ΝΟΜΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Χρυσούλα Λεμονίδου Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Πανεπιστημίου Αθηνών.

Παρουσίαση με θέμα: "ΝΟΜΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Χρυσούλα Λεμονίδου Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Πανεπιστημίου Αθηνών."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΝΟΜΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Χρυσούλα Λεμονίδου Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Πανεπιστημίου Αθηνών

2 Νομικές Επιπτώσεις στη Νοσηλευτική Πρακτική Οι νοσηλευτές για την αποφυγή των νομικών επιπτώσεων θα πρέπει να γνωρίζουν την ισχύουσα νομοθεσία προκειμένου να: Προσδιορίζουν τις νομικές παραμέτρους της νοσηλευτικής πρακτικής Λειτουργούν στο πλαίσιο των ικανοτήτων τους Αναγνωρίζουν τις δυνητικές νομικές ευθύνες της πρακτικής τους Αναπτύσσουν στρατηγικές πρόληψής τους

3 Νομοθεσία Νόμος 1397/1983 Νόμοι 2071/1992 2889/2001 3329/2005 ΠΔ 351/1989 ΠΔ 216/2001 Νόμος 3204/2003 Νόμος 3252/2004 Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) Νοσηλευτική Υπηρεσία ισότιμη με τις άλλες υπηρεσίες Εκσυγχρονισμός & Οργάνωση του ΕΣΥ Ειδική ετήσια άδεια 10 ημερών μετ’ αποδοχών (ΚΥΑ 2003075/204/0022/95 Επαγγελματικά Δικαιώματα Νοσηλευτών Αποφοίτων ΤΕΙ Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας Άσκηση Ελεύθερου Νοσηλευτικού Επαγγέλματος Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος

4 Νομοθεσία ΠΔ 184/1979 Νόμος 1579/1985 ΠΔ 351/1989 Νόμος 3252/2004 Ίδρυση Τμήματος Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ Θεσμοθέτηση του Τίτλου Νοσηλευτή και των Νοσηλευτικών Ειδικοτήτων Επαγγελματικά Δικαιώματα Νοσηλευτών Αποφοίτων ΤΕΙ Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος

5 Νοσηλευτικές Ειδικότητες & Εξειδικεύσεις Παθολογική Νοσηλευτική Χειρουργική Νοσηλευτική Ψυχιατρική Νοσηλευτική Ειδικότητες Νεφρολογία Νοσηλευτική Χειρουργείου Νοσηλευτική Αιμοδοσίας Νοσηλευτική Αναισθησιολογίας Ογκολογική Νοσηλευτική Εξειδικεύσεις

6 Προεδρικό Διάταγμα 351/1989 Άρθρο 1: Επαγγελματικά Δικαιώματα Νοσηλευτών ΤΕ Άρθρο 2: Επαγγελματικά Δικαιώματα Μαιευτών Άρθρο 3: Επαγγελματικά Δικαιώματα Επισκεπτών Υγείας Άρθρο 4: Επαγγελματικά Δικαιώματα Πτυχιούχων των Τμημάτων Διοίκησης Μονάδων Υγείας

7 2071/1992 Εκσυγχρονισμός & Οργάνωση του ΕΣΥ Κ.Υ.Α. 2003075/204/0022/95 «Σε νοσηλευτές, μαίες, βοηθούς νοσηλευτές και φυσικοθεραπευτές πλήρους απασχόλησης που εργάζονται σε χειρουργεία, ανάνηψη, μονάδες εντατικής θεραπείας, αυξημένης φροντίδας, στεφανιαίων νόσων, τεχνητού νεφρού, περιτοναϊκής κάθαρσης, AIDS, προώρων, αίθουσες τοκετών και παραλαβής, υπηρεσίες αιμοδοσίας, μονάδες μεσογειακής αναιμίας και αιμορροφιλικών…: 1)…2) Ειδική πρόσθετη άδεια 10 ημερών πέραν της κανονικής. Η ειδική άδεια χορηγείται μετά από συνεχή υπηρεσία 1 έτους στις ανωτέρω μονάδες και σε χρονικό διάστημα που δεν διαταράσσεται η εύρυθμη λειτουργία των ιδρυμάτων»

8 Ν 2071/1992 Σύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Ανάπτυξης της Νοσηλευτικής (ΕΣΑΝ) Κύριο έργο η μελέτη και γνωμοδότηση για όλα τα νοσηλευτικά θέματα (ΥΑ Υ7/314720): n Επάρκεια και αξιοποίηση του προσωπικού n Εναρμόνιση της Ελληνικής Νοσηλευτικής Πολιτικής με την αντίστοιχη άλλων Κρατών και Διεθνών Οργανισμών και Φορέων n Θέσπιση νέων νοσηλευτικών ειδικοτήτων

