδρολογίας αστικών περιοχών Διατήρηση στη φυσική τους κατάσταση πράσινων ζωνών κατά μήκος ποταμών, λιμνών, χώρων πρασίνου Χαλάρωση συμπαγών στρωμάτων εδάφους με σκοπό τη βελτίωση της προσρόφησης και διήθησης του νερού Φύτευση δένδρων και θάμνων Χρήση προστατευτικών μέσων όπως βαθμίδες, φύτευση σε ισοϋψείς λωρίδες,χαλάρωση του εδάφους με σκάλισμα, χωμάτινα αυλάκια σε αυλές και κήπους Κατασκευή αποστραγγιστικού συστήματος για την αποχέτευση του νερού που κυλάει από τις στέγες Χρήση ταρατσών για τη μείωση της απορροής και το δρόσισμα των κτιρίων Πρόσκαιρη αναμόχλευση περιοχών που προορίζονται για κατασκευές

27 Διαχείριση αστικών υδρολυμάτων Πρωτογενής χειρισμός Δευτερογενής χειρισμός ( Βιολογικός χειρισμός, 58% νιτρικά, 30% φωσφορικά ) Τριτογενής χειρισμός ( κόστος 30 $ / 1000 γαλόνια ) « εναπόθεση υδρολυμάτων στο έδαφος » Βιομηχανικά απόβλητα,( απομάκρυνση τοξικών ενώσεων ) Βιοσύστημα «έδαφος-βλάστηση » ζωντανό φίλτρο

28 Η χρήση της αρχής του ζωντανού φίλτρου είναι εφαρμόσιμη κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις : 1.Το έδαφος πρέπει να έχει μια ικανότητα υδατοδιαπερατότητας και διηθητικότητας στις επιθυμητές ποσότητες. Η διαπερατότητα του εδάφους πρέπει να είναι αρκετά υψηλή για να επιτρέπει την αποστράγγιση των υδρολυμάτων και να διατηρεί της αεροβικές συνθήκες. Τα δασικά εδάφη είναι επιθυμητά διότι συνήθως είναι πολύ πορώδη και έχουν υψηλό βαθμό διαπερατότητας και διηθητικότητας και παραμένουν έτσι ακόμα και κατά τη χειμερινή περίοδο 2.Το έδαφος πρέπει να έχει ικανοποιητική χημική προσροφητική ικανότητα, ικανότητα υδατοσυγκράτησης και αρκετά μεγάλο βάθος μέχρι την στάθμη των υπογείων υδάτων για να διακρατεί διαλυτά θρεπτικά στοιχεία για τη διατροφή των φυτών και μικροοργανισμών αποτρέποντας συγχρόνως τη ρύπανση του υπόγειου νερού 3. Το έδαφος πρέπει να έχει ήπιο ανάγλυφο και καλή φυσική εδαφοκάλυψη με συσσωρευμένη οργανική ύλη η οποία εμποδίζει τη γρήγορη επιφανειακή απορροή ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες 4.Πρέπει να υπάρχει ένα υπόγειο υδροφόρο στρώμα με αρκετά χαμηλή στάθμη υπόγειων υδάτων. (116 Ha /1000m 3 απόβλητα )

29 Mείωση θορύβων Θόρυβος ισχυρός ή ανεπιθύμητος ήχος– αθέατη ρύπανση Συχνότητα 20-20.000 C.P.S, ένταση ( 0-120 dB ) Η διάδοση του ήχου στο ύπαιθρο εξαρτάται: 1.Τη φύση της ηχητικής πηγής (δηλ. τη συχνότητα, σύνθεση, θέση κ.λπ..). 2.Τη φύση του αναγλύφου και της βλάστησης από όπου περνάει ο ήχος. 3.Την κατάσταση της ατμόσφαιρας (π.χ. ταχύτητα και κατεύθυνση ανέμου, συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας). Μείωση θορύβων ( κανονική-υπερβατική )

30 Επίπεδα ήχου σε dB (Herrington, 1973) Πηγή Όριο βλάβης Απογείωση αεριωθουμένου (70 μ. απόσταση ) Μεγάλα φορτηγά, θορυβώδεις μοτοσικλέτες, αεροσυμπιεστής (17 μ. απόσταση ) Κατοικήσιμος χώρος Κατοικήσιμος χώρος τη νύχτα Ελαφρός ψίθυρος Όριο ακοής dB 130 120 80 50 40 30 0

