15 Ιουλίου 2015 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΑΟΥΔΙΚΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ (Doing Business in the Saudi Arabian Market) ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ.

Παρουσίαση με θέμα: "15 Ιουλίου 2015 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΑΟΥΔΙΚΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ (Doing Business in the Saudi Arabian Market) ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 15 Ιουλίου 2015 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΑΟΥΔΙΚΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ (Doing Business in the Saudi Arabian Market) ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΤΖΕΝΤΑΣ P.O. BOX 5108, Jeddah 21 422 Tel: 00966 12 66 90 824 Mobile: 00966 546 117373 E-Mail: ecocom-jeddah@mfa.grecocom-jeddah@mfa.gr Skype:theoxyp

2

3 Η Σαουδαραβική Οικονομία στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην παραγωγή και εξαγωγές αργού πετρελαίου, πετροχημικών προϊόντων και φυσικού αερίου. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία κατέχει το 16% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε πετρέλαιο, αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα σε πετρέλαιο ενώ κατέχει εξέχοντα και ηγετικό ρόλο στον Οργανισμό Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟΠΕΚ). Ο τομέας του πετρελαίου κατέχει το υψηλό ποσοστό 80% των εσόδων του προϋπολογισμού, το 45% του Σαουδαραβικού Α.Ε.Π. Και το συντριπτικά υψηλό 90% των εσόδων από τις εξαγωγές της χώρας.

4 Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια η Σαουδαραβική κυβέρνηση ακολουθεί πιστά πολιτικές διαφοροποίησης και απεξάρτησης της οικονομίας από το πετρέλαιο προκειμένου μειώσει την ανεργία που παρατηρείται ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές της κοινωνίας. Η πολιτική της διαφοροποίησης από το πετρελαίο παρατηρείται σε διάφορους τομείς και συγκεκριμένα στην παραγωγή ενέργειας και των εναλλακτικών μορφών ενέργειας, στις τηλεπικοινωνίες και στο τομέα της πληροφορικής και της υψηλής τεχνολογίας, στην εξόρυξη και εξαγωγή φυσικού αερίου και στα πετροχημικά.

5 Περισσότεροι από έξη εκατομμύρια αλλοδαποί απασχολούνται σε διάφορους τομείς της εγχώριας οικονομίας, κυρίως στο τομέα των υπηρεσιών και του πετρελαίου ενώ παράλληλα η Σαουδαραβική κυβέρνηση καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για μείωση της ανεργίας. Παρόλα αυτά στον ιδιωτικό τομέα οι περισσότερες επιχειρήσεις, παρόλα τα κίνητρα που δίνει η κυβέρνηση για προσλήψεις Σαουδαράβων υπηκόων, προτιμούν να προσλαμβάνουν αλλοδαπούς οι οποίοι διαθέτουν την απαραίτητη εμπειρία και γνώση για διάφορες στρατηγικής σημασίας θέσεις.

6 Δυστυχώς η έλλειψη επαρκούς και ολοκληρωμένης εκπαίδευσης καθώς και η ένδεια των απαραίτητων τεχνικών και άλλων προσόντων αποτελούν τα βασικά εμπόδια για προσλήψεις Σαουδαράβων και τη μείωση της ανεργίας. Για το 2014 ο κεντρικός προϋπολογισμός της χώρας παρουσιάζει για πρώτη φορά από το 2009 μικρό σχετικά έλλειμμα, οφειλόμενο κυρίως στη μείωση της τιμής του πετρελαίου διεθνώς, έλλειμμα το οποίο εκτιμάται ότι θα υπάρχει και τα επόμενα χρόνια, εφόσον η τιμή του πετρελαίου δεν παρουσιάζει αύξηση. Παρόλα αυτά τα σημαντικά πλεονάσματα που διαθέτει η χώρα είναι ικανά να εξισορροπήσουν τα τυχόν ελλείμματα που θα παρουσιασθούν.

7 Κυριώτερα Μακροοικονομικά Μεγέθη Α.Ε.Π. (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν): 2012 1.519 τρις $, 2013: 1.56 τρις $ και 2014: 1.616 τρις $ Πλεόνασμα Προϋπολογισμού: 2014: 777,9 δις $ Αύξηση Α.Ε.Π. 2012: 5,8%, 2013: 2,7% και 2014: 3,6% Α.Ε.Π. Κατά Κεφαλή Ετήσιο Εισόδημα: 2012: 22.109 $, 2013: 22.200 $ και 2014: 25.401 $ Ακαθάριστη Εθνική Αποταμίευση: 2012: 48,8% Α.Ε.Π., 2013: 45,9% Α.Ε.Π. Και 2014: 45,8% Α.Ε.Π. Σύνθεση Α.Ε.Π. ανά τελική χρήση: ιδιωτική κατανάλωση (νοικοκυριά) 31,1%, έξοδα κυβέρνησης: 23,5%, επενδύσεις σε σταθερά κεφάλαια: 24,9%

8 Επενδύσεις σε αποθέματα: 3,8% Εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών: 48,6% Εισαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών: 31,9% Σύνθεση Α.Ε.Π. ανά τομέα: Γεωργία 2%, Βιομηχανία 59,7% και Υπηρεσίες 38,3% Γεωργικά Προϊόντα: άλευρα, σιτάρι, ντομάτες και νωπά οπωροκηπευτικά, εσπεριδοειδή, λεμόνια, πτηνοτροφικά προϊόντα, αυγά, γάλα, κοτόπουλα, καρπούζια και πεπόνια Βιομηχανικά Προϊόντα: αργό πετρέλαιο, διϋλιση πετρελαίου, πετροχημικά προϊόντα, καυστική σόδα, τσιμέντα, λιπάσματα, πλαστικά, μέταλλα, κατασκευαστικά και δομικά υλικά.