9 2071/1992 Σύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Ανάπτυξης της Νοσηλευτικής (ΕΣΑΝ) Θέσπιση κριτηρίων, διαμόρφωση δεικτών και μεθόδων ελέγχου της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας των νοσηλευτικών υπηρεσιών Συμμετοχή στο σχεδιασμό της Εθνικής Πολιτικής Υγείας Καθορισμός των καθηκόντων και περιγραφή των νοσηλευτικών πράξεων Προαγωγή και προστασία του νοσηλευτικού επαγγέλματος

10 Νόμος 3528/2007 Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ Σκοπός: Η καθιέρωση ενιαίων και ομοιόμορφων κανόνων που διέπουν την πρόσληψη και την υπηρεσιακή κατάσταση των πολιτικών διοικητικών υπαλλήλων, σύμφωνα με τις αρχές της ισότητας, της αξιοκρατίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης και την ανάγκη διασφάλισης της μέγιστης δυνατής απόδοσης κατά την εργασία τους (άρθρο 1)

11 Νόμος 3528/2007 Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ Η ρύθμιση θεμάτων που σχετίζονται με: Την κανονική άδεια (άρθρα 48 και 49) Την κανονική άδεια (άρθρα 48 και 49) Τις άδειες διευκολύνσεων (άρθρο 50) (ειδική μηχανογραφική άδεια για τους υπαλλήλους που χειρίζονται ηλεκτρονικό υπολογιστή για πάνω από πέντε (5) ώρες την ημέρα) Τις άδειες διευκολύνσεων (άρθρο 50) (ειδική μηχανογραφική άδεια για τους υπαλλήλους που χειρίζονται ηλεκτρονικό υπολογιστή για πάνω από πέντε (5) ώρες την ημέρα) Τις άδειες χωρίς αποδοχές (άρθρο 51) Τις άδειες χωρίς αποδοχές (άρθρο 51) Τις άδειες μητρότητας (άρθρο 52) Τις άδειες μητρότητας (άρθρο 52)

12 Νόμος 3528/2007 Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ Τις διευκολύνσεις υπαλλήλων με οικογενειακές υποχρεώσεις (άρθρο 53) Τις διευκολύνσεις υπαλλήλων με οικογενειακές υποχρεώσεις (άρθρο 53) Τις αναρρωτικές άδειες (άρθρα 54, 55, 56 και 57 που αφορά στα έξοδα κηδείας) Τις αναρρωτικές άδειες (άρθρα 54, 55, 56 και 57 που αφορά στα έξοδα κηδείας) Τις ειδικές άδειες (υπηρεσιακής εκπαίδευσης άρθρο 58, για επιμορφωτικούς ή επιστημονικούς λόγους άρθρο 59 και εξετάσεων άρθρο 60) Τις ειδικές άδειες (υπηρεσιακής εκπαίδευσης άρθρο 58, για επιμορφωτικούς ή επιστημονικούς λόγους άρθρο 59 και εξετάσεων άρθρο 60)

13 Υπαλληλικός Κώδικας (Ν 3528/2007, για την Κατάληψη Θέσεων Προϊσταμένων) Άρθρο 84- Προϊστάμενοι όλων των οργανικών μονάδων τοποθετούνται υπάλληλοι με βαθμό Α΄ των κατηγοριών ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ σε συνδυασμό με τις προβλέψεις των οικείων Οργανισμών Άρθρο 84- Προϊστάμενοι όλων των οργανικών μονάδων τοποθετούνται υπάλληλοι με βαθμό Α΄ των κατηγοριών ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ σε συνδυασμό με τις προβλέψεις των οικείων Οργανισμών Άρθρο 97- Προβάδισμα μεταξύ των υπαλλήλων που ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες έχουν της κατηγορίας ΕΘ και ακολουθούν κατά σειρά οι υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ, της ΤΕ, της ΔΕ και τέλος της ΥΕ Άρθρο 97- Προβάδισμα μεταξύ των υπαλλήλων που ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες έχουν της κατηγορίας ΕΘ και ακολουθούν κατά σειρά οι υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ, της ΤΕ, της ΔΕ και τέλος της ΥΕ - Για την ίδια θέση προϊσταμένου δεν είναι επιτρεπτό να συντρέχουν υπάλληλοι διαφόρων κατηγοριών επί ίσοις όροις, παρά μόνον εφόσον δεν είναι δυνατή η πλήρωση των θέσεων από υπαλλήλους ανώτερης κατηγορίας

