Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

ΤΙΤΛΟΣ: « Μεγέθυνση στην Ανοιχτή οικονομία και ροές εμπορίου»  Αρμέν Ατζεμιάν, ΑΜ: 10014  Τριαντάφυλλος Μιχελής, ΑΜ: 11120  Φίλιππος Ντάκος, ΑΜ: 11144.

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "ΤΙΤΛΟΣ: « Μεγέθυνση στην Ανοιχτή οικονομία και ροές εμπορίου»  Αρμέν Ατζεμιάν, ΑΜ: 10014  Τριαντάφυλλος Μιχελής, ΑΜ: 11120  Φίλιππος Ντάκος, ΑΜ: 11144."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΤΙΤΛΟΣ: « Μεγέθυνση στην Ανοιχτή οικονομία και ροές εμπορίου»  Αρμέν Ατζεμιάν, ΑΜ: 10014  Τριαντάφυλλος Μιχελής, ΑΜ: 11120  Φίλιππος Ντάκος, ΑΜ: 11144  Χαλμούκος Θέμης, ΑΜ: 11210 Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

2 Παγκοσμιοποίηση και Ανοικτή Οικονομία (open economy)  Διαβάζουμε διαρκώς για την παγκοσμιοποίηση, τη διαδικασία δηλαδή εξάλειψης της οικονομικής συνάφειας των εθνικών συνόρων. Καθώς η τελευταία δεκαετία του περασμένου αιώνα υποχωρεί, η παγκοσμιοποίηση όλο και περισσότερο αποτελεί σημείο αναφοράς και προβληματισμού όχι μόνο στις επιστημονικές κοινότητες των οικονομολόγων αλλά και, κυρίως, ανάμεσα σε κύκλους διαμορφωτών κοινής γνώμης και πολιτικής. Όλο και συχνότερα συνιστά αντικείμενο ανάλυσης μιας σημαντικής μερίδας της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς ως ιδιαίτερα σημαντικές εκτιμώνται οι επιπτώσεις στην κατανομή της παραγωγής, του εισοδήματος και του πλούτου όχι μόνο ανάμεσα στα έθνη, αλλά και στο εσωτερικό τους. Ως εκ τούτου η ακριβής αποτίμηση των επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης αποτελεί, κατά γενική σχεδόν ομολογία, ζητούμενο παρά δεδομένο. Επομένως, το σχετικό ερευνητικό πεδίο εκτείνεται μπροστά μας ευρύ και ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Ο βαθμός της οικονομικής αλληλεξάρτησης ανάμεσα στα κράτη αποτελεί βασικό δείκτη, αλλά και συνιστά ένα γενικό περίγραμμα της έννοιας της παγκοσμιοποίησης. Το διεθνές εμπόριο και οι επενδύσεις είναι τα μεγέθη που φανερώνουν πιστότερα το μέγεθος της οικονομικής αλληλεξάρτησης ανάμεσα σε δύο χώρες ή σε ένα σύνολο χωρών. Φυσικά, στην οικονομική αλληλεξάρτηση των χωρών πρέπει να συμπεριληφθεί και η διεθνής μετανάστευση.  Τι σημαίνει όμως, τελικά, για μια χώρα είναι « ανοιχτή » στην παγκόσμια αγορά; Ανοικτή οικονομία είναι η οικονομία που αλληλεπιδρά ελεύθερα με άλλες οικονομίες. Οι εισαγωγές, οι εξαγωγές και γενικά οι ξένες επενδύσεις είναι ελεύθερες και παίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομική ζωή. Μία ανοιχτή οικονομία είναι μια αγορά απαλλαγμένη από εμπορικούς δασμούς και η διακίνηση προϊόντων, υπηρεσιών, παραγωγικών συντελεστών, κεφαλαίων και ανθρώπων είναι ελεύθερη. Ο βαθμός ανοίγματος μιας οικονομίας προσδιορίζει την κυβερνητική ελευθερία να επιδιώξει οικονομικές πολιτικές της επιλογής της και την ευαισθησία μιας χώρας στους παγκόσμιους οικονομικούς κύκλους.

