Tax based schemes and the concept of State Αids

Παρουσίαση με θέμα: "Tax based schemes and the concept of State Αids"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Tax based schemes and the concept of State Αids
TONIA PEDIADITAKI STAVROPOULOS & PARTNERS LAW OFFICE Athens, June 2nd, 2007

2 Διάγραμμα / Outline Ι. Κρατικές ενισχύσεις και Φορολογία
1. Τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά της «κρατικής ενίσχυσης φορολογικού χαρακτήρα» 2. Η εκλογίκευση της έννοιας με την αποδοχή αυστηρών οικονομικών κριτηρίων ΙΙ. Η δύσκολη συνεργασία των κοινοτικών οργάνων με τα κράτη μέλη 1.Ο ρυθμιστικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η συμβολή (;) των ΔΕΚ & ΠΕΚ 2. Τα κράτη μέλη – το παράδειγμα της Ελλάδας Στοιχεία για τα ελληνικά καθεστώτα κρατικών ενισχύσεων Το αφορολόγητο αποθεματικό ν.3220/04 ή «μια ιστορία δίχως τέλος» Ι. State Aids and Taxation 1. Elements of the notion “fiscal state aid” 2. The rationalization of the notion with the acceptance of strict economic criteria II. The difficult co-operation of Community institutions with Member States 1. The regulatory role of the European Commission and the help (?) Of ECJ & CFI 2. The Member States – the Greek example Data for the Greek State Aid Schemes The “tax reserve fund” scheme of Law 3220/04 or “a story without end“

3 Γενικοί στόχοι Ευρωπαϊκής Κοινότητας
Απομάκρυνση φορολογικών εμποδίων για την ομαλή λειτουργία της κοινής αγοράς (market-based economy, level playing field) Ενίσχυση στόχων Λισσαβόνας Επίτευξη βιώσιμης μείωσης του συνολικού βάρους σε φορολογουμένους Συνέχεια καταπολέμησης επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού «…στο δρόμο για την φορολογική εναρμόνιση στην Ευρώπη, τα κοινοτικά όργανα χρησιμοποιούν πληθώρα εργαλείων, με ειδική αναφορά στις θεμελιώδεις ελευθερίες και τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις»

4 Ι. Κρατικές ενισχύσεις και Φορολογία
Κοινοτικό πλαίσιο για κρατικές ενισχύσεις  άρθρα ΣυνθΕΚ αρχή του ασυμβίβαστου των κρατικών ενισχύσεων υπό οποιαδήποτε μορφή με την κοινή αγορά Κατ΄εξαίρεση κρατική ενίσχυση κρίνεται συμβατή με κοινή αγορά υπό αυστηρές προϋποθέσεις Τελικά η εκτίμηση της συμβατότητας αποδεικνύεται σε μια θεμελιώδη στάθμιση των αρνητικών επιπτώσεων της ενίσχυσης στον ανταγωνισμό με τα θετικά αποτελέσματά της με όρους κοινού (σε κοινοτικό επίπεδο) συμφέροντος Ερμηνευτικές δυσκολίες για την εφαρμογή των κανόνων ΣυνθΕΚ, ειδικά στα φορολογικά μέτρα 1998: Ανακοίνωση Ευρωπαϊκής Επιτροπής «σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στα μέτρα που σχετίζονται με την άμεση φορολογία»  κατευθυντήριες γραμμές 2004: Έκθεση Επιτροπής για την υλοποίηση της ανακοίνωσης 1998.

5 Η Ανακοίνωση της Επιτροπής C 384/98
Δεν στόχευε στην αντιμετώπιση του ανταγωνισμού που προκύπτει από την έλλειψη φορολογικής εναρμόνισης Συγγένεια στόχων με τον «Κώδικα Δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων» (1997) αλλά Χαρακτηρισμός ενός φορολογικού μέτρου ως επιζήμιου σύμφωνα με τον «Κώδικα Δεοντολογίας» δεν προδικάζει το χαρακτηρισμό του ως «απαγορευμένης κρατικής ενίσχυσης»  twin-track approach Πεδίο εφαρμογής ανακοίνωσης: τα νομοθετικά, κανονιστικά και διοικητικά φορολογικά μέτρα που προκαλούν απώλεια φορολογικών εσόδων