14 Ν 4024/2011 Ενιαίο Μισθολόγιο – Βαθμολόγιο…. Άρθρο 7: Σύστημα Βαθμολογικής Κατάταξης Οι θέσεις των κατηγοριών ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ & ΥΕ κατατάσσονται σε 6 βαθμούς κατά φθίνουσα: Βαθμός Α΄ Κατηγορία ΠΕ (20 έτη), ΤΕ (22 έτη), Βαθμός Α΄ Κατηγορία ΠΕ (20 έτη), ΤΕ (22 έτη), Βαθμός Β΄ ΔΕ (22 έτη) Βαθμός Β΄ ΔΕ (22 έτη) Βαθμός Γ΄ Βαθμός Γ΄ Βαθμός Δ΄ Βαθμός Δ΄ Βαθμός Ε΄ Βαθμός Ε΄ Βαθμός ΣΤ’ Κατηγορία ΥΕ (22 έτη) Βαθμός ΣΤ’ Κατηγορία ΥΕ (22 έτη) Για τους κατόχους συναφούς με τη θέση διδακτορικού ή μεταπτυχιακού διπλώματος εισαγωγικός βαθμός είναι ο Δ (14 έτη για τον Α΄ Βαθμό) και ο Ε (18 έτη για τον Α Βαθμό), αντίστοιχα.

15 Ν 4024/2011 Ενιαίο Μισθολόγιο – Βαθμολόγιο…. Άρθρο 7: Σύστημα Βαθμολογικής Κατάταξης Οι προαγωγές από βαθμό σε βαθμό, για όλες τις κατηγορίες προσωπικού, γίνονται με βάση ποσόστωση επί των κάθε φορά κρινομένων:  Από τον Εισαγωγικό Βαθμό ΣΤ στο Βαθμό Ε: μέχρι και 100% των κρινόμενων υπαλλήλων  Από το Βαθμό Ε στο Βαθμό Δ: μέχρι και 90% των κρινόμενων υπαλλήλων  Από το Βαθμό Δ στο Βαθμό Γ: μέχρι και 80% των κρινόμενων υπαλλήλων  Από το Βαθμό Γ στο Βαθμό Β: μέχρι και 70% των κρινόμενων υπαλλήλων  Από το Βαθμό Β στο Βαθμό Α: μέχρι και 30% των κρινόμενων υπαλλήλων

16 Ν 4024/2011 Ενιαίο Μισθολόγιο – Βαθμολόγιο…. Άρθρο 10 Προϋποθέσεις επιλογής σε θέσεις ευθύνης Προϊστάμενοι Γενικής Διεύθυνσης Υπάλληλοι ΠΕ, με βαθμό Α΄ Προϊσ. Διεύθ/σης ή ενδιάμεσου επιπέδου Υπάλληλοι ΠΕ ή ΤΕ με βαθμό Α΄ Προϊσ. Τμήματος ή Γραφείου Υπάλληλοι ΠΕ, ΤΕ ή ΔΕ με Βαθμό Α΄, (εάν δεν υπάρχει με βαθμό Β)

17 Νόμος 3528/2007,3839/2010 Υπαλληλικός Κώδικας Άρθρο 85: Επιλογή Προϊσταμένων Διεύθυνσης ή Ενδιάμεσου επιπέδου από το Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων βάσει κριτηρίων Ο βαθμός του βασικού τίτλου σπουδών (ΠΕ και ΤΕ) Χ 25 Ο βαθμός του βασικού τίτλου σπουδών (ΠΕ και ΤΕ) Χ 25 Ο βαθμός του 2 ου τίτλου σπουδών εφόσον είναι της ίδιας εκπαιδευτικής βαθμίδας με το βασικό τίτλο σπουδών Χ 7 Ο βαθμός του 2 ου τίτλου σπουδών εφόσον είναι της ίδιας εκπαιδευτικής βαθμίδας με το βασικό τίτλο σπουδών Χ 7 Το συναφές διδακτορικό δίπλωμα (200 μόρια ή 100 σε μη συναφές) Το συναφές διδακτορικό δίπλωμα (200 μόρια ή 100 σε μη συναφές) Το συναφές μεταπτυχιακό δίπλωμα (160 μόρια σε άλλο γνωστικό 80) Το συναφές μεταπτυχιακό δίπλωμα (160 μόρια σε άλλο γνωστικό 80) Η άριστη γνώση ξένης γλώσσας των Ευρωπαϊκών Χωρών (80 μόρια) Η άριστη γνώση ξένης γλώσσας των Ευρωπαϊκών Χωρών (80 μόρια)

18 Νομικό Πλαίσιο της Βιοηθικής Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1948) του ΟΗΕ αναγνωρίζει το αγαθό της ανθρώπινης ζωής ως ένα από τα σοβαρότερα ανθρώπινα δικαιώματα (άρθρο 3, «έκαστος έχει δικαίωμα επί της ζωής»), αλλά και της αξιοπρέπειας και των ίσων δικαιωμάτων  Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1948) του ΟΗΕ αναγνωρίζει το αγαθό της ανθρώπινης ζωής ως ένα από τα σοβαρότερα ανθρώπινα δικαιώματα (άρθρο 3, «έκαστος έχει δικαίωμα επί της ζωής»), αλλά και της αξιοπρέπειας και των ίσων δικαιωμάτων Η Σύμβαση της Ρώμης (1950), για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (Ν. 2329/53, Ν.Δ. 53/1974)  Η Σύμβαση της Ρώμης (1950), για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (Ν. 2329/53, Ν.Δ. 53/1974)

