ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Παρουσίαση με θέμα: "ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

2 Σε ποιες περιπτώσεις θεωρούμε κάποια συναισθήματα «παθολογικά»;
Όταν έχουν «δυσανάλογα» πολύ μεγάλη ένταση και διάρκεια Όταν συνυπάρχουν δυσκολίες και από την σωματική σφαίρα (διαταραχές του ύπνου, της όρεξης και της σεξουαλικής επιθυμίας) Όταν εξαιτίας τους παρεμποδίζεται η ικανότητα επιτέλεσης των καθημερινών ασχολιών (εργασία, σπίτι, κοινωνικότητα) Όταν συνυπάρχουν «ψυχωτικά συμπτώματα» Όταν εξαιτίας της μεγάλης τους έντασης προκύπτει κίνδυνος για τη ζωή του ατόμου ή και άλλων

3 Ταξινόμιση ΜΟΝΟΠΟΛΙΚΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Μονοπολική Κατάθλιψη Μονοπολική Μανία Δυσθυμική Διαταραχή ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Διπολική Διαταραχή Ι Διπολική Διαταραχή ΙΙ Κυκλοθυμική Διαταραχή

4 Μονοπολική Κατάθλιψη Δυσθυμική Διαταραχή Μονοπολική Μανία Κυκλοθυμική Διαταραχή Διπολική Διαταραχή

5

6 ΔΙΠΟΛΙΚΟ ΦΑΣΜΑ ΔΙΠΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Mανία Υπομανία Κατάθλιψη Οξεία κατάθλιψη Φυσιολογική Κυκλοθυμική Κυκλοθυμική Διπολική II Μονοπολική Διπολική I διακύμανση προσωπικότητα διαταραχή διαταραχή μανία διαταραχή διάθεσης Νορμοθυμία Goodwin et al. Manic-depressive illness. Oxford: Oxford University Press, 1990

7 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΜΑΝΙΑ
1 στους 10 νοσεί κάποια περίοδο της ζωής του Επιδημιολογικές δυσκολίες (ετερογένεια, πολυμορφία, λανθάνουσες μορφές, Διαταραχή-Σύμπτωμα) Ετήσια επίπτωση 1.5% Επικράτηση ενός μηνός: 2%, για όλη τη ζωή: 6% Γ:Α = 2:1 Επικράτηση ενός μηνός: 0.4% Επικράτηση για όλη τη ζωή: 0.8% Γ:Α = 1:1 Το πρώτο μανιακό επεισόδιο συμβαίνει συνήθως πρίν την ηλικία των 30 ετών Μετά τα 50 υποψιαζόμαστε οργανικότητα

8 ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΖΗΤΟΥΝ ΒΟΗΘΕΙΑ
Ο ασθενής συνήθως παραπονείται αρχικά για ένα ή περισσότερα σωματικά ενοχλήματα (κόπωση, πόνοι, αϋπνία) Περαιτέρω έλεγχος αποκαλύπτει καταθλιπτικό συναίσθημα ή απώλεια ενδιαφερόντων Συχνά η ευερεθιστότητα ή το άγχος είναι το κύριο πρόβλημα για το οποίο παραπονείται ο ασθενής

9 ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ Κύρια συμπτώματα της κατάθλιψης
Τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω: Καταθλιπτική ή άσχημη διάθεση το μεγαλύτερο διάστημα της ημέρας για δύο τουλάχιστον εβδομάδες που δεν επηρεάζεται από τις περιστάσεις Απώλεια ενδιαφερόντων ή έλλειψη ευχαρίστησης σε ευχάριστες δραστηριότητες Μείωση της ενεργητικότητας ή αυξημένη κόπωση Διάρκεια του επεισοδίου: Τουλάχιστον δύο εβδομάδες

10 ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ Άλλα συμπτώματα κατάθλιψης
Τουλάχιστον τέσσερα από τα παρακάτω: Έλλειψη αυτοεκτίμησης ή της εμπιστοσύνης στον εαυτό Αδικαιολόγητα αισθήματα αυτομομφής ή ενοχής Επανειλημμένες σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας ή αυτοκαταστροφική συμπεριφορά Δυσχέρεια σκέψης και συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα ή αναβλητικότητα Μεταβολές της ψυχοκινητικότητας (επιβράδυνση ή ανησυχία) Διαταραχές του ύπνου (αϋπνία, υπερυπνία, κακή ποιότητα ύπνου) Μεταβολή της όρεξης (αύξηση ή μείωση) με επακόλουθες μεταβολές του σωματικού βάρους

11 ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ Σωματικό σύνδρομο κατάθλιψης
Τουλάχιστον τέσσερα από τα παρακάτω: Έντονη απώλεια ενδιαφερόντων ή έλλειψη ευχαρίστησης σε ευχάριστες δραστηριότητες Έλλειψη συναισθηματικών αντιδράσεων σε γεγονότα ή δραστηριότητες Πρώιμη αφύπνιση (2 ώρες τουλάχιστον νωρίτερα) Χειροτέρευση τ ης κατάθλιψης τα πρωϊνά Εμφανής ψυχοκινηική επιβράδυνση ή ανησυχία Έντονη έλλειψη όρεξης Μείωση του σωματικού βάρους (5% σε ένα μήνα) Έντoνη απώλεια της libido

12 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
Μείζων κατάθλιψη (στα πλαίσια Μονοπολικής ή Διπολικής Συναισθηματικής Διαταραχής) Ήπια ή Ελάσσων κατάθλιψη Δυσθυμική Διαταραχή («Ήπια» >2 χρόνια) Αγχώδης κατάθλιψη Ενδογενής κατάθλιψη (~ «μείζων») Αντιδραστική κατάθλιψη Ψυχωτική κατάθλιψη Άτυπη κατάθλιψη Βραχεία διαλείπουσα κατάθλιψη Μελαγχολία Υποστροφική – ενελικτική κατάθλιψη

