Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Εισαγωγή στην ΚΕ Αξίες Κοινωνικής Εργασίας. Αξίες: κοινώς αποδεκτές αρχές που διέπουν τη συμπεριφορά και τις σχέσεις των προσώπων σε μια συγκεκριμένη.

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "Εισαγωγή στην ΚΕ Αξίες Κοινωνικής Εργασίας. Αξίες: κοινώς αποδεκτές αρχές που διέπουν τη συμπεριφορά και τις σχέσεις των προσώπων σε μια συγκεκριμένη."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Εισαγωγή στην ΚΕ Αξίες Κοινωνικής Εργασίας

2 Αξίες: κοινώς αποδεκτές αρχές που διέπουν τη συμπεριφορά και τις σχέσεις των προσώπων σε μια συγκεκριμένη κοινωνία. αρχές, κανονιστικά πλαίσια και νόμοι Είναι δυναμικά και όχι στατικά και παγιωμένα στοιχεία των κοινωνικών διεργασιών, τα οποία μεταβάλλονται συνεχώς.

3 Αξίες Κοινωνικής Εργασίας Αξίες → ηθικές αρχές. Οι επαγγελματικές αρχές είναι μια σειρά από ηθικές αρχές σχετικά με τη συμπεριφορά του επαγγελματία στις σχέσεις του με άτομα, ομάδες και οργανισμούς. Κοινωνική εργασία → θεωρητικές ή εμπειρικές γνώσεις και δεξιότητες, αξίες και αρχές του επαγγέλματος. ανθρώπινα δικαιώματα Κοινωνική δικαιοσύνη Ισότητα Δημοκρατία Κοινωνική αλλαγή.

4 Αξίες Κοινωνικής Εργασίας H μοναδικότητα της προσωπικότητας κάθε ανθρώπινης ύπαρξης. Κάθε άτομο είναι επίσης ικανό: α) να θέτει στόχους και να αναζητά τη βελτίωση και τη μεγιστοποίηση των ωφελειών που αναμένει από την επίτευξη των στόχων αυτών, και β) να αλλάζει αν το ίδιο επιθυμεί, αν έχει κίνητρο για αλλαγή και εφόσον οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες του το επιτρέπουν.

5 Αξίες Κοινωνικής Εργασίας Οι ΚΛ αναδεικνύουν και υπερασπίζονται τα δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν κοινωνικά προβλήματα. Δικαίωμα: εννοούμε κάθε απαίτηση, αξίωση, εξουσία, προνόμιο, κλπ., που απορρέει από το νόμο για ένα άτομο, τα οποία και μπορεί νόμιμα να διεκδικήσει. Ατομικές ελευθερίες: προσωπική και κοινωνική ευχέρεια δράσης που προκύπτει από τις σχέσεις του ατόμου ως πολίτη - διασφαλίζονται από το Σύνταγμα και τους νόμους. Π.χ.: η ελευθερία της έκφρασης, του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, κλπ.

6 Αξίες Κοινωνικής Εργασίας Neil Thompson (2000): Παραδοσιακές και Απελευθερωτικές αξίες. παραδοσιακή ΚΕ: εξατομικευμένα μοντέλα παρέμβασης που εστιάζονται στην ατομική υπαιτιότητα και ενίσχυση της λειτουργικότητας του ατόμου στο κοινωνικό περιβάλλον. 1960 και 1970: νέα κοινωνικά κινήματα → αιτήματα αλλαγής της κοινωνίας → ριζοσπαστικά και μαρξιστικά ιδεολογικά ρεύματα στην ΚΕ Η ΚΕ λειτουργεί ως μια συμβατική προσέγγιση για τη διατήρηση κατεστημένων δομών ή διαθέτει τη θεωρητική ευελιξία, αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό για συμμετοχή σε θεσμικές αλλαγές με αναπτυξιακούς στόχους;

7 Παραδοσιακές αξίες της ΚΕ: 1.Εξατομίκευση αντί της κατηγοριοποίησης των ανθρώπων. 2.Υποβοήθηση των ατόμων για σκόπιμη έκφραση θετικών και κυρίως των αρνητικών συναισθημάτων τους Συνηγορία υπέρ της Αυτοδιάθεσης τους 3. Παραδοχή (αναγνώριση της μοναδικότητας, της αξίας και της διαφορετικότητας του ατόμου) - Μη επικριτική στάση 4. Αποφυγή - έλεγχος της συναισθηματικής εμπλοκής του ΚΛ στα ζητήματα των ατόμων/ομάδων με τις οποίες εργάζεται

8 Απελευθερωτικές αξίες της ΚΕ: 1.Αποεξατομίκευση: Ο ΚΛ πρέπει να βλέπει τα άτομα πέραν από την ατομική μοναδικότητα τους και ως μέρη ενός ευρύτερου πλέγματος κοινωνικών και πολιτικών παραγόντων, ως μέλη καταπιεζόμενων κοινωνικών ομάδων, κλπ. 2.Ισότητα με καταπολέμηση των ανισοτήτων : με καταπολέμηση όχι μόνο των διακρίσεων αλλά και των προκαταλήψεων, των κοινωνικών στερεοτύπων, των θεσμικών ανισοτήτων, κλπ.

9 Απελευθερωτικές αξίες της ΚΕ: 3.Κοινωνική δικαιοσύνη. Οι κοινωνικοί λειτουργοί δουλεύουν με τμήματα του πληθυσμού που είναι εκτεθειμένα περισσότερο από άλλα στην κοινωνική αδικία, στη διάκριση, στο ρατσισμό. Υπό αυτό το πρίσμα, η ευθύνη των κοινωνικών λειτουργών για την προώθηση ίσων ευκαιριών, των δικαιωμάτων ειδικών ομάδων του πληθυσμού και της κοινωνικής δικαιοσύνης αυξάνεται. 4. Συμμετοχή: αποτελεί προέκταση της βασικής αρχής της Κ Ε ότι ο ΚΛ «εργάζεται ΜΑΖΙ - ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ και όχι για τον εξυπηρετούμενο». Επιδιώκουμε την ενεργό συμμετοχή του εξυπηρετούμενου και στη διαμόρφωση και υλοποίηση παρεμβάσεων τόσο στο μικρο όσο και στο μακρο - επίπεδο

10 Απελευθερωτικές αξίες της ΚΕ: 5.Συμμετοχή στην προάσπιση των κοινωνικών δικαιωμάτων και στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού διάφορων ομάδων που επιζητούν τη δυνατότητα συμμετοχής στην κοινωνία και όχι μόνο στην παροχή υπηρεσιών, καθώς οι υπηρεσίες αυτές έχουν συχνά τέτοια μορφή που τελικά περιθωριοποιούν και στιγματίζουν τους χρήστες τους. Οι κοινωνικοί λειτουργοί θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν στην ανάγκη για την ενεργό συμμετοχή τους σε ότι προάγει την ιδέα του πολίτη ως αποδέκτη των κοινωνικών υπηρεσιών με τα ανάλογα δικαιώματα και υποχρεώσεις και όχι μόνο ως αποδέκτη προστατευτικών, συντηρητικών μέτρων φροντίδας.

11 Απελευθερωτικές αξίες της ΚΕ: 6. Ενδυνάμωση η διεργασία μέσω της οποίας ο εξυπηρετούμενος αποκτά μεγαλύτερο έλεγχο στη ζωή και στις περιστάσεις της. Ανάδειξη των θετικών σημείων και των ικανοτήτων που διαθέτουν τα άτομα για να υπερβούν τους φραγμούς και να διαχειριστούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

12 Απελευθερωτικές αξίες της ΚΕ: 7. Αυθεντικότητα (υπαρξιακή έννοια της αναγνώρισης της ελευθερίας του κάθε ατόμου να επιλέγει, όντας έτσι υπεύθυνο για τις πράξεις του). Η ύπαρξη, διαμορφώνεται αέναα με την προσωπική δράση του ανθρώπου, με αποτέλεσμα να ευθύνεται και γι’ αυτό στο οποίο θα καταλήξει. η έννοια αυτή έχει τις ρίζες της στην πρωταρχική για την κοινωνική εργασία αξία της αυτοδιάθεσης. Ότι μας συμβαίνει βρίσκεται εν μέρει πέρα από τον έλεγχό μας, αλλά σε μεγάλο ποσοστό, οφείλετε και στις αποφάσεις μας, τόσο σε αυτές που παίρνουμε όσο και σε αυτές που δεν παίρνουμε.

13 Εισαγωγή στην ΚΕ Η Πρακτική - οι Εφαρμογές της ΚΕ

14 Η άσκηση της ΚΕ α. Πως ζουν οι άνθρωποι από βιοποριστική άποψη β. Πως ζουν από ψυχοκοινωνική άποψη Ανταπόκριση ΚΛ

15 Η άσκηση του επαγγέλματος Κ Λ προϋποθέτει 1.Γνώση των παραγόντων εκείνων που δημιουργούν και αναπαράγουν τα κοινωνικά προβλήματα, τις κοινωνικές διεργασίες και τις αλληλεπιδράσεις, καθώς αι των ιδιαίτερων προσωπικών, συναισθηματικών και κοινωνικών αναγκών ανάλογα με την ηλικία, τον πολιτισμό και τη δομή – θέση των κοινωνικών ομάδων. 2.Ικανότητα αξιολόγησης της συμπεριφοράς που αναπτύσσει το άτομο στην καθημερινή του ζωή και στη σχέση του με την κοινωνική υπηρεσία και τον ΚΛ. Οι παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς: Ατομικοί – προδιαθεσικοί παράγοντες (κληρονομικότητα, σωματική μειονεξία, κ.ά.) Οι τρέχουσες συνθήκες ζωής (ανεργία, ασθένεια, κ.ά.) οικολογικοί παράγοντες (π.χ. διαβίωση σε υποβαθμισμένη περιοχή) περιστασιακοί παράγοντες (π.χ. η χρήση αλκοόλ).

16 Η άσκηση της ΚΕ προυποθέτει 3.Ικανότητα για την αναλυτική μελέτη της λειτουργικότητας του ατόμου σε κάθε επίπεδο λειτουργίας του (προσωπικό, οικογενειακό, εργασιακό, κλπ.), η διαπίστωση του βαθμού επιτυχίας ή αποτυχίας στο καθένα από αυτά (ικανοποιητικό, ελλιπές, αποτυχία, κλπ.) και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της λειτουργικότητας του, όπως αυτή αποτυπώνεται στη σφαίρα της συμπεριφοράς και της κοινωνικής του προσαρμογής (ικανοποίηση, ομαλή προσαρμογή, δυσπραγία, παραβατικότητα, ψυχιατρικό πρόβλημα, κλπ.).

17 Η άσκηση της ΚΕ προϋποθέτει: 4.Ειδικές γνώσεις και έγκυρη πληροφόρηση σχετικά με τη δομή και την οργάνωση της κοινωνικής πρόνοιας και τα εξειδικευμένα προγράμματα για κάθε ηλικιακή και κοινωνική ομάδα και αυτά που εφαρμόζονται σε συγκεκριμένες περιοχές. Ο ΚΛ ενημερώνει τον εξυπηρετούμενο για το που θα απευθυνθεί, ποιον θα συναντήσει και τι υπηρεσίες αναμένεται να του παρασχεθούν. Οφείλει να μιλά μια περισσότερο κατανοητή και προσιτή στον εξυπηρετούμενο γλώσσα, τον βοηθά να διαπιστώσει ο ίδιος τις ανάγκες του, τον ενθαρρύνει να διατυπώσει και να αποσαφηνίσει το αίτημα του και να συμμετάσχει στην διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης της παρέμβασης για την αντιμετώπιση του προβλήματος του.

18 Η άσκηση της ΚΕ προϋποθέτει: 5.Ειδικές γνώσεις και δεξιότητες για τη μελέτη και την αξιολόγηση προγραμμάτων κάθε κοινωνικής υπηρεσίας. Ειδικότερα θα πρέπει να γνωρίζει: Το κατά πόσο τα προγράμματα αυτά ανταποκρίνονται στις ανάγκες των αποδεκτών τους, την επισήμανση των κενών ή των ελλιπώς καλυπτόμενων αναγκών. Το βαθμό επίτευξης των στόχων τους και να συμβάλλει στην αναπροσαρμογή αυτών εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο. Τρόπους αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των παροχών, των μέσων και των διαδικασιών που χρησιμοποιούνται.