19 Διαμόρφωση της Νοσηλευτικής Ηθικής και Δεοντολογίας Νόμος 1565/1939 ΒΔ/1955 ΠΔ 216/2001 Code of Ethics for Nurses (1953,2012) Νόμος 3418/2005 Κώδικας Άσκησης Ιατρικού Επαγγέλματος. Κανονισμός Ιατρικής Δεοντολογίας. Έμμεσα αναφέρεται στο νοσηλευτικό προσωπικό Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας Αποτέλεσε τη βάση για τους νοσηλευτές σε όλο τον κόσμο Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας

20 ΠΔ 216/2001 Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας Περιλαμβάνει σε 24 άρθρα τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα των νοσηλευτών προς:  τους ασθενείς  τους ασθενείς  το επάγγελμα  το επάγγελμα  τους συναδέλφους  τους συναδέλφους  τους συνεργάτες  τους συνεργάτες Ασκήθηκε αρνητική κριτική από τους νοσηλευτές και τους χρήστες των υπηρεσιών υγείας λόγω απουσίας των δικαιωμάτων των νοσηλευτών Λεμονίδου & συνεργ. (2004)

21 Ηθικές Αρχές και Αξίες Όλοι οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν ότι ο Κώδικας: 1. Περιλαμβάνει σημαντικές ηθικές αρχές, αξίες και δικαιώματα που αφορούν τους ασθενείς και ως πρωταρχικό στόχο την προστασία της ζωής τους 2. Δεν περιλαμβάνει τα δικαιώματα των νοσηλευτών παρά μόνο τις υποχρεώσεις τους «Ν2-5:Ο κώδικας είναι καλός, αλλά αναφέρει μόνο το καλό του ασθενούς, δεν υπάρχει τίποτα για τα δικαιώματα των νοσηλευτών ή πώς προστατεύονται...» «Χ7: …δεν υπάρχουν στον κώδικα αυτό κίνητρα τα οποία θα έδιναν στο νοσηλευτή μια ιδιαίτερη ικανοποίηση από την εκτέλεση και την τήρηση όλων αυτών των διατάξεων, δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικός …»

22 ΠΔ 216/2001 Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας Οι κύριες έννοιες του Κώδικα είναι:  σεβασμός στον ασθενή  παροχή πληροφοριών  συναίνεση για τις νοσηλευτικές παρεμβάσεις και την έρευνα  απόρρητο  ισότητα (αποφυγή διακρίσεων)  σεβασμός προς τους συναδέλφους και τους συνεργάτες

23 ΠΔ 216/2001 Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας Ο νοσηλευτής: α) οφείλει σεβασμό στην προσωπικότητα του ασθενή, στις πεποιθήσεις και στις αποφάσεις του β) προστατεύει τα δικαιώματα των ασθενών, παίρνει όλα τα μέτρα και χρησιμοποιεί όλα τα μέσα για την πρόληψη κάθε είδους κακοποίησης γ) συμβάλλει στην πληροφόρηση του ασθενή για τη διάγνωση, τη θεραπεία, την πρόγνωση και τους κινδύνους δ) λαμβάνει την πληροφορημένη συναίνεση του ασθενή πριν από κάθε νοσηλευτική και ιατρική παρέμβαση ε) διατηρεί την εμπιστευτικότητα των νοσηλευτικών και ιατρικών δεδομένων

24 Νοσηλευτική Ηθική και Δεοντολογία Δικαιώματα των Ασθενών Νόμος 2071/1992 (άρθρο 47) Απρίλιος 2006 Νόμος 3252/2004 Διεθνής ομοφωνία ότι όλοι οι ασθενείς έχουν τα θεμελιώδη δικαιώματα:  της ιδιωτικότητας  της εμπιστευτικότητας των πληροφοριών  της συναίνεσης ή της άρνησης για θεραπεία  της ενημέρωσης για τους σχετικούς κινδύνους των διαφόρων διαδικασιών Δικαιώματα του Νοσοκομειακού Ασθενούς Ενεργοποίηση του νόμου Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος

25 Νόμος 2071/1992 (άρθρο 47) Απρίλιος 2006 Νόμος 3252/2004 Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος (ΝΠΔΔ, Νόμος 3252/2004) Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο και επιτροπές για την εποπτεία του νοσηλευτικού κλάδου Οι αποφάσεις των πειθαρχικών οργάνων θεωρούνται εκτελεστές διοικητικές πράξεις και υπόκεινται στον ακυρωτικό έλεγχο των διοικητικών δικαστηρίων, όπου υπό το φως των οικείων διατάξεων διαμορφώνονται δια μέσου της νομολογίας βιοηθικές αρχές Βιοηθικές αρχές διαμορφώνονται βάσει της πλούσιας νομολογίας των ποινικών δικαστηρίων σε περιπτώσεις ποινικών διώξεων, για αμελή συμπεριφορά των επαγγελματιών υγείας

