1 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΙΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 5 ε - ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ - ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ - ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΟΡΕΣΜΟΥ.

Παρουσίαση με θέμα: "1 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΙΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 5 ε - ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ - ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ - ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΟΡΕΣΜΟΥ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΙΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 5 ε - ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ - ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ - ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΟΡΕΣΜΟΥ

2 2 ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

3 3 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΤΩΝ ΓΕΥΜΑΤΩΝ (ΑΝΑΛΟΓΙΑ 0,0-1,0 ΕΠΙ Γ.Δ.) FAO DOCUMENTARY REPOSITORY, http://www.fao.org/docrep/w8079e/w8079e0a.htm

4 4 Τρόπος υπολογισμού του «θεωρητικού» μεγέθους Γλυκαιμικός Δείκτης Γεύματος Τύπος υπολογισμού γλυκαιμικού δείκτη ενός γεύματος. (με σημείο αναφοράς τον δείκτη που έχει η γλυκόζη «100») Ποσότητα υδατανθράκων (γρ) Τροφής Α διά το σύνολο ποσότητας υδατανθράκων (γρ) Γεύματος επί (Χ) γλυκαιμικό δείκτη τροφής Α = Γλυκαιμικός δείκτης/γεύμα Στο τέλος προσθέτουμε τα αποτελέσματα όλων των τροφών και βρίσκουμε τον δείκτη του γεύματος. Παράδειγμα: 58,2Τροφή Α (Γ.Δ. 67) = ποσότητα 30γρ Τροφή Β (Γ.Δ. 45) = ποσότητα 20γρ Σύνολο ποσότητας υδατανθράκων γεύματος = 50γρ (Α) 30γρ διά 50γρ = 0,6 Χ Γ.Δ.67 = 40,2 (Β) 20γρ διά 50γρ = 0,4 Χ Γ.Δ.45 = 18,0 40,2 + 18,0 = 58,2 Γλυκαιμικός δείκτης γεύματος

5 5 Η έννοια του Γλυκαιμικού φορτίου και η χρήση τους ως διαιτητικού εργαλείου

6 6 ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ Το γλυκαιμικό φορτίο υπολογίζεται εάν ο γλυκαιμικός δείκτης διαιρεθεί με 100 και πολλαπλασιασθεί με την συγκέντρωση υδατανθράκων που πέπτονται, εκφρασμένη σε γραμμάρια ανά μερίδα. Ας πάρουμε σαν παράδειγμα το καρπούζι. Ο γλυκαιμικός του δείκτης είναι περίπου 72. Σε μία μερίδα 120 γραμμαρίων καρπουζιού υπάρχουν περίπου 6 γραμμάρια διαθέσιμου υδατάνθρακα. (72/100) Χ 6 = 4,32Άρα το γλυκαιμικό φορτίο για μια μερίδα καρπούζι είναι: (72/100) Χ 6 = 4,32

7 7 ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ Μια μέση μπανάνα περιέχει 24 γρ. υδατάνθρακες με γλυκαιμικό δείκτη 58. Το γλυκαιμικό φορτίο είναι 58 Χ 24 / 100 = 14. Μια σοκολάτα 120 γρ. περιέχει 75 γρ. υδατάνθρακες με γλυκαιμικό δείκτη 49 και γλυκαιμικό φορτίο 49 Χ 75 / 100 = 32. Άρα η σοκολάτα έχει σχεδόν διπλάσιο γλυκαιμικό φορτίο από την μπανάνα για αυτά τα μεγέθη μερίδας.

8 8 Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΠΛΑΣΙΑ ΣΕ ΚΛΙΜΑΚΑ ΓΔ ΕΝΩ ΕΙΝΑΙ ΤΡΙΠΛΑΣΙΑ ΣΕ ΚΛΙΜΑΚΑ ΓΦ

9 9 ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ, ΠΕΡΑΝ ΤΗΣ ΜΕΡΙΔΑΣ Το «γλυκαιμικό φορτίο» σε ευρύτερη καθημερινή προσέγγιση είναι δυνατόν να υπολογισθεί εάν ο γλυκαιμικός δείκτης διαιρεθεί με 100 και πολλαπλασιασθεί με την συγκέντρωση υδατανθράκων που πέπτονται, σε γραμμάρια ανά τρόφιμο που καταναλώθηκε. Βέβαια η προσέγγιση αυτή είναι πιο εργώδης αλλά επιτρέπει αποκλίσεις στο μέγεθος της μερίδας (περίπτωση κατανάλωση μικρότερης ή μεγαλύτερης ποσότητας από ένα τρόφιμο).

