Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ. « Η ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΧΝΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΑΚΟΥΕΙ»

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ. « Η ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΧΝΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΑΚΟΥΕΙ»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

2 « Η ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΧΝΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΑΚΟΥΕΙ»

3 Η διεργασία της συνέντευξης είναι καίρια για την κατανόηση των Η διεργασία της συνέντευξης είναι καίρια για την κατανόηση των προβλημάτων του ασθενή. Δίνω προσοχή στη διεργασία, σημαίνει ακούω με ένα τρίτο αυτί, βγαίνω δηλαδή έξω από τη συζήτηση και παρατηρώ τι γίνεται ενώ ταυτόχρονα συμμετέχω σ’αυτή.

4 Ο σκοπός της συνέντευξης δεν είναι απλά η συλλογή πληροφοριών, αλλά η «εμπαθητική» κατανόηση του πώς νιώθει ο ασθενής. Ευαισθησία, «εμπάθεια», κατανόηση ήδη ανακουφίζουν τον ασθενή. Δεν είναι λοιπόν παράξενο αν η αρχική συνέντευξη θεωρείται ότι αποτελεί και την έναρξη της θεραπείας. νιώθει ο ασθενής. Ευαισθησία, «εμπάθεια», κατανόηση ήδη ανακουφίζουν τον ασθενή. Δεν είναι λοιπόν παράξενο αν η αρχική συνέντευξη θεωρείται ότι αποτελεί και την έναρξη της θεραπείας.

5 ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Ο ΧΩΡΟΣ Ο ιδανικός χώρος για συνέντευξη είναι αυτός που δεν υπάρχει κίνδυνος να διακοπεί η συνέντευξη και που έχει τέτοια διάταξη ώστε ασθενής και θεραπευτής να νιώθουν άνετα κατά την διαδικασία.

6 ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ Ο θεραπευτής συστήνεται με χειραψία στον ασθενή και τον προσφωνεί πάντα στον πληθυντικό ( εκτός παιδιά και εφήβους). Προσφέρεται κάθισμα στον ασθενή κάτι που συμβάλλει στο να αισθανθεί πιο άνετα.

7 Η επαφή με το μάτι, χωρίς όμως να γίνεται επίμονη, βοηθά καλύτερα στην ανάπτυξη συναισθηματικής επικοινωνίας. Ο θεραπευτής μπορεί να κρατά σημειώσεις και σε περίπτωση που ο ασθενής εκφράσει κάποια δυσαρέσκεια γι’ αυτό, ο κλινικός πρέπει να διερευνήσει τους λόγους αυτής της συμπεριφοράς. Μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή την ευκαιρία για να τον διαβεβαιώσει για την εχεμύθεια του απέναντι στον ασθενή.

8 Ο ΧΡΟΝΟΣ Ο θεραπευτής ενημερώνει τον ασθενή από την αρχή για την διάρκεια της συνάντησης (45-50 λεπτά) εκτός και αν συντρέξει λόγος που επιβάλλει την αύξηση ή την μείωση του χρόνου. Επιπλέον προσοχή πρέπει να δίνεται και στην τήρηση ή μη από μέρους του ασθενή της καθορισμένης ώρας συνάντησης.

9 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ Ο κλινικός βεβαιώνεται για το αν ο ασθενής έχει καταλάβει από την αρχή τον λόγο συνάντησης μαζί του. Απαραίτητη είναι η συζήτηση για τον καθορισμό του αριθμού των διαγνωστικών συναντήσεων. Θα πρέπει λοιπόν να είναι προετοιμασμένος ότι κάποια στιγμή η σχέση με τον θεραπευτή θα διακοπεί.

10 ΤΕΧΝΗ & ΤΕΧΝΙΚΗ Μια καλή ψυχιατρική συνέντευξη δεν είναι μια ψυχρή ανάκριση ούτε όμως και μια φιλική συνομιλία, γιατί κανείς από αυτούς τους 2 τρόπους συνέντευξης δεν προσφέρει στον ασθενή την ασφάλεια και την ελευθερία να μιλήσει ανοιχτά γύρω από πολύ προσωπικά θέματα. Η αποτελεσματική συνέντευξη δεν είναι τυποποιημένη ούτε τεχνητή, αλλά αντίθετα μοιάζει με την καθημερινή συζήτηση.