31 Μείωση ήχου Θερμοκρασία Άνεμος ( 25-30 dB ) Απορρόφηση Αντανάκλαση Εκτροπή Διάσπαση Κάλυψη Χρήση φυτών ( Δάσος 7dB στα 30μ. )

32 Μερικές υποδείξεις για την μείωση του θορύβου σε αγροτικές περιοχές 1.Μείωση θορύβων από αυτοκίνητα που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα η από φορτηγά σε αγροτικές περιοχές επιτυγχάνεται καλύτερα με λωρίδες δένδρων και θάμνων πλάτους 20-30 μ. 2.Για την μείωση των θορύβων από οχήματα που κινούνται με μέτρια ταχύτητα σε αστικές περιοχές πρέπει να χρησιμοποιηθούν ζώνες δένδρων και θάμνων πλάτους 6-16 μ. 3.Για ένα άριστο αποτέλεσμα, δένδρα και θάμνοι πρέπει να φυτεύονται όσο γίνεται πιο κοντά προς την πηγή των θορύβων και όχι προς την προστατευόμενη περιοχή 4.Όπου είναι δυνατό χρησιμοποιούμε τις πιο υψηλές ποικιλίες δένδρων οι οποίες έχουν πυκνό φύλλωμα και σχετικά ομοιόμορφη κατακόρυφη κατανομή του φυλλώματος ( ή χρησιμοποιούμε συνδυασμούς δένδρων η θάμνων)

33 5.Δένδρα και θάμνοι πρέπει να φυτεύονται σε κατά το πρακτικά δυνατό στενούς συνδέσμους για να δημιουργείται ένα συνεχές πυκνό φράγμα 6.Αειθαλή (κωνοφόρα) η φυλλοβόλα είδη τα οποία διατηρούν το φύλλωμα τους πρέπει να χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις που απαιτείται μείωση θορύβων όλο το χρόνο 7. Οι λωρίδες πρέπει να έχουν ένα μήκος τουλάχιστον δυο φορές την απόσταση από την πλησιέστερη πηγή θορύβου μέχρι τον δέκτη και όταν χρησιμοποιούμε αντιηχητική ζώνη παράλληλα προς ένα δρόμο θα πρέπει να εκτείνονται σε ίσες αποστάσεις κατά μήκος του δρόμου της προστατευόμενης περιοχής

34 Κανόνες για τη μείωση θορύβων σε αυτοκινητοδρόμους 1.Για την μείωση θορύβων τα πρανή πρέπει να είναι τόσο ψηλά ώστε να κρύβουν την θέα της κυκλοφορίας.Σειρές από δένδρα πρέπει να φυτευτούν στα πρανή και πέρα από αυτά για τη μείωση των θορύβων. Προτιμώνται αείφυλλα είδη. 2.Η μείωση των θορύβων από κυκλοφορία στα προάστια μπορεί να συμπληρωθεί με τη φύτευση πυκνών θάμνων κατά μήκος των οδών κυκλοφορίας και η δημιουργία με αυτό τον τρόπο θαμνοφραχτών ύψους 2 περίπου μέτρων. Αγγελικές και λιγούστρα είναι από τα πιο κατάλληλα είδη. 3.Το άριστο ύψος εκχώματος ποικίλει ανάλογα με τις συνθήκες.Όταν συνδυάζεται με τη χρησιμοποίηση υψηλοτέρων ποικιλιών δένδρων τότε συνίσταται ένα ύψος εκχώματος 2,5-3 μ. για την κάλυψη της θέας και μείωση ήχου. 4.Ο αντιηχητικός φράκτης πρέπει να τοποθετείται όσο γίνεται πιο κοντά προς την πηγή του θορύβου και να εκτείνεται σημαντικά και από τις δυο πλευρές του δρόμου για μια ικανοποιητική μείωση των θορύβων.

