1 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ - ΙΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 16 Η ΛΙΠΗ & ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΛΙΠΟΥΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "1 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ - ΙΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 16 Η ΛΙΠΗ & ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΛΙΠΟΥΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ - ΙΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 16 Η ΛΙΠΗ & ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΛΙΠΟΥΣ

2 2 Κατηγορίες Λιπαρών Υλών - Γλυκογλυκερολιπίδια και Γλυκοσφιγγολιπίδια

3 3 Κατηγορίες Λιπαρών Υλών – Χοληστερόλη και παράγωγά της Cholesterol (a sterol) Testosterone (a steroid hormone) Vitamin D3 (cholecalciferol) Stigmasterol (a phytosterol)

4 4 Χοληστερόλη Οι στερόλες είναι πολυδακτυλιακές δομές, σημαντικές στην σύνθεση ορμονών και χολής. Κάθε μέρα το συκώτι παράγει 0,5-1,2 γρ. χοληστερόλης από τα οποία το 1/3 μετατρέπεται σε χολή και το υπόλοιπο περνάει στην κυκλοφορία του αίματος. Η τροφή μας παρέχει περίπου 0,2-0,3 γρ. / ημέρα. Η χοληστερόλη είναι απαραίτητη για την συντήρηση των μεμβρανών των ζωικών κυττάρων.

5 5 Χοληστερόλη Η χοληστερόλη της τροφής ή εκείνη που συντίθεται στο ήπαρ, μετατρέπεται: Σε χολικά οξέα και χολικά άλατα (χολή). Χρησιμοποιείται στις μεμβράνες του ήπατος. Αποθηκεύεται στο ήπαρ ως εστέρες χοληστερόλης. Μεταφέρεται στο αίμα ως VLDL για να χρησιμοποιηθεί ή αποθηκευτεί σε άλλα όργανα.

6 6 Χολικά άλατα Μέρος της χοληστερόλης (λαδί χρώμα), υδρόφοβο. Σύνδεση με αμινοξύ (πράσινο χρώμα), υδρόφιλο. Αμφιφυλικό σύνολο που δρα σαν γαλακτωματοποιητής.

7 7 Χολικά άλατα και χολοκυστεκτομή

8 8 Πέψη του λίπους, απορρόφηση και διακίνηση προς το ήπαρ

9 9 Πέψη του λίπους Η πέψη των λιπών ξεκινά στην στοματική κοιλότητα με το σάλιο να περιέχει γλωσσική λιπάση και συνεχίζεται το στομάχι με τη γαστρική λιπάση. Τα τριγλυκερίδια και οι μακριές αλυσίδες λιπών δεν πέπτονται μέχρι να φτάσουν στο λεπτό έντερο όπου η CCK δρα και απελευθερώνεται παγκρεατική λιπάση και χολή ώστε να δημιουργηθεί τελικά ένα γαλάκτωμα που διασπά πλήρως τα λίπη.

10 10 Πέψη και απορρόφηση του λίπους

11 11 Απορρόφηση και διακίνηση του λίπους Όταν έχουν πλέον διασπαστεί τα λιπαρά, απορροφούνται από τα τοιχώματα του λεπτού εντέρου. Μακριές αλυσίδες λιπαρών οξέων (>12-14 άτομα άνθρακα) μετατρέπονται σε τριγλυκερίδια και συνδυάζονται με χοληστερόλη και πρωτεΐνη στο συκώτι για να μπουν στο κυκλοφορικό μέσω του λεμφικού συστήματος, ως χυλομικρά. Οι μικρές αλυσίδες (<10 άτομα άνθρακα) είναι υδατοδιαλυτές και φθάνουν στο συκώτι μέσω των φλεβών (αίμα) για να χρησιμοποιηθούν από αυτό.

12 12 Απορρόφηση και διακίνηση του λίπους

13 13 Χυλoμικρά (Chylomicrons) Κατατάσσovται στις λιπoπρωτεΐvες. Μεταφέρουν τα λιποειδή της τροφής (δηλαδή τα εξωγενή λιποειδή) από το έντερο στους ιστούς. Σχηματίζονται στο βλεννογόνο του εντέρου. Μεταφέρονται με το λεμφικό σύστημα στο αίμα. Από το αίμα παραλαμβάνονται από το ήπαρ, τους μύες και το λιπώδη ιστό. Στους μύες και το λιπώδη ιστό με τη δράση της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης που ενεργοποιείται από την πρωτεΐνη ApoC-II, υδρολύονται σε μεγάλο βαθμό τα τριγλυκερίδιά τους και επανέρχονται στην κυκλοφορία με τη μορφή των υπολειμμάτων αποπρωτεϊνών (remnants), οι οποίες τελικά προσλαμβάνονται από το ήπαρ και ανακυκλώνονται.