26 Δικαιώματα του Νοσοκομειακού Ασθενούς Περιλαμβάνουν:  Το σεβασμό της αξιοπρέπειας του ασθενούς  Το δικαίωμα να συγκατατεθεί ή να αρνηθεί κάθε διαγνωστική ή θεραπευτική πράξη  Το δικαίωμα στην πληροφόρηση  Το δικαίωμα να πληροφορηθεί εκ των προτέρων για τους πιθανούς κινδύνους και να συγκατατεθεί ή όχι σε πειραματικές ή εκπαιδευτικές διαδικασίες

27 Δικαιώματα του Νοσοκομειακού Ασθενούς  Το απόρρητο της ιδιωτικής του ζωής και των πληροφοριών του φακέλου του  Το δικαίωμα αναγνώρισης των θρησκευτικών και ιδεολογικών του πεποιθήσεων  Το δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί και να λάβει πλήρη γνώση των ενεργειών και αποτελεσμάτων

28 Δικαιώματα του Νοσοκομειακού Ασθενούς Επιπλέον Στηρίζονται στις Γενικές Διατάξεις του:  Συνταγματικού  Αστικού  Ποινικού  Διοικητικού Δικαίου και  Στους Κώδικες Δεοντολογίας των επαγγελμάτων υγείας

29 ΟΡΓΑΝΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ Αυτοτελής Υπηρεσία Προστασίας Δικαιωμάτων Ασθενών Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας Δικαιωμάτων Ασθενών Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές (N. 2716/99) Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενικός Γραμματέας (Ν. 2519/1997)

30 ΟΡΓΑΝΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ Γραφείο Επικοινωνίας με τον Πολίτη Επιτροπή Προάσπισης Δικαιωμάτων Πολίτη Νοσοκομείο

31 Δικαιώματα των Ασθενών 1994 Διακήρυξη του Amsterdam Κοινό πλαίσιο 2002 Ευρωπαϊκός Χάρτης των Δικαιωμάτων του Ασθενούς Για την Προαγωγή των Δικαιωμάτων των Ασθενών με στόχο να αποτελέσουν κείμενο αναφοράς για τα κράτη μέλη και δυναμικό εργαλείο ικανό να εισαγάγει νέο τρόπο σκέψης στη φροντίδα υγείας Περιλαμβάνει 14 δικαιώματα τα οποία εγγυώνται «υψηλού επιπέδου προστασία της ανθρώπινης υγείας» και διασφαλίζουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες που παρέχονται από τις διάφορες εθνικές υπηρεσίες υγείας

32 Δικαιώματα των Ασθενών 2007 SOC/221 Patients’ Rights (Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή) Υιοθέτησε τα δικαιώματα των ασθενών Δικαίωμα:  Στα Ανθρώπινα Δικαιώματα  Στην Ενημέρωση  Στην Ελεύθερη και Συνειδητή Συγκατάθεση  Στην Αξιοπρέπεια Περιλαμβάνονται το δικαίωμα: στην ιδιωτικότητα στην ιδιωτικότητα για την ανακούφιση του πόνου για την ανακούφιση του πόνου για ένα αξιοπρεπές τέλος της ζωής για ένα αξιοπρεπές τέλος της ζωής για την προστασία της ακεραιότητας του σώματος για την προστασία της ακεραιότητας του σώματος για το σεβασμό του ιδιωτικού βίου και της αρχής της μη άσκησης διακρίσεων για το σεβασμό του ιδιωτικού βίου και της αρχής της μη άσκησης διακρίσεων

33 Νομικό Πλαίσιο της Βιοηθικής Νόμος 2472/1997 Νόμος 3471/2006 (Τροποποίηση του ν. 2472/1997) άρθρο 4 Προϋποθέσεις για την Επεξεργασία των Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και της υπέρτατης ελευθερίας του ατόμου Προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών Η άρση του απορρήτου είναι επιτρεπτή μόνο υπό τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες που προβλέπονται από το άρθρο 19 του Συντάγματος (για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων)

34 Νομικό Πλαίσιο της Βιοηθικής Σε επτά (7) άρθρα περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικά με: Τα χαρακτηριστικά δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα Τις προϋποθέσεις επεξεργασίας Τη γνωστοποίηση Την επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων Τη διασύνδεση των αρχείων Τη διασυνοριακή ροή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα Το απόρρητο και την ασφάλεια της επεξεργασίας Το απόρρητο και την ασφάλεια της επεξεργασίας Σε 3 άρθρα περιγράφονται οι κυρώσεις (διοικητικές, ποινικές, αστική ευθύνη) για παραβιάσεις των προσωπικών δεδομένων