19 Η άσκηση της ΚΕ προϋποθέτει: 6.Επαγγελματικές δεξιότητες → δύο κύριες ομάδες δεξιοτήτων: Α. Οι δεξιότητες του ΚΛ που διευκολύνουν τους εξυπηρετούμενους να ελέγξουν τα συναισθήματα τους: να αποκρίνεται κατάλληλα στις σιωπές και τις παύσεις. να κατανοεί και να αποδίδει λεκτικά τα συναισθήματα τους να μοιράζεται τα δικά του συναισθήματα

20 Η άσκηση της ΚΕ προϋποθέτει: Β. Οι δεξιότητες που επιτρέπουν στον ΚΛ να βοηθά τους εξυπηρετούμενους να χειριστούν τα προβλήματα τους: να αποσαφηνίζει τους σκοπούς και τους ρόλους του να περιμένει τις αντιδράσεις του εξυπηρετούμενου να μοιράζεται και να κατανοεί τις απόψεις του εξυπηρετούμενου να στηρίζει και να βοηθά τους εξυπηρετούμενους όταν αντιμετωπίζουν θέματα τα οποία κρίνουν αρνητικά ή προκατειλημμένα

21 Ο εξυπηρετούμενος Ορισμός: Ο εξυπηρετούμενος μπορεί να οριστεί ως ένα άτομο, μια οικογένεια, μια ομάδα ή μια κοινότητα που απευθύνεται σε μια κοινωνική υπηρεσία ζητώντας βοήθεια προκειμένου να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που του παρουσιάστηκαν, και τις οποίες αδυνατεί ή έχει αποτύχει να αντιμετωπίσει με τα δικά του μέσα.

22 Ο εξυπηρετούμενος Κάθε άτομο που περνά την πόρτα του γραφείου μας δεν καθίσταται αυτόματα και εξυπηρετούμενος Λόγοι: Αγνοεί το δικαίωμα του να κάνει χρήση ενός προγράμματος ή μιας υπηρεσίας Αρνείται το πρόβλημα Δεν πιστεύει ότι μπορεί να το επιλύσει Δεν έχει έρθει με δική του πρωτοβουλία στην κοινωνική υπηρεσία, αλλά ύστερα από σύσταση άλλου προσώπου ή φορέα (π.χ. Ιατρός, Σχολείο) ή γιατί του επιβλήθηκε με δικαστική απόφαση.

23 Η επαγγελματική σχέση Ορισμός: ένας συναισθηματικός και κοινωνικός σύνδεσμος που δημιουργείται μεταξύ ΚΛ και εξυπηρετούμενου, με στόχο ο δεύτερος να γίνει ικανός να διατυπώσει το πρόβλημα του και να προβεί στις απαραίτητες πρακτικές και συναισθηματικές ενέργειες προκειμένου να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του, να αλλάξει την κατάσταση και να σταθεροποιηθεί στη νέα επιθυμητή και απαλλαγμένη από αρνητικά χαρακτηριστικά συνθήκη ζωής.

24 Η επαγγελματική σχέση Ορισμός: Η σχέση αυτή λειτουργεί μέσα σε συγκεκριμένα όρια: χώρου (κοινωνική υπηρεσία), χρόνου (περιορισμένη διάρκεια) και στόχων της υπηρεσίας. διακριτοί ρόλοι: Ο ΚΛ κατέχει τις ειδικές γνώσεις, τις δεξιότητες και την επαγγελματική κατοχύρωση που του προσδίδουν ρόλο βοηθητικό σε σχέση με το άτομο. Το άτομο φέρει τα δικά του χαρακτηριστικά και τις εμπειρίες από τη ζωή του με ιδιαίτερη βαρύτητα για τη σχέση που θα διαμορφώσει με τον ΚΛ. Επειδή όμως την περίοδο κατά την οποία τα άτομο ζητά ή παραπέμπετε για βοήθεια, είναι ιδιαίτερα φορτισμένο με προβλήματα, βρίσκεται σε κατάσταση μειωμένης συναισθηματικής αντοχής. Επομένως, εκείνη την περίοδο έχει το ρόλο του βοηθούμενου.

25 Χαρακτηριστικά – ιδιότητες της επαγγελματικής σχέσης  Πρόκειται για μια αμφίδρομη διεργασία, υποκινούμενη και κατευθυνόμενη από τον ειδικά εκπαιδευμένο επαγγελματία κοινωνικό λειτουργό. Διέπεται και καθορίζεται από αρχές, κανόνες και όρια  Είναι σχέση δυαδική, προσχεδιασμένη και όχι τυχαία. Αναπτύσσεται και λειτουργεί σε συγκεκριμένο χωροταξικό πλαίσιο με συγκεκριμένο στόχο ή στόχους και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα  Προϋποθέτει αμοιβαία αναγνώριση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, αμοιβαία συμφωνία για τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν, τα μέσα και τη διαδικασία με τα οποία θα πραγματοποιηθούν και συνεπάγεται αμοιβαία ανάληψη ευθυνών.  Συνιστά το πεδίο της σταδιακής ανάπτυξης της διεργασίας καθώς και το μέσο επίδρασης- επηρεασμού και διαμεσολάβησης στον εξυπηρετούμενο και στο περιβάλλον του.

26 Χαρακτηριστικά – ιδιότητες της επαγγελματικής σχέσης Προϋποθέτει την κατανόηση και από τις δύο πλευρές των ιδιαίτερων αναγκών που προκύπτουν από το κοινωνικό πρόβλημα του εξυπηρετούμενου. Αποτελεί πρότυπο διαπροσωπικής συνδιαλλαγής και αλλαγής, υπόδειγμα για τη βελτίωση διαπροσωπικών σχέσεων και για τη δημιουργία εποικοδομητικότερων και ουσιαστικότερων μελλοντικών σχέσεων. Είναι δυναμική και όχι στατική καθώς η εμπιστοσύνη και το ενδιαφέρον των δύο πλευρών για τη σχέση και το στόχο της δοκιμάζονται συνεχώς. Επηρεάζονται από εξωτερικούς παράγοντες από τις σχέσεις της εργοδοσίας με τον ΚΛ, από το ισχύον πλαίσιο της διεπαγγελματικής συνεργασίας, τις τυχόν συγκρούσεις, τις απογοητεύσεις των συνεργατών, το βαθμό αυτογνωσίας και αυτοελέγχου του ΚΛ, καθώς και από την ικανότητα του να επιβάλει το κύρος και τον κοινωνικό ρόλο της υπηρεσίας του.

27 Οι βασικές αρχές στην άσκηση της ΚΕ Ο σεβασμός της αξιοπρέπειας και της προσωπικότητας του κάθε ατόμου Κάθε άτομο είναι μια μοναδική και ανεπανάληπτη βιολογική, ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική ολότητα σε κάθε στιγμή της ζωής του Κάθε άτομο είναι ικανό να θέτει στόχους Έχει μεγάλη σημασία να παρέχονται ευκαιρίες στα άτομα Ο εξυπηρετούμενος αναγνωρίζεται ως πολίτης με πλήρη δικαιώματα και ευθύνες Τα ευάλωτα άτομα έχουν ανάγκη προστασίας στις περιπτώσεις και στο βαθμό που απειλούνται από σωματική, ψυχική ή κοινωνική βλάβη

28 Οι βασικές αρχές στην άσκηση της ΚΕ Προϋπόθεση για την παρέμβαση στα προβλήματα και στη ζωή ενός ατόμου είναι η συναίνεση και η συγκατάθεση του στην παρέμβαση αυτή. Βάση για την κατανόηση του άλλου, όποιος και αν είναι αυτός, είναι η γνώση του καθενός για τον ίδιο του τον εαυτό. Η προσπάθεια κατανόησης του ατόμου δεν εξαντλείται με την απλή ερμηνεία των λεγόμενων του. Η συνεχής αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών είναι απαραίτητη ούτως ώστε οι υπηρεσίες αυτές οι υπηρεσίες αυτές να ανταποκρίνονται πλήρως στις ιδιαίτερες ανάγκες των ατόμων ανεξάρτητα από την καταγωγή, την ηλικία, το φύλο ή το βαθμό της μειονεξίας τους.

29 Η δεοντολογία του επαγγέλματος του ΚΛ Αρχές, καθήκοντα, υποχρεώσεις, ασυμβίβαστα κατά την άσκηση του επαγγέλματος Άρθρο 4. Αρχές 1. Η άσκηση του επαγγέλματος τον Κοινωνικού λειτουργού προϋποθέτει προσήλωση στα ιδεώδη της ελευθερίας και της δικαιοσύνης και πίστη στην αξία της ανθρώπινης ύπαρξης και των δυνατοτήτων της. 2. Με βάση τις Θεμελιώδεις αρχές της προηγούμενης παραγράφου ο Κοινωνικός Λειτουργός. α. Αναγνωρίζει έμπρακτα το δικαίωμα κάθε ανθρώπου. (1) Να αποφασίζει στο να αποδεχθεί ή όχι το είδος των παρεχομένων σ' αυτόν υπηρεσιών και τον τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων του, εφόσον με τον τρόπο αυτό δεν εκτίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια και η ευημερία των συνανθρώπων τον και του κοινωνικού συνόλου γενικότερα. (2) να συμμετέχει εποικοδομητικά και στο μέτρο τον δυνατού στη διαδικασία του σχεδιασμού των κοινωνικών μέτρων που τον αφορούν και να συμπράττει στην προσπάθεια κάλυψης των αναγκών του στο μέτρο που οι δυνατότητές τον το επιτρέπουν. Συμβάλλει στην καλλιέργεια, μεταξύ των πολιτών, πνεύματος κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης και στην ευαισθητοποίηση και προετοιμασία τους για κοινωνική δράση.

30 Η δεοντολογία του επαγγέλματος του ΚΛ β. Ενεργεί κατά τρόπο που συμβάλλει στη δημιουργία ή παροχή ίσων ευκαιριών, σε άτομα, ομάδες και κοινότητες, χωρίς διάκριση καταγωγής, φύλου, ηλικίας, κοινωνικής θέσης, θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων, τόσο για την κάλυψη των βιολογικών, συναισθηματικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών τους, όσο και για την ανάπτυξη και αξιοποίηση των δικών τους δυνατοτήτων. Άρθρο 6 Καθήκοντα προς του εξυπηρετούμενους 1. Ο Κοινωνικός Λειτουργός κατά τη διαδικασία παροχής των υπηρεσιών του στον εξυπηρετούμενο (άτομο, ομάδα, κοινότητα) οφείλει: α. Να σέβεται την προσωπικότητά του και να συμβάλλει έμπρακτα στη διαφύλαξη της αξιοπρέπειάς του και στην ικανοποίηση και διασφάλιση των δικαιωμάτων του.

31 Η δεοντολογία του επαγγέλματος του ΚΛ β. Να αναγνωρίζει την ιδιαιτερότητά του και το δικαίωμά του να αποφασίζει για τις υποθέσεις που τον αφορούν, ενθαρρύνοντας και υποβοηθώντας τον ταυτόχρονα να αναλαμβάνει τις ευθύνες των πράξεών του, να αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνατότητές του και να βρίσκει, αυτενεργώντας, λύσεις για την κάλυψη των αναγκών του ή την αντιμετώπιση των προβλημάτων του, με τρόπους κοινωνικά παραδεκτούς. γ. Να τον ενημερώνει με σαφήνεια και πληρότητα για τις προϋποθέσεις, το περιεχόμενο και τα χρονικά πλαίσια της συνεργασίας μαζί του και να παρέχει τις υπηρεσίες του με αντικειμενικά κριτήρια και μετά από αμερόληπτη κρίση, έτσι ώστε η επαγγελματική σχέση μαζί του να στηρίζεται σε αμοιβαία εμπιστοσύνη και να αξιοποιείται απ' αυτόν στον επιθυμητό βαθμό και κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο

32 Η δεοντολογία του επαγγέλματος του ΚΛ δ. Να συλλέγει και να χρησιμοποιεί πληροφορίες ή δεδομένα που αφορούν τον εξυπηρετούμενο μόνο εφόσον σχετίζονται με τις ανάγκες ή τα προβλήματα για τα οποία απευθύνθηκε στην Κοινωνική Υπηρεσία και εφόσον κρίνονται απαραίτητα, τόσο για το διαγνωστικό έργο, όσο και για τη λήψη των αναγκαίων γι ΄αυτόν μέτρων. ε. Να τηρεί αυστηρά, εχεμύθεια σε ιδιωτικά απόρρητα που του έχει εμπιστευθεί ο εξυπηρετούμενος ή που έχουν περιέλθει σε γνώση του κατά την άσκηση του επαγγέλματός του, ή λόγω της ιδιότητάς του. Στα πλαίσια της τήρησης του υπηρεσιακού απόρρητου οφείλει επίσης να επαγρυπνεί για τη μυστικότητα των εγγράφων στοιχείων που τηρούνται στην υπηρεσία που υπηρετεί.