13 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
Πρόκειται για συμπλοκή και αλληλεπίδραση ποικίλων παραγόντων, κυριότεροι από τους οποίους είναι οι παρακάτω: Βιολογικοί (κληρονομικότητα, ρόλος σεροτονίνης, νοραδρεναλίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών, σωματικές νόσοι, φαρμακευτικές και ψυχοδραστικές ουσίες) Προδιαθεσικοί (πρώιμα ψυχοτραυματικά γεγονότα και στερήσεις, ψυχοκοινωνικοί παράγοντες) Περιβαλλοντικοί (κλίμα, κοινωνικό περιβάλλον, φυσικό περιβάλλον) Παράγοντες που προκαλούν την κατάθλιψη (γεγονότα ζωής) Ψυχολογικοί (προσωπικότητα, αρνητικός τρόπος σκέψης)

14 ΟΜΑΔΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ Ι
ΟΜΑΔΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ Ι Μείζονα γεγονότα ζωής: πρόσφατος αποχωρισμός προβλήματα σχέσεων ανεργία μείζονες μετακινήσεις εργασιακό stress οικονομικά προβλήματα

15 ΟΜΑΔΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΙΙ
ΟΜΑΔΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΙΙ Άλλα γεγονότα: Άπώλεια σημαντικού προσώπου (γονέα) πρίν την ηλικία των 11 ετών Οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης Τοκετός Εμμηνόπαυση Εποχιακές μεταβολές

16 ΟΜΑΔΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΙΙΙ
ΟΜΑΔΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΙΙΙ Σωματικές παθήσεις: λοιμώδεις νόσοι γρίπη ηπατίτις χρόνιες σωματικές νόσοι διαταραχές οφειλόμενες στη χρήση οινοπνευματωδών και ουσιών

17 ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
Θλίψη Πένθος Αγχώδεις Διαταραχές (Φοβίες-OCD) Σχιζοφρένεια ‘Ανοϊκές καταστάσεις Διπολική Διαταραχή Διαταραχές Προσωπικότητας Οργανικές Καταστάσεις (Λοιμώξεις, Φάρμακα, Ουσίες, Απόσυρση φαρμάκων ή ουσιών, Όγκοι, Ενδοκρινολογικές Διαταραχές, Νευρολογικές παθήσεις)

18 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ Ι. Άλλες ψυχικές διαταραχές
Μανία (διπολική διαταραχή, μανιο-κατάθλιψη) Αγχώδεις διαταραχές (γενικευμένο άγχος, διαταραχή πανικού, φοβικές διαταραχές) Διαταραχές από χρήση οινοπνευματωδών ή ουσιών Ψυχωτικές διαταραχές Άνοιες

19 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΙΙ. Σωματικές παθήσεις (νευρολογικές)
Νευρολογικές Αγγειοεγκεφαλικές νόσοι Επιληψία Υδροκέφαλος Λοιμώξεις του ΚΝΣ (π.χ. Σύφιλις, HIV) Ημικρανίες Σκλήρυνση κατά πλάκας Ν. Parkinson Νεοπλάσματα εγκεφάλου Τραυματισμοί του ΚΝΣ

20 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΙΙΙ. Σωματικές παθήσεις (άλλες)
Ενδοκρινικές νόσοι (Ν. Cushing, N. Addison, Υπεραλδοστερονισμός, διαταραχές του θυρεοειδούς και των παραθυρεοειδών) Λοιμώδεις και φλεγμονώδεις νόσοι ( Λ. Μονοπυρήνωση, Πνευμονίες, Φυματίωσις, Ρ. Αρθρίτις, Σ. Sjogren, Κροταφική αρτηρίτιδα, Ερυθηματώδης Λύκος) Άλλες παθήσεις (Ν. Wilson, καρκίνος, προρφυρίες, ουραιμία, αβιταμινώσεις)

21 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
Αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη Αντιβακτηριακά και αντιμυκητιασικά Αντιυπερτασικά και καρδιολογικά σκευάσματα (α-μεθυλ-ντόπα, αναστολείς των β-υποδοχέων, κλονιδίνη, γουανεθιδίνη, λιδοκαίνη, ρεσερπίνη) Αντινεοπλασματικά (αζαθειοπρίνη, C-ασπαραγινάση) Νευρολογικά και ψυχιατρικά φάρμακα (αμανταδίνη, αντιψυχωσικά, βρωμοκρυπτίνη, καρβαμαζεπίνη, λεβοντόπα, φαινυτοίνη, κατασταλτικά και υπνωτικά) Στεροειδή και ορμόνες (κορτικοστεροειδή, αντισυλληπτικά σκευάσματα) Άλλα φάρμακα (κυπροεπταδίνη, σιμετιδίνη, δισουλφιράμη, διεγερτικά)

22 ΔΙΠΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ (DSM-IV)
1 ή περισσότερα μανιακά ή μεικτά επεισόδια Επικράτηση : 0.4–1.6% (ισοδύναμα σε άνδρες και γυναίκες) κατά μέσο όρο , συμβαίνουν 4 επεισόδια μέσα σε 10 χρόνια ΔΙΠΟΛΙΚΗ II 1 ή περισσότερα μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια συνοδευόμενα από 1 τουλάχιστο υπομανιακό επεισόδιο Επικράτηση : 0.5% ( συχνότερο σε γυναίκες απ’ ότι σε άνδρες )