35 5.Επειδή η ταχύτητα του ανέμου και η κατεύθυνση του επηρεάζουν το ύψος των θορύβων οι αντιηχητικοί φράκτες πρέπει να χρησιμοποιούνται και σαν αντιανεμικοί. 6.Κατά την χάραξη των δρόμων πρέπει να εκμεταλλευόμαστε τα φυσικά μικροανάγλυφα του εδάφους και την υπάρχουσα βλάστηση για την προστασία σχολείων,νοσοκομείων κλπ από κυκλοφοριακούς θορύβους. 7. Υπάρχοντα δένδρα, θάμνοι και γράστεις πρέπει να αφήνονται άθικτα κατά το δυνατό αντί να αντικαθίστανται με σκληρότερα υλικά.

36 Μείωση θορύβου από δένδρα και θάμνους Ομαδα ΙΙΙ:Μειωση θορυβου από 4-6 dB Juniperus chinensis pfitzeriana Betula peendula Lonicera maackii Alnus incana Crataegus x prunifolia Cornus sanguinea Lonicera ledebourii Cornus alba Acer negundo Pterocarya fraxinifolia Populus canadensis Forsythia xintermedia Coryllus avelana Sambucus nigra Tilia cordata

37 Ομάδα ΙV :Μείωση θορύβου από 6-8 dB Philadelphus pubescens Carpinus betulus Ribes divaricatum Syringa vulgaris Quercus robor Fagus sylvatica Rhododendron Ilex aquifolium Physospermum japonicum

38 Ομάδα V: Μείωση θορύβου από 8-10 dB Populus x berolinensis Vivurnum rhytidophyllum Vivurnum lantana Tilia platyphyllos Platanus orientalis Platanus x acerifolia Ομάδα VI: Μείωση θορύβου από 10-12 dB Acer pseudoplatanus Liguidabar styraciflua

39 Τύπος και διαστάσεις διαφόρων ρυπαντών Τύπος και διαστάσεις ρυπαντών Ρυπαντής ←← αερολύματα →→←← ατμοί και μόρια αέρα ←← Σκόνη και σταγονίδια→→ ←←καπνός και→→ (στερεά) (υγρά) ομίχλη Τυπικά σωματίδια μορια H 2 Ο [Σταγόνες] [βροχοομίχλη] [ φυσική] [καπνός] Βροχής ομίχλη τσιγάρου μόριο βενζ→ ←← →→ ←← →→ Άμμοι βακτηρίδια ζεστό λάδι ← μόριο ναφθαλ ←→ ←→ ←→

40 Ρύθμιση αντανακλάσεων και αντιθαμβωτική επίδραση Πρωτογενής λάμψη (φωτεινή ομίχλη ) Δευτερογενής λάμψη προέρχεται από : 1.Λείες επιφάνειες 2.Γωνία πρόσπτωσης των ηλιακών ακτινών 3.Ποσότητα αρχικού φωτός 4.Θερμοκρασία του αέρα 5.Εποχιακές και ημερήσιες συνθήκες (θέση του ήλιου ) 6.Ατμοσφαιρική συνθήκη

41 Έλεγχος κυκλοφορίας Η εκλογή των ειδών πρέπει να βασίζεται στις παρακάτω απόψεις : 1.Ποιό πρέπει να είναι το απαιτούμενο τελικό ύψος 2.Ο απαιτούμενος φυτευτικός σύνδεσμος 3.Το πιθανό πλάτος φυτείας που απαιτείται 4.Τα χαρακτηριστικά των ποικιλιών των φυτών

42 Ο Robinette (1972) συνιστά να βασίζεται η επιλογή των φυτών σε μια κλίμακα 10 σημείων με τα παρακάτω χαρακτηριστικά : Η ύπαρξη αγκαθιών Ύψος στην ηλικία ωριμότητας Φυτευτικός σύνδεσμος Πλάτος στην ηλικία ωριμότητας