33 Η δεοντολογία του επαγγέλματος του ΚΛ Δεν αποτελεί παραβίαση της επαγγελματικής εχεμύθειας η γνωστοποίηση από τον Κοινωνικό Λειτουργό πληροφοριών ή γεγονότων, όταν η ενέργειά του αποσκοπεί στη διαφύλαξη της ανθρώπινης ζωής ή την προστασία της σωματικής και ψυχικής ακεραιότητας ανηλίκων καθώς και ενηλίκων που στερούνται των δυνατοτήτων αυτοπροστασίας. στ. Να μην επιδιώκει προσωπικά οφέλη σε βάρος των συμφερόντων του εξυπηρετούμενου και του περιβάλλοντός του και σε καμιά περίπτωση να δέχεται φιλοδωρήματα.

34 Οι προσωπικές αξίες του ΚΛ - Αυτογνωσία Αυτογνωσία σημαίνει γνώση του εαυτού, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και της μοναδικής αξίας της. Σημαίνει γνώση των δυνάμεων, των αδυναμιών και των ορίων του ατόμου στο νοητικό και το συναισθηματικό επίπεδο, αναγνώριση των κινήτρων συμπεριφοράς του και των μηχανισμών άμυνας που διαθέτει. Σημαίνει τέλος την αναγνώριση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας που έχουν επηρεαστεί από προσωπικά βιώματα, γνώσεις και επαγγελματικές εμπειρίες.

35 Οι επαγγελματικοί ρόλοι του ΚΛ Μεσολαβητής Συνήγορος Εκπρόσωπος Διαιτητής Αξιολογητής Εμψυχωτής Σύμβουλος (2) Παιδαγωγός Διευθυντής Αρχειοθέτης Σχεδιαστής κοινότητας Κοινωνικός σχεδιαστής/ κοινωνικός λειτουργός κοινωνικού σχεδιασμού Κλινικός - Θεραπευτής

36 Εισαγωγή στην ΚΕ Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας

37 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Φιλικοί επισκέπτες- μη ικανοποιητική ανταπόκριση ατόμων στην προσφερόμενη βοήθεια. Διερεύνηση των εσωτερικών παραγόντων που επηρέαζαν τις αντιδράσεις των ατόμων. Η ψυχανάλυση, έδωσε ένα πλαίσιο κατανόησης και αξιολόγησης των παραγόντων αυτών και των συνεπαγόμενων συμπεριφορών. Αποτελεί την πρώτη συστηματική ανάλυση των ανθρωπίνων ψυχολογικών διεργασιών, την πρώτη προσέγγιση που αντιμετώπισε με ριζικά διαφορετικό τρόπο τις ψυχικές διαταραχές και επηρέασε σημαντικά την ΚΕ.

38 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Συνέβαλε στην κατανόηση όχι μόνο της παθολογικής συμπεριφοράς και των ψυχικών διαταραχών, αλλά και της λειτουργίας του ψυχισμού γενικά. Βασικά εργαλεία για την ανάλυση, τη θεώρηση και την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η ανακάλυψη του ασυνείδητου. Ο Freud διακρίνει 3 συστήματα- μέρη, στον ψυχικό κόσμο του ατόμου: το «Αυτό», το «Εγώ» και το «Υπερεγώ». Τα συστήματα αυτά έχουν δικές τους λειτουργίες και δικούς τους μηχανισμούς δράσης, αλλά βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης τους είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά.

39 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το «Αυτό» (ασυνείδητο) είναι το πιο βασικό, πρωτογενές και πρωτόγονο συστατικό της ψυχικής συσκευής. εναποθηκεύονται όλες οι ενστικτώδεις παρορμήσεις του, οι κληρονομικές επιδράσεις, οι απωθημένες επιθυμίες και εμπειρίες του που θέλουν να εκτονωθούν και οι ανάγκες του σώματος που διεγείρονται από εσωτερικά ή εξωτερικά ερεθίσματα και που συνεχώς τείνουν προς την ηδονή. Διαθέτει μηχανισμούς προκειμένου να αντιμετωπίζει τα εμπόδια που βρίσκονται ανάμεσα στην επιθυμία για ηδονή και την ικανοποίηση της: Π.χ. η αντανακλαστική βιολογική ενέργεια, η κινητική εκτόνωση και η φαντασιακή πλήρωση της επιθυμίας.

40 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το «Εγώ» Εξελικτικά όσο το βρέφος γίνεται παιδί και το παιδί μεγαλώνει, τόσο το Αυτό αρχίζει αναγκαστικά να διαμορφώνει τις επιθυμίες σύμφωνα με τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Έτσι διαμορφώνεται το Εγώ, ένα καινούργιο σύστημα, πιο ρεαλιστικά προσανατολισμένο. Έχει το ρόλο του μεσολαβητή ανάμεσα στο Αυτό και τον έξω κόσμο, τις απαιτήσεις της πραγματικότητας. Είναι ο ρυθμιστής της ζωής και οργανώνει τις σχέσεις ανάμεσα στο Αυτό και τις επιθυμίες του από την μια και του περιβάλλοντος από την άλλη, το οποίο πολλές από τις επιθυμίες που εμπεριέχει το Αυτό, δεν τις δέχεται, κάποιες τις δέχεται, αλλά μπορεί να μη δέχεται την έκφραση και εξωτερίκευση τους.

41 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το «Εγώ» Για το Freud τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου είναι ο κρίσιμος χρόνος, κατά την διάρκεια του οποίου, το είδος, η ποιότητα και η ένταση των εμπειριών αυτής της ηλικίας, οι σχέσεις που το παιδί θα αναπτύσσει στην ψυχοσυναλλαγή του με τους άλλους καθορίζουν την ισχύ του Εγώ. Ισχύς του Εγώ: σημαίνει τη δυνατότητα του να ρυθμίζει με αποτελεσματικό τρόπο τις παρορμήσεις που προέρχονται από το Αυτό και να τις συντονίζει με τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος με αποτελεσματικό τρόπο (δηλαδή δίχως να υποφέρει).

42 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το «Εγώ» το Εγώ είναι το οργανωμένο κομμάτι του Αυτού, και υπάρχει για να προωθήσει τους σκοπούς του Αυτού και όχι για να τους προκαλέσει πίεση. Η δύναμη του προέρχεται από το Αυτό. Δεν μπορεί να υπάρξει χωριστά από αυτό και ποτέ δεν ανεξαρτητοποιείται από αυτό. Οι περισσότερες λειτουργίες του είναι συνειδητές (αντίληψη, σκέψη, συναισθήματα), υπάρχουν ωστόσο μερικές που είναι ασυνείδητες, όπως οι άμυνες:  απώθηση: η απαγόρευση έκφρασης μιας ανεπίτρεπτης επιθυμίας και ο αποκλεισμός της στο ασυνείδητο, ή η απώθηση βιωμάτων και εμπειριών που η εμφάνιση τους στο συνειδητό θα συνδεόταν με δυσάρεστα συναισθήματα άγχους και φόβου.  άρνηση: με αυτό το μηχανισμό το άτομο προστατεύει τον εαυτό του από δυσάρεστα και επώδυνα συναισθήματα με τον να μην αποδέχεται τα πραγματικά γεγονότα, δηλαδή αρνείται να αποδεχτεί την εξωτερική πραγματικότητα στο σύνολο της ή ορισμένα στοιχεία της.

43 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το «Εγώ»  Εκλογίκευση: αναφέρεται στην προσπάθεια του ατόμου να δικαιολογήσει μια πράξη του μειώνοντας τη σημασία της. Το άτομο δίνει διαφορετικές λογικές εξηγήσεις, οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά κίνητρα, προκειμένου να δικαιολογηθούν στάσεις, νοοτροπίες, συμπεριφορές και πεποιθήσεις των οποίων τα πραγματικά κίνητρα δεν είναι αποδεκτά και τα οποία, αν ήταν συνειδητά, θα προκαλούσαν έντονη δυσφορία στο άτομο.  Προβολή: Το άτομο αποδίδει σε πρόσωπα του περιβάλλοντος του μη αποδεκτές σκέψεις και συναισθήματα που έχει το ίδιο.  Ενδοβολή: Αναφέρεται στην «ενσωμάτωση» από το άτομο των ιδιοτήτων ενός άλλου προσώπου με σκοπό τη διατήρηση του, ανεξάρτητα από άλλες εξωτερικές καταστάσεις.

44 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το «Εγώ»  Ταύτιση: Η ασυνείδητη διαδικασία, κατά την οποία το άτομο επιδιώκει να μοιάσει με κάποιο άλλο. Συνδέεται στενά με την ενδοβολή.  Υπεραναπλήρωση: Αναφέρεται στην ασυνείδητη προσπάθεια του ατόμου να αντικαταστήσει ενορμήσεις, επιθυμίες, συναισθήματα με τα αντίθετα από αυτά που αισθάνεται, ιδιαίτερα όταν τα τελευταία δεν είναι αποδεκτά.  Μετάθεση: Αναφέρεται στη μετατόπιση συναισθημάτων ή συγκρούσεων από ένα άτομο ή μια κατάσταση σε ένα άλλο. Αυτή η μετατόπιση των συναισθημάτων επιτρέπει εκτόνωση της ψυχικής έντασης σε όρια και καταστάσεις αποδεκτές για ένα άτομο.

45 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το «Εγώ»  Παλινδρόμηση: Αναφέρεται στην επιστροφή του ατόμου σε προγενέστερη εξελικτική φάση ή επίπεδο λειτουργικότητας προκειμένου να αποφύγει το άγχος που προκαλείται από την τωρινή του κατάσταση.  Μετουσίωση: Αναφέρεται στη μετατροπή μιας ενόρμησης μη κοινωνικά αποδεκτής σε συμπεριφορά κοινωνικά αποδεκτή, η οποία όμως διατηρεί τον αρχικό στόχο της ενόρμησης.  Διανοητικοποίηση: Αναφέρεται στην αποτροπή μη αποδεκτών συναισθημάτων και ενορμήσεων με τη χρησιμοποίηση των νοητικών λειτουργιών.

46 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το «Εγώ»  Σωματοποίηση: μετατροπή μη αποδεκτών ενορμήσεων ή συγκρούσεων σε σωματικά συμπτώματα.  Εξιδανίκευση: Αναφέρεται στην υπερτίμηση της αξίας ενός προσώπου, κατάστασης ή δραστηριότητας, πέρα από τη ρεαλιστική του υπόσταση. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για προσαρμοστικούς αλλά και δυσπροσαρμοστικούς στόχους.

47 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το «Εγώ» χαρακτηριστικά μηχανισμών άμυνας: Είναι ο κατεξοχήν τρόπος που το διαθέτει το άτομο για να διευθετεί παράγωγα των ενορμήσεων και συναισθήματα Η λειτουργία των περισσοτέρων από αυτούς είναι ασυνείδητη είναι διακριτοί ο ένα από τον άλλο υπάρχει δυναμικό και αναστρέψιμο στοιχείο στη λειτουργία τους, δηλαδή δεν είναι παγιωμένοι και στατικοί το αποτέλεσμα της λειτουργίας τους μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη προσαρμογή ή σε παθολογική εικόνα: Οι προσαρμοστικές άμυνες προστατεύουν το άτομο από το άγχος εξασφαλίζοντας παράλληλα την καλύτερη δυνατή προσαρμοστικότητα του. Οι δυσπροσαρμοστικές άμυνες προστατεύουν επίσης το άτομο από το άγχος εις βάρος όμως της λειτουργικότητας του. βαθμός ωριμότητας και επίπεδο ανάπτυξης της προσωπικότητας του.