9 Αύξηση βιομηχανικής παραγωγής: 2014 3,6% Εργατικό Δυναμικό: 11,22 εκατομμύρια εργαζόμενοι. Ποσοστό 80% των εργαζομένων είναι αλλοδαποί υπήκοοι Εργατικό Δυναμικό ανά τομέα: Γεωργία 6,7%, Βιομηχανία 21,4% και Υπηρεσίες: 71,9% Ανεργία: 2013 11,6% και 2014 11,2% (τα συγκεκριμένα ποσοστά αφορούν τον ανδρικό πληθυσμό. Σύμφωνα με υπολογισμούς διαφόρων τραπεζών το ποσοστό ανεργίας μπορεί να φθάνει και στο 25%) Προϋπολογισμός: Εσοδα 278,9 δις $ - Εξοδα: 293,3 δις $ (στοιχεία 2014)

10 Ελλειμμα Προϋπολογισμού ως προς το Α.Ε.Π. : -1.9% του Α.Ε.Π. (στοιχεία 2014) Δημόσιο Χρέος: 1,6% Α.Ε.Π. (2014) και 2,7% Α.Ε.Π. (2013) Πληθωρισμός: 2,9% (2014) και 3,5% (2014) Προεξοφλητικό επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας: 2,5% (2014) Βασικό Επιτόκιο Δανεισμού Εμπορικών Τραπεζών: 6,7% (31/12/2013) και 6,8% (31/12/2014) Αγοραία αξία των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Μετοχών: 373,4 δις $ (31/12/2012), 338,9 δις $ (31/12/2011) και 353,4 δις $ (31/12/2010) Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών: 134,3 δις $ (2013) και 108,7 δις $ (2014)

11 Εξαγωγές: 2013 – 377 δις $ και 2014 – 359,4 δις $ Εξαγωγές commodities: πετρέλαιο και παράγωγα πετρελαίου 90% Εξαγωγές ανά χώρα: Ταϊβάν 14%, ΗΠΑ 13%, Κίνα 12%, Ιαπωνία 12% και Κορέα 9% Εξαγωγές ανά προϊόν: πετρέλαιο και παράγωγα του πετρελαίου 83%, πλαστικά σε πρωταρχική μορφή 5%, οργανικά χημικά 4%, φυσικό αέριο επεξεργασμένο 2%, λιπάσματα 1% Εισαγωγές: 2013 – 152,7 δις $ και 2014 – 162,2 δις $ Εισαγωγές ανά χώρα: Ταϊβάν 13%, ΗΠΑ 13%, Γερμανία 7%, Ιαπωνία 7% και Κορέα 6%

12 Εισαγωγές ανά προϊόν: αυτοκίνητα 15%, σίδηρος και σιδηρουργικά προϊόντα 7%, βιομηχανικός εξοπλισμός και μηχανήματα 7%, είδη τηλεπικοινωνιών και συστήματα ήχου 5%, ηλεκτρολογικός εξοπλισμός και μηχανήματα 5%. Συναλλαγματικά αποθέματα και αποθέματα σε χρυσό: 725,7 δις $ (31/12/2013) και 756,1 δις $ (31/12/2014) Εξωτερικό Δημόσιο Χρέος: 152 δις $ (31/12/2013) και 164,3 δις $ (31/12/2014) Αμεσες Ξένες Επενδύσεις στην Σαουδική Αραβία: 242,1 δις $ (31/12/2013) και 232,3 δις $ (31/12/2014) Σαουδαραβικές επενδύσεις στο εξωτερικό: 27,06 δις $ (31/12/2013) και 31,51 δις $ (31/12/2014)

13 Δυνατά Στοιχεία της Σαουδαραβικής Οικονομίας Οικονομία με σημαντικά αποθέματα φυσικού πλούτου, σε πετρέλαιο και σε φυσικό αέριο Εταίρος στρατηγικής σημασίας ως κύρια εξαγωγική χώρα πετρελαίου και με σημαντικές δυνατότητες περαιτέρω αύξησης τόσο στην παραγωγή και στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου σημαντικά αποθέματα σε συνάλλαγμα καθώς και πλεονασματικούς προϋπολογισμούς (770 δις $ περίπου) σημαντικά φορολογικά πλεονάσματα καθώς και πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών

14 Καθαρός πιστωτής με σημαντική οικονομική επιφάνεια Άριστες σχέσεις και στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ και άλλες ανεπτυγμένες χώρες και οικονομίες Αξιόλογες και ισχυρές θετικές εκτιμήσεις για την άσκηση της επιχειρηματικότητας και για το γενικότερο επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα

15 Αδύνατα στοιχεία της Σαουδαραβικής Οικονομίας Μεγάλη εξάρτηση από την διεθνή προσφορά και ζήτηση πετρελαίου και τις συνεχείς αυξομειώσεις των διεθνών τιμών του πετρελαίου Περιορισμένη διαφοροποίηση και απεξάρτηση της οικονομίας από το πετρέλαιο και τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου Υψηλοί δείκτες ανεργίας, υποαπασχόλησης και ετεροαπασχόλησης Έλλειψη διαφάνειας σε σημαντικά υψηλό ποσοστό για οικονομία με μεγάλη κεφαλαιακή βάση

16 Περιφερειακή αστάθεια και αβεβαιότητα λόγω της γειτνίασης της χώρας με εστίες έντασης, όπως το Ιράκ, η Υεμένη και το Ιράν. Ειδικώτερα στις σχέσεις Σαουδικής Αραβίας και Ιράν υπάρχει συνεχής και έντονος ανταγωνισμός, καθιστώντας το Ιράν ως τον κυριότερο αντίπαλο για την Σαουδική Αραβία.