10 10 «ΕΞΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗ» ΤΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ? Ορισμένοι επιστήμονες απλοποιούν το γλυκαιμικό φορτίο στην πράξη θεωρώντας ότι γλυκαιμικό φορτίο είναι το γινόμενο των γραμμαρίων του υδατάνθρακα διεγερτικού της ινσουλίνης (πεπτού) επί το γλυκαιμικό δείκτη αυτού του υδατάνθρακα. Αυτό οδηγεί σε τιμές συνήθους φορτίου Χ 100. Για τα λαχανικά που δεν έχουν ελεγχθεί για το γλυκαιμικό τους δείκτη, χρησιμοποιείται ένας μέσος όρος 50 (παρόλο που μπορεί να είναι και αρκετά μικρότερος στην πραγματικότητα).

11 11 ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ -1 Το γλυκαιμικό φορτίο δείχνει παραστατικότερα την φόρτιση του οργανισμού με υδατάνθρακες, επειδή λαμβάνει υπόψη το μέγεθος της μερίδας. Γλυκαιμικό φορτίο τροφίμου 1-10 θεωρείται χαμηλό, 11-19 μέσο ενώ 20 και πάνω υψηλό. Γλυκαιμικό φορτίο του ημερήσιου σιτηρεσίου θεωρείται το άθροισμα των γλυκαιμικών φορτίων των τροφίμων που καταναλώθηκαν. Αν το ημερήσιο Γ.Φ. της τροφής δεν ξεπερνά το 50, θεωρείται χαμηλό. Από 51 έως 100 θεωρείται μέσο, ενώ από 101 και πάνω, υψηλό.

12 12 ΟΙ ΔΥΟ ΚΛΙΜΑΚΕΣ

13 13 ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΟΥ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

14 14 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΤΟΥΣ ΦΟΡΤΙΟ ΓΙΑ ΜΕΡΙΔΑ 100gr

15 15 ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ – ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΤΟ ΚΑΡΠΟΥΖΙ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΚΑΡΟΝΙΑ

16 16 ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ – ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ, ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ 1). ΚΑΘΑΡΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ – ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΤΙΜΗ, 2). ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΥΠΟΨΗ ΤΗ ΜΕΡΙΔΑ – ΔΕΝ ΤΗΝ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΥΠΟΨΗ, 3). ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΜΕΡΙΔΑ – ΔΕΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΤΑΙ, 4). ΔΕΙΧΝΕΙ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΦΟΡΤΙΣΗ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ – ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΝΟΔΟΥ, ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟ ΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ,

17 17 ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ – ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ, ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ 5). ΧΡΗΣΗ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ «ΥΠΕΡΦΟΡΤΙΣΗ» ΣΕ ΥΔΑΝΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ, 6). ΧΡΗΣΗ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΓΕΝΙΚΑ, 7). ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΔΥΟ ΤΙΜΩΝ.

18 18 Αθροιστικό Γλυκαιμικό Φορτίο Το Γλυκαιμικό φορτίο συσχετίζεται με τους υδατάνθρακες της μερίδας και είναι μαθηματικά ένας καθαρός αριθμός. Λογικά, μπορούμε να αθροίσουμε το γλυκαιμικό φορτίο του κάθε τροφίμου και να συμπεραίνουμε το ΓΦ της τροφής. Χρησιμοποιούμε, κατά σύμβαση (συμφωνία) σαν δείκτη το αθροιστικό ΓΦ ημέρας. Ορισμένοι ερευνητές συνιστούν να μην υπερβαίνουμε το συνολικό ΓΦ 160, ενώ το κάτω του 120 θεωρείται ακόμα καλύτερο. Εύρος στόχος είναι η περιοχή ΓΦ 80-120/ημέρα.