43 Εμφάνιση κλαδιών και αγκαθιών : Εφ όσον τα φυτά έχουν λίγο πολύ την ίδια σημασία για τον έλεγχο της κυκλοφορίας πρέπει να ταξινομηθούν σε μια 10βάθμια κλίμακα χαρακτηριστικών. Η διάκριση αυτή είναι η παρακάτω: 1.Μονοχάσιος κορμός -δίχως αγκάθια - ευλύγιστα κλαδιά. 2.Μονοχάσιος κορμός -δίχως αγκάθια- δύσκαμπτα κλαδιά. 3.Πολυχάσιος κορμός -δίχως αγκάθια - ευλύγιστα κλαδιά –χαλαρά. 4.Πολυχάσιος κορμός -δίχως αγκάθια - ευλύγιστα κλαδιά – λιγότερο χαλαρά 5.Πολυχάσιος κορμός -δίχως αγκάθια-δύσκαμπτα κλαδιά –πυκνά Μονοχάσιος κορμός -με αγκάθια – ευλύγιστα κλαδιά 6. Μονοχάσιος κορμός -με αγκάθια- δύσκαμπτα κλαδιά 7. Πολυχάσιος κορμός –με αγκάθια- ευλύγιστα κλαδιά –χαλαρά 8. Πολυχάσιος κορμός –με αγκάθια- ευλύγιστα κλαδιά –λιγότερο χαλαρά Πολυχάσιος κορμός –με αγκάθια-δύσκαμπτα κλαδιά-πυκνά 9. Πολυχάσιος κορμός –με αγκάθια- ευλύγιστα κλαδιά –πυκνά Πολυχάσιος κορμός –με αγκάθια-δύσκαμπτα κλαδιά-λιγότερο χαλαρά 10. Πολυχάσιος κορμός –με αγκάθια-δύσκαμπτα κλαδιά-πυκνά

44 Ύψος φυτών : το ύψος παίρνεται στην ηλικία ωριμότητας και κατατάσσεται σε χαμηλότερα από 7,5 cm μέχρι και υψηλοτέρα από 1,5μ. 1.Από 0 -7,5 εκατ. 2.Από 7,6 – 15,2 εκατ. 3.Από 15,2 – 30,5 εκατ. 4.Από 30,5 – 45,7 εκατ. 5.Από 45,7- 61 εκατ. 6.Από 61- 76,2 εκατ. 7.Από 76,2- 91,4 εκατ. 8.Από 0.9 -1.2 μ. 9.Από 1,2- 1,5 μ. 10.Υψηλοτέρα από 1,5 μ.

45 Πυκνότητα η φυτευτικός σύνδεσμος :ο φυτευτικός σύνδεσμος παίζει σπουδαίο ρόλο. Τα φυτά ανεξάρτητα από τις ιδιότητες τους δεν είναι αποτελεσματικά στον έλεγχο της κυκλοφορίας εάν είναι αραιά φυτεμένα. Η κλίμακα φυτευτικού συνδέσμου για τους θάμνους είναι : 1.76 εκατοστά και πάνω 2.69 μέχρι 76 εκατοστά 3.61 μέχρι 69 εκατοστά 4.53 μέχρι 61 εκατοστά 5.46 μέχρι 53 εκατοστά 6.38 μέχρι 46 εκατοστά 7.30 μέχρι 38 εκατοστά 8.23 μέχρι 30 εκατοστά 9.15 μέχρι 23 εκατοστά 10.Λιγότερο από 15 εκατοστά

46 Εύρος : το εύρος (πλάτος) των φυτών είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας για την εκτίμηση ενός είδους σε ότι αφορά την αποτελεσματικότητα του στη ρύθμιση κυκλοφορίας Στην κλίμακα του εύρους τα φυτά κατατάσσονται από το 1 μέχρι το 10 όπως παρακάτω 1.15 εκατοστά 2.23 εκατοστά 3.30 εκατοστά 4.46 εκατοστά 5.0,6 μέτρα 6.0,9 μέτρα 7.1,2 μέτρα 8.1,8 μέτρα 9.2,4 μέτρα 10.Ευρύτερα από 2,4 μετρα

47 Η βαθμολογία ενός είδους με βάση τις δεκαβάθμιες κλίμακες για κάθε έναν από τους 4 παραπάνω παράγοντες κυμαίνεται από 4 βαθμούς η ελαχίστη,μέχρι 40 βαθμούς η μέγιστη Βαθμός Ε-Κ ( έλεγχου κυκλοφορίας ) Βαθμός αποτελεσματικότητας 4-10 10-20 20-30 30-40 Rhamnus cathartica 35 Ελάχιστος Μέτριος Καλός Άριστος

48 Αρχιτεκτονικές Χρήσεις Δένδρα – θάμνοι → αρχιτεκτονικές λειτουργίες Άρθρωση (αποσαφήνιση) του χώρου Κάλυψη Έλεγχο μόνωσης Στοιχεία θέλξης (θελκτικά)

