ΣΥΖΥΓΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΡΟΥΠΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΑΓΓΕΛΟΥ ΙΩΑΝΝΑ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΣΥΖΥΓΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΡΟΥΠΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΑΓΓΕΛΟΥ ΙΩΑΝΝΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΣΥΖΥΓΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΡΟΥΠΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΑΓΓΕΛΟΥ ΙΩΑΝΝΑ

2  Εισαγωγικά στοιχεία  Νομοθετικό πλαίσιο  Μορφές βιασμού  Αίτια  Χαρακτηριστικά θύτη-θύματος  Πρόληψη-Αντιμετώπιση ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

3  Ο συζυγικός βιασμός υπάγεται στο γενικότερο πλαίσιο της κακοποίησης γυναικών. Είναι μια από τις πιο σοβαρές μορφές καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς διαπράττεται όχι από αγνώστους αλλά από ανθρώπους εμπιστοσύνης (YMCA.2000). Με τον όρο αυτό αναφέρεται η άσκηση σωματικής, ψυχικής, ή και σεξουαλικής βίας σε μία γυναίκα από το σύζυγο, ή τον ερωτικό σύντροφο της, νυν ή πρώην, με στόχο την επιβολή ελέγχου (ΚΕΘΙ, 2000).  Μερικοί ερευνητές (Johnson & Sigler, 1997 4) υποστηρίζουν ότι ο συζυγικός βιασμός είναι «απλώς μία προέκταση της ενδοοικογενειακής βίας». Ο Gelles (1997) πρεσβεύει ότι το φαινόμενο αυτό δεν απαντάται ποτέ μόνο του, αλλά συνοδεύεται από άλλες μορφές βίας. Η Browne (1987) θεωρεί ότι η σεξουαλική επίθεση είναι η τελευταία πράξη μιας σειράς επεισοδίων κακοποίησης, ιδίως σωματικής και λεκτικής. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

4  Όσον αφορά στατιστικά τα στατιστικά στοιχεία, οι Ευρωπαϊκές έρευνες αποκαλύπτουν ότι:  Μία στις πέντε γυναίκες έχει κακοποιηθεί κάποια στιγμή στη ζωή της από τον σύζυγο της ψυχολογικά, σωματικά ή σεξουαλικά.  Στη Φιλανδία το 52% των γυναικών έπεσαν θύματα σεξουαλικής βίας  Στην Πορτογαλία το 43% των βίαιων επεισοδίων διαπράττονται μέσα στην οικογένεια.  Στο Βέλγιο το 68% των γυναικών έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής ή σωματικής βίας  Στην Ισπανία το 14,2% των γυναικών δηλώνουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας και το 4,2% κακοποιούνται κατ’ επανάληψη.  Τέλος στις Η.Π.Α έχουν καταγραφεί 880.000 βιασμοί γυναικών και σεξουαλικές παρενοχλήσεις.  Ωστόσο οι γυναίκες αποκαλύπτουν μόνο το 25% των περιστατικών ενώ το 75% μένει στην αφάνεια. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

5  Ο νομικός ορισμός του βιασμού είναι μια κοινωνικά διαμορφωμένη πραγματικότητα που μετασχηματίζεται και μετεξελίσσεται ανάλογα με τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές. Αντιπροσωπεύει την άποψη που έχει η συγκεκριμένη κοινωνία για την γυναίκα, τον βαθμό της ισότητας των δύο φύλλων, την πολιτισμική εξέλιξη και το επίπεδο της νομικής κουλτούρας του λαού.  Ο νομικός ορισμός συγκροτείται από τρία στοιχεία: 1) την κολπική διείσδυση ( συνουσία), 2)τη χρήση βίας, 3)την απουσία συναίνεσης του θύματος.  Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα, ο νομοθέτης αναγνωρίζει το δικαίωμα του συζύγου στη σεξουαλική επαφή, ακόμα και με βίαιο τρόπο και χωρίς τη συγκατάθεση της συζύγου του (Τσιγκρής, 1996).  Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή στον ελλαδικό χώρο, παρατηρείται παντελής έλλειψη έρευνας και ανεπάρκεια στατιστικής πληροφόρησης σχετικά με το συζυγικό βιασμό, ενώ ένας μεγάλος αριθμός από πληροφορίες, λόγω της φύσης του προβλήματος και της μειωμένης συνειδητοποίησής του, παραμένει άγνωστος και σκοτεινός. ΝΟΜΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ

6 ΣΥΖΥΓΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ  Στην εποχή μας, το πρόβλημα αυτό βρίσκεται σε έξαρση και έχει πάρει παγκόσμιες διαστάσεις. Σίγουρα, όμως, δεν προέκυψε τα τελευταία χρόνια. Σε όλες σχεδόν τις ανθρώπινες κοινωνίες, από πολύ παλιά, η γυναίκα βρισκόταν κάτω από το ζυγό του άνδρα, που μέσα από το θεσμό του γάμου, μπορούσε να έχει το αναμφισβήτητο δικαίωμα να διαπράττει κάθε είδους βιαιότητα, καθιστώντας τη σύζυγο, θύμα, με την άσκηση πάνω της κάθε βαναυσότητας, χωρίς να διατρέχει τον κίνδυνο να κατηγορηθεί και να διωχθεί ποινικά (Walker, 1989).  Πριν από τη δεκαετία του 1970, ο συζυγικός βιασμός ήταν έννοια ακατανόητη και ουσιαστικά ανύπαρκτη. Ο νόμος, σε καμία χώρα, δεν τον αναγνώριζε ως ποινικό αδίκημα, αλλά και τα ίδια τα θύματα, τις περισσότερες φορές, δεν συνειδητοποιούσαν ότι κάτι τέτοιο πράγματι τους συνέβαινε. « Βιασμός από το σύζυγο; Σχήμα οξύμωρο ».  Μετά το 1970, όμως, κάποια μέλη του Γυναικείου Κινήματος έφεραν στο προσκήνιο το πρόβλημα αυτό και αύξησαν την ευαισθησία των γυναικών και της κοινωνίας, στο σύνολό της, τόσο για τη σωματική, όσο και την σεξουαλική συζυγική κακοποίηση (Bergen, 1999. Gelles, 1980).

7  Ο συζυγικός βιασμός (marital rape) ορίζεται ως ο καταναγκασμός για τη συμμετοχή στη σεξουαλική διαδικασία, καθώς για την υιοθέτηση τρόπων σεξουαλικής συμπεριφοράς, όχι μόνο μη αποδεκτών, αλλά και απωθητικών για τη γυναίκα (Σαμαρτζή, 1996). Πρόκειται για κάθε ανεπιθύμητη συνουσία ή διείσδυση που γίνεται με την επιβολή βίας ή απειλής βίας, ή όταν η σύζυγος είναι ανίκανη να συναινέσει σε αυτήν (Bergen, 1996. Russell, 1990).  Ο βιασμός στο γάμο είναι η κυρίαρχη, η χείριστη μορφή σεξουαλικής κακοποίησης. Κατά τους Finkelhor και Yllο (1995) πρόκειται για μία πράξη τρομαχτική και κτηνώδη και συνήθως λαμβάνει χώρα στα πλαίσια μίας βίαιης και καταστρεπτικής σχέσης. Είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι σχετίζεται με την ερωτική πράξη. Στην πραγματικότητα, έχει να κάνει με τον εξευτελισμό, την υποβίβαση, το θυμό και την μνησικακία. Ο συζυγικός βιασμός δεν είναι εκδήλωση πάθους, αλλά δύναμης (Bart, 1975 2).

8  Τα δυο μοντέλα συζυγικού βιασμού αναφέρονται ως: α) Το μοντέλο της πατριαρχικής τρομοκρατίας και β) το μοντέλο της κοινής βίας στο ζευγάρι.  Πίσω από τον όρο πατριαρχική τρομοκρατία βρίσκεται ο τρομοκρατικός έλεγχος των γυναικών από τους συζύγους τους, ο οποίος νομιμοποιείται στα πλαίσια της πατριαρχικής οργάνωσης της κοινωνίας και των θεσμών της. Περιλαμβάνει βίαιες επιθέσεις, όχι μόνο σωματικής βίας, αλλά και εφαρμογής τακτικών ελέγχου της γυναίκας, όπως η οικονομική εξάρτηση, απομόνωση κ.α. Πίσω από αυτή την συμπεριφορά βρίσκεται η ανάγκη του άνδρα να ασκεί έλεγχο πάνω στην γυναίκα. Η επιβολή του άνδρα δεν σταματά γι ’ αυτό η βία κλιμακώνεται και πολλές φορές είναι επικίνδυνη για τη ζωή της γυναίκας  Το μοντέλο της κοινής βίας δεν αφορά τόσο τον παράγοντα ¨ φύλλο¨, όσο άλλους κοινωνικούς παράγοντες. Η κοινή βία στο ζευγάρι είναι μία περιοδική απάντηση στις περιστασιακές συγκρούσεις της καθημερινής ζωής, ωθούμενη από την ανάγκη να ελέγξει κανείς τη δεδομένη κατάσταση και όχι από μία γενικευμένη ανάγκη να ηγείται της σχέσης. Η σύγκρουση μεταξύ ζευγαριού βγαίνει « εκτός ελέγχου » περιστασιακά και αφορά ελαφριές μορφές βίας και βλάβης.