35 Νοσηλευτική Ηθική και Δεοντολογία Νόμος 2071/1992 (άρθρο 47) Νόμος 2472/1997 Νόμος 2619/1998 Συμβούλιο της Ευρώπης, 1997 στο Oviedo της Ισπανίας Δικαιώματα του Νοσο/μειακού Ασθενούς Προϋποθέσεις για την Επεξεργασία των Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και της υπέρτατης ελευθερίας του ατόμου Σύμβαση για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ατόμου σε σχέση με τις εφαρμογές της βιολογίας και της ιατρικής: Σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη βιοϊατρική

36 Νόμος 2619/1998 Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Στόχος της σύμβασης είναι τα συμβαλλόμενα μέρη να προστατεύουν την αξιοπρέπεια και την ταυτότητα κάθε ανθρώπινου όντος και να εγγυώνται το σεβασμό της ακεραιότητας και των λοιπών θεμελιωδών ελευθεριών αυτών χωρίς διάκριση (άρθρο 1), να αναλαμβάνουν την ισότιμη πρόσβαση στην κατάλληλη παροχή των υπηρεσιών υγείας, και να επιτελούν κάθε επέμβαση στον τομέα της υγείας (άρθρο 3), συμπεριλαμβανομένης και της έρευνας σύμφωνα με τις σχετικές επαγγελματικές υποχρεώσεις και τα πρότυπα (άρθρο 4).

37 Νόμος 2619/1998 Σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα Κατοχυρώνονται οι αρχές για τα ζητήματα βιοηθικής, όπως: Η κατάλληλη ενημερωμένη συναίνεση (άρθρο 5) Η κατάλληλη ενημερωμένη συναίνεση (άρθρο 5) Η προστασία των προσώπων που βρίσκονται σε αδυναμία να συναινέσουν (άρθρο 6) Η προστασία των προσώπων που βρίσκονται σε αδυναμία να συναινέσουν (άρθρο 6) Η προστασία των προσώπων που πάσχουν από διανοητική διαταραχή (άρθρο 7) Η προστασία των προσώπων που πάσχουν από διανοητική διαταραχή (άρθρο 7) Οι ιατρικές πράξεις σε επείγουσες καταστάσεις (άρθρο 8) Οι ιατρικές πράξεις σε επείγουσες καταστάσεις (άρθρο 8) Η αναγνώριση της εγκυρότητας των επιθυμιών που εκφράσθηκαν εκ των προτέρων, για ασθενή που δεν είναι σε θέση να εκφράσει τις επιθυμίες του (άρθρο 9) Η αναγνώριση της εγκυρότητας των επιθυμιών που εκφράσθηκαν εκ των προτέρων, για ασθενή που δεν είναι σε θέση να εκφράσει τις επιθυμίες του (άρθρο 9) Η αρχή της αυτονομίας του ασθενή σε σχέση με την πληροφόρηση για την κατάσταση της υγείας (άρθρο 10) Η αρχή της αυτονομίας του ασθενή σε σχέση με την πληροφόρηση για την κατάσταση της υγείας (άρθρο 10)

38 Νόμος 2619/1998 Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική Οι Λοιπές Διατάξεις αναφέρονται:  Στο «Ανθρώπινο γονιδίωμα» (άρθρα 11,12,13 & 14)  Στην «αφαίρεση οργάνων και ιστών από ζώντες δότες με σκοπό τη μεταμόσχευση» (άρθρο 19 & 20),  Στην «Απαγόρευση οικονομικού οφέλους και διάθεση τμήματος του ανθρωπίνου σώματος» (άρθρο 21)  Σε διαδικαστικά ζητήματα για την αποτελεσματική νομική προστασία, καθώς και για την ερμηνεία και παρακολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης

39 Νόμος 2619/1998 Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική Προϋποθέσεις για την Ελευθερία της Επιστημονικής Βιοϊατρικής Έρευνας: Η διασφάλιση της προστασίας του ανθρώπινου όντος (άρθρα 15, 16) Η διασφάλιση της προστασίας του ανθρώπινου όντος (άρθρα 15, 16)Ειδικότερα: Η προστασία εκείνων που αδυνατούν να συναινέσουν στη διενέργεια της έρευνας (άρθρο 17) Η προστασία εκείνων που αδυνατούν να συναινέσουν στη διενέργεια της έρευνας (άρθρο 17) Πρόσθετο Πρωτόκολλο για τη Βιοϊατρική Έρευνα: Σκοπός  Η προστασία της αξιοπρέπειας και της ταυτότητας όλων των ανθρώπων και  Η παροχή εγγύησης προς όλους, χωρίς διάκριση, για σεβασμό της ακεραιότητάς τους  Η παροχή εγγύησης για άλλα δικαιώματα και ουσιώδεις ελευθερίες σε σχέση με οποιαδήποτε έρευνα που ενέχει παρεμβάσεις σε ανθρώπους στο πεδίο της βιοϊατρικής (Στρασβούργο, 2005)