19 19 ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Πρόσφατα στο American J. of Clinical Nutrition (2001), χρησιμοποιήθηκε το GL για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της κατανάλωσης υδατανθράκων σε 280 μετα-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Βρέθηκε ότι οι δίαιτες υψηλού GL (μεγαλύτερη συνολική πρόσληψη υδατανθράκων) συσχετίζεται με χαμηλότερο HDL και υψηλότερες συγκεντρώσεις τριγλυκεριδίων (δείκτης καρδιοπάθειας). Η συσχέτιση ήταν εντονότερη σε υπέρβαρες γυναίκες, δηλαδή εκείνες των οποίων δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) ήταν άνω των 25. Αυξημένος κίνδυνος αναμένεται να ξεκινήσει, κατά μέσο όρο, σε καθημερινή αθροιστική τιμή GL 161.

20 20 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΔ-ΙΙ

21 21 Το γλυκαιμικό φορτίο συσχετίζεται με τον κίνδυνο καρδιακού συμβάντος

22 22 ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ -1 Η μεταβλητότητα στις διατροφικές μελέτες απώλεια βάρους μπορεί να οφείλεται σε διαφορές στην ορμονική αντίδραση του υποκειμένου: Διαιτητική τακτική. Μείωση στο γλυκαιμικό φορτίο είναι ιδιαίτερα σημαντική για να επιτευχθεί απώλεια βάρους μεταξύ των ατόμων με υψηλή έκκριση ινσουλίνης και να προληφθεί Σακχ.Διαβ.-ΙΙ. Ανεξάρτητα από την έκκριση ινσουλίνης, η με χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο δίαιτα έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τις συγκεντρώσεις της υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών και των τριγλυκεριδίων, αλλά όχι στις χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες.

23 23 Culberson et al. International Archives of Medicine 2009, 2:3

24 24 J Natl Cancer Inst. 2002 Sep 4;94(17):1293-300 Michaud DS, Liu S, Giovannucci E, Willett WC, Colditz GA, Fuchs CS.Michaud DSLiu SGiovannucci EWillett WCColditz GAFuchs CS Η πρόσληψη υδατανθράκων και σακχαρόζης δεν συσχετίστηκαν με τον συνολικό κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος σε αυτήν την ομάδα. Μια στατιστικά μη σημαντική αύξηση κατά 53% στον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος παρατηρήθηκε μεταξύ των γυναικών με πρόσληψη υψηλού γλυκαιμικού φορτίου και φρουκτόζης. Οι συσχετίσεις του γλυκαιμικού φορτίου και της πρόσληψη φρουκτόζης με τον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος ήταν πιο εμφανείς μεταξύ των γυναικών με πολύ αυξημένο δείκτη μάζας σώματος (>> 25 kg/m2) ή με περιορισμένη σωματική δραστηριότητα.

25 25 Ο Δείκτης Ινσουλίνης

26 26 ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ O δείκτης ινσουλίνης, που χαρακτηρίζει ένα τρόφιμο, είναι το επίπεδο της ινσουλινικής απάντησης 2 ώρες μετά από το γεύμα σε σχέση με το άσπρο ψωμί,1000 kJ (239 kcal). Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των τροφίμων μέσα στην ίδια ομάδα και είναι δύσκολη μέσα στην ομάδα τροφίμων μία πρόβλεψη μεταξύ του δείκτη ινσουλίνης και του γλυκαιμικού δείκτη. Κάθε τρόφιμο πρέπει να αξιολογηθεί ξεχωριστά.

27 27 ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

28 28 Holt SH, Millar JC, Petocz P, An insulin index of foods: the insulin demand generated by 1000-kJ portions of common foods, American Journal of Clinical Nutrition, 1997, Vol 66, page 1269.