9 ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ  Η βία είναι κάθε μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που εκφράζεται με: ψυχολογικό, σωματικό, σεξουαλικό και λεκτικό τρόπο και είναι από ανεπιθύμητη μέχρι προσβλητική και ταπεινωτική για κάθε άτομο. Περιλαμβάνει ακραίες μορφές βιαιότητας, τη χαρακτηρίζει η επανάληψη, προκαλεί σωματικές και ψυχολογικές πληγές και αποτελεί ηθελημένη συμπεριφορά από τον θύτη που επιθυμεί να επιβάλει τον έλεγχο και τη συμμόρφωση του θύματος (Loseke,1987:230-232).  Σύμφωνα με Straus και Gelles η σωματική βία αφορά πράξεις που γίνονται με την πρόθεση της πρόκλησης σωματικού πόνου ή τραυματισμού σε ένα άλλο πρόσωπο. Ο όρος περιλαμβάνει πράξεις που μπορεί να καταλήξουν σε βαρύ τραυματισμό του ατόμου και να αποτελέσουν σοβαρή απειλή θανάτου για το θύμα, εξ ’ αιτίας της βαρβαρότητάς τους.

10  Η σεξουαλική κακοποίηση ορίζεται ως ο εξαναγκασμός του θύματος στην σεξουαλική επαφή μέσω άσκησης σωματικής βίας ή της απειλής αυτής, από την πλευρά του δράστη. Τις περισσότερες φορές επιτυγχάνεται με τον βιασμό του θύματος. Σε αρκετές περιπτώσεις, πλαισιώνεται από σωματική, λεκτική και ψυχολογική βία.  Βιασμός λόγω εμμονής με το σεξ και σαδιστικών τάσεων. Οι δράστες αυτής της κατηγορίας έχουν εμμονή με το σεξ. Πολλές φορές, ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για πορνογραφικό υλικό, όχι μόνο να το διαβάζουν ή να το βλέπουν, αλλά και να το αναπαραγάγουν. Οι γυναίκες αντιμετωπίζονται σαν σεξουαλικά αντικείμενα, που ρόλος τους είναι η ικανοποίηση των γενετήσιων αναγκών των συζύγων. Ο εξευτελισμός τους είναι βασική προϋπόθεση, ώστε να μπορέσουν να ευχαριστηθούν αυτοί το σεξ.

11  Ως λεκτική βία ορίζεται: η συμπεριφορά εκείνη, που σκοπό έχει να προκαλέσει ψυχικό πόνο και να πλήξει το « Εγώ » του θύματος μέσα από τον υποβιβασμό, τον εξευτελισμό και την καταστροφή της αυτοεκτίμησής του. Πολλές φορές περιλαμβάνει απειλές σωματικής βίας και παρουσιάζεται όταν η σύγκρουση του ζευγαριού βγαίνει εκτός ελέγχου.  Η λεκτική επιθετικότητα θεωρείται μια από τις πιο « ήπιες » μορφές βίας αλλά είναι εξίσου αποτελεσματική. Δρα υπόγεια και εσωτερικά χωρίς να τη διακρίνει η βαρβαρότητα της σωματικής ή σεξουαλικής βίας, πλήττει όμως το θύμα σε μεγαλύτερο βαθμό.  Η ψυχολογική/ συναισθηματική κακοποίηση είναι μια μορφή βίας που συνήθως λειτουργεί συμπληρωματικά προς τη σωματική βία και ενισχύει τη δράση της τελευταίας. Ο στόχος παραμένει κοινός: η υποταγή και ο έλεγχος που επιτυγχάνεται με τη λεκτική επίθεση, τον υποβιβασμό και τις απειλές σωματικής βίας. Δεν πρόκειται απλά για μια άσχημη και σκληρή συμπεριφορά, αλλά για μια συμπεριφορά που εξυπηρετεί την ενδυνάμωση της ισχύος του δράστη και την επικράτηση του φόβου στην σχέση.