49 Δένδρα θάμνοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν έτσι ώστε να Περιφράσσουν Περιορίζουν Διασπούν Τονίζουν Συνδέουν Διευρύνουν Μειώνουν Διαμορφώνουν εξωτερικούς χώρους

50 Αισθητικές χρήσεις Αισθητικά στοιχεία Γραμμή Μορφή Χρώμα Υφή Σιλουέτα «πρότυπα»

51 Άλλες χρήσεις Δείκτες ιστορικών συμβάντων και μνημείων Φυσικό περιβάλλον στο εσωτερικό πόλεων Ξυπνούν μνήμες από άλλες εποχές θέσεις και αισθήματα με την παρουσία τους η με οικείους ήχους,μυρωδιές η αφές

52 Οικολογική εκλογή Λόγοι που δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε τις βασικές αρχές εκλογής της παραδοσιακής δασοκομίας: 1.Το έδαφος κάτω από τους δρόμους μιας πόλης διαφέρει ριζικά από το αντίστοιχο έξω από την πόλη ακόμα και από εκείνο των πάρκων μέσα στην πόλη. Εκτός από αυτό είναι δυνατή μια μεταβολή των ιδιοτήτων του εδάφους σε μικρές αποστάσεις 2.Το κλίμα των πόλεων διαφέρει από το αντίστοιχο υπαίθριο που περιβάλλει την πόλη 3.Λείπουν οι φυσικές συστάδες που θα μπορούσαν να μας δώσουν πληροφορίες για την φυσική σύνθεση της ντόπιας βλάστησης 4.Ο ανταγωνισμός των ειδών που κυριαρχεί σε μια φυσική φυτοκοινότητα δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη στις συνθήκες των δενδροστοιχιών μιας πόλης. Εδώ η ανθρώπινη επιρροή είναι ο αποφασιστικός βιοτικός παράγοντας 5.Η φύτευση δένδρων μέσα στην πόλη δεν εξυπηρετεί μόνο την ίδρυση μιας δενδροστοιχίας αλλά είναι συνυφασμένη με ουσιώδεις αρχιτεκτονικές και αισθητικές απόψεις

53 Δένδρα με ευρύ οικολογικό εύρος Στενόϊκα Ευρύοϊκα (κλίμα, έδαφος) ’’Ισχυρή φωτοτροπική αντίδραση ΄΄ Ανοχή σε υψηλές θερμοκρασίες Είδη της μεσογειακής και υποτροπικής χλωρίδας

54 Είδη ανθεκτικά στην ξηρασία Η αντοχή των φυτών στην ξηρασία εξαρτάται : Διαμόρφωση του ριζικού συστήματος Διαμόρφωση επαρκούς υδαταγωγού συστήματος στον κορμό και τα κλαδιά Διαμόρφωση των φύλλων (μέγεθος διαπνοής και ικανότητα ρύθμισης της)

55 Αντοχή σε αλατούχα εδάφη ‘’θαλασσινό αλάτι για το λιώσιμο του χιονιού ’’ Είδη ανθεκτικά στη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα Διοξείδιο του θείου Οξείδια του αζώτου, φθορίου, μονοξειδίου του άνθρακα

56 Είδη ανθεκτικά στη φωτορύπανση Η αντίδραση των φυτών εξαρτάται από : Σύνθεση των φυτών Ένταση Διάρκεια

57 Προστασία από ραδιενέργεια 1 kgr φυλλώματος διακρατεί > 1 curie ράδιο – ιωδίνης / 1h 30-60 % εισερχόμενη ραδιενέργεια

58 Εκλογή ειδών με βάση τον σκοπό χρήσης Βασικοί όροι για καλό σχεδιασμό δενδροστοιχίας: ( αισθητικές απαιτήσεις ) Ακολουθία Επανάληψη Ρυθμός Ενότητα Έμφαση Κλίμακα

59 Κύρια χαρακτηριστικά δένδρου Μορφή –(σφαιρική, ωοειδής,αντωωοειδής, στυλοειδής πυραμιδοειδής, κατανεύουσα, ακανόνιστη) Μέγεθος- ( χαμηλά, μέσου ύψους, υψηλά ) Υφή- ( αδρή, μέση, λεπτή ) Χρώμα

