Δρ. Κωνσταντίνα Κεχαγιά Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Τμήμα Ελέγχου Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος Νέες απαιτήσεις παρακολούθησης της ποιότητας.

Παρουσίαση με θέμα: "Δρ. Κωνσταντίνα Κεχαγιά Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Τμήμα Ελέγχου Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος Νέες απαιτήσεις παρακολούθησης της ποιότητας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 www.eeae.gr Δρ. Κωνσταντίνα Κεχαγιά Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Τμήμα Ελέγχου Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος Νέες απαιτήσεις παρακολούθησης της ποιότητας του πόσιμου νερό στο πλαίσιο της Οδηγίας 2013/51/EURATOΜ του Συμβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2013, περί «Θέσπισης απαιτήσεων προστασίας της υγείας του πληθυσμού από ραδιενεργές ουσίες που περιέχονται στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης». Ημερίδα για την παγκόσμια ημέρα νερού, Πάτρα 23.3.2016 – Διοργάνωση ΕΔΕΥΑ

2 Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) 2 Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) είναι η αρμόδια αρχή για τον έλεγχο, τη ρύθμιση και την εποπτεία του τομέα πυρηνικής ενέργειας, πυρηνικής τεχνολογίας, ραδιολογικής, πυρηνικής ασφάλειας και ακτινοπροστασίας.

3 Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) 3 θέτει τους κανόνες ασφαλείας μέσω: - της έκδοσης κανονισμών - της σύνταξης και προώθησης νομοθεσίας. διασφαλίζει τη συμμόρφωση με το θεσμικό πλαίσιο κυρίως μέσω: - της διενέργειας ελέγχων και μετρήσεων - της παρακολούθησης των επιπέδων ραδιενέργειας στο περιβάλλον - της παρακολούθησης των δόσεων των εργαζομένων με ακτινοβολίες - της παροχής συνεχούς εκπαίδευσης και κατάρτισης - της έγκυρης και συστηματικής ενημέρωσης της κοινής γνώμης και της Πολιτείας. έχοντας ως προτεραιότητα την ασφάλεια: - παρέχει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, διαθέτοντας προηγμένο υλικοτεχνικό εξοπλισμό και εργαστηριακή υποδομή - είναι σε διαρκή ετοιμότητα για ανταπόκριση σε ραδιολογικά/πυρηνικά περιστατικά - ενισχύει τη νοοτροπία ακτινοπροστασίας και ασφάλειας - υπηρετεί την επιστημονική αριστεία στην έρευνα και τη γνώση.

4 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΝΕΡΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ 4 1. Την Υ2/οικ.2600/2001 ΚΥΑ (ΦΕΚ 892/Β/11-7-01) για την "ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης" σε συμμόρφωση προς την Οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 3ης Νοεμβρίου 1998. 2.Την Π/112/1057/2016 (ΦΕΚ 241/Β/9-2-2016), με την οποία προσαρμόζεται η Ελληνική Νομοθεσία στην Οδηγία 2013/51/ΕΥΡΑΤΟΜ του Συμβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2013, περί «Θέσπισης απαιτήσεων προστασίας της υγείας του πληθυσμού από ραδιενεργές ουσίες που περιέχονται στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης».

5 Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2013/51/EURATOM 5 Με απόφαση της ΕΕΑΕ τον Δεκέμβριο 2013 συγκροτήθηκε 5μελής επιτροπή για τη σύνταξη εισηγητικής έκθεσης και σχεδίου νομοθετικής ρύθμισης με σκοπό την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2013/51/EURATOM στην Ελληνική Νομοθεσία. Στην επιτροπή συμμετείχαν στελέχη της ΕΕΑΕ και του Υπουργείου Υγείας. Η επιτροπή ολοκλήρωσε το έργο της τον Μάρτιο 2015. Για την υλοποίηση του έργου ελήφθησαν υπόψη:  Οι Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας (ΚΥΑ 1014 (ΦΟΡ) 94 «Έγκριση Κανονισμών Ακτινοπροστασίας» Β’ 216/6.03.2001).  Η προηγούμενη Οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της 3ης Νοεμβρίου 1998 (υπ’ αριθμ. Υ2/2600/2001 Κοινή Υπουργική Απόφαση, Β΄ 892/11.07.2001) και τα συμπεράσματα από την εφαρμογή της.  Τα συμπεράσματα των συναντήσεων που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (όπου συμμετείχαν στελέχη της ΕΕΑΕ) με αντικείμενο την μεταφορά της Οδηγίας 2013/51/EURATOM στην εθνική νομοθεσία, 10 Δεκεμβρίου 2014, Λουξεμβούργο, "Transposition Workshop Directive 2013/51/Euratom 2014".  Η διεθνής και ευρωπαϊκή πρακτική.