12 ΑΙΤΙΑ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ  Σύμφωνα με τη Russell (1990), οι λόγοι για τους οποίους ένας σύζυγος κακοποιεί σεξουαλικά τη γυναίκα του είναι οι εξής τρεις: α) ο θυμός, β) η ανάγκη επιβολής δύναμης και, γ) ο σαδισμός.  Η Bergen (1996) αναφέρει τρεις άλλες αιτίες του βιασμού στα πλαίσια του γάμου.  Πρώτον, θεωρεί ότι πολλοί άνδρες πιστεύουν ότι το σεξ είναι ένα αναμφισβήτητο δικαίωμα τους και μία απαραίτητη υποχρέωση των συζύγων τους. Το « όχι » σαν απάντηση στη σεξουαλική πράξη είναι δύσκολο να γίνει κατανοητό και ανεκτό από τη στιγμή που έχουν ανταλλάξει όρκους αιώνιας πίστης. Αισθάνονται ότι τα σώματα των γυναικών τους τούς ανήκουν και γι΄ αυτό δεν θεωρούν το σεξ υπό το κράτος πίεσης ως βιασμό. « Είναι η γυναίκα μου. Πως θα μπορούσα να βιάσω την ίδια μου τη γυναίκα; » (Finkelhor & Yllo, 1995. Walker,1984).  Δεύτερον, πολλοί δράστες χρησιμοποιούν το βιασμό σαν μία μορφή τιμωρίας. Κακοποιούν τις γυναίκες τους, επιδιώκοντας να τους δώσουν ένα « μάθημα » για κάτι που - σύμφωνα με τους ίδιους - έκαναν, ή δεν έκαναν.

13  Και, τρίτον, ο βιασμός της συζύγου μπορεί να αποσκοπεί στην απόκτηση ελέγχου πάνω της. Χαρακτηριστικά, η Bergen, σε έρευνα που διεξήγαγε το 1996 συνάντησε αρκετές περιπτώσεις γυναικών, τις οποίες οι άνδρες τους βιάζουν με σκοπό να τις αφήσουν έγκυες, έτσι ώστε να μην μπορούν, λόγω των παιδιών, εύκολα να τους εγκαταλείψουν.  Ο Gelles (1997) συμπληρώνει τα παραπάνω με ένα άλλο σενάριο σχετικά με το συζυγικό βιασμό. Αυτός θεωρεί ότι ίσως να είναι και αποτέλεσμα ελλιπών επικοινωνιακών δεξιοτήτων του συζύγου, καθώς και μίας αδυναμίας του να συνδιαλεχθεί με ίσους όρους με τη γυναίκα του. Επιπλέον, ο θύτης ενδεχομένως χρησιμοποιεί το βιασμό σαν μέσο για να αποδείξει σ΄ αυτήν την ανωτερότητά του, παρά το γεγονός ότι μπορεί να έχει, για παράδειγμα, φτωχή μόρφωση ή να είναι άνεργος. Γι ’ αυτό το λόγο, επιδεικνύει σωματική δύναμη. Ο Lederer (Martin,1981) υποστηρίζει ότι οι άνδρες που κακοποιούν τις γυναίκες τους δεν ανέχονται να είναι αυτές ανώτερες τους και να αισθάνονται ισάξιες με εκείνους.

14 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΒΙΑΣ ΤΟΥ ΔΡΑΣΤΗ  Πολλοί δράστες κακοποίησης των συζύγων τους, έχουν υποστεί σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση κατά την παιδική τους ηλικία, ή έχουν ζήσει σε ένα περιβάλλον βίας μεταξύ των γονέων τους – κυρίως του πατέρα προς τη μητέρα. Μεγαλώνοντας, αναπτύσσουν έντονο θυμό κατά του γονέα - δράστη της κακοποίησης αλλά και του μη βίαιου γονέα επειδή δεν τους προστάτεψε αρκετά ώστε να αποφευχθεί η κακοποίηση. Ο μεγάλος θυμός τους μεταφέρεται στις σχέσεις τους, με αποτέλεσμα να απομονώνονται, να μην εμπιστεύονται τις συντρόφους τους και να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι απέναντι στην απόρριψη και βίαιοι.  Τα υψηλά επίπεδα παρουσίας της βίας στο οικογενειακό περιβάλλον προέλευσης των δραστών κακοποίησης, ενισχύουν τις υποθέσει και τα επιχειρήματα του ερμηνευτικού μοντέλου κοινωνικής μάθησης. Σύμφωνα με το μοντέλο, τα πρότυπα συμπεριφοράς μαθαίνονται από την οικογένεια όταν το άτομο βρίσκεται σε πολύ μικρή ηλικία. Έτσι, η αντίληψη ότι η βία αποτελεί αποδεκτή καθημερινή πρακτική της οικογενειακής ζωής, μεταφέρεται από γενιά σε γενιά και επηρεάζει καθοριστικά τη μετέπειτα συμπεριφορά του παιδιού ως ενήλικα. Βέβαια, η θεωρία περί «διαγενεακής μεταφοράς της βίας» δεν έχει ντετερμινιστικό χαρακτήρα. Ατομικοί και κοινωνικοί παράγοντες επιδρούν σημαντικά στην υιοθέτηση βίας στις διαπροσωπικές σχέσεις