48 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: Το Υπερεγώ  Το συνειδητό και λογικό σύστημα της ψυχικής συσκευής.  Το σύνολο των κανόνων, των ηθικών επιταγών, των αξιών και των κριτηρίων που έχει διαμορφώσει ο πολιτισμικός χώρος, που επιβάλει η οικογένεια και η κοινωνία γενικότερα και που υιοθετεί το εγώ.  Συνεργάζεται με το Εγώ προς ιδανικές λύσεις, αναστέλλοντας τις επιθυμίες που προέρχονται από το μη ηθικό Αυτό.  Όσο πιο αυστηρό ως προς του κανόνες και την ηθική και όσο πιο απαιτητικό είναι το Υπερεγώ, τόσο περισσότερη δύναμη πρέπει να αναπτύσσει το Εγώ για να ανταπεξέλθει στις συγκρούσεις που προκύπτουν.  Ενοχή  ψυχικές διαταραχές

49 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχαναλυτική θεωρία: 1. κάθε νεύρωση, υπακούοντας στο τύπο «αίτιο – αποτέλεσμα» συνδέεται με ένα σημαντικό γεγονός της ζωής του ατόμου. 2. Το γεγονός αυτό ανάγεται στην παιδική ηλικία και βρίσκεται απωθημένο στην περιοχή του ασυνείδητου (Αυτό), από όπου εξακολουθεί να ασκεί δυναμικές επιδράσεις, με την μορφή νευρωτικών συμπτωμάτων. 3. Η βασική αιτία των συμπτωμάτων αυτών δεν οφείλεται σε κυρίως στο ότι συνέβη ένα τέτοιο γεγονός, αλλά στο ότι το γεγονός αυτό παραμένει απωθημένο και ασυνείδητο. 4. Επομένως, αρκεί η συνειδητοποίηση του γεγονότος, για να εξαφανιστούν τα συμπτώματα της νεύρωσης και να επέλθει η θεραπεία. Καθήκον λοιπόν του θεραπευτή είναι να βοηθήσει τον άρρωστο να ξαναφέρει στην περιοχή του συνειδητού το «λησμονημένο» αυτό γεγονός. ύπνωση ελεύθερο συνειρμό ιδεών

50 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Η συμβολή της ψυχαναλυτικής θεωρίας στην κοινωνική εργασία : 1. ανακάλυψη του ασυνείδητου, 2. ανακάλυψη της σημασίας των βιωμάτων της παιδικής ηλικίας στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου 3. δημιουργία ορισμένων βασικών θεραπευτικών μεθόδων.

51 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχοκοινωνική θεωρία : Florence Hollis (1964): Δίνει βαρύτητα: στην εκτίμηση της προσωπικότητας του εξυπηρετούμενου, των ενδοψυχικών του συγκρούσεων και των συγκρούσεων του με το περιβάλλον του. Βασίζεται στο ασυνείδητο και τους μηχανισμούς άμυνας στην ανάλυση της συμπεριφοράς και της θεραπευτικής σχέσης + Περιβαλλοντικούς παράγοντες. Στόχος ΚΛ: οι εξυπηρετούμενοι να γίνουν ικανοί στη διερεύνηση, την έκφραση και το χειρισμό των συναισθημάτων τους και των συνεπειών της συμπεριφοράς τους. ΚΛ: εργάζεται με το άτομο και το περιβάλλον του, ενθαρρύνοντάς το να ανακαλύψει τις αιτίες των προβλημάτων του. Αναγνωρίζει το δικαίωμά του να καθορίζει τη ζωή του, αποδίδει αξία στην ευημερία του και το αποδέχεται ως έχει.

52 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχοκοινωνική θεωρία: Τα προβλήματα πηγάζουν από την αλληλεπίδραση 3 παραγόντων: 1.Από την πίεση που ασκεί το περιβάλλον στις τρέχουσες καταστάσεις ζωής (π.χ. μια βίαιη μητέρα σε φτωχή συνοικία). 2.Η ανωριμότητα στη λειτουργία του ΕΓΩ ή του Υπέρ-Εγώ, εξαιτίας κληρονομικών ή αναπτυξιακών προβλημάτων (π.χ. παιδί που έχει δεχτεί απόρριψη και γίνεται ανασφαλής ενήλικας) 3.Υπερβολικά δύσκαμπτοι μηχανισμοί άμυνας ή λειτουργίες του Υπερεγώ (π.χ. υπερβολικά αυστηροί γονείς).

53 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχοκοινωνική θεωρία: Στόχοι-μέσα ΚΛ: Συναισθηματική εκτόνωση: το άτομο εκφράζει συναισθήματα, όπως εχθρότητα ή επιθετικότητα, τα οποία όσο καταπιέζονται αποπροσανατολίζουν τη σκέψη και τις ενέργειες του. Η θεραπευτική αυτή προσέγγιση συνδέεται με την κάθαρση και τη συναισθηματική εκφόρτιση στην κλασική ψυχαναλυτική θεωρία.  Διορθωτική σχέση: Ο πελάτης βιώνει μια σχέση με τον επαγγελματία παρόμοια με τη σχέση μητέρας και κόρης η οποία αναπληρώνει προηγούμενη, μη ικανοποιητική σχέση.  Διερεύνηση των παρόντων προσωπικών αλληλεπιδράσεων: Το άτομο βοηθιέται να κατανοήσει τον τρόπο που οι αλληλεπιδράσεις του στο παρόν επηρεάζονται από προηγούμενες σχέσεις και εμπειρίες του.

54 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας ψυχοκοινωνική θεωρία: «διάγνωση» και «θεραπεία» κοινωνική προέλευση και διάσταση των ατομικών προβλημάτων? Perlman (1959): υποστηρίκτρια της ψυχοκοινωνικής κοινωνικής εργασίας με άτομα, ανέπτυξε την προσέγγιση επίλυσης προβλημάτων (problem solving): Δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον κοινωνικό λειτουργό και το άτομο και στη διεργασία της αλλαγής που εξελίσσεται στο πλαίσιο αυτής της σχέσης. Perlman: όρισε τη διάγνωση ως μία δυναμική διεργασία που μελετά το κοινωνικό πλαίσιο του ατόμου και παρότρυνε τους κοινωνικούς λειτουργούς να προσπαθήσουν να κατανοήσουν τέσσερα βασικά στοιχεία, τα οποία και να εκλαμβάνουν υπό ενιαία μορφή:

55 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Προσέγγιση επίλυσης προβλημάτων : το άτομο που ζητά βοήθεια τον τόπο (οργάνωση, κοινωνική υπηρεσία ή πρόγραμμα), το πρόβλημα που παρουσιάζει ο απευθυνόμενος στον κοινωνικό λειτουργό τη διαδικασία που ακολουθείται για την επίλυση των προβλημάτων (μέθοδος, τεχνικές που αξιοποιεί ο κοινωνικός λειτουργός, ενεργός εμπλοκή του ατόμου).

56 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Επικεντρωμένη στον στόχο κοινωνική εργασία: Προσέγγιση της επίλυσης προβλημάτων → επικεντρωμένης στον στόχο κοινωνικής εργασίας (Task-Centered). Εναλλακτική της ψυχοκοινωνικής θεωρίας (μακρά διάρκεια, ασαφή στόχο και κεντρικό πρόσωπο τον κοινωνικό λειτουργό που πρωταγωνιστούσε στην παρέμβαση). Βραχεία (8 – 15), δομημένη και εστιασμένη μορφή υιοθετήθηκε ως η επιστημονική προσέγγιση αξιολόγησης της πρακτικής Κατάλληλη για τη θεραπευτική εργασία με άτομα και οικογένειες που προσέρχονταν στον κοινωνικό λειτουργό οικειοθελώς και με σχετικό αίτημα (Reid & Epstein, 1972).

57 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Επικεντρωμένη στον στόχο κοινωνική εργασία: Πρόκειται για μία δομημένη παρέμβαση με βραχεία διάρκεια που εστιάζει στον στόχο τον οποίο ορίζουν από κοινού το άτομο και ο κοινωνικός λειτουργός. Κατάλληλη για προβλήματα που προκύπτουν: Διαπροσωπικές συγκρούσεις, Δυσκολίες στις κοινωνικές σχέσεις (π.χ., κοινωνική απομόνωση), Προβλήματα με επίσημους οργανισμούς, Τα προβλήματα σε κοινωνικές μεταβάσεις (π.χ., η εισαγωγή σε ίδρυμα), Συναισθηματικές αντιδράσεις (π.χ. άγχος προερχόμενο από τραυματικές εμπειρίες, ανεπαρκείς πηγές κατοικίας, απασχόλησης και φτώχεια)

58 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Επικεντρωμένη στον στόχο κοινωνική εργασία : Κλειδιά της προσέγγισής είναι: Η από κοινού αποσαφήνιση και η αμοιβαία συναίνεση στις προθέσεις και τη διαδικασία της προσέγγισης των στόχων Η εστίαση στο «εδώ και τώρα», με περιορισμένο το ενδιαφέρον στο πρώιμο ατομικό ιστορικό Τα μικρά, γεμάτα νόημα επιτεύγματα και όχι οι εις βάθος αλλαγές. Επιδιώκει την μέγιστη εμπλοκή των συμβαλλομένων (κοινωνικός λειτουργός και άτομο/άτομα) Ενίσχυση της διαθεσιμότητας του ατόμου για να καλλιεργήσει τις δυνατότητές του και να αναπτύξει, εφαρμόσει και αποτιμήσει στρατηγικές για αλλαγή. Εξειδίκευση της εστιασμένης στον στόχο παρέμβαση → η παρέμβαση σε καταστάσεις κρίσης (εντατική, υποστηρικτική, προσαρμογή στη νέα κατάσταση και την αλλαγή συμπεριφοράς).

59 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Ουμανιστικές (ανθρωπιστικές) – Υπαρξιστικές θεωρίες: Ψυχοκοινωνική ΚΕΑ → Ουμανισμό + προσωποκεντρικές απόψεις του Carl Rogers Ουμανισμός: ο άνθρωπος και μόνο ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για την ζωή του και την πορεία της Rogers: επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στον υποκειμενικό τρόπο με τον οποίο το άτομο προσλαμβάνει τον εαυτό του και τους άλλους θεμελιώδη τάση του ανθρώπινου οργανισμού: η προσπάθεια του για βελτίωση με απώτερο σκοπό την αυτοπραγμάτωση. Αυτό είναι και το μοναδικό κίνητρο που προσδίδει ο Rogers στην ανθρώπινη φύση. μη-επικριτική στάση του συμβούλου/ «ενεργό ακρόαση»/ «σωστή ενσυναίσθηση»/ «αυθεντική φιλία»/ «εδώ και τώρα»/ μοναδικότητα το πρόβλημα δεν είναι το άτομο αλλά η κατάσταση στην οποία βρίσκεται

60 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Συστημική προσέγγιση: θεωρία περί συστημάτων: όλοι οι οργανισμοί είναι συστήματα που έχουν συγκεκριμένη δομή και λειτουργία, ενώ απαρτίζονται από υποσυστήματα που και αυτά αποτελούν μέρος υπέρ- συστημάτων. Σύστημα: ένα σύνολο στοιχείων τα οποία σχηματίζουν ένα διατεταγμένο σχετιζόμενο και λειτουργικό σύνολο. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να είναι ικανά να εκπληρώνουν συγκεκριμένους στόχους, να ενεργοποιούνται και να φέρουν εις πέρας κάποιο σκοπό. βασικές έννοιες: 1. ολότητα: τα στοιχεία ή τα μέρη ενός συστήματος δημιουργούν ένα σύνολο που είναι μεγαλύτερο από τα προστιθέμενα ξεχωριστά μέρη (βιολογική, ψυχολογική, κοινωνική, κλπ. υπόσταση).

61 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Συστημική προσέγγιση: 2. Η έννοια της σχέσης: ο τρόπος και η δομή των στοιχείων ενός συστήματος είναι τόσο σημαντικά όσο και τα ίδια τα στοιχεία που το απαρτίζουν (π.χ.: η κάθε οικογένεια συνιστά μια σύνθετη ολότητα με δική της δομή, κανόνες και στόχους, στην οποία οι αλληλεπιδράσεις των μελών είναι εξίσου - αν όχι περισσότερο- σημαντικές από τα δρώντα μέλη -στόχος παρέμβασης το σύστημα σχέσεων). 3. ομοιόσταση: όλα τα ζωντανά συστήματα επιζητούν τη διατήρηση ισορροπίας ώστε να διαφυλάξουν το σύστημα (η αλλαγή σε ένα μέρος του συστήματος θα επιφέρει αλλαγές και στα υπόλοιπα).

62 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Συστημική προσέγγιση: Τα βασικά συστήματα της κοινωνικής εργασίας: το σύστημα της οργάνωσης της κοινωνικής υπηρεσίας (ο ΚΛ και η υπηρεσία στην οποία εργάζεται) το σύστημα του εξυπηρετούμενου (άτομα, ομάδες, κοινότητες που απευθύνονται ή παραπέμπονται στην κοινωνική υπηρεσία) Το σύστημα του στόχου (οι εξυπηρετούμενοι). Το σύστημα δράσης (οι δράσεις που αναπτύσσει η κοινωνική υπηρεσία για να επιτύχει τους σκοπούς της).

