Γ.Ε. Χαλούτσος Μηχανολόγος Μηχανικός, MSc, PhD, MBA Προϊστάμενος Τμ. Βιοϊατρικής Τεχνολογίας Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Ασφάλεια Εγκαταστάσεων Νοσοκομείου.

Παρουσίαση με θέμα: "Γ.Ε. Χαλούτσος Μηχανολόγος Μηχανικός, MSc, PhD, MBA Προϊστάμενος Τμ. Βιοϊατρικής Τεχνολογίας Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Ασφάλεια Εγκαταστάσεων Νοσοκομείου."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Γ.Ε. Χαλούτσος Μηχανολόγος Μηχανικός, MSc, PhD, MBA Προϊστάμενος Τμ. Βιοϊατρικής Τεχνολογίας Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Ασφάλεια Εγκαταστάσεων Νοσοκομείου 20.05.11

2 Ασφάλεια Εγκαταστάσεων Νοσοκομείων Στόχοι  Ανάδειξη των κινδύνων  Ευαισθητοποίηση  Βασικές κατευθύνσεις πρόληψης

3

4 Ταξινόμηση Κινδύνων Ως προς την πηγή προέλευσης :  Εσωτερικοί Κίνδυνοι -υποδομές (εγκαταστάσεις και εξοπλισμό) -οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας - άνθρωποι (εργαζόμενοι, ασθενείς, επισκέπτες)  Εξωτερικοί Κίνδυνοι - καιρικά φαινόμενα & φυσικές καταστροφές - τρομοκρατικές επιθέσεις

5 Ταξινόμηση Κινδύνων Ως προς την πηγή προέλευσης :  Εσωτερικοί Κίνδυνοι -υποδομές (εγκαταστάσεις και εξοπλισμό) -οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας - άνθρωποι (εργαζόμενοι, ασθενείς, επισκέπτες)  Εξωτερικοί Κίνδυνοι - καιρικά φαινόμενα & φυσικές καταστροφές - τρομοκρατικές επιθέσεις

6 Τυπολογία Κινδύνων  Φυσικοί  Χημικοί  Βιολογικοί  Ακτινικοί/Ραδιολογικοί  Εργονομικοί & Ψυχοκοινωνικοί  Kινδύνοι πρόκλησης ατυχήματος

7 Φυσικοί Κίνδυνοι Κίνδυνοι που αφορούν στους φυσικούς παράγοντες του εργασιακού περιβάλλοντος (θόρυβος, ακραίες θερμοκρασίες, δονήσεις, κραδασμοί, κ.λπ.)

8 Χημικοί Κίνδυνοι Κίνδυνοι που προέρχονται από την έκθεση σε δυνητικά βλαπτικούς χημικούς παράγοντες, που χρησιμοποιούνται στα Νοσοκομεία (αναισθητικά αέρια, απολυμαντικά & αποστειρωτικά μέσα, χημειοθεραπευτικά-κυτταροτοξικά φάρμακα, κ.λπ.)

9 Βιολογικοί Κίνδυνοι Κίνδυνοι που προέρχονται από την έκθεση σε παθογόνους μικροοργανισμούς (μύκητες, ιούς, βακτηρίδια κ.ά.).

10 Φυσικοί, Χημικοί & Βιολογικοί Κίνδυνοι Προστασία από φυσικούς, χημικούς & βιολογικούς κινδύνους :  μείωση αριθμού ατόμων που ενδέχεται να εκτεθούν σ’ αυτούς  μέσα ατομικής & συλλογικής υγιεινής/προστασίας  ενημέρωση & εκπαίδευση του προσωπικού  σήμανση για την ύπαρξη κινδύνων  τεκμηρίωση έκθεσης του προσωπικού  ιατρική παρακολούθηση προσωπικού

11 Ακτινικοί/Ραδιολογικοί Κίνδυνοι Κίνδυνοι που προέρχονται από την έκθεση σε ιοντίζουσες ακτινοβολίες.