15 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΔΡΑΣΤΗ  Τα κυριότερα χαρακτηρίστηκα του δράστη κακοποίησης κινούνται γύρω από το τρίπτυχο: Άρνηση και ελαχιστοποίηση της βίαιης συμπεριφοράς – εξάρτηση από τη σύζυγο και ζηλοτυπία- χαμηλή αυτοεκτίμηση.  Σύμφωνα με τον Robertson όταν εξετάζουμε τους δράστες κακοποίησης, αναφερόμαστε στο μοντέλο του Συναισθηματικά Καταπιεσμένου Άνδρα. Το μοντέλο προσπαθεί να σχηματίσει το ατομικό και κοινωνικό προφίλ του δράστη, καθώς συνοψίζει τα κυριότερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς ενός βίαιου άνδρα στα πλαίσια των ενδοικογενειακών του σχέσεων. Οι άνδρες που εμπίπτουν σ’ αυτό το μοντέλο, είναι άτομα απολύτως «φυσιολογικά » και συχνά έχουν ιδιαίτερες σωματικές και πνευματικές ικανότητες, επαγγελματικά και κοινωνικά προσόντα. Εντούτοις, είναι συναισθηματικά καταπιεσμένοι, συχνά έχουν ανώριμες αντιδράσεις και εκρήξεις επιθετικότητας και βίας. Είναι επιρρεπής σε διάφορες μορφές εξάρτησης, όπως ναρκωτικά, αλκοόλ, σεξ κ.α.

16  Μερικά από τα χαρακτηριστικότερα στοιχεία της προσωπικότητάς τους είναι:  Χαμηλή αυτοεκτίμηση, την οποία κρύβουν επιμελώς και επιτυχώς.  Υψηλό επίπεδο απομόνωσης, ιδιαίτερα από άνδρες φίλους, αν και καταβάλουν προσπάθειες να παρουσιάζονται κοινωνικοί.  Υπερβολική συναισθηματική εξάρτηση από τους συντρόφους τους  Ζηλοτυπία και καχυποψία που φτάνει πολλές φορές στην παράνοια.  Άρνηση και ελαχιστοποίηση της βίαιης συμπεριφοράς εξ’ αιτίας της ντροπής ή της ενοχής που αισθάνονται γι’ αυτήν. Γι’ αυτούς παραμένει ένα πρόβλημα που πρέπει να αγνοήσουν αφού δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν ή να βρουν μια λύση.  Επισημαίνουμε ότι οι δράστες αντιμετωπίζουν προβλήματα στον τρόπο επικοινωνίας και συναισθηματικής έκφρασης που έχουν δημιουργηθεί μέσα από την κοινωνικοποίησή τους. Δεν έχουν την ικανότητα και την αυτοπεποίθηση να ζητήσουν άμεσα και με μη βίαιο τρόπο αυτό που θέλουν.

17 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΤΩΝ  Σύμφωνα με τον D. DUTTON οι τρεις χαρακτηριστικότερες κατηγορίες είναι:  α) ο ψυχοπαθητικός: έχει γενικά μια αντικοινωνική συμπεριφορά και μπορεί να είναι επιθετικός όχι μόνο προς τη σύζυγό του, αλλά και προς αγνώστους.  β) ο υπερελεγχόμενος: περίπου το 30% των δραστών κακοποίησης της συζύγου, ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Ο δράστης αποστασιοποιείται από τα συναισθήματά του και τείνει σε συμπεριφορές αποφυγής και παθητικής επιθετικότητας. Μετά από μια μακροχρόνια περίοδο συσσώρευσης του θυμού του μπορεί να ξεσπάσει σε βία. Σ’ αυτή την κατηγορία υπάρχουν δυο τύποι: ο ενεργητικός και ο παθητικός δράστης. Ο πρώτος τύπος χαρακτηρίζεται από την υπερβολική ανάγκη κυριαρχίας του στους άλλους και ο δεύτερος από τη συναισθηματική απομάκρυνσή του από την σύντροφο.