63 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Συστημική προσέγγιση: 1. Η θεωρία των γενικών συστημάτων Βασική αρχή: οι άνθρωποι για να έχουν μια ικανοποιητική ζωή εξαρτώνται από συστήματα του άμεσου κοινωνικού περιβάλλοντος και ως εκ τούτου η κοινωνική εργασία θα πρέπει να εστιάζει σε αυτά τα συστήματα. Στα άτυπα ή φυσικά συστήματα (οικογένεια, φίλοι, συνεργάτες) Στα επίσημα συστήματα (όπως είναι οι κοινοτικές ομάδες, οι συνδικαλιστικοί φορείς, τα σωματεία) Στα κοινωνικά συστήματα (σχολείο, νοσοκομεία, κλπ.).

64 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Συστημική προσέγγιση: 1. Η θεωρία των γενικών συστημάτων Άτομα με προβλήματα μπορεί να μην είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα συστήματα παροχής βοήθειας, διότι: Μπορεί να μην υπάρχουν τέτοια συστήματα ή να μην διαθέτουν τους αναγκαίους πόρους ή να μην είναι κατάλληλα για τα προβλήματα ορισμένων ανθρώπων Μπορεί να μην γνωρίζουν την ύπαρξη τους ή να μην επιθυμούν να τα χρησιμοποιήσουν. Η πολιτική του συστήματος μπορεί να δημιουργήσει νέα προβλήματα στους χρήστες (εξάρτηση, σύγκρουση συμφερόντων, κλπ.) Τα συστήματα μπορεί να αλληλοσυγκρούονται

65 Οι θεωρίες της κοινωνικής εργασίας Συστημική προσέγγιση: 1. Η θεωρία των γενικών συστημάτων Στόχοι της ΚΕ είναι: Να βοηθήσει τα άτομα να χρησιμοποιήσουν και να αναπτύξουν περαιτέρω τις δικές τους ικανότητες επίλυσης προβλημάτων. Να δημιουργήσει νέους τρόπους σύνδεσης ανάμεσα στα άτομα και τα συστήματα παροχής υπηρεσιών. Να προωθήσει ή να τροποποιήσει τις σχέσεις των ατόμων με τα συστήματα παροχής υπηρεσιών. Να βελτιώσει την αλληλεπίδραση ανάμεσα στα άτομα μέσα στο πλαίσιο των συστημάτων παροχής υποστήριξης Να συμβάλει στην ανάπτυξη και την αλλαγή της κοινωνικής πολιτικής Να προσφέρει βοήθεια σε πρακτικά θέματα Να λειτουργήσει ως φορέας κοινωνικού ελέγχου

66 Συστημική προσέγγιση: 2. Η θεωρία των οικολογικών συστημάτων Δεν θεωρεί τα άτομα ως παθητικούς δέκτες στο περιβάλλον αλλά ως εμπλεκόμενα άτομα κατά τρόπο δυναμικό και συναλλασσόμενο με αυτό ( Οι άνθρωποι αλλάζουν το περιβάλλον ενώ ταυτόχρονα αλλάζουν και οι ίδιοι). Στις περιπτώσεις που αναπτυσσόμαστε μέσω της αλλαγής και το περιβάλλον συμβάλει σε αυτό, έχουμε αμοιβαία προσαρμογή. Μειωμένη πιθανότητα αμοιβαίας προσαρμογής εξαιτίας: Μεταβάσεις ζωής (π.χ. η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην εφηβεία κλπ.) Περιβαλλοντικές πιέσεις (π.χ. ανισότητα ευκαιριών). Διαπροσωπικές διαδικασίες (π.χ. εκμετάλλευση, παράλογες προσδοκίες)

67 Συστημική προσέγγιση: 2. Η θεωρία των οικολογικών συστημάτων- βήμα – βήμα προσέγγιση: 1. αρχική φάση: Ο ΚΛ επικεντρώνεται στο περίπλοκο οικολογικό σύστημα που περιλαμβάνει: το άτομο, την οικογένεια, το όλο περιβάλλον, τις επικοινωνιακές σχέσεις, τις πηγές τροφοδότησης, τις πηγές ενίσχυσης, τις δεξιότητες στις κοινωνικές και επικοινωνιακές σχέσεις. οικολογικός χάρτης: η απεικόνιση των πηγών ενίσχυσης/ των πηγών έντασης και διαμάχης, των πόρων που είναι απαραίτητοι για τον εξυπηρετούμενο/ τρόπους επικοινωνίας/ ρόλους/ συναισθηματικές σχέσεις/ μορφές εξουσίας. Γενεόγραμμα: η απεικόνιση ενός οικογενειακού δέντρου, όπου αναγράφονται πληροφορίες σχετικά με τα μέλη της οικογένειας και τις σχέσεις τους για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών γενεών.

68 Συστημική προσέγγιση: 2. Η θεωρία των οικολογικών συστημάτων- βήμα – βήμα προσέγγιση: 2. η κύρια φάση: ο ΚΛ θα πρέπει να έχει υπόψη του 3 πράγματα: Α. με βάση το προσδιορισμένο πρόβλημα του ατόμου ή της οικογένειας, εμπλέκει το άτομο ή τα άτομα κατά τρόπο δυναμικό στην επίλυση του προβλήματος. Β. η δουλειά σε σχέση με τις υπηρεσίες στην κοινότητα γίνεται παράλληλα με τη δουλειά σε άλλα ζητήματα όπως η επικοινωνία, οι διαπροσωπικές σχέσεις κλπ. Γ. απαιτείται συνεχιζόμενη προσπάθεια έως ότου γίνουν ορατά τα αποτελέσματα της παρέμβασης στο οικογενειακό σύστημα. Ο ΚΛ αναλαμβάνει 3 ρόλους σε αυτή την φάση: του διαμεσολαβητή, του συνηγόρου και του οργανωτή ή σχεδιαστή. 3. η τελική φάση

69 Ριζοσπαστική Θεωρία και Θεωρία της κοινωνικής δομής επίδραση των δομικών παραγόντων στις ζωές των απευθυνομένων στις κοινωνικές υπηρεσίες παραδοσιακή κοινωνική εργασία (ουδετερότητα, την εξατομίκευση και την απολιτικοποίηση) φεμινιστική κοινωνική εργασία το φύλο ως μία ακόμη σημαίνουσα δομική παράμετρο προσωπική και πολιτική εμπειρία.

70 Ριζοσπαστική Θεωρία και Θεωρία της κοινωνικής δομής Βασικοί άξονες ανάλυσης (ριζοσπαστικής και της φεμινιστικής ΚΕ): Η παροχή βοήθειας αυτή καθεαυτή είναι πολιτική πράξη που μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο ανάπτυξης αλλά και ως μέσο άσκησης καταπίεσης. Η παροχή βοήθειας υποκρύπτει εξουσία, οδηγώντας πάντοτε σε σχέσεις εξουσίας. Όπως όλες οι σχέσεις εξουσίας δε, περικλείει σχέσεις ελέγχου, αυθεντίας και εξάρτησης. Η γνώση, η ειδίκευση, η δεξιότητα ενέχουν μία μορφή εξουσίας.

71 Ριζοσπαστική Θεωρία και Θεωρία της κοινωνικής δομής Βασικές αρχές της κριτικής προσέγγισης: δέσμευση στη δομική ανάλυση των κοινωνικών προβλημάτων και της εμπειρίας των ατόμων που τα υφίστανται δέσμευση στην απελευθερωτική μέθοδο ανάλυσης και δράσης άσκηση κοινωνικής κριτικής δέσμευση στην κοινωνική αλλαγή

72 Ριζοσπαστική Θεωρία και Θεωρία της κοινωνικής δομής Η βασισμένη στην κριτική κοινωνική εργασία πρακτική: υπογραμμίζει τις κοινωνικές αδικίες και τις μορφές καταπίεσης τις οποίες ενοχοποιεί για τη δημιουργία των κοινωνικών προβλημάτων. Εστιάζει στη συλλογική εργασία, βοηθώντας τα άτομα να διαχειριστούν συλλογικά τα κοινωνικά τους προβλήματα, να χτίσουν σχέσεις συνεργασίας και να αναπτύξουν επίγνωση. αναζήτηση και επίλυση των ανισοτήτων

73 Ριζοσπαστική Θεωρία και Θεωρία της κοινωνικής δομής: η προσέγγιση των δυνατών σημείων Ως απάντηση στην κριτική που είχε ασκηθεί στην κοινωνική εργασία με άτομα και ειδικά στις προσεγγίσεις που εστίαζαν σε αδυναμίες ή και στην παθολογία των ατόμων Οι ΚΛ καλλιεργούν ελπίδες για το μέλλον, αντί να προσπαθούν να επανορθώσουν ή να θεραπεύσουν προβλήματα που σχετίζονται με το παρελθόν ή και το παρόν. κινητοποιούν τις δυνατότητες που διαθέτουν τα άτομα και εκείνες των υπηρεσιών

74 Ριζοσπαστική Θεωρία και Θεωρία της κοινωνικής δομής: η προσέγγιση των δυνατών σημείων Η οπτική των δυνατών σημείων βασίζεται σε έξι αρχές: Κάθε άτομο, ομάδα, οικογένεια και κοινότητα διαθέτει ικανότητες, δυνατότητες καθώς και πηγές βοήθειας. Όλοι οι οργανισμοί, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης επώδυνων γεγονότων ζωής, έχουν μία τάση ανάκαμψης. Το τραύμα, η κακοποίηση, η αρρώστια και ο αγώνας για επιβίωση αποτελούν επώδυνες πληγές, αλλά μπορούν να λειτουργήσουν και ως ευκαιρία για ανατροπές και δημιουργικότητα. Το ανώτερο όριο της ικανότητας των ατόμων, των οικογενειών και των κοινοτήτων για εξέλιξη και αλλαγή δεν είναι γνωστό, γι’ αυτό οι δυνατότητές τους πρέπει να αναζητώνται και να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Τα άτομα που εμπλέκονται στην πρακτική της κοινωνικής εργασίας είναι τα μόνα αρμόδια να προσδιορίσουν τις ανάγκες τους. Κάθε περιβάλλον είναι γεμάτο πόρους.

75 Ριζοσπαστική Θεωρία και Θεωρία της κοινωνικής δομής: η προσέγγιση των δυνατών σημείων Ο επαγγελματίας: αντιμετωπίζει το άτομο ως φορέα δικαιωμάτων και όχι ως φορέα προβλημάτων επιχειρεί να διαμορφώσει μία σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και απόκτησης νέας γνώσης, στο πλαίσιο της οποίας το άτομο ανακαλύπτει, ή επαναπροσεγγίζει και νοηματοδοτεί τα δυνατά σημεία του εστιάζει στο δυναμικό, το ενεργητικό του ατόμου, αναζητώντας προσεκτικά τα αποθέματα δύναμης που αυτό υπονοεί ή ανεπίγνωστα υπαινίσσεται παρατηρεί ενδείξεις θετικής, δημιουργικής επικοινωνίας, καθώς και διανοητικής ικανότητας και προσαρμογής που έχει επιδείξει σε προηγηθείσες μεταβάσεις της ζωής του το άτομο, ανασύροντας παραμελημένα ενδιαφέροντα και απωθημένα ταλέντα επιχειρεί μία στήριξη που θα ασκήσει επίδραση σε όλους τους τομείς της ζωής του ατόμου και θα έχει μακρά διάρκεια.