14 14 Χυλομικρά

15 15 Ρόλος του ήπατος στη διαχείριση του λίπους Τα λιποειδή φθάνουν στο ήπαρ από το έντερο μέσω της ηπατικής αρτηρίας και περισσότερο μέσω της πυλαίας φλέβας (φωσφολιπίδια και χυλομικρά). Το ήπαρ αποτελεί το σπουδαιότερο τόπο βιοσύνθεσης λιπαρών οξέων, λιπών, κετονικών σωμάτων και χοληστερόλης, στο λιπώδη ιστό δε γίνεται τόσο βιοσύνθεση αλλά εναπόθεση λίπους. Επίσης γίνεται σύνδεση του μεταβολισμού των λιπών με της γλυκόζης και των αμινοξέων.

16 16 Ανατομία του ήπατος

17 17 Σύνθεση χολής, «Εντεροηπατική Κυκλοφορία» και αποβολή χοληστερόλης ΜΗΧΑΝΙΣΣΜΟΣ ΠΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΣΣΕΙΑΣ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗΣ ΑΠΌ ΤΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ

18 18 Ήπαρ-λίπος-γεύμα-νηστεία Στη μετά το γεύμα κατάσταση, τα λιπαρά οξέα που από την τροφή ή από τη γλυκόζη του ήπατος, μετατρέπονται σε τριγλυκερίδια, φωσφολιποειδή κ.λπ. και προσδένονται σε πρωτεΐνες για να αποτελέσουν τις λιποπρωτεΐνες (VLDL) που θα χρησιμοποιηθούν σε άλλα όργανα όπου φθάνουν με το πλάσμα (κυρίως λιπώδης και μυϊκός ιστός). Στην κατάσταση νηστείας, προσλαμβάνονται από το ήπαρ λιπαρά οξέα που ελευθερώνονται από το λιπώδη ιστό και σχηματίζονται (στο ήπαρ) κετονικά σώματα (κύκλος Lynen) για θρέψη των ιστών.

19 19 Η ορλιστάτη

20 20 Η δράση της ορλιστάτης Η δραστική ουσία ορλιστάτη αναστέλλει τη δράση των γαστρεντερικών λιπασών και εμποδίζει την πέψη μέρους του διατροφικού λίπους. Το 30% του λίπους γεύματος μπορεί να περάσει άπεπτο από το έντερο. Χρησιμοποιείται σε συνδυασμό µε δίαιτα για την αγωγή παχύσαρκων µε ΒΜΙ μεγαλύτερο ή ίσο µε 30 kg/m², ή υπέρβαρων (µε ΒΜΙ >/=28 kg/m²), που διατρέχουν κίνδυνο υγείας εξαιτίας του βάρους τους.

21 21 Ορλιστάτη

22 22 Η δράση της ορλιστάτης Χορηγείται µε ιατρική συνταγή. Ο ασθενής ακολουθεί δίαιτα με ≈ 30% των θερμίδων από λίπος και πλούσια σε φρούτα-λαχανικά. Η τροφή κατανέμεται σε τρία κύρια γεύματα. Η αγωγή πρέπει να διακοπεί μετά από 12 εβδομάδες εάν οι ασθενείς δεν έχουν καταφέρει να χάσουν > 5% του σωματικού βάρους που είχαν στην έναρξή της.

23 23 Μεταφορά λίπους στους ιστούς: Οι λιποπρωτεΐνες ως το μέσο της μεταφοράς αυτής

24 24 Δομή μιας λιποπρωτεΐνης

25 25 Λιποπρωτείνες του πλάσματος

26 26 Συγκριτική ταξινόμηση αποπρωτεϊνών

27 27 Ο ρόλος των αποπρωτεϊνών

28 28 Συνήθεις τιμές λιπιδίων στη Δύση

29 29 Κίνδυνος ανάπτυξης καρδιαγγειακών

30 30 Οι αποπρωτεΐνες στη διάγνωση Η ApoB-100 σε VLDL, IDL, LDL. H ApoA-I στην HDL.