60 Επίδραση των δένδρων στην όραση και στις άλλες αισθήσεις Τα δένδρα ως φυσικές μορφές (ζωντανοί συνεχώς μεταβαλ. οργανισμοί) Δένδρα ως διακοσμητικά στοιχεία Δένδρα ως δημιουργοί αρωμάτων και μουσικής Δένδρα για κάλυψη ασχημιών Δένδρα σαν ευχάριστη αντίθεση ( χώρους εργασίας ) Δένδρα ως απειλή του αστικού χαρακτήρα μιας πόλης Λειτουργικές επιδράσεις των δένδρων της πόλης Δένδρα ως πηγές σκιάς, κάλυψης και προστασίας Δένδρα ως κίνδυνοι για τους κατοίκους Δένδρα ως ρυπαντές Τα δένδρα ως εμπόδια και παρενόχληση Δένδρα ως παραγωγοί ανθέων, καρπών,και φύλλων Παραγωγή ξύλου Δένδρα για αναρρίχηση η για κρυψώνες Τα δένδρα σαν ενασχόληση Τα δένδρα ως σύμβολα φυσικής αθωότητας Τα δένδρα σαν ευκαιρία απασχόλησης

61 Ερωτήσεις εργαστηρίου ΄΄ Δασοκομίας Πόλεων ΄΄ 1.Ποιό είναι το αντικείμενο της Δασ. Πόλεων 2.Ποιές είναι οι οικολογικές ιδιαιτερότητες μιας πόλης σε σχέση με την ευδοκίμηση των δασικών ειδών. 3.Ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα των πόλεων και επίδραση στα δένδρα και άλλα φυτά της πόλης 4.Επιδράσεις των δένδρων και γενικά του αστικού πρασίνου στην πόλη 5.Πώς η βλάστηση βελτιώνει το κλίμα μιας πόλης 6.Ποιά χαρακτηριστικά των φυτών βοηθούν στη λύση προβλημάτων περιβαλλοντικής μηχανικής 7.Πως η βλάστηση χρησιμοποιείται στη διαχείριση αστικών υδρολυμάτων μιας πόλης 8.Κανόνες για τη μείωση θορύβων σε αυτοκινητοδρόμους 9.Πώς η βλάστηση μειώνει την ατμοσφαιρική ρύπανση 10.Αρχιτεκτονικές χρήσεις της βλάστησης σε μια πόλη 11.Αισθητικές χρήσεις της βλάστησης σε μια πόλη 12.Εκλογή των κατάλληλων δασικών ειδών που θα χρησιμοποιηθούν στις πόλεις

62 Μέτρα για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των δένδρων στις πόλεις Αυξητικός χώρος ( κλίμα, έδαφος ) Κατηγορίες αυξητικών χώρων Αυξητικοί χώροι των πάρκων η αστικών αλσυλλίων Αυξητικοί χώροι των πράσινων επιφανειών (διαχωριστικών λωρίδων κ.λ.π) και των κήπων Αυξητικοί χώροι των δενδροστοιχιών των δένδρων που μεγαλώνουν στα πεζοδρόμια των δρόμων και στους πεζόδρομους Αυξητικοί χώροι των ταρατσών και μπαλκονιών Αστικά δάση και πάρκα ( αραιώσεις, κλαδεύσεις, επιφανειακή χαλάρωση ) Παρτέρια και κήποι ( ευρύ έως μέτριο αυξητικό χώρο ) ( συμπίεση, ρύπανση ) ( έλλειψη χούμου )

63 Δρόμοι (πεζοδρόμια )και νησίδες Οι σταθμοί που δημιουργούν τα πεζοδρόμια μπορούν να χωρισθούν σε δυο μεγάλες κατηγορίες : 1.Σταθμοί σε περισσότερο η λιγότερο φαρδιές πράσινες λωρίδες ή φυτείες π.χ. σε πρανή όπως αυτά δημιουργούνται σε δρόμους πάνω σε επίχωμα. Οι σταθμοί αυτοί ανταποκρίνονται εν μέρει μόνο στις ιδιότητες των σταθμών πράσινων ζωνών,κήπων ή πάρκων. Οι περιορισμοί οφείλονται κυρίως στη δομή του εδάφους. Τα αναχώματα των δρόμων που κατασκευάζονται σε επίχωμα συνίστανται κυρίως από χαλίκια η άλλα αδρανή, φτωχά σε θρεπτικά στοιχεία υλικά και μόνο το ανώτερο στρώμα του εδάφους παρουσιάζει καλές ιδιότητες.