12 Ακτινικοί/Ραδιολογικοί Κίνδυνοι Προστασία από ακτινικούς/ραδιολογικούς κινδύνους :  ακτινοπροστασία (  χρόνος  απόσταση  θωράκιση)  μείωση αριθμού ατόμων που ενδέχεται να εκτεθούν σ΄αυτούς  μέσα ατομικής & συλλογικής προστασίας  ενημέρωση & εκπαίδευση του προσωπικού  σήμανση για την ύπαρξη ραδιενεργών πηγών  τεκμηρίωση έκθεσης του προσωπικού  ιατρική παρακολούθηση προσωπικού

13 Εργονομικοί & Ψυχοκοινωνικοί Κίνδυνοι Κίνδυνοι που αφορούν στην οργάνωση της παρα- γωγικής διαδικασίας & στην προσπάθεια προσαρμογής του εργαζόμενου στην εργασία. Αναφέρονται :  σε εργονομικούς παράγοντες (π.χ. χειρισμός φορτίων, διακίνηση ασθενών)  σε αντίξοες συνθήκες εργασίας  στην οργάνωση της εργασίας (π.χ. stress, κυκλικό ωράριο εργασίας, νυχτερινή εργασία κ.λπ.)  σε ψυχολογικούς & συναισθηματικούς παράγοντες, (βία, επιθετικότητα, συναισθηματική φόρτιση)

14 Κίνδυνοι πρόκλησης ατυχήματος Κίνδυνοι που είναι δυνατόν να οδηγήσουν στην πρόκληση τραυματισμού ή βιολογικής βλάβης σε εργαζόμενους, αλλά και σε ασθενείς και επισκέπτες ενός Νοσοκομείου.

15 Κίνδυνοι πρόκλησης ατυχήματος Διακρίνονται σε κινδύνους από :  πυρκαγιές ή εκρήξεις  Η/Μ εγκαταστάσεις  βιοϊατρικό εξοπλισμό  κτηριακές υποδομές  αιχμηρά αντικείμενα

16 Κίνδυνοι από πυρκαγιά/έκρηξη

17 06.2009 12.2010 04.2010 04.2011

18 Κίνδυνοι από πυρκαγιά/έκρηξη Επικίνδυνα σημεία  Χώροι νοσηλείας με υψηλή συγκέντρωση οξυγόνου (χειρουργεία)  Δωμάτια ασθενών (κάπνισμα, βραχυκύκλωμα, ελαττωματικές συσκευές)  Μηχανοστάσια (λάδια, διαλύτες, βραχυκυκλώματα)  Αποθηκευτικοί χώροι (κλινοσκεπάσματα, εύφλεκτα υγρά, φιάλες αερίων, σκουπίδια)  Κουζίνα

19 Κίνδυνοι από πυρκαγιά/έκρηξη Πρόληψη  Τακτική εκπαίδευση προσωπικού (θεωρητική κατάρ- τιση, αναγνώριση συναγερμών, κατανομή ρόλων σε περίπτωση ανάγκης, ασκήσεις ετοιμότητας)  Τακτικός έλεγχος μέσων/μέτρων πυροπροστασίας (κατάσταση μέσων πυρόσβεσης, διατάξεων πυρα- νίχνευσης, πυροδιαμερισμάτων)  Εξάλειψη ηλεκτροστατικών εκφορτίσεων

20 Κίνδυνοι από πυρκαγιά/έκρηξη Πρόληψη-Εξάλειψη ηλεκτροστατικών εκφορτίσεων  Μείωση της θερμοκρασίας, αύξηση της πίεσης  Αύξηση υγρασίας (50%-60%)  Τακτική ανανέωση αέρα (≥20/hr)  Αντιστατικά δάπεδα & υλικά  Γείωση μεταλλικών επιφανειών  Αντιεκρηκτικοί διακόπτες & ρευματοδότες (h≤1,2m)

21 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Η/Μ Εγκαταστάσεις-Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις  Υποσταθμός διανομής ΔΕΗ-Μ.Τ.  Μετασχηματιστές  Πίνακες διανομής Χ.Τ.  Ηλεκτρογεννήτριες  UPS