31 31 VLDL – IDL – LDL και διακίνηση της χοληστερόλης στο ανθρώπινο σώμα

32 32 Ο ρόλος των VLDL Στη μετά το γεύμα κατάσταση στο ήπαρ, τα λιπαρά οξέα που προέρχονται από τη τροφή ή από την γλυκόζη του ήπατος, μετατρέπονται σε τριγλυκερίδια, φωσφολιποειδή κ.λπ. και προσδένονται σε πρωτεΐνες για να αποτελέσουν τις λιποπρωτεΐνες (VLDL) που θα χρησιμοποιηθούν σε άλλα όργανα στα οποία φθάνουν με το πλάσμα (λιπώδης και μυϊκός ιστός). VLDL, πυκνότητα > 1,006 και διάμετρος 30 - 80nm, μεταφέρουν ενδογενή τριγλυκερίδια και εστέρες της χολοστερόλης, apoB-100, apoE, apoC-II/C-III.

33 33 VLDL

34 34 Διακίνηση της χοληστερόλης Η δεξαμενή της χοληστερόλης τροφοδοτείται από: Τη χοληστερόλη που απορροφάται από την τροφή και τη χοληστερόλη που βιοσυντίθεται στο ήπαρ. Όταν η πρόσληψη χοληστερόλης από την τροφή μειώνεται, τότε αυξάνεται η βιοσύνθεσή της και αντίστροφα. Η χοληστερόλη που βιοσυντίθεται, μεταφέρεται από το ήπαρ και το λεπτό έντερο στους περιφερειακούς ιστούς με τις λιποπρωτεΐνες.

35 35 Διακίνηση της χοληστερόλης Το ήπαρ και το λεπτό έντερο είναι οι μόνοι ιστοί που συνθέτουν απο-λιποπρωτεΐνη Β, την πρωτεΐνη της VLDL και της LDL. Η περισσότερη ApoB εκκρίνεται στην κυκλοφορία σαν VLDL. Η VLDL στη συνέχεια μετατρέπεται σε IDL και LDL με απομάκρυνση των τριγλυκεριδίων και της ApoC (στο ήπαρ και τους περιφερειακούς ιστούς).

36 36 Διακίνηση της χοληστερόλης Τα κύτταρα που χρειάζονται χοληστερόλη για τη βιοσύνθεση νέων μεμβρανών, την παίρνουν κυρίως από την LDL του αίματος: Η LDL δεσμεύεται σε ειδικούς υποδοχείς στην περικυτταρική μεμβράνη των κυττάρων, οι οποίοι είναι γλυκοπρωτεΐνες. Οι υποδοχείς αυτοί βιοσυντίθενται στο κύτταρο, φέρονται στη μεμβράνη και συνδέονται με ειδικές περιοχές της (καλυμμένα κοιλώματα-coated pits).

37 37

38 38 Διακίνηση της χοληστερόλης Τα καλυμμένα κοιλώματα δρουν σαν μοριακό φίλτρο που επιτρέπει την είσοδο στο κύτταρο μόνο συγκεκριμένων πρωτεϊνών της περικυτταρικής μεμβράνης (π.χ. των LDL-υποδοχέων και της LDL). Σε κάθε τέτοιο σχηματισμό μπορεί να υπάρχουν έως 1000 υποδοχείς 250 περίπου διαφορετικών μορίων (10-20 υποδοχείς LDL ανάμεσά τους), που ακολουθούν την ίδια μεταβολική τύχη και με ενδοκύτωση εισέρχονται με το ίδιο ενδοσωμάτιο ή κυστίδιο (endocytic vesicle).

39 39 Διακίνηση της χοληστερόλης Μετά τη σύνδεση της LDL στον υποδοχέα, γίνεται ενδοκύτωση με όχι πλήρως καθορισμένο (γνωστό) μηχανισμό.

40 40 Διακίνηση της χοληστερόλης Τελικά οι LDL μεταφέρονται στα λυσοσώματα. Εκεί συμβαίνουν δύο διεργασίες στο μόριό τους: Οι εστέρες της χοληστερόλης υδρολύονται σε ελεύθερη χοληστερόλη που θα χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια από το κύτταρο για σχηματισμό νέων μεμβρανών, ενώ οι απο-πρωτεΐνες υδρολύονται προς τα αμινοξέα τους.