64 Σε κατασκευές δρόμων σε έκχωμα το έδαφος αποτελείται από τους κατώτερους ορίζοντες με αποτέλεσμα να παρουσιάζει μικρή βιολογική δραστηριότητα και κακές φυσικές ιδιότητες Σε ισόπεδους δρόμους οι πλευρικοί χώροι, στους οποίους συνήθως φυτεύουμε, επηρεάζονται από την οικοδομική δραστηριότητα με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η δομή του εδάφους και μάλιστα πολλές φορές να καταστρέφεται κυρίως με την συμπίεση.

65 2.Σταθμοί που δημιουργούνται στους κάθε κατηγορίας αστικούς δρόμους όπως, δρόμους συνοικιών,εμπορικών κέντρων, δρόμους πυκνής κυκλοφορίας, εμπορικούς δρόμους,πλατείες κ.λ.π. με ή όχι χώρους στάθμευσης,με συμβολές δρόμων, διασταυρώσεις, σήματα της τροχαίας, διαφημίσεις, στάσεις λεωφορείων, εισόδους και εξόδους ιδιοκτησιών κ.λ.π. Οι σταθμοί αυτοί, τους οποίους μπορεί να συγκρίνει κανείς με εκείνους των προαυλίων, πλάτους 3-5 μέτρων, είναι εχθρικοί με τα δένδρα.

66 Οι συνθήκες που βρίσκονται τα δένδρα καθορίζονται από το χώρο διαμόρφωσης του ριζικού συστήματος (ζωτικού χώρου) Λωρίδες (πρασιές) από 0.8μ. μέχρι αρκετό πλάτος 5μ.σπανιότερα περισσότερο. Εδώ ανήκουν επίσης τα συνηθισμένα προαύλια. Θέσεις φύτευσης από 0.5 Χ0.5 μ. μέχρι ένα ικανοποιητικό μέγεθος 3Χ3μ. Ασφαλτοστρωμένες, πλακοστρωμένες η τσιμεντοστρωμένες επιφάνειες μέχρι τη ρίζα των δένδρων

67 Άλλοι περιορισμοί των αυξητικών χώρων και των συνθηκών αύξησης Παρκάρισμα αυτοκινήτων στις θέσεις φύτευσης των δένδρων με το οποίο προκαλείται παραπέρα συμπίεση του εδάφους καθώς και διείσδυση ορυκτέλαιου και βενζίνης στο έδαφος. Καλώδια της Δ.Ε.Η. η του Ο.Τ.Ε. δίπλα η πάνω από την κόμη των δένδρων Οικοδομικές εργασίες Τροχαία ατυχήματα με ζημιές στα δένδρα (προσκρούσεις ) Χρήση αλατιού η αλατόνερου τον χειμώνα για το λιώσιμο του πάγου

68 Δώματα (ταράτσες) και εξώστες (μπαλκόνια) Μέτρα για άρδευση και αποστράγγιση Ελάχιστο πάχος 45 εκ. ( δένδρα, θάμνοι μικρού ύψους ) Είδη ανθεκτικά στους παγετούς, περιορισμένη ανάπτυξη και ελεγχόμενο μέγεθος και βάρος Γενετιστές, φυτωριούχοι Έδαφος-τύρφη-περλίτης σε αναλογία 1/3-1/3-1/3

69 Χρήση δένδρων για οπτική προστασία ( ταχυαυξή είδη, κωνοφόρα ή αειθαλή πλατύφυλλα, κισσός ) Νέες εγκαταστάσεις ( σχεδιασμός ) Θερμοκρασία και βροχόπτωση ( ηλιακή ακτινοβολία, νερό βροχής ) Άνεμος ( στροβιλώδης ροή ανέμου ) Έδαφος

70 Ανάλογα με το είδος του εδάφους και τη δομή του μπορούν να παρθούν τα παρακάτω μέτρα Ανάμειξη του εδάφους των λάκκων φύτευσης με εδαφοβελτιωτικα υλικά (τύρφη, κομπόστα κλπ ) Λίπανση με ανόργανα η οργανικά λιπάσματα Μηχανική χαλάρωση του εδάφους και σταθεροποίηση με εδαφοβελτιωτηκα υλικά όπως τύρφη κλπ Αύξηση της διαπερατότητας βαρέων εδαφών με ανάμειξη άμμου Αποστράγγιση Κατεργασία του εδάφους κατά τακτά διαστήματα Άρδευση