22 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Η/Μ Εγκαταστάσεις-Μηχανολογικές Εγκαταστάσεις  Λεβητοστάσιο  Ατμογεννήτριες  Ψύκτες  Κλιματιστιστικές μονάδες  Δίκτυο διανομής νερού (χρήσης & πυρόσβεσης)  Ανελκυστήρες ----------------------------------------------------------  Ιατρικά αέρια

23 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Κίνδυνοι  Πυρκαγιά, έκρηξη  Ηλεκτροπληξία  Διαρροή ατμού  Θερμική καταπόνηση  Γλίστρημα & πτώση, πτώση από ύψος  Κτύπημα σε αιχμηρά σημεία  Θόρυβος  Νόσος Λεγεωναρίων

24 Κίνδυνοι από ηλεκτρικό ρεύμα Αποτελέσματα διέλευσης ηλεκτρικού ρεύματος από το ανθρώπινο σώμα :  Ηλεκτρόλυση  Εγκαύματα  Σύσπαση Μυών  Διακοπή Αναπνευστικής Λειτουργίας  Κ οιλι ακή Μαρμαρυγή

25  την τιμή της τάσης  τη συχνότητα  τον τρόπο και τα σημεία επαφής  τον χρόνο που διαρκεί  το είδος και την κατάσταση της επιφάνειας στήριξης  τις ατμοσφαιρικές συνθήκες Η ένταση & η έκταση των αποτελεσμάτων της διέλευσης ηλεκτρικού ρεύματος στο ανθρώπινο σώμα εξαρτώνται από: Κίνδυνοι από ηλεκτρικό ρεύμα

26 0,5-1mAΌριο που το ρεύμα γίνεται αντιληπτό 5-15mAΈντονη σύσπαση μυών, πιθανότητα τραυματισμού 15-100mAΈντονος πόνος & αναπνευστική δυσχέρεια. Πιθανή αναπνευστική παράλυση, απώλεια αισθήσεων & ελαφρών εγκαυμάτων 100-500mAΚοιλιακή μαρμαρυγή, αναπνευστική παρά- λυση, ισχυρές μυϊκές συσπάσεις & σοβαρά εγκαύματα Αποτελέσματα εναλλασσομένου ρεύματος 50Hz σε υγιή άνθρωπο Κίνδυνοι από ηλεκτρικό ρεύμα

27 Ηλεκτροπληξία Ηλεκτροπληξία είναι η διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος μέσα από το σώμα και συμβαίνει όταν αυτό γίνεται μέρος ενός ηλεκτρικού κυκλώματος με τάση ικανή να προκαλέσει ροή του ρεύματος.

28 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Μέτρα πρόληψης  Ελεγχόμενη πρόσβαση  Πυρασφάλεια, πυροπροστασία  Επαρκής εξαερισμός χώρων  Τακτικός έλεγχος-Προληπτική συντήρηση  Σήμανση  Ατομικά μέσα προστασίας  Εκπαίδευση προσωπικού

29 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Νόσος Λεγεωναρίων Πιθανά σημεία εμφάνισης του βακτηριδίου :  στο δίκτυο κρύου νερού χρήσης  στο δίκτυο ζεστού νερού χρήσης  στο δίκτυο νερού πυρόσβεσης  στο δίκτυο νερού του συστήματος κλιματισμού  στους αγωγούς κλιματισμού

30 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Νόσος Λεγεωναρίων-Μέτρα Πρόληψης  Προσθήκη χημικών προσθέτων στο νερό του κυκλώματος κλιματισμού  Διατήρηση του ζεστού νερού χρήσης σε θ≥55 ο C  Περιοδική δειγματοληψία & έλεγχος για ύπαρξη του βακτηριδίου  Τακτική συντήρηση των Η/Μ εγκαταστάσεων

31 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Εγκαταστάσεις Ιατρικών Αερίων  Κεντρική εγκατάσταση οξυγόνου  Κεντρική εγκατάσταση πρωτοξειδίου του αζώτου  Κεντρική εγκατάσταση ιατρικού αέρα --------------------------------------------------------  Κεντρικό δίκτυο κενού  Δίκτυο απαγωγής αναισθητικών αερίων