6 Αντικείμενο και σκοπός 6 Η Ελληνική Νομοθεσία προσαρμόστηκε στην Οδηγία 2013/51/ΕΥΡΑΤΟΜ του Συμβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2013, με την Απόφαση Π/112/1057/2016/1.2.2016 ΚΥΑ, (ΦΕΚ 241/Β/9-2-2016) Στην ΚΥΑ καθορίζονται: οι παράμετροι οι συχνότητες και οι μέθοδοι για την παρακολούθηση των ραδιενεργών ουσιών, οι οποίες περιέχονται στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης.

7 Καθορισμός και υποχρεώσεις των Αρμοδίων Αρχών, των Υπευθύνων Ύδρευσης και των Εργαστηρίων Ανάλυσης Δειγμάτων (1) «Αρμόδιες Αρχές» για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσης Απόφασης είναι: 1)Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) 2)Υπουργείο Υγείας 3)Υπηρεσίες Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου i. Δ/νσεις Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας ii. Τμήματα Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου ή iii. Δ/νσεις Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου 7

8 Καθορισμός και υποχρεώσεις των Αρμοδίων Αρχών, των Υπευθύνων Ύδρευσης και των Εργαστηρίων Ανάλυσης Δειγμάτων (2) 8 ΕΕΑΕ:  Καθορίζει το πρόγραμμα και τη συχνότητα των δειγματοληψιών σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και εκδίδει το σχετικό πρωτόκολλο.  Πραγματοποιεί μετρήσεις ραδιενέργειας στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης.  Εξουσιοδοτεί άλλα, προς τούτο διαπιστευμένα από αρμόδιο κρατικό φορέα, εργαστήρια ώστε να πραγματοποιούν μετρήσεις ραδιενέργειας στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης.  Εκδίδει το πιστοποιητικό καταλληλότητας όσον αφορά την ραδιενέργεια στο νερό και ενημερώνει το ΥΥ.  Εισηγείται στο Υπουργείο Υγείας, σχετικά με τη λήψη διορθωτικών και προληπτικών μέτρων για την προστασία της ανθρώπινης υγείας από ραδιενεργές ουσίες.  Τηρεί το εθνικό αρχείο συγκεντρώσεων ραδιονουκλιδίων στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης  Γνωστοποιεί στο Υπουργείο Υγείας και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα αποτελέσματα των μετρήσεων στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης.

9 Καθορισμός και υποχρεώσεις των Αρμοδίων Αρχών, των Υπευθύνων Ύδρευσης και των Εργαστηρίων Ανάλυσης Δειγμάτων (2) 9 Υπουργείο Υγείας: Μετά από εισήγηση της ΕΕΑΕ εκδίδει αποφάσεις, σχετικά με τη λήψη διορθωτικών και προληπτικών μέτρων για τη διασφάλιση της ποιότητας του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης και για την προστασία της ανθρώπινης υγείας όσον αφορά στις ραδιενεργές ουσίες που περιέχονται στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης. Καθορίζει το πρόγραμμα και τη συχνότητα δειγματοληψιών σε συνεργασία με την ΕΕΑΕ Ενημερώνει σε συνεργασία με τις Υπηρεσίες Περιβαλλοντικής Υγιεινής & Υγειονομικού Ελέγχου των Περιφερειακών Ενοτήτων τους «Υπεύθυνους Ύδρευσης» για το πρόγραμμα και τη συχνότητα δειγματοληψιών Εκδίδει εγκυκλίους, για την πιστή εφαρμογή των όρων της ΚΥΑ.