17 Διμερές Εξωτερικό Εμπόριο Ελλάδος – Σαουδικής Αραβίας Αυξομειώσεις παρουσιάζει η εικόνα του διμερούς εξωτερικού εμπορίου της Ελλάδος με την Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για το 2014. Οσον αφοφά τις εισαγωγές της Ελλάδος από την Σαουδική Αραβία παρουσίασαν το 2014 έναντι του 2013 αύξηση 11%. Συγκεκριμένα από 1.174.776.251 € το 2013 έφθασαν στα 1.304.225.433 € το 2014. Στις εισαγωγές της Ελλάδος περιλαμβάνονται και οι εισαγωγές σε πετρελαιοειδή και παράγωγα του πετρελαίου. Αντίστοιχα σημαντική αύξηση, κατά 95%, παρουσίασαν και οι ελληνικές εξαγωγές στην Σαουδική Αραβία και από 403.525.067 € το 2013 έφθασαν στα 784.389.647 € το 2014

18 Τα κυριότερα εισαγόμενα προϊόντα από την Σαουδική Αραβία είναι: λάδια ακατέργαστα από πετρέλαιο ή από ασφαλτούχα ορυκτά, πολυαιθυλένιο γραμμικό, απορρίμματα και θραύσματα χαλκού, πολυπροπυλένιο, στυρόλιο, συμπολυμερή του προπυλενίου, απορρίμματα από αργίλιο και άλλα. Τα κυριότερα εξαγόμενα ελληνικά προϊόντα προς την Σαουδική Αραβία είναι: άλλα λάδια περιεκτικότητας κατά βάρος σε θείο που υπερβαίνει το 1%, λάδια με αριθμό οκτανίων (RON) ίσο ή μεγαλύτερο του 95, μαργαρίνες, άσφαλτος από πετρέλαιο, ελιές, μάρμαρα, τραβερτίνες και αλάβαστρα, μέρη από μηχανές, βερίκοκα, διόπτρες σκόπευσης και άλλα.

19 Γιατί το «επιχειρείν» στην Σαουδική Αραβία Η Σαουδική Αραβία είναι από τις ελάχιστες χώρες που δεν επλήγησαν από τη πρόσφατη δημοσιονομική και οικονομική κρίση. Αντίθετα η οικονομία της διακρίνεται από σημαντική σταθερότητα ενώ συγχρόνως καταβάλλονται εργώδεις προσπάθειες για περαιτέρω αναπτυξιακή πορεία της χώρας και σταδιακή απεξάρτηση από τις εξαγωγές πετρελαίου, φυσικού αερίου και πετροχημικών. Μεγάλο μέρος επιχειρηματιών και αλλοδαπών επενδυτών θεωρούν ότι η Σαουδαραβική οικονομία είναι αρκετά ελκυστική για νέες επιχειρηματικές δράσεις, πρωτοβουλίες και νέες επενδυτικές δραστηριότητες. Το Σαουδαραβικό Ριάλι είναι ένα από τα πλέον σταθερά νομίσματα, συνδεδεμένο με το Αμερικανικό Δολάριο (1$=3,75 SAR) και στις τελευταίες δεκαετίες δεν έχουν υπάρξει αξιόλογες μεταβολές ή νομισματικές διακυμάνσεις.

20 Αλλοι λόγοι που απαντούν στο αρχικό ερώτημα, γιατί να επιχειρήσει κάποιος στην Σαουδική Αραβία, είναι: Η Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με τη κατάταξη των χωρών από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, βρίσκεται στη 4η θέση σε θέματα «φορολογικής ελευθερίας» και στην 7η θέση, όσον αφορά τα κίνητρα που παρέχει το ισχύον φορολογικό σύστημα για αλλοδαπούς επενδυτές. Η Σαουδική Αραβία κατατάσσεται στην 7η θέση της παγκόσμιας κλίμακας, όσον αφορά τις ελευθερίες της τοπικής αγοράς εργασίας. Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται ανάμεσα στις 25 μεγαλύτερες οικονομίες παγκοσμίως ενώ είναι η μεγαλύτερη οικονομία στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (MENA Region). H Σαουδική Αραβία είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες, αναφορικά με το κατά κεφαλήν ετήσιο εισόδημα – αναμένεται ότι έως το 2020 θα έχει φθάσει στα 33.500 $. Η Σαουδαραβική αγορά είναι η μεγαλύτερη ελεύθερη αγορά στη Μέση Ανατολή και Βόρειο Αφρική.