41 41 Διακίνηση της χοληστερόλης Οι υποδοχείς της LDL δεν καταστρέφονται αλλά ανακυκλώνονται προς την περικυτταρική μεμβράνη (με κυστίδια) και πραγματοποιούν μια ίδια πορεία κάθε 10 min, ήτοι συνολικά πολλές εκατοντάδες πορείες στις 20 hrs της «ζωής» τους. Όταν το κύτταρο δεν έχει ανάγκη χοληστερόλης, λόγω ύπαρξης των αναγκαίων επιπέδων χοληστε- ρόλης σ’ αυτό, τότε: Αναστέλλεται η βιοσύνθεση νέων ποσοτήτων χοληστερόλης και αναστέλλεται η βιοσύνθεση υποδοχέων της LDL.

42 42 Συγκεντρωτική απεικόνιση της πορείας των λιποπρωτεϊνών

43 43 Προβλήματα ρύθμισης χοληστερόλης Η ρύθμιση των επιπέδων χοληστερόλης στο κύτταρο διαταράσσεται σοβαρά σε περιπτώσεις κληρονομικών ασθενειών, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Τα προβλήματα δημιουργούνται είτε από την αδυναμία σύνθεσης είτε από την ελαττωματική σύνθεση των εξωτερικών τμημάτων του υποδοχέα της LDL, οπότε δε γίνεται σύνδεση της LDL με τον υποδοχέα της ή των εσωτερικών τμημάτων του υποδοχέα της LDL, οπότε γίνεται μεν η σύνδεση της LDL με τον υποδοχέα της, αλλά δε γίνεται η μεταφορά της LDL στο εσωτερικό του κυττάρου.

44 44 H ετερογένεια της LDL: Οι μικρές, πυκνές και οξειδωμένες LDL είναι αθηρογόνες. Αντιοξειδωτικά, ελαιόλαδο και προστασία. Plasminogen activator inhibitor-1 (PAI-1). Εndothelial-derived relaxing factor (EDRF). Η επιβάρυνση με τριγλυκερίδια, σε καταστάσεις αύξησής τους, διαταράσσει την ισορροπία της LDL και την κάνει επιρρεπή σε οξείδωση.

45 45 Μεταβολισμός των λιποπρωτεϊνών και διαμεσολάβηση ενζύμων

46 46 Μεταβολισμός των λιποπρωτεϊνών (στάδια) 1) Σύνθεση και ενδοκύτταρική τροποποίηση αποπρωτεϊνών. 2) Ενδοκυττάρια συναρµολόγηση και έκκριση των VLDL. 3) Έκκριση µικρού µοριακού βάρους αποποπρωτεϊνών και εξωκυττάρια συναρµολόγησή τους σε λιποπρωτεϊνες. 4) Εξωκυττάρια τροποποίηση απο- και λιπο-πρωτεϊνών. 5) Υδρόλυση τριγλυκεριδίων και φωσφολιπιδίων από τη Λιποπρωτεϊνική Λιπάση (LPL) και την Ηπατική Λιπάση (HL).

47 47 Μεταβολισμός των λιποπρωτεϊνών (στάδια) 6) Αντίστροφη µεταφορά χοληστερόλης από τα κύτταρα στις λιποπρωτεϊνες. 7) Εστεροποίηση της χοληστερόλης, της HDL και LDL µε τη δράση του ενζύµου Ακυλοτρανσφεράση Λεκιθίνης- Χοληστερόλης (LCAT). 8) Ενζυµικά καταλυόµενη ανταλλαγή και/ή µεταφορά εστέρων χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και φωσφολιπιδίων. 9) Ανταλλαγή και/ή µεταφορά των απολιποπρωτεϊνών. 10) Καταβολισµός λιποπρωτεϊνών µέσω υποδοχέων.

48 48 Συνολικός μεταβολισμός λιπιδίων που διακινούνται.

49 49 Η συνολική πορεία των λιποπρωτεϊνών: H διαμεσολάβηση ενζύμων Οι λιποπρωτεΐνες, µετά την έκκρισή τους, υφίστανται µια σειρά τροποποιήσεων στο πλάσµα από ειδικά ένζυµα. Τα ένζυµα αυτά είναι: 1. Η λιποπρωτεϊνική λιπάση (Lipo-Protein Lipase, LPL), η οποία ενεργοποιείται από την απολιποπρωτεΐνη ΑpoC-II και υδρολύει τα χυλοµικρά και τα τριγλυκερίδια των VLDL, µε παραγωγή ελεύθερων λιπαρών οξέων και µονογλυκεριδίων.