11 Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑ: Είναι φυσικός Να πείσει τον ασθενή ότι είναι ειλικρινής και γνήσιος Να μη δείχνει στον ασθενή πως απλώς συμπάσχει με το πρόβλημα του αλλά πως είναι αντικειμενικός στο να διερευνήσει τα αίτια του ψυχικού του κόσμου.

12 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ Ανοίγοντας τη συνέντευξη ο κλινικός αποφορτίζει τον ασθενή κάνοντας του μια γενική ερώτηση( π.χ. Τι είναι αυτό που σας φέρνει εδώ;) Αφήνει την συνέντευξη να κυλήσει ελεύθερα. Εδώ ο θεραπευτής αφήνει τον ασθενή να εξιστορήσει τα γεγονότα με όποια σειρά θέλει. Οι ερωτήσεις και τα σχόλια αφορούν μόνο αυτά που λέει ο ασθενής. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να τον αφήσει να μιλήσει για λίγα λεπτά χωρίς να τον διακόψει, ώστε να παρακολουθήσει κατά πόσο οι συνειρμοί του είναι καλά συνδεδεμένοι.

13 Σε ασθενείς που δυσκολεύονται να βάλουν σε μια σειρά τις σκέψεις τους, ο θεραπευτής κάνει τη συνέντευξη πιο δομημένη. Διατυπώνει τις ερωτήσεις του με τέτοιο τρόπο που να προτρέπουν τον ασθενή να μιλήσει. Οι ανοιχτές ερωτήσεις επιτρέπουν στον ασθενή να αναπτύξει το θέμα του με λεπτομέρειες, ενώ οι κλειστές αφήνουν μικρά περιθώρια για λεπτομέρειες.

14 Αποφεύγει τις καθοδηγητικές ερωτήσεις. Μ’ αυτόν τον τρόπο βοηθά τους ασθενείς να εκφράσουν αυτό που πραγματικά νιώθουν και όχι να ανταποκρίνονται στις δικές του απαιτήσεις. Βοηθά τους ασθενείς να μπουν σε λεπτομέρειες και να γίνουν πιο συγκεκριμένοι ιδιαίτερα όταν μιλούν συνέχεια για γενικότητες.

15 Αντανακλά πίσω στους ασθενείς τα συναισθήματά τους. Η τεχνική αυτή βοηθά με 2 τρόπους: Α) δείχνει στον ασθενή ότι προσπαθεί να καταλάβει τα συναισθήματά του Β) αντανακλώντας πίσω στους ασθενείς τα συναισθήματά τους μπορεί να ελέγξει αν κατάλαβε σωστά ή λάθος.

16 Παραφράζει τις σκέψεις των ασθενών. Δίνεται η ευκαιρία στο θεραπευτή να διαπιστώσει αν κατάλαβε σωστά και στους ασθενείς να αποσαφηνίσουν τις σκέψεις τους. περιληπτική αναδιατύπωση Μια άλλη χρήσιμη τεχνική είναι η περιληπτική αναδιατύπωση, δηλαδή η ανακεφαλαίωση και συμπύκνωση αυτών που είπε ο ασθενής.

17 ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ο κλινικός δεν πρέπει να φοβάται, να ρωτήσει τον ασθενή για δύσκολα θέματα. Θα πρέπει να αναζητηθεί, αν υπάρχει τυχόν αυτοκτονικός ιδεασμός, παραληρητικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις χωρίς το στίγμα της «τρέλας» να εμποδίσει τις ερωτήσεις αυτές.

18 Αποφεύγει την επιστημονική ορολογία. Η χρησιμοποίηση από μέρους του θεραπευτή όρων της ψυχολογίας, το πιο πιθανόν είναι να μπερδεύει τον ασθενή και να του προκαλεί την εντύπωση μιας μη ανθρώπινης αντιμετώπισης, παρά να του αποσαφηνίζει κάποια πράγματα.

19 Χρησιμοποιεί όσο πιο συχνά μπορεί τις εκφράσεις του ασθενή. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για θέματα στα οποία ο ασθενής είναι αρκετά ευαίσθητος. Αποφεύγει να κάνει ερωτήσεις που αρχίζουν με το «γιατί». Τέτοιες ερωτήσεις οδηγούν τους ασθενείς στο να δίνουν πρόχειρες απαντήσεις σε θέματα που με την βοήθεια μας μόνοι θα μπορέσουν να καταλάβουν την ρίζα των προβλημάτων τους.