10 Καθορισμός και υποχρεώσεις των Αρμοδίων Αρχών, των Υπευθύνων Ύδρευσης και των Εργαστηρίων Ανάλυσης Δειγμάτων (3) 10 Υπηρεσίες Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου:  Είναι οι Αρμόδιες Αρχές για την εφαρμογή και εκτέλεση των υγειονομικών διατάξεων, καθώς και για την τήρηση των όρων της νομοθεσίας.  Οι αρμοδιότητες τους καθορίζονται στην παράγραφο 1.1. του άρθρου 12 της ΚΥΑ Υ2/2600/2001.  Ασκούν εποπτικό έλεγχο της ποιότητας του πόσιμου νερού.  Δεν υποκαθιστούν τον Υπεύθυνο Ύδρευσης (Δημοτική Αρχή κ.λπ.) Συνεργάζονται για να εξασφαλίζεται η συνεχής και απρόσκοπτη παροχή υγιεινού ασφαλούς πόσιμου νερού.

11 Καθορισμός και υποχρεώσεις των Αρμοδίων Αρχών, των Υπευθύνων Ύδρευσης και των Εργαστηρίων Ανάλυσης Δειγμάτων (4) 11 «Υπεύθυνοι Ύδρευσης»: Πλέον των ανωτέρω, οι υποχρεώσεις των «Υπευθύνων Ύδρευσης» περιλαμβάνουν: τη διενέργεια δειγματοληψιών στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης βάσει του σχετικού πρωτοκόλλου που εκδίδει η ΕΕΑΕ την αποστολή των δειγμάτων προς μέτρηση στην ΕΕΑΕ ή στα εξουσιοδοτημένα από αυτήν εργαστήρια τη λήψη κάθε μέτρου που θα διασφαλίζει παροχή υγιεινού νερού σε μόνιμη βάση την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στην ΕΕΑΕ, στο Υπουργείο Υγείας και στις Υπηρεσίες Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου των Περιφερειακών Ενοτήτων.

12 Καθορισμός και υποχρεώσεις των Αρμοδίων Αρχών, των Υπευθύνων Ύδρευσης και των Εργαστηρίων Ανάλυσης Δειγμάτων (5) 12 «Εργαστήρια ανάλυσης δειγμάτων»: τα εργαστήρια της ΕΕΑΕ τα εργαστήρια τα οποία έχουν εξουσιοδοτηθεί για το σκοπό αυτό από την ΕΕΑΕ. Προϋποθέσεις: i.να είναι διαπιστευμένα κατά ISO 17025 για τις συγκεκριμένες αναλυτικές τεχνικές ii.να εφαρμόζουν διεθνώς αναγνωρισμένες αναλυτικές τεχνικές για τον προσδιορισμό της συγκέντρωσης των ραδιονουκλιδίων iii.να μετρούν συγκεντρώσεις των ραδιονουκλιδίων και την ολική α/β ακτινοβολία στα επίπεδα των ορίων ανίχνευσης που καθορίζονται στην ΚΥΑ Τα εξουσιοδοτημένα από την ΕΕΑΕ εργαστήρια οφείλουν:  να ανακοινώνουν συστηματικά στην ΕΕΑΕ τα αποτελέσματα των μετρήσεων  να την ειδοποιούν άμεσα σε περίπτωση υπέρβασης των παραμετρικών τιμών.

13 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Παράμετροι και παραμετρικές τιμές 13 Για την παρακολούθηση της ποιότητας του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης ως προς τις ραδιενεργές ουσίες που περιέχει καθορίζονται οι εξής παράμετροι:  Ραδόνιο  Τρίτιο  Ενδεικτική Δόση (ΕΔ) ΠαράμετροςΠαραμετρική τιμήΜονάδα Ραδόνιο100Bq/L Τρίτιο100Bq/L ΕΔ0,10mSv