76 Ριζοσπαστική Θεωρία και Θεωρία της κοινωνικής δομής: η προσέγγιση των δυνατών σημείων Τεχνικές για τον επαγγελματία: 1. Προέχει να κατανοήσεις το άτομο και το πρόβλημα του. 2. Δείξε του εμπιστοσύνη – πίστεψε το. 3. Ανακάλυψε το τι θέλει. 4. Εντόπισε τις δυνάμεις του καθώς και τις δυνατότητες που υπάρχουν στο περιβάλλον του. 5. Εκτίμησε την πολυσημία και την αλληλεπίδραση των δυνατών σημείων. 6. Ανάδειξε τη σημασία της ενεργού εμπλοκής του στη διαδικασία, υποδεικνύοντάς του ότι είναι δρων πρόσωπο μιας κοινής δραστηριότητας και όχι απλός εκτελεστής μιας δράσης. 7. Εξασφάλισε τη συναίνεσή του ως προς την εκτίμηση του προβλήματος/των αναγκών και των προτεραιοτήτων του.→

77 Ριζοσπαστική Θεωρία και Θεωρία της κοινωνικής δομής: η προσέγγιση των δυνατών σημείων 8. Απόφυγε την ενοχοποίησή του. 9. Εκτίμησε και αποκάλυψε τη μοναδικότητά του. 10. Χρησιμοποίησε απλή και κατανοητή γλώσσα. 11. Απόφυγε τις συσχετίσεις μεταξύ αιτίας- αποτελέσματος (άμεσα σχετιζόμενη προσέγγιση) Ενδυνάμωση: «επαύξηση της δημιουργικής δύναμης, σε προσωπικό, διαπροσωπικό και πολιτικό επίπεδο, ατόμων, ομάδων ή κοινοτήτων, προκειμένου να διαχειριστούν, να αλλάξουν ή να προλάβουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν» P. Freire

78 Εισαγωγή στην ΚΕ Η Μεθοδολογία και τα πεδία άσκησης της ΚΕ

79 Η Μεθοδολογία της ΚΕ ΚΕΑ ΚΕΟ ΚΕΚ διαμεθοδική ΚΕ

80 ΚΕΑ casework – η πρόσωπο με πρόσωπο εργασία του ΚΛ Ψυχανάλυση εφαρμόζεται και σε συνδυασμό με τις άλλες μεθόδους της ΚΕ Στόχοι της ΚΕΑ: Η εκ μέρους του ατόμου αναγνώριση – αποδοχή των διαστάσεων και των επιπτώσεων του προβλήματος Διατύπωση αιτήματος για αλλαγη, ή βελτίωση ενεργοποίηση των δυνάμεων του ατόμου προκειμένου να βελτιώσει τη λειτουργικότητα του και να πετύχει τη σταθεροποίηση της βελτιωμένης κατάστασης μέσα από μια διεργασία αυτοεπίγνωσης και επίλυσης των συγκρούσεων τεχνικές συμβουλευτικής και υποστήριξης.

81 Τα πρότυπα (μοντέλα) άσκησης της ΚΕΑ Το ψυχοκοινωνικό πρότυπο Το λειτουργικό πρότυπο. Το πρότυπο επίλυσης προβλημάτων (Helen Perlman) Το πρότυπο τροποποίησης της συμπεριφοράς Το πρότυπο της επικεντρωμένης σε στόχους ΚΕ (ενδυνάμωση - ισότιμη και συμμετοχική σχέση ΚΛ και ατόμου) Το πρότυπο της παρέμβασης στην κρίση («εδώ και στο τώρα»).

82 Τα μέσα άσκησης της ΚΕΑ Η επαγγελματική σχέση Οι πηγές βοήθειας από το άμεσο περιβάλλον του εξυπηρετούμενου Οι πηγές βοήθειας (παροχές) της συγκεκριμένης κοινωνικής υπηρεσίας Οι πηγές βοήθειας της κοινότητας που απευθύνονται στο γενικό πληθυσμό Οι ειδικές πηγές βοήθειας που απευθύνονται σε ειδικές ομάδες του πληθυσμού

83 Τα στάδια ή οι φάσεις της ΚΕΑ Η υποδοχή και η διάκριση/ διαφοροποίηση του αιτήματος του εξυπηρετούμενου Η ψυχοκοινωνική αξιολόγηση (κοινωνικό ιστορικό). Η διατύπωση της διάγνωσης και η ανακοίνωση της. Ο σχεδιασμός της αντιμετώπισης του προβλήματος Η αντιμετώπιση του προβλήματος, η θεραπεία και η φροντίδα για την πρόληψη υποτροπών Η αποκατάσταση και η κοινωνική ένταξη/ επανένταξη. →

84 Τα στάδια ή οι φάσεις της ΚΕΑ Η συνεχής αξιολόγηση του υλικού και της πορείας της παρέμβασης Η ενημέρωση/ ανατροφοδότηση της ομάδας των συνεργατών Η συμπλήρωση του αρχείου της περίπτωσης, η σύνταξη των απαιτούμενων πιστοποιητικών και εκθέσεων Το κλείσιμο της συνεργασίας Η διατύπωση πρότασης παραπομπής

85 Οι αρχές της ΚΕΑ Ο σεβασμός και η εξατομίκευση του εξυπηρετούμενου Η αποδοχή του ατόμου Μη κριτική στάση Η κατανόηση Η εχεμύθεια. Η σκόπιμη έκφραση συναισθημάτων Η αυτοδιάθεση του εξυπηρετούμενου ως γενικό δικαίωμα και ως ειδική συνθήκη στο πλαίσιο της επαγγελματικής σχέσης Η αυτοβοήθεια. Η ελεγχόμενη συναισθηματική εμπλοκή του ΚΛ

86 Η στάση του ΚΛ Να είναι αυστηρά αντικειμενική, σοβαρή στάση. Ουδέτερη, θερμή (δείχνουμε ενδιαφέρον και προσοχή) και υπεύθυνη στάση. Κατά την διάρκεια των συνεντεύξεων διαθέτουμε τον απαραίτητο χρόνο στον εξυπηρετούμενο, ενώ η διεξαγωγή τους γίνεται σε άνετο ήσυχο, φροντισμένο χώρο- γραφείο. Δεν υποκαθιστούμε τον εξυπηρετούμενο. Η καλοσύνη και η ανεκτικότητα που οφείλει να δείχνει ο ΚΛ, δεν θα πρέπει να παραπέμπουν σε μια κατάσταση όπου ο ΚΛ συμφωνεί απαραίτητα με τα λεγόμενα, τις απόψεις, τις θέσεις και τη συμπεριφορά του εξυπηρετούμενου. Π.χ. (ανήλικη μητέρα). →

87 Η στάση του ΚΛ Ο ΚΛ αποφεύγει να διατυπώνει απόψεις, κρίσεις και σχόλια ηθικού περιεχομένου. Τα λεγόμενα του ΚΛ θα πρέπει να συμπίπτουν με τη μη λεκτική του συμπεριφορά. Η άσκηση του επαγγελματικού ρόλου του ΚΛ θα πρέπει να γίνετε με τέτοιον τρόπο έτσι ώστε να μην συγχέεται με τους ρόλους του γονιού, του φίλου, ή ενός γονικού προτύπου. Άρα δεν θα πρέπει να επιδεικνύουμε τέτοιου τύπου συμπεριφορές (υπερπροστατευτικές, ή να συγκαλύπτουμε γεγονότα, κλπ.).

88 ΚΕΑ: Κλινική ΚΕ Αναπτύχθηκε μετά το 1950 –έμφαση στις τεχνικές αντιμετώπισης κρίσης. Αποτελεί μεταπτυχιακή ειδίκευση (εργασιακή εμπειρία) Βασίζεται στις αξίες και τις αρχές της ΚΕ, θεωρίες της ανθρώπινης ανάπτυξης και της ψυχοκοινωνικής εξέλιξης. Μέσο διεξαγωγής της είναι η σχέση, η συμμαχία μεταξύ κλινικού και θεραπευόμενου για τη διαχείριση των εμπειριών που αναστέλουν, εμποδίζουν ή και καθηλώνουν την εξέλιξη του ατόμου.

89 ΚΕΑ: Κλινική ΚΕ Η προοπτική ‘άτομο στην κατάσταση’ είναι κεντρική στην πρακτική της και περιλαμβάνει παρεμβάσεις: Διαπροσωπικές αλληλοεπιδράσεις Ενδοψυχικά δυναμικά Ζητήματα της καθημερινότητας (διαχείριση αναγκών) Περιλαμβάνει: Διαγνωστική εκτίμηση Θεραπεία (ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική) Συνηγορία Διαβούλευση Αξιολόγηση

90 ΚΕΑ: Η παρέμβαση στην κρίση Κρίση: συμβαίνει όταν μια απρόσμενη, εξαιρετικά αγχογόνος κατάσταση και/ή ένα έκτατο, εξαιρετικά επώδυνο συμβάν (εκλυτικό αίτιο) φέρνει ένα άτομο, μια οικογένεια ή μια συνθήκη συνύπαρξης σε κατάσταση ανισορροπίας, την οποία το άτομο, μη μπορώντας να αξιοποιήσει τις ικανότητες και τους μηχανισμούς αντιμετώπισης που διαθέτει, αδυνατεί να αντιμετωπίσει. Στόχος: επίλυση της κρίσης και την επαναφορά των ατόμων στην προτεραία κατάσταση ή και σε καλύτερη ως προς την ισορροπία της. Περιλαμβάνει: Άμεσες και Έμμεσες διαδικασίες (διεξάγονται παράλληλα) →

91 ΚΕΑ: Η παρέμβαση στην κρίση Άμεσες διαδικασίες: Η συγκράτηση (έλεγχος) της κατάστασης που βιώνεται ως ανεξέλεγκτη Η ανοιχτή έκφραση- απελευθέρωση των συναισθημάτων Η καθησύχαση/ ενθάρρυνση Ο ΚΛ υποστηρίζει το άτομο : να αλλάξει την αντίληψη του για την πραγματικότητα Να αναπτύξει προσαρμοστικές ανταποκρίσεις Να διαφοροποιήσει τη συμπεριφορά του

92 ΚΕΑ: Η παρέμβαση στην κρίση Έμμεσες διαδικασίες: Εργασία με το περιβάλλον Ο ΚΛ: Έχει το ρόλο του εμπειρογνώμονα Η δράση του αποσκοπεί στο να οικοδομήσει ή να ενεργοποιήσει το υπάρχον σύστημα και το δίκτυο πόρων που το άτομο έχει στη διάθεση του.

93 Η Κοινωνική Εργασία με Ομάδες Ορισμός Ομάδας: ένα σύνολο ατόμων τα οποία διατηρούν επαφή μεταξύ τους, διαθέτουν και αναγνωρίζουν ένα τουλάχιστον κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα ή μια κοινή ιδιότητα και επιδιώκουν ένα τουλάχιστον κοινό στόχο. Το άτομο μέσα από τη συμμετοχή του σε ομάδες καλύπτει βασικές του ανάγκες για αγάπη, συντροφικότητα, κλπ. επιβεβαιώνει τις ικανότητες του, ενώ εκφράζει την επιθετικότητα του ή και τον ανταγωνισμό. Σκοπός της ομάδας: η επίλυση των προβλημάτων που αφορούν τη διαπροσωπική επικοινωνία και σχέση των ατόμων – μελών και η βελτίωση της συνολικής κοινωνικής λειτουργικότητας τους με απώτερο στόχο την επίτευξη της προσωπικής και κοινωνικής τους ευημερίας.