23 ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ Ποιητές: Antonin Arteaux, Charles Baudelaire, Robert Burns, Lord Byron, Emily Dickinson, T.S. Eliot, Friedrich Hőlderlin, Victor Hugo, Samuel Johnson, John Keats, Vladimir Mayakovsky, Boris Pasternak, Sylvia Plath, Cesare Pavese, Edgar Allan Poe, Ezra Pound, Alexander Pushkin, Lord Tennyson, Dylan Thomas,Walt Whitman Συγγραφείς: Hans Christian Andersen, Honorė de Balzac, Joseph Conrad, Charles Dickens, William Faulkner, Nikolai Gogol, Maxim Gorky, Graham Greene, Ernest Hemingway, Herman Hesse, Henrik Ibsen, Henry James, Herman Melville, Eugene O´ Neal, Mary Shelley, R. L. Stevenson, August Strinberg, Leo Tolstoy, Tennessee Williams, Virginia Woolf, Emile Zola, Μαργαρίτα Καραπάνου Συνθέτες-Μουσικοί: Hector Berlioz, Edward Elgar, G.F. Haendel, Gustav Mahler, Charles Mingus, Charlie Parker, Cole Porter, Sergey Rachmaninoff, G. Rosini, Robert Schumann, Peter Tchaikovsky Ζωγράφοι: Richard Dadd, Paul Gaugin, Vincent van Gogh, E.L. Kirchner, Michelangelo, Edvard Munch, Jackson Pollock

24 ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: ΤΥΠΟΙ & ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ
Υπομανία Μανία χωρίς ψυχωτικά συμπτώματα Μανία ψυχωτικά συμπτώματα Κατάθλιψη Ήπια Μέτρια Σοβαρή χωρίς ψυχωτικά συμπτώματα Σοβαρή με ψυχωτικά συμπτώματα Μεικτό επεισόδιο Σε αποδρομή (νορμοθυμία) Εναλλασόμενα επεισόδια Ταχέων κυκλικών μεταβολών

25 ΔΙΠΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ (DSM-IV)
ΚΥΚΛΟΘΥΜΙΑ πολυάριθμα επεισόδια υπομανίας και καταθλιπτικών συμπτωμάτων ( όχι της βαρύτητας μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου ) για 2 χρόνια τουλάχιστον Επικράτηση: 0.4–1% 5–15% των διπολικών ασθενών είναι ασθενείς με ταχείες εναλλάγες ( rapid cyclers ) με 4 ή περισσότερα επεισόδια ανά έτος 60% των διπολικών ασθενών έχουν και ψυχωσικά συμπτώματα

26 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΠΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
Διπολική τύπου I διαταραχή : Καταθλιπτικό επεισόδιο με ή χωρίς ψυχωτικά συμπτώματα Μανιακό επεισόδιο Μεικτό επεισόδιο Διαταραχή με ταχεία εναλλαγή φάσεων Ανθεκτική στη θεραπεία μορφή Διπολική τύπου ΙI διαταραχή

27 ΜΑΝΙΑ Κλινική εικόνα - Διαγνωστικά Κριτήρια:
Ευφορικό, διαχυτικό συναίσθημα Ιδέες υπερτίμησης του Εγώ – Ιδέες Μεγαλείου Μείωση της ανάγκης για ύπνο Φλυαρία Φυγή Ιδεών Δυσκολία επικέντρωσης της προσοχής Αύξηση της ψυχοκινητικής δραστηριότητας

28 ΜΑΝΙΑ Διαφορική Διάγνωση: Οργανικότητα Σχιζοφρένεια
Προϊούσα γενική παράλυση, Όγκοι του εγκεφάλου, Σκλήρυνση κατά πλάκας, Υπερθυρεοειδισμός, Ανοϊκές καταστάσεις, Τοξίκωση Σχιζοφρένεια

29 ΑΛΛΗΛΕΠΙΚΑΛΥΨΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ : ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ
ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΙΑ Σχιζοσυναισθη-ματική διαταραχή Κατάθλιψη με ψύχωσικά συμπτώματα Μανία με ψυχωσικά συμπτώματα Παραληρητική διαταραχή

30 Παραληρητική διαταραχή
ΑΛΛΗΛΕΠΙΚΑΛΥΨΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ : ΨΥΧΩΣΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Σχιζοσυναισθη -ματική διαταραχή Μονοπολική κατάθλιψη Παραληρητική διαταραχή Σχιζοφρένεια

31 Πορεία και Πρόγνωση των Συναισθηματικών Διαταραχών
Πορεία και Πρόγνωση των Συναισθηματικών Διαταραχών Μακρά πορεία με συχνές υποτροπές Περισσότερο «καλοήθεις» από τις Σχιζοφρενικές ψυχώσεις, αλλά με πολλά προβλήματα και με βαρύ τίμημα Οι στρεσσογόνοι παράγοντες φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο μέχρι την εκδήλωση του πρώτου επεισοδίου, μετά ο ρόλος τους είναι σημαντικά μικρότερος

32 ΚΥΡΙΟ ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΟ ΑΣΘΕΝΗ & ΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥ
ΚΥΡΙΟ ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΟ ΑΣΘΕΝΗ & ΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥ Η πρόγνωση της κατάθλιψης είναι γενικά καλή Η κατάθλιψη είναι μια συνηθισμένη αρρώστια και είναι αντιμετωπίσιμη Δεν οφείλεται σε, ούτε είναι, αδυναμία χαρακτήρα και θέλησης Δεν είναι τεμπελιά Σημαίνει ότι πάσχετε από μια διαταραχή που απαιτεί θεραπευτική αντιμετώπιση και που μπορεί να αντιμετωπιστεί