14 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Γενικές αρχές και συχνότητες παρακολούθησης 14 Όλες οι άνω αναφερόμενες παράμετροι υπόκεινται σε παρακολούθηση. Όμως:  Δεν απαιτείται έλεγχος ειδικής παραμέτρου όταν η Ε.Ε.Α.Ε. κρίνει ότι, για χρονική περίοδο που καθορίζει η ίδια, η εν λόγω παράμετρος δεν υπάρχει πιθανότητα να εμφανισθεί σε μία δεδομένη παροχή νερού ανθρώπινης κατανάλωσης σε συγκεντρώσεις οι οποίες θα μπορούσαν να υπερβούν την αντίστοιχη παραμετρική τιμή.  Στην περίπτωση των φυσικών ραδιονουκλιδίων, όταν από προηγούμενα αποτελέσματα προκύπτει ότι η συγκέντρωσή τους είναι σταθερή, τότε η συχνότητα δειγματοληψίας και ανάλυσης, κατά παρέκκλιση των ελαχίστων απαιτήσεων δειγματοληψίας καθορίζεται από την ΕΕΑΕ και το Υπουργείο Υγείας, λαμβανομένου υπόψη του κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία.  Η παρακολούθηση του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης δεν είναι υποχρεωτική, σχετικά με την ύπαρξη ραδονίου ή τριτίου ή για τον καθορισμό της ενδεικτικής δόσης, εφόσον οι αρμόδιες αρχές έχουν βεβαιωθεί, βάσει αντιπροσωπευτικών ερευνών, δεδομένων παρακολούθησης ή άλλων αξιόπιστων στοιχείων ότι, για χρονικό διάστημα καθοριζόμενο από την ΕΕΑΕ, τα επίπεδα ραδονίου, τριτίου ή η υπολογιζόμενη ενδεικτική δόση παραμένουν εντός των ορίων των αντίστοιχων παραμετρικών τιμών του παραρτήματος I.

15 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Ραδόνιο - Τρίτιο 15 Ραδόνιο Η παρακολούθηση των συγκεντρώσεων ραδονίου πραγματοποιείται καθ’ υπόδειξη της ΕΕΑΕ, σε συγκεκριμένα δείγματα, εφόσον υπάρχουν ενδείξεις, βάσει αποτελεσμάτων αντιπροσωπευτικών ερευνών ή άλλων αξιόπιστων στοιχείων, ότι υπάρχει υπέρβαση των παραμετρικών τιμών. O έλεγχος του ραδονίου (επιτόπιος έλεγχος, δειγματοληψία, εργαστηριακή μέτρηση) διενεργείται από την ΕΕΑΕ ή από εξουσιοδοτημένα από την ΕΕΑΕ εργαστήρια, κατόπιν συνεννόησης. Τρίτιο Εφόσον η ΕΕΑΕ κρίνει ότι απαιτείται παρακολούθηση ως προς το τρίτιο, αυτή διενεργείται με τις συχνότητες που καθορίζονται στον πίνακα δειγματοληψίας. Δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν λειτουργούν εγκαταστάσεις πυρηνικών αντιδραστήρων δεν κρίνεται σκόπιμη η συστηματική διενέργεια μετρήσεων τριτίου στο πόσιμο νερό. Παρόλο αυτά η ΕΕΑΕ θα πραγματοποιήσει δειγματοληπτικούς ελέγχους. Εάν η συγκέντρωση τριτίου υπερβαίνει την ορισθείσα τιμή, η ΕΕΑΕ προβαίνει στην έρευνα της παρουσίας άλλων τεχνητών ραδιονουκλιδίων.

16 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Ενδεικτική δόση 16 Ενδεικτική δόση Στρατηγική παρακολούθησης U-238, U-234 ολική α & ολική β ακτινοβολία α) β)

17 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Παρακολούθηση α) παρακολούθηση μέσω των ισοτόπων του ουρανίου (U-234 & U-238). Εάν η συγκέντρωση των ισοτόπων του ουρανίου υπερβαίνει το 20 % της αντίστοιχης παράγωγης τιμής απαιτείται ανάλυση επιπρόσθετων ραδιονουκλιδίων. β) παρακολούθηση μέσω της ολικής α και της ολικής β ακτινοβολίας. Ως επίπεδα αναφοράς ορίζονται: ολική ακτινοβολίας α: 0,1 Bq/L ολική ακτινοβολίας β: 1,0 Bq/L 17