21 Η Σαουδική Αραβία κατέχει το 25% του συνολικού Α.Ε.Π. όλων των Αραβικών χωρών. Η Σαουδική Αραβία κατέχει το 16% περίπου των παγκόσμιων αποθεμάτων σε πετρέλαιο. Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας επί συνόλου 181 χωρών, σύμφωνα με τον Οδηγό Επιχειρηματικότητας της Παγκόσμιας Τράπεζας του 2011, βρίσκεται στην 11η θέση για τη παροχή διευκολύνσεων σχετικά με το «επιχειρείν». Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας αποτελεί το σημαντικότερο αποδέκτη αλλοδαπών επενδύσεων στον Αραβικό κόσμο. Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας κατατάσσεται στην 6η θέση, όσον αφορά την μακροοικονομική σταθερότητα. Παράγοντες όπως το υγιές φορολογικό περιβάλλον, τα σχετικά χαμηλά τραπεζικά επιτόκια και ο ελεγχόμενος πληθωρισμός συμβάλλουν αποφασιστικά στην διατήρηση της Σαουδαραβικής οικονομίας σε αυτή την υψηλή θέση.

22 Παράγοντες επίσης που επηρεάζουν σωρευτικά τις αποφάσεις αλλοδαπών επενδυτών ώστε να εγκατασταθούν στην Σαουδική Αραβία και να προχωρήσουν στην πραγματοποίηση κερδοφόρων επενδυτικών σχεδίων είναι: H συνεχής βελτίωση των υποδομών και των παρεχομένων προς τους αλλοδαπούς επενδυτές και επιχειρηματίες υπηρεσιών ελεύθερο επιχειρηματικό πνεύμα, σεβασμός στην ιδιωτική ιδιοκτησία και δυναμικός ιδιωτικός τομέας διάθεση κεφαλαίων, μετατρεψιμότητα του Σαουδαραβικού Ριαλιού προς τα σκληρά ξένα νομίσματα και διατήρηση σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών προστασία των εμπορικών σημάτων, των ευρεσιτεχνιών και των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας απουσία ελέγχων στη κίνηση κεφαλαίων και στον επαναπατρισμό των κερδών λειτουργία σύγχρονου τραπεζικού συστήματος σχετικά φιλελεύθερο φορολογικό σύστημα

23 Βασικές Συμβουλές για άσκηση επιτυχούς επιχειρηματικότητας στην Σαουδική Αραβία: 1.Ολες οι πτυχές της καθημερινότητας στην Σαουδική Αραβία κυριαρχούνται από την ακλόνητη και διαρκή πίστη στις αρχές και ηθικές αξίες του Ισλάμ και του Ιερού Κορανίου. Καμμία επιχειρηματική πρωτοβουλία ή άλλη δραστηριότητα μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς αναφορά στην Αγιότητα και Ιερότητα του Προφήτη Μωάμεθ. 2.Ο μεγαλύτερος σεβασμός πρέπει να αποδίδεται στις θρησκευτικές αξίες και στις ευκολίες και ανέσεις που επιτρέπουν στους ανθρώπους να εκτελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, όπως την προσευχή και την νηστεία. Η οποιαδήποτε επιχειρηματική δρστηριότητα θα πρέπει να συμβαδίζει και να αποδέχεται τις ανωτέρω θρησκευτικές αξίες που διατρέχουν τη ζωή και την προσωπικότητα του κάθε θρησκευόμενου. 3. Βασικά στοιχεία του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του Σαουδάραβα είναι η μοίρα, το πεπρωμένο και η αποδοχή, εφόσον τα πάντα εξαρτώνται και είναι συνυφασμένα με τη θέληση του Θεού. Διάφορα πράγματα μπορεί να γίνουν ή να μην γίνουν γιατί αυτό εξαρτάται από τη βούληση του Θεού και όχι από τις πράξεις των ανθρώπων. Μία επιχειρηματική συνάντηση θα γίνει με τη βοήθεια και βούληση του Θεού.

24 4. Το «επιχειρείν» στην Σαουδική Αραβία στηρίζεται στις θεμελιώδεις αρχές της οικογένειας και όλες οι ανώτερες και διευθυντικές θέσεις σε επιχειρήσεις και ομίλους επιχειρήσεων κατέχονται από μέλη της οικογένειας. Η οικογένεια αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της επιχειρηματικότητας, η οικογενειοκρατία είναι η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων χωρίς να είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό από τους επισκέπτες και τους τρίτους. 5. Η οικογενειοκρατία και η αποθέωση της οικογένειας και των στενών συγγενικών δεσμών οδηγούν στην δημιουργία συστήματος ισχυρής ιεραρχίας, με τους μεγαλύτερους ηλικιακά συγγενείς να κατέχουν υψηλές θέσεις σε μία επιχείρηση ή σε έναν όμιλο επιχειρήσεων. 6. Η ηλικία αποτελεί ζήτημα σεβασμού και οι ξένοι επισκέπτες θα πρέπει να σέβονται τους μεγαλύτερους συνομιλητές τους. Για αυτό το λόγο συνιστάται σε οποιαδήποτε επιχειρηματική αποστολή ή επίσκεψη να υπάρχει και κάποιος μεγαλύτερος σε ηλικία καθώς και από τα υψηλότερα κλιμάκια της ιεραρχίας ενός επιχειρηματικού φορέα ή μιάς μεμονωμένης επιχείρησης.