32 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Κίνδυνοι  Πυρκαγιά, έκρηξη  Λανθασμένη σύνδεση μεταξύ σωληνώσεων διαφο- ρετικών αερίων ή κενού  Διακοπή τροφοδοσίας  Διαρροές αερίων

33 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Μέτρα Πρόληψης  Πυρασφάλεια, πυροπροστασία  Αυστηρή τήρηση προδιαγραφών (εγκατάσταση, δοκιμή & πιστοποίηση δικτύων, σήμανση)  Εφεδρική παροχή ιατρικών αερίων  Τακτικός έλεγχος & προληπτική συντήρηση δικτύου  Έλεγχος δικτύου μέσω BMS  Επαρκής εξαερισμός χώρων αποθήκευσης αερίων

34 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Συμπιεσμένα αέρια =

35 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Συμπιεσμένα αέρια-Μέτρα πρόληψης Οι κύλινδροι πρέπει να αποθηκεύονται σε μέρη:  με καλό εξαερισμό, χωρίς υγρασία  με αυξημένη πυροπροστασία  μακριά από πηγές ηλεκτρικού ρεύματος  σε θερμοκρασία μικρότερη των 51.6 ο C *  ξεχωριστά άδειοι-γεμάτοι *(σε σκιά κατά την προσωρινή τους αποθήκευση σε εξωτερικό χώρο)

36 Κίνδυνοι από Η/Μ εγκαταστάσεις Συμπιεσμένα αέρια-Μέτρα πρόληψης Οι κύλινδροι πρέπει :  να έχουν σωστή σήμανση  να είναι τακτοποιημένοι κατά μεγέθη και τύπους  να είναι ασφαλείς (δεμένοι σωστά)  να διακινούνται με ειδικό τροχήλατο (όχι με κύλιση, με σύρσιμο & με τράβηγμα)  να διατηρούν το καπάκι ασφαλείας μέχρι τη στιγμή της χρήσης τους

37 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό  Φυσική καταπόνηση  Φωτιά/Έκρηξη  Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος-Ηλεκτροπληξία  Δυσλειτουργία

38 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Φυσική καταπόνηση

39 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Φωτιά/Έκρηξη

40 Οι ασθενείς στις ΜΕΘ έχουν χαμηλότερη αντίσταση από τους υγιείς ανθρώπους. Αυτό οφείλεται :  στη μειωμένη αντίσταση του δέρματός τους στα σημεία σύνδεσης των ηλεκτροδίων ηλεκτροϊατρικών διατάξεων μέτρησης  στην αυξημένη ηλεκτρική ευαισθησία εξαιτίας της λήψης φαρμάκων και άλλων κλινικών παραγόντων  στη χρήση καθετήρων που μπορεί να λειτουργήσουν ως παρακαμπτήριες διαδρομές του ρεύματος Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος

41 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Η μείωση της αντίστασης του ασθενούς στη ΜΕΘ συνεπάγεται την αύξηση του κινδύνου που αυτός διατρέχει να υποστεί κοιλιακή μαρμαρυγή με χαμηλότερη ένταση ηλεκτρικού ρεύματος. Το ανεκτό όριο της έντασης εναλλασσομένου ηλεκτρικού ρεύματος συχνότητας 50Hz για ασθενείς σε ΜΕΘ και σε χώρους επείγουσας ιατρικής, είναι τα 100μΑ Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος

42 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Η προστασία του ασθενούς από διαρροές ρεύματος που μπορούν να εκδηλωθούν στις διάφορες ηλεκτροϊατρικές συσκευές με τις οποίες αυτός έρχεται σε επαφή, επιτυγχάνεται μέσω ειδικών κυκλωμάτων προστασίας των συσκευών αυτών καθώς και από το δίκτυο γειώσεων του χώρου νοσηλείας. Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος

43 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος-Ρεύματα διαρροής

44 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Ταξινόμηση με βάση τον τύπο προστασίας έναντι ηλεκτρικού ατυχήματος [1] Class I  Βασική προστασία : Μόνωση  Συμπληρωματική προστασία : Προστατευτική γείωση  Ασφάλειες στη φάση και τον ουδέτερο Σύμβολο: (χωρίς σύμβολο) Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος -Ταξινόμηση εξοπλισμού