18 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Κριτήρια 18 Εάν ικανοποιούνται τα κριτήρια (α) και (β) τότε μπορεί να τεκμαίρεται ότι η ενδεικτική δόση είναι μικρότερη από την παραμετρική τιμή του 0,1 mSv και δεν απαιτείται περαιτέρω ραδιολογική διερεύνηση, εκτός εάν από άλλες πηγές πληροφοριών είναι γνωστή η παρουσία συγκεκριμένων ραδιονουκλιδίων στο νερό, τα οποία ενδέχεται να προκαλέσουν τιμές ενδεικτικής δόσσης υψηλότερες από 0,1mSv. Εάν η ολική ακτινοβολία α υπερβαίνει το 0,1 Bq/l ή η ολική ακτινοβολία β υπερβαίνει το 1,0 Bq/l, ή η συγκέντρωση των ισοτόπων του ουρανίου υπερβαίνει το 20 % της αντίστοιχης παράγωγης τιμής επιβάλλεται περαιτέρω ανάλυση για συγκεκριμένα ραδιονουκλίδια. Δεδομένου ότι υψηλά επίπεδα τριτίου ενδέχεται να αποτελούν ένδειξη της παρουσίας άλλων τεχνητών ραδιονουκλιδίων, το τρίτιο, η ολική ακτινοβολία α και η ολική ακτινοβολία β θα πρέπει να μετρώνται στο ίδιο δείγμα.

19 Παράγωγες συγκεντρώσεις ραδιενέργειας στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης (1) 19 Προέλευση Ραδιονουκλίδιο Παράγωγη συγκέντρωση Φυσικό U-238 (2) 3,0 Bq/l U-234 (2) 2,8 Bq/l Ra-2260,5 Bq/l Ra-2280,2 Bq/l Pb-2100,2 Bq/l Po-2100,1 Bq/l Τεχνητό C-14240 Bq/l Sr-904,9 Bq/l Pu-239/Pu-2400,6 Bq/l Am-2410,7 Bq/l Co-6040 Bq/l Cs-1347,2 Bq/l Cs-13711 Bq/l I-1316,2 Bq/l (1) Ο παρών πίνακας περιλαμβάνει τιμές για τα πλέον διαδεδομένα φυσικά και τεχνητά ραδιονουκλίδια. Πρόκειται για ακριβείς τιμές, υπολογισμένες ως προς την δόση 0,1mSv, για ετήσια κατανάλωση 730 λίτρα και σύμφωνα με τους συντελεστές δόσης που καθορίζονται στους Κανονισμούς Ακτινοπροστασίας, όπως κάθε φορά αυτοί ισχύουν. (2) Ο παρών πίνακας αναφέρεται αποκλειστικά στις ραδιολογικές ιδιότητες του ουρανίου και όχι στη χημική του τοξικότητα.

20 Υπολογισμός της ενδεικτικής δόσης 20 Εξασφάλιση της τήρησης του ορίου της ενδεικτικής δόσης των 0,1 mSv τον χρόνο. όπου: Ci (obs) = μετρηθείσα συγκέντρωση του ραδιονουκλιδίου i Ci (der) = παράγωγη συγκέντρωση του ραδιονουκλιδίου i n = αριθμός των ανιχνευόμενων ραδιονουκλιδίων

21 Χαρακτηριστικά επιδόσεων και μέθοδοι ανάλυσης 21 Παράμετροι και ραδιονουκλίδιαΌριο ανίχνευσης Τρίτιο10 Bq/l Ραδόνιο10 Bq/l ολική ακτινοβολία α ολική ακτινοβολία β 0,04 Bq/l 0,4 Bq/l U-2380,02 Bq/l U-2340,02 Bq/l Ra-2260,04 Bq/l Ra-2280,02 Bq/l Pb-2100,02 Bq/l Po-2100,01 Bq/l C-1420 Bq/l Sr-900,4 Bq/l Pu-239/Pu-2400,04 Bq/l Am-2410,06 Bq/l Co-600,5 Bq/l Cs-1340,5 Bq/l Cs-1370,5 Bq/l I-1310,5 Bq/l