25 7. Σημαντικό επίσης είναι να γνωρίζει ο αλλοδαπός επιχειρηματίας την γενεαλογική εξέλιξη της συγκεκριμένης Σαουδαραβικής επιχείρησης με την οποία θέλει να ξεκινήσει συνεργασία. Ακρως σημαντικό είναι οι επαφές, συζητήσεις και διαπραγματεύσεις να γίνονται με στέλεχος της επιχείρησης που έχει την δυνατότητα να παίρνει και να εκτελεί αποφάσεις (decision maker) καθώς να έχει ισχυρούς δεσμούς και στενές σχέσεις με την οικογένεια που διοικεί την επιχείρηση. 8. Τα ανώτερα και ανώτατα διευθυντικά στελέχη των επιχειρήσεων λειτουργούν κατόπιν εντολών που τους διαβιβάζονται από τους επικεφαλής ή τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης ενώ το κατώτερο προσωπικό συνήθως δεν αναλαμβάνει καμμία σχετική πρωτοβουλία. 9. Οι επιχειρηματικές επαφές και συναντήσεις μπορούν να γίνονται και με στελέχη ή υπαλλήλους οι οποίοι είναι άγνωστοι στον αλλοδαπό επιχειρηματία αλλά είναι σχετικοί με το συγκεκριμένο θέμα. 10. Οι αρχικές επαφές μπορεί να διαρκούν πολύ λίγο και να έχουν πενιχρά αποτελέσματα, αλλά με την ανάλογη υπομονή και επιμονή τα αποτελέσματα μπορεί να είναι αρκετά θετικά.

26 11. Η κατανομή του χρόνου είναι πολύ σημαντική και οι συναντήσεις μπορεί να ξεκινούν αργά και να διαρκούν αρκετές ώρες. Καλό θα είναι να μην προγραμματίζονται συναντήσεις περισσότερες της μιάς μέσα στην ίδια μέρα 12. Η ομαδική εργασία αποδίδει όταν τα μέλη μιάς ομάδας γνωρίζονται μεταξύ τους. Σε αντίθετες περιπτώσεις τα αποτελέσματα δεν είναι τα αναμενόμενα κυρίως όταν τα μέλη της ομάδος είναι άγνωστα. 13. Σημαντική είναι η ανταλλαγή φιλοφρονήσεων και ευγενικών φράσεων μεταξύ των δύο πλευρών που φέρνουν τα δύο μέρη πιό κοντά. 14. Στους Σαουδάραβες δεν αρέσει να αρνούνται κάτι ή να μεταφέρουν αρνητικές ειδήσεις. Οι διαπραγματεύσεις καταλήγουν σε θετικά αποτελέσματα και γίνονται αποδεκτές οι προτάσεις της μιάς πλευράς από την άλλη με υπομονή και επιμονή. 15. Οι έντονες και επιθετικές συζητήσεις σε πολύ υψηλούς τόνους της φωνής μαρτυρούν το ενδιαφέρον και τη δέσμευση και όχι θυμό ή εχθρότητα. Δεν θα πρέπει να φοβάσθε ή να ανησυχείτε όταν τα επίπεδα θορύβου ανεβαίνουν και οι συζητήσεις γίνονται περισσότερο έντονες.

27 16. Οι επαφές και συνεννοήσεις με τα μάτια είναι πολύ σημαντικές και αποδεικνύουν ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη. 17. Να αποφεύγετε να αγγίζετε ή να χαιρετάτε τους συνομιλητές σας με το αριστερό χέρι ή να κυττάτε τα πόδια σας καθώς και οι δύο αυτές κινήσεις αποτελούν στοιχεία κακής συμπεριφοράς. 18. Μην αναλώνεσθε σε πολιτικές ή άλλες συζητήσεις για την κατάσταση στη περιοχή της Μέσης Ανατολής ή σε διάφορα σχόλια και παρατηρήσεις για την επιρροή του Ισλάμ. 19. Οι γυναίκες δεν συμμετέχουν καθόλου ή έχουν εντελώς δευτερεύοντα ρόλο στην άσκηση επιχειρηματικότητας ή στην έναρξη επιχειρηματικής συνεργασίας ενώ είναι αρκετά δύσκολη η χορήγηση βίζας. Παρόλα αυτά και εφόσον υπάρχει καλή και σταθερή συνεργασία με συγκεκριμένη Σαουδαραβική επιχείρηση, αυτή μπορεί να επηρεάσει θετικά στη χορήγηση βίζας σε γυναίκα. 20. Απαιτείται συντηρητικό αλλά έξυπνο ντύσιμο. Σε ένα μεγάλο βαθμό κρίνεσθε και για την εξωτερική σας εμφάνιση.

28 Είσοδος στην Σαουδική Αραβία Για όλους τους αλλοδαπούς που επιθυμούν να ταξιδέψουν στην Σαουδική Αραβία είναι απαραίτητη η προηγούμενη χορήγηση βίζας. Εξαίρεση αποτελούν μόνο οι υπήκοοι των Χωρών-Μελών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC Countries). Συνήθως δεν χορηγείται βίζα σε γυναίκες που δεν συνοδεύονται απο συγγενή τους πρώτου βαθμού (πατέρα, αδελφό ή σύζυγο) εκτός από άδεια εργασίας για συγκεκριμένα επαγγέλματα – νοσοκόμες, εκπαιδευτικούς ή οικιακές βοηθούς – και πιθανόν σε όσους έχουν αρκετές διασυνδέσεις και κατάλληλες γνωριμίες. Ειδικότερα για τις γυναίκες, εφόσον είναι μεγαλύτερες των 40 ετών και είναι παντρεμένες, η βίζα χορηγείται σχετικά πιό άνετα. Επιχειρηματική βίζα χορηγείται σχετικά πιό άνετα σε όσους έχουν αποδεδειγμένα επιχειρηματική δραστηριότητα, επενδυτές, αντιπροσώπους και στελέχη επιχειρήσεων, διευθυντές, προϊσταμένους πωλήσεων, λογιστές, διευθυντές παραγωγής, συμβούλους επιχειρήσεων και άλλους.