18  γ) κυκλοθυμικός- συναισθηματικά ασταθής: παρουσιάζει μια ανικανότητα να περιγράψει τα συναισθήματά του και μια υπερβολική ανάγκη να ελέγχει τη σχέση του. Εξ’ αιτίας της έντονης κυκλοθυμικής συμπεριφοράς του, χαρακτηρίζεται από το θύμα ως άτομο με διχασμένη προσωπικότητα, η κοινωνική του συμπεριφορά είναι άψογη, γεγονός που δυσκολεύει το θύμα να πείσει τους τρίτους ότι πρόκειται για ένα βίαιο άτομο. Οι δράστες αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιούν σκληρή λεκτική και συναισθηματική βία.

19 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΥΜΑΤΟΣ  Οι κακοποιημένες γυναίκες έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:  Εμφανίζουν μικρή αυτοεκτίμηση  Πιστεύουν όλους τους μύθους για τις σχέσεις κακοποίησης  Αντιμετωπίζουν με τον παραδοσιακό τρόπο το σπίτι τους, πιστεύουν πολύ στην ενότητα της οικογένειας και στα προκαθορισμένα στερεότυπα του γυναικείου ρόλου  Δέχονται την ευθύνη για τις βίαιες πράξεις των αντρών τους  Αισθάνονται ενοχή αλλά αρνούνται τον τρόμο και τον θυμό που νιώθουν  Εμφανίζουν παθητικότητα προς το κοινωνικό περιβάλλον  Παρουσιάζουν έντονες αντιδράσεις λόγω του στρες, με ψυχοσωματικά συμπτώματα  Χρησιμοποιούν το σεξ ως μέσο για τη διατήρηση των σχέσεών τους  Πιστεύουν πως κανένας δεν μπορεί να βοηθήσει να λυθούν τα προβλήματά τους εκτός απ’ τον εαυτό τους

20  Μερικά από αυτά είναι:  i) Μικρή αυτοεκτίμηση  Οι κακοποιημένες γυναίκες εξαιτίας της πολύ χαμηλής αυτοεκτίμησής τους υποτιμούν την ικανότητά τους για να κάνουν οτιδήποτε. Αμφιβάλλουν για την επάρκειά τους και υποβαθμίζουν οτιδήποτε επιτυγχάνουν. Οι δραστηριότητές τους έξω από το σπίτι απλώς δεν λαμβάνονται υπόψη στην αξιολόγηση του εαυτού τους. Έτσι όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά στο σπίτι οι γυναίκες θεωρούν τον εαυτό τους αποτυχημένο.  ii) Ο συντηρητικός προσανατολισμός της κακοποιημένης γυναίκας γίνεται φανερός από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τον ρόλο της γυναίκας στο γάμο. Δέχεται πρόθυμα την αντίληψη ότι η θέση της γυναίκας είναι στο σπίτι. Ανεξάρτητα από τη σημασία που έχει για εκείνη η καριέρα της. Ο χρόνος που περνούν στη δουλειά τους, αποτελεί μια μικρή διακοπή της εξουσίας του άντρα τους. Συνήθως αυτοί βασανίζουν τις γυναίκες τους με τις υποψίες τους για την υποτιθέμενη συμπεριφορά τους στη δουλειά. Η κακοποιημένη γυναίκα βλέπει τον άντρα της ως κεφαλή της οικογένειας, ακόμα κι αν συχνά, αυτή είναι που τη στηρίζει. Κάνει οτιδήποτε για να βεβαιωθεί πως ο άντρας της αισθάνεται ότι είναι ο αρχηγός της οικογένειας.