22 Συχνότητα δειγματοληψιών (1) 22 Όγκος νερού που διανέμεται ή παράγεται ημερησίως εντός της ζώνης ύδρευσης (σε m 3 ) (Σημειώσεις 1 και 2) Αριθμός δειγμάτων ανά έτος (Σημειώσεις 3 και 4) Όγκος ≤ 1001( Σημείωση 5) 100 < όγκος ≤ 1 0001 1 000 < όγκος ≤ 10 000 1 + 1 για κάθε κλάσμα του συνολικού όγκου ίσο με 3 300 m 3 / ημέρα ή μικρότερο 10 000 < όγκος ≤ 100 000 3 + 1 για κάθε κλάσμα του συνολικού όγκου ίσο με 10 000 m 3 /ημέρα ή μικρότερο όγκος > 100 000 10 + 1 για κάθε κλάσμα του συνολικού όγκου ίσο με 25 000 m 3 /ημέρα ή μικρότερο Η ελάχιστη συχνότητα δειγματοληψίας και ανάλυσης του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης που παρέχεται μέσω δικτύου διανομής ή από βυτίο ή χρησιμοποιείται σε επιχείρηση παραγωγής τροφίμων είναι καθορίζεται στον ακόλουθο πίνακα:

23 Συχνότητα δειγματοληψιών (2) 23 Σημείωση 1:Ως ζώνη ύδρευσης νοείται μια γεωγραφικά οριοθετημένη περιοχή, εντός της οποίας το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης προέρχεται από μία ή περισσότερες πηγές και εντός της οποίας η ποιότητα του νερού μπορεί να θεωρηθεί κατά προσέγγιση ομοιόμορφη. Σημείωση 2:Οι όγκοι υπολογίζονται ως μέσες τιμές ημερολογιακού έτους λαμβάνοντας υπόψη είτε τον όγκο νερού είτε τον αριθμό των κατοίκων μιας ζώνης παροχής, θεωρώντας ότι κάθε άτομο καταναλίσκει 200 λίτρα ημερησίως. Σημείωση 3: Στο μέτρο του δυνατού, ο αριθμός των δειγμάτων πρέπει να είναι χρονικά και χωρικά ισοκατανεμημένος. Σημείωση 4: Στην περίπτωση διαλείπουσας ύδρευσης σύντομης διάρκειας, η συχνότητα παρακολούθησης του νερού που διανέμεται με βυτία. Σημείωση 5: αποφασίζεται από την ΕΕΑΕ σε συνεργασία με το ΥΥ.

24 Σημείο δειγματοληψιών 24 Σημείο τήρησης των παραμετρικών τιμών (Άρθρο 5): Το σημείο τήρησης (δειγματοληψίας) των ως άνω αναφερόμενων παραμετρικών τιμών καθορίζεται: a.για το νερό που παρέχεται μέσω δικτύου διανομής, το σημείο εξόδου του από τις βρύσες από τις οποίες συνήθως λαμβάνεται, b.για το νερό που παρέχεται από βυτίο, το σημείο εξόδου του από το βυτίο, c.για το νερό που τοποθετείται σε φιάλες ή δοχεία προς πώληση, το σημείο στο οποίο το νερό τοποθετείται σε φιάλες ή δοχεία, d.για το νερό που χρησιμοποιείται σε επιχειρήσεις παραγωγής τροφίμων, το σημείο όπου το νερό χρησιμοποιείται στην επιχείρηση.