50 50 Ο ρόλος των λιποπρωτεϊνικών λιπασών LPL: Lipoprotein Lipase, TG: Triglycerides, VLDL: Very Low Density Lipoprotein, LMF1: Lipase Maturation Factor-1, GPIHBP1: Glycosylphosphatidylinositol- Anchored High-Density Lipoprotein-Binding Protein-1. Ενδοθηλιακά κύτταρα Τριχοειδές αγγείο

51 51 Η συνολική πορεία των λιποπρωτεϊνών: H διαμεσολάβηση ενζύμων 2. Η ηπατική λιπάση (Hepatic Lipase, HL) έχει λιπολυτική δραστηριότητα στο πλάσμα. Ασθενείς µε γενετική ανωµαλία της HL εµφανίζουν αυξηµένα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο πλάσµα, αυξηµένα επίπεδα HDL και VLDL, αυξηµένη συγκέντρωση TG και φωσφολιπιδίων σε HDL & LDL και πρώιµη αθηρωµάτωση.

52 52 Η δράση της ηπατικής λιπάσης (HL) Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology, (2004) Vol. 24: 1750-1754 Hepatic Lipase, Lipoprotein Metabolism, and Atherogenesis, Santamarina-Fojo et al.

53 53 Η συνολική πορεία των λιποπρωτεϊνών: H διαμεσολάβηση ενζύμων 3. H ακυλοτρανσφεράση Λεκιθίνης-Χοληστερόλης (Lecithin:Cholesterol Acyltransferase, LCAT). Το ένζυµο αυτό είναι υπεύθυνο για το σχηµατισµό εστέρων χοληστερόλης στο πλάσµα και καταλύει την εστεροποίηση της χοληστερόλης της HDL και LDL. Η εστεροποίηση αυτή, η οποία συντελεί στη µετατροπή των δισκοειδών πρόδροµων HDL σε ώριµες σφαιρικές HDL, γίνεται µε τη συνδροµή της πρωτεΐνης µεταφοράς εστέρα χοληστερόλης (Cholesterol Ester Transfer Protein, C/ETP).

54 54 LCAT Aκυλοτρανσφεράση Λεκιθίνης-Χοληστερόλης Lecithin: Cholesterol Acyltransferase, LCAT

55 55 Η συνολική πορεία των λιποπρωτεϊνών: H διαμεσολάβηση ενζύμων Ασθενείς µε γενετική ανωµαλία για την LCAT παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα δισκοειδών (μη ώριμων) σωµατιδίων HDL στο πλάσµα. Η LCAT ενεργοποιείται από την απολιποπρωτεΐνη αποA-I και λιγότερο από τις αποC-Ι, αποA-IV και αποE. 4. Η πρωτεΐνη µεταφοράς εστέρων χοληστερόλης (Cholesterol Ester Transfer Protein, C/ETP) έχει τη δυνατότητα σύνδεσης µε τις VLDL, LDL, HDL και µε φωσφολιπίδια. Συνεισφέρει στην ανταλλαγή λιπιδίων µεταξύ διαφορετικών λιποπρωτεϊνών.

56 56 Η συνολική πορεία των λιποπρωτεϊνών: H διαμεσολάβηση ενζύμων 5. Η πρωτεΐνη µεταφοράς φωσφολιπιδίων (Phospholipid Transfer Protein, PLTP), η οποία συντελεί στην ανταλλαγή και τη µεταφορά φωσφολιπιδίων από τις VLDL και LDL στις HDL. 6. Η µικροσωµική πρωτεϊνη µεταφοράς τριγλυκεριδίων (MTP), που µεταφέρει τριγλυκερίδια του Ενδοπλασµατικού Δικτύου στην αποΒ και συµβάλει στη συναρµολόγηση της LDL. Έλλειψη της MTP συνδέεται µε αποβητα-λιποπρωτεϊναιµία.

57 57 Ο ρόλος της PLTP στην ωρίμανση της HDL PC, phosphatidycholine; FC, free cholesterol; ABC1, ATP-binding cassette transporter 1; LCAT, lecithin:cholesterol acyltransferase; TRL, triglyceride-rich lipoproteins; AI, apolipoprotein A-I.