29 Εισαγωγές προϊόντων και εμπορευμάτων στην Σαουδική Αραβία Παραθέτουμε κατωτέρω ενδεικτικό κατάλογο εγγράφων και δικαιολογητικών τα οποία είναι απαραίτητα για την εισαγωγή προϊόντων και εμπορευμάτων στην Σαουδική Αραβία. Ο κατάλογος αυτός πολλές φορές αλλάζει και σκόπιμο είναι οι ενδιαφερόμενοι να συμβουλεύονται την επίσημη ιστοσελίδα του Σαουδαραβικού Υπουργείου Εμπορίου για περισσότερες λεπτομέρειες ή πληροφορίες (www.mci.gov.sa).www.mci.gov.sa

30 Τα δικαιολογητικά αυτά είναι: πιστοποιητικό προέλευσης επικυρωμένο από τοπικό Εμπορικό Επιμελητήριο και μεταφρασμένο στην αραβική γλώσσα τιμολόγιο από τα Σαουδαραβικά Τελωνεία (σε τρία αντίγραφα). Το έγγραφο αυτό ζητείται στην συντριπτική πλειοψηφία εισαγόμενων προϊόντων στην Σαουδική Αραβία (εκτός εκείνων που έχουν χαμηλή χρηματική αξία) επικυρωμένο τιμολόγιο (σε τρία αντίγραφα) όπου θα αναφέρονται ρητά ο τόπος και η χώρα προέλευσης, τα πλήρη στοιχεία του μεταφορέα, η εμπορική επωνυμία και η ποσότητα των προϊόντων, η πλήρης περιγραφή των προϊόντων μαζί με την αξία και το βάρος τους φορτωτικά έγγραφα έγγραφα ασφάλειας των προϊόντων με επίσημη μετάφραση στην αραβική γλώσσα πιστοποιητικό συμμόρφωσης του Σαουδαραβικού Οργανισμού Πιστοποίησης (SASO) το οποίο εκδίδεται από εξουσιοδοτημένο φορέα. Συνήθως οι εταιρείες που αναλαμβάνουν τη μεταφορά των εμπορευμάτων είναι εκείνες που ασχολούνται με την έκδοση των συγκεκριμένων δικαιολογητικών.

31 Ελεγχοι Εισαγωγών Σε αρκετά προϊόντα δεν επιτρέπεται η εισαγωγή τους στην Σαουδική Αραβία. Μεταξύ αυτών είναι τα όπλα, αλκοόλ και οινοπνευματώδη ποτά και κρασιά, χοιρινό κρέας, πορνογραφικό υλικό και άλλα. Υπάρχουν άλλες κατηγορίες προϊόντων η εισαγωγή των οποίων απαιτεί προηγούμενη έγκριση ή εγγραφή, όπως για παράδειγμα, φάρμακα και φαρμακευτικό υλικό, ασύρματος εξοπλισμός, κτηνιατρικά φάρμακα, εντομοκτόνα, στρατιωτικός εξοπλισμός. Προς αποφυγή διαφόρων προβλημάτων καλό θα είναι οι ενδιαφερόμενοι Ελληνες επιχειρηματίες και μάλιστα οι εξαγωγείς να απευθύνονται στο Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Τζέντας για περισσότερες πληροφορίες, αναφορικά με τις εισαγωγές προϊόντων στη χώρα που επιτρέπονται ή απαγορεύονται.

32 Δασμοί και Κανονισμοί Οι δασμοί που επιβάλλονται στα περισσότερα εισαγόμενα προϊόντα είναι 5%. Υπάρχουν επίσης προστατευτικοί δασμοί, 12% έως 20%, για εισαγωγές συγκεκριμένων προϊόντων προκειμένου προστατευθούν ορισμένες εθνικές βιομηχανίες της χώρας. Η Σαουδική Αραβία εφαρμόζει από το 1991 το Εναρμονισμένο Ενιαίο Δασμολόγιο και Κωδικοποιημένο Σύστημα (H.S.) και Ενιαίο Σύστημα Περιγραφής Προϊόντων. Για περισσότερες πληροφορίες ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να επισκέπτεται την επίσημη ιστοσελίδα των Σαουδαραβικών Τελωνείων (Saudi Customs Office) www.customs.gov.sa η οποία είναι και στην αγγλική γλώσσα.www.customs.gov.sa

33 Αποστολή Εκθεμάτων και Δειγμάτων Προϊόντων στην Σαουδική Αραβία Ακολουθεί κατάλογος γενικών οδηγιών τις οποίες καλό είναι να εφαρμόζουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι που επιθυμούν να στείλουν εκθέματα ή δείγματα προϊόντων στην Σαουδική Αραβία: θα πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται μεταφορικές εταιρείες που έχουν πλήρη και σαφή γνώση και εμπειρία των συνθηκών και των διαδικασιών που απαιτούνται για την μεταφορά εμπορευμάτων στην Σαουδική Αραβία. Θα πρέπει να αποφεύγονται οι μεταφορικές εταιρείες που δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και την απαιτούμενη εμπειρία για την αποστολή εμπορευμάτων σε χώρα με αρκετές ιδιαιτερότητες όπως η Σαουδική Αραβία προϊόντα χωρίς το απαραίτητο Πιστοποιητικό Προέλευσης (Certificate of Origin) δεν μπορούν να εκτελωνισθούν στην Σαουδική Αραβία. Η ύπαρξή του είναι απαραίτητη και εκδίδεται από το αρμόδιο Εμπορικό Επιμελητήριο