25 Πρωτόκολλο δειγματοληψίας 25 Για τη δειγματοληψία ενός δείγματος νερού ακολουθείται το ακόλουθο πρωτόκολλο :  Μια καθαρή φιάλη των 3 λίτρων ή δυο καθαρές φιάλες του 1.5 λίτρου, ανεξαρτήτου υλικού, γεμίζονται με το προς εξέταση νερό.  Πάνω στις φιάλες πρέπει να αναγράφεται η ονομασία προέλευσης του δείγματος (με ετικέτα ή ανεξίτηλο μελάνη).  Συμπληρώνεται το δελτίο δειγματοληψίας το οποίο θα πρέπει να περιέχει κατ` ελάχιστον τα εξής στοιχεία και να συνοδεύει το δείγμα: Στοιχεία πελάτη. Ονομασία δείγματος (δίνεται από τον πελάτη) Ημερομηνία και ώρα λήψης δείγματος Περιοχή δειγματοληψίας / συντεταγμένες δειγματοληψίας Περιγραφή σημείου δειγματοληψίας Είδος παροχής (δικτύου, γεώτρηση κ.λ.π.) Όνομα δειγματολήπτη Τυχόν παρατηρήσεις και σχόλια που αφορούν τις συνθήκες λήψεις του δείγματος Όνομα εκπροσώπου Φορέας (Δ/νση Δημόσιας Υγείας ή Δήμος)  Η αποστολή του δείγματος είναι άμεση εντός 24 ωρών. Σε περίπτωση καθυστέρησης αποστολής, το δείγμα οξυνίζεται με νιτρικό ή υδροχλωρικό οξύ σε pH ≈ 2 (ΕΛΟΤ EN ISO 5667-3, 3η έκδοση).  Η δειγματοληψία του ραδονίου διενεργείται κατόπιν συνεννόησης με την ΕΕΑΕ

26 α-φασματοσκοπία 26 Τα δείγματα υπόκεινται σε ραδιοχημική επεξεργασία πριν την μέτρηση τους Η ραδιοχημική μέθοδος βασίζεται στη: i) χημική επεξεργασία του δείγματος ii) ανιονική χρωματογραφία: διαχωρισμός του προς μέτρηση ραδιονουκλιδίου από τα θυγατρικά του iii) ηλεκτροεναπόθεση του προς μέτρηση ραδιονουκλιδίου σε ανοξείδωτο πλακίδιο (δ =2 cm). a-φασματοσκοπία: μέτρηση των ραδιονουκλιδίων Ιχνηθέτες: Th-229, U-232, Po-209, Am-243, Pu-242. Για την βαθμονόμηση του οργάνου ΑANALYST της CANBERRA με 12 ανιχνευτές πυριτίου, χρησιμοποιείται πηγή Pu-239/Am-241/Cm-244 (ΝIST-National Institute for Standards).

27 Υγρός Σπινθηριστής- Μετρητής α & β ακτινοβολίας 27 Liquid scintillation: 3 H, 14 C, 90 Sr, 228 Ra, ολική α/β ακτινοβολία α/β proportional counter: ολική α/β ακτινοβολία

28 High Resolution ICP-MS 28 ppm ≈ 1 mg/L ppb ≈ 1μg/L ppt ≈ 1 ng/L ppq ≈ 1pg/L

29 γ-φασματοσκοπία 29 Ανιχνευτές Γερμανίου υψηλής διακριτικής ικανότητας (σχετικής απόδοσης 70% & 50%) Canberra. Ra-228 Co-60 Cs-137 Cs-134I-131

30 Τεχνικές πληροφορίες από τα κράτη μέλη στην συνάντηση του Λουξεμβούργο 10 Δεκεμβρίου 2014 (1) 30 Παραμετρικές τιμές για την συγκέντρωση ραδονίου: 19 στα 24 κράτη μέλη υιοθετούν τα 100Bq/L της Οδηγίας Η Φιλανδία ορίζει την ενδεικτική τιμή στα 300 Bq/L. Η Ρουμανία ορίζει την ενδεικτική τιμή στα 300 Bq/L. 3 κράτη μέλη δεν έχουν αποφασίσει ακόμα. Η Ιρλανδία δεν θα συμπεριλάβει στον έλεγχο του πόσιμου νερού το ραδόνιο Επισκόπηση ραδονίου σε πόσιμο νερό: o 7 στα 24 κράτη μέλη δεν έχουν πραγματοποιήσει έλεγχο ραδονίου σε πόσιμο νερό. Προτεινόμενες συγκεντρώσεις των 6 ραδιονουκλιδίων του παραρτήματος ΙΙΙ: 21 στα 24 κράτη μέλη υιοθετούν τις τιμές της Οδηγίας. Η Ρουμανία δεν της υιοθετεί και θα ορίσει δικές της. 3 κράτη μέλη δεν έχουν αποφασίσει ακόμα.