58 58 Δράσεις της ινσουλίνης, των οιστρογόνων, της νιασίνης και των ω-3 λιπαρών οξέων στον μεταβολισμό των λιποπρωτεϊνών

59 59 Η δράση της ινσουλίνης στον έλεγχο της λιπιδαιμίας Η Ινσουλίνη έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το σχηματισμό VLDL με τουλάχιστον 2 μηχανισμούς: (1) Με ρύθμιση (καταστολή) της ποσότητας των μη εστεροποιημένων λιπαρών οξέων στην κυκλοφορία, μέσω καταστολής της λιπόλυσης και (2) με άμεση καταστολή της παραγωγής της λιπο-πρωτεΐνης VLDL1 στο ήπαρ, ανεξάρτητα από τη διαθεσιμότητα των λιπαρών οξέων για τη σύνθεσή της. Overproduction of Very Low-Density Lipoproteins Is the Hallmark of the Dyslipidemia in the Metabolic Syndrome. Martin Adiels et al. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2008, 28: 1225-1236.

60 60 Η δράση της ινσουλίνης στον έλεγχο της λιπιδαιμίας ΕΠΙΣΗΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΙΚΩΝ ΛΙΠΑΣΩΝ (LPL) KAI ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΚΩΝ ΛΙΠΑΣΩΝ ΣΤΟΝ ΛΙΠΩΔΗ ΙΣΤΟ

61 61 Η επίδραση των οιστρογόνων στο μεταβολισμό των λιποπρωτεϊνών Τα φυσιολογικά επίπεδα οιστρογόνων είναι 180 - 200 pg/ml πριν την εμμηνόπαυση ενώ στην εμμηνόπαυση ιδανικά είναι 60 – 120 pg/ml. Αύξηση της διαθέσιμης HDL2 Αποβολή χοληστερόλης μέσω των χολικών αλάτων Έκκριση λιποπρωτεϊνών και καταστολή σύνθεσης ενδογενούς χοληστερόλης

62 62 Η δράση της νιασίνης στη σύνθεση τριγλυκεριδίων στο ήπαρ Στα ηπατοκύτταρα, η νιασίνη αναστέλλει τη σύνθεση λιπαρών οξέων και την εστεροποίηση τους σε διακυλογλυκερόλες για να σχηματίσουν τελικά τριγλυκερίδια (TG). Δρά με αναστολή της Ακυλο- τρανσφεράσης 2 των διακυλογλυκερολών (DGAT2), με αποτέλεσμα τη μειωμένη σύνθεση TG και πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνών (VLDL). Επίσης, η Νιασίνη, μέσω αναστολής των ορμονικά ευαίσθητων λιπασών στο λιπώδη ιστό, γι’ αυτό χορηγείται ως φάρμακο στη δυσλιπιδαιμία.

63 63 Η δράση της νιασίνης στη σύνθεση τριγλυκεριδίων στο ήπαρ

64 64 Τα ω-3 ΛΟ εναντίον της υπερτριγλυκαιριδαιμίας Τα ωμέγα-3-πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, το 20:5 (ΕΡΑ) και το 22:6 (DHA) αποτελούν απαραίτητα λιπαρά οξέα και ελαττώνουν την απελευθέρωση VLDL επειδή προκαλούν μείωση σύνθεσης τριγλυκεριδίων στο ήπαρ. Το ΕΡΑ και το DHA δεν αποτελούν καλά υποστρώματα για τα ένζυμα που είναι υπεύθυνα για τη σύνθεση τριγλυκεριδίων, ενώ αναστέλλουν την εστεροποίηση άλλων λιπαρών οξέων. Επίσης αυξάνουν τη β-οξείδωσης των λιπαρών οξέων, στα υπεροξυσωμάτια του ήπατος. Σε μερικούς ασθενείς αυξάνουν την LDL. Η αύξηση της ΗDL-χοληστερόλης είναι μικρή, μικρότερη εκείνης που παρατηρείται μετά από χορήγηση φιμπρατών.

65 65 Τα κίτρινα βέλη δείχνουν πώς δρουν τα ω-3 ΛΟ: 1) Αναστέλλουν τη λιπογένεση. 2) Διεγείρουν τη β-οξείδωση. 3) Αναστέλλουν το ένζυμο phosphatidic acid phosphatase/phosphohydrolase (PA[P]) που μετατρέπει phosphatidic acid (PA) σε diacylglycerol (DAG) και το ένζυμο diacylglycerol acyltransferase (DGAT). 4) Αυξάνουν τη διάσπαση της apoB. 5) Ελαττώνουν συνολικά την παραγωγή VLDL-TG. 6) Αυξάνουν τη δράση της Λιποπρωτεϊνικής Λιπάσης (LPL).