40 Κανονιστικό Πλαίσιο για την Έρευνα σε Ανθρώπους 2013 ΚΥΑ Κλινικές Μελέτες Φαρμάκων Προοριζομένων για Ανθρώπους Έρευνα σε πειραματόζωα Οδηγία 2010/63/EU 2005 Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας 2001 Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας, Κώδικας Διεθνούς Συμβουλίου Νοσηλευτών (www.icn.ch) 1998 Σύμβαση του Οβιέδο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιιοϊατρική (αρθ 15-17)+Πρόσθετο Πρωτ/λο 1964 Διακήρυξη του Ελσίνκι, Αναθεωρήθηκε 1975, 1983, 1989, 2000, 2002, 2004, 2008,2013 1949 Κώδικας της Νυρεμβέργης

41 Νόμος 2667/1998 Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου & Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Υπάγεται στον Πρωθυπουργό Αποστολή Η διαρκής παρακολούθηση των θεμάτων που σχετίζονται με τις εφαρμογές των βιολογικών επιστημών και τη διερεύνηση των ηθικών, κοινωνικών και νομικών διαστάσεων και επιπτώσεών τους Η διαρκής παρακολούθηση των θεμάτων που σχετίζονται με τις εφαρμογές των βιολογικών επιστημών και τη διερεύνηση των ηθικών, κοινωνικών και νομικών διαστάσεων και επιπτώσεών τους

42 Νόμος 2889/2001 – Μεταρρύθμιση ΕΣΥ Σύσταση Επιστημονικού Συμβουλίου με Αρμοδιότητες Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας Συμμετέχουν όλοι οι επαγγελματίες υγείας όλων των κλάδων συμπεριλαμβανομένης της Νοσηλευτικής

43 Νόμος 3528/2007 Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων & ΝΠΔΔ Άρθρο 26  Ο υπάλληλος οφείλει να τηρεί εχεμύθεια για θέματα που χαρακτηρίζονται ως απόρρητα από τις κείμενες διατάξεις. Οφείλει, επίσης να τηρεί εχεμύθεια σε κάθε περίπτωση που αυτό επιβάλλεται από την κοινή πείρα και λογική για γεγονότα ή πληροφορίες των οποίων λαμβάνει γνώση κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του ή επ’ ευκαιρία αυτών  Μαρτυρία ή πραγματογνωμοσύνη για θέματα απόρρητα επιτρέπεται μόνο με άδεια του οικείου Υπουργού

44 Νόμος 3528/2007 Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων & ΝΠΔΔ Άρθρο 27  Ο υπάλληλος οφείλει να συμπεριφέρεται εντός και εκτός της υπηρεσίας κατά τρόπο ώστε να καθίσταται άξιος της κοινής εμπιστοσύνης  Ο υπάλληλος οφείλει να συμπεριφέρεται με ευπρέπεια στους διοικούμενους  Ο υπάλληλος, κατά την άσκηση των καθηκόντων του, δεν επιτρέπεται να κάνει διακρίσεις προς όφελος ή σε βάρος των πολιτών, εξαιτίας των πολιτικών, των φιλοσοφικών ή των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων

45 EΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Στις υπηρεσίες υγείας Στις υπηρεσίες υγείας Στο σχεδιασμό της πολιτικής Στο σχεδιασμό της πολιτικής για την υγεία Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (διδασκαλία και έρευνα στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό) Ελλάδα και στο Εξωτερικό)

46 46 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ - ΔΙΟΙΚΗΣΗ Νοσοκομεία: Δημόσια και Ιδιωτικά Γενικά και Ειδικά Χρόνιας Φροντίδας Γηροκομεία Κοινότητα: Κέντρα Υγείας Αγροτικά Ιατρεία Αγροτικά Ιατρεία ΚΑΠΗ-Βοήθεια στο σπίτι ΚΑΠΗ-Βοήθεια στο σπίτι Σχολεία Σχολεία Χώροι εργασίας Χώροι εργασίας

47 47 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑ Κλινική (ανάπτυξη διαδικασιών, θεραπειών κλπ.) Κλινική (ανάπτυξη διαδικασιών, θεραπειών κλπ.) Δημόσια Υγεία-Επιδημιολογία Δημόσια Υγεία-Επιδημιολογία Επιχειρησιακή Επιχειρησιακή Βασική (π.χ. μοριακή βιολογία) Βασική (π.χ. μοριακή βιολογία) Ψυχοκοινωνική Ψυχοκοινωνική Πληροφοριακά συστήματα Πληροφοριακά συστήματα Εκπαιδευτική Εκπαιδευτική Φαινομενολογική- Εθνογραφική Φαινομενολογική- Εθνογραφική Ανάπτυξη θεωρίας Ανάπτυξη θεωρίαςΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΕΙ, ΤΕΙ, Μέση Εκπαίδευση, Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση

48 ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ  Στελέχη νοσηλευτικής υπηρεσίας στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια φροντίδα υγείας στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα  Στελέχη νοσηλευτικής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες  Στελέχη σε δημόσιες υπηρεσίες Ν.Π.Δ.Δ. και Ν.Π.Ι.Δ EΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

49 ΔΙΟΙΚΗΣΗ  Διοικητές και Υποδιοικητές Υγειονομικής Περιφέρειας (Δ.Υ.ΠΕ)  Διοικητές και Υποδιοικητές Νοσοκομείων  Διευθυντές Νοσηλευτικών Υπηρεσιών Νοσοκομείων  Προϊστάμενοι Κέντρων Υγείας και άλλων Ιδρυμάτων  Προϊστάμενοι Τμημάτων και Γραφείων EΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

50  Σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και σε όλες τις χώρες του κόσμου (λόγω έλλειψης του αναγκαίου αριθμού νοσηλευτών διεθνώς)  Σε διεθνείς οργανισμούς (ΟΗΕ, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Διεθνής Οργανισμός Εργασίας, Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών)  Ως ελεύθεροι επαγγελματίες

51 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

52 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

53 Εξελίξεις στη Νοσηλευτική Εκπαίδευση 2001 Ανωτατοποίηση των ΤΕΙ 1985 Έναρξη Προγραμμάτων Νοσηλευτικών Ειδικοτήτων 19931983 Έναρξη ΠΜΣ, σε Επίπεδο Master’s Έναρξη Προγραμμάτων Διδακτορικών Σπουδών 1979 Ίδρυση του Τμήματος Νοσηλευτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών 1973 Έναρξη Λειτουγίας Τεχνολογικής Εκπαίδευσης,Υπουργείο Παιδείας (ΚΑΤΕΕ/ΚΑΤΕ/ΤΕΙ ) 1875 Έναρξη Λειτουργίας της Πρώτης Σχολής Νοσηλευτών, Υπουργείο Υγείας

54 Επίπεδα Νοσηλευτικής Εκπαίδευσης στην Ε.Ε - Ι 1ο επίπεδο: ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ Βασικό πανεπιστημιακό πτυχίο (3-4 έτη) Δίπλωμα (3-4 έτη), Polytechnics, ΤΕΙ Μετα-Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (3 έτη) (Γερμανία, Αυστρία)

55 Επίπεδα Νοσηλευτικής Εκπαίδευσης στην Ε.Ε - ΙΙ 2ο επίπεδο: ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ Δευτεροβάθμια τεχνική επαγγελματική νοσηλευτική εκπαίδευση (2-3 έτη)

56 Επίπεδα Νοσηλευτικής Εκπαίδευσης στην Ε.Ε - ΙΙΙ Ειδικότητα/Εξειδίκευση Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (CNS, Nurse Practitioner) Διδακτορικό Δίπλωμα

57 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ  Στο Τμήμα Νοσηλευτικής  Σε άλλα Πανεπιστήμια της Ελλάδας  Σε Πανεπιστήμια του Εξωτερικού

58  Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (επίπεδο Master’s) Διάρκεια 2 έτη Διάρκεια 2 έτη  Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών 2-4 έτη ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

59 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 1. Κλινική Νοσηλευτική  Παιδιατρική Νοσηλευτική  Νοσηλευτική Μονάδων Εντατικής Θεραπείας  Νοσηλευτική Ελέγχου Λοιμώξεων  Γαστρεντερολογική Νοσηλευτική  Ογκολογική & Ανακουφιστική Φροντίδα  Χειρουργική Νοσηλευτική 2. Δημόσια Υγεία 3. Κοινοτική Νοσηλευτική 4. Ψυχική Υγεία 5. Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας 6. Πληροφορική Υγείας 7. Διαχείριση Κρίσεων & Μαζικών Καταστροφών 8. Διαπολιτισμική Νοσηλευτική 9. Ιατρική & Υγιεινή της Εργασίας 10. Εγκέφαλος και Νους 12. Βασική & Εφαρμοσμένη Γνωστική Επιστήμη 13. Μοριακή Ιατρική 14. Κλινική Βιοχημεία –Μοριακή Διαγνωστική

60 ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ  Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ)  Κληροδοτήματα του Πανεπιστημίου  ΩΝΑΣΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ  Ίδρυμα FULBRIGHT  KONSTANTINE RAISIS

61 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ  Πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ / EΡΑΣΜΟΣ/LEONARDO DA VINCI  Διακρατικά ερευνητικά προγράμματα  Διακρατικά μεταπτυχιακά προγράμματα