31 Τεχνικές πληροφορίες από τα κράτη μέλη στην συνάντηση του Λουξεμβούργο 10 Δεκεμβρίου 2014 (2) 31 Στρατηγικές προσδιορισμού της Ενδεικτικής δόσης (gross alpha, gross beta ή προσδιορισμός ραδιονουκλιδίων). 16 στα 24 κράτη μέλη θα διεξάγουν σαρωτικό έλεγχο με τη μέθοδο gross alpha/beta. Πολλά από αυτά σκοπεύουν να προσδιορίσουν επιπλέον συγκεντρώσεις ραδιονουκλιδίων που καθορίζονται στο παράρτημα ΙΙΙ. Κάποια κράτη μέλη δεν έχουν αποφασίσει ακόμα. Παραμετρική τιμή για gross alpha: 17 στα 24 κράτη μέλη υιοθετούν την παραμετρική τιμή 0.1 Bq/L της Οδηγίας. Η Τσεχία και η Σλοβακία ορίζουν την παραμετρική τιμή στα 0.2 Bq/L. Η Πορτογαλία ορίζει την παραμετρική τιμή στα 0.5 Bq/L. 4 κράτη μέλη δεν έχουν αποφασίσει ακόμα. Παραμετρική τιμή για gross beta: 17 στα 24 κράτη μέλη υιοθετούν την παραμετρική τιμή 1.0 Bq/L της Οδηγίας. Η Τσεχία και η Σλοβακία ορίζουν την παραμετρική τιμή στα 0.5 Bq/L. 5 κράτη μέλη δεν έχουν αποφασίσει ακόμα. Συχνότητα δειγματοληψίας σύμφωνα με το παράρτημα ΙΙ: o Διαφορετικές προτάσεις και απόψεις – δεν υπάρχει ενιαίο αποτέλεσμα. Συχνότητα δειγματοληψίας για εμφιαλωμένα νερά:  14 στα 24 κράτη μέλη υιοθετούν την συχνότητα που προτείνει η Οδηγία.  Κάποιοι προτείνουν μικρότερες συχνότητα από αυτές που καθορίζει η Οδηγία ή δεν έχουν αποφασίσει ακόμα.

32 Οδηγία 2013/51/Euratom, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (Case C-48/14) 32 Με αφορμή το ότι η Οδηγία 98/83/EC, θέτει ως indicator parameters για την ραδιενέργεια (τρίτιο) και η Οδηγία 2013/51/Euratom θέτει παραμετρικές τιμές για το ραδόνιο, το τρίτιο και την ενδεικτική δόση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρεί ότι: η επικάλυψη αυτή είναι παράνομη η νομοθετική βάση της Οδηγίας 2013/51/Euratom είναι λάθος και αμφισβητεί την νομιμότητα της. κάνει χρήση παράνομης νομικής βάσης δημιουργεί παράνομη νομική αβεβαιότητα παραβιάζει την αρχή της αξιόπιστης συνεργασίας μεταξύ θεσμικών οργάνων. Η 1η νομική ένσταση αναφέρεται στο σπάσιμο της ομοιομορφίας “break uniformity”, που είχε επιτευχθεί από την Οδηγία 98/83/EC και στο ότι δεν υπήρχε λόγος διαχωρισμού της ραδιενέργειας από τις υπόλοιπους παραμέτρους (χημικά, βιολογικά). Η 2η νομική ένσταση αναφέρεται στην σύγχυση που προκαλείται στον πληθυσμό εξαιτίας της επικάλυψης των δύο Οδηγιών. Η 3η νομική ένσταση αναφέρεται στην παραβίαση της αρχής της αμοιβαίας και ειλικρινούς συνεργασίας μεταξύ των θεσμικών οργάνων. Η απόφαση ανακοινώθηκε τον Φεβρουάριο 2015.

33 Ευχαριστώ! Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Τ. Θ. 60092 Αγία Παρασκευή 15310, Αθήνα T: 210 650 6700 F: 210 650 6748 E: info@eeae.gr www.eeae.gr 33 twitter.com/#eeaegrfacebook.com/eeaegr