21  iii) Διαφύλαξη της ειρήνης και προσήλωση στα στερεότυπα  Μια άλλη κοινή συμπεριφορά των κακοποιημένων γυναικών είναι η προσπάθειά τους να ελέγξουν τη συμπεριφορά των άλλων γύρω τους, ώστε να μην συμβαίνουν πράγματα που θα μπορούσαν να κάνουν τους άντρες τους να θυμώσουν και να ξεσπάσουν σ’ αυτές. Θεωρούν τους εαυτούς τους υπεύθυνο για τη δημιουργία σωστού οικογενειακού περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί ότι σε πολλές περιπτώσεις οι κακοποιημένες έχουν ήδη υποστεί κακοποίηση απ’ τους γονείς τους. Περιγράφουν παραδοσιακό τον πατέρα ο οποίος μεταχειριζόταν τα κορίτσια σαν εύθραυστες κούκλες. Προσδοκούσαν οι κόρες τους να μεγάλωναν σαν κυρίες και να παντρεύονταν συμπαθητικούς νέους, οι οποίοι να τις φρόντιζαν Αυτό, συνδυασμένο με τα φυλετικά στερεότυπα τις οδήγησε να είναι ανίκανες να φροντίζουν τον εαυτό τους και να πρέπει να εξαρτώνται από τους άντρες τους.  iv) Έντονες αντιδράσεις λόγω στρες  Οι γυναίκες που κακοποιούνται ζουν κάτω από συνεχές στρες και φόβο. Η κατάσταση αυτή τους δημιουργεί ψυχοσωματικά προβλήματα. Πολλές φορές αντέχουν τους ισχυρότατους πόνους της κακοποίησης και άλλες πηγαίνουν στο γιατρό τους για διάφορες μικρές αδιαθεσίες.. Συχνά κρύβουν απ’ τους άντρες τους πράγματα που φοβούνται πως θα μπορούσαν να προξενήσουν άλλον έναν καυγά.

22 ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΚΑΤΑΓΓΕΛΟΥΝ ΤΟΝ ΒΙΑΣΜΟ  Ντρέπονται γι’ αυτό που τους συμβαίνει ή αισθάνονται ένοχες.  Φοβούνται ότι θα κατηγορηθούν και οι ίδιες και για τυχόν αντίποινα.  Αισθάνονται αγάπη προς το σύζυγο και δέσμευση προς τη σχέση.  Στο γάμο υπάρχουν παιδιά.  Πιστεύουν ότι είναι μέρος των συζυγικών τους καθηκόντων να κάνουν έρωτα με το σύζυγό τους, έστω και χωρίς τη θέλησή τους.  Έχουν θρησκευτικά πιστεύω που τις εμποδίζουν να χωρίσουν.  Δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητες.  Δεν έχουν υποστήριξη από την οικογένεια και φοβούνται τις αντιδράσεις.  Θέλουν να αποφύγουν το στίγμα της θυματοποίησης.  Έχουν την τάση να εκλογικεύουν τη βίαιη συμπεριφορά των συζύγων τους, αποδίδοντας την στο στρες, στο αλκοόλ, ή σε προβλήματα στη δουλειά.  Θεωρούν ότι είναι οι ίδιες υπεύθυνες να κάνουν το γάμο τους να πετύχει.  Παρά τα όσα λέγονται, καμία γυναίκα δεν υφίσταται κακοποίηση επειδή την αποδέχεται. Όλες το θεωρούν ταπεινωτικό και κάνουν τεράστιες προσπάθειες να το σταματήσουν, ανεξάρτητα από το τελικό αποτέλεσμα.

23 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ  Σωματικές επιπτώσεις  Ορισμένες γυναίκες βιάζονται από τους συντρόφους τους με τόση ορμή, ώστε υφίστανται ανεπανόρθωτες βλάβες στα γεννητικά τους όργανα (Walker, 1997).Εκτός αυτών, τα τραύματα μπορεί να είναι και γυναικολογικά: εγκυμοσύνη, πρόωρες γέννες ή αποβολές, μολύνσεις από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα.  Ψυχικές επιπτώσεις  Οι βραχυπρόθεσμες ψυχολογικές συνέπειες στη γυναίκα είναι: άγχος, σοκ, θυμός, φόβος, μετατραυματικό στρες κ.α.  Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες είναι συνήθως: διαταραχές του ύπνου, διαταραχές της πρόσληψης τροφής κ.α. Είναι σύνηθες το φαινόμενο, τα θύματα να κατηγορούν τον εαυτό τους, επειδή οι σύζυγοί τους χρησιμοποίησαν βία προκειμένου να τις εξαναγκάσουν να εμπλακούν στη σεξουαλική πράξη.