33 Πορεία Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής
Πορεία Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής 1ο επεισόδιο Μια πρώιμη αντιμετώπιση ήπιων συμπτωμάτων μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη ενός πλήρους καταθλιπτικού επεισοδίου. Συνήθως δεν υπάρχει προνοσηρό ιστορικό διαταραχής προσωπικότητας >50% το 1ο επεισόδιο εμφανίζεται πρίν τα 40 Διάρκεια Χωρίς θεραπεία 6-13 μήνες Με θεραπεία ~3 μήνες Με τον χρόνο,  συχνότητας %  διάρκειας, Μ.Ο. 5-6/20 έτη Εμφάνιση μανιακών επεισοδίων 5-10% με αρχική διάγνωση μονοπολική κατάθλιψη, 6-10 έτη μετά Αλλαγή: Μέση ηλικία 32 έτη, μετά από 2-4 επεισόδια

34 Πορεία Διπολικής Διαταραχής Ι
Πορεία Διπολικής Διαταραχής Ι Είναι υποτροπιάζουσα Εμφανίζεται συνήθως με κατάθλιψη (75% Γ και 67% Α) Οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν και καταθλιπτικά και μανιακά επεισόδια – 10-20% μόνον μανιακά Διάρκεια επεισοδίου μανίας χωρίς θεραπεία ~3 μήνες Με την πάροδο του χρόνου η συχνότητα των επεισοδίων αυξάνεται και μειώνεται το μεσοδιάστημα Μετά από 5 επεισόδια, υπάρχει μια σταθεροποίηση του μεσοδιαστήματος της τάξης των 6-9 μηνών Ορισμένοι εμφανίζουν ταχεία εναλλαγή των επεισοδίων

35 Πρόγνωση Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής Ι
Πρόγνωση Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής Ι Χρονιότητα - Υποτροπές Μετά τη νοσηλεία: 50% πιθανότητα να αναλάβουν στον 1ο χρόνο Στον 5ο χρόνο: 10-15% δεν έχουν αναλάβει 25% υποτροπή στους πρώτους 6 μήνες, 30-50% στα 2 πρώτα χρόνια και 50-70% σε 5 χρόνια Καλύτερη πρόγνωση για όσους συνεχίζουν προφυλακτική φαρμακευτική θεραπεία και για όσους έχουν μόνον 1 ή 2 καταθλιπτικά επεισόδια Θετικοί Προγνωστικοί δείκτες Ηπιότητα επεισοδίων, απουσία ψυχωτικών συμπτωμάτων Ύπαρξη σταθερών σχέσεων κατά την εφηβεία Σταθερότητα στη λειτουργία της οικογένειας Σταθερά καλή κοινωνική λειτουργικότητα στα τελευταία 5 χρόνια Απουσία Διαταραχής Προσωπικότητας ή άλλης Ψυχιατρικής Διαταραχής Προχωρημένη ηλικία πρώτης εμφάνισης

36 Πρόγνωση Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής
Πρόγνωση Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής Θνησιμότητα: Δείκτης Θνησιμότητας: (normal population=1.0) Αυτοκτονία, ατυχήματα, καρδιαγγειακές διαταραχές, λοιμώξεις του αναπνευστικού, δευτερογενής εμπλοκή με χρήση ουσιών Δείκτες Αυτοκτονίας (normal population=1.0) Διπολική Διαταραχή: 15.05 Μείζων Κατάθλιψη: 20.35 Δυσθυμία: 12.12 Όλες οι διαγνωστικές κατηγορίες: 13.65

37 Πρόγνωση Διπολικής Διαταραχής Ι
Πρόγνωση Διπολικής Διαταραχής Ι Χειρότερη από την μείζονα καταθλιπτική διαταραχή 40-50% εμφανίζει ένα 2ο επεισόδιο μέσα σε 2 χρόνια 50-60% επιτυγχάνει έλεγχο με τα σταθεροποιητικά της διάθεσης 7% δεν εμφανίζει δεύτερο επεισόδιο 40% αναπτύσσει χρόνια υποτροπιάζουσα πορεία Αριθμός επεισοδίων 2-30, με ΜΟ=9 40% εμφανίζει >10 επεισόδια Σε μακροχρόνια παρακολούθηση: 15% είναι καλά 45% καλά παρά τις πολλές υποτροπές 30% μερική ύφεση 10 % χρονιότητα

38 Πρόγνωση Διπολικής Διαταραχής Ι
Πρόγνωση Διπολικής Διαταραχής Ι Θετικοί Προγνωστικοί Δείκτες Βραχεία διάρκεια μανιακών επεισοδίων 1ο επεισόδιο σε αρκετά μεγάλη ηλικία Λιγότερες αυτοκτονικές σκέψεις Λιγότερα συνυπάρχοντα ψυχιατρικά και σωματικά προβλήματα Αρνητικοί Προγνωστικοί Δείκτες Κακή προνοσηρή επαγγελματική κατάσταση Εξάρτηση από το αλκοόλ Άρρεν φύλο Ψυχωτικά χαρακτηριστικά

39 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Διαφύλαξη της ασφάλειας του ασθενούς Πλήρης διαγνωστική εκτίμηση Σχεδιασμός – Πλάνο μακροχρόνιας φροντίδας Φροντίδα-προσοχή στα στρεσσογόνα γεγονότα, πρόληψή τους όπου είναι εφικτό