6 Τέσσερα κριτήρια για χαρακτηρισμό μέτρου ως απαγορευόμενης κρατικής ενίσχυσης φορολογικού χαρακτήρα
1. παροχή πλεονεκτήματος στον λήπτη 2. κρατική προέλευση των πόρων 3. επηρεασμός των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών από το εν λόγω μέτρο 4. επιλεκτικότητα του μέτρου Πάγια νομολογία ΔΕΚ: « Ως κρατική ενίσχυση νοείται κάθε μέτρο που απαλλάσσει, μερικώς ή πλήρως, τις επιχειρήσεις συγκεκριμένου τομέα από τις οικονομικές επιβαρύνσεις που απορρέουν από την κανονική εφαρμογή του γενικού συστήματος, χωρίς η εν λόγω απαλλαγή να δικαιολογείται από τη φύση ή την οικονομία του συστήματος».

7 1. Όφελος του λήπτη – δαπάνη του κράτους
Το πλεονέκτημα συνήθως παρέχεται με την μείωση φορολογικής επιβάρυνσης της επιχείρησης υπό διάφορες μορφές και συνθήκες: Παραδείγματα: μείωση της βάσης υπολογισμού του φόρου (έκπτωση κατά παρέκκλιση, έκτακτη ή ταχεία απόσβεση, εγγραφή αποθεματικών στον ισολογισμό κλπ.) μερική ή πλήρη μείωση του ποσού του φόρου (απαλλαγή, πίστωση φόρου κλπ.) αναβολή ή ακύρωση πληρωμής μιας φορολογικής οφειλής ή ακόμα και έκτακτη αναδιάταξή της. Βλ. απόφαση ΔΕΚ , C-156/98, Γερμανία κατά Επιτροπής

8 2. Κρατική προέλευση των πόρων
Η έννοια των κρατικών πόρων είναι πολύ ευρεία και καλύπτει όχι μόνο τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά και τους πόρους από τους οποίους το κράτος παραιτείται χορηγώντας ενισχύσεις με τη θέσπιση φορολογικών πλεονεκτημάτων. Νομολογία ΠΕΚ , Τ-211/04, Κυβέρνηση Γιβραλτάρ κατά Επιτροπής & ΔΕΚ , C-88/03, Πορτογαλία (Azores) κατά Επιτροπής  - ζήτημα «δημοσιονομικής αυτονομίας» - προσπάθεια οριοθέτησης προϋποθέσεων - έντονη πολιτική χροιά θέματος για τα κράτη μέλη - έντονη θεωρητική πολεμική για την προσέγγιση κοινοτικών οργάνων

9 3. Στρέβλωση ή κίνδυνος στρέβλωσης του ενδοκοινοτικού ανταγωνισμού
Κριτήριο επηρεασμού των συναλλαγών  οι συνέπειες στον ανταγωνισμό πρέπει να είναι αισθητές (substantial risk) H διαπίστωση δεν μεταβάλλεται από: το χαμηλό σχετικά ύψος μιας ενίσχυσης το περιορισμένο μέγεθος του δικαιούχου την πολύ μικρή συμμετοχή του δικαιούχου στην κοινοτική αγορά την έλλειψη εξαγωγικής δραστηριότητας ή αντίθετα την εξ ολοκλήρου εξαγωγική δραστηριότητα επιχείρησης σε τρίτες, εκτός της Κοινότητας, χώρες.

10 4. Επιλεκτικότητα του φορολογικού μέτρου
Ο επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου διαχωρίζει τις κρατικές ενισχύσεις από τα γενικά μέτρα οικονομικής στήριξης, που έχουν καθολική εφαρμογή σε όλες τις επιχειρήσεις και σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας σε ένα κράτος μέλος Ζήτημα ύπαρξης διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης (τεκμήριο κατ΄αρχήν ύπαρξης απαγορευμένης κρατικής ενίσχυσης)

11 4. Επιλεκτικότητα του φορολογικού μέτρου
Δεν αποτελούν κρατικές ενισχύσεις: τα μέτρα που σχετίζονται μόνο με τη φορολογική τεχνική (π.χ. καθορισμός φορολογικών συντελεστών, προσδιορισμός των κανόνων για τις αναπροσαρμογές αξίας και τις αποσβέσεις των κανόνων για τη μεταφορά των ζημιών, οι διατάξεις για την αποφυγή της διπλής φορολόγησης ή της φοροαποφυγής), τα μέτρα που επιδιώκουν ένα στόχο γενικής οικονομικής πολιτικής μέσω της μείωσης της φορολογίας που βαρύνει ορισμένα στοιχεία του κόστους παραγωγής (π.χ. έρευνα και ανάπτυξη, περιβάλλον, κατάρτιση, απασχόληση). Παραδείγματα: α) Δανία, μειωμένος φορολογικός συντελεστής β) Σουηδία, μείωση φόρου εισοδήματος για την προσέλκυση εμπειρογνωμόνων από το εξωτερικό

12 Δικαιολόγηση του μέτρου υπό αυστηρές προϋποθέσεις
Τα μέτρα που έχουν οικονομικό στόχο που τα καθιστά αναγκαία για τη φύση και τη λειτουργία του φορολογικού συστήματος βάρος απόδειξης σε ΚΜ Προσέγγιση νομολογίας ΔΕΚ για «συνοχή εθνικού φορολογικού συστήματος» ως λόγου δικαιολογημένης διακριτικής μεταχείρισης (βλ. 1992, Bachmann) Συσταλτική ερμηνεία Παραδείγματα: Ιρλανδία: μείωση φορολογίας νομικών προσώπων (manufacturing relief) Βέλγιο: κέντρα συντονισμού Ολλανδία: interest box (υλική επιλεκτικότητα) Gibraltar / Azores ( δημοσιονομική αυτονομία) Ελβετία (γεωγραφική επέκταση)

13 Νέα δεδομένα από την Ανακοίνωση 1998
2000: Στρατηγική Λισσαβόνας για να καταστεί η Ε.Ε. «η πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης στον κόσμο μέχρι το 2010» 2001: Στοκχόλμη  παρότρυνση για μείωση όγκου κρατικών ενισχύσεων και ενίσχυση διαφάνειας συστήματος 2002: Βαρκελώνη  παρότρυνση μείωσης όγκου κρατικών ενισχύσεων ως ποσοστού ΑΕΠ έως 2003 2004: Διεύρυνση ΕΕ  25 Κράτη Μέλη 2005: Έναρξη συνολικής μεταρρύθμισης κοινοτικού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων  τροποποίηση και αναθεώρηση κανονιστικών κειμένων 2007: Διεύρυνση ΕΕ  27 Κράτη Μέλη

14 Η εκλογίκευση της έννοιας με την αποδοχή αυστηρών οικονομικών κριτηρίων
Στρατηγική Ευρωπαϊκής Επιτροπής: εμπεριστατωμένη επανεξέταση ρυθμίσεων για υποβολή ετήσιων εθνικών εκθέσεων και στατιστικών με στόχο την απλοποίηση, διευκρίνιση και εκσυγχρονισμό κοινοτικού πλαισίου ενισχύσεων Ανάπτυξη συγκεκριμένων δεικτών για αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα ενισχύσεων Εντατικοποίηση της εκτίμησης του αντικτύπου ενισχύσεων στον ανταγωνισμό βάσει οικονομικών κριτηρίων (βλ. και COM(2002)555). Έμφαση στον επαναπροσανατολισμό των (επιτρεπόμενων) κρατικών ενισχύσεων προς οριζόντιους στόχους κοινού συμφέροντος.

15 Η γενική τάση της Επιτροπής για την
εκλογίκευση και την «οικονομικοποίηση» του ασκούμενου ελέγχου επηρεάζει και τις κρατικές ενισχύσεις και συνακόλουθα επηρεάζει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά της κρατικής ενίσχυσης φορολογικού χαρακτήρα, τα οποία εξελίσσονται και μετατρέπονται.

16 Επιρροή στα εννοιολογικά χαρακτηριστικά της κρατικής ενίσχυσης φορολογικού χαρακτήρα
Η «οικονομικοποίηση της έννοιας» είναι εμφανής στην Έκθεση υλοποίησης 2004: 1. έννοια πλεονεκτήματος στον δικαιούχο ενίσχυσης: χρήση μεθόδου cost plus (OΟΣΑ) εφαρμογή συνήθους κανόνα φορολόγησης επέκταση έννοιας «δικαιούχου» και στους ομίλους 2. κριτήριο απώλειας κρατικών πόρων: διατήρηση παραδοσιακής θέσης 3. επίπτωση στον ενδοκοινοτικό ανταγωνισμό: διατήρηση παραδοσιακής θέσης 4. επιλεκτικότητα μέτρου: εξειδίκευση έννοιας (υλική, περιφερειακή/γεωγραφική)

17 α. Η μέθοδος cost-plus Μέθοδος ΟΟΣΑ  διεθνής αρχή που περιλαμβάνεται στην Έκθεση 1995 σχετικά με τις «αρχές που εφαρμόζονται στον τομέα των τιμών μεταβίβασης για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τις φορολογικές διοικήσεις» Συνίσταται στην χρησιμοποίηση των πραγματοποιηθεισών δαπανών από τον προμηθευτή αγαθών ή υπηρεσιών στο πλαίσιο μιας συναλλαγής μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων (κόστος συν περιθώριο κέρδους) Η μέθοδος αυτή δεν εμπίπτει αυτή καθαυτή στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 87 παρ.1 ΣυνθΕΚ Όμως μπορεί να αποτελέσει τη βάση του πλεονεκτήματος όταν οι επιλεγείσες διαδικασίες φορολόγησης δε λαμβάνουν κατάλληλα υπόψη την οικονομική δραστηριότητα των συναλλαγών και άρα κατά τον τρόπο αυτό καταλήγει σε κατώτερη φορολόγηση από εκείνη που θα οφειλόταν εάν είχε χρησιμοποιηθεί η συνήθης μέθοδος φορολόγησης

18 α. Η μέθοδος cost-plus Επιτροπή εξέτασε διάφορα καθεστώτα:
Βελγικά και Γερμανικά κέντρα συντονισμού : δαπάνες προσωπικού Αμερικάνικες επιχειρήσεις προώθησης πωλήσεων στο Βέλγιο: Δαπάνες συνδεόμενες με την προώθηση πωλήσεων, τη μεταφορά εμπορευμάτων και την πίστωση Δαπάνες υπεργολαβίας Κέντρα συντονισμού της Biscaye στην Ισπανία & Λουξεμβουργιανές υποθέσεις για εταιρείες χρηματοδότησης: χρηματοπιστωτικές δαπάνες Τα καθεστώτα αυτά προέβλεπαν ρητά τον αποκλεισμό ορισμένων δαπανών από τη βάση υπολογισμού και με αυτό τον τρόπο συνεπάγονταν γενικά ένα πλεονέκτημα υπέρ των ενδιαφερομένων επιχειρήσεων σε σχέση με τη συνήθη κατάσταση  μια υποτίμηση των δαπανών συνεπάγεται αναγκαστικά μια μείωση του οφειλόμενου φόρου

19 β. Η εφαρμογή του συνήθους κανόνα φορολόγησης
Έννοια πλεονεκτήματος και διπλή φορολόγηση Η ιρλανδική νομοθεσία απήλλασσε ορισμένες κατηγορίες κερδών που πραγματοποιήθηκαν στο εξωτερικό, όταν αυτά επανέρχονταν στη χώρα για πραγματοποίηση επενδύσεων με στόχο τη σύσταση ή διατήρηση θέσεων απασχόλησης  τότε εφαρμοζόταν η μέθοδος απαλλαγής (exemption) ενώ συνήθης μέθοδος κοινού δικαίου ήταν η πίστωση φόρου (credit) (=λήψη υπόψη των ήδη καταβληθέντων φόρων στο εξωτερικό, αλλά εντός του ορίου της συνήθους απαιτητής εθνικής φορολογίας για τα ίδια εισοδήματα). Για να καθοριστεί αν ένα καθεστώς φορολογικής παρέκκλισης μπορεί να αποτελέσει κρατική ενίσχυση πρέπει να εξετάζεται αν το φορολογικό βάρος που απορρέει δεν είναι κατώτερο από αυτό που θα είχε απορρεύσει από την εφαρμογή της μεθόδου φορολόγησης που αποτελεί τον κανόνα στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος.

20 γ. Ο όμιλος επιχειρήσεων ως «δικαιούχος της ενίσχυσης»?
Στα πλαίσια των καθεστώτων cost plus η Επιτροπή κρίνει ότι δικαιούχοι μιας ενίσχυσης δεν είναι αποκλειστικά και μόνο οι επιχειρήσεις που υπόκεινται στο φορολογικό μέτρο κατά παρέκκλιση. Πρέπει να ληφθούν υπόψη τα πραγματικά (=οικονομικά) αποτελέσματα της ενίσχυσης, για να χαρακτηριστούν ως δικαιούχοι όλες οι επιχειρήσεις που πράγματι επωφελήθηκαν της ενίσχυσης. Π.χ. βελγική ρύθμιση για απαλλαγή κέντρων συντονισμού από την εισφορά κινητών επί εισοδημάτων που κατέβαλλαν άλλες εταιρείες των ομίλων στους οποίους ανήκαν αυτά  η απαλλαγή προσέφερε άμεσο όφελος στις εταιρείες ομίλου που ήταν εγκατεστημένες στο εξωτερικό.

21 ΙΙ. Η δύσκολη συνεργασία των κοινοτικών οργάνων με τα Κράτη Μέλη
Πολυεπίπεδο παιχνίδι θεσμικής (αν)ισορροπίας ανάμεσα σε: 27 Κράτη Μέλη Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΔΕΚ και ΠΕΚ Ζήτημα εξισορρόπησης συμφερόντων και προσπάθειας εφαρμογής νομικών κανόνων στην πολυσύνθετη οικονομική-πολιτική κλπ. πραγματικότητα ανάμεσα σε: α) κράτη μέλη μεταξύ τους β) κράτη μέλη και κοινοτικά όργανα και γ) κοινοτικά όργανα μεταξύ τους

22 Τα Κράτη Μέλη αντιμετωπίζουν (αρνητικά) την de iure και de facto διαρκή διάβρωση των δυνατοτήτων τους για την ανεξάρτητη οριοθέτηση κανόνων και την εφαρμογή αυτόνομης οικονομικής - δημοσιονομικής-φορολογικής πολιτικής όμως ισχύει ο κανόνας της ομοφωνίας για τη λήψη αποφάσεων στα φορολογικά θέματα Αποτέλεσμα: μεγάλη δυσχέρεια στη λήψη αποφάσεων και μεγάλο πεδίο συνδιαλλαγής σε πολιτικό επίπεδο

23 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική ανταγωνισμού, εμφορούμενη από την οικονομική αντίληψη των αποτελεσμάτων των κρατικών ενισχύσεων. Δυνατότητα άσκησης οιονεί φορολογικής πολιτικής από την Επιτροπή μέσω του ελέγχου κρατικών ενισχύσεων; Το ΔΕΚ & το ΠΕΚ καλούνται ως διαιτητές (και ενίοτε ως πυροσβέστες) να ρυθμίσουν τα ευαίσθητα ζητήματα Έντονη πολιτική χροιά κρατικών ενισχύσεων φορολογικού χαρακτήρα, αφού αποτελούν ουσιαστικό μέσο άσκησης εθνικής πολιτικής.

24 SOURCE: Commission, SG (State Aids Register)
Cases registered per MS: All State Aids Εγγεγραμμένες υποθέσεις κατά ΚΜ: Σύνολο ενισχύσεων SOURCE: Commission, SG (State Aids Register)

25 STATISTICS preliminary examination per Member State & per sector
DG AGRI DG COMP DG TREN DG FISH TOTAL BE – Βέλγιο 26 41 14 81 CZ – Τσεχία 19 33 2 56 DK – Δανία 6 17 3 28 DE – Γερμανία 35 192 15 242 EE – Εσθονία 4 1 5 10 EL - Ελλάδα 20 ES – Ισπανία 132 13 254 FR – Γαλλία 79 111 12 7 209 IE – Ιρλανδία 9 32 46 IT – Ιταλία 142 126 43 331 CY – Κύπρος LV – Λεττονία 25 LT – Λιθουανία 36 42 LU - Λουξεμβούργο HU – Ουγγαρία 55 MT – Μάλτα NL – Ολλανδία 8 AT – Αυστρία 18 49 71 PL – Πολωνία 57 39 106 PT – Πορτογαλία 29 SI – Σλοβενία 11 40 SK - Σλοβακία FI – Φινλανδία 34 SE – Σουηδία UK – Ην.Βασίλειο 78 45 RO – Ρουμανία BU – Βουλγαρία 16 EU-27 750 1010 2012 STATISTICS State aids under preliminary examination per Member State & per sector Κρατικές ενισχύσεις υπό προκαταρκτικό έλεγχο κατά Κράτος Μέλος κατά τομέα today SOURCE: DG COMP (State Aid Register)

26 Greece: State aids under EC compatibility control Ελλάδα: Κρατικές ενισχύσεις υπό κοινοτικό έλεγχο συμβατότητας SOURCE: Commission, SG

27 Commission Decisions for Greek State Aid Schemes Αποφάσεις Επιτροπής για Eλληνικές Κρατικές Ενισχύσεις SOURCE: Commission, SG

28 Greek Fiscal State Aid Schemes Ελληνικές ενισχύσεις φορολογικού χαρακτήρα
Taxation of foreign commercial and industrial firms covered by Act 89/67 (E 4/2000) Reduction of corporate tax rate for investments over € 30 million (CP 134/2003, ΝΝ 10/2004, C 9/2004) Tax exempt reserve fund (Law 3220/2004) (NN 11/2004, C 37/2005) Φορολογία εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων κατά α.ν. 89/67 (E 4/2000) Mείωση φορ. συντελεστή νομικών προσώπων για επενδύσεις άνω € 30 εκατ. (CP 134/2003, ΝΝ 10/2004, C 9/2004) Αφορολόγητο αποθεματικό ν.3220/04 (NN 11/2004, C 37/2005)

29 Το αφορολόγητο αποθεματικό ν.3220/2004 Μια ιστορία δίχως τέλος;
Το αφορολόγητο αποθεματικό ν.3220/2004 Μια ιστορία δίχως τέλος; Βασικά στοιχεία: Επέτρεπε στις επιχειρήσεις να σχηματίζουν αφορολόγητο αποθεματικό με χρονικό ορίζοντα τριετίας για την πραγματοποίηση παραγωγικών επενδύσεων (στην αρχή της τριετίας και πριν την πραγματοποίηση επενδύσεων) Έρεισμα του ν.3220/04 ήταν σε μεγάλο βαθμό το παρόμοιο καθεστώς του ν.2601/1998 (που είχε κοινοποιηθεί και λάβει την έγκριση της Επιτροπής) Τυπικό πρόβλημα: παράλειψη κοινοποίησης φορολογικού μέτρου ν.3220/04 Ζήτημα απευθείας παραβίασης διαδικαστικών κανόνων ΣυνθΕΚ και εκτελεστικού κανονισμού (ΕΚ) 659/99.

30 Συνέπειες Καταρχήν αρνητική θέση Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Αναστολή ρύθμισης (Φεβρουάριος 2006) και Εκκρεμότητα για σχηματισθέντα αποθεματικά ετών 2003 και 2004 Πιθανό ζήτημα ανάκτησης παράνομης ενίσχυσης αν τελικά το μέτρο κριθεί ως ασυμβίβαστη με την κοινή αγορά κρατική ενίσχυση Τεράστιος οικονομικός αντίκτυπος μιας τέτοιας απόφασης με πιθανά αλυσιδωτά αποτελέσματα: μεγάλο οικονομικό κόστος για επιχειρήσεις και ομίλους στους οποίους ανήκουν κλονισμός επενδυτικού κλίματος για εισηγμένες στο ΧΑΑ εταιρείες ΜΜΕ φαίνεται να μην επηρεάζονται λόγω ισχύος γενικού κανόνα de minimis Αρχή πολιτικών αντιπαραθέσεων και δικαστικών αγώνων ;