24  Το φαινόμενο του συζυγικού βιασμού μπορεί να αντιμετωπιστεί ως μεμονωμένο πρόβλημα, αλλά και μέσα στα πλαίσια ενός σχεδίου με στόχο την εξάλειψη της συντροφικής βίας. Χρειάζεται μία πολυεπίπεδη και συστηματική προσέγγιση, προκειμένου να καταπολεμηθεί αυτή δραστικά και να αναπτυχθούν νέες υπηρεσίες για τις κακοποιημένες γυναίκες. Σε επίπεδο πρόληψης και θεραπείας, προτείνονται τα εξής:  1. Πρωτοβάθμια πρόληψη.  Αυτή περιλαμβάνει προγράμματα που στόχο έχουν τον περιορισμό των αιτιών που προκαλούν άμεσα ή έμμεσα το πρόβλημα. Το καλύτερο μέσο πρωτογενούς πρόληψης είναι η ευαισθητοποίηση μέσω της πληροφόρησης. Μέσου αυτής, ελπίζουμε ότι θα επιτευχθούν οι παρακάτω στόχοι (Walker, 1989):  Α. Μείωση του στερεότυπου διαχωρισμού των δύο φύλων  Β. Η αναγνώριση μίας βίαιης συμπεριφοράς ΠΡΟΛΗΨΗ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

25 * 2. Δευτεροβάθμια πρόληψη Σ’ αυτό το επίπεδο είναι καταλληλότερες οι πιο συγκεκριμένες παρεμβάσεις: επισκέψεις στο σπίτι, τηλεφωνήματα, νομικές συμβουλές, οικονομική ενίσχυση και παροχή πληροφοριών. Βασικός στόχος των παρεμβάσεων είναι να κατανοήσει η γυναίκα ότι είναι κακοποιημένη. 3. Τριτοβάθμια πρόληψη. Στο πλαίσιο αυτό, η κακοποιημένη γυναίκα έχει ανάγκη ένα περιβάλλον που θα την στηρίξει με όλους τους τρόπους, προκειμένου να ορθοποδήσει και να πάρει κάποιες αποφάσεις για τη ζωή της. Άμεση νοσηλεία, ξενώνες και μακροχρόνια ψυχοθεραπεία είναι τα απαιτούμενα μέσα. Ξενώνες Για να είναι ένας ξενώνας έτοιμος να βοηθήσει σεξουαλικά κακοποιημένες συζύγους, πρέπει να διαθέτει ένα προσωπικό εξαιρετικά ενημερωμένο γύρω από το συζυγικό βιασμό και προσανατολισμένο προς τις κατάλληλες τεχνικές στήριξης των θυμάτων αυτού. Σε επίπεδο θεραπείας, παρέχεται ατομική συμβουλευτική, αλλά και ομαδική ψυχοθεραπεία.

26  Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει μία κακοποιημένη γυναίκα να ανακτήσει τη χαμένη της αυτοπεποίθηση και αυτονομία, και να πραγματοποιήσει μία θετική αλλαγή στη ζωή της, που θα έχει διάρκεια. Επιπλέον, θα διδαχτεί πώς να ελέγχει η ίδια τη ζωή της και πώς να μην διατηρεί τη στάση του θύματος. Στόχος της ψυχοθεραπείας είναι η εναπόκτηση της ψυχικής της ισορροπίας.  Στη διάρκεια της θεραπείας, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσει η γυναίκα πως είναι κακοποιημένη σεξουαλικά, πως τα γεγονότα της προσδίδουν αυτό το χαρακτηρισμό. Στα πλαίσια μιας ψυχοθεραπευτικής σχέσης, ένας ειδικός πρέπει να κινηθεί προς τη δημιουργία ενός κλίματος οικειότητας και εμπιστοσύνης, προκειμένου να νιώσουν άνετα να συζητήσουν για τις εμπειρίες τους. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ- ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

27  Η διατύπωση προτάσεων αναφορικά με την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας, προϋποθέτει την ύπαρξη σχεδιασμού συγκεκριμένων πολιτικών και δράσεων, τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο. Παράλληλα, απαιτείται η συνεργασία μεταξύ κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων και δομών. Επιπλέον είναι απαραίτητο να ευαισθητοποιηθούν κάποιοι φορείς, όπως η Αστυνομία και η Εκκλησία καθώς επίσης είναι απαραίτητη η Νομική Υποστήριξη και τα Προγράμματα Επαγγελματικής Κατάρτισης.  Καταλήγοντας, η βία είναι ένα πρόβλημα που μας αφορά όλους. Όλες οι γυναίκες έχουν να καταγγείλουν μια μορφή καταπίεσης. Η ενδοοικογενειακή βία είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος θανάτου για τις γυναίκες, ξεπερνά ακόμα και τον καρκίνο σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

28  EYXAΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