29 29 Jellybeans

30 30

31 31 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ Ο Δείκτης Ινσουλίνης (ΔΙ) μετρά την ποσότητα της ινσουλίνης που παράγει ο οργανισμός απαντώντας σε ένα συγκεκριμένο τρόφιμο. Ο δείκτης συσχετίζεται αλλά δεν είναι αναγκαστικά ανάλογος με τον GI. Συσχετίζεται σημαντικά σε περίπτωση κατανάλωσης ταχέων CHO. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφίμων με υψηλό ΔΙ μπορεί να παίξει επίσης ρόλο στην ανάπτυξη της αντίστασης στην ινσουλίνη.

32 32 TΑΧΕΙΣ CHO ΚΑΙ Δ.Ι. ΣΤΟ ΜΕΛΙ J. Arcot and J. Brand-Miller, A preliminary assessment of the Glycemic Index of honey, Publication No. 05/027, Project No. UNS-17A, 2005

33 33 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ-1 Τα υψηλής πρωτεΐνης και υψηλής περιεκτικότητας σε λίπη τρόφιμα μπορεί να προκαλούν έκκριση ινσουλίνης περισσότερο από ότι υποδεικνύει το επίπεδο της γλυκαιμίας τους. Η υπερινσουλιναιμία έχει αποδειχθεί ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για στεφανιαία νόσο (Depres et al. NEJM 1996, 334: 952-957). Έτσι, ο ΔΙ των τροφίμων μπορεί τελικά να χρειαστεί για να συμπληρώσει λειτουργικά τους πίνακες GI.

34 34 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ-2 Ο ΓΔ και ο ΔΙ δείχνουν την αντίδραση (έκκριση ινσουλίνης) σε κάποιο τρόφιμο με μια κλίμακα όπου η ανταπόκριση στο λευκό ψωμί ορίζεται ως 100. Επιλέγοντας τρόφιμα με χαμηλό ΓΔ και χαμηλό ΔΙ ο διαβητικός (ΣΔ-ΙΙ κυρίως), βελτιώνει τη διαχείριση υδατανθράκων και μπορεί να μειώσει τις επιπτώσεις του διαβήτη (καρδιακές παθήσεις, νεφρική νόσος).

35 35 ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ Συνδυάζοντας τρόφιμα με μέσο ΓΔ (π.χ. ρύζι) με άλλα υψηλού ΔΙ (π.χ. φασόλια) επιτυγχάνεται ταχύτερη αξιοποίηση υδατανθράκων (στο παράδειγμα συμπληρωματικές πρωτεΐνες) σε υγιείς. Εκτός από τα γαλακτοκομικά (πρωτεΐνες του ορού του γάλακτος), η σοκολάτα παράγει μεγαλύτερη από την αναμενόμενη ανταπόκριση στην ινσουλίνη. Αυτό περιλαμβάνει απλές σοκολάτες και ιδιαίτερα σοκολάτες που προστίθενται σε ράβδους (bars) πρωτεΐνης και σε ροφήματα.

36 36 Η σοκολάτα και η ινσουλίνη Η διέγερση για έκκριση ινσουλίνης που προκαλεί η σοκολάτα πιθανώς οφείλεται στο συγκεκριμένο συνδυασμό υδατανθράκων, λίπους και πρωτεϊνών και επηρεάζει πιθανώς και την υψηλή ελκυστικότητα των τροφίμων με γεύση σοκολάτας. Σε κάθε περίπτωση αυτό είναι ακόμα ένας λόγος να μην γίνεται κατάχρηση σοκολάτας, σε υγιείς ή μη. Υπάρχουν βέβαια μελέτες που δείχνουν ότι η κανονική κατανάλωση μαύρης σοκολάτας, βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη.

37 37 ΣΟΚΟΛΑΤΑ – ΣΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΔΕΕΣ Blair et al. Nutrition Journal, 2006, 5: 35

38 38 ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ Ο υψηλός δείκτης ινσουλίνης ως μέσον περιορισμού της γλυκαιμίας: Αποφυγή κατανάλωσης καθαρά υδατανθρακούχων τροφίμων. Συγκατανάλωση με τρόφιμα υψηλού δείκτη ινσουλίνης για αξιοποίηση των υδατανθράκων και «χαμηλότερες» γλυκαιμίες. Με συνεχής κατανάλωση σε τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη και λίπος: Κίνδυνος «εξάντλησης» του παγκρέατος και εμφάνισης Διαβήτη ΙΙ.