20 Σκέψεις έναντι συναισθημάτων. Κάθε ευαίσθητο θέμα θα πρέπει να προσεγγίζεται με διακριτικότητα, αλλά οπωσδήποτε δεν πρέπει να αποφεύγεται. Ο κλινικός πρέπει να δείχνει ενδιαφέρον στα θετικά στοιχεία του ασθενή. Δείχνοντας ενδιαφέρον για τα θετικά του στοιχεία ο κλινικός, δείχνει ότι ενδιαφέρεται για μια ισορροπημένη άποψη γύρω από την κατάσταση του ασθενή.

21 ΧΙΟΥΜΟΡ Το χιούμορ είναι ένα θαυμάσιο μέσο για την ανάπτυξη «συμμαχίας» με τον ασθενή. Η χρήση του απαιτεί μεγάλη προσοχή από μέρος του θεραπευτή, γιατί μπορεί να παρεξηγηθεί από τον ασθενή. Αλλά και ο θεραπευτής πρέπει να ξέρει να ερμηνεύει σωστά το χιούμορ του ασθενή.

22 Ο κλινικός πρέπει να κρατάει συνέχεια στο μυαλό του το που η συνέντευξη πηγαίνει. Σε περιπτώσεις που οι ασθενείς φλυαρούν ή επαναλαμβάνουν τα ίδια πράγματα χρήσιμο θα ήταν ο κλινικός να κατευθύνει τους ασθενείς.

23 Οι συναισθηματικές αντιδράσεις του θεραπευτή προς τον ασθενή αποτελούν ανεκτίμητα διαγνωστικά στοιχεία. Οι αντιδράσεις αυτές υποδηλώνουν όχι μόνο πως οι άρρωστοι κάνουν τους άλλους να νιώθουν αλλά και ενδεχομένως πως και οι ίδιοι αισθάνονται πίσω από τις άμυνες τους. ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ

24 Το άγχος, αποτελεί πιθανώς το πιο κοινό εμπόδιο για τη δουλειά του κλινικού. Η ταυτοποίηση του ασθενή μπορεί να διαστρεβλώσει τα γεγονότα και να εμποδίσει την δουλειά του θεραπευτή. Ο θεραπευτής πρέπει να αποφεύγει τις πρόωρες διαβεβαιώσεις. Μια διαβεβαίωση είναι γνήσια μόνον όταν έχει αποσαφηνιστεί η ακριβή φύση και έκταση των φόβων του ασθενή. Οι πρόωρες διαβεβαιώσεις κινδυνεύουν να ανεβάσουν το άγχος του ασθενή.

25 Πρέπει να απευθύνεται σ’ αυτό που συμβαίνει στη συνέντευξη. Θα είναι πιο ανακουφιστικό και για τον θεραπευτή και για τον ίδιο τον ασθενή αν αναγνωρίσει την δυσφορία του και να προσπαθήσει να διευκρινίσει ότι δεν καταλαβαίνει.

26 Να βάλει όρια στην απρόσφορη συμπεριφορά. Τέτοιες περιστάσεις είναι: Φοβέρες Απειλητική ή καταστρεπτική συμπεριφορά Άρνηση του ασθενή να αφήσει το γραφείο κ.α. Θα πρέπει πρώτα ο θεραπευτής να σταματήσει αυτή τη συμπεριφορά κι ύστερα να συνεχίσει την συνέντευξη.

27 ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ Προς το τέλος της συνέντευξης ο θεραπευτής αφήνει κάποια λεπτά για οποιαδήποτε σχόλια ή ερωτήσεις που θα ήθελε να κάνει ο ασθενής. Θα πρέπει να προϊδεάσει το τέλος της συνέντευξης με μια ερώτηση όπως «στα λίγα λεπτά που σας μένουν, υπάρχει οτιδήποτε άλλο που νομίζετε ότι θα έπρεπε να μάθω;»Στην πορεία του χρόνου μια σχέση βασισμένη στην ειλικρίνεια και την τιμιότητα αποδεικνύεται πολύ πιο χρήσιμη από μια ψεύτικη διαβεβαίωση.

28 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βασικά στοιχεία κλινικής ψυχιατρικής, Νίκος Μάνος, Θεσσαλονίκη 1997, Αναθεωρημένη έκδοση