45 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Class II  Βασική προστασία : Μόνωση  Συμπληρωματική προστασία : Δεύτερη Μόνωση  Ενισχυμένη μόνωση  Ασφάλειες στη φάση και τον ουδέτερο Σύμβολο: Ταξινόμηση με βάση τον τύπο προστασίας έναντι ηλεκτρικού ατυχήματος [2] Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος -Ταξινόμηση εξοπλισμού

46 Class IΙI  Βασική προστασία : Χρήση χαμηλής τάσης  Μπαταρία η μετασχηματιστής απομόνωσης Σύμβολο: Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Ταξινόμηση με βάση τον τύπο προστασίας έναντι ηλεκτρικού ατυχήματος [3] Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος-Ταξινόμηση εξοπλισμού

47 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Ταξινόμηση με βάση το βαθμό προστασίας που παρέχουν τα εφαρμοζόμενα μέρη Type B Type BF Type CF Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος-Ταξινόμηση εξοπλισμού

48 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος-Πρόληψη Έλεγχος ηλεκτρικής ασφάλειας :  κατά τη παραλαβή νέου εξοπλισμού  κατά την περιοδική προληπτική συντήρηση  μετά από διορθωτική συντήρηση

49 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Δυσλειτουργία εξοπλισμού  Λανθασμένη διάγνωση  Ανεπαρκής θεραπεία  Πρόκληση βλάβης (ηλεκτρικά ατυχήματα, ακτινικά ατυχήματα, εγκαύματα, κλπ)

50 Κίνδυνοι από βιοϊατρικό εξοπλισμό Πρόληψη  Επιλογή (και) με κριτήρια ασφάλειας  Τακτική προληπτική συντήρηση  Επαγρύπνηση

51 Προτάση Ασφάλεια Εγκαταστάσεων Νοσοκομείων

52 Πρόταση 1. Δημιουργία κουλτούρας ασφάλειας Αντιμετώπιση της ασφάλειας της εργασίας ως μέρος της γενικότερης διοικητικής διεργασίας 2. Εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου Συλλογή πληροφοριών για τη κατάσταση της ασφάλειας του εργασιακού περιβάλλοντος

53 Πρόταση 3. Εφαρμογή πολιτικής υγιεινής & ασφάλειας  Δέσμευση της διοίκησης και των εργαζομένων  Καθορισμός στόχων για την υγιεινή-ασφάλεια στο χώρο εργασίας  Εκτίμηση επαγγελματικών κινδύνων (εφαρμογή αρχών risk management)  Διενέργεια ελέγχων, μετρήσεων & δειγματο- ληψιών βλαπτικών παραγόντων  Καταγραφή & ανάλυση συμβάντων/ατυχημάτων

54  Ενίσχυση προληπτικών ατομικών (χρήση ατομι- κών μέσων προστασίας, εμβολιασμοί, ιατρική παρακολούθηση) & γενικών μέτρων ασφαλείας (μέτρα πυρασφάλειας, σχέδια εκτάκτου ανάγκης)  Εφαρμογή προγραμμάτων συντήρησης εγκατα- στάσεων και εξοπλισμού  Εφαρμογή της νομοθεσίας υγιεινής & ασφάλειας στην εργασία (Ν. 3580/10)  Διαρκής επιμόρφωση των εργαζομένων 3. Εφαρμογή πολιτικής υγιεινής & ασφάλειας (συν.) Πρόταση

55 4.Ανασκόπηση πολιτικής υγιεινής & ασφάλειας Τακτική αξιολόγηση και αναθεώρηση της εφαρμο- ζόμενης πολιτικής υγιεινής & ασφάλειας της εργα- σίας και ανάληψη διορθωτικών ενεργειών. Ανάπτυξη, εφαρμογή & πιστοποίηση συστήματος διαχείρισης της υγιεινής & ασφάλειας της εργασίας (OHSAS 18001:2007 & ΕΛΟΤ 1801:2008) Πρόταση

56 Ευχαριστώ για την προσοχή σας Γ.Ε. Χαλούτσος [haloutsos@ocsc.gr]