39 39 ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΥΔΑΤ. ΚΑΙ ΠΡΩΤ. Απλές οδηγίες, όπως γέμισε το πιάτο σου ¼ με ζυμαρικά ολικής άλεσης, ¼ άπαχο πρωτεϊνούχο τρόφιμο, 1-2 κουταλιές σούπας ελαιόλαδο και ½ λαχανικά ωμά ή ζεματισμένα (μαρούλι, λάχανο, καρότο, μπρόκολο). Έλεγχος ότι κάθε γεύμα έχει Υδατάνθρακες-Λίπος- Πρωτεΐνη-Ίνες-Βιταμίνες (γλυκόζη/ινσουλίνη, κορεσμός, πληρότητα γεύματος - μικρογεύματος).

40 40 Η ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗΣ ΔΙΑΙΤΑΣ (ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ, ΦΡΟΥΤΑ, ΛΑΧΑΝΙΚΑ/ΧΟΡΤΑ, ΡΙΖΕΣ, ΕΝΤΟΣΘΙΑ, ΚΡΕΑΣ, ΟΧΙ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ) ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

41 41 Ο Δείκτης Κορεσμού της πείνας

42 42 ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΟΡΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΝΑΣ O δείκτης κορεσμού της πείνας είναι η δυνατότητα που έχει ένα τρόφιμο να μας χορτάσει. Το τρόφιμο αναφοράς είναι το άσπρο ψωμί για όλα τα είδη. O δείκτης κορεσμού μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες για τη διαμόρφωση ενός σωστού διαιτολογίου. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι τη μεγαλύτερη ικανότητα κορεσμού της ανθρώπινης πείνας έχουν οι βραστές πατάτες. Για την μέτρηση, το αίσθημα του κορεσμού καταγράφεται κάθε 15 min σε χρονική διάρκεια 120 min. Κατόπιν συγκρίνεται με τον δείκτη των 100 γρ. λευκού ψωμιού (standard). Σύγκριση γίνεται και μεταξύ ποσοτήτων τροφίμων που παρέχουν 240 Kcal ή 1.000 Κjoul.

43 43 ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΟΡΕΣΜΟΥ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

44 44

45 45 Fullness factor, μια προσπάθεια μαθηματικής πρόβλεψης του κορεσμού http://nutritiondata.self.com/topics/fullness-factor#ixzz1GlvywJXa

46 46 Τα μικρογεύματα πατάτας

47 47 Προσέγγιση Δείκτη Κορεσμού Η δίαιτα με τροφές υψηλού δείκτη κορεσμού μπορεί να ικανοποιήσει την πείνα μας με την κατανάλωση των λιγότερων δυνατών θερμίδων, κάτι που έχει άμεση σχέση με την απώλεια βάρους και είναι το ζητούμενο κάθε προγράμματος. Το ψωμί ολικής αλέσεως εμφανίζεται κατά 50% περισσότερο χορταστικό από το άσπρο ψωμί, κάτι που οι διαιτολόγοι συνήθως αποδίδουν στις φυτικές ίνες, ενώ τα κέικ ή τα ντόνατς βρέθηκαν στην «ουρά» της λίστας όπως και άλλες λιπαρές τροφές.

48 48 ΧΡΗΣΗ ΔΕΙΚΤΗ ΚΟΡΕΣΜΟΥ Η σημασία του στην απώλεια βάρους. Όσες περισσότερες ίνες, πρωτεΐνη και νερό περιέχει ένα τρόφιμο, τόσο περισσότερο χορταίνει. Ζυμαρικά ολικής άλεσης δίνουν 50% ταχύτερο κορεσμό. Τα κρουασάν και τα κέικ αργούν να μας χορτάσουν. Ο όγκος του τροφίμου επηρεάζει (διάταση στομάχου), όπως π.χ. στο πόπκορν και το πορτοκάλι. Το λίπος δεν χορταίνει. Ορισμένοι θεωρούν ότι αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα μας το θεωρεί αποθηκευτικό συστατικό. Το φαινόμενο συμβάλλει στην εμφάνιση παχυσαρκίας.