71 Τεχνικοί και κυκλοφοριακοί περιορισμοί στην εγκατάσταση νέων δενδροστοιχιών Φωτεινό προφίλ σταυροδρόμια και συμβολές δρόμων (οπτικές γωνίες ) Δρόμοι (χώροι) προσπέλασης Φωτεινά σήματα και πινακίδες (σήμανση δρόμων) Αγωγοί

72 Φωτιστικά σώματα Για να υπάρχει ικανοποιητικός φωτισμός δρόμων προτείνονται οι εξής λύσεις : Εφ όσον το επιτρέπει το πλάτος του πεζοδρομίου δημιουργούνται τρεις λωρίδες. Μία στο κράσπεδο του πεζοδρομίου όπου τοποθετούνται οι στύλοι (κολώνες ) των φωτιστικών σωμάτων, με μία ενδιάμεση λωρίδα κίνησης ποδηλάτων, μία λωρίδα (πρασιά ) στην οποία φυτεύονται τα δένδρα και η λωρίδα του καθ΄ αυτού πεζοδρομίου. Όπου δένδρα και φωτιστικά σώματα πρέπει να τοποθετηθούν στην ίδια σειρά που είναι και η πιο συνηθισμένη περίπτωση, υπολογίζονται οι αποστάσεις των δένδρων και των φωτιστικών σωμάτων κατά τέτοιο τρόπο ώστε τα φωτιστικά σώματα να βρίσκονται πάντοτε στο μέσο μεταξύ δυο δένδρων.

73 Τα δένδρα φυτεύονται μεταξύ τους με τέτοιο τρόπο ώστε η απόσταση μεταξύ των δένδρων και των φωτιστικών σωμάτων να είναι μεγαλύτερη από ότι μεταξύ τους. Δεν χρησιμοποιούνται στύλοι (κολώνες) για την τοποθέτηση των φωτιστικών σωμάτων αλλά αυτά κρέμονται από καλώδια στο μέσον του δρόμου. Σ’ αυτήν την περίπτωση πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια ώστε τα καλώδια να μην περνούν μέσα από την κόμη των δένδρων η να μαστιγώνονται από τα κλαδιά τους.

74 Προστασία των δένδρων και θάμνων από αλάτι Παρεμπόδιση φωτισμού γειτονικών κτιρίων

75 Αυξητικός χώρος ριζών Πρέπει να ισχύουν οι παρακάτω ελάχιστες διαστάσεις : Λωρίδες δενδροφύτευσης για δένδρα μικρού μεγέθους η στενής κόμης 2,5-3,00 μέτρα. Λωρίδες δενδροφύτευσης για μακρόκομα και ευρύκομα δένδρα 3,50-4,50 μέτρα Μικρού μεγέθους και στενόκομα μεμονωμένα δένδρα 2,50Χ2,50 Ευρύκομα μεμονωμένα δένδρα 3,50Χ3,50 Δένδρα σε χώρους παρκαρίσματος με κάθετη διάταξη 2 θέσεων παρκαρίσματος για κάθε δενδρο 4,50-5,00 μ. Δένδρα σε επιμήκεις χώρους παρκαρίσματος (ένα δένδρο ανά θέση παρκαρίσματος ) 2,50 μ.

76 Φυτευτικός σύνδεσμος (απόσταση των δένδρων μεταξύ τους ) Δεδομένα για εκλογή φυτευτικού συνδέσμου : Διάμετρο κόμης Ύψος κόμης Ριζικό σύστημα Φωτισμός η σκίαση γειτονικών κτιρίων Διατομή δρόμου (πλάτος ) Σχέση τελικού ύψους δένδρων προς τα γειτονικά κτίρια και αναμενόμενη αισθητική επίδραση. Ταχύτητα ανάπτυξης δηλαδή χρονικό διάστημα που απαιτείται για να φτάσει το δενδρο στο επιθυμητό μέγεθος και να αποκτήσει επιθυμητή μορφή. Προστατευτικές κατασκευές