40 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ? Παραπέμψετε: ‘Όταν η κατάθλιψη είναι πολύ σοβαρή
Υπάρχουν συχνές υποτροπές Ανθίσταται στη θεραπεία Υπάρχουν επίμονες ιδέες αυτοκτονίας ή προηγούμενες απόπειρες, ή οικογενειακό ιστορικό αυτοκτονίας Δεν υπάρχει καλή συμμόρφωση στη θεραπεία Προσοχή στη στάση του ασθενούς απέναντι στους ψυχιάτρους και στον στιγματισμό που μπορεί να νοιώσει εξαιτίας της παραπομπής

41 ΝΟΣΗΛΕΙΑ? Κίνδυνος Αυτοκτονίας ή Ανθρωποκτονίας
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΟΣΗΛΕΙΑ? Κίνδυνος Αυτοκτονίας ή Ανθρωποκτονίας Ανάγκη Διαγνωστικών Δοκιμασιών Μεγάλη μείωση της ικανότητας για εξασφάλιση τροφής, στέγης ή ένδυσης, κίνδυνος για τη σωματική υγεία Ιστορικό ταχείας εμφάνισης των συμπτωμάτων Μεγάλη έκπτωση της εναισθησίας και της κρίσης Απουσία ή ρήξη με τα συνήθη υποστηρικτικά συστήματα

42 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ Υπάρχουν: Έλλειψη ενδιαφέροντος για τη ζωή; Ευχές θανάτου; Ιδέες αυτοκτονίας; Παροδικές, φευγαλέες Επίμονες αλλά για άλλους λόγους τις απορρίπτει Επίμονες αλλά χωρίς ιδιαίτερο σχέδιο Επίμονες, με σχέδιο Ιστορικό προηγουμένων αποπειρών; Οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης και αποπειρών ή επιτυχημένων αυτοκτονιών; Αν οι ιδέες είναι επίμονες, ή η κατάθλιψη είναι σοβαρή ή υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, συμβουλευτείτε ψυχίατρο ή παραπέμψετε

43 ΦΑΡΜΑΚΑ Ή ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ?
Φάρμακα: Ριζική αλλαγή στην αντιμετώπιση των διαταραχών της διάθεσης, Δραματική επίπτωση στην πορεία τους, Μεγάλη μείωση του κόστους της διαταραχής Ψυχοθεραπείες: Σημαντική επίπτωση και μεταβολή στην αντίληψη και στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι διαταραχές της διάθεσης. Εάν οι γιατροί: Θεωρούν ότι μόνον η ψυχοδυναμική προσέγγιση έχει λόγο: Η αμφιθυμία τους σε σχέση με τα φάρμακα μπορεί να οδηγήσει σε κακή ανταπόκριση, φτωχή συμμόρφωση και ίσως ανεπαρκείς δόσεις Αγνοούν τις ψυχοκοινωνικές ανάγκες του ατόμου: Η έκβαση της φαρμακοθεραπείας δεν θα είναι η αναμενόμενη

44 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Ι
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Ι Αποτελεσματικότητα: Υψηλή (60-70%) και ταχύτερη Συμμόρφωση στην αγωγή: αναγκαία Οδηγίες για τον ασθενή: Τα φάρμακα δεν προκαλούν εθισμό Πρέπει να αποφεύγονται τα οινοπνευματώδη Ανταπόκριση μετά 2-3 εβδομάδες Ανεπιθύμητες ενέργειες: να αναφέρονται στο γιατρό, βελτίωση συνήθως μετά 7-10 ημέρες Πρόοδος: Συνέχιση της αγωγής, αλλαγή μόνο από τον γιατρό Διακοπή μόνο από τον γιατρό Αλλαγή φαρμάκου επί μη αποτελεσματικότητας Διάρκεια θεραπείας: 6-9 μήνες στο πρώτο επεισόδιο Συνεχής επανέλεγχος: απαραίτητος

45 ΓΕΝΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΙΙ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ενημέρωση - Εκπαίδευση του ασθενούς Επιλογή Αντικαταθλιπτικού Ιστορικό προηγούμενης καλής ανταπόκρισης Ιστορικό καλής ανταπόκρισης μέλους της οικογένειάς του Συχνά ο τύπος της κατάθλιψης και η εμπειρία του γιατρού Είδος παρενεργειών Επαρκής Δοσολογία Διατήρηση της μέγιστης θεραπευτικής δόσης για 4 εβδομάδες πριν σκεφτούμε αλλαγή Προσοχή τις πρώτες εβδομάδες της κλινικής βελτίωσης Προσοχή για «ύποπτες κινήσεις» και «ανεξήγητες» αλλαγές του ασθενούς Έλεγχος φαρμάκου στο πλάσμα (απορρόφηση, compliance) Εάν υπάρξει υποτροπή μέσα σε 2,5 χρόνια, δικαιολογείται προφυλακτική αγωγή επί 5ετία.

46 H ανάπτυξη των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων
MAOI NaSSA Αντικαταθλιπτικά νοραδρεναλίνης & ειδικών υποδοχέων της σεροτονίνης Αναστολείς της μονο-αμινοξιδάσης In the late 1950s, the dual-acting tricyclic antidepressants (TCAs) became the first effective drugs marketed. Their efficacy was established, but their tolerability and toxicity in overdose was problematic. The need for selectivity to improve safety and to limit side effects resulted in the introduction of the selective serotonin re-uptake inhibitors (SSRIs) in the late 1980s. In the 1990s, dual-acting drugs like venlafaxine and mirtazapine have been developed to affect selectively the noradrenergic and serotonergic neurotransmitter systems, without receptor-related adverse effects. Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης & νοραδρελανίνης Μη-ειδικά τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης TCA SSRI SNRI

47 ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Ι. ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
Αντικαταθλιπτικά Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Ιδιαίτερα αποτελεσματικά Η χρήση τους διπλασιάζει την πιθανότητα ανάνηψης μέσα σε ένα μήνα Σχετικά βραδεία έναρξη δράσης (1-4 εβδομάδες) Τοξικά σε μεγάλες δόσεις (κίνδυνος αυτοκτονίας) Ανεπιθύμητες ενέργειες (κυρίως τα τρικυκλικά) Πιθανότητα πυροδότησης Μανίας

48 Ειδικοί Αναστολείς Επαναπρόσληψης Σεροτονίνης κ.α.
Αντικαταθλιπτικά Τρικυκλικά (και Τετρακυκλικά) Ειδικοί Αναστολείς Επαναπρόσληψης Σεροτονίνης κ.α. Αναστολείς της ΜΑΟ Αμιτριπτυλίνη (Saroten) [150mg/24h] Χλωμιπραμίνη (Anafranil) [150mg/24h] Δοξεπίνη (Sinequan) [150mg/24h] Ιμιπραμίνη (Tofranil) Δοθιεπίνη Δεσιπραμίνη Νορτριπτυλίνη (Nortrilen) [150mg/24h] Μαπροτιλίνη (Ludiomil) [125mg/24h] Τραζοδόνη (Trittico) [150mg/24h] SSRI Φλουοξετίνη (Ladose) [20-60 mg/24h] Φλουβοξαμίνη (Dumyrox) [ mg/24h] Παροξετίνη (Seroxat) [20-50 mg/24h] Σιταλοπράμη (Seropram) [20-40 mg/24h] Σερτραλίνη (Zoloft) [ mg/24h] SNRI Βενλαφαξίνη (Efexor) [ mg/24h] NaSSA Μιρταζαπίνη (Remeron) [30-60 mg/24h] Άλλα: Νεφαζοδόνη [ mg/24h] Βουπροπιόνη (Wellbutrin) Hypericum (St. John´s wort) Ιπρονιαζίδη Φαινελζίνη Τρανυλκυπρομίνη Αποτελεσματικά, Φθηνότερα Πιο επικίνδυνα σε επίπεδο τοξικότητας Ανεπιθύμητες ενέργειες από το καρδιαγγειακό Ορθοστατική Υπόταση Εξίσου Αποτελεσματικά Ασφαλέστερα Λιγότερες παρενέργειες Ακριβότερα Σεξουαλικές δυσλειτουργίες, Επίδραση στην libido «Άτυπη» κατάθλιψη Παρενέργειες Χρειάζονται προσοχή στη χορήγηση και στις διαιτητικές οδηγίες

49 ΣΥΧΝΟΤΕΡΕΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΡΙΚΥΚΛΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΩΝ
ΣΥΧΝΟΤΕΡΕΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΡΙΚΥΚΛΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΩΝ Αντιχολινεργικές: Ξηροστομία, δυσκοιλιότητα, θολή όραση, κατακράτηση ούρων, γνωστική διαταραχή στους ηλικιωμένους Αντιισταμινικές: Καταστολή, αύξηση βάρους Σεροτονεργικές: Σεξουαλική δυσλειτουργία α-Αδρενεργικές: Ορθοστατική υπόταση, ζάλη

50 ΤΚΑ: ΠΡΟΣΟΧΗ Πρόκληση στηθάγχης, αρρυθμιών & διαταραχών αγωγής ή ταχυκαρδίας Στενό θεραπευτικό φάσμα, χαμηλή θανατηφόρα δόση (καρδιακή τοξικότητα) Μείωση του ουδού επιληπτικών σπασμών Σε ασθενείς με προβλήματα προστάτη Σε ασθενείς με γλαύκωμα κλειστής γωνίας Σε ασθενείς με διπολική διαταραχή

51 ΤΚΑ: ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
Οινοπνευματώδη: αύξηση ψυχοκινητικής διαταραχής Αντιχολινεργικά: αύξηση αντιχολινεργικής δράσης Αντιπηκτικά: μείωση του μεταβολισμού (αύξηση δράσης) της γουαρφαρίνης Αντιψυχωτικά: αύξηση επιπέδων ΤΚΑ Βαρβιτουρικά: αύξηση επιπέδων ΤΚΑ, καταστολή ΚΝΣ Σιμετιδίνη: αύξηση επιπέδων ΤΚΑ, αύξηση αντιχολινεργικής δράσης Κλονιδίνη, γουανεθιδίνη: ανταγωνισμός αντιυπερτασικής δράσης (υπερτασική κρίση) Λεβοντόπα: μείωση της απορρόφησης των ΤΚΑ Αναστολείς ΜΑΟ: Σοβαρό σεροτονεργικό σύνδρομο Αλοπεριδόλη, φαινοθειαζίνες, μεθυλφαινυδάτη, αντισυλληπτικά: μείωση μεταβολισμού (αύξηση δρασης) των ΤΚΑ Φαινυτοίνη: αύξηση επιπέδων φαινυτοίνης, μείωση επιπέδων ΤΚΑ Κινιδίνη: αύξηση επιπέδων ΤΚΑ (μείωση μεταβολισμού ), επιπρόσθετη δράση στην καρδιακή αγωγιμότητα SSRIs: μείωση μεταβολισμού (αύξηση επιπέδων και παρενεργειών) ΤΚΑ Συμπαθομιμητικές αμίνες: ενίσχυση αρρυθμιών, υπερτασης, ταχυκαρδίας

52 ΑΛΛΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ: ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
SSRIs: ζάλη, υπνηλία, τρόμος, εφίδρωση, κεφαλαλγία, ξηροστομία, διάρροια, ναυτία, έμετοι, άγχος & αϋπνία (φλουοξετίνη), σεξουαλική δυσλειτουργία, εξάνθημα (φλουοξετίνη), υπογλυκαιμία (φλουοξετίνη) SNRI- Βενλαφαξίνη: ζάλη, υπνηλία, εφίδρωση, κεφαλαλγία, ανορεξία, ναυτία, έμετοι, άγχος & αϋπνία, σεξουαλική δυσλειτουργία, ήπια αύξηση ΑΠ & καρδιακού ρυθμού, αύξηση QT (XR) Νεφαζοδόνη: ζάλη, υπνηλία, ξηροστομία, ναυτία, θόλωση όρασης, δυσκοιλιότητα, ορθοστατική υπόταση (με μη κατασταλτικά αντιισταμινικά)

53 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΑΛΛΕΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΑΛΛΕΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΛΙΘΙΟ (προσθήκη) Ενισχυτικό της αντικαταθλιπτικής αγωγής σε ανθιστάμενη ΜΚ Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT) Όταν ο ασθενής δεν απαντά στην φαρμακοθεραπεία. Όταν η κατάσταση είναι ιδιαίτερα σοβαρή, απειλείται η ζωή του και δεν υπάρχει η δυνατότητα αναμονής.

54 ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΙ. ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Αντιμανιακά Αντιμανιακά -Σταθεροποιητικά Αντιψυχωτικά Λίθιο – Αντιεπιληπτικά Λοραζεπάμη ECT Λίθιο - Αντιεπιληπτικά ECT (αναμνηστικό) Επίπεδα φαρμάκων

55 ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ : ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ
Οξεία φάση : μανία , μεικτή διαταραχή αρχικός έλεγχος συμπεριφοράς αντιμετώπιση ψυχωσικών συμπτωμάτων μανία ανθεκτική στην αγωγή Φάση σταθεροποίησης πλήρως αποτελεσματική δόση φαρμάκου για εβδομάδες Αγωγή φάσης συντήρησης πρόληψη επανεμφάνισης ψυχωσικών συμπτωμάτων Διακοπή πολύ βαθμιαία μείωση (η αλοπεριδόλη μειώνεται κατά 1–2 mg /μήνα )

56 ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
Πλεονεκτήματα Εκτεταμένη κλινική εμπειρία Ταχύ αντιμανιακό αποτέλεσμα Αποτελεσματικά στους ψυχωτικούς, διεγερτικούς, και επιθετικούς ασθενείς Είναι διαθέσιμα σε ενέσιμη μορφή και σε μορφή βραδείας αποδέσμευσης (depot)

57 ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
Μειονεκτήματα Δεν είναι αποτελεσματικά στην προφύλαξη Υψηλό ποσοστό εκδήλωσης Ε.Π.Σ. Υψηλός κίνδυνος εκδήλωσης όψιμης δυσκινησίας και κακοήθους νευροληπτικού συνδρόμου Αντιχολινεργικές παρενέργειες και δυσμενή επίπτωση στις γνωστικές λειτουργίες Πιθανώς προκαλούν ή επιδεινώνουν την κατάθλιψη Αύξηση βάρους Προκαλούν υπερβολική καταστολή Μικρή συμμόρφωση στη θεραπεία

58 ΑΤΥΠΑ ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ Αποτελεσματικότητα στον έλεγχο των μανιακών συμπτωμάτων Αποτελεσματικότητα στον έλεγχο των ψυχωσικών συμπτωμάτων ( που συνήθως συνυπάρχουν ) Ευνοϊκότερο προφίλ α.ε. ( ΕΠΣ - ΟΔ ) Καλύτερη συμμόρφωση

59 ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΛΙΘΙΟΥ Θεραπευτικά επίπεδα: 0,7-1,2 mmol/L (~1,5)
ΘΕΡΑΠΕΙΑ Θεραπευτικά επίπεδα: 0,7-1,2 mmol/L (~1,5) Ανεπιθύμητες ενέργειες: Νευρομυικά συμπτώματα (τρόμος, μυική αδυναμία) Ναυτία, έμετος, διάρροια Αύξηση σωματικού βάρους Διαταραχή μνήμης – ανώτερων λειτουργιών Πολυουρία – Νεφρίτις – Νεφρική Ανεπάρκεια Υπερ- ή και Υπο- θυρεοειδισμός Τοξικότητα: Δυσαρθρία, ζάλη, νυσταγμός, έμετος Θόλωση της όρασης, Διαταραχή της συνείδησης Παραλήρημα, σύγχυση Νεφρική ανεπάρκεια, σπασμοί, κώμα, θάνατος

60 ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία Θεραπεία Διαπροσωπικών Σχέσεων Ψυχαναλυτικά Προσανατολισμένη Ψυχοθεραπεία Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία

61 Ψυχοθεραπευτική Παρέμβαση στον Καταθλιπτικό ασθενή Γενικές Αρχές
Ψυχοθεραπευτική Παρέμβαση στον Καταθλιπτικό ασθενή Γενικές Αρχές Εκτίμηση της βαρύτητας της διαταραχής Εκτίμηση του κινδύνου αυτοκτονίας Εκτίμηση προσωπικότητας Εγκατάσταση θεραπευτικής σχέσης Συνέπεια και σταθερότητα Υποστήριξη – Ενστάλαξη ελπίδας Ερμηνευτική (όπου ενδείκνυται) Επίγνωση και ανάλυση των δικών μας συναισθημάτων και αντιδράσεων

62 Ψυχοθεραπευτική Παρέμβαση στον ασθενή που βρίσκεται σε Μανία Γενικές Αρχές
Εκτίμηση της βαρύτητας της διαταραχής Εκτίμηση των δυνατοτήτων οριοθέτησης Εκτίμηση του κινδύνου βίαιης ή επιθετικής συμπεριφοράς Εκτίμηση προσωπικότητας Προσπάθεια εγκατάστασης θεραπευτικής σχέσης Όρια – Ειλικρίνεια – Ξεκάθαρες εκφράσεις. Σεβασμός του Μεγαλομανιακού Παραληρήματος – Ούτε το αποδεχόμαστε ούτε το απορρίπτουμε Επίγνωση και ανάλυση των δικών μας συναισθημάτων και αντιδράσεων – Επιτρέπουμε στον εαυτό μας να φοβάται

63 ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
«Δεν είναι τα πράγματα που ενοχλούν τους ανθρώπους, αλλά οι ιδέες που έχουν οι άνθρωποι για τα πράγματα» Επίκτητος Εστιάζει στην αντιμετώπιση των «γνωσιακών παραμορφώσεων» της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής Στόχοι: - Η εντόπιση και ο έλεγχος των αρνητικών αυτών «γνωσιών», - Η ανάπτυξη εναλλακτικών, εύκαμπτων και θετικών τρόπων σκέψης, - Δοκιμή νέων γνωσιακών και συμπεριφεριολογικών απαντήσεων «Η διάθεση και τα συναισθήματά μας επηρεάζονται από τις σκέψεις μας και έτσι αρνητικές και υποτιμητικές σκέψεις και αρνητικά σχήματα σκέψης (γνωσίες) προκαλούν δυσφορική διάθεση και κατάθλιψη» «Γνωσιακή τριάδα» Αρνητικές απόψεις του ατόμου για τον εαυτό του, τον κόσμο και το μέλλον του

64 ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Εστιάζει σε ένα ή δύο τρέχοντα διαπροσωπικά προβλήματα Δέχεται πως: - τα τρέχοντα προβλήματα έχουν τις ρίζες τους στις πρώιμες δυσλειτουργικές σχέσεις - τα τρέχοντα διαπροσωπικά προβλήματα σχετίζονται με την εμφάνιση και διατήρηση των τωρινών καταθλιπτικών συμπτωμάτων συνεδρίες, 1/εβδ., Ενεργητική θεραπευτική προσέγγιση

65 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ Να θέτεις μικρούς, εφικτούς, καθημερινούς στόχους εκτέλεσης ευχάριστων δραστηριοτήτων, να επανεξετάζεις την πρόοδό τους με τρίτους Να προγραμματίζεις χρόνο για δραστηριότητες και να τον αυξάνεις προοδευτικά κάθε εβδομάδα Να κάνεις ρεαλιστικά σχέδια για το μέλλον Να απασχολείσαι με κάτι, ακόμη και όταν είναι δύσκολο να βρεις κίνητρο Να προσπαθείς να είσαι με άλλα μέλη της οικογένειάς σου

66 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Συζήτηση: Να συζητάς τα προβλήματά σου με τον/την σύντροφό σου, τα μέλη της οικογένειας, έναν έμπιστο φίλο, ή κάποιον ειδικό Αποστασιοποίηση: Προσπάθησε να βλέπεις τα πράγματα σαν παρατηρητής Επιλογές: Να επιλέγεις εφαρμόσιμες λύσεις για τα προβλήματά σου Υπέρ και κατά: Να εξετάζεις τα υπέρ και τα κατά κάθε επιλογής Καθορισμός χρονικού πλαισίου και σχέδιου δράσης για την σταδιακή επίλυση των προβλημάτων Επανέλεγχος: Να επανεκτιμάς την πρόοδο που πραγματοποίησες στην επίλυση των προβλημάτων

67 ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΥ ΣΚΕΨΗΣ
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΥ ΣΚΕΨΗΣ «Πάντα θα αισθάνομαι έτσι, τα πράγματα δεν θα αλλάξουν ποτέ» «Εγώ φταίω για όλα. Δεν μπορώ να κάνω τίποτα σωστό» «Τα συναισθήματα αυτά είναι παροδικά. Με τη θεραπεία, τα πράγματα θα καλυτερεύσουν σε λίγες εβδομάδες» «Αυτές οι αρνητικές σκέψεις είναι αποτέλεσμα της κατάθλιψης. Τι αποδείξεις έχω πραγματικά για το φταίξιμό μου;»

68 ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Δεν εστιάζει ιδιαίτερα στα συμπτώματα. Στόχοι: - Επίγνωση / Δομική Αλλαγή - Βελτίωση διαπροσωπικής εμπιστοσύνης - Βελτίωση της δυνατότητας για σχέσεις εγγύτητα - Βελτίωση μηχανισμών αντιμετώπισης των προβλημάτων - Βελτίωση της ικανότητας να βιώνονται τα έντονα και βαθιά συναισθήματα, κυρίως το πένθος

69 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
«Η ενδοοικογενειακή κατάσταση (το «σύστημα») ευοδώνει ή και συντηρεί την διαταραχή της διάθεσης» Εξετάζεται ο ρόλος του αρρώστου στο πλαίσιο του συστήματος της οικογένειας καθώς και ο ρόλος ολόκληρης της οικογένειας στην συντήρηση των συμπτωμάτων του αρρώστου.

70 Πλαίσιο που λειτουργεί για πάνω από 15 χρόνια
Γ Μ Κ

71

72

73

74 Λύση μέσα από το πλαίσιο, όπως είχε μάθει όλα τα χρόνια, με βασικό άξονα «να μην αλλάξει το πλαίσιο αυτό, που έχει δοκιμαστεί και έχει αποδειχθεί ότι λειτουργεί καλά τόσα χρόνια» 1

75 Λύση που αλλάζει το πλαίσιο
2 Λύση που αλλάζει το πλαίσιο

76 ?

77 Δημιουργία «νέου» πλαισίου

78