49 49 Προσέγγιση Δείκτη Κορεσμού O λόγος που τα λιπαρά φαγητά δεν μας χορταίνουν όσο ίσως θα πιστεύαμε πιθανά οφείλεται στο ότι το σώμα αναγνωρίζει τα λίπη ως καύσιμα και τα αποθηκεύει στα λιποκύτταρα, αντί να τα διαλύει για άμεση χρήση. Μηχανισμός; Πολλαπλοί μηχανισμοί συντήρησης του ανθρώπινου βάρους.

50 50 ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΡΕΣΜΟΣ

51 51

52 52 ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΚΟΡΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΕΙΝΑΣ – ΦΛΟΙΟΣ ΛΟΥΠΙΝΩΝ Mean (±SEM) difference from baseline in satiety scores for fullness, satisfaction, and prospective consumption (n = 16) during the 3 h after consumption of a fixed-energy breakfast consisting of lupin kernel flour–enriched bread (■ ) or white bread ( □). Time-by-treatment interactions in the models were significant for fullness (P = 0.06), satisfaction (P < 0.001), and prospective consumption (P < 0.001). Differences in baseline-adjusted mean scores were significant between breads, P < 0.001 (for all satiety scores per random- effects models). American Journal of Clinical Nutrition, Vol. 84, No. 5, 975-980, November 2006

53 53 Το ιξώδες/γλοιότητα του γεύματος και ο ρυθμός κένωσης του στομάχου. Εφαρμογές Luca Marciani et al Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol 280:1227-1233, 2001.

54 54 Πηκτώματα και κένωση του στομάχου

55 55 Ο χρόνος κένωσης του στομάχου Mourot J, Thouvenot P, Couet C, Antoine JM, Krobicka A, Debry G., Am J Clin Nutr. 1988 Oct; 48(4): 1035-40. Relationship between the rate of gastric emptying and glucose and insulin responses to starchy foods in young healthy adults.

56 56 Προϊόντα ολιγοφρουκτόζης Cani et al., European Journal of Clinical Nutrition (2006) 60, 567–572 doi:10.1038/sj.ejcn.1602350 Η χορήγηση ολιγοφρουκτόζης αυξάνει τον κορεσμό μετά το πρωινό και βραδινό γεύμα, μειώνει την πείνα και τις προοπτικές της κατανάλωσης τροφίμων μετά το δείπνο. Αυτή η πιλοτική μελέτη συστήνει να προταθεί η χορήγηση συμπληρωμάτων ολιγοφρουκτόζης στη διαχείριση της πρόσληψης τροφής σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ασθενείς.

57 57 Προϊόντα ολιγοφρουκτόζης Οι άπεπτοι υδατάνθρακες για τους οποίους έχει επιβεβαιωθεί με in vivo μελέτες ότι αυξάνουν τον κορεσμό είναι ολιγοσακχαρίτες της φρουκτόζης (FOS). Οι φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες είναι β-D- φρουκτάνες με βαθμό πολυμερισμού που ποικίλει μεταξύ 2 και 60 για την ινουλίνη και 2 με 20 για την ολιγοφρουκτόζη. Οι φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες απαντώνται σε υψηλές συγκεντρώσεις σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης όπως η πικραλίδα, το σκόρδο, τα κρεμμύδια, οι αγκινάρες και τα σπαράγγια.

58 58 Inulin, n = approx. 35

59 59 Kιχώριον, πικραλίδα, πικρομάρουλο Ραπανίδες, κολοκάσι Φύλλα από ραδίκια, πικραλίδες Βολβοι (Muscari comosus- οικ. Liliaceae) ή βροβιοί ή κρεμμυδούλες ή ασκορδουλάκοι Salsify (Τραγοπώγων πρασόφυλλος, κοινώς λαγόχορτο)

60 60 Merril et al. The development of a perceived satiety index for military rations Food Quality and Preference, 15, 7-8, 2004, Pages 859-870

61 61 Merril et al. The development of a perceived satiety index for military rations Food Quality and Preference, 15, 7-8, 2004, Pages 859-870.