94 Οι στόχοι της ΚΕΟ Η ενίσχυση της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης των μελών Η απόκτηση και ο εμπλουτισμός δεξιοτήτων διαπροσωπικής επικοινωνίας των μελών. Η συναισθηματική ωρίμανση Η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του ατόμου – μέλους. Η εξυπηρέτηση των αναγκών για κοινωνική μάθηση Η ενθάρρυνση των ατόμων – μελών να προχωρήσουν στην επίλυση των καθημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, προκειμένου να μειώσουν τις πιέσεις που υφίστανται και να προσαρμοστούν καλύτερα Η διεκπεραίωση ή η παραγωγή ενός συγκεκριμένου έργου

95 Τα στάδια της ΚΕΟ «συμβόλαιο συμμετοχής»  Η διαμόρφωση και αποτύπωση των στόχων Ο σχεδιασμός  Η διαδικασία σύστασης της ομάδας, η διατύπωση των κριτηρίων επιλογής των μελών και η επιλογή των μέσων  Η λειτουργία της ομάδας  Το κλείσιμο και η διάλυση της ομάδας  Η αξιολόγηση της  η καταγραφή και αποτύπωση των στοιχείων και των δεδομένων

96 Η Κοινωνική Εργασία με Ομάδες Ο ΚΛ μέσα από την αλληλεπίδραση που αναπτύσσεται μεταξύ των μελών, αλλά και από την αλληλεπίδραση του κάθε μέλους με την ομάδα και με τον ίδιο, επιδιώκει να πετύχει τους σκοπούς της ομάδας, (αλλαγές στη συμπεριφορά και τις σχέσεις των μελών). Το ζητούμενο είναι οι επιτευχθείσες αλλαγές να διατηρηθούν από τα μέλη και εκτός της ομάδας ή μετά το πέρας της λειτουργίας αυτής. Η ομάδα (ενδέχεται να) λειτουργεί: Ως μέσο ατομικής και συλλογικής αλλαγής Ως εμπειρία συνύπαρξης, αμοιβαίας βοήθειας Απηχεί πολλές μορφές καθημερινής αλληλεπίδρασης Προετοιμασία για συμμετοχή στην κοινωνία

97 Η Κοινωνική Εργασία με Ομάδες. Ανάλογα με το στόχο της μια ομάδα μπορεί να είναι: Συμβουλευτική (κατανόηση προβλήματος, ανακάλυψη ευκαιριών, αξιοποίηση πόρων) Εκπαιδευτική (απόκτηση/ βελτίωση στάσεων, απόψεων, δεξιοτήτων) Κοινωνικής δράσης (δραστηριοποίηση για την επίτευξη στόχου, αυτοβοήθειας) Κοινωνικής διαμεσολάβησης (μεσολάβηση σε άλλες ομάδες ή αρχές για την προώθηση στόχου) Επίτευξης στόχου (ενθάρρυνση/ υποστήριξη για την επίτευξη προεπιλεγμένου στόχου) Θεραπευτική (άτομα με κοινές εμπειρίες π.χ. ψυχικής ασθένειας, χρήσης)

98 Είδη Ομάδων 1. Με βάση τον τρόπο σχηματισμού και τον ισχύοντα μεταξύ των μελών δεσμό: φυσικές (οικογένεια, παρέα) και τεχνητές (σχολική τάξη, συμβούλιο). 2. Με βάση το βαθμό ευθύνης: πρωταρχικές, αντιπροσωπευτικές ή ομάδες εκπροσώπων. 3. Με βάση τον τρόπο απόκτησης της ιδιότητας του μέλους: ανοιχτές και κλειστές 4. Με βάση το πρόγραμμα που χρησιμοποιούν για να λειτουργήσουν: ομάδες συζήτησης και ομάδες με αντικείμενο 5. Με κριτήριο τις ανάγκες των μελών: ομάδες προσωπικής ανάπτυξης και ομάδες δράσης- έργου (οικολογικές, διοικητικά συμβούλια, συντονιστικές επιτροπές)

99 Βασικά χαρακτηριστικά μιας ομάδας: Η ιστορία της (καινούργια/ παλιά) Η δομή της (αυτοεπιλογή/ παραπομπή/ παρακίνηση του συντονιστή, ανοιχτή/ κλειστή) Το μέγεθος Βαθμός ετερογένειας Διάρκεια (προκαθορισμένος αριθμός συνεδριών ή ανοιχτού τέλους) Συντονισμός (από τα ίδια τα μέλη ή από επαγγελματία) Τακτικότητα (σταθερή ή ευέλικτη) και η διάρκεια των συνεδριών

100 Βασικές αρχές μιας ομάδας: Η εγγενής αξία και ικανότητα κάθε ανθρώπου Η ευθύνη κάθε ατόμου για και προς τους άλλους Το δικαίωμα κάθε ατόμου να ανήκει και να συμπεριλαμβάνεται σε ομάδες Το δικαίωμα κάθε ατόμου να συμμετέχει και να εισακούγεται από τις ομάδες αναφοράς του Το δικαίωμα κάθε ατόμου για ελευθερία λόγου, ελευθερία επιλογής και αυτοέκφραση Οι διαφορές των μελών μεταξύ τους, οι οποίες εμπλουτίζουν ολόκληρη την ομάδα Το δικαίωμα κάθε ατόμου να αμφισβητεί και να ελέγχει τους επαγγελματίες

101 Τεχνικές του ΚΛ: Η παροχή οράματος και υποστήριξης, όπου ο ΚΛ διατηρεί ενεργητική και θετική στάση παρακινώντας τα μέλη να προχωρήσουν όποτε αυτά διστάζουν Η αποδοχή και βίωση αρνητικών συναισθημάτων, κατά την οποία τα μέλη ενθαρρύνονται να εκφράζουν τα συναισθήματα που βαραίνουν Η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης μέσα από την αναγνώριση των προσπαθειών και των επιτευγμάτων του ατόμου από τα άλλα μέλη Η αποδοχή της σιωπής, τεχνική δια της οποίας εκφράζεται ο σεβασμός και η υποστήριξη προς τα μέλη που αντιμετωπίζουν δυσκολίες

102 Τεχνικές του ΚΛ: Η διερεύνηση, με υποβολή ανοιχτών ερωτήσεων Η δοκιμή και/ή υιοθέτηση θετικών και αποδοτικών τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς (επιθετικότητα vs. διαλλακτικότητας) Η παρακολούθηση της τήρησης των κανόνων, των όρων και των ορίων της ομάδας- για τη προαγωγή της προσωπικής και συλλογικής ευθύνης και συναισθηματικής ωρίμανσης

103 Η δυναμική της ομάδας: Αναφέρεται στη μελέτη της δομής και της λειτουργίας των μικρών κυρίως ομάδων, της επικοινωνίας, των αλληλεπιδράσεων και των συγκρούσεων, των ρόλων των μελών, των συναισθημάτων που διακινούνται, των διαδικασιών επίλυσης συγκρούσεων και των τρόπων με τους οποίους τα στοιχεία αυτά αλλάζουν- εξελίσσονται. Ιδιαίτερα σημαντικά για το συντονισμό της ομάδας είναι: Τα σχήματα επικοινωνίας (τρόποι έκφρασης δύναμης, εξουσίας, συναισθημάτων) Η συνοχή (υποομάδες-’αποδιοπομπαίος τράγος’) Η κοινωνική ένταξη και η αλληλεπίδραση (συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, επίλυση συγκρούσεων με βάση το ομαδικό συμφέρον) Η κουλτούρα της ομάδας (κανόνες, ιδέες, προσδοκίες, σχέσεις)

104 Η δυναμική της ομάδας: Είναι μια εξελισσόμενη διεργασία με πολλά στάδια Ρόλος του συντονιστή ΚΛ: Να κατανοήσει το τι συμβαίνει, πως συμβαίνει, τον τρόπο λειτουργίας Να συνεισφέρει στην ομαλή και επωφελή για την ομάδα διαδικασία. Δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος Ενθάρρυνση αλληλεπίδρασης Ερεθίσματα για συζήτηση Να ακούει, να αποσαφηνίζει και αναστοχάζεται τα σχόλια των μελών Να δείχνει κατανόηση, να προσφέρει υποστήριξη και ενθάρρυνση Ρόλοι: ενεργός παρατηρητής, συμμετέχοντας (κάνει την αρχή δίνοντας το παράδειγμα του), εμψυχωτής, σύμβουλος, μεσολαβητής, φορέας νέων αξιών, δεξιοτήτων και στάσεων

105 Ομάδες αυτοβοήθειας: Απαρτίζονται από μέλη τα οποία βρίσκονται αντιμέτωπα με ένα κοινό πρόβλημα. Αφορούν ειδικά θέματα και προβλήματα συγκεκριμένων ανθρώπων (καρκινοπαθείς, νεφροπαθείς, αλκοολικοί, χρήστες, φροντιστές). Αντλούν βοήθεια: από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, αλλά και εξ ιδίων δυνάμεων. Από το πνεύμα ομαδικότητας και αλληλοϋποστήριξης Στόχος: ενεργοποίηση (αντί της παθητικότητας) των μελών για αυτενέργεια και ανάληψη προσωπικής ευθύνης Οι ρόλοι των μελών εναλλάσσονται (πρωταγωνιστές, ακροατές, παρατηρητές, σύμβουλοι, κλπ.). Ο ΚΛ: συνοχή της ομάδας, εστίαση στους στόχους, ερεθίσματα, ενθάρρυνση.

106 Κοινοτική εργασία Κοινότητα: Διοικητική έννοια διοίκηση, εκκλησία, σχολείο, κοινή γεωγραφική περιοχή ιδεαλιστική εικόνα της κοινότητας Η έμφαση σε ένα κοινό χαρακτηριστικό (κοινός τόπος) συχνά αποκρύπτει τις ποικίλες διαφορές ανάμεσα στα μέλη μιας κοινότητας Λειτουργικές κοινότητες ή κοινότητες «κοινών ενδιαφερόντων» άτομα που μοιράζονται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, ανάγκες, συμφέροντα ή ενδιαφέροντα, χωρίς ωστόσο η συμβίωση σε κοινό τόπο να συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση.

107 Κοινοτική εργασία Πρωτοβουλίες που προωθήθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα: «Κίνημα κοινωνικής αποκατάστασης» (Social Settlements Movement) Η περίοδος μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο: Προγράμματα κοινωνικής - κοινοτικής ανάπτυξης στον Τρίτο Κόσμο κατά τις δεκαετίες του 1950 & 1960

108 Τι είναι η κοινοτική εργασία; Ορισμός Κοινοτικής Εργασίας. Η κοινοτική εργασία εστιάζεται σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της δυνατότητας των μελών της κοινότητας να αποκτήσουν περισσότερο έλεγχο πάνω στα συλλογικά τους ζητήματα. Αντίληψη και κατανόηση των εσωτερικών διαφορών της κοινότητας και του ευρύτερου πλαισίου στο οποίο δρα η κοινότητα

109 Τι είναι η κοινοτική εργασία; Ορισμός Κοινοτικής Εργασίας. Στόχοι: Ολιστική προσέγγιση των προβλημάτων και αναγκών μιας κοινότητας. Ενδυνάμωση (συμμετοχική δράση) των μελών της. Συστηματοποιημένος και μεθοδικός σχεδιασμός. Οργάνωση και εφαρμογή δράσεων για την αντιμετώπιση τους. Αξιολόγηση.

110 Τι είναι η κοινοτική εργασία; Δράσεις Κοινοτικής Εργασίας. Μελέτη της κοινότητας: πολιτισμική ταυτότητα και διαπολιτισμικές σχέσεις που αναπτύσσουν τα μέλη της κοινότητας υπηρεσίες, προγράμματα, πολιτικές και συλλόγους κοινωνικοοικονομικούς και ιστορικούς παράγοντες που την επηρεάζουν εντοπισμός των κοινοτικών προβλημάτων και αναγκών (ερμηνεία των αιτιών και ανάδειξη των επιπτώσεων τους)

111 Τι είναι η κοινοτική εργασία; Δράσεις Κοινοτικής Εργασίας. Παρέμβαση: Σχεδιασμός ανάγκες και τα αιτήματα που διατυπώνει -ή ενθαρρύνεται από τον κοινωνικό λειτουργό να ρηματοποιήσει- η κοινότητα συμμετοχή των μελών της αξιοποίηση κοινοτικών και εξωτερικών πόρων και υπηρεσιών

112 Τι είναι η κοινοτική εργασία; Δράσεις Κοινοτικής Εργασίας. Αξιολόγηση: Αποτελέσματα, μέσα και διαδικασίες Συμμετοχή των ατόμων και ο ρόλος τους στην παρέμβαση Ο βαθμός κοινοτικής συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (ιδιαίτερα των κοιν. αποκλεισμένων) Η επίδραση που είχε η παρέμβαση στα άτομα που συμμετείχαν σε αυτό Αλλαγές που επιτεύχθηκαν στην κοινότητα και σε μέλη αυτής Συγκεκριμένες δεξιότητες και εμπειρίες που απέκτησε/ ανέπτυξε η κοινότητα Τα δυνατά σημεία και οι αδυναμίες της παρέμβασης

113 Αξίες Κοινοτικής Εργασίας Κοινωνική δικαιοσύνη (καταπίεση, διακρίσεις, ανισότητα) Αυτοδιάθεσης της κοινότητας (αναγνώριση των ζητημάτων που η ίδια η κοινότητα θέτει ως σημείο αφετηρίας της συλλογικής δράσης) Από κοινού δράση και μάθηση (αναγνώριση και αξιοποίηση εμπειριών, γνώσεων, δεξιοτήτων και της διαφορετικότητας των μελών της κοινότητας). Προώθηση βιώσιμων κοινοτήτων (ενδυνάμωση κοινοτήτων, αυτονομία –σύνδεση με κοινότητες, πόρους, πολιτικές) Συμμετοχή (διαδικασία λήψης αποφάσεων) Ανά-στοχαστική δράση (συνειδητοποίηση, ενδυνάμωση, δράση)

114 Πεδία άσκησης της πρακτικής της ΚΕ Το πλαίσιο ανάπτυξης της πρακτικής της ΚΕ είναι πολυσχιδές και συνεχώς μεταβαλλόμενο: Όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής Κοινωνική πολιτική (εισόδημα, κατοικία, εκπαίδευση, υγεία και κοινωνικές υπηρεσίες). Νομικό καθεστώς σύστασης και λειτουργίας υπηρεσίας