34 όλα τα εισαγόμενα προϊόντα πρέπει να έχουν ενσωματωμένο ή κολλημένο σε εμφανές σημείο τον ειδικό σηριακό αριθμό (serial number) και τη χώρα προέλευσης εάν πρόκειται για εισαγωγές ηλεκτρικών ή ηλεκτρολογικών ειδών ή και ανταλλακτικών τους, αυτά θα πρέπει να συνοδεύονται υποχρεωτικά από το απαραίτητο Πιστοποιητικό Συμμόρφωσης από τον αρμόδιο Σαουδαραβικό Οργανισμό Πιστοποίησης (SASO). Τα τοπικά Εμπορικά και Βιομηχανικά Επιμελητήρια δίνουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την απόκτηση του εν λόγω πιστοποιητικού. Εφόσον τα προϊόντα αυτά εισαχθούν χωρίς το εν λόγω πιστοποιητικό μεταφέρονται υποχρεωτικά στα εργαστήρια των Σαουδαραβικών Τελωνείων. Η συγκεκριμένη διαδικασία είναι αρκετά χρονοβόρα, μπορεί να διαρκέσει για αρκετές εβδομάδες, ενώ το κόστος είναι πάρα πολύ υψηλό

35 κατάλογοι, διαφημιστικά φυλλάδια και άλλο σχετικό υλικό μεταφέρονται στο Σαουδαραβικό Υπουργείο Μεταφορών για έλεγχο και ταυτοποίηση. Αποφεύγετε να στέλνετε υλικό που απεικονίζει γυναίκες, αλκοόλ, κρασιά ή άλλα οινοπνευματώδη ποτά ή διαφημίσεις και καταχωρήσεις χοιρινού κρέατος οι διαδικασίες και η ολοκλήρωση των διαδικασιών εκτελωνισμού είναι μία αρκετά γραφειοκρατική και χρονοβόρα διαδικασία, με αποτέλεσμα οι περισσότερες επιχειρήσεις να πρέπει να τηρούν τα χρονικά περιθώρια ώστε να αποφεύγονται τυχόν προβλήματα ή καθυστερήσεις. Οι αρμόδιες τελωνειακές αρχές λειτουργούν στην Σαουδική Αραβία από Κυριακή έως και Πέμπτη, από 8 το πρωϊ έως 2 το μεσημέρι οποιαδήποτε εκθέματα, δείγματα προϊόντων ή άλλο ενημερωτικό ή διαφημιστικό υλικό θα πρέπει να αποστέλλεται στην Σαουδική Αραβία το λιγότερο τρείς με τέσσερις εβδομάδες πριν από την πραγματοποίηση μιάς εκθέσεως ή οποιασδήποτε άλλης επιχειρηματικής εκδήλωσης

36 Ευρεσιτεχνίες – Εμπορικά Σήματα – Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας Ο Σαουδαραβικός Οργανισμός για Αλλοδαπές Επενδύσεις (Saudi Arabian General Investment Authority – SAGIA – www.sagia.gov.sa) έχει όλη τη σχετική νομοθεσία για κατοχύρωση εμπορικών σημάτων, ευρεσιτεχνιών και δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.www.sagia.gov.sa Το Σαουδαραβικό Υπουργείο Εμπορίου (Saudi Ministry of Commerce) έχει όλες τις αρμοδιότητες σχετικά με τη παροχή προστασίας για εμπορικά σήματα ως επίσης και όλη την πληροφόρηση για ποιά σήματα προστατεύονται και ποιά όχι. Η επίσημη ιστοσελίδα (www.mci.gov.sa) περιέχει όλη την απαραίτητη πληροφόρηση. Σημειώστε ότι οι περισσότερες χώρες στη περιοχή της Μέσης Ανατολής δεν προσφέρουν παρόμοιες υπηρεσίες και δεν διαθέτουν το απαραίτητο θεσμικό και νομικό πλαίσιο για ανάλογα ζητήματα. Η Σαουδική Αραβία αποτελεί την εξαίρεση και παρέχει την κάθε δυνατή πληροφόρηση αλλά και το απαραίτητο νομικό καθεστώς.www.mci.gov.sa

37 Τοπικοί Αντιπρόσωποι Η Σαουδαραβική νομοθεσία δεν υποχρεώνει αλλοδαπές επιχειρήσεις στην εύρεση τοπικού εμπορικού αντιπροσώπου για άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα. Στη πρακτική όμως συνιστάται η συνεργασία και η εύρεση τοπικού αντιπροσώπου ως η καλλίτερη και αποτελεσματικότερη μέθοδος για να προωθήσει μία επιχείρηση τα προϊόντα της στην Σαουδαραβική αγορά. Επίσης οι ξένες επιχειρήσεις χρειάζονται Σαουδάραβα εταίρο προκειμένου έχουν την δυνατότητα να συμμετάσχουν σε έναν τοπικό διεθνή διαγωνισμό. Οι σχέσεις μεταξύ αλλοδαπών επιχειρήσεων και των Σαουδαράβων εταίρων τους ρυθμίζονται από το Σαουδαραβικό Υπουργείο Εμπορίου (www.commerce.gov.sa)www.commerce.gov.sa