3 Διεθνές εμπόριο Ιστορική Αναδρομή  Το διεθνές εμπόριο αποτελεί, παραδοσιακά, τη βάση της παγκόσμιας οικονομίας και τον παράγοντα που προσδίδει υπόσταση και προσδιορίζει μία σειρά από άλλες παραμέτρους της, ενώ ο προστατευτισμός και η φιλελευθεροποίηση του διεθνούς εμπορίου αποτελούν κεντρικό ζήτημα των διεθνών οικονομικών σχέσεων μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο Η δεοντολογία της θεωρίας του διεθνούς εμπορίου, η οποία έκανε την εμφάνισή της και αναπτύσσεται από το 18ο αιώνα, αποτελείται από την εξειδίκευση της παραγωγής και τη φιλελευθεροποίηση. Ο προστατευτισμός στο διεθνές εμπόριο ασκείται με δασμολογικά και μη δασμολογικά μέσα, διαφανή και αδιαφανή. Η φιλελευθεροποίηση του εμπορίου προωθήθηκε σημαντικά μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέσα από τις συμφωνίες της GATT (General Agreement on Trade and Tariffs) και, αργότερα, της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου (WTO).Το παγκόσμιο εμπόριο αναπτύχθηκε ραγδαία μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και η ηγεμονία των ΗΠΑ, έχοντας σημαντική κυριαρχία στην παγκόσμια οικονομία, ώθησε σε συνεχή φιλελευθεροποίηση το διεθνές εμπόριο και προώθησε την ανάπτυξη ενός θεσμικού πλαισίου που ξεκίνησε με τις Συμφωνίες του Bretton Woods το 1944 και συνεχίστηκε με τις Συμφωνίες της GATT το 1947, οι οποίες συμπληρώθηκαν και διευρύνθηκαν με τις Συμφωνίες του 1950 και 1951 και τρεις γύρους διαπραγματεύσεων ως το τέλος τις δεκαετίας του 1970 (Dillon 1960-61, Kennedy 1964-67, Τόκυο 1973-70). Ωστόσο, η αντίδραση των μη αναπτυγμένων χωρών ήταν έντονη, καθώς θεωρούσαν ότι η φιλελευθεροποίηση του εμπορίου θα διαιώνιζε την εξάρτηση και υπανάπτυξή τους και θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των αναπτυγμένων χωρών. Έπειτα από μία δεκαετία πολύ χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης, μεταξύ 1975 και 1985, το παγκόσμιο εμπόριο σημείωσε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης από το 1986, παρουσιάζοντας ακόμα μεγαλύτερη αύξηση, ενώ κατά τις δεκαετίες 1980 και 1990 αναδείχθηκε και παγιώθηκε ο ρόλος της Ασίας στο διεθνές εμπόριο και κατ' επέκταση στην παγκόσμια οικονομία.

4  Λόγοι, είδη διεθνούς εμπορίου και διαφορές με το εθνικό εμπόριο Γιατί πρέπει να υπάρχει διεθνές εμπόριο; Οι κυριότεροι λόγοι διεξαγωγής του διεθνούς εμπορίου, είναι οι εξής:  Αδυναμία παραγωγής όλων των προϊόντων από μια χώρα, καθώς δε διαθέτει τους κατάλληλους παραγωγικούς συντελεστές (ποσότητα-ειδoς).  Εκμετάλλευση του συγκριτικού πλεονεκτήματος κάθε χώρας.  Εκμετάλλευση των οικονομιών κλίμακας από το μέγεθος της αγοράς, αλλά και της παραγωγής.  Eξαρτάται από το πόσο παραγωγική είναι μια χώρα (κόστος παραγωγής, παραγόμενα είδη, υποδομή, τεχνογνωσία κ.λ.π.)  Π.χ. μια χώρα εισάγει ένα προϊόν όταν το κόστος εισαγωγής είναι μικρότερο από το κόστος παραγωγής του συγκεκριμένου προϊόντος.  Oι παραγωγικοί πόροι των χωρών είναι ανομοιογενείς

5 Θεωρία Απόλυτου Πλεονεκτήματος – Adam Smith Η διεύρυνση της αγοράς (εγχώρια και διεθνώς) είναι απαραίτητη, αφού η αύξηση της παραγωγής εξαρτάται από την εξειδίκευση και η εξειδίκευση εξαρτάται από το μέγεθος της αγοράς. Η θεωρία του απόλυτου πλεονεκτήματος αναφέρεται στο χαμηλότερο κόστος παραγωγής μιας χώρας που εξειδικεύεται σ’ ένα συγκεκριμένο προϊόν και έχει το πλεονέκτημα έναντι άλλων χωρών να εξάγει το προϊόν αυτό. Θεωρία Συγκριτικού Πλεονεκτήματος - Ricardo Σύμφωνα μ’ αυτή τη θεωρία, η εξειδίκευση στην παραγωγή δικαιολογείται ακόμη και αν υπάρχει συγκριτικό αποτέλεσμα. Π.χ. ένας παραγωγός παράγει 2 προϊόντα ( Α+Β) σε κόστος χαμηλότερο από έναν άλλον. Ο πρώτος παραγωγός θ’ ασχοληθεί με την παραγωγή εκείνου του προϊόντος, το οποίο δίνει μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα / έχει χαμηλότερο κόστος παραγωγής. → Υπάρχει αλληλεξάρτηση μεταξύ εξειδίκευσης στην παραγωγή και διεύρυνσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Για να υπάρχει εξειδίκευση είναι υποχρεωτική η ύπαρξη αγοράς. Μέσω της αγοράς και της εξειδίκευσης γίνεται καλύτερη κατανομή παραγωγικών πόρων.