115 Εργασία με οικογένειες, παιδιά και νέους. Οι ΚΛ παρέχουν: Υποστήριξη και εποπτεία σε παιδιά με ειδικές ανάγκες Φροντίδα στο σπίτι Παρακολούθηση των παιδιών υπό φροντίδα εντός και εκτός της φυσικής οικογένειας Υποστήριξη εφήβων σε ανάδοχη φροντίδα Συμβουλευτική και υποστήριξη σε θετούς και ανάδοχους γονείς, φροντιστές συγγενείς και σε παιδιά με ή χωρίς ειδικές ανάγκες Κλινική ή συμβουλευτική σε παραβατικούς εφήβους Σύνδεση με κατάλληλες υπηρεσίες (δημιουργικής απασχόλησης, φυσιοθεραπεία, εθελοντική βοήθεια). →

116 Εργασία με οικογένειες, παιδιά και νέους. Οι ΚΛ παρέχουν: Σύνταξη εκθέσεων για την εισαγγελία κ’ την πρόνοια. Επαφή με φορείς στήριξης των δικαιωμάτων παιδιών και νέων Συμβουλευτική για πρόσβαση σε δικαιώματα που προέρχονται από μια ειδική συνθήκη (πολυτεκνία, θάνατος γονέα) Συμβουλευτική για τη διαχείριση συγκρούσεων ή καταστάσεων βίας

117 Εργασία με οικογένειες, παιδιά και νέους. Παρέμβαση ΚΛ: Ο ΚΛ εστιάζεται στην ανάδειξη των δυνάμεων και των ικανοτήτων της οικογένειας Έρχεται σε επαφή με όλα τα μέλη της οικογένειας (δίνει σε όλους τους λόγο και εξετάζει τις απόψεις τους). Αποσαφηνίζει ότι η οικογένεια (και όχι ο ίδιος) αποφασίζει για το συμφέρον του μέλους της Διατυπώνει πολύ προσεχτικά πρόταση για αλλαγή/βελτίωση της κατάστασης υπογραμμίζοντας ότι εκείνοι γνωρίζουν το παιδί/ μέλος καλύτερα από όλους. Παρακινεί να διακρίνουν φυσικά και λειτουργικά συναισθήματα και αντιδράσεις σε σχέση με αυτά που δεν είναι. Ενθαρρύνει τη διατύπωση σκέψεων, επιθυμιών και προσδοκιών και την εν γένει συμμετοχή τους στις αποφάσεις της υπηρεσίας. Αποφεύγει τις συμβουλές, δεν θέτει κανόνες συμπεριφοράς, δεν κριτικάρει τους γονείς μπροστά στα παιδιά, ούτε κάνει υποδείξεις ο ίδιος σε αυτά.

118 Ηλικιωμένοι και άτομα πάσχοντα από άνοια Δημογραφικές αλλαγές- επιμήκυνση προσδόκιμου Εσωτερική μετανάστευση Αυτόνομη διαβίωση στο σπίτι ΚΑΠΗ Πρόγραμμα «βοήθειας στο σπίτι» Ιδρύματα – οίκοι ευγηρίας Αδυναμία της ελληνικής οικογένειας για περαιτέρω φροντίδα Ανάγκη για νέες κοινοτικά προσανατολισμένες υπηρεσίες με επαρκή στελέχωση, ειδικευμένο προσωπικό και ποιοτικές προδιαγραφές λειτουργίας.

119 Εκπαίδευση. Ο ΚΛ επιδιώκει: Την πρόληψη, την επίλυση και την αποφυγή υποτροπής προβλημάτων που αναφύονται στο σχολείο, στην οικογένεια και στη σχολική κοινότητα και τα οποία επιδρούν στην προσαρμογή και στην τακτική φοίτηση ή στην επίδοση των μαθητών. Την κινητοποίηση των σχολικών και κοινοτικών πόρων που θα συμβάλλουν στην εκ μέρους του παιδιού μέγιστη αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει το σχολικό περιβάλλον. Την εξασφάλιση ενός ελάχιστα περιοριστικού περιβάλλοντος για το παιδί. Την κατά το δυνατόν ανεπηρέαστη εκπαίδευση των παιδιών που μεγαλώνουν εκτός της φυσικής οικογένειας. →

120 Εκπαίδευση. Ο ΚΛ επιδιώκει: Την ένταξη και την υποστήριξη της φοίτησης των παιδιών με δυσκολίες στη μάθηση, με αναπηρίες ή με ασταθή φοίτηση και φτωχή επίδοση και τη διατήρηση της μαθητικής ιδιότητας έως την ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Την αξιοποίηση των πολιτικών εκπαίδευσης για ειδικές ομάδες μαθητών (π.χ. θετικά μέτρα διάκρισης, εγγραφή με ειδικές ή χωρίς εξετάσεις) Την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με προέλευση από μειονότητες και ειδικές ομάδες και την επανασύνδεση με την εκπαίδευση ατόμων που για ποικίλους λόγους βρέθηκαν έξω από την εκπαιδευτική διαδικασία.

121 Υγεία. πρωτογενή πρόληψη δευτερογενή πρόληψη τριτογενή πρόληψη Ο ΚΛ στο χώρο του νοσοκομείου εστιάζεται: στον εντοπισμό και αντιμετώπιση των ατομικών, ψυχοκοινωνικών και οικονομικών αναγκών των ασθενών και του περιβάλλοντος τους – προετοιμασία, αποδοχή, αποκατάσταση Παροχή συμβουλευτικής και υποστηρικτικών δράσεων Συμμετέχει στην διεπιστημονική ομάδα εκπονεί έρευνες και αναλαμβάνει την εκπαίδευση εθελοντών και ομάδων αυτοβοήθειας.

122 Ψυχική υγεία Ψυχιατρική μεταρρύθμιση Μια συνεκτική στρατηγική ως προς τη ψυχική υγεία περιλαμβάνει: Πρόληψη, προαγωγή της ψυχικής υγείας, άμεση παρέμβαση, υπηρεσίες υποδοχής καταστάσεων κρίσης και νοσηλείας, συνεχιζόμενη παρακολούθηση και υποστήριξη. Ολιστικές προσεγγίσεις που περιλαμβάνουν την κατοικία, την ένταξη στην κοινότητα και πρόσβαση σε υπηρεσίες. Οι ΚΛ ενθαρρύνουν τη σχέση με το περιβάλλον, τη μη παραίτηση από δεξιότητες και ενδιαφέροντα. Μεσολαβούν για την επανένταξη του ατόμου/ καταπολέμηση του στίγματος, Δικτύωση υπηρεσιών κ’ αξιοποίηση πόρων Ανάδειξη αναγκών, οι οποίες διαβαθμίζονται ανάλογα με το φύλο, την κοινωνική τάξη, την πολιτισμική προέλευση, κλπ.

123 Ψυχική υγεία Οι κοινωνικές υπηρεσίες λειτουργούν σε: Ψυχιατρικά νοσοκομεία και ψυχιατρικούς τομείς γενικών νοσοκομείων Κέντρα ψυχικής υγείας παιδιών, εφήβων, ενηλίκων Κοινοτικά κέντρα ψυχικής υγείας. Μονάδες υποστηριζόμενης διαμονής Μονάδες υποστήριξης στη φάση της αποκατάστασης Νοσοκομεία και κέντρα ημέρας Συμβουλευτικές υπηρεσίες και προγράμματα ανάδοχων οικογενειών για παιδιά, εφήβους ή ενήλικες που στερούνται οικογενειακού περιβάλλοντος ή ζουν σε παθογόνα οικογενειακά σχήματα. →

124 Ψυχική υγεία Ξενώνες μετανοσοκομειακής φροντίδας Οικοτροφεία και μεταβατικούς ξενώνες Προγράμματα κατ’ οίκον φροντίδας Εργαστήρια επαγγελματικής κατάρτισης και κέντρα προστατευμένης εργασίας Προγράμματα αναψυχής και ποιότητας ζωής Προγράμματα προάσπισης δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών Προγράμματα υποστήριξης και εκπαίδευσης φροντιστών ψυχικά ασθενών

125 Άτομα με προβλήματα εξάρτησης Ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις με άτομα, οικογένειες και ομάδες εξαρτημένων Εστιάζουν στις πεποιθήσεις, στα συναισθήματα, στη συμπεριφορά και στο κοινωνικό τους περιβάλλον και στην κοινότητα. Ευρέως από τους ΚΛ χρησιμοποιούνται οι: Εντατική (βραχείας διάρκειας) παρέμβαση με εκείνους που δεν είναι απόλυτα εξαρτημένοι. Κινητοποίηση για αλλαγή με παράλληλη ενθάρρυνση του χρήστη να εμπλακεί στη διαδικασία αλλαγής, μέσω της διερεύνησης και αντιμετώπισης της αμφιθυμίας και ενίσχυσης της αυτό-αποτελεσματικότητας (στα πρώτα στάδια). Γνωσιακή – συμπεριφοριστική προσέγγιση με χρήστες για την απόκτηση αποτελεσματικών δεξιοτήτων αντιμετώπισης αγχογόνων κοινωνικών καταστάσεων.

126 Άτομα με αναπηρία Αντιμετώπιση ψυχοκοινωνικών προβλημάτων άτομο/οικογένεια Αποκατάσταση Συνθήκες διαμόρφωσης συνθηκών καταπίεσης, στέρησης και περιθωριοποίησης. Πολιτικές κατηγορικής (διακριτής) αντιμετώπισης (π.χ. εκπαίδευση). Οι δράσεις που αναπτύσσουν οι ΚΛ αντλούν από τη φεμινιστική προσέγγιση, την ενδυναμωτική προσέγγιση και προσέγγιση ενάντια στις διακρίσεις. Στόχος: Ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και δεξιοτήτων Συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (για ζητήματα που αφορούν την αναπηρία αλλά και εν γένει). Άρση του συνδρόμου «της μαθημένης ανημποριάς», μέσω της οποίας αναπαράγεται ο κοινωνικός αποκλεισμός.

127 Προστασία μειονοτήτων και κοινωνικά αποκλεισμένων Διαχείριση των ποικίλων, πολύσημων προσωπικών και οικογενειακών δυσκολιών στη χώρα υποδοχής (στέγαση, εκπαίδευση, φροντίδα). Οι παρεμβάσεις των ΚΛ αντλούν από την πολυπολιτισμική, αντιρατσιστική και ενάντια στην καταπίεση προσέγγιση. Ολιστική οπτική

128 Παραβατικότητα Στις εισαγγελίες και στα δικαστήρια ανηλίκων Στις υπηρεσίες επιμελητών ανηλίκων Στις Δ/νσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης Στα σωφρονιστικά καταστήματα Σε ξενώνες παραβατικών εφήβων Σε προγράμματα κοινωνικής επανένταξης Σε εταιρίες προστασίας και σε ξενώνες αποφυλακιζομένων Δράσεις ΚΛ: στενή συνεργασία με τους ανήλικους παραβάτες και το περιβάλλον τους ατομική συνεργασία με τον κάθε κρατούμενο και οργάνωση ομάδων διατήρηση της επικοινωνίας του φυλακισμένου με την οικογένεια του Ο ΚΛ είναι μέλος του επιστημονικού συμβουλίου της φυλακής Μετασωφρονιστική Μέριμνα των αποφυλακιζομένων

129 Επαγγελματική εξάντληση (burnout) Ορισμός: η ψυχική και σωματική καταπόνηση που ενδέχεται να παρουσιαστεί σε εργαζόμενους σε υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας, λόγω των εντατικών προσπαθειών απόκρισης στις απαιτήσεις και τις δυσκολίες που προκύπτουν στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους δραστηριότητας. Συμπτώματα: δυσφορία, ευερεθιστότητα, καταβολή δυνάμεων, απογοήτευση. Μέθοδοι πρόληψης: παροχή εποπτείας, απόκτηση δεξιοτήτων διαχείρισης του στρες και της ματαίωσης, κατάλληλη προετοιμασία των νέων ΚΛ, καλύτερη αριθμητική αναλογία ΚΛ – εξυπηρετούμενων.


Κατέβασμα ppt "Εισαγωγή στην ΚΕ Αξίες Κοινωνικής Εργασίας. Αξίες: κοινώς αποδεκτές αρχές που διέπουν τη συμπεριφορά και τις σχέσεις των προσώπων σε μια συγκεκριμένη."

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google