H Εικόνα στη διδασκαλία της Ιστορίας Μία πρόταση αξιοποίησης ιστορικών γελοιογραφιών στην Ιστορία Γενικής Παιδείας και Θεωρητικής Κατεύθυνσης της Γ ´ Λυκείου.

Παρουσίαση με θέμα: "H Εικόνα στη διδασκαλία της Ιστορίας Μία πρόταση αξιοποίησης ιστορικών γελοιογραφιών στην Ιστορία Γενικής Παιδείας και Θεωρητικής Κατεύθυνσης της Γ ´ Λυκείου."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 H Εικόνα στη διδασκαλία της Ιστορίας Μία πρόταση αξιοποίησης ιστορικών γελοιογραφιών στην Ιστορία Γενικής Παιδείας και Θεωρητικής Κατεύθυνσης της Γ ´ Λυκείου Από Αγγελοπούλου Άννα Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Ξάνθης

2 Η εικόνα στη διδασκαλία της Ιστορίας Από τα 1999-2000 οι οδηγίες διδασκαλίας των φιλολογικών μαθημάτων προτείνουν το εικονιστικό υλικό να αξιοποιείται στο μάθημα της ιστορίας. Προτείνεται επίσης η αξιολόγηση των μαθητών με ερωτήσεις που περιέχουν όχι μόνο πηγές-κείμενα, αλλά και εικόνες, χάρτες, διαγράμματα.

3 Η εικόνα στη διδασκαλία της Ιστορίας Το οπτικό-παραστατικό υλικό/τα εποπτικά μέσα ως πηγή ιστορικής γνώσης: -χάρτες-διαγράμματα -εικόνες: έργα τέχνης (π.χ. πίνακες ζωγραφικής), γελοιογραφίες, φωτογραφίες, αφίσες -οπτικοακουστικό υλικό: κινηματογραφικές/ τηλεοπτικές ταινίες (ντοκιμαντέρ, ταινίες μυθοπλασίας, ρεπορτάζ δημοσιογράφων, βιντεοσκοπήσεις, ηχογραφημένα ντοκουμέντα, κλπ)

4 Η αξιοποίηση δύο γελοιογραφιών για τη διδασκαλία της ιστορίας 1 η γελοιογραφία: αναφέρεται στο πρώτο ελληνικό Σύνταγμα του 1844. 2 η γελοιογραφία: αναφέρεται στο Ανατολικό Ζήτημα.

5 Η σημασία της γελοιογραφίας για το μάθημα της ιστορίας -είναι πρωτεύουσα ιστορική πηγή -βοηθά στη διερεύνηση των αντιλήψεων της κοινής γνώμης σε μία δεδομένη χρονική στιγμή -παρέχει πληροφορίες για το πώς σκέφτονταν οι άνθρωποι -είναι τρόπος έκφρασης ομάδων με κοινές πεποιθήσεις -η ερμηνεία της συνδέεται με την ιστορική αφήγηση του εγχειριδίου -μπορεί να συνοψίζει ένα ιστορικό ζήτημα -μπορεί να φωτίζει όψεις και πτυχές ενός ζητήματος που δεν αναφέρονται στο εγχειρίδιο

6 Επισημάνσεις για την ερμηνεία της γελοιογραφίας -εκφράζει συνήθως πολιτικές απόψεις -ο γελοιογράφος δεν είναι αντικειμενικός -τα εκφραστικά μέσα βασίζονται στην υπερβολή -μπορεί να περιέχει υπεραπλουστευμένες γενικεύσεις και στερεότυπα -η αίσθηση του τι είναι αστείο μεταβάλλεται από εποχή σε εποχή -μπορεί να είναι δύσκολο να αποκωδικοποιηθούν τα σύμβολα

7 Τρόπος προσέγγισης-ανάγνωσης γελοιογραφίας -προσεκτική παρατήρηση και περιγραφή -αναγνώριση συμφραζομένων-περικείμενο και συσχετισμός με λεκτικά σχόλια που συνοδεύουν τη γελοιογραφία (εάν υπάρχουν) -προσδιορισμός του χρόνου και χρόνου στον οποίο αναφέρεται η γελοιογραφία -προσδιορισμός του θέματος/ιστορικού γεγονότος που σχολιάζει η γελοιογραφία. Η σκοπιμότητα που μπορεί να εξυπηρετεί. -σύνδεση με την ιστορική γνώση που υπάρχει από το σχολικό εγχειρίδιο ή από άλλου είδους πηγές (π.χ. γραπτά κείμενα) -αποκωδικοποίηση μηνυμάτων-ερμηνεία, συμπεράσματα, σύνθεση.

8 Γελοιογραφία για τη μη τήρηση του Συντάγματος του 1844

9 Γελοιογραφία για το Ανατολικό Ζήτημα

10 Δικτυογραφία http://www.netschoolbook.gr/piges-cartoon.htmlhttp://users.sch.gr/tgiakoum/piges-cartoon.htmlhttp://users.sch.gr/pchaloul/geloiografies.htm

11 Ενδεικτική Βιβλιογραφία -Burke, P., Αυτοψία. Οι χρήσεις των εικόνων ως ιστορικών μαρτυριών, εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2003. -Βρεττός, Γ., Η εικόνα στο αναλυτικό πρόγραμμα και στο σχολικό εγχειρίδιο της ιστορίας, εκδόσεις Art of Text, Θεσσαλονίκη, σ. 1994. -Βώρος, Φ.Κ., Η διδασκαλία της ιστορίας με αξιοποίηση της εικόνας, Αθήνα 1993. -Δάλκος. Γ., «Κόμματα: από τη χρεοκοπία στο στρατιωτικό κίνημα στο Γουδή(1893- 1909)», Εκπαιδευτικά, τεύχος 53-54 (1999), σ. 226-232 (όπου παραδείγματα αξιοποίησης γελοιογραφιών και αφισών). -Μαυροσκούφης, Δ., Διδακτική μεθοδολογία του μαθήματος της ιστορίας στη Δ/θμια εκπαίδευση με εφαρμογές. Σημειώσεις, Βιβλιογραφία, Άρθρα και Μελέτες, Εποπτικό Υλικό, ΑΠΘ, Τμήμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής, Τομέας Παιδαγωγικής, Θεσσαλονίκη 2003. -Μπέκετ, Γ., Ο κόσμος της ζωγραφικής, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1996 (σ. 76-147 για Αναγέννηση, σ. 128 για τη Σχολή των Αθηνών).

12 Ενδεικτική Βιβλιογραφία (συνέχεια) -Moniot, H., H διδακτική της ιστορίας, εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2000. -Πανόραμα Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας (1828-1862), Αθήνα: εκδόσεις K. Kουμανδαρέα, χ.χ. -Panofsky, E., Μελέτες εικονολογίας, εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1991. -Ρηγόπουλος, Ι., Η διδασκαλία των εικαστικών έργων στα πλαίσια του μαθήματος της Ιστορίας του Γυμνασίου και του Λυκείου, ΠΕΦ, Σεμινάριο 9, Αθήνα 1998. -Σακκά, Β., «Η προσέγγιση των πηγών και η διδασκαλία της ιστορίας. Το πρόβλημα της αξιολόγησης», Φιλολογική, τεύχος 82 (2003), σ. 22-29 (όπου και αρκετά εκτενή βιβλιογραφία για την αξιοποίηση εικονιστικού υλικού).