6 Παράδειγμα: Κόστος παραγωγής (σε ώρες εργασίας) Η χώρα Α έχει το απόλυτο πλεονέκτημα. Ανεξάρτητα όμως από αυτό κάθε χώρα μπορεί να επικεντρωθεί σ’ αυτό που παράγει φθηνότερα. Στη χώρα Α η εργασία που απαιτείται για 1 ύφασμα, παράγει 2 μονάδες κρασί (Ρκ= ½ Ρψ, Ρψ= 2Ρκ) ≠ Στη χώρα Β αν δεν παραχθεί ύφασμα, είναι 2 μονάδες κρασιού στη χώρα Α και 1 μονάδα κρασιού στη χώρα Β. Το κόστος ευκαιρίας της μονάδας υφάσματος είναι 2 μονάδες κρασιού στη χώρα Α και 1 μονάδα κρασιού στη χώρα Β. Άρα: η χώρα Α πρέπει να επικεντρωθεί στην παραγωγή κρασιού και μπορεί να εισάγει ύφασμα από τη Β. ΧΩΡΕΣΚΡΑΣΙΥΦΑΣΜΑ Α36 Β66 Κόστος παραγωγής (σε ώρες εργασίας)

7 Συμπεράσματα: η ύπαρξη πλεονεκτήματος στο Διεθνές εμπόριο οφείλεται στην ύπαρξη διαφορών στο κόστος παραγωγής το χαμηλότερο / υψηλότερο κόστος παραγωγής εξηγείται με βάση τις διαφορές στην επάρκεια / ανεπάρκεια συντελεστών παραγωγής στις διάφορες χώρες μια χώρα θα εξειδικευτεί στην παραγωγή του προϊόντος που απαιτεί μεγάλη ποσότητα του συντελεστή παραγωγής που έχει σε επάρκεια (προϊόντος εντάσεως εργασίας, κεφαλαίου κ.λ.π.)

8 Οι κυριότερες διαφορές μεταξύ εθνικού και διεθνούς εμπορίου Οι κυριότερες διαφορές μεταξύ του διεθνούς εμπορίου και του εμπορίου που διεξάγεται στο εσωτερικό μιας χώρας είναι οι εξής:  Στο πλαίσιο του διεθνούς εμπορίου διεξάγονται διασυνοριακές ανταλλαγές εμπορευμάτων, σε αντίθεση με το εθνικό εμπόριο (οι εμπορικές συναλλαγές πραγματοποιούνται στο εσωτερικό μιας χώρας).  Οι ρυθμίσεις που διέπουν τις τεχνικές προδιαγραφές των προϊόντων και γενικότερα τις εμπορικές συναλλαγές (μπορεί να) διαφέρουν μεταξύ των χωρών εξαγωγής και εισαγωγής. Αντίθετα, στο πλαίσιο του εθνικού εμπορίου οι ρυθμίσεις αυτές ισχύουν στην επικράτεια της εθνικής οικονομίας.  Το διεθνές εμπόριο διεξάγεται με τη χρήση διαφορετικών νομισμάτων (με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται από την άσκηση νομισματικής πολιτικής), ενώ οι εγχώριες εμπορικές συναλλαγές διεξάγονται με τη χρήση ενός νομίσματος.

9 Ειδή διεθνούς εμπορίου Το διεθνές εμπόριο διακρίνεται σε:  Διακλαδικό, το οποίο αφορά στην ανταλλαγή προϊόντων που ανήκουν σε διαφορετικό παραγωγικό κλάδο. Π.χ. γαλλικά αυτοκίνητα αγοράζονται από Ιταλούς οι οποίοι εξάγουν στη Γαλλία ιταλικά αυτοκίνητα  Ενδοκλαδικό, το οποίο αφορά στην ανταλλαγή προϊόντων που ανήκουν σε ίδιο παραγωγικό κλάδο. Π.χ. εμπόριο διαφορετικών τύπων αυτοκινήτων ή Η/Υ. Για την μέτρηση του ενδοκλαδικού εμπορίου υπάρχει μόνο ένας μαθηματικός τύπος: Όπου Χ:Εξαγωγές Και Μ:Εισαγωγές

10  Εξωτερικές οικονομίες και διεθνές εμπόριο Όταν το μέσο κόστος εξαρτάται από το μέγεθος του κλάδου και όχι της επιχείρησης, λέμε ότι έχουμε εξωτερικές οικονομίες κλίμακας. Το αποτέλεσμα τέτοιων οικονομιών είναι η δημιουργία ενός μεγαλύτερου κλάδου με πολλές μικρές επιχειρήσεις. Τα πλεονεκτήματα από τέτοιες οικονομίες κλίμακας προκύπτουν από παράγοντες, όπως τα πλεονεκτήματα του τόπου εγκατάστασης, τη φήμη κλπ. Οι εξωτερικές οικονομίες, ίσως, αντανακλούν συγκριτικά πλεονεκτήματα και πολλές φορές τα ενισχύουν.

11  Κρατική παρέμβαση και διεθνές εμπόριο Όπως απορρέει από τις παραδοσιακές θεωρίες διεθνούς εμπορίου, η διεξαγωγή ελεύθερου εμπορίου είναι επωφελής για τις συναλλασσόμενες χώρες, διότι αυξάνεται η προσφερόμενη ποσότητα των προϊόντων και ταυτόχρονα μειώνεται η τιμή τους. Συνεπώς, δεν δικαιολογείται η κρατική παρέμβαση στις εξωτερικές εμπορικές συναλλαγές κάθε χώρας. Σύμφωνα με τις Νέες Θεωρίες Διεθνούς Εμπορίου, η διεξαγωγή διεθνών εμπορικών συναλλαγών δεν υπαγορεύεται μόνο από φυσικά πλεονεκτήματα, αλλά και από τις ιστορικές συνθήκες. Έτσι, αναγνωρίζεται η δυνατότητα των κυβερνήσεων να δημιουργήσουν ευνοϊκές προϋποθέσεις λειτουργίας για τις βιομηχανίες τους. Παράδειγμα τέτοιων πολιτικών είναι αυτό της στρατηγικής, σύμφωνα με την οποία λόγω ατελειών της αγοράς είναι επιβεβλημένη η προστασία ενός κλάδου ή βιομηχανίας (με προσεκτικά στοχευόμενες επιδοτήσεις μέχρι να μπορέσει να δημιουργήσει πλεονεκτήματα κόστους που θα του/της δώσει τη δυνατότητα επιβίωσης.

12 Οικονομική Ανάπτυξη και διάχυση γνώσης Η γνώση είναι ένα αγαθό όπου τα δικαιώματα ιδιοκτησίας μπορούμε δύσκολα να τα καθορίσουμε. Ο συνδυασμός δύο στοιχείων αποκαλύπτει γιατί η τεχνολογία είναι πιθανό να είναι σημαντική για την συσσώρευση γνώσεων και κατά συνέπεια για την οικονομική ανάπτυξη: χώρες με υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα έχουν μεγαλύτερα αποθέματα μετρούμενης γνώσης η γνώση ταξιδεύει φθηνά και γρήγορα. Ωστόσο, οι περισσότερες από τις επιπτώσεις της μάθησης στην παραγωγικότητα μπορούν να παρατηρηθούν κυρίως σε micro επίπεδο. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να συνδυαστεί η εμπειρική ανάλυση της γενικευμένης σε εθνική κλίμακα μαθησιακής διαδικασίας με μια πιο εστιασμένη κατανόηση του πώς αυτές οι διαδικασίες να λειτουργούν σε micro επίπεδο.Γι’ αυτό σκοπός μας είναι η ανάλυση της τεχνολογικής διάχυσης σε micro επίπεδο.

13 Τρία βασικά διεθνή κανάλια της μάθησης:  Εισαγωγές μηχανών και άλλων εισροών, μαζί με την διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) που αυτά παράγουν.  Ξένες άμεσες επενδύσεις (FDl) ή άλλες μορφές συνεργασίας μεταξύ των τοπικών και ξένων επιχειρήσεων.  Μάθηση μέσω των εξαγωγών. Ωστόσο, είναι σαφές, ότι η διεθνή ζήτηση για προμήθεια τεχνολογικών εισροών δεν είναι εξωγενής. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες θα επιλέξουν μόνες τους να εισάγουν τον τύπο της τεχνολογίας έτσι ώστε να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους.

14  Διεθνής Διάχυση Τεχνολογίας Επειδή η γνώση μεταφράζεται και σε τεχνολογία, περνάμε στη μελέτη της τεχνολογικής διάχυσης. Οι διαφορές στα επίπεδα παραγωγικότητας εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τη διακύμανση των εισοδημάτων σε όλες τις χώρες, και η τεχνολογία διαδραματίζει καίριο ρόλο στον προσδιορισμό της παραγωγικότητας. Για τις περισσότερες χώρες, οι ξένες πηγές της τεχνολογίας αντιπροσωπεύουν το 90% ή περισσότερο της αύξησης της εγχώριας παραγωγικότητας. Επί του παρόντος, μόνο μια χούφτα πλούσιων χωρών ευθύνεται για τη δημιουργία των περισσότερων νέων τεχνολογιών του κόσμου. Το μοτίβο της παγκόσμιας τεχνολογικής αλλαγής είναι καθορισμένο σε μεγάλο βαθμό από τη διεθνή διάδοση της τεχνολογίας. Η διάδοση της τεχνολογίας είναι παγκόσμια ή τοπική, όπως πολλά ευρέως χρησιμοποιούμενα μοντέλα δείχνουν. Η καλύτερη κατανόηση των τεχνολογικών αλλαγών παρέχει συνεπώς γνώσεις σχετικά με την πιθανότητα αν ορισμένες λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες θα κατορθώσουν να «προλάβουν» τις πιο πλούσιες χώρες. Πως όμως η διάχυση γίνεται παγκόσμια; Η απάντηση είναι μέσα από συγκεκριμένα κανάλια. Μερικά από τα σημαντικότερα κανάλια για την τεχνολογική διάχυση μεταξύ των χωρών είναι το διεθνές εμπόριο και οι ξένες άμεσες επενδύσεις (ΑΞΕ).

15  Ανάλυση θεωρητικού πλαισίου Θεωρίες της ενδογενούς τεχνολογικής αλλαγής στις αρχές της δεκαετίας του 1990 δίνουν έμφαση σε δύο πτυχές της τεχνολογίας: I.Η τεχνολογία είναι μη ανταγωνιστική με την έννοια ότι το οριακό κόστος για ένα επιπλέον παράγοντα που χρησιμοποιεί την τεχνολογία είναι αμελητέο. II.Οι επιστροφές από τις τεχνολογικές επενδύσεις (ROI) είναι εν μέρει ιδιωτικές και εν μέρει δημόσιες. Η πρώτη πτυχή διαφοροποιεί την τεχνολογία από ανταγωνιστικές εισροές συντελεστών παραγωγής όπως είναι το ανθρώπινο και φυσικό κεφάλαιο. Το τελευταίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από μία επιχείρηση κάθε φορά. Η δεύτερη πτυχή υπογραμμίζει ότι, ενώ τα ιδιωτικά οφέλη θα πρέπει να είναι αρκετά ισχυρά ώστε να διατηρηθεί η καινοτομία σε εξέλιξη, οι τεχνολογικές επενδύσεις δημιουργούν συχνά οφέλη για ιδιώτες εκτός από τον εφευρέτη. Αυτές οι εξωτερικές επιδράσεις ονομάζονται τεχνολογική διάχυση, ή διάχυση γνώσης (spillovers).

16 Ροές εμπορίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση Το εμπόριο είναι πιο σημαντικό από ποτέ για την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η οικονομία της ΕΕ ωφελείται πολύ περισσότερο από την παγκοσμιοποίηση απ’ ό,τι συνήθως πιστεύεται. Η ΕΕ παραμένει παγκοσμίως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας, εισαγωγέας, άμεσος ξένος επενδυτής και αποδέκτης άμεσων ξένων επενδύσεων. Είναι λιγότερο γνωστό ότι η ΕΕ έχει κατορθώσει να διατηρήσει το μερίδιό της, 20%, στις παγκόσμιες εξαγωγές, παρά την άνοδο νέων ανταγωνιστών, ενώ τα αντίστοιχα μερίδια της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ έχουν μειωθεί έντονα. Ωστόσο, η πρόοδος στον τομέα αυτόν δεν είναι απλή υπόθεση. Σε εσωτερικό επίπεδο, η ΕΕ πρέπει να διευρύνει την ικανότητά της να καρπώνεται τα οφέλη από τις εμπορικές συναλλαγές, δεδομένου ότι δεν επιτυγχάνουν όλα τα κράτη μέλη τις ίδιες επιδόσεις στην παγκόσμια αγορά. Εξωτερικά, απαιτείται μια φιλόδοξη εμπορική διαπραγμάτευση για την επιβολή της νομοθεσίας.

17 Το εμπόριο μπορεί να αποτελέσει ισχυρή κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στην Ευρώπη. Η τόνωση του εμπορίου είναι ένας από τους λίγους τρόπους ενίσχυσης της οικονομικής μεγέθυνσης χωρίς την άντληση πόρων από τα πολύ περιορισμένα δημόσια οικονομικά. Η συμβολή της εξωτερικής ζήτησης στο ΑΕΠ είναι η σημαντικότερη πηγή μεγέθυνσης της ΕΕ επί του παρόντος, καθώς οι συνιστώσες της εγχώριας ζήτησης - του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα - παραμένουν ασθενείς. Μακροπρόθεσμα στοιχεία από χώρες της ΕΕ αποδεικνύουν ότι αύξηση κατά 1% στο άνοιγμα της οικονομίας οδηγεί σε αύξηση κατά 0,6% της παραγωγικότητας της εργασίας. Περισσότερες εμπορικές συναλλαγές είναι επίσης σημαντικές για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης: περίπου 30 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ εξαρτώνται από τις πωλήσεις προς τον υπόλοιπο κόσμο, δηλαδή αύξηση κατά 10 εκατομμύρια από το 1995. Κατά μέσο όρο, κάθε επιπρόσθετο ποσό 1 δισ. ευρώ εξαγωγών υποστηρίζει 15.000 πρόσθετες θέσεις εργασίας σε όλη την ΕΕ.

18 Στοιχεία Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Πλεόνασμα της ΕΕ στο μεταποιητικό εμπόριο: σχεδόν 300 δισεκατομμυρίων ευρώ (ποσό πενταπλάσιο από το 2000) Πλεόνασμα της ΕΕ στις υπηρεσίες: Άυξηση περισσότερο από 100 δισεκατομμύρια ευρώ (περισσότερο από το εικοσαπλάσιο μέσα σε μια 10ετία). Το γεωργικό εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ μετατράπηκε από ελλειμματικό σε πλεονασματικό. Συνολικά, το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ για αγαθά και υπηρεσίες είναι ελαφρώς αρνητικό (74 δισ. ευρώ). Ωστόσο, το ποσό αυτό είναι σχετικά μικρό σε σύγκριση με το σύνολο των εμπορικών συναλλαγών ή, για παράδειγμα, το έλλειμμα των ΗΠΑ και οφείλεται μόνο στην ισχυρή εξάρτηση από την ενέργεια. Παρά την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, η ΕΕ εξακολουθεί να είναι ένας ελκυστικός τόπος για επενδύσεις – στην πραγματικότητα, είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης διεθνών επενδυτικών σχεδίων, δημιουργώντας και διατηρώντας θέσεις εργασίας. Η Ευρώπη προσείλκυσε το 29% των εν λόγω επενδυτικών σχεδίων το 2011, ποσοστό ίδιο με της Βόρειας Αμερικής, ενώ Ασία και Ωκεανία έλαβαν το 25% αυτών.

19 Η θέση της Ευρώπης στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού αναδιαμορφώνει τα συμφέροντά της Η ταχεία ανάπτυξη των περιφερειακών και παγκόσμιων αλυσίδων προστιθέμενης αξίας σήμανε αλλαγή κλίμακας για τη χάραξη εμπορικής πολιτικής. Σήμερα, τα προϊόντα δεν παράγονται πλέον σε ένα μέρος από την αρχή μέχρι το τέλος. Αντίθετα, προκύπτουν από μια μακρά σειρά βημάτων, συχνά σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Αυτή η νέα οργάνωση της παραγωγής καθιστά δυσδιάκριτα τα οικονομικά σύνορα και μετασχηματίζει τις εμπορικές σχέσεις. Σημαντικό μέρος της αξίας προϊόντων που εξάγονται από την Κίνα συχνά παράγεται στην Ευρώπη. Ακόμη και ένα iPhone, που έχει σχεδιασθεί στην Καλιφόρνια και κατασκευάζεται στο Guangdong, έχει ποσοστό ευρωπαϊκής συνεισφοράς 12%. Αυτό σημαίνει ότι οι εθνικές εξαγωγές και εισαγωγές δεν μπορούν πλέον να προσεγγίζονται από στενή εμποροκρατική γωνία.

20 Ο κεντρικός στόχος της εμπορικής πολιτικής της ΕΕ πρέπει να είναι να διατηρηθεί και, όπου χρειάζεται, να επανεφευρεθεί η θέση της Ευρώπης στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Ενώ η μεταποίηση στην ΕΕ παραμένει καίριας σημασίας, πρέπει να αναγνωριστεί ότι σε πολλούς τομείς, οι χώρες έχουν πολύ μικρότερη ικανότητα πλέον να κατασκευάζουν μόνες τους προϊόντα. Σε μια κοινωνία της γνώσης, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία αποτελούν κρίσιμη συνιστώσα πολλών αγαθών και υπηρεσιών. Η Ευρώπη χρειάζεται καινοτομία για την εξασφάλιση συγκριτικού πλεονεκτήματος έναντι των ανταγωνιστών με χαμηλότερο κόστος εργασίας, ενέργειας και πρώτων υλών. Οι επενδύσεις της ΕΕ στη δημιουργικότητα, την έρευνα, τον σχεδιασμό και την ποιότητα αποτελούν μοναδικό πλεονέκτημα της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτες σε πλημμελή επιβολή της τήρησης των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) σε άλλες έννομες τάξεις.

21 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Επενεργώντας τόσο στην προσφορά όσο και στη ζήτηση, το εμπόριο αποτελεί ισχυρό εργαλείο για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης. Η εμπορική πολιτική αποτελεί, επομένως, ουσιώδες στοιχείο του συμφώνου ανάπτυξης της ΕΕ. Η Ευρώπη έχεις τις δυνατότητες να επωφεληθεί απο τις εμπορικές συνναλλαγές, αλλά χρειαζόμαστε τις σωστές εσωτερικές πολιτικές προκειμένου να δρέψουμε τα οφέλη απο το άνοιγμα του

22 Ξένες επενδύσεις και εξωτερική βοήθεια Ξένες επενδύσεις Οι χρηματοοικονομικές ροές προς τις αναπτυσσόμενες χώρες λαμβάνουν τρεις κύριες μορφές:  επενδύσεις από ξένες ιδιωτικές εταιρείες, που είναι γνωστή ως ροή ιδιωτικών κεφαλαίων  εμβάσματα από μετανάστες  ενισχύσεις από ξένες κυβερνήσεις, που συχνά ονομάζεται επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια (ΕΑΒ).

23  Ο Πίνακας 13.1 δείχνει το 1999 ποσά καθαρής επίσημης βοήθειας και ροής ιδιωτικών κεφαλαίων για την ανάπτυξη και τη μετάβαση των χωρών, από τις χώρες μέλη της επιτροπής αναπτυξιακής βοήθειας: οργανισμός οικονομικής συνεργασίας και ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).

24  Ροές Ιδιωτικού Κεφαλαίου Το 1997 το αυξανόμενο καθαρό ιδιωτικό κεφάλαιο ρέει προς τις αναπτυσσόμενες χώρες που έχουν φτάσει στην αιχμή τους σε περίπου 7 φορές της καθαρής επίσημης βοήθειας. Η δομή των ιδιωτικών ροών άλλαξε επίσης,κυρίως στροφή από την υπεροχή των τραπεζικών δανείων σε άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) και επενδύσεις χαρτοφυλακίου (Πίνακας 13.1). Το μερίδιο των άμεσων ξένων επενδύσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες αυξήθηκε σε 38% των παγκόσμιων ξένων άμεσων επενδύσεων, οδηγούμενο από την ταχεία ανάπτυξη των διακρατικών εταιριών, από την ελευθέρωση των αγορών αλλά και των καλύτερων προοπτικών για την οικονομική ανάπτυξη σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Ωστόσο, μετά την Ανατολική ασιατική οικονομική κρίση του 1997, η καθαρή ροή ιδιωτικών κεφαλαίων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες μειώθηκε στο επίπεδο που ήταν στις αρχές του 1990 (σχήμα 13.2) όπως και το μερίδιο των ΑΞΕ προς τις αναπτυσσόμενες χώρες μειώθηκε σε περίπου 20%. Η κατανομή των άμεσων ξένων επενδύσεων μεταξύ των αναπτυσσομένων χωρών παραμένει εξαιρετικά άνιση. Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, περισσότερο από το ήμισυ των ΑΞΕ πήγε σε μόλις 4 χώρες και πάνω από το ένα τρίτο σε μόλις 2 μεγάλες χώρες--Κίνα και Βραζιλία (σχήμα 13.3). Στο τέλος της δεκαετίας του 1990 το μερίδιο των καλύτερων 10 αναπτυσσόμενων χώρων που λαμβάνουν τα μεγαλύτερα ποσά των ΑΞΕ, ανήλθαν σε 78 % Σημειώστε ότι περίπου οι μισές από όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες λαμβάνουν ελάχιστη ή καμία άμεση ξένη επένδυση.

25 Οι αναπτυσσόμενες χώρες που προσελκύουν το περισσότερα ιδιωτικά κεφάλαια το κάνουν χάρη στο ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα, που περιλαμβάνει στοιχεία όπως ένα σταθερό πολιτικό καθεστώς, καλές προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη, φιλελεύθερες και προβλέψιμες κυβερνητικές ρυθμίσεις και εύκολη μετατρεψιμότητα του εθνικού νομίσματος. Οι υψηλότερες ξένες επενδύσεις :  Βοηθούν στο σπάσιμο του φαύλου κύκλου της φτώχειας χωρίς αύξηση του εξωτερικού χρέους τους.  Μπορεί να φέρουν μαζί προηγμένες τεχνολογίες και μάρκετινγκ δεξιότητες καθώς και ευκολότερη πρόσβαση προς εξαγωγικές αγορές.  Ο προστιθέμενος ανταγωνισμός μεταξύ των ξένων και των εγχώριων επιχειρήσεων μπορεί επίσης να κάνει τις εθνικές οικονομίες πιο αποτελεσματικές.

26 Άμεσες Ξένες Επενδύσεις Γενικά: Στην Ελλάδα δεν υπήρχε μια σταθερή πορεία των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ), αλλά αυτή ήταν άλλοτε αύξουσα και άλλοτε φθίνουσα. Ορισμός: Άμεση Ξένη Επένδυση είναι η ίδρυση κάποιων παραρτημάτων που είναι ιδιοκτησία της μητρικής («μαμάς») εταιρίας. → είναι άμεση γιατί υπάρχει ίδρυση-εγκατάσταση εταιρίας, όχι απλά παροχή υπηρεσιών. Η ΑΞΕ περιλαμβάνει μεταφορά κάποιων εισροών: Εισροές: Α) Υλικές: - πρώτες ύλες - κεφαλαιουχικός εξοπλισμός (μηχανήματα) - μετοχικό κεφάλαιο Β) Άυλες: - τεχνογνωσία - ποιοτικός έλεγχος των προϊόντων - νέες στρατηγικές marketing → όλες οι εισροές συντελούν στην παραγωγή και την εμπορική διάθεση των προϊόντων.

27 Κατά κανόνα οι ΑΞΕ αναλαμβάνονται και προωθούνται από πολυεθνικές εταιρίες: είναι εκείνες οι επιχειρήσεις που μπορούν να ελέγχουν θυγατρικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό, σε περισσότερες από μια χώρες. → Ο έλεγχος που ασκείται από τη «μαμά» εταιρία είναι πολύ ουσιαστικός, αφού αυτή είναι ο βασικός προμηθευτής. → η μητρική εταιρία είναι αυτή που-κατά κύριο λόγο- καθορίζει από κοντά τη συμπεριφορά της θυγατρικής σε καίρια θέματα (τρόπος παραγωγής, καθορισμός των τιμών κ.α.). Επίσης βοηθάει με διάφορους τρόπους: επιλογή τεχνολογίας πηγές πρώτων υλών κατεύθυνση συμπεριφοράς της θυγατρικής απέναντι στην κυβέρνηση

28 Ευρωπαϊκή Ένωση και Άμεσες Ξένες Επενδύσεις Ανέκαθεν η Ε.Ε. ήταν βασικός προορισμός από Η.Π.Α. και Ιαπωνία. o Σημαντικό ποσοστό αυτών κατευθύνεται στις προηγμένες χώρες της Ε.Ε. / τον πυρήνα της Ευρώπης. Αυτές οι χώρες έχουν υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα. o Περιφερειακές χώρες της Ε.Ε. : αυτές που έχουν το χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα. Αυτές δεν προσελκύον πολλές ΑΞΕ, γιατί:  υπάρχει ασταθές φορολογικό περιβάλλον και έτσι οι ξένοι φοβούνται να επενδύσουν μεγάλα ποσά  φθηνό εργατικό δυναμικό => δεν είναι καλό για την ίδια τη χώρα  μικρή διαθεσιμότητα κεφαλαίου

29  Επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια Για τις πιο φτωχές χώρες, που δεν ειναι σε θέση να προσελκύσουν ιδιώτες επενδυτές, η επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια (ΕΑΒ) παραμένει η σημαντικότερη πηγή ξένων κεφαλαίων. Ωστόσο, το μερίδιο της επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας στις οικονομίες τους δεν είναι τόσο υψηλό όσο πολλοί άνθρωποι στις αναπτυγμένες χώρες τείνουν να σκέφτονται. Η επίσημη βοήθεια για την ανάπτυξη και τη μετάβαση των χωρών έχει τρία βασικά συστατικά:  Επιχορηγήσεις, οι οποίες δεν χρειάζεται να επιστραφούν.  Ευνοϊκούς όρους δανείων, που πρέπει να πληρωθούν αλλά σε χαμηλότερα επιτόκια και σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα από δάνεια από εμπορικές τράπεζες.  Συνεισφορές σε πολυμερείς θεσμούς, την προώθηση της ανάπτυξης, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμια Τράπεζα, και περιφερειακές αναπτυξιακές τράπεζες (ασιατικές ανάπτυξη τράπεζα, Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης, Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης).

30 Διεθνής μετανάστευση Η αυξημένη διεθνής κινητικότητα των ανθρώπων είναι μια σημαντική πτυχή της παγκοσμιοποίησης. Το 1985-1990, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού μεταναστών ήταν 2,6%, περισσότερο από δύο φορές στο επίπεδο που καταγράφηκε στη δεκαετία του 1960. Υπήρχε μια κάποια επιβράδυνση της μετανάστευσης στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990 ως αποτέλεσμα των περιορισμών που έχουν εισαχθεί από πολλές χώρες υψηλού εισοδήματος, αλλά στις αρχές του 1997-98 οι ροές των μεταναστών επιταχύνθηκαν και πάλι. Οι κυριότερες χώρες προορισμού, αξιολογούνται από το μέγεθος των εισροών μεταναστών το 2000 και είναι οι ΗΠΑ, Γερμανία, Ιαπωνία, Αυστραλία, Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία.

31 Η εργασιακή μετανάστευση βρίσκεται σε άνοδο σε σχέση με άλλους τύπους της μετανάστευσης. Οι εργαζόμενοι που μετακινούνται από τις αναπτυσσόμενες στις ανεπτυγμένς χώρες τείνουν να συγκεντρώνονται στα άκρα των δεξιοτήτων και της εκπαίδευσης. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των τελευταίων ετών υπήρξε η ιδιαίτερα ταχεία αύξηση στη μετανάστευση των ειδικευμένων και υψηλά ειδίκευμένων εργαζομένων, κυρίως ως απάντηση στην έλλειψη εργατικού δυναμικού, στους τομείς της πληροφορίας και των επικοινωνιών των ανεπτυγμένων χωρών, αλλά επίσης και στην έρευνα και ανάπτυξη, υγεία, και τομείς της εκπαίδευσης. Υπάρχουν λόγοι να πιστεύεται ότι η διεθνής μετανάστευση της εργασίας μπορεί να είναι επωφελής τόσο για τις χώρες λήψης αλλά και αποστολής. Ενώ στις χώρες υποδοχής οι μετανάστες συμβάλλουν στην αντιμετώπιση έλληψης εργατικού δυναμικού σε ορισμένες βιομηχανίες, οι χώρες προέλευσης επωφελούνται από ελάφρυνση των πιέσεων ανεργίας και αυξάνονται οι χρηματοοικονομικές ροές με τη μορφή εμβασμάτων από μετανάστες στις οικογένειές τους. Ωστόσο, οι ανησυχίες αυξάνονται για τη ζημιά που προκλήθηκε στις προσδοκίες ανάπτυξης των φτωχότερων χωρών από την μετανάστευση των πιο καταρτισμένων επαγγελματιλων-το λεγόμενο "Brain Drain".

32 Η ενασχόληση με όλες τις τάσεις της αυξημένης διεθνούς μετανάστευσης είναι μια παγκόσμια πρόκληση, που απαιτεί στενότερη συνεργασία μεταξύ των χωρών προέλευσης και υποδοχής. Οι λύσεις πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα όλων των χωρών που συμμετέχουν, καθώς και εκείνα των ίδιων των μεταναστών.  Οι αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να αναπτύξουν μηχανισμούς για την ενθάρρυνση της διατήρησης και της παλιννόστησης των ειδικευμένων εργαζομένων τους. Οι επαναπατριζόμενοι μετανάστες φέρνουν πίσω εξωτερική γνώση και εμπειρία (μετατροπή «Brain Drain» σε «Brain Circulation»)  Όσο για τις αναπτυγμένες χώρες, τους προτείνεται η βελτίωση στους νόμους μετανάστευσης, καθώς και των πολιτικών και πρακτικών που εφαρμόζονται για την εξασφάλιση ομαλής μετεγκατάστασης και να ενισχύσουν την επιβολή ελάχιστων προτύπων εργασίας στο χώρο εργασίας, έτσι ώστε να αποθαρρύνουν την παράνομη μετανάστευση και απασχόληση.

33 Βιβλιογραφία  Εισαγωγή στην πολιτική οικονομία 1998, Εκδόσεις ΕΥΓ.ΜΠΕΝΟΥ ISBN 960-359-048-7  ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ 2003, ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ Β. ΑΛΜΠΑΝΗΣ ISBN 960-490-060-9  www.europa.eu  http://www.worldbank.org


Κατέβασμα ppt "ΤΙΤΛΟΣ: « Μεγέθυνση στην Ανοιχτή οικονομία και ροές εμπορίου»  Αρμέν Ατζεμιάν, ΑΜ: 10014  Τριαντάφυλλος Μιχελής, ΑΜ: 11120  Φίλιππος Ντάκος, ΑΜ: 11144."

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google