38 - απαγορεύεται αυστηρώς η εισαγωγή και χρήση αλκοολούχων ποτών, κρασιών και άλλων οινοπνευματωδών ποτών καθώς και η εισαγωγή και κατανάλωση χοιρινού κρέατος. Η απαγόρευση ορίζεται από τη θρησκεία και οι παραβάτες τιμωρούνται αυστηρά. - οι ημέρες αργίας είναι και στην Σαουδική Αραβία, από τον Iούνιο 2013, όπως και στις υπόλοιπες Αραβικές Χώρες, η Παρασκευή και το Σάββατο. Εργάσιμες ημέρες είναι από Κυριακή έως και Πέμπτη. Επίσημες αργίες είναι η περιοδός εορτασμού του Eid και του Hajj, ενώ τα τελευταία χρόνια γιορτάζεται και η Εθνική Επέτειος της χώρας την 23 η Σεπτεμβρίου. - ο καλλίτερος τρόπος επικοινωνίας είναι είτε το τηλέφωνο είτε το φάξ. Η χρήση του e-mail, παρόλο ότι γίνεται ευρεία χρήση του, δεν θεωρείται και ο πλέον ασφαλής τρόπος επικοινωνίας ιδιαίτερα στον επιχειρηματικό κόσμο. Είναι σύνηθες το φαινόμενο να μην υπάρχει απάντηση σε ηλεκτρονικά μηνύματα με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διάφορα προβλήματα ή τυχόν παρεξηγήσεις μεταξύ των δύο πλευρών.

39 H αγορά τροφίμων και καταναλωτικών προϊόντων στις Χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας – Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας Η συνολική αξία της αγοράς τροφίμων και καταναλωτικών προϊόντων στις Χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας (GCC Countries) ανέρχεται στα 75 δις Ριάλια Σαουδικής Αραβίας. Ποσοστό 75,8% αφορά το κλάδο των τροφίμων και ποσοστό 24,2% το κλάδο των καταναλωτικών προϊόντων. Η αγορά του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας αντιπροσωπεύει το 56%. Ο συνολικός πληθυσμός των Χωρών του Συμβουλίου Συνεργασίας ανέρχεται στα 43 εκατομμύρια. Το μεγαλύτερο ποσοστό κατέχει το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, 62%, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με ποσοστό 15%, το Κουβέϊτ με ποσοστό 8%, το Σουλτανάτο του Ομάν με ποσοστό 8%, το Κατάρ με ποσοστό 4% και το Μπαχρέϊν με ποσοστό 3%.

40 Στοιχεία για το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας Γεωγραφική Εκταση :2.149.690 τετραγ. Χλμ Πρωτεύουσα : Ριάντ Εθνικό Νόμισμα : Σαουδαρ.Ριάλι 1 Ριάλι= 4,2 Ευρώ Γλώσσα : Aραβικά Πληθυσμός : (2014) 29 εκατομμ. Πυκνότητα πληθυσμού: 11,3 κάτοικοι ανά τετρ.χλμ.

41 Η λιανική αγορά τροφίμων Τα Hypermarkets και τα Supermarkets κατέχουν σήμερα περίπου το 1/3 της αγοράς, ποσοστό που προβλέπεται να αυξηθεί σημαντικά στα επόμενα πέντε χρόνια μέσω της πραγματοποίησης σημαντικά μεγάλων επενδύσεων από μεγάλους ομίλους ή επιχειρήσεις στη λιανική αγορά. Σύγχρονα μεγάλα συγκροτήματα λιανικής πώλησης τροφίμων προβλέπεται να κατασκευασθούν σε μεγάλες πόλεις, αστικές και ημιαστικές περιοχές. Τα εν λόγω συγκροτήματα θα υπάρχουν μέσα σε malls. Προσφέρουν μία μεγάλη ποικιλία σε τρόφιμα και σε καταναλωτικά προϊόντα καθώς επίσης και σε προϊόντα διασκέδασης και ψυχαγωγίας ενώ θα αποτελούν τα κυριώτερα σημεία λιανικών πωλήσεων.

42 Τα παραδοσιακά καταστήματα πώλησης τροφίμων, τόσο τα μικρού όσο και τα μεσαίου μεγέθους συνολικής έκτασης μικρότερης των 1.000 τετραγ. Μέτρων αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το ήμισυ της λιανικής αγοράς τροφίμων, παρόλο που ο αριθμός τους φαίνεται να μειώνεται σταδιακά καθώς αυξάνεται ο αριθμός των σύγχρονων κέντρων λιανικής πώλησης. Τα περιφερειακά ή της γειτονιάς καταστήματα πώλησης τροφίμων (Mini-Markets) είναι σε κάθε γειτονιά των μεγάλων πόλεων και η έκταση που καλύπτουν είναι λιγότερη από 50 τετραγ. Μέτρα. Παρόλο που οι τιμές των ειδών πρώτης ανάγκης στα συγκεκριμένα καταστήματα είναι αρκετά υψηλές, προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες και εξυπηρετούν κυρίως τις γυναίκες οι οποίες δεν επιτρέπεται να οδηγούν και είναι υποχρεωμένες να κάνουν τις αγορές τους σε κοντινά καταστήματα αγοράς τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης.